Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 11 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 458

भगवतीसूत्र टीका- चतुर्दशशतके केवलज्ञानी रत्नपमादिकं वस्तु जानातीत्यस्योक्तस्वेन, आत्मसम्बन्धितत्परिज्ञानं च यथा भगवता महावीरेण गौतमं प्रति प्रकाशीकृतं तथा गोशालकस्य कुशिष्यस्य चतुर्गतिसंसारभ्रमणमाश्रित्य पञ्चदशशतकं मरूपयितुं मध्यमङ्गलमाचरति-'नमोसुयदेवयाए भगवईए' नमः श्रुतदेवतायै भगवत्यै इति, अथ वक्तव्यविषयमाह-' तेणं कालेणं, तेणं समएणं सावत्थी नाम नयरी होत्था, षण्णओ' तस्मिन् काले, तस्मिन् समये श्रावस्ती नाम नगरी आसीत् , वर्णकः-अस्याः वर्णनम् औपपातिकानुसारं चम्पानामनगरीवर्णनवदवसेयम् , ' तीसे णं सावत्थीए नयरीए बहिया उत्तरपुरस्थिमे दिसीमाए, तत्थ णं
'नमो सुयदेवयाए भगवईए-तेणं कालेणं तेणं समएणं' इत्यादि ।
टीकार्थ-चौदहवें शतक में ऐसा कहा है कि केवलज्ञानी रत्नप्रभा. पृथिवी आदि वस्तुको जानता है इस कथन से यह भी स्पष्ट भगवान् महावीर ने गौतम से कहा कि सर्वज्ञ अपनी आत्मा को भी जानता है । अब सूत्रकार इस पन्द्रहवें शतक में यह बताना चाहते हैं कि कुशिष्य जो गोशालक था उसने अपनी अज्ञानता से ही चतुर्गतिरूप संसार में परिभ्रमण किया है । इस पन्द्रहवें शतक की प्ररूपणा करने के लिये सूत्रकार ने यह "नमो सुयदेवयाए भगवईए' पाठ मध्यमंगलाचरण के रूप में लिखा है।। ___ अब वे वक्तव्यविषय को कहते हैं-'तेणं कालेणं तेणं समएणं सावत्थी नामं नयरी होत्था' उस काल और उस समय में श्रावस्ती नामकी नगरी थी। 'वण्णओ' इसका वर्णन औपपातिक सूत्र में वर्णित चंपानगरी के जैसा जानना चाहिये। 'तीसे णं सावस्थीए नयरीए बहिया ___“ नमो सुयदेवयाए भगवईए-तेणं कालेणं तेणं समएणं " त्या
ટીકાર્થ–ચૌદમાં શતકમાં એવું કહેવામાં આવ્યું કે કેવળજ્ઞાની રત્નપ્રભાપૃથ્વી આદિ વસ્તુને જાણે છે. વળી સર્વજ્ઞ પિતાના આત્માને પણ જાણે છે. હવે આ સૂત્ર દ્વારા એવું પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે કે મહાવીર પ્રભુને કુશિષ્ય શાલક પિતાની અજ્ઞાનતાને લીધે જ ચતુર્ગતિ રૂપ સંસારમાં પરિભ્રમણ કરી રહ્યો છે.
"नमो सुयदेवयाए भगवईए" मा भ यरथी सूत्रा२ ५४२मा शतना प्रारम रे छ-" तेणं कालेणं तेणं समएणं सावत्थी नाम नयरी होत्था" a आणे भने त समये श्रावती नामनी नगरी ती. “वण्णओ" તેનું વર્ણન ઔપપાતિક સૂત્રમાં વર્ણવેલી ચંપાનગરીના વર્ણન પ્રમાણે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૧