Book Title: Dharm Sangrahani Part 02
Author(s): Ajitshekharsuri
Publisher: Adinath Jain Shwetambar Jain Mandir Trust

Previous | Next

Page 334
________________ +++++++++++++++++ सर्वसिद्विाR+++++++++++++++++ ગાથાર્થ:- નિશ્ચિત અને અવિપરીતપ્રત્યયના જનકરૂપે આ આગમનું પ્રામાણ્ય કથંચિત-સ્યાદવાદપદ્ધતિથી સ્વત: જ સિદ્ધ છે, તેમ સમજવું. આમ હોવાથી સ્વત: પ્રમાણસિદ્ધ તે આગમથી સ્વર્ગની જેમ કેવળજ્ઞાનઅંગે પણ નિશ્ચય યુનિયુક્ત છે. ૧૨૪૩ अत्र परस्य मतमाशङ्कमान आह - અહીં પરમતની આશંકા કરતાં કહે છે सिय सुहपगरिसस्वो सग्गो तं चेत्थ अणुहवपसिद्धं । णय केवलं ति तं णो दोण्ह वि सामन्नसिद्धीओ ॥१२४४॥ (स्यात् सुखप्रकर्षस्पः स्वर्गस्तच्चात्रानुभवप्रसिद्धम् । न च केवलमिति तन्न द्वयोरपि सामान्यसिद्धेः ॥) स्यादेतत्-सुखप्रकर्षरूपः स्वर्गस्तच्च सुखमत्र जगति अनुभवप्रसिद्धम्, तस्मात् नोदनायाः फलं स्वर्गो युक्तो दृष्टत्वात्, केवलज्ञानं तु न दृष्टं, तत्कथमदृष्टं सत् नोदनायाः फलत्वेन कल्प्यत इति ? अत्राह-'तन्नेत्यादि' यदेतदुक्तं तन्न । कुत इत्याह-द्वयोरपि- सुखरूपस्वर्गकेवलयोस्सामान्येन सिद्धेः ॥१२४४॥ ગાથાર્થ:- શંકા:- સ્વર્ગ સુખપ્રકર્ષરૂપ છે, અને સુખ આ જગતમાં અનુભવસિદ્ધ છે. તેથી પ્રેરણાના કળતરીકે દષ્ટ હોવાથી સ્વર્ગ લેવો યોગ્ય છે. કેવળજ્ઞાન અષ્ટ હોવાથી તેને કેવળજ્ઞાનને) કેવી રીતે પ્રેરણાના ફળતરીકે કલ્પી શકાય? - સમાધાન:- આ કથન યોગ્ય નથી. કેમકે સુખરૂપ સ્વર્ગ અને કેવળજ્ઞાનની સામાન્યથી સિદ્ધિ થાય છે. a૧૨૪૪ एतदेव भावयति - આ જ અર્થનું ભાવન કરતાં કહે છે. णहि जं विसिट्ठसाहणसज्झा दीसंति सुहविसेसा वि । सामन्नेण उ दीसइ णाणं पि समाणमेवेदं ॥१२४५॥ (न हि यद् विशिष्टसाधनसाध्या दृश्यन्ते सुखविशेषा अपि । सामान्येन तु दृश्यते ज्ञानमपि समानमेवेदम् ॥) नहि-नैव यत्-यस्मात् विशिष्टसाधनसाध्याः सुखविशेषा दृश्यन्ते, किं तु सामान्येनैव सुखमात्र केवलं, तन्मात्रदर्शनात् सर्वोत्तमसुखविशेषसंभवोऽनुमीयते, स च स्वर्गशब्दवाच्यः सन् चोदनायाः फलत्वेन कल्प्यत इति, एतच्च ज्ञानमधिकृत्य समानमेव । तथाहि-यद्यपि ज्ञानप्रकर्षरूपं केवलज्ञानं नोपलभ्यते, तथापि ज्ञानसामान्यदर्शनात् सर्वोत्तमप्रकर्षस्पज्ञानविशेषसंभवोऽनुमीयते, तद्रूपं च केवलज्ञानं चोदनायाः फलत्वेन कल्प्यते इत्यदोषः ॥१२४५॥ ગાથાઈ:- વિશિષ્ટસાધનથી સાધ્ય સખવિશેષો તો હલ દેખાતા જ નથી. પરંતુ સામાન્યથી સખમાત્ર દેખાય છે. અને સુખસામાન્યમાત્રના દર્શનથી “સર્વોત્તમ સુખવિશેષ હોવા જોઈએ એવું અનુમાન થાય છે. આ સર્વોત્તમ સખવિશેષ સ્વર્ગ શબ્દથી ઓળખાય છે, અને પ્રેરણાના ફળતરીકે કલ્પિત થાય છે. આ વાત જ્ઞાનને ઉદ્દેશીને સમાન જ છે. જૂઓઝ છે કે જ્ઞાનના પ્રકર્ષરૂપ કેવળજ્ઞાન હાલમાં સાક્ષાત ઉપલબ્ધ નથી, છતાં જ્ઞાનસામાન્યના દર્શનથી ‘સર્વોત્તમપ્રકર્ષરૂપ જ્ઞાનવિશેષ હોવું જોઈએ એવું અનુમાન થાય છે. આ સર્વોત્તમપ્રાર્થરૂપજ્ઞાન કેવળજ્ઞાન છે. અને પ્રેરણાના ફળતરીકે કલ્પિત થાય છે. ૧૨૪પા અસર્વજ્ઞપુરુષવાદી મીમાંસકમત ખંડન तदेवं स्वपक्षे सौस्थ्यमास्थाय परपक्षे दोषमुद्भावयन्नाह - આમ આચાર્યવર્ષે પક્ષની સસ્થતા સિદ્ધ કરી, હવે પરપક્ષમાં રહેલા દોષો બતાવે છે एगंतेण उ णिच्चो अतिंदियत्थो य आगमो जेसिं । रागादिअविज्जाए गहिआ पुरिसा य सव्वे वि ॥१२४६॥ (एकान्तेन तु नित्योऽतीन्द्रियार्थश्चागमो येषाम् । रागाद्यविद्यया गृहीताः पुरुषाश्च सर्वेऽपि ) येषां मीमांसकानामागम एकान्तेन नित्योऽतीन्द्रियार्थः, पुरुषाश्च सर्वेऽपि रागाद्यविद्यागृहीताः ॥१२४६॥ ગાથાર્થ:- જે મીમાંસકોના મતે આગમ એકાન્ત નિત્ય તથા અતીન્દ્રિયાર્થવિષયક છે. અને બધા જ પુરુષો રાગાદિ અવિધાથી જકડાયેલા છે. ૧૨૪૬ ++++++++++++++++ uter- 02-287+++++++++++++++

Loading...

Page Navigation
1 ... 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392