Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 11 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १४ उ० ६ सू०३ वैमानिकदेवकामभोगनिरूपणम् २९३
टीका-पूर्व वैमानिकानामाहारभोगस्य प्ररूपितत्वेन अत्र वैमानिकविशे. षस्य कामभोगान् प्ररूपयितुमाह-जाहे णं भंते ! इत्यादि । 'जाहे णं भंते ! सक्के देविंदे देवराया दिवाई भोगभोगाइं भुंजिउ कामे भवइ, से कहमियाणि पकरेइ ? ' गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! यदा खलु शक्रो देवेन्द्रो देवराजो दिव्यान भोगभोगान्-भुज्यन्ते इति भोगाः शब्दादयः, भोगार्हो भोगाः भोगभोगाः मनोज्ञस्पर्शादयस्तान्, भोक्तुकाम:- अनुभवितुकामो भवति, तत्अथ, तदा कथं-केन प्रकारेण, इदानीं-तदानीं तान् भोगान् प्रकरोति-भोक्तुंप. वर्तते ? भगवानाह-'गोयमा ! ताहेचेव णं से सके देविदे देवराया एगं महं नेमिपडिरूवगं विउव्वइ एगंजोयणसयसहस्सं आयामविवभेणं, तिनि जोयणसय.
वैमानिककामभोगवक्तव्यता'जाहेणं भंते ! सक्के देविंदे देवराया' इत्यादि ।
टीकार्थ–पहिले वैमानिक देवों के आहार एवं भोग की प्ररूपणा की गई हैं, अब सूत्रकार यहां वैमानिक विशेष के कामभोगों की प्ररूपणा कर रहे हैं। इसमें गौतमने प्रभु से ऐसा पूछा है-'जाहेणं भंते! सके देविंदे देवराया दिव्वाई भोगभोगाई भुंजिकामे भवइ, से कहमियाणि पकरेइ' हे भदन्त ! जब देवेन्द्र देवराज शक दिव्य भोगभोगों को -भोगने योग्य शब्दादिकों को, एवं मनोज्ञस्पर्शादिकों को भोगने का अभिलाषी होता है-तब वह किस प्रकार से उन्हें भोगता है ? किस प्रकार की उन्हें भोगने के लिये प्रवृत्ति करता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! ताहे चेव णं से सके देविंदे देवराया एग महं नेमि
--वैमानि मा वतव्यता" जाहेणं भंते ! सक्के देविदे देवराया" त्याह..
ટીકાર્ય–આ પહેલાના સૂત્રોમાં વિમાનિક દેવના આહાર અને ભોગની પ્રરૂપણ કરવામાં આવી છે. હવે સૂત્રકાર વિમાનિક દેવવિશેષના કામોની પ્રરૂપણ કરે છે. આ વિષયને અનુલક્ષીને ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને मेवा प्रश्न पूछ छ है-" जाहे णं भंते ! सक्के देविदे देवराया दिव्वाइं भोगभोगाइं भुंजिउ कामे भवइ, से कहमियाणि पकरेइ ?” मशवन् ! ल्यारे દેવેન્દ્ર દેવરાય શકને દિવ્ય ભેગનેને (ભેગવવા ગ્ય શબ્દાદિકેને અને મનેઝ સ્પણદિકેને) ભેગવવાની ઈચ્છા થાય છે, ત્યારે તે કેવી રીતે તેમને ભગવે છે ? તેમને ભેગવવાને માટે તે કેવા પ્રકારની પ્રવૃત્તિ કરે છે ? तन उत्तर भापता महावीर प्रभु छ -“गोयमा ! ताहे चेवणं से सक्के
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧૧
