Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 11 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
२२४
भगवतीस्त्रे नैरयिकाः खलु भदन्त ! कीदृशं वेदनापरिणाम प्रत्यनुभवन्तो विहरन्ति ? गौतम ! अनिष्टम् , अकान्तम् , अप्रियम् , अमनोझं अमनोऽमं, वेदनापरिणाम प्रत्यनु भवन्तो विहरन्ति, 'एवं शर्करापभादिपृथिवीनरयिका अपि" इति बोध्यम् । एवंरीत्या यथा जीवाभिगमे तृतीये नैरपिकोद्देशके प्रतिपादितं तथैव अत्रापि प्रतिपादन यम् , जीवाभिगमोक्तानि एतानि विंशतिाराणि अवसे यानि-तद्यथा-'पोगाल परिणामे १, वेयणा य२, लेस्सा य३, नामगोए २४, अरई ५, भए य६, सोगे, खुदा ८, पिवासा य ९, नाही य १० ॥१॥ अनुभव करते रहते हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-हे गौतम ! वे अनिष्ट, अकान्त, अप्रिय, अमलोज्ञ, एवं अमनोम वेदना परिणाम का अनुभव करते रहते हैं। इसी प्रकार का कथन शर्कराप्रभापृथिवी आदि के नरयिकों के विषय में भी जानना चाहिये । इस रीति से जैसा जीवाभिगममत्रमें तीसरा नैरयिकोद्देश में कहा गया है उसी प्रकार से यहां पर भी समझना चाहिये। जीवाभिगमोक्त वे पुद्गलपरिणाम से लेकर परिग्रहसंज्ञापरिणाम तकके २० द्वार वहां कहे गये हैं वैसा ही यहां पर समझना चाहिये। उन धारों के विषय में दो गाथाएँ इस प्रकार से हैं-१ 'पोग्गल. परिणामे-पुद्गलपरिणाम, २ वेयणाय-वेदना, ३ लेसाय-लेश्या, नामगोए य-नामगोत्र, ५ अरई-अति, ६ भए य-भय, ७, सोगे-शोक, ८ खुहा-क्षुधा, ९ पिवासा य-प्यरस, १० चाही य-व्याधि (१) । ११ उस्सासे-उच्छवास, १२ अणुनावे-अनुनाप, १३ कोहे-क्रोध, १४ माजेय
કર્યા કરે છે? તેને ઉત્તર આપતા મહાવીર પ્રભુ કહે છે કે ગામ! તેઓ અનિષ્ટ અકાન્ત, અપ્રિય, અમને જ્ઞ અને અમનેમ વેદના પરિણામને અનુભવ કર્યા કરે છે. એ જ પ્રકારનું વેદના પરિણામ વિષયક કથન શામણા આદિ નરકોનાં નરકો વિષે પણ સમજવું આ રીતે જીવાભિગમ સૂત્રના ત્રીજા નૈવિક ઉદ્દેશકમાં નારકાનાં પુદ્ગલ પરિણામના વિષયમાં જેવું કથન કરવામાં આવ્યું છે, એવું જ કથન અહીં પણું ગ્રહણ કરવું જોઈએ. આ વિષયનું જીવાભિગમમાં વીસ ૨૦ દ્વારોમાં પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે. તે ૨૦ ધારો मा प्रमाणे छ-(१) पोगालपरिणामे-पुरदरिए। (२) वेयणाय-३६ना-, (3) लेसा य-श्या, (४) नामगोए य-नामगोत्र, (५) अरई-५२ति, (6) भए यभय, (७) सोगे-१७, (८) खुहा--क्षुधा, (6) पिवासा य-[५पासा (प्यास). (१०) वाही य-०॥थि, (११) उस्सासे-3-छास, (१२) अणुतावे-मनुता५ (13) कोहे-34, (१४) माणे य-भान, (१५) माएय-भाया, (११) लोहेय-ata,
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૧
