Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ suvihitakoTikoTiracirantanAcAryapraNItam siddhaprAbhUtaM saTIkam ( sasaMskRta chAyA + gurjarAnuvAdaH ) Xun Nan Nan chAyA-anuvAda evaM saMpAdakaH muni pArzvaratnasAgaraH
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ A. OMkArasUrijJAnamaMdira graMthAvalI - 76 suvihitakoTikoTiracirantanAcAryapraNItam siddhaprAbhRtaM saTIkam (sasaMskRta chAyA + gurjarAnuvAdaH) : pUrva sampAdaka : munizrI caturavijayaH. chAyA-anuvAda evaM saMpAdaka muni pArzvaratnasAgaraH prakAzakaH zrI OMkArasUri jaina jJAnamaMdira gopIpurA, surata
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMtha : siddhaprAbhRtaM saTIkam AvRtti : prathamA (2069) prakAzaka : OMkArasUri jaina jJAnamaMdira gopIpurA, surata nakala : 500 mUlya : 350-00 'prAptisthAna : (1) AcArya zrIOMkArasUri jJAnamaMdira AcArya zrIOMkArasUri ArAdhanA bhavana, subhASacoka, gopIpurA, surata phona : 9824152727 E-mail : omkarsuri@rediffmail.com mehta_sevantilal@yahoo.co.in AcArya zrIOMkArasUriguru maMdira vAvapathakanI vADI, dazAporavADa sosAyaTI, pAlaDI cAra rastA, amadAvAda-380 007 phona : (079) 26586293 vijayabhadra ceriTebala TrasTa pArzvabhaktinagara, nezanala hAIve naM. 14, bhIlaDIyAjI, ji. banAsakAMThA-385535 phona : (02744) 233129, 234129 mudraka : kirITa grAphiksa, amadAvAda (mo.) 9898490091 : AgAmI sAhitya :jyotiSa vaividhyam (hindI)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakiya 'zrIsiddhaprAkRta' graMtha ciraMtanAcArya racita prAcIna TIkA ane muni pArzvaratnasAgarajIe karela graMtha ane TIkAnA anuvAda sAthe pragaTa karatAM AnaMda anubhavIe chIe. pUrve to atyAre upalabdha nathI paNa prAkRtagraMthomAM pUrvanI keTalIka bAbato jaLavAyelI che. A siddhaprAkRtagraMtha bIjA AgrAyaNIya nAmanA pUrvamAMthI pUrvIrSae uddhRta karela che. prAcIna TIkA paNa A graMtha uparanI maLe che. virya munirAja zrI caturavijayajI ma.sA.e tADapatrIya vagere pAMca hastalikhitapratonA AdhAre AnuM saMpAdana kareluM AtmAnaMdasabhA dvArA vi.saM. 1997mAM prakAzita A graMthanuM punarmudraNa jinazAsana ArAdhanA TrasTa dvArA vi.saM. 2058mAM thayuM che. gujarAtI anuvAda sAthe prathamavAra A graMtharatna pragaTa thAya che. pU.A.bha.zrI araviMdasUrIzvarajI ma.sA.nA AjJAvartInI pU.sA.zrI mahAyazAzrIjInA ziSyA pU.sAdhvI zrI siddhiyazAzrIjIe sA.jinayazAzrIjInA ziSyA sA.zrI bhaktidharAzrIjIe ane pU.sA.zrI kulacandrAzrIjInA ziSyA pU.sA.zrI vinayapUrNAzrIe zrutabhaktithI prerAIne A graMthanA prupho joI ApyA che. khUba khUba anumodanA. A graMthanI prastAvanA pU.A.bha.zrI municandrasUri ma.sA.e lakhI ApIne graMthanI upAdeyatAmAM vadhAro karyo che. adhikArI vidvAno siddhabhagavaMtanA varNana svarUpa A graMthanuM adhyayana karI AtmakalyANane vare eja abhilASA. phA.va.15 vi.saM. 2069 lI. prakAzaka
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatkiJcinivedanam / ) idaM gambhIrArthasArthaM siddhavaktavyatApradhAnaM siddhaprAbhRtAbhidhAnaM ciratnaM prakaraNaratnaM kaiH sUriziromaNibhiH kadA ca nirmitam ? iti jijJAsA tu eteSAM nAmAdhupalambhAbhAvena zAstrAntare'pi kApi tathAvidhollekhAdarzanena ca na parizAmyati / asya prakaraNasya vijJAtAnekajinAgamarahasyA vivRtikArakA api katamaM bhUmaNDalaM maNDayAmAsuH kiM nAmadheyAzcAbhUvan ? ityetadviSayo nirNayo'pyanantaroditakAraNena kartuM na zakyate, kintu 1138 mitasaMvatsare tAlapatroparilikhitapustakopalambhAnate'rvAcInA iti nirnniiyte| asya prakaraNasya mudritavivRtito'parA cirantanAcAryasandarbhitA TIkApyAsIditi mudritavivRtimadhyavartisAkSyupadarzanena spaSTaM spaSTIbhavati, paraM sA sAMprataM kvApi dRSTipathapAnthatAM na smaayaati| sAnvarthasyAsya viSayavivecanaM tu vidvadvaryairasya paribhAvanena svayamevAvabhotsyata iti / asya mudraNavaiSayikaM dravyasAhAyyaM tu zrImadvallabhavijayamunivaryapraziSyeNa prajJAMsetyupAdhidhAriNA zrImatA umaGgavijayagaNinA takhatagaDhanivAsizrAvakebhya upadezadvArA kAritam / yaiH takhatagaDhavAstavyaiH pustakoddhArarasikamAnasairmahAzayairasya mudraNe dravyasAhAyyaM dattaM teSAM nAmAvalI adha upanyasyate zrItakhatagaDhasaGgha, zreSThi-gumAnamala lakhamAjI, zreSThi-sesamala iMdAjI, zreSThisvarUpacaMdra phuuaajii| ___ asya saMzodhanasamaye pustakAnAM paJcakaM samAsAditam / tatrAdyaM kasaMjJakaM paramagurupravartakaH-zrImatkAntivijayamunicitkozasaMbandhi nUtanamazuddhaM ca / dvitIyaM punaH khasaMjJakaM pravartakazrImatkAntiviyAntevAsamunizrIbhaktivijayasatkaM prAcInaM nAtyazuddham / tRtIyacaturthe ca gadya saMjJake zrImadvijayavIrasUrisatke nUtanaprAye'zuddhe ca / paJcamaM tu Ga saMjJakaM pAlItANAntarvatizreSThi-AnandajI-kalyANajI ityetasya citkozasatkaM 'saM. 1138 vaizAkhazudi 14 gurau likhitaM zrImadaNahilapATake vAlabhyAnvaye kAyasthabhAilena' ityetatsaMvatsare likhitaM zuddhaprAyaM jIrNaM ca / ___ ebhiH pustakaiH saMzodhanakarmaNi sAhAyyamupalabhamAnaH pustakapradAtRRNAM mahAzayAnAM paropakRti smaraNagocaratAM nayAmi / ___etadanantaroktapustakAdhAreNa sAvadhAnatayA mahatA prayAsena saMzodhite'zuddhiravaziSTA yadi vAcakamahAzayAnAM dRSTipathaM samavataret tadA tatra saMzodhya vAcanIyamiti prArthayate pravartakazrImatkAntivijayacaraNasevAhevAkaH caturavijayo muniH
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutalAbha zrI bhavAnIpura jaina saMgha kalakattA mukAme pa.pU. mAlavabhUSaNa AcArya bhagavaMta zrI navaratnasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSyaratna pa.pU. gaNivaryazrI vairAgyaratnasAgarajI ma.sA., pa.pU. munirAjazrI mokSaratnasAgarajI ma.sA. tathA pa.pU. munirAjazrI pArzvaratnasAgarajI ma.sA. Adi ThANAnI pAvananizrAmAM saMpanna thanAra AgAmI vi.saM. 2069nA ___ cAturmAsanI smRti arthe zrI bhavAnIpura mUrtipUjaka jaina zvetAMbara saMgha kalakattA * zrI rAjakumAra baida rAyapura * zrI khemarAjajI dharmacaMdajI tAteDa hubalI * zrI surajamala trIlokacaMda baida rAjanAMdagA~va * mAsakSamaNa tapasyA nimitte gurubhakta rAjanAMdagA~va * zrI pInkI luNiyA rAjanAMdagA~va * zrI azokakumAra AdityakumAra kocara - rAjanAMdagA~va * zrI luNakaraNajI pArasamalajI baida - rAjanAMdagA~va * zrI harSadabhAI belAvAlA rAjanAMdagA~va
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMtha saMpAdananA zubha avasare hRdayanA uddagAro ekathI eka durlabha graMthonI racanA dvArA pUrvamaharSioe vartamAna kAlina temaja anAgata kAlina adhyetAo upara anahada upakAra karyo che. A maharSioe potAnA amUlya jJAnano vAraso AvA graMthonA mAdhyame ApaNA sudhI pahoMcADyo che. e jJAnAnaMdione zata zata vaMdana. prastuta graMtha "siddha pAhUDa' viSe sAMbhaLeluM hatuM. paNa graMtha vAMcanano avasara nahoto maLyo. zAstrasaMzodhaka pa.pU. A.bha.zrI municandrasUrIzvarajI ma.sA.nA mArgadarzanathI agAu paumariya" temaja "AkhyAnakamaNikoza" baMne mahAkAya prAkRta graMthonA saMskRtikaraNano amulya avasara prApta thayo tyArabAda jaina zAsananA apratima jyotiSa graMtha svarUpa "jyotiSakaraMDaka upAMga sUtra'no gujarAtI anuvAda temaja vizeSa saMzodhana - saMpAdana karavAno paNa avasara maLyo. eka pachI eka graMthonA saMzodhana - saMpAdana - anuvAda AdinI preraNA pU.A.bha.zrI taraphathI satata maLatI rahI emAM, pUjyazrIe prastuta graMtha "siddha pAhuDa'nI saMskRta chAyA temaja saraLa anuvAda karavAnI bhalAmaNa karI mArA manamAM paNa A graMtha vAMcananI icchA to hatI ja ane emAM dudhamAM sAkaranI jema A nAnA chatAM amulya graMthanuM kArya karavAnuM maLyuM eTale khuzIno pAra na rahyo. utsAha pUrvaka graMthanA anuvAdano prAraMbha karyo ane mAtra eka mahinAnA gALAmAM anuvAda temaja prAkRta racanAnI saMskRta chAyAnuM kArya pUrNa thaI gayuM. pUjaya AcArya bhagavaMte joyA pachI e graMthanI mULa be hastalikhita prato mokalI jarUrI sudhArA noMdhavAnuM jarAvyuM.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ pustakamAM TIppaNamAM (1) pAtAhama : pATaNa tADapatrIya hemacaMdrasUri graMthAlaya (2) pAtAsaMpAH pATaNa tADapatrIya saMghavInA pADAno graMthAlaya A be jJAnabhaMDAronI prata anusAra sudhArA jaNAvyA che. vAcakavargane upayogI thaI paDaze, tyArabAda pUjyazrIe "siddhadaMDikA' temaja "siddha paccaviMzikA be graMtho mokalI ne jovA kahyuM. e graMtho joyA pachI graMthamAM pAchaLa pariziSTomAM mUkyA che. vizeSa jijJAsuoe tyAMthI joI levA. siddhanuM saMpUrNa svarUpa aneka dvAro - peTA dvAro dvArA vistRta rIte graMthamAM suMdara zailImAM TAMkeluM che. TIkAnuM vAMcana agharuM hovAthI anuvAdamAM phakta bhAvAnuvAda na karatAM jyAM yogya lAgyuM tyAM bhASAMtara saraLa bane tema vizeSa umero paNa karelo che. jethI vAcaka vargane A graMtha saraLatAthI samajAI zake. aneka prayatno pUrvaka graMthanuM saMpAdana kArya karyuM che. tema chatAM ghaNI truTio rahI javA pAmI haze to vidvarya pUjyo kSati tarapha dhyAna doravAno prayatna karI kRpA varasAve evI abhilASA che. graMtha sarjana veLAe jemanI jJAnAmRtadhArA mArA para satata varasatI rahI che evA amArA saMsArI vatana zrIvAtIrthanA mULanAyaka amIjharA pArzvanAtha paramAtmAnA pAvana caraNomAM hRdaya sumana arpaNa.... zrI dhAnerA nagaranI dhanyabhUmi ke jemAM aneka ratno utpanna thaI A zAsanane samarpita thayA che enA mULa zrotarUpa zAMtidAyaka paramAtmA zAMtinAtha dAdAno asIma upakAra che. e paramAtmAne paNa A avasare koTiza namana, vaMdana. je bhUmimAM mAro janma thayo e pAvanatIrtha zrI navasArI nagaranA mULanAyaka temaja 108 pArzvatIrthanA Adi evA sarva citAne haranArA zrI ciMtAmaNI pArzvanAtha dAdAne bhAvabhInA hRdayathI vaMdanA.... prAtaH smaraNIya pUjya guru bhagavaMto... karmasAhitya niSNAMta pa.pU.A.bha.zrI premasUrIzvarajI ma.sA. AgamoddhAraka pa.pU.A.bha.zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ma.sA.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ yuvAzibiranA AdyapraNetA papU.A.bha.zrI bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA. mAlavabhUSaNa pa.pU.A.bha.zrI navaratnasAgarasUrIzvarajI ma.sA. pa.pU.A.bha.zrI puNyaratnasUrIzvarajI ma.sA. pa.pU.A.bha.zrI yazoratnasUrIzvarajI ma.sA. mAlavaratnAkara pa.pU.gaNivaryazrI vairAgyaratnasAgarajI ma.sA.nA caraNomAM koTi koTi namana... zrI bhavAnIpura mUrtipUjaka jaina saMgha - kalakattAe prastuta graMthanA prakAzana mATe udAra dilathI lAbha lIdhela che. te mATe bhUri bhUri anumodanA. graMtha racanA samaye sahavartI mahAtmAo, pa.pU.A.bha.zrI municandrasUrIzvarajI ma.sA, temaja kirITa grAphIksanA kirITabhAI temaja zreNikabhAie mane avasare avasare sahakAra pUro pADyo che e darekano AbhAra vyakta karuM chuM. graMtha saMpAdanamAM jarUrI jJAnopakAraNanA bhakti dvArA aneka zrAvaka bhAIoe potAnuM Arthika yogadAna ApyuM e kaI rIte bhulAya? aMtamAM suMdara - AkarSaka graMthanA prinTIMga - bAIDIMga AdimAM 'kirITa grAphIksa' sudhArA-vadhArA AdI vAraMvAra thavA chatAM kyAreya paNa kAryamAM ochAsa AvavA dIdhA vagara kArya karyuM che emano vizeSa AbhAra... ane, aMtamAM graMtha lekhanamAM jinAjJA viruddha kAMI paNa lakhAyuM hoya athavA kAMIpaNa viparita prarUpaNA thaI hoya to trividha trividha micchAmi dukkaDam. vai.su. 13 dhanabAda, jhArakhaMDa - muni pArtharatnasAgara
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA -A. vijaya municandrasUri siddhaprAkRta' nAmano cirantanAcArye pUrvamAMthI udbhUta graMtharatna tenI prAcIna TIkA ane baMnenA muni pArjaratnasAgarajIe karelA gujarAtI anuvAda sAthe pragaTa thaI rahyo che te ghaNAM harSano viSaya che. saTIka A graMthanuM saMpAdana - saMzodhana saM. 1138mAM lakhAyelI tADapatrIya ane anya cAra prationA AdhAre viddhavarya munizrI caturavijaya ma.sA.e kareluM. prakAzana 1921mAM jaina AtmAnaMdasabhA bhAvanagara taraphathI thayeluM. AnuM punaHmudraNa jinazAsana ArAdhanA TrasTe vi.saM. 2058mAM karyuM che. prAbhRta graMtho vize A. padmasUrijI ma.sA.e pravacana kiraNAvalImAM) 5. kalyANavijayajI ma.sA.e ("ApaNAM prAbhUto' lekhamAM) zrI hirAlAla kApaDiyA ('A History of The canonical Literature of the Jains' mAM) vageree vivecana karyuM che. ahIM emAMthI keTalIka bAbato joIe. prAbhUta graMtho pAhuDa (prAbhRta) zabdano artha "pUrvAntata kRvaSe" vize.sa. A pramANe pUrvagataRtavizeSa evo maLe che. (juo abhidhAna rAjendra koza bhA.5 "pAhuDa' zabda) bAramuM aMga "dRSTivAda' seMkaDo varSothI aprApya che. Ano paricaya naMdisUtra' AdimAM maLe che. dRSTivAdanA pAMca bhedo parikarma, sUtra, pUrvagata, anuyoga ane cUlikA A pramANe che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 trIjA pUrvagatazrutanA 14 bheda che. te 14 pUrvamAM bIjuM AgraNIya nAmanuM pUrva che. AmAM sarvadravyo paryAyo ane jIvonuM agra eTale ke parimANa batAvyuM che mATe AnuM AgrayaNIya nAma paDyuM che. A pUrvamAM 96 lAkha pado, 14 vastuo ane 12 cUlikAo hatI. vivakSita viSayanuM varNana jeTalA bhAgamAM pUruM thAya te bhAga ke AlAvo te pada kahevAya che. pUrvano zrutaskaMdha jevo moTo vibhAga te vastu. tenA prAmRta, prAkRtaprAmRta, prAkRtikA, prAkRtikAprAkRtikA, adhyayana, uddeza e pramANe kramazaH nAnA nAnA prativibhAgo hoya che. (juo tattvArthasUtra (1/20)nI A siddhasenasUriSkRta TIkA rR. 94) 'karmaprakRti'no uddhAra A zivazarmasUrie 'cyavanalabdhiprAmRta'mAMthI karyo che. siddhaprAkRta ane saMsaktaniyuktino uddhAra agrAyaNIya pUrvamAMthI thayo che. A. jinaprabhasUri vividhatIrthakalpamAM jaNAve che ke-- zrIbhadrabAhusvAmie kalpaprAbhUtamAMthI zrIzatruMjayakalpano uddhAra karyo. kumArapAlaprabaMdhamAM jaNAvyuM che ke-- vidyAprAbhUtamAM zatruMjayanA ekavIsa nAmonuM varNana hatuM. svaraprAbhUtamAM svaro ane alaMkAronuM varNana hatuM. nATyavidhi prAbhRtamAM nATyonuM varNana hatuM. A. siddhasenasUri ma. tattvArthasUtra (2/28)nI TIkAmAM jaNAve che ke niruktaprAmRta mujaba pudgalaskaMdha vadhe che ane ghaTe che. namoDastu vardhamAnAya ... ane vizAlalocanadalaM pUrvamAMthI udhRta che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 digaMbara jainonA mate kaSAyaprAbhUta ane mahAkarmaprakRtiprAmRtano uddhAra anukrame pAMcamA ane bIjA pUrvamAMthI thayo che. kuMdakuMdAcArye 84 prAmRta banAvelA temAMthI atyAre ATha upalabdha che evuM paNa digaMbaro mAne che. zrI hirAlAla kApaDiyAe vividha ullekhonA AdhAre A pramANe 14 'pAhuDa'nI noMdha ApI che. 1 AyArapAhuDa, 2 kappapAhuDa, 3 kammapayaDIpAhuDa, 4 jayapAhuDa, 5 joNIpAhuDa, 6 dukkhama pAhuDa, 7 nADyavihipAhuDa, 8 nimittapAhuDa, 9 paiDhApAhuDa, 10 vijjApAhuDa, 11 vinnANapAhuDa, 12 sadghapAhuDa, 13 sarapAhuDa, 14 sidghapAhuDa. nirvANakalikAnA prAraMbhamAM zrI bhadrabAhusvAminA samayamAM pAhuDonI racanA thayAnuM jaNAvyuM che. sUryaprajJapti, jyotiSkadaMDaka vagere graMthomAM je prAkRta zabda che te prakaraNanA arthamAM samajavAno che. chedasUtranI jema prAbhUto rahasya-zruta gaNAtAM hovAthI AcAryo yogyaziSyane ekAMtamAM bhaNAvatA. (juo nizIthacUrNi 18, 469) paM. kalyANavijaya ma. lakhe che ke - "digaMbarAcAryonI peThe zvetAMbara jainAcAryoe 'prAbhUta' zabda harakoInI kRti sAthe joDyo nathI. paNa pUrvazAstranA amuka eka aMzane mATe athavA pUrvathI uddharelA prakaraNane mATe ja prAyaH 'prAmRta' zabdano upayoga karyo che." ('ApaNA prAbhUto' 'jainayuga' kArataka 1982 pR. 87) yonipADa bhAMDArakara inasTiTyUTamAM Aje 'yonipAhuDa' nAmano hastalikhita graMtha vidyamAna che. zrI hirAlAla kApaDiyAe Ano paricaya saMsthAe pragaTa karelA keTaloka (D.C. J.M. Vol. XVII, pt. 1, peja 383-384)mAM Apyo che. pahapavaNa ke praznazravaNa nAmanA kartAe AnI racanA karI che ane vi.saM. 1582mAM lakhavAmAM Avela che. AvI noMdha tyAM che.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 siddhasenadivAkarasUri jevAe je "yonipAhuDa'nA AdhAre azvonuM sainya taiyAra karela, nizIthacUrNi) prabhAvakacaritramAM prasaMga Ave che- "yoniprAbhRta'nuM rAtre adhyayana guru ma. karAvatA hatA. temAMnI matsyanI utpatti karavAne lagatA cUrNanI vigata koI mAchImAra jANI gayo. AcArya mane khabara paDatAM ene aTakAvyo. vagere. cUrNathI siMhanI utpattinI vAta paNa tyAM che. kApaDiyA jaNAve che ke- bhAMDArakaramAM upalabdha "yonipAhuDamAM AvI badhI vigato nathI. (prAyaH A.pra. puNyavijaya ma.sA.e AnI pratilipi karAvI che.) nimittapAhuDa A. bhadrezvarasUri "kahAvalImAM jaNAve che ke- jemAM kevalI, jyotiSa, svapnAdi nimitta jaNAvavAmAM Ave te nimittaprAbhRta zrIbhadrabAhu svAmi ane zrIkAlakAcArya vagerene A "nimittaprAbhUtanuM jJAna hatuM. gozALo paNa nimittakathanamAM kuzaLa hato evuM bhagavatI sUtramAM jaNAvyuM che. sUtrakRtAMga TIkAmAM jaNAvyuM che ke nimittazAstranuM pramANa 1300 zloka pramANa, tenI vRttinuM pramANa 13 hajAra ane tenI paribhASAnuM pramANa 13 lAkha zloka jeTaluM hatuM. A. bhadrezvarasUri "kahAvalImAM jaNAve che ke- vArANasI nivAsI vAsuki zrAvaka pAsethI yAkinI mahattarAsunu A. haribhadrasUrijIne varga kevalI nAmano graMtha maLyo hato. AcAryazrIe tenI vRtti paNa racelI. emAM jaNAvyA pramANe vAto sAcI paDatI hatI. paNa, duHSamakAlamAM AvA rahasyagraMthonA spaSTavivaraNanI jarUra nathI ema saMghanA AgevAnonI vinaMtIthI vRttino lopa karAvyo hato. kahAvalImAM A. pAdaliptasUrie cUDAmaNi jAtaka vagere graMtha dvArA mRtyusamaya jANI aNasaNa karyAno ullekha paNa che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhapAhuDa - siddhaprAbhUta A. jinaprabhasUrijIe sarvasiddhAMtastavamAM badhA AgamonI stuti karI che. ane e sivAya keTalAka agatyanA prAcIna graMthone vaMdana karyA che. temAM siddhaprAbhUtano paNa samAveza karyo che. sarvasiddhAMta stavano 4ramo zloka A pramANe che vande vizeSaNavatI sammati-nayacakravAla-tattvArthAn / jyotiSkaraNDaka-siddhaprAbhRta-vasudevahiNDIzca // 42 // siddhaprAbhRta'nuM jJAna Arya samita, susthitasUri, A. pAdaliptasUra vagerene hatuM. A. bhadrezvarasUrie "kahAvalI'mAM siddhapAhuDa vize lakhyuM che ke- "stha pAyalevaMjaNaguDiyAIhiM siddhA sa(pa?) ruvijjati taM siddhapAhuDaM" jyAM pAdalepa, aMjana, guTikA ane Adi zabdathI yoga, cUrNa AdithI siddhonuM svarUpa jaNAvavAmAM athavA siddhonI prarUpaNA karavAmAM Ave te siddhaprAbhRta. Arya samitasUrie yogacUrNathI nadIno pravAha rokI brahmadviIpanA pAMcaso tApasIne pratibodha pamADela. * A. susthitasUrinA be bAlamunio duSkALa prasaMge aMjana prayogathI adazya thaI candragupta mauryanA mahelamAM bhikSA mATe praveza karatA. graMtha-graMthakAra kahAvalI'mAMthI upara je "siddhaprAbhUtanuM varNana karyuM tevo pAdalepa, aMjana ke guTikAnuM svarUpa varNavato graMtha Aje maLato nathI, digaMbara jaina vidvAna paM. hirAlAla jaina zAstrIe anekAMta varSa 2 kiraNa 3 (vI.ti.saM. 2465 prathamazrAvaNa) mAM "siddhaprAbhRta' nAmano lekha lakhyo che. lekhakane prastuta siddhaprAbhRta graMtha jovA maLyo nathI paNa naMdisUtra uparanI A. malayagirisUrijInI vRttimAM siddhaprAbhUtamAMthI ane TIkAmAMthI aneka uddharaNo joIne lekha lakhyo che. emaNe anumAna karyuM che ke "siddhaprAbhRta"
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 upara vistRta TIkA haze. kema ke saMnikarSanA vizeSavivecana mATe siddhaprAbhRta TIkA jovA bhalAmaNa karI che. graMthagauravanA bhayathI pote jaNAvatA nathI ema malayagirisUri mahArAje jaNAvyuM che. manabhedo bAbata paM. hirAlAla lakhe che ke "eka do ullekha kucha mahattvapUrNa matabhedoM ke lie hue bhI dekhane ko mila rahe hai, para unheM yahA~ jAnubujhakara chor3a rahA hUM, kyoMki ye ullekha svayaM eka svataMtra lekhake viSaya hai, jina para kabhI likhuNgaa|" ahIM je pragaTa thaI rahyo che te siddhaprAkRta' 119 gAthAno che. jo ke eka gAthA kadAca lupta thaI hoya. chellI 119mI gAthAmAM jesalameranA keTalogamAM siddhaprAbhRtamAM 121 gAthA hovAnuM be-traNa pratomAM noMdha che. vItyuttara nAthAvaMdheLa pudganisaMvaM.. e pramANe 120 gAthAtmaka A graMtha pUrvaniNaMda che evuM spaSTa jaNAvyuM che. A graMthamAM siddhabhagavaMtonuM je vividha rIte varNana che te vigata viSayAnukramamAM ApavAmAM AvI che. jina ratnakozamAM A siddhapAhuDa' graMtha upara racAyelI TIkAonI vigata A pramANe maLe che. 1. TIkA sanamuvaneza.. thI zarU thatI (prastuta mudrita TIkA A ja che.) 2. haribhadra (?) kRta TIkA jesalamera naM. 722 3. A. malayagirisUri kRta TIkA juo anekAMta volyuma | pR. 549. (A. malayagirisUrijIe naMdisUtra uparanI TIkAmAM siddhapAhuDanI aneka gAthAo sAkSI tarIke TAMkI che. siddhaprAbhRta TIkAmAMthI paNa avataraNo AvyA che. A malayagirisUrie TIkA racI hoya evuM amArA dhyAnamAM AvyuM nathI. anekAMtanA lekhamAMthI paNa AvuM phalita thatuM nathI.) 4. prAkRta TIkA A. malayagirie avataraNa ApyA che te juo anekAMta 2 pR. 549.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ madrita TIkAmAM ciraMtana TIkAno ullekha che eTale ekathI vadhu TIkAo racAI haze. A. devasUrie siddhaprAbhRta upara vRtti racyonA ullekha A. ratnazekharasUrie zrAddhapratikramaNavRtti pR. 8 mAM karyo che. (juo jaina sAhityano saMkSipta itihAsa pArA-583) . munizrI pArzvaratna sAgarajIe A graMthanI gAthAonI saMskRta chAyA karI che ne aMte graMtha ane TIkAno gujarAtI anuvAda karI gujarAtI bhASA vAcako upara upakAra karyo che. A graMthanA prapho sA. vinayapUrNAzrI, sA. bhaktidharAzrI, sA. siddhiyazAzrI vageree zrutabhaktithI prerAIne joI ApyA che. anumodanA. naMdisUtranI TIkAmAM A. malayagirisUrijIe siddhaprAbhRta ane tenI TIkAnA AdhAre siddhanuM svarUpa varNavyuM che. varNananA aMte teozrIe jaNAvyuM che ke- "siddha mRtakUvaeN tarja vojhIvya matari ! siddhasvarUpametanniravocacchiSyabuddhihitaH // " / naMdIsUtranI TIkAmAM aneka sthaLe siddhaprAbhUtanI gAthAo ane tenI TIkAnA pATho sAkSI tarIke apAyA che. sA. vinayapUrNAzrIe A badhA saMdarbho prastuta siddhaprAbhUta ane tenI TIkA joDe meLavI pAThabhedo noMdhyA hatA. moTAbhAganA pAThabhedo prAkRta bhASAmAM AvatAM vyaMjana-svaranA pheraphAravALA hatA. koIka upayogI jaNAyA te TippaNamAM ApyA paNa che. pATaNanI siddhaprAbhUta saTIkanI hastalikhita pratanI jherokSanA AdhAre pAThabhedo paNa sA. vinayapUrNAzrIe noMdhyA hatA. enA AdhAre kyAMka mULamAM pAThaparivartana karyuM che. adhikArI jijJAsuo A graMthanuM adhyayana karI siddhisukhanA bhoktA bane eja maMgala kAmanA.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1133 322 97 viSayAnukrama viSaya pRSTha naM. viSaya pRSTha naM. maMgalA caraNaH 1-6/4. kAladvAra (mUla) 70-75 nikSepAdayaH 75. aMtaradvAra (mUla) 75-91 niruktiH 1. gatidvAra anuyoga dvArANi 11-19 2. vedadvAra mArgaNA dvArANi 21-29 3. tIrthadvAra 1. satpada prarupaNAdvAra (mUla) 31-52| 4. liMgadvAra 1. kSetradvAra 31 5. cAritradvAra 2. kAladvAra, saMharaNa prabhedo 32,37 6. buddhadvAra 3. gati mArgaNA, 7. jJAnadvAra 4. veda mArgaNA siddha 8. avagAhanAdvAra 5. tIrthadvAra 9. utkRSTadvAra 6. liMgadvAra 10-11-12. aMtarAdi traNa dvAra 91 7. cAritradvAra 43 6. bhAvadvAra (mUla) 92-93 8. buddhadvAra 44 7. alpabahutvadvAra (mUla) 93-101 9. jJAnadvAra 45 paraMparasiddhanI prarupaNA 10. avagAhadvAra 46/8. vibhAgadvAra (mUla) 101-127 11. utkRSTadvAra 1. kSetradvAra 101 12-13. aMtara-anusamaya dvAra 48 2. kAladvAra 14-15. gaNanAdvAra-alpabahutva dvAra 49 tatkAlasiddha 2. dravya pramANadvAra (mUla)' 52-66 tadakAlasiddha 108 1. kSetradvAra, saMharaNa vibhAga 52, 54 3. gatidvAra 110 2. kAladvAra 4. vedadvAra 3. gatidvAra 5. tIrthadvAra 4. vedadvAra 6. liMgadvAra-7. cAritradvAra 5. tIrthadvAra 8. buddhadvAra-9. jJAnadvAra 118 6. liMgadvAra 10. avagAhanAdvAra 7. cAritradvAra 11. utkRSTadvAra 123 8. buddhadvAra 12. aMtaradvAra 9. jJAnadvAra 13. gaNanAdvAra 124 10. avagAhanA dvAra 63 sthAna alpabahutvadvAra 11. utkRSTadvAra 64 9. saMnikarSadvAra (mUla) 127-151 12-13. aMtara-anusamaya dvAra 64] 1. tattvathI vyAkhyA, bheda 127, 128 14. gaNanAdvAra 66 aMtaradvAra - be zreNI / 136 15. alpabahutvadvAra 66 * pariziSTa-1 152-179 3. kSetra sparzanAdvAra (mUla) 67-70/. pariziSTa-2 180-186 47 105 107 114 115 116 119 123 126
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ arham suvihitakoTikoTIracirantanAcAryapraNItaH siddhaprAbhRta : saTIkaH sakalabhuvanezabhUtAnikhilAtizayAn jinAn gurun stutvA / 'siddhaprAbhRta TIkA, taMdarthihitakAmyayA kriyate // 1 // sakala bhuvananA Izvara svarUpa ane sarva atizayothI yukta jinezvara paramAtmA temaja gurUdevanI stavanA karIne siddhaprAbhRta nAmanA graMthanI TIkA tenA arthIonA - abhyAsIonA hitanI IcchAthI karuM chuM. / iha paramapuruSAbhivyaktAptAgamapratibaddhasiddhavaktavyatAbhidhitsayA pravRtyaGgatvAnmaGgalAdicatuSTayapratipAdakamidaM gAthAtrayamAha, tatrApyAdyagAthayA maGgalaM guruparvakramasaMbandhaM cAha A graMthamAM paramapuruSa zrI jinezvara bhagavaMte kahelI tathA Apta AgamathI pratibaddha thayelI "siddhanI vaktavyatA kahevAnI IcchAthI tathA pravRttinA aMga svarUpa maMgalAdi catuSTayane (maMgala-abhidheya1. 'tadartha' iti ka-ga-gha-Ga pustakeSu / 2. pravRttAGgatvA0 pAtAsaMpA /
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta: saTIka : saMbaMdha-prayojana) banAvanArI A traNa gAthAo jaNAve che. temAM prathama gAthA dvArA maMgala ane guruparvakrama rUpa saMbaMdhane jaNAve che. (mU0 ) tihuyaNapaNae tihuyaNa- guNAhie tihuyaNAtiMsayaNANe [ NI ] usabhAtivIracarime, tamarayarahie paNamiUNaM // 1 // suNiuNa AgamaNihase, suNiuNaparamatthasuttagaMthadhare / coddasapuvvigamAI, kameNa savve paNamiUNaM // 2 // NikkhevaNiruttIhi ya chahiM aTThahiM cANuogadArehiM / khettAtimaggaNesu ya siddhANaM vaNNiyA bheyA // 3 // ( chA0) tribhuvanapraNatAMstribhuvanaguNAdhikAMstribhuvanAtizayajJAninaH / RSabhAdivIracarimAMstamorajorahitAn praNamya // 1 // sunipuNAgamanikaSAn sunipuNaparamArthasUtragranthadharAn / caturdazapUrvIkAdIn krameNa sarvAn praNamya // 2 // 2 nikSepaniryuktibhizca SaDbhiraSTAbhizcAnuyogadvAraiH / kSetrAdimArgaNAsu ca siddhAnAM varNitA bhedAH // 3 // (TI0) " tihuyaNapaNae" ityAdi / tribhuvanapraNatAn ityanenAcintyaphalasaMpAdakatvena pUjArhatvAduttamottamatvamAha / atha kasmAtta eva natvA ? ityAha- tribhuvanaguNAdhikA yata iti, anenApi guNadvArakaM pUjArhatvamuttamottamatvaM ca darzayati / kutaH ? ityAha- 'tribhuvanAtizayajJAninaH' tribhuvane'tizayA jJAnaM ca yeSAM te tribhuvanAtizayajJAnina iti, anenApi atizayasaMdohatvAtparamadevatAtvaM khyApyate / ka ete evaM - vidhA: ? ityAha - 'usabhAtivIracarime' RSabhAdivIracarimAn iti, etadapi atItAnAgatajinopalakSaNArthaM, guruparvakramasaMbandhaM cAnenAha / kiM 1. 'isaya' - G pustake / 2. usabhAdi - G pustake / 3. 'khettAimaggaNAsu' Ga pustake / 4. ' evaM ' - pAtAsaMpA /
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMgalA caraNaH namaskArArhatva padArthAuNaAgamaNi viziSyaste? ityAha- 'tamarayarahie' tamorajorahitAn iti, atra tamaHchAdakatvAt saMsArapratibandhakRttvAcca jJAnAvaraNAdighAticatuSTayaM parigRhyate, rajo - bhavopagrAhi karma athavA pUrvabaddhaM tamaH badhyamAnaM tu rajaH tAbhyAM rahitAstamorajorahitA iti, anenApi muktyavasthiteH bhUtAvasthA kathyate arthataH prayojanaM sUcayati, tadarthatvAtsakalaprayAsasyeti / tAn praNamya, kim ? ityupariSTAtsaMbadhyata iti gAthArthaH // 1 // ___ evaM tAvad yebhyaH samudbhavatyAgamastAn gurunabhidhAya sAMprataM yebhyaH paraMparayA''gatasteSAmapi namaskArArhatvAtstavamAha____ "suNiuNaAgamaNihase" ityAdiH sunipuNo - jIvAdyazeSapadArthAbhidhAne kuzalo ya AgamaH - AptavacanaM tasya nikaSabhUtAH - kaSapaTTakA ye te sunipuNAgamanikaSA iti, anena yugapradhAnAgamatvaM kathyate / tathA 'sunipuNa paramArthasUtragranthadharAn' ityatra paramaH - pUjito'nantagamaparyAyAtmakatvAd [vA] arthaH paramArthaH, sakalapramANanayapariccheditvAtsunipuNaH paramArtho yayoH sUtragranthayoH tau dhArayantIti sunipuNaparamArthasUtragranthadharA iti, etat sakalopAdhyAyAcArya-saMgrahArtham / kimAdyAste ? ityAha- 'codasapuvvigamAI' yAvajjaghanyasUtradharA iti, krameNa - AnupUrvyA sarvAn praNamyeti / punaH kriyAbhidhAnaM sthavirAvalikAdibhedapratipAdanArthamiti gAthArthaH // 2 // idAnImabhidheyapratipAdanArthamAha "NikkhevaNiruttIhi ya" ityAdi / nikSepaniruktibhyAM kimAdibhizca SaDbhiranuyogadvAraiH satpadaprarUpaNAdibhiH aSTAbhizcAnuyogadvAraiH kSetrAdimArgaNAdvAreSu cAdhAreSu 'siddhAnAM' prAbhRtAbhidheyatayA prakrAntAnAM 1. 'ca' kha pustke| 2. kilAvasthA' iti paataasNpaa| 3. nikSepaniruktItyAdigAthoktAn bhedAn varNayAmIti tRtIyagAthayA saMbadhyata iti| 4. 'saMgrahArthe' paataasNpaa| 5. vAtAsaMpA naasti|
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAmRta : saTIkaH bhagavatyAgame dravyArthAdezAdanAdyaparyavasAnatayA ye varNitA bhedAstIrthakaragaNadharaistAn varNayAmIti kriyAdhyAhAraH / kimevaM vAkyArtho vivakSitaH ? iti ceducyate, vAkyavaicitryapradarzanena anantavAkyArthagati pradarzanArtham / uktaM ca - "katthai desaggahaNaM, katthai bhaNNaMti nnirvselAruM . 32mamavADuM sAravAno nitAruM II II" Adi madhyAvasAneSu kvacitpadAderdezasyArthalabhyatvAdityalaM prasaGgeneti gAthAtraya vAkyArthaH // 3 // evaM tAvatprAbhRtazarIraM maGgalAdicatuSTayamuktam, idAnIM siddhabhedA abhidheyatayA nirdiSThA nikSepaniruktyAdibhistatra nikSepAbhidhitsayA''ha (anu) "tihucaLavaLa' tribhuvana dvArA nimAyelA evA padathI aciMtya phaLa saMpAdaka tarIke pUjAne aI - yogya hovAthI paramAtmA uttamottama che e darzAve che. zA mATe paramAtmAne ja namaskAra karavAnA ? kAraNa ke tribhuvanamAM teo ja guNomAM adhika che A vAkya dvArA paNa guNanA mAdhyamathI pUjAne yogyapaNuM ane uttamottamapaNuM batAve che. kaI rIte ? tribhuvanamAM atizayovALA ane parama jJAnavALA A pada dvArA atizayono saMdoha-bhaMDAra ema karIne parama devapaNuM batAvyuM che. AvA koNa che ? RSabhadeva paramAtmAthI mahAvIra svAmI sudhInA jinezvara bhagavaMto AvA lakSaNothI yukta che enA dvArA atIta-anAgata covIzI vagereno paNa samAveza thaI jAya che. ane guruparvakrama saMbaMdha paNa darzAvAyo che. AvA paramAtmAmAM zuM vizeSa che ? te batAve che. tama: rana: rahita - ema A arthathI jJAnAdi guNone DhAMkI rAkhavAmAM ane saMsAra pratye tIvra rAga karAvavA dvArA rAgAMdha banAvavAmAM 2. (40) mutravidragraha, lutraviddhatti niravazeSaNa | samakramavAni, kAraNavazato niruktAni // 1 // 2. 'niuttAI' paataasNpaa|
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMgalA caraNaH jJAnAvaraNAdi karmo prabaLa kAraNa hovAthI temane temanA svarUpa mAnIne jJAnAvaraNAdi cAre ghAtikarmanuM ahIM tama: zabdathI grahaNa karyuM che ane raja: arthAt vedanIyAdi cAre bhavopagrAhi karmono emAM samAveza karyo che. bhavopagrAhi eTale ke bhava-saMsAramAM jakaDI rAkhavA je nimitta bane che tevA vedanIya-AyuSya-nAma-gotra karma. athavA bIjI rIte artha kare che, je pUrvabaddha karma che te tamaH ane je badhyamAna karma che te raja - anAdi kALathI AtmA para aneka karmo baMdhAyelA che te pUrvabaddha tathA vartamAnamAM pratisamaya AtmA sAte karmo (AyuSya sivAya) bAMdhI rahela che te badhyamAna avasthA - A baMnethI je rahita che te tama raja rahita samajavA enA dvArA paNa temane mokSa prApta thayo te pahelAMnI avasthA ke jemAM teo paNa baddha ane badhyamAna karmovALA hatA ane vartamAnamAM siddha hovAnA kAraNe pUrvanI (bhUtakALanI) A baMne avasthAothI rahita che eTale ene mukti prAptinI bhUtakALanI avasthA kahe che ane AtmAe badhA prayatna muktine mATe karavA joIe. eTale arthathI muktinuM prayojana aMte mokSa prApti eja AtmAnuM lakSya che ema sUcavyuM che. A rIte ukta gAthA dvArA maMgalAdi traNanI vAta jaNAvI, AvA je che teone namaskAra karIne zuM karavuM? te AgaLa saMbaMdha karAze. / 1 // A rIte have jemanAthI Agamano samuddabhava thayo che arthAt jeoe Agama zAstronI racanA karI che te gaNadharAdi bhagavaMtone kahIne jemanI pAsethI vartamAna paraMparAe te zrata AveluM che te AcArya bhagavaMto/gurubhagavaMto paNa namaskAra yogya che eTale temanI stavanA kare che. nipuNa tyAti' sunipuNa-jIvAdi samagra padArthone kahevAmAM kuzaLa je Agama arthAt Apta vacana, tenA mATe kasoTInA paththara
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. tamane che. to anaMta AvA siddhaprAmRta : saTIkaH samAna ja hoya che temane sunipuNAgamanikaSA kahevAya che enA dvArA guru yugapradhAna che evuM batAvyuM che. tathA "sunipuNa paramArtha sUtra graMtha dharoe padathI parama eTale ke pUjAyelo-anaMta gama ane paryAtmaka hovAthI thayelo je artha te paramArtha. kAraNa AvA lakSaNavALA ja sakala pramANa nayono pariccheda (parIkSA) karI zake che eTale AvA sUtra-granthano sunipuNa paramArtha je dhAraNa kare che ema kahevAthI badhA upAdhyAya ane AcAryano saMgraha thaI jAya che. cauda pUrvathI mAMDIne cheka jaghanya sUtrane sAmAyika sUtra) dhAraNa karanArA darekano AmAM samAveza thaI jAya che. eTale anukrame e badhAne namaskAra karIne ema ahIM je pharIthI kriyA batAvI che te virAvalIkA AdinA bheda batAvavA mATe che. | 2 | have abhidheya batAvIne - graMthamAM zuM kahevAnuM che? te jaNAve che- 'nikSepani4i rUri | nikSepa-nirukti dvArA che anuyogadvArothI ane satpada prarUpaNAdi ATha anuyoga dvArothI AdhAra svarUpa evA kSetrAdi mAgaNA dvAromAM A prAbhUtamAM abhidheya tarIke jenI vAta che evA "siddhonAM' bhagavatI sUtramAM dravya ane arthanA AdezathI anAdi-aparyavasAna paNAthI je bhedonuM tIrthaMkara-gaNadharoe varNana kareluM che tene varNavIzuM. Avo vAkyartha zA mATe ? vAkyonI vicitratA batAvavA dvArA "suttApAmatA anAe nyAyathI evI vAkyonA arthonI anaMta gati batAvavA mATe AvA vAkyarthanI ahIM vivakSA karI che. kahyuM che - kyAMka dezagrahaNa, kyAMka niravazeSa - sarvanuM grahaNa kahevAya che, kAraNavazathI niruktio utkama ane krama baddha paNa hoya che. arthAt kyAreka kramasara nirukti karAya che ane kyAreka krama vinA paNa nirukti karAya che. / 1 / vAkyanA Adi-madhya ane aMtamAM kyAMka padAdino dezArtha paNa prApta thAya che eTale have ahIM ghaNuM kahetA nathI. / 3 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ nikSepAdayaH A rIte prAbhRtanA zarIra svarUpa maMgalAdi cAra jaNAvyA, have je abhidheya tarIke siddhanA bhedono nikSepa-nirukti Adi dvArA nirdeza karAyela che, tyAM sarvaprathama nikSepane jaNAve che. (mU0) NAma ThavaNA davie, bhAvammi cauvviho havai siddho / NoAgamao duviho, bhAve khayauvasamakhae ya // 4 // (chA0) nAma sthApanA dravye, bhAve caturvidho bhavati siddhaH / noAgamato dvividhaH, bhAve kSayopazamakSaye ca // 4 // (TI0) "NAmaM ThavaNe" tyAdi // nAmasthApane gatArthe / dravyasiddha Agamato noAgamatazca / 'noAgamato duviho' jJazarIra-dravyasiddhastavyatiriktazcetyevaM dvividhaH pratidvandvipadApekSayA bhAvAbhAvavad, anyathA trividhaH syAt, bhavyazarIradravyasiddhazceti / tattha vairittadavvasiddho uvakkhaDaNAo, saMseyaNAo pAlipAgAo, uvakkhaDaNAo jahA oyaNAdINaM pAgo, saMseyaNAo NipphAvacaNagAdINaM, pAlipagAo jahA bhUmighaDAisu palAlAiNA aMbaaMbADayateMdusayamAdINaM // "kriyAkriyAvatozcAbhedamAzritya cirantanaTIkAkRtA siddhi AkhyAteti / bhAvasiddho'pi noAgamato dvividhaH, 'khayauvasamakhae'tti kSAyikaM bhAvaM kSAyopazamikaM cAdhikRtyeti gAthArthaH // 4 // adhunA niruktimAha (anu.) "namasthApanA" tyAhi / nAma-sthApana tArtha che. dravyasiddha-AgamataH ane noAgamata, noAgamataH jJazarIra dravyasiddha ane jJa-bhavya zarIrathI vyatirikta ema be prakArathI pratidvandra (virodhI) padanI apekSAe bhAvAbhAvanI jema che. nahi to trividha 1. (chA0) tatra vyatiriktadravyasiddha upaskaraNAtaH saMsecanAtaH pAlipAkataH, upaskaraNato yathodanAdInAM pAkaH, saMsecanato niSpAva-canakAdInAM, pAlipAko yathA bhUmighaTAdiSu palAlAdinA AmrAbhrATakartidurukAdInAm // 2. 'bhuumighraaisu-paataasNpaa|' 3. 'tiMduruya' G pustake 'teMduruya' kha pustake /
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta : saTIkaH hoya trIjo prakAra bhavyazarIra dravyasiddha che. "tyAM vyatirikta dravyasiddha upaskaraNa - rAMdhavAthI, saMsecana - zekavAthI ane pAlipAka-pakavavAthI thAya che. 752425 - bha3 mohanahino 15, saMseyana - hema paalcaNAdine bhaTTA vageremAM zekavAmAM Ave che pAlipAka - jemake bhUmighaTAdimAM ghAsa vagerethI kerI-AMbaLA-tiMduruka Adi pakavavAmAM Ave che." kriyA-kriyAvA-kriyA karanAranA abhedane AzrayIne ciraMtana TIkAkAra dvArA siddhinI ahIM vyAkhyA karAyelI che. bhAvasiddha paNa noAgamataH be prakAre che. kSAyikabhAva ane kSAyopathamika bhAvane mAzrayAne. // 4 // ve, niruti cha - (mU0) odarayAI bhAve, atyeNaM savvahA khavittANaM / sAhiyavaM jaM khatiyaM, bhAvaM to bhAvasiddho u // 5 // (chA0) audayikAdIn bhAvAnarthena sarvathA kSapayitvA / sAdhitavAn yat kSAyikaM bhAvaM tato bhAvasiddhastu // 5 // (TI0) "odaiyAI" gAhA / audayikAdIn bhAvAn, AdigrahaNAt kSAyopazamikajJAnAdiparigrahaH, 'attheNaM' ti aryamANena samyagdarzanajJAna cAritrarUpeNa sarvathA kSapayitvA sAdhitavAn 'yad' yasmAtkSAyikaM bhAvaM tato'sau kSAyikabhAvasiddhaH / kSAyopazamikabhAvasiddhastu "vijjA maMte joge" ityAdi caturdazadhA / tu zabdo vizeSaNArthaH, sa eva bhAvasiddha ihAdhikRtaH atizayA(yya) sarvasiddhAn yo vartata iti gAthArthaH // 5 // prakArAntareNa niruktimAha1. 'khavettANaM' G pustake 'khavittUNaM' ga pustake / 2. 'khaiyaM' Ga pustake / 3. (chA0) vidyA-maMtra-yoge / 4. pAtAsaMpA nAsti / 5. 'iha kiMbhUtaH atizayAn' kakha-ga pustakeSu /
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ niruktiH | (anu.) audayikAdi bhAvone- Adi grahaNathI kSAyopathamika jJAnAdino parigraha karelo che. samyagradarzana - jJAna - cAritra svarUpa arthathI sarvathA khapAvIne je kAraNathI kSAyika bhAvane sAdhanAra banyo che tethI e kSAyikabhAvasiddha che ema kahevAya. ane kSAyopathamikabhAva siddha to "vidyA-maMtra-yoga" arthAta vidyAsiddhamaMtrasiddha yogasiddha vagere cauda prakArano che. tuM' zabda vizeSaNa arthano dyotaka che, te bhAvasiddhano ja ahIM adhikAra che ke je AvA sarva prakAranA siddhone atizayita karIne rahe che." | 5 | (mU0) siddhANi savvakajjANi jeNa Na ya se asAhiyaM kiMci / vijjAsuhaicchAtI, tamhA siddho tti se saho // 6 // (cha) sitAni sarvALiyera Athita zirit aa vidyAsukhecchAdayastasmAt siddha iti tasya zabdaH // 6 // () siLi sabaknALi" mahi siddhAra sarvakAryAni, ra punaH sAdhanAya vyapriya, "yena' kAreLana na ra "' tasya siddhasyAsAdhitaM kiJcidasti / kiM tat ? - vidyAsukhecchAdi, tasmAt siddha ityayaM 'se' tasya muktAtmanaH zabda iti gAthArthaH // 6 // idAnIM niruktpdmdhikRtyaah(anu.) jenAM sarva kAryo siddha thaI cUkyA che, je kAraNathI te siddhane mATe asAdhita - sAdhyAvinAnuM kAMI rahetuM nathI. te zuM? vidyA-sukha-IcchA vagere jemake, koI zilpI potAnI sarvakaLAmAM nipuNa thaI jAya ane enA mATe have, ekeya kalA sAdhavAnI bAkI nathI te zilyasiddha kahevAya che ema mokSamAM gayela AtmA mATe have saMsAra saMbaMdhI koI kArya sAdhavAnuM rahetuM nathI. te mATe "siddha evo zabda te mukta thayela AtmA mATe vaparAyelo che. 6 / have, nirukata padane AzrayIne siddhanI vyAkhyA jaNAve che. 2. "rI' rUpud I 2. "zabdo pathArtha:'- patAsaMpA |
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 siddhaprAmRta : saTIkaH (mU0) dIhakAlarayaM jaM tu, kammaM sesiyamaTThahA / siyaM dhaMtaM tti siddhassa, siddhattamuvajAyai // 7 // dAraM // (chA0) dIrghakAlarajo yattu karma zeSitamaSTayA / sitaM dhmAtamiti siddhasya, siddhatvamupajAyate // 7 // dvAraM // (TI0) "dIhakAlarayaM" gAhA // dIrghaH anAdyanuparataprabandhatvAdIrghaH kAlo yasya rajasastaddIrghakAlam, dIrghakAlaM rajo-raJjakasvabhAvo yasya karmaNaH, rayo-vego vA yasya, "lAuyaeraMDaphale, aggIdhUme ye usudhaNuvimukke"tti vacanAt / tatra gataH sidhyatIti, karmakRto vega iti bhAvArthaH / tadevaMvidhaM yatkarma kSINazeSaM kiJcinmAtramityetad vizeSayati tuzabdaH, tatkarma 'zeSitaM' sthitighAta-rasaghAtAdibhiH svalpIkRtaM sadyadaSTadhA 'sitaM' pUrvaM baddhamAsIt, "SiJ bandhane' ityasya ktAntasya sitamiti rUpam, 'dhmA' ityasyApi niSThAntasya dhmAtamiti, 'dhmA zabdAgnisaMyogayoH' iti dhAtvarthAt sitaM-baddhaM karma dhmAtaMvyucchinnakriyadhyAnAnalasaMyogamApAditaM yatastena bhagavatA ato niruktapadavidhinA varNalopalakSaNena siddho'sAvucyate, tasya siddhasyetthaM 'siddhatvamupajAyate' siddhakSetraprAptasya siddhabhAvo bhavatIti gAthArthaH // 7 // idAnIM 'SaDbhiranuyogadvAraiH siddhAnAM varNitA bhedAH' iti yaduktaM tadabhidhAnAyAha (anu.) "dIhakAlarayaM" thaa| 1 manAhi-anaMta cha bhane kamara pratisamaya baMdhAtI rahe che eTale anAdikALathI prabandha hovAthI je rajano kALa dIrgha che te dIrghakALajaka svabhAvavALA karmano raya athavA vega te dIrghakALa raja/raya. "AlAbuka = tuMbaDuM 1. 'dIgho'nA0' paataasNpaa| 2. "AlAbukairaNDaphale, agnidhUme ceSudhanurvimukta iti" / 3. 'nyasughaNu' paataasNpaa| 4. '0sA dhmAta' paataasNpaa| 5. 'siddhakSetraM' paataasNpaa|
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 anuyoga dvArANi eraMDa phaLa, agni-dhUma, dhanuSyathI chUTela bANanI jema gati kare che." e vacanathI tyAM gayelo siddha thAya che. e pUrvakarma dvArA karAyelo vega athavA dIrdhakALa saMbaMdhI karmathI karAyelo je vega-raya te dIrdhakALa raya. AvA prakAranuM je kSaNazeSa - kAMIka mAtra raheluM karma, eTalo ahIM vizeSa che te karma "zeSita' - sthitighAta - rasaghAtAdithI atyaMta alpa karAyeluM chatuM je ATha prakAranuM sita pUrve bAMdhela hatuM ahIM biga dhAtu baMdhana arthamAM hovAthI ru pratyayAtathI sita rUpa thAya che. bA eno paNa niSThAMta pratyayathI bati thAya che. bA zabdAnasaMyoDAyoH' evA dhAtvArtharUpathI sitam = baddha karma ane dhyAtim = bucchinnakriyA pratipAti dhyAnarUpI agninA saMyogane prApta karAyo che je kAraNathI bhagavAna dvArA - arthAt je bhagavAna bucchinnakriyA pratipAti nAmanA zukla dhyAnanA carama samayane prApta karIne siddha thayA eTale niruktapada vidhithI varNalopa lakSaNathI e siddha kahevAya che. te siddhanuM Ama, siddhatva utpanna thAya che. arthAt siddhakSetra prApta karanArano siddhabhAva thAya che. arthAt emAM siddhatva Ave che. have, "cha anuyoga dvArothI siddhonA bhedo varNavAyelA che ema je kahela hatuM te darzAve che - (mU0) kiM kassa keNa kattha va, kevaikAlaM kaI va siM bheyA / jiyaattaparINAmA, AyA sAI aNaMta duhA // 8 // (0) ica na rUjha AvA vicArja rati vA teSAM devA ! jIvAtmapariNAmAH, AtmA sAdhananto dvidhA // 8 // (TI) " irU keLa" rUtyati vimarthatadupacAsa: ? iti ceducyate - vipratipattisaMbhavAt / tadyathA sAMkhyA:-niHsukhaduHkhA muktAtmAnaH nirguNAzca prakRterguNavattvAt / tataH "dravyamAH siddhaH" iti
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta : saTIkaH pratipannAH, bauddhAstu "guNamAtraH" iti zuddhavijJAnamAtratvAt, kecittu "kriyAmAtraH" iti abhAvakriyArUpatvAt pradIpanirvANakalpo mokSa iti saMdehe sati kiM dravyam ? uta guNaH ? uta karmasiddhaH ? iti prshnH| asya prativacanamucyate - na guNo nApi karmamAtram, kiMtu jJAnadarzanasukhAdyanantaguNaparyAyakalApAnvito jIvo dravyaM siddha iti sthite kaizcidIzvara-kAraNikAdibhirIzvarAdisvAmika iSyate tatphalasyApi ca / yathA''huH - "ajJo janturanIzo'yamAtmanaH sukhaduHkhayoH / Izvaraprerito gacchet zvabhraM vA svargameva vA // 1 // " ataH svasvAmitve satyAha - kasyAsau kasya vA svAmI ? ityucyate - svata eva svasya sukhAdeH svatantrAcintyaparamaizvaryayogAdasau svAmIti / yadyevaMprakAro'sau kRtakatvAt kRtakatvavivakSAyAM kiM svabhAvo'sau ? kuto'yaM vikalpaH ? iti ceducyate "IsareNa kaDe loge" ityAderabhUtabhAvena siddhatvAbhyupagamAt / ataH kartRvivakSAyAM tAvadAha - kena ? iti praznaH, asyottaramdravyAstikanayApekSayA na kenacitsiddhaH kRtaH, azeSakarmamalApagamena svarUpalAbhAt / kRtakavivakSAyAM kena hetunA ? ityucyate - samyagdarzanAdinA sarvasaMvararUpa-zailezIkriyAparyantena hetukalApena nirvartyatvAt kRtakaH siddha iti / atha ko'syAdhAraH ? kuto'yaM vikalpaH ? iti taducyate - kaizcitsAMkhyAdibhiH sarvagata iSyate bauddhaizca kaizcidatra muktaH kaizcinnityagaH, iti saMzaye Aha - 'kattha va' kutra vA'sau ? ityucyatelokamUrdhani siddhakSetre nAnyatra, sarvagatasyAnirmokSAdi - prasaGgAdya(da)tra muktasya sato laghutvAd UrdhvagauravadharmatvAcca / "yathA'dhastiryagUrvaM ca loSThavAyvagnivItayaH / svabhAvataH pravartante, tathordhvaM gatirAtmanaH // 1 // " parato'pi na gatiH plavaka ivopagrahAbhAvAditi / tathA kaizcidiSyate 'dagdhendhanaH punarupaiti bhavaM pramAthyApi svatIrthaparibhavAdeH' 1. 'ahAva' pAtAsaMpA / 2. 'kalayA' ka-kha-ga pustakeSu / 3. "izvareNa kRte loke" / 4. 'kuMto vikalpa' pAtAsaMpA / 5. 'siddhi' paataasNpaa|
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuyoga dvArANi 13 ata: saMdihAna Aha - 'kevaikAlaM' kiyantaM kAlamasau siddha: ? ityucyate - bhavopAdAnAbhAvAtsAdyaparyavasAnamiti / kimasAvekaH ? utAnekaH san? kuta iyamArekA ? yataH kecidAhuH - " eka eva hi bhUtAtmA bhUte bhUte vyavasthitaH / ekadhA bahudhA caiva dRzyate jalacandravat // 1 // " ityAha - 'kaI va siM bherya'tti kati vA 'siM' teSAM paramagurUNAM 'bhedA: ' vikalpA ityucyate - gaNanApramANena tAvadanantarasiddha-paraMparasiddhAdinA anantAH, ekasyApyanantadravyaparyAyavikalpApekSayA / yataH pazcArdhamAha'jiyaattaparINAmetyAdi / jIvaH zuddhaM dravyaM tadAzritAH dravyAstikA - 'bhimatAzcetanAtvadravyatvaprameyatvapramANatvajJeyatvajJAnitva darzanitvadRzyatvasukhitvAdayo'nantAH, paryAyAstikAbhimatAstu 'attaparINAmA' AtmanaH pariNAmAH AtmapariNAmAH kevalajJAnadarzana vIryasukhAdi paryAyAste'pyanantAH / AtmazabdaH pariNAmAnAM vizeSaNatayopAttaH, tadbhAvaH pariNAma iti darzanArtham, na tu yathA vaizeSikANAM dravyAdatyantamanye rUpAdaya iti, svaparyAyakhyApanArthaM ca / kuto'vasIyate jIvo dravyam ? yadAzritA anantA iti ucyate yataH AtmA " ata sAtatyagamane " atati - satataM saMdedhAti tAMstAn paryAyAnityAtmA / anenaitaddarzayati anuparataprabandhena pratikSaNavartinaste cetanAtvAdaya iti / AtmapariNAmAstu sAdaya:, "DaippajjaMti vayaMti ya, bhAvA NiyameNa pajjavaNayassa / " tti vacanAt / evamanantaroditanItyA, kim ? ata Aha 'anaMta'tti, evamete'nyo'nyAnugamAdAtmano dravyaparyAyAstikApekSayA'nantAH / kathaM ? 'duha 'tti sapratipakSayugalitadharmaprakAreNa dvidhA / tadyathA asti nAsti, nityaH anityaH, vaktavyaH avaktavyaH, ityAdinA / dravyakSetra - kAlabhAvapratibandhenetyevaM na kevalaM siddhabhaTTArakaH sarvamapi sacetanA - cetanaM vastu mantavyamityevaM paramArthasaditi / kecittu SaNNAmapyeSAM 1. 'heyatti teSAM' - pAtAsaMpA / 2. 'saMdehati' pAtAsaMpA / 3. " utpadyante vrajanti ca bhAvA niyamena paryavanayasya / " - - -
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhUta : saTIkaH kimAdInAmanuyogadvArANAmidaM pazcAdhU yathAsaMkhyena saMbandhayanti - kiM siddhaH ? iti praznasyottaraM jIvaH, kasyAtmaparINAmAH ? siddhasyetyAdi, evaM tu na suSTha pratImaH / yataH kasya saMdehaH siddho jIvaH ajIva iti vA, etAvatA ca saMdarbheNa kiM phalamanuyogadvAropanyAsasyetyalaM prasaGgeneti gAthArthaH // 8 // sAMprataM yaduktaM 'kai va siM bhedA' ityeSAM gaNanApramANopalakSaNArthaM svata eva granthakAra Aha (anu) pra. cha anuyogadvArothI siddhonA bhedo varNavyA che evo upanyAsa zA mATe karyo che? ja. vipratipatti - viparita patino saMbhava hovAthI A rIte upanyAsa karyo che. te A rIte viparitatA saMbhave che jema ke - sAMkhyadarzanakAro muktAtmAone sukha-du:kha rahita ane nirguNa mAne che. kAraNa ke, guNavattvae prakRtinuM lakSaNa che AtmAnuM lakSaNa nathI tethI teo "siddhone dravyamAtra ja mAne che. siddha dravyamAtra hovAthI temAM guNa-kriyA AdinA upacAranI ke sukha-duHkha Adi AtmAnA guNonI AvazyakatA nathI rahetI ema mAnI sAMkhyadarzanakAro AtmAne nirguNaniSkriya mAne che. ane bauddho AtmAne muktAtmAsiddhane "guNamAtra' mAne che, kAraNa te zuddhavijJAna mAtra che, ane e jJAna AtmAno guNa hovAthI muktAtmA paNa "guNamAtra che ema temanuM mAnavuM che. ane keTalAka anya matavALAo "kriyAmAtra tarIke svIkAre che eTale mokSa e abhAvakriyArUpa hovAthI bujhAI gayelA pradIpa samAna che. pradIpa jyAre jale che tyAre temAM kriyAno bhAva hovAthI temAM jalanarUpa kriyA dekhAya che jyAre bujhAI gayelA pradIpamAM jvalanakriyAno abhAva spaSTa jaNAya che ema mAnI dipakamAM teo bhAvarUpakriyA na mAnI abhAvarUpa kriyAno svIkAra kare che eja upacAra AtmAmAM paNa kare che. arthAta te samaye
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuyoga dvArANi AtmAmAM abhAvarUpa 'kriyAmAtratva' ja raheluM hoya che. ema temano mata che. AvA prakAranA aneka saMdeha UbhA thatA hovAthI AtmAsiddhAtmA dravya che ? ke guNa che ? ke kriyA che ? ema prazna thAya che. eno javAba ApatAM kahe che - siddha e guNa mAtra ke karmamAtra nathI paraMtu bhaviSyakALamAM siddha thavAnI apekSAe vartamAnamAM jJAnadarzana-sukhAdi anaMta guNaparyAyonA samUhathI yukta je jIva che te dravya siddha che. ema chatAM keTalAka Izvara kartRtvavAdio IzvarAdine svAmI tarIke Icche che ane tenA phaLa paNa IzvarAdhIna che ema mAne che. jema ke kahyuM che - "jIva ajJa che AtmAnA sukha ane duHkhathI parAdhIna A jIva Izvara dvArA svarga ke narakamAM mokalAya che." eTale svasvAmitva hote chate kahe che - e' kono che arthAt eno svAmI koNa che ?- ane AtmA kono svAmI che ? te potAnI meLe ja potAnA sukhAdino svataMtra - aciMtya parama aizvaryanA yogathI svAmI che. jo e prakAre emAM kRtakatva raheluM hovAthI kRtakatvanI vivakSAe e kayA svabhAvavALo che ? arthAt AtmAno svabhAva zuM che ? e vikalpa kyAMthI thAya ? ema hoya to javAba Ape che. 'Izvara dvArA loka karAte chate' evA abhUtabhAvathI siddhatvano paNa svIkAra IzvaramAM kardU apekSAe manAto hovAthI jema ke, Izvara A lokanI racanA kare che tema siddhanI paNa racanA kare che ema mAnIne kartR-karanAra vyaktinI vivakSAthI e siddha konA dvArA karAyela che ? evo prazna thAya che eno javAba - dravyAstika nayanI apekSAe koI dvArA siddha karAyela nathI, kAraNa ke saMpUrNa karmamalano nAza thavAthI jIvane svasvarUpano arthAt siddhatvano lAbha thAya che. kRtakanI vivakSAmAM kayA hetuthI karAyo ? enA javAbamAM kahe che. samyagdarzanAdithI mAMDIne sarvasaMvarUpa zailezIkaraNanI kriyA sudhInA 15
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta : saTIkaH hetuonA samUha vaDe thatuM hovAthI kRtaka siddha thAya che. eno AdhAra koNa che ? A vikalpa kyAMthI Avyo ? uttara - keTalAka sAMkhyAdio AtmAne sarvagata mAne che, keTalAka bauddho ahIM ja mukta mAne che. keTalAka nityaga (AtmA nitya che ema) mAne che evo saMzaya thatAM javAba Ape che. e kyAM che ? lokanA mastaka upara siddhakSetramAM siddho rahelA che anya koI sthAnamAM nahi. jo sarvagata hoya to teno nirmANa thavAnI Apatti Ave arthAt teno kyAreya mokSa saMbhave ja nahi ane ahIM ja mukta mAnavAmAM Ave to laghuhovAthI ane urdhvagaurava dharmavALo - svarUpathI laghu svabhAvavALo temaja urdhvagamana svabhAvavALo - hovAthI ahIM na rahI zakavAnI Apatti Ave che." jemake - patthara - vAyu ane agninI jvALA jema nIce - tIrachI - upara tarapha potapotAnA svabhAvathI pravarte che tema AtmAnI urdhvagati svabhAvathI ja che" e tatvArthasUtranA vacanathI paNa AtmAnI ahIM mukti saMbhavatI nathI. pAchaLa paNa AtmAnI gati nathI upagrahAbhAve plavakanI gati jema pAchaLa thatI nathI tema, tathA keTalAka mAne che ke - "dadhaMdhana - arthAt karma rUpI iMdhaNa jenA baLI gayelA che evo AtmA-Izvara bhavanuM maMthana karIne potAnA tIrthanA paribhavAdinA kAraNathI pharIthI pAcho Ave che. arthAta ekavAra saMsAranuM maMthana karI siddha thayA pachI pharI pAcho potAnA tIrtha para koI Apatti Ave che tyAre pAcho saMsAramAM Ave che. jema ke bhagavad gItAmAM kRSNa arjunane kahe che - "valA yAdi dharmastha.." ityAdi. enI zaMkAthI kahe che - keTalo kALa e siddha che ? saMsAranA upAdAnanA abhAve sAdi - anaMtakALanI siddhanI sthiti che. zuM e eka che ke aneka ? AvI zaMkA kema thaI? kAraNa ke keTalAka ekAtmavAdIo kahe che - "eka ja bhUtAtmA bhUta-bhUtamAM rahelo che te eka prakAre ke bahuprakAre
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 anuyoga dvArANi pANImAM paDelA caMdranA pratibiMbanI jema jaNAya - dekhAya che." eTale kahe che - te paramaguruonAM keTalA bhedo-vikalpo che? gaNanA pramANathI anaMtarasiddha - paraMparasiddha AdithI anaMta che. ekanA paNa anaMta dravya-paryAya vikalponI apekSAe anaMta bhedo che. pazcAI jaNAve che. kAraNa ke jIva-zuddha dravya che tene Azrita evA dravyAstikanayane abhimata cetanAtva - dravyatva - prameyatva - pramANatva - yatva - jJAnitva - darzanitva - dazyatva - sukhitvAdi anaMta pariNAmo che. paryAyAstika matane abhipreta to AtmAnA pariNAmo kevalajJAna - darzana - vIrya - sukhAdi paryAyo che te paNa anaMta che. Atma zabda pariNAmonA vizeSaNa tarIke grahaNa karAyelo che. teno bhAva = pariNAma e batAvavA mATe. nahi ke je rIte vaizeSikonA mate rUpAdi paryAyo dravyathI atyaMta bhinna che ema svaparyAya jaNAvavA mATe. AtmA nAmano zabda vizeSaNa tarIke lIdho che. jIva e dravya che ema kaI rIte jaNAya ? ane jene Azrita anaMta paryAyo che? ahIM AtmA zabdanI vyutpatti "atasAtatya ane gamana" arthamAM vaparAya che ene tipha pratyaya lagADatAM mati - satata te te paryAyone dhAraNa kare che eTale AtmA. enA dvArA ema jaNAve che ke avinAzanA yogathI te cetanAtvAdi paryAyo pratikSaNa vartanArA che. paryAya nayanA mate sarvebhAvo niyamA utpanna thAya che. nAza thAya che e vacanathI Atma pariNAmo badhA sAdi che. e rIte AgaLa kahela nItithI anyonyanA anugamathI dravyAstika - paryAyAstikanI apekSAe AtmAnA anaMta paryAyo che. e be rIte kema ? sapratipakSa yugaladharmanA prakAre te be rIte che. je dravya-kSetra-kAla-bhAvanA pratibaMdhathI asti-nAsti, nitya-anitya, vaktavya-avaphatavya vagere. A rIte phakta siddhabhaTTArako ja nahi paraMtu sarva cetana - acetana vastu mAnavI A ja vAstavika satya che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 siddhaprAmRta : saTIkaH keTalAka to A kisAdi chae anuyogadvAronA A pazcAIne yathAsaMkhya saMbaMdha kare che. kiMsiddha ? e praznano uttara - jIva, konA Atma pariNAmo ? siddhanA. vagere A rIte sAruM lAgatuM nathI. kAraNa ke kone saMdeha che ke siddha e jIva che ke ajIva ? ane ATalA saMdarbhathI anuyogadvAranA upanyAsanuM phaLa zuM Ave ? eTale ve vistArathI saryu // 8 // have, je kahyuM hatuM ke "temanA keTalA bhedo che' e emanA gaNanA pramANanA upalakSaNa mATe graMthakAra svayaM ja jaNAve che - (mU0) te tu aNaMtarasiddhA, paraMparA ceva hoMti nAyavvA / saMtAdIhi ya aTThahi, ekkakaparUvaNA bhaNiyA // 9 // saMtapayaparUvaNayA, davvapamANaM ca khettaphusaNA ya / kAlo ya aMtaraM bhAva-appabahu saNNigAse y||10||dvaar0|| (chA0) te tvanantarasiddhAH paraMparAzcaiva bhavanti jJAtavyAH / sadAdibhizcASTAbhirekaikaprarUpaNA bhaNitA // 9 // satpadaprarUpaNA, dravyapramANaM ca kSetrasparzanA ca / kAlazcAntaraM bhAvAlpabahutvaM sannikarSazca // 10 // (TI0) "te u aNaMtarasiddhA" ityAdi prAgar3a kaNThyam / pazcArddhana yaduktaM "aTThahiM cANuogadArehi" ityasya saMbandhaM lagayati / 'saMtAdIhi ya aTThahi ekekkaparUvaNA' ekaikaM-satpada prerUpaNA ekaM dravyapramANaM ceti dvitIya kSetramiti tRtIyaM sparzaneti caturthaM kAlazca paJcamaM antaraM SaSThaM bhAvaH saptamam alpabahutvamaSTamam / aSTAbhizcetyatra ca zabdenAnvAvayaziSTaH sannikarSo navamam, na tu paramArthAd, yato'lpa1. vyAkhyAnopalambhe'pi prakSeparUpeyamiti pratIye vyaakhyaanusaarenn| 2. 'saMtAdIhi aTThahi' / - pAtAsaMpA / 3. 'parUpaNatA' kha- pustakayoH /
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuyoga dvArANi bahutvadvArAtsaMnikarSo na bhidyata ityakSarArthaH / bhAvArthastvayam - SaDanuyogadvAropalakSitaM yatsiddhatattvaM tasya paramArthasataH satpadaprarUpaNabhAvo'nantaH kSetrakAlagatyAdimArgaNAdvAreSu vistareNa kathyate / punastenaiva kSetrAdimArgaNAnukrameNa siddhadravyamAnamucyate / kutra ? bharatairAvatavarSadharaparvatAdau kiM parimANAH sidhyanti ?, anyatra neti / tatasteSAmeva dravyatayA mitAnAM yaduktaM sAmAnyataH 'kattha va' kutra vA kSetre ? ityetadevAdhunA paJcacatvAriMzadyojanalakSapramANaM vistarataH kSetrAdi vibhAgenAkhyAyate / tathA-"tiNNi sayA tittIsA, dhaNuttibhAgo ya hoi boddhavvo / " yAvat "eMgA ya hoi rayaNI, advaiva ya aMgulAI sAhi(hI)yA" ityAdi / punaravagAhanAnantaraM sparzanA tenaiva kSetrAtkathaJcidbhinA / yathA-"phusai aNaMte siddhe, savvapaesehiM Niyamaso siddho / te u asaMkhejjaguNA, dezapaesesu je puTThA // 1 // " ityAdi / tadanantaraM yaduktaM sAmAnyataH 'kevaikAlaM' sa eva kAla iha kSetrAdivizeSeNocyate / yathA siddhA anyo'nyAvagAhinaH sarvadezapradezasparzavRttyA sAdyaparyavasAnaM sarvakAlaM tiSThantItyAdi / zeSAntarAdidvArANAmapyanenaiva kSetrAdimArgaNAnukrameNa bhAvArtho'vaseyo yAvatsannikarSaH / sannikarSa iti sarvadvArasaMbandhena sam-ekIbhAvenAlpabahutvacintanamiti gAthArthaH // 9-10 // sAMprataM kSetrAdimArgaNAdvAropanyAsArthamAha (anu) pUrvAddha saraLa che, te anantara siddha ane paraMpara siddha ema be prakAranA siddho jANavA temAM je vizeSa che te pazcAIthI kahevA anusAra "aTTahiM cANuogadArehi" meno saM5 satAve . saMtAdIhi ya' 1. 'paramArthasatpadaprarUpaNAbhAvo' ka-kha-ga-gha pustakeSu / 2. 'veti G pustake / 3. "triNi zatAni trayastriMzaddhanutribhAgazca bhavati bodhavyaH / " 4. "ekA ca ratnI bhavati, aSTau cAmulAni saadhikaani|" 5. "spRzatyanaMtAn siddhAn sarvapradezainiyamA siddhaH / te tu asaMkhyeyaguNA dezapradezairye spRSTAH / " 6. pAtAsaMpA - nAsti /
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAmRta : saTIkaH ekaika - satpada prarUpaNA prathama dvAra, dravyapramANa bIjuM, kSetra trIjuM, sparzanA cothuM, kALa pAMcamuM, aMtara chaThuM, bhAva sAtamuM, alpabadutva AThamuM dvAra ane "gha' zabdathI navamo saMnikartha samajavo. vAstavika rIte saMnikarSa nAmanuM koI dvAra nathI. kAraNa ke alpabahuvaidvArathI saMnikarSa alaga nathI. e akSarArtha che. bhAvArtha to A rIte che - cha anuyogadvArothI jaNAtuM je siddhatva che paramArthathI teno satpadaprarUpaNAbhAva anaMta che je kSetra-kALa-gati Adi mArgaNA tAromAM vistArathI kahevAya che. pharI, te kSetrAdi mArgaNAonA anukramathI ja siddhadravyamAna kahevAya che. kyAM? bharata-airAvata-varSadhara parvatAdimAM, keTalA siddha thAya che? athavA anyatra thatA nathI. tethI dravya tarIke mapAyelA siddhonuM ja sAmAnyathI je kahyuM "ii va' kayA kSetramAM che? vagere e ja have pistAlIza lAkha (45 lAkha) yojana pramANakSetra (siddha kSetra)ne kSetrAdi vibhAgathI vistArapUrvaka jaNAve che. te kSetramAM utkRSTathI pa0 dhanuSyanI avagAhanA te A rIte - 333Va dhanuSya (traNaso tetrIza dhanuSya ane 1/3 dhanuSya) utkRSTathI jANavo ane jaghanyathI yAvat be hAthanI kAyAvALA manuSya siddha thAya che te rIte tyAM siddhanI jaghanya avagAhanA eka hAtha ane sAdhika ATha AMgaLa jANavI. avagAhanA pachI sparzanAvALA manuSyo potAnA zarIranI , avagAhanA sAthe siddha thAya che. tyAM siddhanI utkRSTa avagAhanA te kSetrathI kAMIka alaga samajavI. jemake - "siddha niyamA sarvapradezothI anaMta siddhone sparze che, ane je deza-pradezomAM sparzayelA che te to asaMkhya guNA che. tyAra bAda sAmAnyathI je kahyuM - "svarU bharta te ja kALa ahIM kSetrAdi vizeSathI kahevAya che. jemake - sarva deza-pradeza sparza vRttithI anyoDanyathI avagAhIne rahelA siddho sAdi-aparyavasAna sarvakALa rahe che, zeSa aMtarAdi sannikarSa sudhInA tArono paNa A kSetrAdi mArgaNAnA anukramathI ja bhAvArtha jANavo. saMnikarSa eTale ke sarvadyAranA saMbaMdhathI sama-ekIbhAvathI alpabadutvanuM ciMtana. 9-10 ||
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArgaNA dvArANi , kSetraula wifeu all gud cha - ||bhaagu dvaa|| (mU0) khette kAle gaiveyatitthaliMge carittabuddhe ya / NANogAhukkasse, aMtaramaNusamayagaNaNarmappabahU // 11 // maggaNayadAra0 (chA0) kSetre kAle gativedatirthaline caritrabuddhe ca / jJAnAvagAhotkRSTAnantaramanusamayagaNanamalpabahutvam // 11 // __(TI0) "khette kAle gaiveda' ityAdi // eSAM svarUpaM punarukta parihAraM ca svasthAna eva vakSyAma iti // 1 // sAMpratamebhirmArgaNAdvAraiH satpadAdidvArAnveSaNArthaM nayAn prarUpayati, yataH, - "Natthi Naehi vihUNaM suttaM attho va jiNamae koI // " vizeSata iha prakrame / ata Aha (anu.) emanuM svarUpa ane punaruktano parihAra ame svasthAnamAM ja kahIzuM / 1 / atyAre, A mArgaNAtArothI satpadAdi vArone zodhavA nayo jaNAve che. kAraNa ke - "jinamatamAM navo vinAno koI paNa sUtra ke artha nathI." vizeSathI A prakaraNamAM AvuM koI sUtra ke artha nathI eTale kahe che. (mU0) duviho Nao u bhaNio, paccuppaNNo ya puvvabhAvo ya / duviho puNa ekkeko, AillesuM tisuM pagayaM // 12 // (chA0) dvividho nayastu bhaNitaH, pratyutpannazca pUrvabhAvazca / dvividhaH punarekaikaH, Adimatsu triSu prakRtam // 12 // 1. "hukkasso" iti ka-ga-gha pustakeSu / 2. "appabahu" iti kha-G pustakayoH / 3. "asyA vyAkhyAnaM na saMgatam, ato vicAryam // " iti kha-pustake'dhika pATho bahilikhitaH / 4. "nAsti nayairvihinaM sUtramartho vA jinamate ko'pi // " 5. "kiMci" G pustake pAtAsaMpA / 6. 'tu' G pustake /
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 siddhaprAmRta : saTIkaH (TI0) "duviho Nao u bhaNio paccuppaNNo ya"tti / atrottarapadalopAt pratyutpanna-bhAvaprajJApanIyazcetyevaM draSTavyam, 'puvvabhAvo ya' tti pUrvabhAvaprajJApanIyazca / cazabdau svagatabhedasUcakau / yata Aha - 'duviho puNa ekeko' ayaM ca bandhAnulomakramaH na tvarthakramaH / arthakramaH kaH ? iti ceducyate "pAThakramAdarthakramo balIyAn" iti nyAyAdarthakramo'yamparaMparapUrvabhAvaprajJApanIyaH prathamaH anantarapUrvabhAvaprajJApanIyazca, etau Adyanayavikalpau / arthazca kramopanyAsAdikaH ArSaH sautraH spaSTa eva / dvitIyanayavikalpAvimau - saMvyavahArapratyutpannabhAvaprajJApanIyaH nizcayapratyutpannabhAvaprajJApanIyazca / anainaiva krameNAmI catvAro nayAH / yata Aha-"AdillesuM tisuM pagataM" prakRtaM-prayojanaM saMvyavahAra ityarthaH / yato nizcayapratyutpannasya kSetragatyAdiSu katipayeSveva dvAreSu vyApAro na sarveSviti // 12 // sAMprataM svata eva prabhedopanyAsArthamAha (anu.) ahIM uttarapadanA lopathI pratyutpanna bhAva prajJApanIya ema samajavuM ane pUrvabhAva prajJApanIya. "ca' zabda potAnAmAM rahela aneka bhedono sUcaka che. kAraNa ke - "viho punA po ' A eka eka paNa pAchA be-be prakAranA che e bandhAnuloma racanA krama che arthakrama nathI. zlokamAM je kramathI nyAsa karelo hoya e rIte ja enI vivecanA karavAmAM Ave te badhAnuloma krama enA anusAra prathama pratyutpanna bhAva prajJApanIya nayanI vivecanA thAya ema hovA chatAM, ahIM artha kramane balavAna mAnI pratyutpana yAne vartamAna nayanA upanyAsa karatA pahelAM pUrva-bhUta nayano upanyAsa karavo jarUrI ane artha saMgata che eTale ahIM arthakramane AgaLa karIne jaNAve che arthakrama eTale zuM ? to kahe che "pAThakramathI arthakrama balavAna che." e nyAyathI A arthakrama prathama paraMpara pUrvabhAva prajJApanIya ane bIjo anaMtara pUrvabhAva prajJApanIya A
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArgaNA dvArANi be artha kramathI prathama AvelA pUrvabhAva prajJApanIya nayanA vikalpo che ane kramopanyAsAdika artha ArSa-sautra spaSTa ja che. bIjA pratyutpannabhAva nayanA A be vikalpo-saMvyavahAra pratyutpannabhAva prajJApanIya ane nizcayapratyutpanna bhAva prajJApanIya che. A kramathI ja A cAra nayo che. jethI kahe che 'AvichelluM tiyuM pAta' prakRtaprayojana saMvyavahAra ityartha. arthAt ahIM prathama traNa nayonuM prayojana che kAraNa ke, nizcaya pratyutpannano kSetra-gati Adi keTalAMka dvAromAM ja vyApAra che, sarvadvAromAM eno vyApAra nathI. | 12 | have, svataH ja prabhedanA upanyAsArthe jaNAve che - (mU0) paccuppaNNo duviho, saMvavahAro ya Nicchao ceva / viTho ya putvabhAve, anaMtara paraMpo ceva // 23 // (chA0)pratyuttvo 'iivaSaH, saMvyavahArajI nizcayIva / dvividhazca pUrvabhAve, anantara: paraMparazcaiva // 13 // 23 (TI) "pannuppaLo tuviddo" tyAdri tALuM | annAha - pa:naigmaadinyopnyaasH kiM na kRtaH ? ityucyate - teSAmihAnupayogitvAt sAmAnyavizeSAtmakatvAdvA teSAmatraivAntarbhAvAditi // 13 // sAMprataM caturthanayasyAlpavaktavyatvAd vyApAraM pradarzayannAha (anu.) gAthArtha saraLa che. paramatI koI prazna kare che - ahIM tame naigamAdi nayono upanyAsa kema nathI karyo ? eno javAba - e nayo ahIM upayogI nathI mATe, athavA e nayo sAmAnya vizeSasvarUpa hovAthI, teono A nayomAM ja aMtarbhAva thaI gayelo hovAthI A nayono ahIM upanyAsa karyo nathI. / / 13 || have, cotho nizcayapratyutpanna naya alpavatavyatAvALo hovAthI tenI pravRttine prathama batAvatA kahe che -
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 siddhaprAbhRta : saTIkaH (mU0) khettagaI AyabhAve, siddhagaI ceva hoti Nicchaie / kAlaMtaramaNusamaya, vedAdi caukcarahito ya // 14 // (chA0) kSetragatyAtmabhAvau, siddhagatizcaiva bhavati naizcayike / kAlAntaramanusamayaM, vedAdicatuSkarahitazca // 14 // (TI.) "khettagaI AyabhAve" ityAdi // kva kSetre AdhAre siddho bhavati? ucyate - 'AyabhAvesiddhabhAve yataH siddho bhavati sa ca siddhakSetre ataH siddhikSetrAdhAra eva siddho naanyaadhaarH| evaM 'siddhagaI ceva hoi Nicchaie' siddhireva nAnyA gatirAdhAratvena prarUpayitavyA, nizcayapratyutpannanayamaGgIkRtyetyarthaH / 'kAlaMtare' tyAdi pazcAoktadvAratritayena rahita eva siddhaH prarUpayitavya etannayadRSTyA / yataH kAlo nAsti siddhikssetre| anantaramapyanekAzrayam, anusamayadvAraM ca, yataH atItAnAgate parakIyaM cAsya nAsti / "NAIyamaNuppannaM, parakIyaM vA poynnaabhaavaa|" iti vacanAt / vedatIrthaliGgacaritradvAracatuSTayenApi rahitaH, bhAvatIrthaliGga caritrANAmapi tatrAbhAvaH, "no cAritrI [no acAritrI] siddhaH" iti nyAyAditi gAthArthaH // 14 // (manu.) yA kSetra AdhArabha siddha hoya cha ? 3 cha - 'AyabhAve' 3 siddhabhAvamA siddha hoya cha bhane te siddhakSetramA hoya che. eTale ke siddhakSetra che AdhAra jeno evo ja siddha hoya anya AdhAravALo na hoya arthAt siddha AtmA mATe AdhAra bhUta koI kSetra hoya to te siddhakSetra che anya koI kSetra siddha mATe ApA235 panI tuM nathI. me prabhAe'siddhigaI ceva hoi Nicchaie' siddhi gati 4 bhenA mAghAra tarI pra35vI anya AI gatine siddhanA AdhAra tarIke prarUpavI na joIe. A taththArtha 1. 'hoi' G pustake / 2-3. 'siddhi'-pAtAsaMpA / 4. 'etanna' pAtAsaMpA / 5. "anAdikamanutpannaM, parakIyaM vA prayojanAbhAvAt / "
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 mArgaNA dvArANi nizcaya pratyutpanna nayane svIarIne harelo che. 'kAlaMtara' tyAhi / nizcaya pratyutpanna nayanI dRSTithI siddhanI prarUpaNA zlokanA (uttarArdhamA bhAvelA - (1) aNAntara (2) anusamaya ane (3) vedAdi cAra A traNe dvAro vinA ja karavI kAraNa ke siddhakSetramAM koI paNa prakArano kALa nathI. have, aMtara-te paNa aneka AzrayarUpa ane anusamaya dvArarUpa che. kAraNa ke enuM atIta anAgatakALa paraDIya aMdha nathI. " NAIyamaNuppannaM parakIyaM vA paoyaNAbhAvA arthAt prayojananA abhAve atIta anutpanna ke parakIya nathI." e vacanathI veda-tIrtha-liMga-caritra e cAra dvArathI paNa A naya siddho rahita che, tyAM bhAvatIrtha - liMga ane caritrano paNa saMbhava nathI. "siddhanI thAritrI [no athAritrI] meM nyAyathI." arthAt siddha yAritrI pe| nathI bhane yaritrI paae| nathI. // 14 // - (mU0) buddhe NANogAhaNa, appaDivaDito ya AryabhAve ti / Nicchya paDhamaNayassa ye, aMtapayA doNNi causuM pi // 15 // ( chA0) buddhe jJAnAvagAhane apratipatitazcAtmabhAve iti / nizcayaH prathamanayasya cAntaH padau dvau caturSu api // 15 // (TI0) "buddhe NANogAhaNa" ityAdi // [ buddhatvAdi] yukta eva siddhaH yata AtmabhAva eva siddho bhavati na ca parabhAve / 'apparivaDio' tti ayamutkRSTadvAravikalpaH, yatastasya catvAro vikalpAH - apparivaDiyA 1. saMkhejjakAlaparivaDiyA 2. asaMkhejjakAlaparivaDiyA 3. aNaMtakAlaparivaDiya 4. tti / 'Nicchaya'tti nizcayapratyutpannasyaiSA parUpaNA samApteti / atha prathamasya punaH kA ? bhaNyate 'paDhamaNayassa u' 1. 'bhAvena' ka ga pustakayoH / 'bhAve ya' kha pustake / 2. 'u' kha - G pustakayoH / -
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAmRta : saTIkaH khette kAle gativede' tyAdyazeSadvAraviSayeti vAkyazeSaH / kuta eSo'rtho labhyate? iti taducyate - "AillekhaM tisuM pagayaM" ityasmAtsarvadvAraviSayA prruupnnaa'syeti| 'aMtapayA doNNi causuM pitti "gaNaNappabahuM" ityete dvAre catulapi nayeSu lyablope saptamI, caturo'pi nayAnadhikRtya vaktavye ityarthaH / yato gaNanAdvAre egAI siddhA aSTazataM yAvat ato nizcayasyApi ekasiddhaH paramArthaH / alpabahutve'pi ekasiddho'lpa iti mAthArtha: II 5 / idAnIM yAbhyAM vyAptidRSTA tAbhyAM nirdizannAha (anu.) je siddha hoya te buddhatvAdi guNothI yukta ja hoya kAraNa ke siddha AtmabhAvamAM varte che parabhAvamAM nahi. "apratipatita A utkRSTa dvAra vikalpa che kAraNa ke tyAM cAra vikalpo che: 1. apratipatita 2. saMkhyayakALa pratipatita 3. asaMkhyayakALa pratipatita 4. anaMtakALa pratipatita. A rIte nizcayapratyutpannanI prarUpaNA pUrI thaI. have, prathamanI prarUpaNA kare che te kaI ? prathamanayanI kSetra-kALa-gativedAdi azeSa dvAra viSayaka prarUpaNA che e zeSa vAkyano tAtparyArtha che. A artha kaI rIte prApta thAya che? je 1ramA zlokanA uttarArdhamAM "bAphasuM tipArtha" jaNAvela hatuM enAthI sarva dvAra viSayaka prarUpaNA karAya che. 1. "saMtapayA soni vaDatuM ' arthAt cAre nayomAM aMtima be pado (dhAro) "jaNApavahuM e padathI gaNanA ane alpabadutva kahevAmAM Ave che. ahIM bahuvacanano lopa karI "huM e dvArA saptamI vibhakti darzAvI che arthAt e cAreyakAromAM aMtima be dvArA gaNanA ane alpabadutvanI prarUpaNA karavAmAM AvI che. kAraNa ke "gaNanA dvAramAM "ekAdi ekaso ATha sudhI siddho" ema kahyuM che eTale nizcayanayano siddha paNa vAstavika rIte eka siddha che ane alpabadutva dvAramAM paNa eka siddha e alpa dvAramAM Ave che. te 15 |
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArgaNA dvArANi have, je be nayo dvArA vyApti ghaTe che te be nayothI nirdeza hure che. (mU0) bitiyatatiehiM etto, NaehiM khettAimaggaNA bhaNiyA / saMkheve vitthAre, jo ya viseso sa viNaNeo // 16 // ( chA0) dvitIyatRtIyAbhyAmito nayAbhyAM kSetrAdimArgaNA bhaNitA / saMkSepe vistAre yazca vizeSaH sa vijJeyaH // 16 // 27 (TI0) "bitiyataiehiM " gAhA // 'etto' tti dvitIyatRtIyAmyAm anantarapUrvabhAvaprajJApanIyasAMvyavahArikapratyutpannabhAvaprajJApanIya saMjJAbhyAM khettAimaggaNA bhaNiyA AptaiH saMkSepaM vistaraM cAdhikRtya saivehApi nayokteM prakaraNe vijJeyA / yazcAtra vizeSaH sa ca vijJeya iti gAthArtha: // 16 // amumevArthaM spaSTayannAha (anu.) ahIM bIjA ane trIjA anaMtarapUrvabhAvaprajJApanIya ane sAMvyavahArika pratyutpannabhAva prajJApanIya nAmanA nayo dvArA kSetrAdi mArgaNA Apta puruSo dvArA saMkSepa ane vistArane AzrayIne kahevAyelI che te ja ahIM paNa nayo dvArA kahevAyelA prakaraNamAM jANavI ane ahIM je vizeSa rIte batAvavAnuM che te bhaeAvaM. A ja vAtane vadhu spaSTa karatAM jaNAve che (mU0) pagayaM paccappaNNe - NaNNatareNaM ca puvvabhAveNaM / jamhA savve bhAvA, paraMparatte samaNubhUyA // 17 // ( chA0 ) prakRtaM pratyutpannenAnyatareNa ca pUrvabhAvena / yasmAtsarve bhAvAH, paraMparatve samanubhUtAH // 17 // 1. 'vistAraM' kha-gha-Ga pustakeSu / 2. 'mayokte' kha-gha -G pustakeSu /
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhUta : saTIkaH (TI0) "pagayaM paccuppaNNeNe" tyAdi kaNThyaM prAgardham / pazcArdhamapi 'jamhe' tyAdi / ataH paraMparapUrvabhAvaprajJApanIyo'pi nAdhikriyate / pArizeSyAd dvAveva nayau adhikriyete iti gAthArthaH // 17 // evaM tAvadupayogino ye nayAste prarUpitAstadviSayavibhAgazca pradarzitaH / sAMprataM satpadAdInAM mArgaNAdvAreSu parUpaNA kriyate, tatrApi 'yazoddezastathA nirdezaH' iti nyAyAtkSetradvAramadhikRtya tAvat kriyate / siddha ityasya padasya kva kSetre padArthasadbhAvo'sti ? kva vA nAsti ?, tatra yatra nAsti tatkSetrapradarzanAyAha (anu.) A prakaraNamAM nizcaya pratyutpanna nayano adhikAra na hovAthI, ane paraMparapUrvabhAva prajJApanIya naya paNa adhikRta nathI karyo. eTale pArizeSa nyAyathI be navo ja adhikRta karyA che. / 17 || A rIte je upayogI be nayo che te batAvyA che ane teno viSayavibhAga batAvyo che. have, mArgaNA dvAromAM satpadAdinI prarUpaNA kare che, tyAM paNa udeza anusAra nirdeza hoya che. e nyAyathI kSetra dvArane AzrayIne kSetranI prarUpaNA karAya che. siddha' A padano kyA kSetramAM padArtha sadbhAva che? athavA kayA kSetramAM nathI ? temAM yA nathI, ta kSetra batAve cha. // 17 // (mU0) jattha navi bhUyapuvvaM, ThANaNisIyaNatuyaTTaNaM vA vi / tattha u carimasarIro, Na bhUyapuvvo bhavisso vA // 18 // (chA0) yatra nApi bhUtapUrva, sthAnaniSIdanatvagvartanaM vApi / tatra tu carimazarIro, na bhUtapUrvo bhaviSyadvA // 18 // (TI0) "jattha Navi bhUyapuvvaM" ityAdi // kiM tat ? ityAhasthAnaM - kAyotsargaH niSIdanam - AsanaM tvagvartanaM - zayanaM vApi / tatra tu carimazarIro na bhUtapUrva iti, ko'rthaH ? atIte kAle anAdau, bhaviSye 1. 'yo nA' ka-ga pustakayoH /
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 mArgaNA dvArANi veti evamAgAmini kAle'nante / kasmAt ? yatastatra caramazarIrasya zarIrakaM na sammAti na cAvatiSThate, parvatakUTAdau niHzuSire'tisvalpazuSire vA gopucchAkRtau vA agre vA vidyutprabhAdInAM yathA merusamIpe eteSu sthAneSu na sidhyati / eSAmevopari AkAze sidhyatIti gAthArthaH // 18 // (anu.) jyAM kyAreya kAyotsarga Asana ke vaizvartana arthAta zayana sthAna nathI thatuM tyAM koI caramazarIrI pahelAM thayo na hoya arthAta atIta evA anAdikALamAM athavA AgAmI anaMta bhaviSyakALamAM AvA ekapaNa sthAnAdimAM caramazarIrI hota thatA nathI. kAraNa ke tyAM temanuM zarIra samAtuM nathI ane te tyAM rahI zakatA nathI jemake parvatanA kUTa vagere upara, zuSira-chidra vinAnA athavA nAnA-alpa chidravALA guphA vagere sthAno, gopuccha AkAranA sthAno, merUnI samIpamAM rahelA vidyuprabhAdi parvatonA agra bhAgamAM merunI samIpe vidyuprabhAdi cAre gajadaMta parvatono agrabhAga aMgulanA asaMkhyAta bhAga jeTalo batAvelo che eTalA pradezamAM koI caramazarIrI kAyotsarga, Asana ke zayana karI zake tevI zakyatA paNa hotI nathI eTale AvA pradezamAMthI teo siddha thatA nathI, siddha thavA mATe ukta traNa avasthAo kahelI che te koIne koI jIvane avazya hoya ane ATalA moTA zarIrane AvA agrabhAgAdi upara rAkhavuM zakya nathI mATe te sthAnomAMthI siddha na thAya paNa te sthAno upara AkAzamAM rahelo siddha thAya che. te 18 | (mU0) eesuMNa vi khamaNA, uvasamaNA savvaNANalaMbho vA / Na vi ko vi vIyarAgaM, khaveMtagaM vA tarhi Nei // 19 // (0)hatevu nA kSapA, 35zananA sarvAnano vA . nAra ropa vItarA parva vAta nati 22 2. "' pustake !
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 siddhaprAmRta : saTIkaH (TI0) "eesuMNa vi"gAhA 'eteSu' anantaragAthAsaMbhAviteSu ete kSapaNAdayo bhAvA na bhavanti, na caitatkartRn kazcittatra nayati, svabhAvAdanubhAvAnyathA'nupapatteriti gAthArthaH // 19 // etAMzca na nayati kazcidityAha (anu.) AgaLanI gAthA (18)mAM saMbhAvita sthAnomAM A badhA kSapakazreNI-upazamazreNI, kevalajJAnaprApti vagere bhAvo thatA nathI ane A kriyA karanAra AtmAone koI AvA sthAnomAM laI jaI zakatuM nathI, jo ema thAya to jagatusvabhAvabhUta AvA bhAvonI anyathAnupapattino prasaMga Ave, jagatasvabhAvathI ja AvA bhAvo kyAreya ghaTatA nathI. je AgaLanI gAthAmAM jaNAvaze. me 19 AvA bhAvavALA AtmAone koI laI jaI zakatuM nathI te batAve che(muu0) samaNiM avagayaveyaM, parihAra pulArga appamattaM vA / cohasapuTvi AhAragaM ca Na vi koi saMharai // 20 // (0) zavpati, parihA punA pramatta vA caturdazapUrvINamAhArakaM ca nApi ko'pi saMharati // 20 // () "samaLi" mAhI #Ica | navaruM, mapativeTa" kSINavelo gRhyate / 'parihAraH' parihAratapasvIti // 20 // adhunA yatra santi siddhAstadAha (anu) "zramaNI" gAthArtha saraLa che, paraMtu apagatavedavALo ahIM kSaNavezavALo grahaNa karAya che. "parihAra' eTale ke parivAra cAritrano ArAdhaka tapasvI levo. zramaNI arthAt sAdhvI, apagataveda, parihAra vizuddhi cAritravALA, pulAka labdhivALA, 2. "amaU'-" pustake . 2. parihAra vizuddhicAritra ane pulAka labdhivALA sAdhunuM varNana anyagraMthomAM vistRta rIte ApeluM che te mATe Avazyaka niryukti Adi graMtho jovA.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ satpada prarupaNAdvAra (mUla), 1. kSetradvAra apramatta guNasthAnake rahelA, caudapUrvI, AhAraka labdhivALA ATalA vizeSaNavALAnuM koI paNa saMharaNa karI zakatuM nathI. te 20 che siddho je sthAnamAM hoya che te sthAnanuM nirUpaNa kare che. (mU0) khette u uDDaloe, tirie ya ahe ya tivihaloe vi / ___ tirie vAsaharesuM, dIvesuM tahA samuddesu // 21 // (chA0) kSetre tUrdhvaloke, tirazci cAdhazca trividhaloke'pi / tiyagvarSadhareSu, dvipeSu tathA samudreSu // 21 // (TI0) "khette u uDDuloe" gAhA kaNThyA // 21 // vizeSamAha (anu) gAthArtha saraLa che. urdhvaloka, tiryaloka ane adholoka ema traNa prakAranA lokamAM, tiththAlokamAM varSadharo, dviIpo ane samudromAM siddho hoya che. arthAt ukta sthAnomAMthI AtmAo siddha thAya che. // 21 // bhale vizeSa cha ta patAve. cha. (1) satya pr259|| dvAra (bhUpa) 1. kSetra dvArA (mU0) dIvasamuddesaDDhAiesu vAghAyakhettao siddhA / NivyAghAeNa puNo, paNNarasasu kammabhUmIsu // 22 // dAraM // (chA0) sArdhadvayadvIpasamudreSu vyAghAtakSetrataH siddhaaH|| nirvyAdhAtena punaH, paJcadazasu karmabhUmiSu // 22 // dvAraM // (TI0) "dIvasamuddesaDDhAi" gAhA // ardhatRtIyadvIpasamudrAntavartini AkAze sarvavyAptyA siddhA vyAghAtakSetramadhikRtya / vyAghAta:saMharaNam / NivvAghAo jatthuppaNNo, sesaM kaMThamiti gAthArthaH // 22 // gataM kSetradvAram, kAladvAramAha1. 'aDDhAiesu' Ga pustake DDAijja esu-iti naMdisUtra malayagirivRttau / 2. nirvyAghAto yatrotpannaH zeSaM kaNThyam /
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta : saTIkaH (manu.) maDhI dI5 - smudrn| 2 23damAzima vyAghAta arthAta saMkaraNane AzrayIne sarvavyAptithI arthAta sarvakSetramAMthI siddha thAya che. ane nirbhAdhAta arthAt jyAM utpanna thayo hoya te te kSetrane AzrayIne te-te kSetramAMthI eTale ke paMdara bhabhUmimImAthI siddha thAya che. // 22 // A rIte, kSetrane AzrayIne dvAragAthA kahI. have kAla dvAra 49||ve. cha. . 2. SIM GR (mU0) takkAlo tayakAlo, takAlosappiNIi tiviho u / tayakAlo osappiNi, ussappiNi savvaloe vi // 23 // (chA0) tatkAlastadakAlaH, tatkAlaH avasarpiNyAdayastrividhastu / tadakAlo'vasarpiNyutsarpiNI sarvaloke'pi // 23 // (TI0) "takkAlo tadakAlo" ityAdi // teSAM - siddhAnAM kAlastatkAlaH caramazarIradravyakarmabhUmikSetravad yasteSAM kRtsnakarmakSaya sahakArikAraNatvenopayujyate / uktaM ca - "udayakkhayakhaovasamovasamA jaM ca kammuNo bhaNiyA / davvaM khettaM kAlaM, bhavaM ca bhAvaM ca saMpappa // 1 // " sa ca trividhaH, osappiNI ussappiNI NoosappiNINoussappiNIrUvo-etaddvayavikalo mahAvideheSu notsarpiNyavasarpiNIrUpo draSTavyaH / tadakAlaH punaryasteSAM sahakAritvena nopayujyate, samayakSetrabAhyazeSatrailokyavat / tathA cAha - "tadakAlo osappiNI ussappiNI 1. "udayakSayakSayopazamopazamA yacca karmaNo bhaNitAH / dravyaM kSetraM kAlaM, bhavaM ca bhAvaM ca saMprApya // 1 // " 2. avasarpiNyutsarpiNI noavatsarpiNInouvasarpiNI rUpaH / 3. 'notsarpiNI draSTavyA' ka-kha-ga-gha pustakeSu / 4. "tadakAlaH avasarpiNyutsarpiNI sarvaloke'pi"
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ satpada prarupaNAdvAra (mUla), 2. kAladvAra - savvaloe vi" ato dvividhaH / ayamatra bhAvArthaH - osappiNIe ussappiNIe ya savvo samayarAsI tadakAlo bhaNNai / jo ya tattha mahAvidehago tayakkAlo sijjhai so ya takkAlo egasamayalakkhaNo davvaTThayAe samayakhettappamANo / jao logapamANe bhaNiyaM - "heTThA majjhe uvariM, chavvIjhallarimuiMgasaMThANo / logo addhAgAro, addhA khettAgiI Neo // 1 // " pajjavaTThayAe puNa savvalogavAvI, jao jIvA samayakhette uppajjaMti viyaMti ya / jIvA ya samugghAeNaM uvavAeNa ya savvaM logaM vAveMti, te ya kAlANaNNattaNao kAlo, ao savvaloge'vi / ciraMtanaTIkAkAreNAvi bhaNiyaM - "evaM tadakAlo jayA bharaheravaesu osappiNI tayA savvaloe vi osappiNI, evaM ussappiNI vi, evaM susamasusamAiyA vi bheyA / " prakRtAnupayogitvAdevaM kasmAtprarUpaNA ? iti ceducyate - pUrvabhAvaprajJApanIyanayApekSayA kevalisamuddhAte prathamasamayasiddhasya vA siddhikSetre kathaJcidupayogitvAdityalamatiprasaGgeneti gAthArthaH // 23 // tatra tAvattatkAlaprabhedapradarzanAyAha (anu.) te siddhono kALa te tatkALa, caramazarIradravya karmabhUmi kSetranI jema je temanAM sakalakarmakSayanA sahakAri kAraNa tarIke upayogamAM Ave che te kALa. je kSetramAMthI-karmabhUmi kSetramAMthI siddha 1. jayA bharaheravaesu ussappiNI tayA savvaloe vi ussappiNI vi' Ga pustke| 2. [chA0 avasarpiNyA utsarpiNyAzca sarvaH samayarAzistadakAlo bhaNyate / yazca tatra mahAvidehagastadakAlaH sidhyati sa ca tatkAlaH ekasamayalakSaNo dravyArthatayA samayakSetrapramANaH / yato lokapramANe bhaNitam - "adho madhye upari, stabakajhallarimRdaGga saMsthAnaH / loko ardhAkAro'ddhA kSetrAkRti"yaH // 1 // " paryavArthatayA punaH sarvalokavyApI, yato jIvAH samayakSetre utpadyante cayanti ca / jIvAzca samudghAtenopapAtena ca sarvaM lokaM vyApnuvanti, te ca kAlAnanyatvAtkAlaH, ataH sarvaloke'pi / cirantanaTIkAkAreNApi bhaNitaM - "evaM tadakAlo yadA bharatairavateSvavasarpiNI tadA sarvaloke'pi avasarpiNI evamutsarpiNyapyevaM suSamasuSamAdikA api bhedAH / "]
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 siddhaprAbhRta : saTIkaH thAya te caramazarIradravya karmabhUmi kSetra kahevAya tema je kALamAM siddha thAya te caramazarIra dravyakALa kahevAya che. ane e kALa tenA mATe kSetranI jema sakala karmakSayanA sahakAri kAraNa tarIke kahevAya che. kahyuM che - "udaya-kSaya-kSayopazama-upazamo je karmanA kahyA che te dravyakSetra-kALa-bhava ane bhAvane AzrayIne kahyA che." te kALa traNa prakArano che. avasarpiNI - utsarpiNI ane noavasarpiNI - noutsarpiNI kALa - avasarpiNI ane utsarpiNI vinAno mahAvidehomAM notsarpiNI - avasarpiNIrUpa kALa jANavo. samayakSetranA bahAra rahelA AkhA railokyamAM jema kALa sahakAri kAraNa banato nathI tema siddhono akALa temanA sahakAri kAraNa tarIke upayogI thato nathI. kahe che - "tAno rouI 3fqLI sabato vi" eTale be prakArano che ! bhAvArtha - avasarpiNI ane utsarpiNIno sarva samayarAzi tadakALa kahevAya che. je tyAM mahAvideha saMbaMdhI tadakALa che tyAM te ekasamaya lakSaNa tatkALa dravyArthatayA samayakSetrapramANa siddha thAya che. kema ke lokapramANamAM kahyuM che - "nIce, madhyamAM ane uparathI A loka stabaka-jhAlara-mRdaMga saMsthAnavALo adhakArano addhAkSetrAkRti jANavo. 1" paryavArthatayA te sarvalokavyApI che, kAraNa ke, jIvo samayakSetramAM utpanna thAya che ane mare che. ane jIvo samudyAta ane upapAtathI sarva lokamAM vyApta thAya che. eTale sarvalokamAM paNa te kALathI ananya hovAthI kALa tarIke gaNAya che. ciraMtana TIkAkAre paNa kahyuM che - e rIte tadakALa che jyAre bharata aivita kSetromAM avasarpiNI che tyAre sarvalokamAM paNa avasarpiNI che ema ja utsarpiNI paNa jANavI ane suSamasuSamAdi bhedo paNa jANavA." pra. prakRtamAM to A vAta upayogI nathI to A rIte prarUpaNA kema karo cho ?
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ satpada prarUpaNAdvAra (mUla), 2. kAladvAra u. pUrvabhAva prajJApanIyanayanI apekSAe kevali samudghAtamAM athavA prathama samayasiddhane siddhakSetramAM kAMIka upayogI hovAthI A rIte a3pasA jharI che. kheTale khatiprasaMga nathI // 23 // tyAM tatkAlanA prabheda batAve che - 35 (mU0) jammaNasAharaNeNaM, duviho jammeNa tiviha kAleNaM / osappiNiussappiNI, tirie ubhayassa paDiseho // 24 // ( chA0) janmasaMharaNAbhyAM dvividho janmatastrividhaH kAlena / avasarpiNyutsarpiNyau tirazci ubhayasya pratiSedhaH // 24 // (TI0) "jammaNe" tyAdi // jaMmmao sAharaNao ya duviha takkAlo, susamadUsamAijAo jammao / evaM so puNo duviho, jammeNa susamadusamAdusamasusamAsu jAo / tiviho' kAleNaM susamadusamAdusamasusamAsu jAto tAsu ceva siddho dusamasusamAe jAo dUsamAe siddho jahA jaMbuNAmo / dosu vi osappiNIussappiNIsu jAyassa tirikkhajoNiyassa 'ubhayassa paDiseho 'tti kAlassa duvihajammativihakAlalakkhaNassati gAthArthaH // 24 // amumevArthaM vitanvannAha , (anu.) tatkALa siddha be prakAranA hoya che janmathI ane saMharaNathI tyAM suSamaduSamAdi (suSamaduHSamA, du:Sama suSamo) kALamAM janmelo janmathI hoya che A paNa pAcho be prakArano che je janmathI suSamaduSama-duSamasuSamAmAM janmelo che. tathA kALathI traNa prakArano che (1) suSama duSamAmAM janmelo suSama duSamAmAM siddha 1. janmataH saMharaNatazca dvividhastatkAlaH, suSamaduSamAdijAto janmataH / evaM sa punardvavidhaH, janmataH suSamaduSamAduSamasuSamAsu jAtastAsu caiva siddho duSSamasuSamAyAM jAto duSSamAyAM siddho yathA jambunAmA / dvayorapi avasarpiNyutsarpiNyorjAtasya tiryagyone: 'ubhayasya pratiSedha' iti kAlasya dvividhajanmatrividhakAlalakSaNasya /
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) suSamA (3) yama tathA baMne ya siddhaprAbhRta : saTIkaH (2) suSama duSamAmAM janmelo tathA duSama suSamAmAM janmelo duSama suSamAmAM siddha tathA (3) duHSamasuSamAmAM janmelo duHSamAmAM siddha thayelo. jemake jaMbUnAma - jaMbUsvAmI tathA baMne ya avasarpiNI - utsarpiNImAM janmela tiryaMcayonivALAno be prakAranA janma ane traNa prakAranA kALa svarUpa baMne kALano pratiSedha che. arthAt tiryaMco ekeya kALamAM tiryaMcagatine AzrayIne siddha thatA nathI. te 24 | A ja vAtane vistArathI batAve che - (mU0) dosu vi samAsu jAyA, sijhaMtosappiNIe kAlatije / tIsu ya jAyA ussappiNIeN sijhaMti kAladue // 25 // (cha) yorapi samayajJatAH sidhdhanyavaLyAM rAtrinA triSu ca jAtA utsarpiNyAM, sidhyanti kAladvike // 25 // (TI0) "dosu vi samAsu jAyA" ityAdi // vyAkhyAtArthoM bhedau / evaM tAva osappiNIe, 'tIsu ya jAyA ussappiNIe' 'tisu araesu dUsamAisu jAyA sijhaMti puNa kAladue susamAdusamAdisu, galya 3mo pUooo" | rUti thArtha: /ra6 / saMdarazya prabhedapradarzanAyAha (anu.) avasarpiNI kALamAM suSama-duSamA ane duHSama suSamA A be ArAmAM janmelA ukta 2, tathA duSamakALa svarUpa pAMcamA ArAmAM arthAt traNa kALamAM (3jo, 4tho ane pAMcamo Aro) siddha thAya che tathA utsarpiNI kALamAM duSamA-duSamasuSamA ane 1. evaM tAvadavasarpiNyAm / 2. 'ussappiNIe' kha-ga-gha pustakeSu / 3. 'triSvakareSu duSSamAdiSu jAtAH sidhyanti punaH kAladvike suSamAduSSamAdiSu yatra RSabha utpannaH' / 4. pUrvavAkyagatAdizabdena suSamaduSSamArakagrahAt sAdharmyamAtradarzanAyaitat / 5. 'dusamAsusamAdisu' Ga pustake /
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ satpada prarupaNAdvAra (mUla), saMharaNa prabhedo 37 suSamaduSamA A traNa kALamAM janme che paraMtu duSama-suSamA ane suSamaduSamA A be kALamAM ja siddha thAya che. ahIM je "jyAM RSabhadeva utpanna thayA" ema lakhyuM che te suSama-duSamA kALanA sAdharma darzAvavA mAtrathI ja lakhyuM che. RSabhadeva avasarpiNInA trIjA-suSama duSama kALamAM janmyA che ane utsarpiNImAM te ja ArAmAM siddha thAya che teTalA mAtra ja A ullekha karyo che. / 2pI saMharaNanA prabhedo : (mU0) sAharaNe bheyadurga, NivvAghAe taheva vAghAe / vAghAe savvasamA, NivvAghAeNa jammasamA // 26 // (cha) saMhAne bedila, nircAyAne tarthava thAya che. vyAghAte sarvasamAH, nirvyAghAtena janmasamA // 26 // (TI) "nAdaraNe be rUtyAdi . sAdAI - manastha thaI dvaividhyamAha - "NivvAghAe taheva vAghAe" vyAhananaM vyAghAtaH - yatra siddhabhAvo vyAhanyate ekAntasuSamAdi, tadanyastu nirvyAghAtastatraiva saMhiyata iti hRdayArthaH / zeSaM gatArtham // 26 // atrAha paraH - yaH kAraNabhAvaM na pratipadyate kiM tena prarUpitena ? ityAzaGkyAha (anu.) ahIM saMharaNanA be bhedo batAve che. saMharaNa eTale te sthAnethI anya sthAnamAM laI javuM te be rIte thAya che - (1) nirvAghAtathI - koI paNa jAtanA vyAghAtano jyAM saMbhava nathI arthAt te ja kALamAM tyAM ja anyatra sthAne jenuM saMkaraNa thAya te nirvAghAta saMharaNa kahevAya, kAraNa tyAM AtmAno siddhabhAva haNAto nathI tyAMthI 2. saMdarA - anyatra nayanam I
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 siddhaprAbhRta : saTIkaH te siddha thaI zake che. ane (2) vyAghAtathI - jyAM siddhabhAva haNAya che te ekAnta suSamA athavA suSamA-AdikALa e kALamAM koI AtmA siddha thaI zakato nathI, evo kALa jyAM vartato hoya tevA uttara-devakuru kSetrAdi sthAnomAM je saMharaNa thAya te vyAghAta saMharaNa kahevAya che evo kahevAno Azaya che. jyAre vyAghAtathI saMharaNa thAya tyAre sarvasamA hoI zake paNa nirvAghAtathI cha e kALa saMharaNa thAya to janma je kALamAM thayo hoya te kALamAM ja thAya che. // 26 | - pra. je kAraNabhAvane svIkAre nahi te prarUpaNArUpa kAryano ahIM zuM matalaba che? 6.(mU0) samayakkhette vaTuMtaeNa kAleNa savvaloe vi / saMrvavahAro jaha taha, tayakAleNaMpi duviheNaM // 27 // (cha) samakSetre vartamAna varlena sarvatoDaji. saMvyavahAro yathA tathA, tadakAlenApi dvividhena // 27 // (TI0) "samayakkhette vaTuMtaeNe" tyAdi // avasthena kAlena yathA 'saMvyavahAraH' jIvapudgalAnAM bhavasthitikarmasthitikAyasthitiprabhRtirdevanArakeSu yathAyuSkaM trayastriMzatsAgaropamANItyAdi taha tayakAleNaM pi 'duviheNaM' ti duviheNaM yathA kevalisamugghAe siddhau gacchataH, pradarzitaM caitadAdAveveti gAthArthaH // 27 // atra (anu.) je rIte ahIMnA kALathI jIvapulonI bhavasthiti - karmasthiti - kAyasthiti vagere ane devanArakonA viSayamAM tetrIza sAgaropamAdi yathAyuSya vyavahAra che tema be prakAranA tadakALathI paNa kevalI muddaghAtamAM ane mokSamAM jatA jIvano vyavahAra paNa cAle che je AgaLa batAveluM ja che. / 27 ahIM- 2. "saMvavahAra - pustavaH | 2. "tatvajona' pud I
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ satpada prarupaNAdvAra (mUla), saMharaNa prabhedo (mU0) taMdakAlammi ya duvihe, chavvihabhee vi ekamekkammi / jammau sAharaNe vA, sijjhai evaM viyANejjA // 28 // dAraM // (chA0) tadakAle ca dvividhe, SaDvidhabhede'pyekaikasmin / janmataH saMharaNe vA sidhyatyevaM vijAnIyAt // 28 // dvAraM // (TI0) "tadakAlammi ya duvihe" gAhA // 'dvividhe' uktlkssnne| punaH prabhedAnAha-'chavvihabhee vi' ekAntasuSamAdike SaDarake 'ekka mekkammi'tti ekaikasmin samayarAzAvapi viMzatisAgaropamakoTIkoTyantarvartini 'jammado sAharaNe vA' ete adhikRtya / jammao usabhAdINaM pi yathA tatkAlaH tatkAraNAtmanA upakaroti utsarpiNIsuSama duSSamAdirUpaH, naivamatatkAlaH, sAmAnyarUpatvAtsamastasamayakSetravyApaka tvAdasya / yathA sAdhyarogavizeSakSayArthaM prabhavanti nimbazirISAdayo vanaspativizeSAH, naivaM vanaspatiH, sAmAnyarUpatvAdasya / tadakAle'pi jammado sAharaNe vA sijjhai evaM viyANejjA, tadakAlasya ubhayorapi tulyatvAditi gAthArthaH // 28 // sAMprataM gatau satpadaprarUpaNAM mArgayannAha (anu.) tadakALanA be bhedo kevalisamuddhAta samaye ane siddhimAM jatI vakhate thAya che te AgaLa batAvyuM have tenA prabhedone jaNAve che. janma athavA saMharaNane AzrayIne ekAnta suSamAdi rUpa che ArArUpa vaza koTI koTI sAgaropama aMdara rahela eka-eka samayarAzimAM paNa che prabhedo che. emAM, janmathI RSabhAdi mATe paNa je rIte utsarpiNIno suSama siddhigatimAM gamanarUpa kALa svarUpe) duSyamAdirUpa tatkALa taskaraNa svarUpe upakAra kare che eTale e rIte atatkALa nathI thato. kAraNa ke e kALa samasta samayakSetramAM vyApaka hovAthI sAmAnyarUpa che. je rIte sAdhya evA roganA vizeSarIte kSaya mATe vizeSa prakAranI lImaDo - ziSira vagere vanaspatio asarakAraka thAya che, e rIte dareka vanaspatio asarakAraka thatI nathI, kAraNa 1. 'tadakAlammI duvihe' ga-gha-Ga pustakeSu /
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 siddhaprAbhRta : saTIkaH ahIM vizeSa roganuM nidAna karavAnuM che eTalA mATe vizeSa vanaspati Avazyaka che, sAmAnya rUpa koI paNa vanaspati e kAryamAM samartha thatI nathI. e rIte tadakALa baMne (janma ane saMparaNavALA) mATe samAna che mATe, tadakALamAM paNa janmathI athavA saMkaraNathI vizeSa kAraNa svarUpane prApta karIne siddha thAya che ema jANavuM. . 28 | have, satpadaprarUpaNA mArgaNAne gatimAM batAve che - 3. gati mArgaNAmAM siddha (mU0) maNuyagaIe sijjhai, paccuppaNNaM paDucca u NayaM tu / savvAsu puvvabhAve - NaNaMtarabhaveNa sijjhaNayA // 29 // daarN|| (cha) manuSyati siti pratyutpanna pratitya tu nAM tuM sarvAsu pUrvabhAvenAnantarabhavena sidhyatA // 29 // dvAraM // (20) "manuyA" mahA I tALa navAM "sarvasu' vaDa gaIsu puvvabhAvaNayadarisaNeNa anantarabhavaM aMgIkAuM ti gAthArthaH // 29 // adhunA vedamadhikRtyAha (anu) pratyutpanna nayane AzrayIne manuSyagatimAM siddha thAya che. paraMtu te sivAya deva-manuSya-tiryaMca-nAraka gatimAMthI pUrvabhAvanayanA darzanathI anaMtarabhavane aMgIkAra karI sidhyatA batAvI che. arthAt deva-manuSya-tiryaMca ke nAraka anaMtarabhavamAM manuSya thaI siddha thaI zake che ene AzrayIne te-te bhavanA tenI pUrvabhAvanayatA batAvI che. je 29 || have vedane AzrayIne batAve che. 4. veda mArgaNAmAM siddha (mU0) avagayaveo sijjhai, paccupaNNaM NayaM paDuccA u| savvehi vi veehi, sijjhai samaIyaNayavAyA // 30 // dAraM // 1. caturpu gatiSu pUrvabhAvanayadarzanena 2. aMgIkRtya
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ satpada prarupaNAdvAra (mUla), 3. gati mArgaNA, 4. veda mArgaNA siddha 41 (chA0) apagatavedaH sidhyati pratyutpannaM nayaM pratItya tu / sarveSvapi vedeSu sidhyati samatItanayavAdAt // 30 // dvAram // (TI0) "avagayaveo" gAhA // NavaraM veyA tiNNi purisitthiNapuMsagA / samatItanayavAdAt, samatIto - puvvabhAvapaNNavaNijjo tti gAthArthaH // 30 // tIrthadvAramAha (anu.) pratyutpanna naya (vartamAna naya)ne mAzrayIne saatvejenA traNe vedo (puruSaveda - strIveda - napuMsaka veda) kSaya thaI cUkyA che te siddha thAya che ane samatIta - pUrvabhAva prajJApanIya naya ne AzrayIne arthAt je pUrva kALamAM traNamAMthI anya koI vedamAM vartamAna to tene mAzrayAne sarva hoya. siddha thAya che. // 30 // ve, tIrtha vAra he cha. . 5. tIrtha dvAra (mUla) Notitthasiddha titthaM-karA ya titthagaratittha'titthagarA / siddhA ya atitthayarI, evaM titthaMkarItitthe // 31 // dAraM // (chA0) notIrthasiddhAstIrthakarAzca tIrthakaratIrthe'tIrthakarAH / siddhAzcAtIrthakarI, evaM tIrthakarItIrthe // 31 // dvAram // (TI0) "Notitthasiddha" ityAdi // NotitthasiddhA - patteyabuddhA, ekadezabhAvatIrthe siddhatvAt, dravyatIrthaM rajoharaNamukhavastrikAdi, tacca teSAM nAsti, teNa notitthasiddhA bhaNNaMti, ego viyappo, titthaMkarA ya tti dvitIyaH / 'titthagaratittha'tti tIrthakaratIrthe akAraprazleSAda 1. navaraM vedAstrayaH puruSastrInapuMsakAH x samatItaH pUrvabhAvaprajJApanIya iti / 2. notIrthasiddhAHpratyekabuddhAH / 3. 'bhAvatIrthasi' ga-gha pustakayoH / 4. "tena notIrthasiddhA bhaNanti, eko vikalpaH, tIrthakarAzceti" /
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhUta : saTIkaH tIrthakarAzca tRtIyaH / ete ca punapuMsakaliGgAH sarve gRhItAH / 'siddhA ya atitthakarI' itthI siddhA ityarthaH / catvAro'pyete vikalpAstIrthakaratIrthe / tIrthakarItIrthe'pyeta eva / yata Aha - 'evaM titthaMkarItitthe' prAGnyAyAgatArthametat / vizeSastu tIrthakarItIrthAbhilApa iti malli svAminIprabhRtInAmiti gAthArthaH // 31 // liGgadvAramAha (anu) tIrthasiddhakAramAM je notIrthasiddha tarIke pratyeka buddho kahyA che te eka deza bhAvatIrthane AzrayIne kahyA che. kAraNake rajoharaNa - mukhavastrikAdine dravyatIrtha kahevAya che je emanI pAse hotuM nathI. eTale emane notIrtha arthAt dravyatIrtha jemanI pAse nathI evA notIrtha siddha kahevAya che. A tIrthasiddha dvArano prathama vikalpa che. 1, tIrthaMkara thaIne je siddha thAya te tIrthakara siddha. 2. tIrthakaranA tIrthamAM atIrthakara arthAta tIrthakara sivAyanA je guNadharAdi siddha thAya te atIrthakara siddha. 3. A uparanA traNe vikalpomAM puruSaliMga ane napuMsakaliMgavALA grahaNa karAyA che. tathA strIsiddha. 4. A cAre vikalpo tIrthakaranA tIrthamAM che te rIte tIrthakaronA tIrthamAM paNa A ja cAre vikalpo jANavA. paraMtuemAM vizeSa tarIke tIrthakarItIrthamAM ema kahevuM jemake mallI svAminI tIrthakarI thayA ema tyAM tIrthakarI tIrtha evo AlApa karavo. ne 31 . 6. liMga dvAra (mU0) liMgeNa aNNaliMge, gihatthaliMge taheva ya saliMge / salaeNhiM vyaktine, mAve satine saMgama rU . tAre che (chA) nipherAti gRhasthati tathaiva 2 svaniphe sarvai dravyaliGge, bhAvena svaliGge saMyamataH // 32 // dvAraM // 2. strI siddhA . 2. te vavAro vi -pa-7pustapu !
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ satpada prarupaNAdvAra (mUla), 5. tIrthadvAra-6. liMgadvAra-7. cAritradvAra (TI0) "liMgeNa" gAhA // aNNaliMgaM caragAINaM, gihatthaliMgaM marudevIpabhiINaM, saliMgaM sAhusAhuNINaM, bhAveNa sammattAiNA tiviheNa Niyamao saliMge, saMjamao savvasAvajjajogavirailakkhaNaM paDucceti gAthArthaH // 32 // caritra dvAramAha (anu.) liMgadvAra siddha batAve che. emAM anyaliMgI eTale caraka-pAkhaMDI vagere gRhastha liMgI marudevI - bharatavagere, svaliMgI sAdhu-sAdhvIo, A dravya liMga siddhanI apekSAe jaNAvyuM. bhAvathI samyaktvAdi trividhathI arthAta samyaktva, deza virati, sarvaviratithI niyamA svaliMgamAM siddha thAya che. saMyamathI-sarvasAvadya yogathI virati svarUpa saMyamane AzrayIne svaliMgamAM rahelo bhAva saMyamavALo je siddha thAya te. mAthI speliMga siddha ThevAya che. // 32 // 7. yAzi dvAra (mU0) caraNammi ahakkhAe, paccupaNNeNa sijjhai NaeNaM / puvvANaMtaracaraNe, ticaukkagapaMcagagameNaM // 33 // vaMjiyamavaMjie yA, carittaNANe ya doNha vI bheyaa| NAmarahiyA avaMjiya, NAmaggahaNammi vaMjaNayA ||34||daarN|| (chA0) caraNe'thAkhyAte, pratyutpannena sidhyati nayena / pUrvAnantaracaraNe, tricatuSkapaMcakagamena // 33 // vyaMjitamavyaMjite yau caritrajJAne ca dvAvapi bhedau / nAmarahitA avyaMjitA, nAmagrahaNe vyaJjanatA // 34 // dvAraM // 1. 'anyaliGgaM carakAdInAM, gRhasthaliGgaM marudevIprabhRtInAM, svaliGgaM sAdhu-sAdhvInAM, bhAvena samyaktvAdinA trividhena niyamataH svaliGge, saMyamataH sarvasAvadhayoga viratilakSaNaM pratItya iti /
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 siddhaprAbhRta : saTIkaH (TI0) "caraNammi" gAhA // puvvaddhaM kaMThaM // pacchaddhaM 'puvvANaMtara caraNe'tti aNaMtarapuvvabhAvapaNNavaNijjaM NayaM paDuccetyarthaH / ticaukkagapaMcagagameNaM sijjhai tti saMbandhaH // 33 // katham ityAha - "vaMjiyamavaMjie yA" gAhA // vaMjiyaM nAma ukkittiyaM sAmAyiyAdi, 'avaMjiya' aNukkittiyaM caritrajJAnayordvayorapi yAvantaH kecidiha siddhaprAbhRte bhedAH prarUpyante satpadaprarUpaNAdayaH saMnikarSaparyantA evaM draSTavyAH / pazcAdha spaSTamiti gAthArthaH // 34 // buddhadvAramAha (anu.) cAritra dvAramAM prathama gAthAno pUrvArdha - yathAkhyAta cAritravALo pratyutpanna nathI te ja bhavamAM siddha thAya che. tathA e sivAyanA anya cAritravALo anaMtara pUrvabhAva prajJApanIya nathI traNa-cAra ke pAMce cAritra dvArathI siddha thAya che. te kaI rIte. AgaLanI gAthAmAM darzAve che ke vyaMjita - jene sAmAyikAdinI utkIrtanA uccAraNAdi karI che te ane atyaMjita - jJAna ane cAritra baMneyanI anutkIrtanA karI che te - tenA jeTalA paNa bhedo. ahIM siddhaprAbhUta graMthamAM che te satpadaprarUpaNAthI mAMDIne saMnikarSa sudhInA che temAM je bhedonuM nAma na Ave to avyaMjita samajavA ane nAma Ave to vyaMjita samajavA. ahIM cAritra ane jJAna baMneyanA vyaMjita - avyaMjita be-be bhedo che. ema jANavuM. 8. buddha dvAra (mU0) patteya sayaMbuddhAMbuddhehi ya bohiyA muNeyavvA / eya sayaMsaMbuddhA, buddhIhi ya bohiyA doNNi // 35 // dAraM // 1. pUrvArddha kaNThyam // pazcArddha 'pUrvAnantaracaraNa' iti anantarapUrvabhAvaprajJApanIyaM nayaM pratItya / trikazcatuSkapaJcakagamena sidhyatIti / 2. vyajitaM nAmotkIrtitaM sAmAyikAdi, 'avyajita' manutkIrtitam / 3. dIrghatA prAkRtatvAt / 4. 'eva' Ga pustake /
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ satpada prarUpaNAdvAra (mUla), 8. buddhadvAra - 9. jJAnadvAra ( chA0) pratyeka - svayaMbuddha - buddhaizca bodhitA jJAtavyAH / evaM svayaMbuddhA buddhibhizca bodhitau dvauH // 35 // dvAram // 45 (TI0) "patteya" gAhA || paitteyabuddhA ekke 1 'sayaM (buddhA) buddhehiM bohiyA' svayamAtmanA, svataH parato vA buddhAH, svayaMbuddhabuddhAstaibadhitA bitIo viyappo 2 / evaM sayaMbuddhA tatio 3 / buddhIhi ya viyappiyA doNNi vigappA buddhIhiM itthIhiM bohiyAo maNussitthIo 4, buddhIhi ya bohiyA maNussA kevalA missA vA 5 evaM paJca bhedA iti gAthArthaH // 35 // jJAnadvAramAha (anu.) buddha siddha dvAramAM pAMca prakAranA buddha siddha hoya che. 1, pratyekabuddha 2, svayaMbuddhathI bodhita evA buddha siddha 3, svayaMbuddha siddha, buddha thayelI strIthI vikalpita 2 vikalpo che.' 1. buddhastrIthI bodhita manuSya strIo ane 2, tenAthI bodhita phakta puruSo athavA mizra. A rIte buddhasiddha dvAramAM pAMca bhedothI siddha thAya che. / / 35 / / C. jJAna dvAra (mU0) NANe kevalaNANI paccupaNNeNa sijjhai NaeNaM / paDivAi apaDivAI, dugatigacauNANa puvvaNayA // 36 // dAraM // ( chA0) jJAne kevalajJAnI pratyutpannena sidhyati nayena / pratipAtyapratipAtI, dvikatrikacaturjJAnI pUrvanayAt // 36 // dvAram // (TI0) "NANe kevalaNANI" tyAdi // prAgardhaM kaNThyam / 'paDivAi'tti parivaDiuM puNo hoMti, 'appaDivAI' saMtatA jAva kevalaM / 1. pratyekabuddhA eke / 2. evaM svayaMbuddhAstRtIyaH / buddhibhizca vikalpitau dvau vikalpau - buddhibhistribhirbodhitA manuSyastriyaH, buddhibhizca bodhitA manuSyAH kevalA mizrA vA / 3. pratipatya punarbhavati, 'apratipAtI' saMtataM yAvatkevalam / dvikatrikacaturjJAninaH pUrvanayavAdAt /
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAmRta : saTIkaH dugatigacauNANa puvvaNayavAdAdavyajite, vyajite matizrute dvikaM, matizrutAvadhayastrikaM, matizrutamanaHparyAyatrikaM vA, manaHparyAyAntAzcatuSkamiti // 36 // avagAhanadvAramAha (anu.) jJAnasiddha dvAramAM kevalajJAnI pratyutpanna (vartamAnakAlina avasthAnA)nayathI A bhavamAM ja siddha thAya che. tathA pratipAti - je paDIne pharIthI upara Ave che ane apratipAti - je kevalajJAna sudhI paDyA vinA ja AgaLa vadhe che ane siddha thAya che, tathA pUrvabhAva prajJApanIya nayathI avyaMjita betraNa-cAra jJAnavALo tathA vyaMjitamAM mati-zrutanI Fs, bhati-zruta-avadhinI tri, tathA bhati-zruta-mana:paryAya ni mAne mati-zruta-avadhi-mana:paryAya sudhInI cokaDIvALo anaMtarAdi bhavamAM pUrvamA prapanIya naya matathA siddha thAya che. // 6 // 10. sapanA dvAra (mU0) ogAhaNA jahaNNA, rayaNidugaM taha puNAi ukkosaa| paMceva dhaNusayAiM, dhaNUpuhutteNa ahiyAiM // 37 // dAraM // (chA0) avagAhanA jaghanyA ralidvikaM tathA punarutkRSTA / paMcaiva dhanuHzatAni, dhanuSpRthaktvenAdhikAni // 37 // dvAram // (TI0) "ogAhaNA" gAhA // kaNThyA / NavaraM dhaNupuhutteNa ahiyAI marudevIkAlavattINaM, jao marudevI vi AesaMtareNaM NAbhitulla tti paMcavisadhaNuabbhahiyA iti bhaNiyaM hoi // puhuttasaddo battavAI kammapagaDisaMgahaNIe bhaNio tti gAthArthaH // 37 // utkRSTadvAramadhunA, yataH utkRSTata upArdhapudgalaparAvarte pratipatitAH sidhyanti ataH zeSabhedatrayopalakSaNArthametadityAha1. paryAyA vA' iti Gapustake / 2. 'aha' Gapustake / 3. navaraM dhanuSpRthakatvenAdhikAni marudevIkAlavartinAm, yato marudevyapi AdezAntareNa nAbhitulyeti paJcaviMzatirdhanurabhyadhiketi bhaNitaM bhavati / pRthaktvazabdo bahutvavAcI karmaprakRti saMgrahaNyAM bhaNita iti / 4. 'apArdha' ga-gha pustakayoH / 5. '-parAvarttaprati-' pustke|
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ satpada prarupaNAdvAra (mUla), 10. avagAhadvAra-11. utkRSTadvAra (anu.) siddha gatinI prApti prAyogya jaghanya avagAhanA ra hAthanI kahI che. arthAt 2 hAthanI kAyAvALo manuSya siddha thaI zake che tathA utkRSTa avagAhanA dhanuSa pRthakatva adhika pAMcazo dhanuSanI kahI che. te marUdevInA kALavartI jIvone AzrayIne kahI che kAraNa ke marUdevI paNa eka AdezathI nAbhirAjAnA tulya avagAhanAvALA hatA arthAt pAMcaso paccIza (para5) dhanuSyanI avagAhanAvALA yukta hatA. ema kaheluM che, pRthaphatva zabda karmaprakRtinI saMgrahaNImAM bahutvavAci kahelo che arthAt aneka prakAre enA artho thAya che. te 37 / have, utkRSTa dvAra batAve che ke utkRSTathI jIva keTalA samaye siddha thAya che. to kahe che eka vakhata samyatvanI prApti thayA pachI jo patita samyakatvI thAya to apAI'- dezona ardhapudgala parAvarta kALamAM avazya siddha thAya che. eTale, zeSa traNa bhedanA upalakSaNa mATe kahe che. 11. utkRSTa dvAra (mU0) laDhe appaDivAdI - daMsaNamAdIhiM koi sijjhijjA / paDivaiyakAlabheyA, saMkhamasaMkhA aNaMtA ya // 38 // (chA) navAtipatti-nAmi zopi sidhyet pratipatitatvamevADa, saMdhyAsaMdhyA manattAza rUTa (20) "taddha 3DavA" hA I tana: saMpUrNamA labdhvA tasmAdapratipatita eva kazcit sidhyati / kecittu saMkhyeyAsaMkhyeyAnantakAlapratipatitAH, ato bhedacatuSkamiti gAthArthaH // 38 // antaradvAramAha | (anu) keTalAka jIvo darzanAdi dvArA saMpUrNa mArgane prApta karIne arthAt samyagadarzana, samyajJAna, samAritra kSapakazreNI,
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta : saTIkaH kevalajJAna prApta karIne temAMthI paDyA vagara ja siddha thAya che ane keTalAMka saMkhyaya - asaMkhyaya athavA anaMtakALa sudhI patana pAmelA arthAt samyagdarzanAdithI ekavAra bhraSTa thayelA punaH saMkhyaya - asaMkhyaya ke anaMtakALe pharIthI samyaktvAdi bhAvone prApta karI siddha thAya che eTale ahIM pratipatita samyatvIne AzrayIne cAra bheda paDe che. (1) samyagdarzana prApti pachI apatita avasthAmAM ja siddha thAya che. (2) samyagdarzanathI patita thayA pachI e pAchA saMkhyaya kALe samyagdarzana pAmI siddha thAya che. (3) keTalAka asaMkhyayakALa pachI punaH samyagdarzanAdi prApta karI siddha thAya che ane (4) keTalAka to anaMtakALa pachI arthAt dezona ardha pudgalAvarta sudhIno paNa kALa vItyA pachI siddha thAya che. // 38 | 12-13. aMtara dvAra - anusamaya dvAra (mU0) samao ye aMtarammI, jahaNNa ukkosaeNa chammAsA / dAraM / doNNi samayA jahaNNe, NiraMtarukkassa samayaTuM // 39 // dAraM // (0)mayazAnta, nayanona imA tAram | dvau samayau jaghanye, nirantarotkRSTamaSTasamayam // 39 // dvAram // (TI) "mo ya maMtarI" nAtha ! nizcayastha nATyantara, ekatvAttasya / pUrvanayasya punaranekApekSayA'sti vyavahAraparatvAdasyeti / zeSaM prakaTArthamiti prAgardham / pazcArdhenANusamayadvAramAha - 'doNNi samaye'tyAdi prakAzamiti gAthArthaH // 39 // gaNanAdvAramAha (anu) be siddha vacce jaghanyathI eka samayanuM aMtara paDe che ane utkRSTathI cha mahinAnuM aMtara paDe che. arthAt eka siddha thayA pachI tarata ja bIjA samayamAM koI siddha na thAya ane vacce 2. "3 ra8--A 2. "pahA' rUA
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ sabhara prapaVIEAra (mUta), 22-23. maMtara-manumA tAra jaghanyathI eka samaya jeTaluM aMtara paDe e rIte utkRSTathI cha mahine eka AtmA siddha thAya che eTale tyAM be siddho vacce utkRSTathI cha mahinAnuM aMtara paDe che. nizcaya naya to eka hovAthI aMtara svIkArato nathI, tathA vyavahArapara hovAthI pUrvanaya aneka apekSAvALo hoI emAM aMtara svIkRta che. niraMtara siddhamAM jaghanyathI 2 samaya sudhI siddha thAya che yAvat utkRSTathI niraMtara ATha samaya sudhI siddha thAya che pachI vacce ekAdi samayanuM AMtaruM paDe. A rIte ahIM anusamaya dvAra paNa jaNAvyuM. te 39 // 14-15. gaNanA dvAra - alpabahuta dvAra (mU0) saMkhAe~ jahaNNeNaM, ekko ukkosaeNa aTThasayaM // dAraM // siddhA'NegA thovA, ekkagasiddhA u saMkhaguNA // 40 // dAraM // () saM yacenaiva nAdarAtam ! tAram siddhAanekAH stokAH, ekasiddhAstu saMkhyaguNAH // 40 // dvaarm|| (TI) "saMdI" nahi | prArdha Ijhayam | pathArdhanAtvabhutvdvaarmaah - 'siddhA'NegA thovA' naike-anekasiddhA ekasamayena stokAH / tebhya eka eva siddhAH saMkhyeyaguNA iti gAthArthaH // 40 // yathA satpadaprarUpaNAdvAraM paJcadazabhiH kSetrAdimArgaNAdvArairuktam, evameva sakalamArgaNAdvAravyAptyA dravyapramANAdimUladvAracatuSTayamapi draSTavyam, tathaiva vakSyamANatvAt / ata eva satpadaprarUpaNAmadhye'tidizannAha (anu) saMkhyAthI eka samayamAM jaghanyathI eka temaja utkRSTathI ekaso ATha (108) siddha thAya che. A gaNanA dvAra pUrvArdhathI batAvI have pazcAIthI alpabahuvaidvAra batAve che, eka samayamAM aneka siddha sarvathI alpa hoya che temaja eka samayamAM eka siddha tenAthI saMkhyaya guNa hoya che. / 40 || 2. "vadhunA' rUA
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAmRta : saTIkaH ahIM, je rIte paMdara kSetrAdi mArgaNAkArothI satpadaprarUpaNA dvAra kahyuM tema ja sakala mArgaNA dvArathI vyAptithI dravya pramANAdi mULa cAreya dvArA jANavA. AgaLa ame e rIte ja batAvIzuM. eTale ja atyAre satpadaprarUpaNAmAM eno saMkSepa karatAM kahe che - (mU0) aMtaradAraM kAlo, davvappamANaM ca appabahudAraM / eesi saTTANe, taha vi ya dAraM kare saphalaM // 41 // (chA0) antaradvAraM kAlaH, dravyapramANaM cAlpabahutvadvAram / eteSAM svasthAne tathApi ca dvAraM kurve saphalam // 41 // (TI0) "aMtaradAraM kAlo" gAhA // saMbandhenaiva rgatArthaM gaathaardhm| kimarthamidam ? ityucyate yato mArgaNAdvAreSu yadantaraM tathA kAlaH tathA gaNanaiva dravyapramANamucyate, saMkhyA cetyanAntaram, tathA'lpabahutvamityetadvAracatuSTayamapi mUladvAracatuSTayAdabhinnArthamataH kimarthaM punarmArgaNA dvAreSUpanyasyate ? ityasya saMdehasyApanodArtham, ayamatra bhAvArthaH - ebhiH satpadAdInAM sanmAtrAdivibhAgapradarzanArthamupanyAsaH / vistArArthastveSAM mUladvAragata eva draSTavyaH / tathA cAha - 'etesiM saTThANe' eteSAM tvaidaMparyArthaHvistarArthaH 'svasthAne' mUladvAreSu draSTavyaH / 'tathA'pi ce' tyetatprAgabhihitAzaGkitottaradvAraM kiMcidihAvasaraprAptaM karomi saphalaM yathedaM satpadaprarUpaNAdvAramiti gAthArthaH // 41 // ata evAnyatrApyupadezArthamAha (manu.) va 3 mAgaNa bhavfudvAramA 4 752n| mNt2-10gaNanA eja dravya pramANa ke saMkhyA emAM koI pharaka nathI tathA alpabadutva A cAre dvArA mULa cAre tArothI abhinna che to eno mArgaNAkAramAM pharIthI upanyAsa zA mATe ? A zaMkA dUra karavA mATe 1. 'gatArthamardham' ka-kha-ga-gha /
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ satpada prarupaNAdvAra (mUla), 14-15. gaNanAdvAra-alpabahutva dvAra jaNAve che, A cAra dhArothI satyadAdinI sattAmAtrAdino vibhAga batAvavA mATe upanyAsa karyo che. emano vistRta artha to tamAre emanAM mULa dvAramAMthI jANavo. te A rIte - emano vistArArtha svasthAnamAM - mULadvAromAM jovo. to paNa A pUrve kahela zaMkAnA uttara dvArane ahIM avasara prApta kAMIka saphaLa karuM chuM jema ke A st565359|| dvAra cha. // 41 // eTale ja anya sthAne paNa upadeza mATe kahe che - (mU0) jattha havijja viseso, tattha paravejja jaM viyaannejjaa| jattha Na hojja viseso, tattha vi eyaM ciya bhaNejjA // 42 // (chA0) yatra bhavedvizeSastatra prarUpayed yadvijAnIyAt / yatra na bhavedvizeSastatrApyevameva bhaNet // 42 // ||sNtpypruuvnnaadaarN sammattaM // (TI0) "jattha bhavejja viseso" gAhA // 'yatra' bhAvAlpabahutvAdau dvArAntare havejja 'viseso' bhedo yathA nArakagatyAdyanantaraudayikabhAve tathA nisargaupazamikasamyagdarzanAdyanantarabhAva ityAdi alpabahutve ca yathA paraMparasiddhaprarUpaNAyAM tatra prarUpayedyatkicijjAnIyAt / jattha Na hojja viseso taMtra kim ? tattha vi evaM ciya bhaNejjA satpadAbhihitaM sanmAtramiti gAthArthaH // 42 // gataM satpadaprarUpaNAdvAram / sAMprataM prathamapade sanmAtratayA nirUpitAnAM siddhAnAM paJcadazabhireva mArgaNAdvArai dravyapramANamucyate / tatrAdyadvayamadhikRtya lAghavArthamoghato'tidezamAha (anu.) yai - mA sayapatpAhi anya dvArA vizeSa - bheda hoya jemake nArakagati Adi pachI turaMta ja audayikabhAvamAM tema naisargika samyagdarzana, aupazamika samyagdarzanAdi anaMtara 1. 'havejja' ng| 2. 'hoi' ga-gha / 3. 'tattha' G /
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAmRta : saTIkaH bhAvamAM vagere tathA alpabadutvAdimAM je rIte paraMpara siddhanI prarUpaNAmAM jema bhAvAMtara batAvyo che tema tyAM je kAMI paNa jaNAya te prarUpavuM. ane jyAM vizeSa na hoya tyAM zuM karavuM? tyAM paNa e rIte ja satpadAdimAM kahela san (sattA) mAtra jyAM je rIte yogya so tama 3g. // 42 // mArgaNA dvAramAM prathama satpadaprarUpaNA dvAra pUruM thayuM. have, prathama padamAM sanmAtra - sattAmAtrathI nirUpita evA siddhonuM paMdara mArgaNA dvAramAM ja bIjuM dravyapramANa dvAra kahevAya che, tyAM prathama be dvArane mAzrayAne yA bhATe bhopathI saMkSe5 43 cha. // 2 // dravya pramANa dvAra 1. kSetra dvAra (mU0) ubhayammi khettakAle, saTThANe sijjhaI u aTThasayaM / vIsapuhuttaM vIsA-egayare dasa u sAharaNe // 43 // (chA0) ubhayasmin kSetrakAle, svasthAne sidhyati tu aSTazatam / viMzatipRthaktvaM viMzatirekatarasmin daza tu saMharaNe // 43 // (TI0) "ubhayammi khettakAle" ityAdi / kSetraM ca kAlazcetyetadevobhayaM tatra, etasmin kim ? ata Aha - 'saTThANe sijjhaI tu aTThasayaM' yatra jAtaH sidhyati tatsvasthAnaM - tiryaglokAdi kSetram, kAlastu avasarpiNIutsarpiNInoutsarpi (Nyavasarpi)NyAdi, tatrASTazataM sidhyati / vIsapuhattaM aholoe, dviprabhRtirAnavabhyaH pRthaktvam, adholoIyagAmesu eyaM, vIsAegayare vijaya ityarthaH / dasa u sAharaNe jattha jA(nI)o tattha devakurUttarakuruprabhRtikAlesusamasusamAie iti gAthArthaH // 43 // sAMprataM kSetramevAdhikRtya vibhAgata Aha1. 'sijjhati' ng|
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya pramANadvAra, 1. kSetradvAra (anu) svasthAnamAM - je sthAnamAM janmelo hoya te kSetra ane kALamAM siddha thAya che. ahIM kSetrathI tiryazlokAdi kSetra, ane kALa - avasarpiNI - utsarpiNI bharata airAvatakSetramAM tathA noutsarpiNI - avasarpiNI mahAvidehAdi kSetrane AzrayIne jANavo. AvA kSetra ane kALamAM eka samayamAM utkRSTathI ekaso ATha siddha thAya che. tathA apoloka kSetramAM vIza pRthakRtva eTale 22 thI 29 je adholokAdi gAmomAM siddha thAya che. tathA koIpaNa eka vijayamAM viza siddha thAya che. jayAM saMharaNathI devakurU-uttarakurU vagere kSetromAM ane kALa-suSama suSamAdimAM laI javAmAM Ave tyAM te kSetra ke kALanA utkRSTathI daza qo siddha thAya che. // 4 // have, kSetrane ja AzrayIne vibhAMgathI jaNAve che. ||kssetrmaa vimAthI siddha // (mU0) cattAri uDDuloe, jale caGavaM duve samuddammi aTThasayaM tiriloe, vIsapuhuttaM aholoe // 4 // (chA0) catvAra Urdhvaloke, jale catuSkaM dvau samudre / aSTazataM tiryagloke, viMzatipRthaktvamadholoke // 44 // (TI0) "cattAri uDDaloe" gAhA // savvattha vi uDDaloe egasamaeNaM cattAri sijhaMti, evaM savvattha samayakhette / jalamajjhe cukkN| duve 'samuddammi' ekami lavaNe kolAyaNe vA / aTThasayaM tiriyaloe, jao so saTThANaM teNA 'vIsapuhuttaM aholoe' bhAvitArthametaditi gAthArthaH // 44 // sAMprataM saMharaNavibhAgArthamAha 1. sarvatrApyUrdhvaloka ekasamayena catvAraH sidhyanti, evaM sarvatra samayakSetre, jalamadhye catuSkam / 2. ekasmillavaNe kAlodadhau vA / 3. 'kAloyaNe' ka / 4. aSTazataM tiryagloke, yataH sa svasthAnaM tena /
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 siddhaprAmRta : saTIkaH (anu.) urvalokamAM sarvatra eka samaye cAra siddha thAya che ema, sarvatra samayakSetramAM jANavuM. jala (samudra)mAM cAra, arthAt lavaNasamudramAM buM ane kAlodadhimAM be siddha thAya che. tiryazlokamAM eka samaye utkRSTathI 108 siddha thAya che, kAraNa ke svasthAna che arthAt janma sthAna che. adholaukika grAmomAM viza pRthakatva siddha thAya che. me bAta patavedI 4 che. // 4 // saMharaNa vibhAga (mU0) saMkAmaNAe dasagaM, do ceva ya hoMti paMDagavaNammi / samaeNa ya aTThasayaM, paNNarasasu kammabhUmIsu // 45 // dAraM // (chA0) saMkramaNAd daza, dvau ceva ca bhavataH paNDakavane / samayena cASTazataM, paJcadazasu karmabhUmiSu // 45 // dvAram // (TI0) "saMkAmaNAe dasayaM" gAhA // 'tIsAe akammabhUmIsu pannarasasu kammabhUmIsu savvattha saMkAmaNAe dasa sijhaMti / paMDaga-vaNe do, NaMdaNavaNe cattAri / sesaMmi TaMke vA kUDe vA sele vA vAse vA vAsahare vA ukkoseNaM egasamaeNa dasa sijhaMti / ee ya bheyA lihiyA appabahuttadAre uvaogiNetti kAuM / pacchaddhaM kaNThyam / jammao eyaM ti gAthArthaH // 45 // gataM kSetra dvAram / kAladvAramAha (anu.) trIza akarmabhUmio ane paMdara karmabhUmiomAM sarvatra saMkramaNathI daza siddha thAya che. pAMDukavanamAM be, naMdanavanamAM cAra, ane zeSa TaMka, kUTa, zaila, varSa, ke varSadhara upara eka samayamAM 1. triMzadakarmabhUmiSu paJcadazasu karmabhUmiSu sarvatra saMkramaNato daza sidhyanti / paNDakavane dvau, naMdanavane catvAraH / zeSe TaNke vA kUTe vA zaile vA varSe vA varSadhare votkRSTenaikasamayena daza sidhyanti / ete ca bhedA likhitA'lpabahutvadvAre upayogina iti kRtvA / pazcAddhaM / janmata etaditi / 2. 'NaMdaNe' kha-gha-G /
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya pramANadvAra, saMharaNa vibhAga-2. kAladvAra 55 - utkRSTathI daza siddha thAya che ahIM, A bhedo AgaLa AvatA alpabahurtIdvAramAM upayogI che eTale lakhyA che. tathA gAthAnA uttarArdhamAM jaNAvyuM che ke paMdara karmabhUmiomAM eka samaye utkRSTathI ekaso ATha (108) siddha thAya che. te janmane AzrayIne kahyuM che. // 45 // kSetradAranI pr35|| pUrI 48. 2. kALa dvAra (mU0) osappiNiussappiNi-taiyacautthAsamAsu aTThasayaM / paMcamiyAe vIsaM, dasagaM dasagaM ca sesesu // 46 // takkAlammi u evaM, tadakAle savvahiM pi aTThasayaM / jamhA videhakAlo, vaTTai savvesu kAlesuM // 47 // dAraM // (chA0) avasarpiNyutsarpiNI - tRtIya - caturthasamAsvaSTazatam / paMcamyAM viMzatiH, dazakaM dazakaM ca zeSAsu // 46 // tatkAle tvevaM, tadakAle sarvasminnapyaSTazatam / yasmAdvidehakAlo vartate sarveSu kAleSu // 47 // dvAram // (TI0) "osappiNI" gAhA // dosu vi osappiNI ussappiNIsu taiyacautthesu araesu aTThasayaM / paMcamiyAe dUsamAe vIsaM, osappiNIe eyaM, Na u ussappiNIe, tIrthAbhAvAt / sesesu araesu dasa sijhaMti dosu vi osappiNIussappiNIsu saMharaNe tti gAthArthaH // 46 // "takAlammi" gAhA // evaM tatkAlamadhikRtyoktam / tadakAle 'savvahiM pi' eMgaMtasusamAisu duvAlasesu vi araesu evaM 1. dvayorapyavasarpiNyutsarpiNyostRtIyacaturthayorarakayoraSTazatam / paJcamyAM duSSamAyAM viMzatiH, avasarpiNyAmetad, na tUtsarpiNyAm / 2. zeSeSu arakeSu daza sidhyanti dvayorapyavasarpiryotsapiNyoH saMharaNe iti / 3. ekAntasuSamAdiSu dvAdazasu apyarakeSvetadaSTazataM kasmAt ?, yasmAdvidehakAlaH /
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 siddhaprAmRta : saTIkaH aTThasayaM, kamhA ?, jamhA videhakAlo ityAdyetaccAdhastAdbhAvitameveti gAthArthaH // 47 // adhunA gatidvAramAha (anu.) baMne ya avasarpiNI - utsarpiNImAM trIjA-cothA ArAmAM ekaso ATha siddha utkRSTathI eka samayamAM thAya che. pAMcamA duHSamA ArAmAM viza siddha thAya che. A avasarpiNI kALanI vAta che. utsarpiNInA duHSamAM ArAmAM tIrthanI sthApanA ja thaI na hovAthI e ArAmAM siddha thatA nathI. zeSa ArAomAM baMne - avasarpiNI - utsarpiNImAM saMkaraNathI utkRSTathI eka samayamAM daza siddha thAya che. te 46 / Ama tatkAla siddhane AzrayIne jaNAvyuM, parantu tadakALa siddhamAM to ekAMta suSamAdi bAre ArAomAM ekaso ATha siddha eka samayamAM thAya che. kaI rIte ? mahAvideha kALa hovAthI, tyAM ja tadakALa siddha thAya che. tyAMthI saMharaNa karIne bharata-airAvata kSetramAM lAvelA jIvo chae ArAmAM siddha thaI zake che, e nIce AgaLa jaNAvela ja che. te 47 || 3. gati dvAra (mU0) vemANiya aTThasayaM, sijjhaMti aNaMtarAgayA ihaI / nA vapati go, sesA paNa rasa rasa 48 rAI che (0)mani Rtti sincinantaratA dA yatra vA patantyoghe, zeSebhyo gatibhyo daza dazakam // 48 // dvAram // (TI.) "vemALiya" nahIM prArdha cam | 'gastha ve paDaMti ohe' yatra vA gatibhedA yathA anuttarebhya AgatA aSTazatam / sesANa gaINa tiNhaM dasa dasa sijhaMti tti gAthArthaH // 48 // saMprati vedadvAramAha1. zeSebhyo gatibhyastribhyo daza daza sidhyanti /
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya pramANadvAra, 3. gatidvAra- 4. vedadvAra (anu.) have, anaMtara gatimAMthI AvelA utkRSTathI keTalA siddha thAya che te jaNAve che. oghathI vaimAnika devamAMthI AvelA utkRSTathI ekaso ATha siddha thAya che. paraMtu emAM gatibhedo paDe che jemake, vaimAnikamAM paNa anuttaramAMthI AvelA mATe ja A utkRSTa sthAna samavu. jADImAM, bhinnatA che tathA zeSa manuSya - tiryaya ane narakarUpa traNagatimAMthI ahIM manuSyabhavamAM AvIne daza-daza ekasamayamAM siddha thAya che. devagatimAM vaimAnikathI anuttara sudhImAM bhedo paDe che. ahIM utkRSTa dvAranI prarUpaNA cAlatI hoI oghathI vaimAni khebha hyuM che. // 48 // 4. vaha dvAra. (mU0) aTThasayaM purisANaM, vIsaM itthINa dasa NapuMsANaM / oheNa ekkasamae, purisANa ya hoi saTTANe // 49 // sesA u aTThabhaMgA, dasagaM dasagaM tu hoi ekkekaM / dAraM // 57 ( chA0) aSTazataM puruSANAM viMzatiH strINAM daza napuMsakAnAm / odhenaikasamaye, puruSANAM ca bhavati svasthAne // 49 // zeSAstvaSTabhaGgAH, dazakaM dazakaM tu bhavatyekaikam / dvAram // (TI0) " aTThasayaM purisANaM" ti ko'rthaH ? puruSAH sidhyanti / evaM viMzatiH striyaH / cirantanaTIkAkAramatAttu daza, etacca punaranAdRtya sUtroktamevAnuvartiSyate, yato'lpabahutvadvAre vakSyati - "aNaMtarAgayaNapuMsehiM aNaMtarAgaitthIliMgasiddhA saMkhyeyaguNAH" na cAnyadAzaGkitavyam, sarvatrAstrIsiddhabhaGgeSu dazasaMkhyAbhidhAnAditi, etadeva sAdhanaM viMzatisaMkhyAyAH saMkhyeyaguNatvAnyathAnupapatterityalaM 1. anantarAgatanapuMsakebhyo 'nantarAgatastrIliGgasiddhAH / ?
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ pad siddhaprAbhUta : saTIkaH prasaGgena / evaM dasa napuMsANaM majhe sijhaMti / evamaNaMtarapacchAkaDavedesu tiNNi bhaGgA bhnniyaa| sesA Nava aNaMtarAgaya bhaMgA, taMjahA-purisehito aNaMtaruvvaTTA itthI napuMsA vA bhavaMti, ee tiNNi / evaM itthIhito tiNNi, NapuMsehito vi tiNNi / tattha paDhamapurisabhaMge 'purisANa ya hoMti saTThANe' purisehito AgatA purisA ceva sijhaMti tti saTANapadamiti gAthArthaH // 49 // " sesA u aTThabhaMgA" gAhA // sugamaM prAgardham / pazcArdhena tIrthadvAramAha (anu) puruSavezavALA utkRSTathI eka samayamAM ekaso ATha siddha thAya che. tathA strIo viza siddha thAya che. koI ciraMtana TIkAkAranA mate to strIvede utkRSTathI daza siddha thAya che. ahIM, e matano anAdara karIne sUtramAM kahyA mujaba ja anuvartana karAze, jo ke alpabahurtIdvAramAM kahevAmAM Avaze. "anaMtara Agata napuMsakothI anaMtarAgata strIliMga siddho saMkhyaya guNA che." bIjI koI zaMkA karavI nahi, sarvatra astrIsiddha bhAMgAomAM daza saMkhyA kahelI che. ane e ja strIsiddhanI ra0nI saMkhyAnI siddhirUpa che. ane jo vizanI saMkhyAne mAnavAmAM na Ave to Apatti Ave, have vistArathI saryuM. A rIte napuMsakamAMthI eka samaye daza siddha thAya che. A rIte anaMtara pazcAt kRta vedomAM - arthAt siddha thavAnA tarataja pAchaLa rahela vedamAM traNa bhAMgA kahyA, zeSanava bhAMgA anaMtara gatimAMthI AvelAnA che te A rIte - puruSamAMthI anaMtara uvRtta thayelA puruSa-strI ke napuMsaka bane che A traNa bhAMgA. 1. evaM daza napuMsakAnAM madhye sidhyanti / evamanantarapazcAtkRtavedeSu trayo bhaGgA bhaNitAH / zeSA nava anantarAgatabhaGgA, tadyathA-puruSebhyo 'nantarudvRttAHstriyo napuMsakA vA bhavanti, ete traya evaM strIbhyastrayo napuMsakebhyo'pi trayaH / tatra prathamapuruSabhaGge xxxx puruSebhya AgatAH puruSAzcaiva sidhyanti iti svasthAnapadam /
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 59 dravya pramANadvAra, 5. tIrthadvAra Ama, strI saMbaMdhi ane napuMsaka saMbaMdhi paNa traNa-traNa bhAMgA jANavA. tyAM prathama puruSa bhAMgAmAM puruSamAMthI AvelA puruSo ja eka samaye ekaso ATha utkRSTathI siddha thAya che. eTalA mATe svasthAnapada'nI nirUpaNa karI che. te 49 | zeSaATha bhAMgAomAM eka-ekamAM utkRSTathI daza-daza siddha thAya che. A rIte pUrvArdha sugama che, pazcAIthI tIrthadvArA jaNAve che. 5. tIrtha dvAra (bhU) ra3ro rasa mag, vIra tithi siddhAryuM 10 . doNNi utitthagarIo, sesatigaMjaha u titthagaratitthe / daarN|| (0) tyAre , dvititIrthasiddhAra: A 10 dve tu tIrthakayA~, zeSatrikaM yathA tu tIrthakaratIrthe / dvAram // (TI) "vapharo" tyAdi karo tisthAmAM rasa payagudA aTThasayaM atitthagarANaM / vIsaM itthisiddhANaM / ete titthagarAdIti TthArtha: I 10 | "tour " ahIM II ro itha tirthIyarIgo sijhaMti / sesabhaMgatigaM patteyabuddhAdIti dvAram // liGgadvAramAha (anu.) eka samaye utkRSTathI cAra tIrthakaro mahAvidehanI apekSAe siddha thAya che. deza pratyekabuddho siddha thAya che. tathA ekaso ATha tIrthakara sivAyanA AtmAo siddha thAya che tathA vIza strIo siddha thAya che. A tIrthaMkarAdi sarve tIrthasiddhanI apekSAe kahyA che. je 50 . tathA be tIrthakarIo arthAt strI tIrthakaro siddha thAya che je bhArata-airavata kSetranI apekSAe kahyuM che. tathA te rIte zeSa pratyeka buddhAdi traNa bhAMgA samajavA. ! 1. catvArastIrthakarAH / daza pratyekabuddhAH / aSTazatamatIrthakarANAm / viMzatiH strIsiddhAnAm / ete tIrthakarAdaya iti / 2. dve ca tIrthakayauM sidhyataH / zeSabhaGgatrikaM pratyekabuddhAdaya iti /
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAmRta : saTIkaH 6. liMga dvAra (mU0) cauro dasa aTThasayaM, gihaNNaliMge saliMge ya // 51 // dAraM // (chA0) catvAro dazASTazataM, gRhAnyaliMge svaliGge ca // 51 // dvAram // (TI0) "cauro dasa aTThasayaM" yathAsaMkhyena caramapAda iti gAthArthaH // 51 // caritradvAramAha (anu.) liMga siddha dvAranA AdhAre gRhasthaliMgI eka sAthe cAra siddha thAya. anyaliMgI eka sAthe daza siddha thAya tathA svaliMgi sAdhuo eka sAthe utkRSTathI ekaso ATha siddha thAya che. 7. yAzi dvAra (mU0) pacchAkaDaM carittaM, tigaM caukaM ca tesi aTTasayaM / parihAriehiM sahiyaM, dasagaM dasagaM ca pacchakaDe // 52 // dAraM // (chA0) pazcAtkRtaM caritraM, trikaM catuSkaM ca teSAmaSTazatam / parihArikaiH sahitaM, 'dazakaM dazakaM ca pazcAtkRte // 52 // dvAram // (TI0) "pacchAkaDaM carittaM" gAhA // 'tigaM caukkaM ca' tti avyaJjitaM bhaGgadvayam / vyajitaM sAmAigaM suhumasaMparAyaM ahakkhAya (yaM ti) tigaM, sAmAigaM cheovaTThAvaNIyaM suhumasaMparAyaM ahakkhAyaM ti caukkaM, eesu dosu bhaMgesu aTThasayaM / jattha bhaMge parihAriyaM pavisai tattha dasagaM sijjhati / dasagaM ca pacchakaDe tti gAthArthaH // 52 // dvAram // buddhadvAramAha (anu.) pazcAtkRta yAtribho tris (sAmayi, suukssmsN52|y, yathAkhyAta cAritra) ane catuSka (sAmAyika, chedopasthApana, sUkSma 1. sAmAyikaM sukSmasaMparAyamathAkkhayAtatrikaM, sAmAyikaM chedopasthApanIyaM sukSmasaMparAyamathAkhyAtamiti catuSkam, etayordvayorbhaGgayoraSTazatam / yatra bhaGge parihArikaM pravizati tatra dazakaM sidhyati / dazakaM ca pazcAtkRta iti / /
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya amAra, 6. &iAra-7. rAtrinAra-a. yuddhati saMparAya, yathAkhyAta cAritra) ema atyaMjitamAM 2 bhAMgI paDe che. tathA vyaMjitamAM sAmAyika - sUkSmasaMparAya ane yathAkhyAta cAritranI trika, tathA sAmAyika, chedopasthApanIya, sUkSma saMparAya ane yathAvAta cAritranI cokaDI ema A be bhAMgAmAM utkRSTathI ekaso ATha siddha thAya che. je bhAMgAmAM parihAravizuddhi cAritra umerAya te-te bhAMgAmAM daza siddha thAya che. A rIte pazcAdbhUta cAritramAM daza siddha thAya che. para // 8. buddha dvAra (mU0) patteyabuddhadasagaM, buddhehi ya bohiyANa aTThasayaM / yuvahiM vodiyA, vIsA puLa parikSaNa kare che. (0)pratye vRddhAvasthA, vaza vadhatAnAmadRzatam yuddha vadhatAnAM, viMzatiH punasamavera varU (TI) "patte vRddha jahA | pathavu tala sibsati | buddhehi bohiyANaM aTThasayaM / tahA buddhehiM ceva bohiyANaM vIsaM sijhaMti, itthINaM ti bhaNiyaM hoi / buddhA ya titthagarA vA AyariyAdi vA purisA iti gAthArthaH // 53 // sAMprataM yaduktaM "buddhIhi ya bohiyA doNNi viSNA" taraha (anu.) eka samayamAM utkRSTathI daza pratyeka buddho siddha thAya che. buddho dvArA bodhita thayelA utkRSTathI ekaso ATha siddha thAya che, temaja buddho dvArA bodhita viza strIo siddha thAya che. ahIM buddha tarIke tIrthakaro athavA AcAryAdi puruSo jANavA. // pa3 | 1. pratyekabuddhA daza sidhyanti / buddhairbodhitAnAmaSTazataM tathA buddhaizcaiva bodhitAnAM viMzatiH sidhyanti, strINAmiti bhaNitaM bhavati / buddhAzca tIrthakarA vAcAryAdi puruSA: I
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 siddhaprAmRta : saTIkaH cha. ve, yuddhothI. lopitana viset uve che. (mU0) buddhihi bohiyANaM, vIsA puNa hoi ekasamaeNaM / buddhIhi bohiyANaM, vIsapuhuttaM tu siddhANaM // 54 // dAraM // (chA0) buddhibhirbodhitAnAM, viMzatiH punarbhavati ekasamayena / buddhibhirbodhitAnAM viMzatipRthaktvaM tu siddhAnAm // 54 // dvAram // (TI0) "buddhIhi~ bohiyANaM" gAhA // buddhIhiM bohiyANaM vIsA / tathA buddhIhiM ceva bohiyANaM purisAINaM sAmaNNeNaM vIsapuhuttaM 'sijjhati / jao buddhIo sayaMbuddhIo mallipamuhAo aNNAo ya sAmaNNasAhuNIpamuhAo borhiti ao, jai vi cirantaNaTIkAkAreNa savvattha eyaM Na lihiyaM tathA'pyavagamyata iti gAthArthaH // 54 // jJAnadvAramAha (anu.) buddha strI dvArA bodhita thayelI utkRSTathI vIza strI siddha thAya che. tathA buddhi strI dvArA ja bodhita thayelA puruSAdi sAmAnyathI vaza pRthakatva siddha thAya che. kAraNa ke buddhio-svayaMbuddha thayelI malli pramukha tathA anya sAmAnya sAdhvIpramukha bodha pamADe che eTale A rIte lakhyuM che, jo ke ciraMtana TIkAkAre sarvathA A rIta. sadhyuM nathI. to 59 sama zAya che. // 54 // 6. jJAna dvAra (mU0) dugaNANe pacchAkaDa, cauro sesANa hoiaTThasayaM / vaMjiya maNaNANajue, dasagaM sesANa puvvagamo // 55 // 1. buddhibhirbodhitAnAM viMzatiH / tathA buddhibhizcaiva bodhitAnAM puruSAdInAM sAmAnyena viMzatipRthaktvaM sidhyati / yataH buddhayaH svayaMbuddhayo mallipramukhA anyAzca sAmAnyasAdhvIpramukhA bodhayanti ataH, yadyapi cirantanaTIkAkAreNa sarvatraitannalikhitam... / 2. 'sijhaMti' ka-kha-ga-gha / 3. 'ato' ng| 4. 'pacchakaDA' ng|
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya pramANadvAra, 8. buddhadvAra-9. jJAnadvAra-10. avagAhanA dvAra (chA0) jJAnadvike pazcAtkRte catvAraH zeSANAM bhavatyaSTazatam / vyaJjite manojJAnayukte, dazakaM zeSANAM pUrvagamaH // 55 // (TI0) "dugaNANe pacchAkaDa" gAhA // dugaNANapacchAkaDANaM cauro sijhaMti / 'sesANa' 'tigacaukkabhaMgANa majjhe aTThasayam, eyaM tAvadavvaMjie / atha vyajite manaHparyAyayutayordvayorbhaGgakayordaza sidhyanti / 'sesANa puvvagamo'tti avadhiyutayoraSTazatamavyajitavaditi gAthArthaH // 55 // avagAhanadvAramAha (anu) pazcAtakRta be jJAna bhAMgAvALAmAM utkRSTathI cAra siddha thAya che. zeSa traNa ane cAra bhAMgAvALAomAM utkRSTathI ekaso ATha siddha thAya che. A avyaMjitane AzrayIne jANavuM. have, vyaMjitamAM mana:paryAyathI yukta evA be bhAMgAomAM (10) daza siddha thAya che, tathA zeSa avadhijJAna yukta be bhAMgAomAM avyaMjitanI jema utkRSTathI ekaso ATha siddha thAya che. te papa . 10. apanA bAra (mUka) ukkosiyAe ogAhaNAe do siddhA egasamaeNaM / cattAri jahaNNAe, aTThasayaM majjhimAe tu // 56 // (chA0) utkRSTayA'vagAhanayA dvau siddhAvekasamayena / / catvAro jaghanyayA, aSTazataM madhyamayA tu // 56 // (TI0) "ukkosiyAe" gAhA // paMdhaNusayapuhuttabbhahiyAe do| cattAri jahaNNAe / aTThasayaM majjhimAe tu / tuzabdAd javamajjhe 1. pazcAtkRtajJAnadvikayozcatvAraH sidhyanti / 2. trikacatuSkabhaGgayormadhye'STazataM, etattAvadavyajite / 3. 'ukkosagAhaNAe, do siddhA hoMti egasa-' k| 4. 'do hoMti eg'| 5. paJcadhanuHzatapRthaktvAbhyadhikayA dvau / catvAro jghnyyaa| aSTazataM madhyamayA tu / 6. 'utkRSTAvagAhanAyAH paJcaviMzatyadhikapaJcazatadhanUrUpAyA ardhaM dviSaSTyuttaradvizatadhanUMSi, evamagre'pi samAdhasya yavamadhyamiti saMjJA jJeyA' iti siddhapaJcAzikAvacUryAm / 7. yavamadhye'STa, ajaghanyotkRSTayA'STazatam /
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta : saTIkaH aTTha, ajahaNNukkosAe aTThasayaM, alpabahutvArtha-metaditi gAthArthaH // 56 // utkRSTadvAramAha (anu) pAMcaso dhanuSa pRthakatvAdhika avagAhanAvALA utkRSTathI be eka samaye siddha thAya che. jaghanya avagAhanAvALA utkRSTathI cAra ane madhyama avagAhanAvALA ekaso ATha siddha thAya che. yavamadhya avagAhanA - arthAt pAMcaso paccIza dhanuSyanA aDadhA baso sADA bAsaTha dhanuSya avagAhanAvALA utkRSTathI ATha ane ajaghanya-utkRSTa avagAhanAvALA ekaso ATha siddha thAya che, alpabadutva mATe Ama lakhAyuM che. te pa6 || 11. utkRSTa dvAra (mU0) jesiM aNaMtakAlo, paDivAo tesi hoi aThThasayaM / maMDivA vAro, rasa tasa ra sA aa 57 vAra | (cha) vAmanarAvataH pratipAtartaka bhavaTAti. apratipAtau catvAro dazakaM dazakaM ca zeSANAm // 57 // dvAram // (20) hiM anaMtato" mahIM vAcA II 17 | mantaranuMsmydvaardvyaabhidhitsyaa''h | (anu.) gAthA sugama che. jemano pratipAta anaMtakALa hoya che teo utkRSTathI ekaso ATha siddha thAya che ane apratipAtavALA cAra siddha thAya che. tathA je zeSa che temanAmAMthI utkRSTathI daza-daza siddha thAya che. te pa7 || 12-13. aMtara-anusamaya dvAra (mU0) saMtaraNiraMtaraM vA, egAdI sijjhaI u aTThasayaM / doNNi ya NiraMtarANaM, jAva puhuttaM sayANaM tu // 58 // dAraM // 2. "gAya" - I
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya pramANadvAra, 11. utkRSTadvAra-12-13. aMtara-anusamaya dvAra 65 (chA0) sAntaraM niraMtaraM vA, ekAdayaH sidhyati tvaSTazatam / dvau ca niraMtarANAM, yAvatpRthaktvaM zatAnAM tu // 58 // dvAram // (TI0) "saMtaraNiraMtaraM vA" gAhA // santiraM niraMtaraM vA ekko do bahavo vA yAvadaSTazataM sidhyantIti / antaradvAram / 'NiraMtaraM vA ekko bahavo vA sidhyanti / katham ? egAI battIsaMtA aTThasamae jAva NiraMtaraM sijhaMti / evaM tettIsAI aDayAlaMtA sattasamae / auNapaNNAI saTThipajjaMtA chassamae / egasaThThippabhiI bAvattaripajjaMtA paMca samae / tevattariAI culasItipajjaMtA cattAri samae / paMcAsItipabhiI chaNNauipajjaMtA tiNNi samae / sattANauippabhiI durahiyasayapajjaMtA dosamae / aTThasayaM eka ceva samayaM sijjhai / tatra 'doNNi ya niraMtarANaM' ti evaM aTThasamayAH dvisamayaparyaMtA niraMtarasiddhA veditavyAH / tatraikaikasmin vikalpe zatapRthakatvaM mantavyamiti gAthArthaH // 58 // gaNanAdvAramAha (anu) sAMtara ke niraMtara eka, be athavA ghaNA cheka ekaso ATha sudhI siddha thAya che. A aMtaradvAra jaNAvyuM have anusamaya dvAra jaNAve che. tyAM niraMtara eka samayamAM eka athavA ghaNA siddha thAya che. te kevI rIte? ekathI batrIsa sudhI jIvo ATha samaya sudhI niraMtara siddha thAya pachI eka samayAdinuM aMtara paDe e rIte teMtrIzathI aDatAlIza sudhI saMkhyAvALA niraMtara sAta samaya sudhI, ogaNapacAzathI sATha sudhInA che 1. sAntaraM nirantaraM vA eko dvau bahavo vA / 2. nirantaraM vaiko bahavo vA / ekAdayo dvAtriMzadantA aSTasamayAnyAvannirantaraM sidhyanti / evaM trayastriMzadAdayo'STacatvAriMzadantA sapta samayAn / ekonapaJcAzadAdayaH SaSThiparyantAH SaT samayAn / ekaSaSTiprabhRtayo dvAsaptatiparyantAH paJca samayAn / tri saptatyAdayo caturazItiparyantAzcaturaH samayAn / paJcAzItiprabhRtayaH SaNNavatiparyantAstrIn samayAn / saptanavatiprabhRtayo dvayadhikazataparyantA dvau samayau / aSTazatamekaJcaiva samayaM sidhyati /
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 siddhaprAbhRta: saTIkaH samaya sudhI, ekasaThathI botera sudhInA niraMtara pAMca samaya sudhI, toterathI coryAzI sudhInA niraMtara cAra samaya sudhI, paMcAzIthI channu sudhInA niraMtara traNa samaya sudhI, sattANuthI ekaso be sudhInA niraMtara be samaya siddha thAya che pachI aMtara paDe, paraMtu, utkRSTa ekaso ATha to mAtra eka ja samaya siddha thAya pachI niyamA aMtara paDe, A rIte ATha samayathI mAMDIne be samaya sudhInA niraMtara siddho jANavA. tyAM ekaeka vikalpamAM zatapRtha mAnavuM // 58 II 14. gaNanA dvAra (mU) saMslAy nanhoLa, ze komaLa anusaruM / vAra // (chA)saMvA nayancenA utkRenAgatam II dvAram // (TI0) "saMkhAe" gAthArdhaM kaNThyam / pshcaardhenaalpbhutvdvaarmaah(anu.) saMkhyAthI jadhanyathI ochAmAM ocho eka siddha thAya che tathA utkRSTathI ekaso ATha siddha thAya che enAthI vadhu eka samayamAM siddha na thAya.. 15. alpabahutva dvAra (mU) siddhA jevA thovA, vAsinA 3 saMmuLA // 11 // davvapamANaM gayaM // (chA)siddhA naiLA: stoLA:, siddhAntu saMmuLAH // 1 // dravyapramANaM gatam // (TI) ''siddhA bheLA thovA'' cam / kRti thArtha: II3II mUladvAreSUktaM dravyapramANam // (anu.) alpabahutvane AzrayIne dravyapramANa dvAramAM aneka siddha alpa che jyAre eka siddha tenAthI saMkhyAta guNa che. // 59 // ahIM mULadvAromAM kahela 'dravyapramANa' dvAra pUrNa thayuM. samApta dravyapramANa dvAras
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya pramANadvAra, 14. gaNanAdvAra-15. alpabahutvadvAra 67 || 3 || kSetra parzanA dvAra || bhUja // (TI0) idAnIM teSAM paramArthasatAM gaNanayA pramitAnAM kSetram - avagAhaH sparzanA ca tulyayogakSematvAd dve apyucyete / tatra kSetraM satpadaprarUpaNAnusArato'vagataparamArthaM sarvaM pratyutpannanayadRSTyA veditavyam, yata RjuzreNigatyA tatra gatAH sidhyanti, "ihaM boMdi caittANaM tattha gaMtUNa sijjhati' tti vacanAt, ataH sarvasiddhavyAptyA smykssetrtulym| ekaikasiddhApekSayA tu svAvagAhamAtram / sparzanA'pyavagAhavizeSa eva manAgatiriktA / yathA paramANuH - "egapaesogADho sattapaesA ya se phusaNA" ata eva sA evaM mantavyA - "phusai aNaMte siddhe, savvapaesehi~ Niyamaso siddho / te u asaMkhejjaguNA, desapaesehi~ je puTThA" // 1 // yathA svapradezaiH spRSTA siddhAstadvaMdvivakSitasiddhAH anya (siddhAnya) siddhAvagAho'pyataH kSetrAdatiricyate sparzaneti / evaM tAvanizcayanayAt kSetrasparzane ukte / pUrvabhAvaprajJApanIyApekSayA tvAha (anu.) atyAre paramArthasatu gaNanAthI pramita evA temanuM kSetra = avagAha ane sparzanA baMne tulya yogavALA hovAthI kahevAya che. tyAM saMpUrNa hakIkatanI samAnatAvALA kSetra dvArane satpadaprarUpaNA anusAre jANelI pratyutpanna nayanI dRSTithI jANavuM. kAraNa ke, RjuzreNI gatithI tyAM gayelA siddha thAya che. "ahIM zarIra choDIne tyAM jaIne siddha thAya che." e vacanathI, eTale, sarva siddhanI vyAptithI te kSetra samayakSetra pramANa jANavuM. ane eka-eka siddhanI apekSAe potAnI avagAhanA mAtra kSetra jANavuM. sparzanA paNa avagAhanA vizeSa ja kAMIka bhinna che. jema ke paramANu - "eka 1. atra bondi tyaktvA tatra gatvA sidhyati / 2. ekapradezAvagADhaH saptapradezAzca tasya sparzanA / 3. spRzatyanantAn siddhAn, sarvapradezairniyamA siddhaH / te tvasaMkhyeyaguNA, dezapradezairye spRSTAH / 4. 'tasiddhAvagAho'pyataH kSe-' ng|
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta : saTIkaH pradezamAM avagADha - avagAhIne rahelo che ane tenI sparzanA sAta pradeza cha." bheTale. te // zata bhAnavI - "siddha niyama anaMta siddhone sarvapradezothI sparze che, ane je deza-pradezothI spardhAyelA che te to asaMkhyaguNA che. jemake, svapradezothI sparzAvelA siddho, tenI jema vivalita siddho bIjA bIjA siddhane avagAhIne rahelA che, te kAraNe paNa sparzanA kSetra karatAM vizeSa thAya che. A rIte nizcayanayathI kSetra ane sparzanA dvArA jaNAvyA, have, pUrvabhAva prajJApanIya nayathI kSetra-sparzanA batAve che. (mU0) saMkhejjamasaMkhejje, bhAge bhAgesu savvaloe vaa| pucchA vAgaraNaM pi ya, khette phusaNA ya bIeNaM // 60 // khettadAraM // phusaNAdAraM // (chA0) saMkhyeyamasaMkhyeye bhAge, bhAgeSu sarvaloke vaa| pRcchA vyAkaraNamapi ca kSetre sparzanA ca dvitIyena // 60 // kSetradvAraM-sparzanAdvAraM // (TI0) "saMkhejja" gAhA // kevalinamadhikRtyaitaducyate - bhAgA dezAH khaNDAnItyanantaram / lokAkAzasya ekadvivyAdivibhAgAH / yathoktamArSe "AgAsatthikAyassa paesA" tatraivaMvidhA dezA iti / ataH sarIrattho jayA kevalI tayA asaMkhejjaime bhAge logassAvagADho / saMkhejje vA bhAge DaMDapaDhame samae, ettha uDDAhologavAvittaNao thUraNayAbhippAeNaM jahA - "kahiM bhavaM vasai ? loge vasAmi" ityAdi, evamatrApi vizeSakhaNDApekSayA / saMkhejjesu vA bhAgesu maMthAvatthAe, 1. "AkAzAstikAyasya prdeshaaH"| 2. zarIrastho yadA kevalI tadA'saMkhyeye bhAge loka syaavgaaddhH| saMkhyAte vA bhAge daMDaprathame samaye, atrordhvalokavyApitvAtsthUlanayA abhiprAyeNa yathA-"kutra bhavAn vasati ? loke vasAmI" tyAdi / 3. saMkhyAteSu vA bhAgeSu manthAnAvasthAyAM, yatas-tatra lokasya catvAri khaNDAni pUritAni bhavanti / asaMkhyAteSu vA bhAgeSu /
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. kSetra sparzanAdvAra (mUla) jao tattha logassa cattAri khaNDAni pUriyANi bhavaMti / asaMkhejjesu vA bhAgesu, etattu nAvagacchAmi, atigambhIratvAdabhiprAyasya / savvaloe vA, cautthe samaye lokavyApitvAditi / 'pRcchA' "'kiM kevalI logassa asaMkhejjabhAge hojjA saMkhejjabhAge vA hojjA ?" ityAdi, vAgaraNaM pi ya evameva / 'khette' tti evaM tAvatkSetramadhikRtya / phusaNA ya 'bitieNaM' dvitIyenAnenaiva vyAkhyAprakAreNedameva gAthAsUtramaGgIkRtyeti gAthArthaH // 60 // ukta kSetrasparzanAdvAre // sAMprataM teSAmeva kSetra-sparzanAvatomavasthitipariNAmAvadhAraNArthaM kAla ucyate, tatrApi viziSTakSetrasparzanayorhetutvAtsiddhadravyeyattAvadhAraNena saMsthAnavizeSopalambhArthamutkRSTetaraM sidhyatikriyAkAlameva tAvadabhidhitsuridamatidizannAha (anu) kevalIne AzrayIne A rIte kahevAya che ke - lokAkAzanA eka-be-traNa Adi vibhAgo arthAt AkAzAstikAyanA pradezo che, eTale ke zarIrastha jyAre kevalI hoya che tyAre lokanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM avagADha hoya che. athavA prathama samaye jyAre daMDa banAve che tyAre lokanA saMkhyAmAM bhAgamAM avagADha hoya che. ahIM, A daMDa urdhvaloke cULanayanA abhiprAyathI jaNAvyo che jema ke - koI pUche ke "Apa kyAM vaso cho ?" lokamAM vasuM chuM vagere, ema ahIM paNa vizeSakhaMDanI apekSAe jANavuM. athavA maMthAnanI avasthAmAM Ave che tyAre saMkhyAtamA bhAgomAM avagADha hoya che. kAraNa ke tyAM lokanA cAra khaMDo pUrAyelA thAya che. athavA asaMkhyAta bhAgomAM avagADha hoya che e abhiprAya atyaMta gaMbhIra hovAthI jANI zakAto nathI. athavA cothA samayamAM lokavyApi hovAthI sarvalokamAM, avagADha thAya che. 1. 'atigabhIra' - Ga / 2. sarvaloke vA, caturthe samaye / 3. "kiM kevalI lokasyAsaMkhyeya bhAge bhavet saMkhyeyabhAge vA bhavet ?" 4. 'prakAreNaivameva' ka-kha / 5. 'nAvasthi-' ka-kha / 6. '-sthAnAvi-' kha /
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta: saTIka : have, ahIM prazna thAya che ke - zuM kevalI lokanA asaMkhyeya bhAgamAM hoya che ke saMkhyAtamA bhAgamAM hoya che ? vagere vyAkaraNa - uccAraNa paNa A rIte ja thAya che. e pramANe kSetrane AzrayIne kahyuM, tathA, sparzanA - A ja bIjA dvAranA vyAkhyA prakArathI Aja gAthA sUtrane svIkArIne batAveluM che. arthAt, jema kSetra dvAranI vyAkhyA karI tema sparzanA dvAranI vyAkhyA pA tenI prema 4 sama sevI // 60 // kSetradvAra - sparzanAdvAra kahyA. have, te ja kSetra-sparzanAvALAonI sthiti pariNAmanA avadhAraNa mATe 'kALa' kALadvAra kahevAya che. tyAM paNa, viziSTa kSetra-sparzanAmAM hetu hovAthI siddha dravyapaNAnA avadhAraNathI saMsthAna vizeSanI prApti mATe utkRSTa - anutkRSTa sidhdhati kriyAkALa che te kALane ja kahevAnI IcchAthI saMkSepa kahe che. 70 - // 5 // zrAjadvAra (bhUja) (mU0) jahi~ aTThasayaM sijjhai, aTTha ya samayA NiraMtaraM kAlaM / vIsadasaesu cauro, sesA sijjhati do samae // 61 // kAladAraM yaM // ( chA0 ) yatrASTazataM sidhyati, aSTau ca samayA niraMtaraM kAlam / viMzatidazakeSu catvAraH, zeSAH sidhyanti dvAbhyAM samayAbhyAm // 61 // kAladvAraM gatam // (TI0) "jahi~ gAhA yatra kvacitkSetrAdau aSTazataM sidhyati aSTAveva tatra samayA 'nirantaraM' avicchinnaM sidhyati kAlo veditavyaH / evaM 'vIsadasaesu cauro' 'jahA vIsaM ca dUsamAie ityAdi dasa NapuMsesu ityAdi / 'sesA' dazakebhyaH ArataH - yathA jevamajjhe aTTha / " 1. yathA viMzatizca duSSamAdike x daza napuMsakeSu / 2. yavamadhye'STau / 3. 'aTThasayaM' ka kha /
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. kAladvAra (mUla) jale caukkaM, uDDaloe caukkaM diTuM jAva do paMDage do titthagarItyAdIti gAthArthaH // 61 // evaM tAva oghao suttakAreNa kAlo egagAhAe ceva aidiTTho, saMpayaM vittharattho eIe ceva gAhAe khettAimaggaNAdArakkameNa vivarijjai - tattha khette ogheNa telokke ukkoseNaM aTThasamayA NiraMtaraM 1. (chA0) jale catuSkamUrdhvaloke catuSkaM dRSTaM yAvad dvau paMDake dve tIrthakaryo / 2. 'titthagarIo i-' kh| 3. tAvadoghataH sUtrakAreNa kAla ekagAthayA caivAtidiSTaH, sAMprataM vistarArtho'nayA caiva gAthayA kSetrAdimArgaNAdvArakrameNa vivriyate - tatra kSetre oghena trailokye utkRSTenASTasamayAn niraMtaraM sidhyatikAlaH / vibhAgena punarjambUdvIpe'STasamayAH, evaM dhAtakIkhaNDe puSkaravare karmabhUmiSu sarvAsu bharatairavateSu vijayeSu aSTasamayAH / jale saMharaNena caturaH samayAn, evaM harivarSAdiSu ca sarvakSetreSu / adholoke catura urdhvaloke dvau, lavaNe dvau, kAlodadhau dvau, kSetramiti gatam // kAla iti avasarpiNyutsarpiNInotsarpi(Nayavasarpi)NISu oghato'nusamayamaSTasamayAn. sidhyanti / vibhAgataH suSamAsuSamAyAM suSamAyAM ca caturaH samayAn, suSamaduSSamAyAM duSSamasuSamAyAM cASTau samayAn, duSSamAyAmatiduSSamAyAM ca caturaH samayAn, evamutsarpiNyAmapi, kAla iti samAptaM / gatiriti, narakagatAvanantaragatAzcaturaH samayAn, yatra vaimAnikA patanti tatrASTau samayAn, zeSe caturaH, gatiriti samAptaM / veda iti, puruSavedapazcAtkRtAH puruSavedAnantarAgatapuruSeSu bhaMgeSvaSTau samayAn / zeSeSu dazasu caturaH, veda iti samAptaM / tIrtha iti, tIrthakaratIrthe notIrthakarasiddhA aSTasamayAn, evaM tIrthakarItIrthe notIrthakarasiddhA api / tIrthakarA dvau samayau, tIrthakarI dvau samayau, zeSeSu dazasu caturaH / liGga iti, svaliGgeSTasamayAn, zeSe caturaH samaye / caritra iti, avyaMjite paJcacaritre caturaH samayAn, zeSe aSTasamayAn / vyaJjite sAmAyika sUkSmAthAkhyAteSu aSTau samayAn, yatra parihAraH patati tatra caturaH samayAn, caritra iti samAptaM / jJAna iti, avyaJjite dvijJAnapazcAtkRtA dvau samayau, trijJAna-caturjJAnapazcAtkRtAzvASTau samayAn / vyajite abhinibodhitazrutapazcAtkRtA dvau samayau, yatrAvadhijJAnaM patati tatrASTau, zeSeSu jJAnasaMyogeSu caturaH samayAn / yato bhaNitaM - "vyajitamanojJAnayute dazakamiti" / avagAhaneti, utkRSTayA'vagAhanayA dvau samayau, jaghanyayA'vagAhanayA dvau samayAn, yavamadhyayA caturaH samayAn, ajaghanyAnutkRSTayA'STau samayAn, avagAhanA samAptA / utkRSTa iti, apratipatitA dvau samayau sidhyanti, saMkhyeyakAlapatitAzcaturo'nantakAlapatitA aSTau samayAn nirantaraM sidhyanti / 4. 'tiloke k|
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta: saTIkaH sijjhaikAlo / vibhAgeNaM puNa jaMbuddIve aTThasamayA, evaM dhAyaisaMDe pukkharavare kammabhUmIsu savvAsu bharaheravaesu vijaesu aTThasamayA / jale sAharaNAe cattAri samae, evaM harivAsAisu ya savvakhette / aheloe cattAri, uDDaloe do, NaMdaNe do, samudde do, lavaNe do, kAloyaNe do, khette tti gayaM // kAletti, osappiNIussappiNINoussappi(NIosappiNIsu oghao aNusamayaM aTTha samaye sijjhati / vibhAgao susamasusamAe susamAe ya cattAri samae, susamadUsamAe dusamasusamAe ya aTTha samae, dUsamAe aidUsamAe ya cattAri samae, evaM ussappiNIe vi, kAlo tti sammattaM / gai tti, NirayagaIe anaMtarAgayA cattAri samae, jahi vemANiyA paDaMti tarhi aTTha samae, sese cattAri, gaitti sammattaM / vei tti, purisaveyapacchAkaDA purisaveyaaNaMtarAgayapurisesu bhaMgesu aTTha samae / sesesu dasasu cattAri, vetti sammattaM / tittha tti, titthagaratitthe NotitthagarasiddhA aTThasamae, evaM titthagarItitthe No titthagarasiddhA vi / titthagarA do samae, titthagarI do samae, sesesuM dasasu cattAri / liMge tti, saliMge aTTha samae, sese cattAri samae / caritte tti, avaMjie paMcacaritte cattAri samae, sese aTThasamae / vaMjie sAmAiyasuhuma ahakkhAesu aTTha samae, jattha parihAro paDai tattha cattAri samae caritte tti sammattaM / buddhetti sayaM buddhA do samae, buddhabohiyA aTTha samae, patteyabuddhA cattAri samae / NANetti, avvaMjie duNNANapacchAkaDA do samae, tiNNANa - cauNNANapacchAkaDA ya aTTha samae / vaMjie AbhiNibohiyasuya - pacchAkaDA do samae, jahi~ ohiNANaM paDai tarhi aTTha, sesesu NANasaMjoesu cattAri 1. 'kAlAyaNe' kha - G / 2. ' - su cattA - ' kha-gha -ga - G / 3. 'avaM- ' kha ga gha / 72
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. vAnaER (mUna) 73 samae / jao bhaNiyaM - "vaMjiya maNaNANajue dasagaM" ti / ogAhaNa tti, ukkosiyAe ogAhaNAe do samae, jahaNNiyAe ogAhaNAe do samae, javamajjhAe cattAri samae, ajahaNNANukkosAe aTTha samae, ogAhaNA sammAttA / ukkosse tti, aparivaDiyA do samaye sijjaMti, saMkhejjakAlapaDiyA cattAri aNaMtakAlapaDiyA aTTha samae niraMtara sijhaMti / kAle tti mUladvAraM paJcamam / sAMprataM dravyapramANAdivizeSapradarzanArthamantaradvAramucyate - taMca oghao visesao vi ya 2. oghao jahaNNeNaM egaM samayaM ukkoseNaM chammAsA / saMpayaM oghavibhAgehiM aMtaraM bhaNNai (anu.) je koI kSetrAdimAM utkRSTathI ekaso ATha siddha thAya che tyAM ATha ja samaya niraMtara sidhyatikALa jANavo. e rIte viza-daza vageremAM - jemake duSyamAdi kALamAM viza vagere temaja napuMsakomAM daza vagere siddha thAya che tyAM cAra samaya niraMtara sidhyatikALa jANavo. zeSa-daza pachInA - jemake yava madhyamAM ATha, jala-samudrAdimAM cAra, urdhvalokamAM cAra, paMDakavanamAM be, tIrthakarI e vagere, tyAM be samaya niraMtara sidhyatikALa jANavo. te 61 | A rIte sUtrakAre oghathI eka gAthA dvArA ja kALa jaNAvyo karyo che. vartamAnamAM vistArathI A ja gAthAthI kSetrAdi mArgaNA dvAra kramathI vivaraNakarAya che - tyAM kSetramAM oghathI railokyamAM (samagra manuSyalokamAM) utkRSTathI ATha samaya niraMtara sidhdhatikALa che. vibhAgathI jaMbudvIpamAM ATha samayo, ema dhAtakIkhaMDamAM, puSkaravAmAM, sarva karmabhUmiomAM. bharata-airAvata ane vijayomAM ATha samayo niraMtara sidhyatikALa hoya che. jalamAM saMharaNathI cAra samaya sidhyatikALa hoya che ema harivarSAdi sarvakSetromAM jANavuM. apolokamAM cAra samayo, urdhvalokamAM be, naMdanavanamAM be, samudramAM be, lavaNamAM be, kAlodadhimAM be samaya
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 siddhaprAbhRta : saTIkaH niraMtara sidhyatikALa hoya che, kSetradvAra gayuM ne kALa - tyAM avasarpiNIutsarpiNI-notsarpiSyavasarpiNIomAM oghathI anusamaya ATha samayamAM siddha thAya che. sidhyatikALa ATha samaya che. vibhAgathI suSamasuSamA ane suSamAmAM cAra samayo, suSama-duHSamA, duSyamasuSamAmAM ATha samaya, duSyamAM ane atiduSamAmAM cAra samaya, A rIte utsarpiNImAM paNa jANavuM. A rIte kALadvAra jANavuM. gatidvAra - narakagatimAM anaMtarAgatanA cAra samaya, jyAM vaimAnikono samAveza thAya che tyAM ATha samaya, ane zeSa gatimAM cAra samaya niraMtara sidhyatikALa che. veda dvAra. puruSavedapazcAdbhUta puruSaveda anaMtara Agata puruSa bhAMgAomAM ATha samaya tathA zeSa daza bhAMgAomAM cAra samaya sidhyati kALa che. tIrthadvAra - tIrthakaranA tIrthamAM notIrthakara siddha ATha samaya e je rIte tIrthakarInA tIrthamAM paNa notIrthakarasiddha ATha samaya niraMtara thAya. tIrthakarono niraMtara sidhyatikALa be samaya te rIte tIrthakarIno paNa jANavo. zeSa dazamAM cAra samaya sidhyatikALa che. liMga dvAra - svaliMga sAdhu ATha samaya ane zeSa liMgomAM niraMtara sidhyatikALa cAra samaya che. caritra dvAra - acaMjita pAMce caritromAM cAra samaya tathA zeSamAM ATha samaya. vyaMjitamAM sAmAyika - sUkSmasaMparAya ane yathAkhyAta cAritramAM ATha samaya. parihArano je bhAMgAomAM samAveza thAya tyAM cAra samaya sidhyatikALa che. buddhadvAra svayaMbuddha be samaya, buddhabodhita ATha samaya, tathA pratyeka buddho cAra samaya niraMtara sidhyatikALavALA che. jJAnadvAra - acaMjita dvijJAna pazcAtkRtano eka samaya, tathA trijJAnacaturnAna pazcAtkRtano ATha samaya niraMtara sidhyati kALa che. vyaMjitamAM abhinibodhika-zrutajJAna pazcAdbhUta niraMtara be samaya siddha thAya che. jyAM avadhijJAna bhaLe tyAM ATha samaya tathA zeSa jJAna saMyogomAM cAra samaya niraMtara sidhdhati kALa che. kahyuM che - "vyaMjitamAM "mana:paryavajJAna yukta bhAMgAmAM dazaka" arthAt mana:paryavajJAna yukta je bhAgamAM daza siddha thAya che tyAM cAra
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. vAhata (mUna), 6. aMtaratAra (mUtra) 75 samaya niraMtara sidhyatikALa che. | avagAhanA dvAra - utkRSTa avagAhanAmAM be samaya, jaghanya avagAhanAmAM be samaya, yavamadhya avagAhanAmAM cAra samaya tathA ajaghanyAnuSTa avagAhanAmAM ATha samaya niraMtara sidhyatikALa hoya che. utkRSTa dvArA apratipatita be samaye siddha thAya che arthAt apratipatitano sidhdhatikALa be samaya niraMtara che. saMkhyayakALa patitano cAra, asaMkhyayakALa patita cAra ane anaMtakALasapatitano ATha samaya niraMtara sidhyatikALa che. kALa nAmanuM pAMcamuM mULadvAra pUruM thayuM. II II aMtara dvAra (mULa) - have, dravya pramANAdi vizeSa batAvavA mATe aMtaradvAra jaNAve che. te oghathI 1(eka), ane vizeSathI ra(be), che. tyAM oghathI jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI cha mAsanuM aMtara paDe che. have, o vibhAgothI aMtara jaNAve che. (mU0) jaMbuddIve dhAyai, ohavibhAge ya tisu videhesu / vAsapuhuttaM aMtaraM, pukkhara ubhayapi vAsahiyaM // 62 // (0)jaMbUtI thAtavacAnA vimA ra ripu vihevu varSapRthaktvamantaraM, puSkara ubhayamapi varSAdhikam // 62 // (TI) "naMbudI" nahiI naMbudI dhAphisaMhe "gode tti savvammi ceva dIve, vibhAgeNaM puNa 'tisu videhesu' jaMbuddIve ekko do dhAyaisaMDA eesu jahaNNeNa ekaM samayaM ukkoseNaM vAsapuhuttaM aMtaraM / pukkhare 'maye pi' kolamo vimAnato ya vahiyaM ti jALA: | dura // 1. jaMbUdvIpe dhAtakIkhaNDe ca 'ogha' iti sarvasmizcaiva dvIpe, vibhAgena punaH'triSu videheSu' jaMbUdvIpe eko dvau dhAtakIkhaNDau eteSu jaghanyenaikaM samayamutkarSaNa varSapRthaktvamantaram / puSkare x oghato vibhAgatazca varSAdhikaM ca // 2. 'vAsapuhatta' tti -8--|
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 siddhaprAmRta : saTIkaH (anu) jaMbUdvIpamAM dhAtakIkhaMDamAM ane sarvadvIpamAM oghathI tathA vibhAgathI traNa videhomAM - eka jaMbUdvIpa ane be dhAtakIkhaMDanA ATalA kSetromAM jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI varSa pRthatvanuM aMtara paDe che. tathA baMne puSkaramAM oghathI ane vibhAgathI varSAdhika maMtara utkRSTathI 5 cha. 4dhanyathA se samaya. aMtara 53 cha. // 2 // (mU) jammaDao bharaheravaesu tisuM aTThArakoDakoDudahI / sAharaNi saMkhavAsA, sesesu jahaNNao samao // 63 // (chA0) janmato bharatairavateSu triSu aSTAdazakoTAkoTayudadhayaH / saMharaNe saMkhyavarSA, zeSeSu jaghanyataH samayaH // 63 // (TI0) "jammato" gAhA // bharaheravaesu "tisuM' ti tisu aragesu aMtaraM bhANitavvaM susamadUsamAe 1. dUsamasusamAe 2. dUsamAe ya 3. jao ettha jAyA sijhaMti, tattha dusu jAyANaM 'aTThArasakoDakoDudadhI' osappiNIsatkA nava ussappiNI satkAzca nava ekAntasuSamAdyAH, etA aSTAdaza samA dvaye'pyoghato vivakSitAH / sAharaNe 'saMkhavAsA' vAsasahassA ee daTThavvA / sesesu araesu egaMtasusamAisu tesu TThiI, susamAsusamAisu saMhArasyAvizeSAt, jahaNNao samao sarvatrAntaramiti gAthArthaH // 63 // sAMprataM dvayorapyavasarpiNyutsarpiNyovibhAgata Aha (anu.) bharatakSetra ane airAvatakSetromAM traNe ArAo-suSamaduHSamA 1, duHSamasuSamA 2. ane duHSamAmAM aMtara kahevuM kAraNa ke, ahIM utpanna thayelA siddha thAya che. tyAM bemAM utpanna thayelAnuM aDhAra koDAkoDI 1. "tisu' Ga / 2. 'saMharaNe' ka / sAharaNe ng| 3. bharatairavateSu triSvarakeSvantaraM bhANitavyaM suSamaduSSamAyAM 1 duSSamasuSamAyAM 2 duSSamAyAM ca 3, yato'tra jAtAH sidhyanti, tatra dvayorjAtAnAm / 4. avasapiNIsatkA navotsapiNIsatkA nava / 5. saMharaNe x varSasahasrA ete draSTavyAH / zeSeSvarakeSvekAntasuSamAdiSu teSu sthitiH, suSamAsuSamAdiSu / 6. 'susamAdusamAisu' kh-g-gh-ng| 7. jaghanyataH samayaH /
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. aMtaradvAra (mUla) sAgaropama emAM avasarpiNI saMbaMdhI nava temaja utsarpiNI saMbaMdhI nava sAgaropama koDAkoDI ekAnta suSamAdi kALanI baMne kALamAM A aDhAra koDAkoDI oghathI vivakSita che. saMharaNane AzrayIne to saMkhyAtavarSo yAne hajA2varSo ja jANavA. ane ekAMta suSamAdi zeSa ArAomAM A sthiti saMharaNanA avizeSathI jANavI tathA sarvatra jaghanyathI aMtara kheDa samaya che. ukta aMtara utsRSTathI jatAvesuM bhagavuM // 63 // have, vibhAgathI avasarpiNI ane utsarpiNInuM aMtara batAve che. (mU0) osappiNiussappiNi, jammato uguvIsakoDakoDudahI / dasa sAharaNe ahiyA, vIsa visuddhA vibhAgeNaM // 64 // jaM sesaM patteyaM taraM tu oghammi dugadugavisuddhA / ubhao bahutarakkosayaM tu samao jahaNNeNaM // 65 // ( chA0 ) avasarpiNyutsarpiNI janmata ekonaviMzati koTAkoTyudadhayaH / daza saMharaNe'dhikA, viMzatirvizuddhA vibhAgena // 64 // 77 yaccheSaM pratyekamantaraM tvoghe dvikadvikavizuddhAH / ubhayo bahutarotkRSTaM tu samayo jaghanyena // 65 // (TI0) "osappiNiussappiNI" gAhA // dvayorapi jaMmmao uguvIsakoDakoDudadhI jahA jaMbuNAmassa marudevIe ya aMtaraM ussappiNI saMbaMdhiNIo dasa osappiNIe ya egaMtasusamAdINaM keriyAo Nava, evaM uguvIsA ussappiNIe vi / 'dasa sAharaNe ahiyA' ussappiNIe sAharitasiddhA puNo aNNe ukkosato kevaikAleNaM osappiNIe ceva 1. 0 janmata ekonaviMzatikoTAkoTyudadhayo yathA jaMbUnAmno marudevyAzcAntaramutsarpiNIsaMbandhinyo dazAvasarpiNyAzcaikAntasuSamAdInAM satkA nava, evamekonaviMzatirutsarpiNyAmapi / utsarpiNyAM saMhRtasiddhAH punaranye utkRSTataH kiyatkAlenAvasarpiNyAM caiva setsyanti ? dazabhiH koTAkoTibhi: saMkhyeyavarSasahastrAbhyadhikAbhiH yata ekAntasuSamAyAH saMkhyAtavarSasahasrANyutkRSTamantaraM dRSTaM, evamutsarpiNyAmapi / 2. 'ukkosA' ka /
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAmRta : saTIkaH sijjhahiti?, dasahiM koDAkaDihiM saMkhejjavAsasahassabbhahiyAhiM, jao egaMtasusamAe saMkhejjavAsasahassA ukkosaM aMtaraM diTuM, evaM ussappiNIe vi / "visa visuddhA vibhAgeNaM' ti jammato sAharaNato ya egaMtavibhAgaNaM puNa vIsAe koDAkoDINaM visuddhAe, jahA dUsamAdIe siddhA puNo tammi ceva taMtra kAlato jaMbUNAmAdI videhagA vA saMharaNato kevatikAleNa sijjhihiMti ?, bhaNNai, vIsAe visuddhA koDAkoDIhiM / evaM sesAragesu vi, evaM ussappiNIe vi neyavvaM / saMpayaM doNhaM pi osappiNiussappiNINa egato doNhaM doNhaM aragANaM ukkosaM aMtaraM ciMtijjati - tattha dUsamAe dUsamAe ya doNhaM pi kiM aMtaraM ? bhaNNatietAo ceva vIsa visuddhA vibhAgeNaM koDAkoDI jammato kAlato kiMcUNacUlasItivAsasahassUNAo, jato ussappiNIe dUsamA jAtA dUsamasusamAe sijhaMti / takkAlato jaMbuNAmAdI sAharaNato puNa bicattAlIsavAsasahassUNAo, evaM tAva dUsamAragANaM doNhaM / sesAragANaM pi uvarihattaM NetavvaM // 64 // .. jato Aha - "jaM sesaM patteyaMtaraM tu" gAhA // uvauttA jaM aNNaM taM sesaM doNhaM doNhaM aragANaM patteyaM aMtaraM ukkosaM kiM hoti ? - 1. janmataH saMharaNatazcaikAntavibhAgena punarvizatyAH koTAkoTInAM vizuddhAyAH, yathA duSSamAdau siddhAH punastasmizcaiva tatra kAlato jambUnAmAdayo videhagA vA saMharaNataH kiyatkAlena setsyanti ?, bhaNyate, viMzatyAH vizuddhA koTAkoTibhiH / evaM zeSArakeSvapi, evamutsarpiNyAmapi netavyaM / sAMprataM dvayorapyavasarpiNyutsarpiNyorekato dvau dvau arakAnAmutkRSTamantaraM cintyate - tatra duHSamAyAMH duHSamAyAzca dvayorapi kimantaraM ? bhaNyate ete caiva viMzativizuddhA vibhAgena koTAkoTayo janmataH kAlataH kiJcidUnacaturazItivarSasahasronA. yata utsapiNyAM duHSamAjAtA duHSama-suSamAyAM sidhyanti / tatkAlato jambUnAmAdayaH saMharaNataH punardvicatvAriMzadvarSasahasronA, evaM tAvad duHSamArakayoIyoH / zeSArakANAmapyuparyabhimukhaM netavyam / 2. 'tat' g-gh-ng| 3. 'saMharaMtA' kakha-ga-gha / 4. upayuktA yadanyaM tataH zeSaM dvayordvayorarakayoH pratyekamantaramutkRSTaM ki bhavati ? utsarpiNyavasarpiNIdvike sAmAnyena- /
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. aMtaradvAra (mUla) 'oghammi' ussappiNiosappiNIduge sAmaNNeNaM vivakSite 'dugadugavisuddhA' rtA ceva vIsakoDAkoDIo koDAkoDidugeNaM visuddhAo saMtIo imaM hoti-ussappiNIdUsamasusamAcaramaMtAo uvarihuttaM ADhattaM jAva osappiNIdUsamasusamAdi tti, ettha aTThArasa koDAkoDIo / evaM ussappiNI susamadUsamAcaramaMtAo ADhattaM jAva osappiNIsusamadUsamAcaramaMto jattha marudevI siddhA etthaMtaraM solasa koDAkoDIo tti / kimetadevamarakAntaraM gRhyate ? iti ceducyate, 'ubhao bahuyaraukkosagaM tu' 'ubhao' tti dvayorapi janmatatkAlasaMharaNalakSaNatatkAlayorbahutaramutkRSTamantaraM labhyate iti kRtvA, saMkSepeNa dvayorapi kAlayoryugapadekaprayatnenaitadantaraM prArabdhaM tena saMharaNataH suSamaduSSamAcaramAntasiddhasya dvitIyasuSamaduSSamArakAdisiddhasya caitAH SoDazAntaram, janmatatkAlatastu siddhasya saMbhavA-nyathAnupapatteraSTAdazaivetyalaM prasaMgena / prakRtaM prastumaHtao susamadusamaMtarAo solasahito duge suddhe coddasa koDAkoDIo ussappiNIsusamAdisaMharaNasiddhassa osappiNIsusamAcaramaMtasiddhassa ya eyaM aMtaraM hoi / etatpunaH kimevaM gRhyate ? iti ceducyate, anayordvayoH samayorapi tulyAnubhAvatvAtprAyastulyasiddharAzikhyApanArtham etacca kAlazreNyAM bhAvayiSyata iti / susamaMtarao due suddhe duvAlasakoDA - koDIo egaMtasusamANaM aMtaraM evaM ceva bhAvatthasahiyaM daTThavvaM / evaM 79 1. tAzcaiva viMzatikoTAkoTayaH koTAkoTidvikena vizuddhAH santya idaM bhavati - utsarpiNI duHSamasuSamAcaramAntAduparimukhamArabdhaM yAvadavasarpiNIduHSamasuSamAdiriti, atrASTAdaza koTAkoTayaH / evamutsarpiNIsuSamaduHSamAcaramAntAdArabdhaM yAvadavasarpiNI suSamaduHSamAcaramAnto yatra marudevI siddhA, atrAntaraM SoDazakoTAkoTya iti / 2. ' - duguNa-' k-kh-g-gh| 3. tataH suSamaduSSamAntarAt SoDazebhyo dvike zuddhe caturdaza koTAkoTaya utsarpiNI suSamAdisaMharaNasiddhasyAvasarpiNIsuSamAcaramAMtasiddhasya caitadantaraM bhavati / 4. 'dvayordvayoH' - kha ga gha G / 5. suSamAntarAd dvike zuddhe dvAdazakoTAkoTya ekAnta suSamayorantaramevaM caiva bhAvArthasahitaM draSTavyaM / evaM tAvadetadutkRSTamantaraM, samayo jaghanyenaikaH / sarvaM cedameva zAstraM cintyate mahAsiddhaprAbhRtaprajJApanAyAmavasarpiNIvatrttinordvayordvayoH samayayostulyAnubhAvayoH kAla zreNyAM siddhavizeSaprajJApanArtham /
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 siddhaprAbhRta : saTIkaH tAva eyaM ukkosaM aMtaraM, samao jahaNNeNaM ekko, savvaM ceNameva satthaM ciMtijjai mahAsiddhapAhuDapaNNavaNAe osappiNIussappiNIvattisu dosu dosu samaesu tullANubhAvesu kAlaseDhIe siddhavisesapaNNavaNatthamiti gAthArthaH // 64 // 65 // sAMpratamekAntaduSSamayorutkRSTamantaramAha (anu.) avasarpiNI ane utsarpiNInA baMne kALa maLIne janmathI ogaNIza koDAkoDI sAgaropama siddhanuM aMtara eka avasarpiNI ke utsarpiNIne AzrayIne paDe che. jemake jaMbusvAmIthI mAMDIne marUdevInA siddha thavA sudhInuM (baMne avasarpiNI kALa) aMtara utsarpiNI kALanI daza koDAkoDI tathA avasarpiNI kALanA ekAMta suSamAdi traNakALanI nava koDAkoDI ema kula ogaNIza koDAkoDInuM aMtara avasarpiNImAM temaja utsarpiNImAM paNa e ja rIte ogaNIza koDAkoDI sAgaropamanuM aMtara jANavuM, tathA saMdaraNamAM sAdhika daza koDAkoDI sAgaropama aMtara jANavuM. prazna - utsarpiNImAM saMharaNa karAyela siddho anya avasarpiNImAM ja utkRSTathI keTalA kALe siddha thaze ? javAba - saMkhyAta varSa sahastra adhika evI daza koDAkoDIe. kAraNa ke, ekAnta suSamAkALamAM utkRSTa aMtara saMkhyAta varSa sahasra jovAyeluM che. A rIte saMharaNa siddhane AzrayIne utsarpiNImAM paNa jANavuM, tathA janma ane saMharaNathI ekAMta vibhAgathI vizuddha visa koDAkoDI sAgaropama aMtara jANavuM. jema ke - duHSamAdi kALamAM siddha thayA ane pharIthI te duSamA kALamAM ja kALathI jaMbUsvAmI vagere athavA videhamAM rahelA saMharaNathI keTalA kALe siddha thaze? javAba - vizuddha viza koDAkoDI sAgaropame siddha thaze. ema zeSa ArAomAM paNa jANavuM. Ama, utsarpiNImAM paNa samajavuM. have, baMne ava-utsarpiNInuM ekataraphI be-be ArAnuM utkRSTa aMtara vicArAya che - tyAM duHSamA - ane duHSamA vacce keTaluM aMtara che? - vizuddha vibhAgathI janmathI vaza koDAkoDI ane kALathI
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. aMtarAra (mUta) kAMIka nyUna 84000 varSa. kAraNa ke, utsarpiNImAM du:SamAmAM janmelA duHSama suSamAmAM siddha thAya che. / tatkALathI jaMbusvAmI Adi ane saMharaNathI AvelA mATe 42000 varSa nyUna. A rIte be duHSamA ArA vaccenuM aMtara che, e rIte zeSa ArAnuM aMtara paNa upara mujaba lAvavuM. // 64 // je anya zeSa ArAo upayukta che te be-be ArAonuM pratyekanuM utkRSTa aMtara zuM hoya che ? oghathI - utsarpiNI - avasarpiNI dvika sAmAnyathI vivakSA karatAM teja vIza koDAkoDI dvikathI vizuddha thatI chatI A rIte hoya che. utsarpiNInA duHSama suSamaArAnA caramAMtathI upara mujaba zarU karela yAvata avasarpiNInA duHkhama suSamakALanI Adi sudhI jANavI. ahIM, kula aDhAra koDAkoDI sAgaropama thAya che. arthAt utsarpiNInA chellA traNa ArA cotho, pAMcamo, chaThTho temaja avasarpiNInA prathama traNa ArA pahelo, bIjo, trIjo maLIne kula aDhAra koDAkoDI thAya che. A rIte utsarpiNInA suSama-duHSamAnA caramAMtathI mAMDIne avasarpiNInA suSamaduHSamAnA caramAMta sudhI jyAM marUdevI siddha thayA, A aMtara soLa koDAkoDI sAgaropamanuM che te A rIte utsarpiNIno pAMcamo, chaThTho Aro tathA avasarpiNInAM pahelo, bIjo, trIjo Aro maLIne kula soLa koDAkoDI sAgaropama kALa aMtara thAya che. ATaluM ja ArAonuM aMtara kema levAya che ? javAba - baMne ya janma tatkALa ane saMharaNa tatkALamAM utkRSTa aMtara bahutara prApta thAya che mATe, saMkSepathI baMne kALanuM yugapata (ekasAthe) ekaprayatnathI A aMtara AraMbhAyuM che tethI saMharaNathI suSamaduHkhamA caramAMta siddha ane bIjA suSamaduHSamArAdi siddhanuM ATaluM- soLa koDAkoDI sAgaropama-aMtara che ahIM, tatkALa siddhanA saMbhavanI anyathA anupapattithI to aDhAra koDAkoDI sAgaropama aMtara ja thAya che. prasaMgathI saryuM. have, prakRtanI prastuti karIe chIe - te 81
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAmRta : saTIkaH kAraNathI suSamaduHSamAnA soLa koDAkoDI aMtaramAMthI be koDAkoDI zuddha thatAM utsarpiNInA suSamAdi saMharaNa siddha ane avasarpiNInA suSamA caramAMta siddhanuM A aMtara hoya che. ema zA mATe grahaNa karAya che? javAba - A baMne samayono paNa tulya anubhAva hovAthI prAyaH tulya siddha rAzi jaNAvavA mATe A rIte kahevAya che. A vAta kAlazreNImAM bhAvIzuM. have, suSamAnA aMtaramAMthI be koDAkoDI zuddha thatAM bAra koDAkoDIo ekAMta suSamAonuM aMtara A rIte ja bhAvArtha sahita jovuM. ema, A utkRSTa aMtara che, jaghanya aMtara eka samaya che. A AkhuM ya zAstra mahAsiddha prAbhRta prajJApanAmAM be avasarpiNImAM rahelA - be tulyAnubhAvavALA samayonI kAlazreNImAM vizeSathI prajJApanA mATe vicArAya che. te 64 / 65 II have, ekAMta duHSamAkALonuM utkRSTa aMtara jaNAve che. (mU0) osappiNI asaMkhA, sAharaNukkassa aMtaraM hoI / aidussamANa doNha vi ekko samao jahaNNeNaM ||66||daarN|| (0) avasarvisaMdhyA, saMharamanta mati atiduSSamayordvayorapi, ekaH samayo jaghanyena // 66 // dvAram // (TI) "mouiLI asaMvA" nahi I supati jAthArtha: ddiddA adhunA gatidvAramAha (anu.) baMne atiduSamA kALamAM saMharaNanuM utkRSTa aMtara asaMkhya avasarpiNI hoya che tathA baMnemAM jaghanya aMtara eka samaya hoya che. / 66 / 2. "kassappI " --|- |
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. aMtaradvAra (mUla), 1. gatidvAra 1. gati dvAra (mU0) egasamayaM jahaNNaM, vAsA saMkhejja savvagaisu pi / sAhiyavAsaM vemANiesu paDiyA va je jattha // 67 // dAraM // (chA0) ekasamayaM jaghanyaM, varSAH saMkhyeyAH sarvagatiSvapi / / sAdhikavarSaM vaimAnikebhyaH patitA vA ye yatra // 67 // dvAram // (TI0) "egasamayaM" gAhA // 'vAsA saMkhejja' tti vAsasahassA, saMkhejjA evaM savvattha daTThavvaM jattha saMkhejjavAsagahaNaM 'savvagaisuM pi' tiM nirayatiriyamaNuyadevagaIhito aNaMtarAgatANameva aMtaraM sAhiyaM saMvaccharaM, 'vemANiesu paDiyA va je jattha' tti jahA NeraiehiM ukkoseNaM vAsasahassaM uvaeseNa heuNA saMkhejjANi vAsasahassANi / uvaesaM lahiuM saMbuddhA siddhA, heuM - nimittamittaM daTuM saMbuddhA siddhA, evaM savvattha daTThavvaM / tirikkhajoNigehi uvaeseNa vAsasayapuhuttaM heuNA saMkhejjANi / evaM tirikkhajoNiNIhiM maNussehiM maNussIhiM devIhiM devehi vAsaM sAiregaM uvaesao heuNA vAsasahassA saMkhA / egidiehiM paMcidiehiM - puDhaviAuvaNassaigabbha-vakkaMtiehiM AI kAuM jAva 1. varSasahasrANi, etatsarvatra draSTavyaM yatra saMkhyeyavarSagrahaNaM / 2. nArakatiryaGamanuSyadevagatibhyo'nantarAgatAnAmevAntaraM sAdhikaM saMvatsaram / 3. yathA nairayibhyautkRSTena varSasahasramupadezena hetunA saMkhyeyAni varSasahasrANi / upadezaM labdhvA saMbuddhAH siddhAH,hetu - nimittamAtraM dRSTvA saMbuddhAH siddhAH, evaM sarvatra draSTavyam / tiryagyonibhyaupadezena varSazatapRthaktvaM hetunA saMkhyeyAni / evaM tiryagyonibhimanuSyaibhyormanuSyIbhyordevebhyardevibhyavarSa sAtirekamupadezato hetunA-saMkhyAni varSasahasrANi / ekendriyebhyaHpaJcendriyebhyaH-pRthvIab-vanaspati-garbha-vyutkrAntebhya AdikRtvA yAvad dvitIyA pRthivIti etebhyaH sarvebhyaH saMkhyeyAni varSasahasrANi / IzAnebhya: saudharmebhyazca saMvatsarAtirekam / IzAna - saudharmadevibhyaH saMkhyeya varSasahasrANyantaraM, evaM zeSA api netavyAH / gatiriti gatam / veda iti dvAramAha / 4. 'ttamettaM' g-gh-ng| 5. '-imaNussagabbhava-' ng|
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 siddhaprAbhRta : saTIkaH doccA puDhevi tti eehiM savvehiM saMkhejjANi vAsasahassANi / IsANaehiM sohammaehiM ya saMvaccharasAiregaM / IsANasohammadevIhiM' saMkhejjavAsasahassA aMtaraM, evaM sesA vi neyavvA / 'gai' tti gayaM I 67 | ve tti tAramahaM- (anu) prastutamAM jyAM jyAM saMkhyAta varSa batAvyuM che tyAM tyAM varSa sanna (hajAra varSa pachI sarva sthAne jANavuM, ahIM aMtara dvAra gati mArgaNAnI vicAraNA cAle che, tyAM nAraka-tiryaMca-manuSya ane devagatimAMthI anaMtara AvelAnuM aMtara sAdhika eka varSa hoya che. jema ke, nairayikane AzrayIne utkRSTathI upadeza dvArA pAmelA siddhanuM aMtara sahagna varSa tathA hetu-koIpaNa prakAranA nimittane pAmIne siddha thayelAnuM utkRSTa aMtara saMkhyAta hajAra varSa che. A rIte tiryaMca gatimAMthI upadeza dvArA saMbuddha siddhonuM aMtara so varSa pRthatva tathA hetuthI saMbuddha siddho vacce utkRSTathI saMkhyAta - hajAra varSanuM aMtara paDe, A rIteM tiryaMca strI, manuSya, manuSya strI, deva, devI gatimAMthI AvI upadeza dvArA siddha thayelAnuM utkRSTathI aMtara sAtireka varSa tathA hetu dvArA saMkhyAta hajAra varSanuM aMtara paDe. ekendriya - paMcendriya - pRthvI - apa - vanaspati tathA garbhaja ne Adi karIne yAvat bIjI pRthvI sudhI A badhAo dvArA saMkhyaya hajAro varSonuM aMtara paDe. IzAnavAsI devo tathA saudharma devomAMthI siddha thayelA vacce utkRSTathI sAtireka varSanuM aMtara paDe. IzAna ane saudharma devImAMthI AvIne siddha thayelAnuM saMkhyAta hajAra varSa aMtara paDe, A rIte bIjA paNa jANI levA. gati dvAra pUruM thayuM. te 67 1. 'puDhavi tti / IsANasohammadevIhiM saMkhejjavAsasahassA aMtaraM / gaitti gayaM' ka-- |
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. aMtaradvAra (mUla), 2. vedadvAra-3. tIrthadvAra 2. veda dvAra (mU0) egasamayaM jahaNNaM, saMkhA vAsANa puMsaitthIsuM / purise vAsaM ahiyaM, aNaMtaraM tesu emeva // 68 // dAraM // (chA0) ekasamayaM jaghanyaM, saMkhyA varSAjJa napuMsastrISu / puruSe varSamadhikamanantaraM teSu evameva // 68 // dvAram // (TI0) "egasamayaM" gAhA // purisasiddhANaM purisANaMtarasiddhANa ya doNhaM pi bhaMgANaM aMtaraM vAsaM adhiyaM / sesapurise itthiNapuMsagabhaMgesu saMkhijjANi vAsasahassANi aMtaraM ti gAthArthaH // 68 // tIrthadvAramAha (anu) vedadvAramAM sarvatra jaghanya aMtara eka samayanuM paDe che tathA utkRSTa aMtara puruSa siddho ane puruSAnaMtara siddha e baMne bhAMgAomAM sAdhika varSa thAya che. (paDe che.) tathA e sivAyanA puruSa vedamAM tathA strIveda - napuMsakavedanA bhAMgAomAM saMkhyaya 42 varSonu maMtara 53 cha. // 68 // 3. tIrtha dvAra (mU0) puvvasahassapuhuttaM, titthagara aNaMtakAla titthagarI / NotitthagarA vAsAhigaM tu sesA u saMkhasamA // 69 // dAraM // (chA0) pUrvasahasrapRthaktvaM, tIrthakare'nantakAlaM tIrthakaryAH / notIrthakarANAM varSAdhikaM tu zeSANAM tu saMkhyasamAH // 69 // dvAram // (TI0) "pUvvasahassa" gAhA kaNThyA / NavaraM sesesu bhaMgesu 'saMkhasame' tti saMkhejjavAsasahassa' tti gAthArthaH // 69 // liGgadvAramAha 1. puruSasiddhAnAM puruSAnantarasiddhAnAM ca dvayorapi bhaMgayorantaraM varSamadhikam / zeSapuruSe strInapuMsakabhaMgeSu saMkhyAtAni varSasahasrANyaMtaramiti / 2. sesesu - iti nandi malaya vRtta / 3. 'kaMThA' ka / 4. navaraM zeSeSu bhaGgeSu 'x' saMkhyeyavarSasahasrANIti /
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 siddhaprAbhRta : saTIkaH (anu) be tIrthakara siddho vacce utkRSTathI sahastrapRthakatva pUrva varSanuM aMtara paDe che tathA be tIrthakarI-strI tIrthaMkaro vacce anaMtakALanuM aMtara paDe che atIrthaMkara siddhonuM utkRSTathI sAdhika varSa jeTaluM aMtara paDe temaja zeSa siddhonu to saMdhyAta varSonu utkRSTathI aMtara 53 cha. // 68 // 4. siMga dvAra (mU0) eesiM ca jahaNNaM, samao taM ciya saliMgamAINaM / vAsahiyaM tu saliMge, paraMtu sesA tu saMkhasamA // 70 // dAraM // (chA0) eteSAM ca jaghanyaM, samayastaccaiva svaliGgAdInAm / varSAdhikaM tu svaliGge, parantu zeSAstu saMkhyasamAH // 70 // dvAram // (TI0) "eesiM ca" gAhA // 'eesiM' 'titthagarAdINaM jahaNNaM samao, taM ciya aMtaraM samao saliMgamAdINaM, saMvaccharaM sAhiyaM saliMge, 'paraM tu' ukkosayaM puNa eyaM / 'sesA u' aNNaliMgagihiliMgasiddhA saMkhejjAo samAo aMtaraM kAuM sijhaMti tti gAthArthaH // 70 // caritradvAramAha (anu) AgaLanI gAthAmAM tIrthaMkarAdinuM utkRSTa aMtara batAvyuM. te ja tIrthaMkarAdinuM jaghanya aMtara eka samaya paDe, ane te ja (eka samaya) svaliMga siddhAdinuM jaghanya aMtara paNa che. svaliMga siddhonuM utkRSTa aMtara sAdhika varSa jeTaluM paDe, tathA zeSa-gRhiliMga - anya liMga mArnui saMdhyAta varSa 4j utkRSTathI aMtara 53 cha. // 70 // 5. yAzi dvAra (mU0) ticaritte vAsahiyaM, vaMjiya cheyaparihArarahie ya / aTThAra koDakoDI, sesA ukssa sama iyaraM // 71 // 1. tIrthakarAdInAM jaghanyaM samayaH, taccaivAntaraM samayaH svaliGgAdInAM, saMvatsaraM sAdhikaM svaliGge, 'x' utkRSTaM punaretat / anyaliGgagRhiliGgasiddhAH saMkhyeyAH samAH aMtaraM kRtvA sidhyantIti /
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ A7 6. aMtaradvAra (mUla), 4. liMgadvAra-5. cAritradvAra (chA0) tricAritre varSAdhikaM, vyaJjite cheda-parihAra rahite ca / aSTAdaza koTAkoTayaH, zeSANAmutkRSTaM samaya itaram // 71 // (TI0) "ticaritte" gAhA // avvaMjie ticarittapacchAkaDANaM vAsaM ahiyaM ukkosamaMtaraM, caucarittapacchAgaDasiddhANaM saMkhejjANi vAsa sahassANi, paMcahi pacchAkaDANaM aTThArasa koDAkoDIo sAiregAo / vyajite chedaparihArarahite caitadeva varSaM sAdhikam / katham ? sAmAiyasuhumaahakkhAyapacchAkaDANaM saMvaccharaM sAtiregaM, sAmAiyacchedovaTThA NIyasuhumaahakkhAyapacchAkaDANaM aTThArasa koDAkoDIo sAtiregAo, paMcahiM pacchAkaDANaM pi tA ceva aTThArasa sAhiyAo / sesANa vi dvayoranayorvikalpayoH samayaH 'itaraM' jaghanyamiti gAthArthaH // 72 // buddhadvAramAha (anu.) savyatima triyAritrapazcAtta (samaya - sUkSmasaMparAya yathAkhyAta) - siddhomAM utkRSTathI sAdhika varSanuM aMtara paDe. cAra cAritra pazcAtakRta (sAmAyika - chedopasthApanIya - sUkSma saMparAya - yathAkhyAta) siddhomAM saMkhyAta hajAra varSonuM aMtara paDe tathA pAMca cAritra pazcAdbhUta siddhomAM utkRSTathI sAdhika aDhAra koDAkoDI sAgaropama jeTaluM aMtara paDe. tathA vyaMjitamAM cheda-parihAra vizuddhi rahita cAritratrikamAM sAdhika varSa jeTaluM aMtara paDe che. kaI rIte? sAmAyikasUkSmasaMparAya tathA yathAkhyAtacAritra pazcAdbhUta siddhonuM sAtireka varSa, sAmAyika - chedopasthAnIya - sUkSmasaMparAya tathA yathAkhyAta cAritra 1. avyajite tricAritrapazcAtkRtAnAM varSamadhikamRtkRSTamantaraM, catuzcAritrapazcAtkRtasiddhAnAM saMkhyeyAni varSasahasrANi, paMcabhiH pazcAtkRtAnAmaSTAdaza koTAkoTayaH sAtirekAH / 2. sAmAyikasUkSmAthAkhyAtapazcAtkRtAnAM saMvatsaraM sAtirekaM, sAmAyika-chedopasthApanIya sUkSmAthAkhyAtapazcAtkRtAnAmaSTAdaza koTAkoTyaH sAtirekAH, paJcabhiH pazcAtkRtAnAmapi tAzcaivASTAdaza sAdhikAH / zeSayorapi /
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 siddhaprAbhRta : saTIkaH pazcAta kRta siddhonuM sAtireka aDhAra koDAkoDI sAgaropama tathA pAMceya dvArA pazcAdbhUta cAritra siddhonuM paNa teTaluM ja sAdhika aDhAra koDAkoDI aMtara paDe, enA zeSa be vikalpomAM paNa eTaluM ja samajavuM tathA darekamAM dhanya aMtara se samayanuM 53. // 72 // 1. jubAra (mU0) buddhehi bohiyANaM, vAsahiyaM sesayANa saMkhasamA / puvvasahassapuhuttaM, hoi sayaMbuddha sama iyaraM // 72 // (chA0) buddhai rbodhitAnAM, varSAdhikaM zeSANAM saMkhyasamAH / pUrvasahasrapRthaktvaM, bhavati svayaMbuddhAnAM samaya itaram // 72 // (TI0) "buddhehi~" gAhA // vAsahiyaM ti sAdhikam / zeSANAM vikalpAnAM pattegabuddhANaM buddhabohiyANaM ca itthINaM 'saMkhasama' tti saMkhejjANi vAsasahassANi / sayaMbuddhANaM puNa puvvasahassapuhattaM, samayaH 'itaraM' jaghanyamiti gAthArthaH // 72 // jJAnadvAramAha (anu.) be buddhabodhita siddho vacce utkRSTathI sAdhika varSaaMtara paDe, tathA zeSa vikalpo pratyekabuddha, buddhabodhitastrIo A baMnemAM saMkhyAta hajAra varSanuM aMtara utkRSTathI paDe. ane svayaMbuddho vacce utkRSTathI sahagnapUrvapRthakva (bethI nava hajAra pUrva)nuM aMtara paDe, tathA jaghanya aMtara darekamAM eka samaya jANavuM. 7. jJAna dvAra (mU0) dugaNANa maisuyANaM, paliyAsaMkhejjabhAga sesANaM / vAsahiyaM maNapajjava-NANarahe sesa saMkhasamA // 73 // 1. pratyekabuddhAnAM buddhabodhitAnAM ca strINAM saMkhyeyAni varSasahasrANi / svayaMbuddhAnAM punaH pUrvasahasrapRthaktvam /
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. aMtaradvAra (mUla), 6. buddhadvAra-7. jJAnadvAra (chA0) jJAnadvike matizrutayoH, palyAsaMkhyeyabhAgaM zeSANAm / varSAdhikaM manaHparyavajJAnarahitAnAM zeSayoH saMkhyasamAH // 73 // (TI0) "dugaNANa" gAhA // dugaNANapacchAkaDANaM paliovamassa asaMkhejjaibhAgaM / tiNANapacchAkaDANaM saMvaccharaM sAiregaM / cauNANapacchAkaDANaM saMkhejjANi vAsasahassANi / vaMjie maisuyANaM paliyAsaMkhejjabhAgo / sesANaM vigappANaM vAsaM ahiyaM, taM jahA- AbhiNibohiya suyaohinANapacchAkaDANaM, eyaM 'maNapajjavaNANarahe'tti maNa (pajjava)NANaMrahiyANaM / sahiyANaM puNa sesabhaMgANaM AbhiNibohiyasuyamaNapajjavaNANapacchAkaDANaM caupacchAkaDANaM vA 'saMkhasama' tti saMkhejjANi vAsasahassANi tti gAthArthaH // 73 // avagAhanadvAramAha (anu.) mati ane zrutajJAna pazcAtkRta siddhonuM utkRSTathI aMtara palyopama asaMkhya bhAga paDe tathA traNa jJAna - mati zrutaavadhi - pazcAdbhUta siddhonuM sAdhika varSa, mati - zrutAvadhi - mana:paryava e cAra jJAna pazcAdbhUta siddhonuM saMkhyaya hajAra varSa utkRSTathI aMtara paDe. vyaMjitamAM mazritanuM palyopamano asaMkhya bhAga tathA zeSa vikalpavALAomAM sAdhika varSa aMtara paDe. te vikalpo - Abhinibodhika - zrata - avadhijJAna pazcAtkRta, A mana:paryavajJAna vinAno bhAMgo che. mana:paryavajJAna sahita zeSa bhAMgAo Abhinibodhika - zruta - mana:paryavajJAna pazcAdbhUto athavA caturnAna 5zcAtkRto mA mainma saMdhyAta 42 varSa, maMta2 53 cha. // 7 // 1. jJAnadvikapazcAtkRtAnAM palyopamasyAsaMkhyeyabhAgaM / jJAnatrikapazcAtkRtAnAM saMvatsaraM saatirekN| caturjJAnapazcAtkRtAnAM saMkhyeyAni varSasahasrANi / vyaMjite matizrutayoH palyA'saMkhyeyabhAgaH / zeSayorbhaGgayo (vikalpayo) varSamadhikam, - tadyathA AbhinibodhikazrutAvadhijJAnapazcAtkRtAnAm, etanmanaHparyavajJAnarahitAnAM / sahitAnAM punaH zeSabhaGgAnAmAbhinibodhika zrutamanaHparyavapazcAtkRtAnAM catuHpazcAtkRtAnAM vA saMkhyeyAni varSasahasrANi /
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 siddhaprAbhRta : saTIkaH 8. avagAhanA dvAra (mU0) ukkosajahaNNogAhaNANa seDhIe~ 'saMkhabhAgaM tu / vAsAhiyaM tu sese, jahanna samao u Tuvvo // 74 // dAraM // (chA0) utkRSTajaghanyAvagAhanAyAM zreNyAmasaMkhyabhAgaM tu / varSAdhikaM tu zeSe, jaghanyaH samayastu draSTavyaH // 74 // dvAram // (TI0) "ukkosa" gAhA // ukkasiyAe ogAhaNAe jahaNNiyAe javamajjhAe a seDhIe asNkhejjibhaago| ajahaNNukkosiyAe vAsaM ahiyN| savvattha jahaNNao samao daTThavvo tti gAthArthaH // 74 // utkRSTadvAramAha (anu) utkRSTa avagAhanA, jaghanya avagAhanA ane yavamadhya avagAhanA tathA zreNImAM palyopamanA asaMkhya bhAga jeTaluM utkRSTathI aMtara paDe. ajaghanya-utkRSTa avagAhanAmAM sAdhika varSa jeTaluM aMtara 53 tathA sarvatra dhanyathA samaya vo. // 74 // 6. cge bAra (mU0) uyahiasaMkho bhAgo, apparivaDiyANa sesa saMkhasamA / vAsAhiyaM aNaMte, samao u jahaNNao hoi // 75 // dAraM // (chA0) udadhya saMkhyabhAgaH, apratipatitAnAM zeSANAM saMkhyasamAH / varSAdhikamanante, samayastu jaghanyo bhavati // 75 // dvAram // (TI0) "udahi" gAhA // sogarovamassa asaMkhejjaibhAgo apparivaDiyANaM / sesANaM - saMkhejjakAlapaDiyaasaMkhejjakAlapaDiyANaM 1. 'ukkassa' pAtAsaMpA / 2. 'ukosiyAe' kha / 3. utkRSTAyAmavagAhanAyAM jaghanyAyAM yavamadhyAyAM ca zreNyAmasaMkhyeyabhAgaH / ajaghanyotkRSTAyAM varSamadhikaM / sarvatra jaghanyataH samayo draSTavya iti / 4. 'ya' ka / 5. sAgaropamasyAsaMkhyeyabhAgo'pratipatitAnAm / zeSayoH - saMkhyeyakAlapatitAsaMkhyeyakAlapatitayoH saMkhyeyAnivarSasahasrANi / varSamadhika manantakAlapatitAnAM / sarveSAM jaghanyaH samayo bhavatIti /
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. aMtaradvAra (mUla), 8. avagAhanAdvAra-9. utkRSTadvAra saMkhejjA vAsasahassA / vAsaM ahiyaM aNaMtakArlavaDiyANaM / savvesi jahaNNo samao hoi tti gAthArthaH // 75 // sAMpratamantarAdidvAratrayaM vyAcikhyAsurAha (anu.) mULa aMtaradvAramAM utkRSTa dvArA jaNAve che tyAM apratipatita siddhonuM sAgaropamanA asaMkhyaya bhAga jeTaluM aMtara paDe. zeSasaMkhyayakALa patita temaja asaMkhyayakALa patitonuM saMkhyaya hajAra varSo aMtara paDe. anaMtakALa patitasiddhonuM utkRSTathI sAdhika varSa jeTaluM aMtara 5. sarvasthAnomA dhanyathA meM samaya aMtara 53. // 75 // 10-12. aMtarAdi traNa dvArA (mU0) saMtaraniraMtarANaM egANegANa aMtarukkosaM / saMkhejjavAsa samao, jahaNNayaM oghao hoi // 76 // aMtaradAraM gayaM // (chA0) sAntaranirantarANAmekAnekeSAmantaramutkRSTam / / saMkhyeyavarSAH samayo, jaghanyamoghato bhavati // 76 // aMtara dvAram // (TI0) "saMtara" gAhA // sAntaraM vA sidhyatAmekakAnAmanekeSAM vA "niraMtarANaM" ti nairantaryeNa vA sidhyatAmantaramutkRSTaM saMkhyeyAni varSasahasrANi, jaghanyaH samaya oghataH sarvatrAntara iti gAthArthaH // 76 // SaThaM mUladvAramantaraM samAptam // sAMprataM bhAvadvAramAha (anu.) ekasiddha athavA anekasiddhonAM sAntara - aMtara sahita sidhyatAkALa athavA niraMtara sidhyatAkALanuM utkRSTa aMtara saMkheya hajAra varSo paDe che tathA oghathI sarvatra jaghanya aMtara eka samaya paDe che. 76ll // 79 bhUgAra - aMtaravAra pU thayuM // 1. '-lapaDiva-' kha / 2. '-NNao' kha / 3. 'sAMtara' pAtAsaMpA /
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta : saTIkaH 7. lAvadAra (bhUja) (mU0) bhAve odaiyAI, savve vi jahakkameNa vaNNeuM / khettAiesu pucchA, vAgaraNaM savvahiM khio||77||bhaavdaarN // (chA0) bhAvAnaudAyikAdIn, sarvAnapi yathAkrameNa varNayitvA / kSetrAdiSu pRcchA, vyAkaraNaM sarvatra kSAyikaH // 77 // bhAvadvAram // (TI0) "bhAve" gAhA // bhAvadvAramadhikRtyaudAyikAdIn sarvAneva bhAvAn yathAkrameNa varNayitvA, tadyathA-udaeNaM kammANaM nipphaNNo odaio gaikasAyAiegavIsabheyabhinno aNaMtarabhAvapaNNavagaNayAvekkhAe khettAiesu maggaNAdAresu pucchiyavvo / jahA - kayarAhiMto khettakAlagaIhito aNaMtarAgayA sijhaMti ?, vAgaraNaM, ahologadasavAsasahassA NirayagaimAiaNaMtarAgayA NerayAI caugaigA vi sijhaMti / paccuppaNNaNayAvekkhAe puNa savvahiM khaio bhAvo paNNaveyavvo, jamhA khaieNaM sijhaMti, khAtiyajIvapariNAmadugasaNNivAeNa vA / evaM tivvaghAikammovasameNaM uvasamio bhAvo duviho sammattacArittalakkhaNo / khAio sammattacArittAI navaviho / khAovasamio NANaNNANadarisaNAI aTThArasaviho / pAriNAmio bhavvattajIvattAio / ee savve vi jahakkameNa 1. udayena karmANAM niSpanna audayiko gatikaSAyAdyakaviMzabhedabhinno'naMtarabhAvaprajJApakanayApekSayA kSetrAdiSu mArgaNAdvAreSu praSTavyaH / yathA - katibhyaH kSetrakAlagatibhyo'naMtarAgatAH sidhyanti ? vyAkaraNam, adholokadazasahasravarSA narakagatyAdyanantarAgatA nairayikAdayazcaturgatikA api sidhyanti / pratyutpannanayApekSayA punaH sarvatra kSAyiko bhAvaH prajJApitavyaH, yasmAt kSAyikena sidhyanti, kSAyikajIvapariNAmadvikasannipAtena vA / evaM tIvraghAtikarmopazamenaupazamiko bhAvo dvividhaH samyaktva-cAritralakSaNaH / kSAyikaH samyaktvacAritrAdinavavidhaH / kSAyopazamiko jJAnAjJAnadarzanAdi aSTAdazavidhaH / pAriNAmiko bhavyatva-jIvatvAdikaH / ete sarve'pi yathAkrameNa varNayitvA kSetrAdiSveteSAM pRcchA vyAkaraNaM ca pUrvabhAvanayaM pratItya vaktavyaM / pratyutpannaM tu pratItya kSetrAdidvArasaMkule yathAsaMbhavaM kSAyiko vaktavya iti /
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. mAvatara (mUtra), 8. ma dutvatAra (mUtra) 93 vaNNeuM khettAisu eesiM pucchA vAgaraNaM ca puvvabhAvaNayaM paDucca vattavvaM / paDupaNNaM tu paDucca 'savvahiM' khettAidArasaMkule jahAsaMbhavaM khaio vattavvo tti gAthArthaH // 77 // uktaM bhAvadvAram / saMpratyalpabahutvadvArAtidezamAha (anu.) bhAvaDhArane AzrayIne audAyikAdi sarva bhAvone yathAkramathI varNavIne te A rIte - karmonA udayathI thayelo audayikagatikaSAyAdi ekavIza bhedathI bhinna evo bhAva anaMtarabhAva prajJApakanI apekSAe kSetrAdi mAgaNA bAromAM pUchavo - jemake - kayA kSetra - kALa - gatimAMthI anaMtara AvelA siddha thAya che ? uttara - adholokanA daza hajAra varSa AyuSyavALA ane narakagati AdimAMthI anaMtara Agata tathA narakAdi cAra gati saMbaMdhi AvelA paNa siddha thAya che. pratyutpanna - vartamAna nayanI apekSAe sarvatra zAyika bhAvanI prajJApanA karavI kAraNa ke, koIpaNa jIva kSAyikabhAvathI ja siddha thAya che. athavA kSAyika ane jIvapariNAma ema enA sAMnipAtika bhAvathI siddha thAya che. e rIte tIvraghAtakarmanA upazamathI thato pathamika bhAva be prakArano che samyakatva ane cAritra svarUpa. kSAyikabhAva samyakatva, cAritrAdi nava prakArano che. kSAyopathamikabhAva jJAnaajJAna-darzanAdi aDhAra prakArano che, pariNAmika bhAva bhavyatva - jIvatva Adi rUpa che. A badhAya anukrame varNavIne kSetrAdi mArgaNAomAM emanA prazno ane uttara saMbaMdhI pUrvabhAvanayane AzrayIne jaNAvavuM, vartamAna - pratyutpanna nayane AzrayIne to sarvatra kSetrAdi dvAranA saMkulamAM yathA saMbhava kSAyikabhAva kahevo. || 77 che. | sAtamuM bhAva - mULa dvAra pUrNa thayuM che Am - alpabahuta mULa dvAra (mU0) appAbahuyaM etyaM, khettAIesu jaM tu ukkosaM / saMkhaguNaM tullaM vA, davvapamANehi sAhejjA // 78 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 ( chA0 ) alpabahutvamatra, kSetrAdikeSu yattUtkRSTam / saMkhyaguNaM tulyaM vA, dravyapramANaiH kathayet // 78 // siddhaprAbhRta: saTIka : (TI0) "appAbahuyaM" gAthA // appAbahuyaM davvapyamANAdIhiM sAhejja tti vAkyAbhisaMbandha: / 'atra' siddhaprAbhRte kSetrAdiSu mArgaNAdvAreSu madhye yadevotkRSTamalpabahutvaM mArgitam "siddhANegA thovA ekkagasiddhA u saMkhaguNA" ityAdi, etadevAha - 'saMkhaguNaM tullaM vA' / tadetad dravyapramANAdabhyUhya 'sAhejja' kathayediti gAthArthaH // 78 // adhunA'tidezavizeSamAha-- (anu.) dravya pramANAdi dvArA alpabahutva kahevuM, ahIM, siddhaprAmRta nAmanA graMthamAM kSetrAdi mArgaNA dvAromAM je utkRSTa alpabahutvanI mArgaNA karelI che. "aneka siddho alpa che tathA eka siddha saMkhyaguNa che" vagere e ja jaNAve che. te saMkhya guNa che ke tulya te dravya pramANothI vicArIne hevuM // 78 // ja have, eno saMkSepa vizeSa jaNAve che - (mU0) caudasagA taha vIsA, vIsapuhattA ya je ya aTThasayA / tullA thovA tulA, saMkhejjaguNA bhave sesA // 79 // appabahudAraM // ( chA0) caturdazakAstathA viMzakAH, viMzatipRthaktvAzca ye cASTazatAH / tulyAH stokAstulyAH, saMkhyeyaguNA bhaveyuH zeSAH // 79 // alpabahutvadvAram // 4-5 (TI0) " caudasa" gAhA // puMvveddhassa jahAsaMkhaM pacchaddheNa sNbNdho| cau - dasagA do vi tullA, jao caukkasiddhA titthagarA jale uDDaloe 1. 'gAhA' pA0 2. alpabahutvaM dravyapramANAdibhiH kathayediti / 3. "anekasiddhA stokAH ekasiddhAstu saMkhyaguNAH" / 4. pUrvArdhasya yathAsaMkhyaM pazcArddhena saMbandhaH / caturdazakau dvAvapi tulyau, yatazcatuSkasiddhAstIrthakarA jale Urdhvaloke evamAdayaH, dazasiddhAH saMharaNato harivarSasuSamasuSamAdiSu tatastulyAH / viMzatisiddhAH striyo'dholokaikavijayAdiSu, atazcaturdazakAbhyAM stokAH / viMzatipRthaktvasiddhAH sarvAdholokabuddhibodhitAdi, ato viMzatibhyastulyAH / 5. 'puvvaddha jahA' pAtAsaMpA /
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. alpabahutvadvAra (mUla) 95 evamAi, dasasiddhA saMharaNao harivassasusamasusamAisu, tao tullA / vIsagasiddhA itthI ahologegavijayAisu, ao cau - dasage - hiMto thovA / vIsapuhuttasiddhA savvAhologabuddhibohiyAdI, ato vIsagehiM tulya, svalpakSetrakAlakAdAcitkatvasaMbhavAdityarthaH / rtao aTThasayasiddhA saMkhejjaguNA, jaMbuddIvabharaheravayavidehAisu saTTANao labdhaMti tti kAuM / tathA dvirAvRtternyAyAtsaMkhyeyaguNA bhavanti zeSA apyalpabahutvavikalpAH, tadyathA2" savvatthovA jalasiddhA 1, thalasiddhA saMkhejjaguNA 2 / savvatthovA samuddasiddhA 1, dIvasiddhA saMkhejjaguNA 2" ityAdi / etacca vizeSavaktavyatAyAM vakSyati 'sAmuddadIvajalathala' ityAdIti gAthArthaH // 79 // evaM tAvadiyamanantarasiddhaprarUpaNA kRtA / adhunA paraMparasiddhaprarUpaNA kriyate, alpabahutvavistarAdhigamArtham / yaduktaM prAk ""te tu aNaMtarasiddhA, paraMparA ceva hoMti NAyavvA" / tatra paraMparasiddhaprarUpaNAtidezamAha (anu.) ahIM gAthAnA pUrvArdhano saMkhyA pramANe pazcArdhathI saMbaMdha che, cAra siddha ane daza siddha baMne samAna che, kAraNa ke cArasiddhamAM tIrthaMkarasiddha, jalasiddha, urdhvalokasiddha vagere ekasamayamAM eka sAthe cAra siddha thAya che eTale tulya che, daza siddho saMharaNathI harivarSakSetra - suSamasuSamAdikALamAM vageremAM eka sAthe utkRSTathI daza siddha thAya che mATe tulya che. vIzasiddho strI-adholokanA eka vijaya AdimAM thAya che eTale cAra-daza siddhothI alpa che. tathA vIzapRtha siddho AkhA adholokamAM buddha bodhitAdi thAya che 1. tato'STazatasiddhAH saMkhyeyaguNAH, jambUdvIpabharatairavatavidehAdiSu svasthAnAllabhyante itikRtvA / 2. sarvastokA jalesiddhAH 1, sthalasiddhA: saMkhyeyaguNAH 2 / sarvastokAH samudrasiddhAH 1. dvIpasiddhAH saMkhyeyaguNAH 2 / 3. te tu anantarasiddhAH / paraMparAzcaiva bhavanti jJAtavyAH /
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta : saTIkaH eTale vIzathI tulya che, kAraNa ke A baMne svalpa kSetra-kALAdimAM kyAreka ja saMbhave che eTale atyaMta alpa saMkhyaka che. tyArabAda ekaso ATha siddha tenAthI saMkhyaguNA che, te jabUdvIpanA bharataairavata-videhAdimAM svasthAnathI prApta kare che | svasthAnathI siddha thAya che eTalA mATe. tathA dviAvRtti nyAyathI saMkhyaya guNA zeSa paNa alpabadutva vikalpo thAya che. jema ke - "sarvastoka jalasiddho tenAthI sthalasiddho saMkhyayaguNA, sarvaalpa samudrasiddho tenAthI dviIpasiddho saMkhyayaguNA" vagere prakAre paNa alpabadutva ghaNI rIte thaI zake che. A vAtane "samudrIvAstathata' vagere vizeSa vaktavyatAmAM jaNAvAze. || 79 // A anaMtarasiddhinI prarUpaNA karI, have paraMparasiddhanI prarUpaNA karAya che. te paNa alpabadutvanA vistArane jANavA mATe kahyuM che - "te siddho be prakAranA che anaMtarasiddho ane paraMparasiddho ema jANavA." tyAM paraMparasiddhanI prarUpaNAno saMkSepa kare che - (mU0) jeNa kameNa parUvaNa, siddhANa aNaMtarANa dAresuM / teNa kameNa paraMpara-siddhA vi parUviyA duvihA // 80 // (0) ghena meLa prapA siddhAnAmanArA tAju tena krameNa paraMparasiddhA api prarUpitA dvividhAH // 80 // (TI0) jeNa kameNa parUvaNaM siddhANamaNaMtarANa 'dAresuM' satpadaprarUpaNAdiSu mUladvAreSUttareSu ca kSetrAdimArgaNAdvAreSu teNa kameNa paraMparasiddhA vi parUviyA daTThavvA iti vakseso / tatra prarUpyamANaprarUpaNayorabhedAt saiSA paraMparasiddhaprarUpaNA vakSyamANA dvividheti gAthArthaH // 80 // tAM cAha (anu) je kramathI satpadaprarUpaNAdi mULa dvAro ane kSetrAdi mArgaNAnA uttaradvAromAM anaMtara siddhanI prarUpaNA karI che. te ja
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 97 8. alpabahutvadvAra (mUla) paraMparasiddhanI prarupaNA kramathI paraMparaprarUpaNA paNa prarUpelI jANavI evo vAkyano upasaMhAra che, tyAM prarUpyamANa-prarUpaNAnA abhedathI te A kahevAnArI paraMparasiddha prarUpaNA be prakAranI che. | 80 che te paraMparasiddhanI prarUpaNA kahe che. paraMparasiddhanI prarUpaNA (mU0) uppajjamANagaparaMparA u jA hoi aTThasamayA u| teNa pareNa paraMpara-paccuppaNNA muNasu siddhA // 81 // (chA0) utpadyamAnakaparaMparA tu yA bhavatyaSTasamayA tu / tena pareNa paraMpara-pratyutpannAn jAnIdhvaM siddhAn // 81 // (TI0) "uppajjamANa" gAhA // tatraikA utpadyamAnakanayAbhimatA paraMparA / sA punaH kA ? jA 'hoi aTThasamayA u' tuzabdo vizeSaNArthaH, dviprabhRti yAvadbhavantyaSTasamayAste nairantaryeNa siddhikriyAyogAdutpadyamAnakanayapakSamApatiteti vAkyazeSa iti bhAvArthaH, 'teNa pareNaM ti tato'STabhyaH samayebhyaH parato niyamataH siddhikriyAvyavacchedAtparaMparapUrvotpannanayAbhimatAm / 'jAnIdhvam siddhAn' iti evaM paraMparapUrvotpannabhAvaprajJApanIyanayamatena yathoktalakSaNotpadyamAnaparaMparabhAvaprajJApanIyanayamatena ca sarvAnAdyanantasiddhaprarUpaNA draSTavyeti gAthArthaH // 81 // ata evAdhastAdabhivyaktipakSa AsRta Agamasya, sAMpratamasyAH satpadaprarUpaNAdiSu mUlottaradvAreSvatidezArthamAha (anu.) paraMpara siddhane AzrayIne eka utpadyamAnaka nayane abhimata paraMparA che. te kaI paraMparA che ? te bethI mAMDIne ATha samaya sudhI niraMtara siddhikriyA yogathI utpadyamAnaka naya pakSanA AzrayavALI che. te ATha samaya pachI niyamA siddhikriyAnA vyavacchedathI arthAt AThamA samaya pachI anaMtara navamA samaye siddha
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta : saTIkaH na thAya. tevI, te paraMpara pUrvotpanna nayane abhimata mAnelI che. A rIte, paraMpara pUrvotpanna bhAva prajJApanIya naya matathI ane yathokta lakSaNa utpadyamAna paraMpara bhAva prajJApanIya matathI sarva anAdianaMta siddha prarUpaNA jANavI. | 81 che eTale ja, nIce (AgaLa) Agamano abhivyakti pakSa AzraNa karAyo che. atyAre eno satpadaprarUpaNAdi mULa-uttara dvAromAM atideza (saMkSepa) jaNAve che. (mU0) uppajjamANagaparaMparA u jaha ceva'NaMtarA siddhA / saMtAie taha cciya, abhilAvavisesiyA NeyA // 82 // (0) 3pamAna paraMparAtuM yathA vaivAnanAra: siddharA sadAdike tathA caivAbhilApavizeSitA zeyAH // 82 // (TI.) "puSpamALa" hA |kalpadyamAnaparaMparasiddha: varSa draSTavyAH ? ucyate - 'jaha ceva 'NaMtarA siddhA' anantaraprakaraNe ye vistareNoktAstadvadete'pi / kva ? 'saMtAdike satpadAdidvAravidhau tathaiva draSTavyAH / yadi paraM 'abhilAvavisesiyA NeyA' paraMparasiddhA ityanenAbhilApena vizeSitA iti gAthArthaH // 82 // adhunA'tidezavizeSamAha (anu) utpadyamAna paraMpara siddho kaI rIte jANavA? javAba - anaMtara siddhanA prakaraNamAM je vistArathI kahelA che tenI jema A paNa satpada Adi dvAra vidhimAM te ja rIte jANavA. vizeSa eTalo ke ahIM anaMtara siddhanA sthAne paraMpara siddhano abhilApa karavo. ne 82 || have, vizeSa atideza (saMkSepa) jaNAve che. (mU0) saMtapaya khetta phusaNA, bhAvo ya paraMparANa siddhANaM / puvvuppaNNANa tahA, sesapayANaM visesa imo // 83 //
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. alpabahutvadvAra (mUla) paraMparasiddhanI prarUpaNA parimANeNa anaMtA, kAlo'NAIaNaMtao tesiM / Natthi ya aMtarakAlo, appAbahuyaM ao vocchaM // 84 // sAmudda dIva jalathala, doNhaM doNhaM tu thovasaMkhaguNA / uDDaahatiriyaloe, thovA saMkhAguNA saMkhA // 85 // ( chA0) satpada - kSetra - sparzanA-bhAvazca paraMparANAM siddhAnAm / pUrvotpannAnAM tathA, zeSapadAnAM vizeSo'yam // 83 // parimANenAnantAH, kAlo'nAdyanantasteSAm / nAsti cAntarakAlo'lpabahutvamato vakSyAmi // 84 // " samudro dvIpo jalaM sthalaM dvayordvayostu stoka-saMkhyaguNAH / UrdhvAdhastiryagloke, stokAH saMkhyaguNAH saMkhyAH // 85 // 99 ( TI0 ) " saMtapaya khetta phusaNA bhAvo ya" etad dvAracatuSTayaM yathotpadyamAnaparaMparANAM siddhAnAmatidiSTaM 'puvvupaNNANa tahA' pUrvotpannaparaMrparabhAvasiddhAnAmapi tathaiva draSTavyam, dvAracatuSTayamapyaGgIkRtya vizeSAbhAvAt / yatra tu vizeSastAnyAha - 'sesapayANaM' devvappamANAINaM' 'viseso' bheyo aNaMtarasiddhaparUvaNAo sagAsA imo // 83 // taMjahA - " parimANeNa aNaMtA" gAhA // paraMparasiddhA Na u jahA aNaMtarasiddhA saMkhejjA iti davvapamANabheo / 'kAlo' 'NAIaNaMtato tesiM' paraMparasiddhANaM anAditvAt, na tu jahA aNaMtarasiddhANaM aTThasamayA iti kAladAraviseso / 'Natthi ya aMtarakAlo' kuto ? yato vivakSitaprathamasamayasiddhebhyo ye'nye'tikrAntAnAdikAlasiddhAste sarve paraMparasiddhAH, ato nAstyantara 1. ' 0 para siddhA / 0' pAtAsaMpA / 2. dravyapramANAdInAM bhedo'nantarasiddhaprarUpaNAyAH sakAzo'yam / tadyathA-paraMparasiddhA na tu yathA'nantarasiddhAH saMkhyeyA x dravyapramANabhedaH / 3. na tu yathA'nantarasiddhAnAmaSTasamayA x kAladvAravizeSaH / samudrasiddhebhyo dvIpasiddhAH saMkhyeyaguNAH, jalasiddhebhyaH sthalasiddhAH saMkhyeyaguNAH /
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 siddhaprAbhRta : saTIkaH fmati / apavidurva ko vo che i 84 / tathA-"sAmudde TIva" pahi | evaM vistarAlpabahutvAdhigamArthamatraiva paraMparasiddhaprarUpaNA kRtA / adhunaitadalpabahutvamucyate-samuddasiddhehiMto dIvasiddhA saMkhejjaguNA, jalasiddhehiMto thalasiddhA saMkhejjaguNA / evaM doNhaM doNhaM tu payANaM thova saMkhaguNA siddhA alpabahutvamadhikRtya vaktavyA ityarthaH / uDDalogasiddhA thovA, ahologasiddhA saMkhejjaguNA, tiriyaloe saMkhejjaguNA, iti gAthArthaH // 85 // sAMprataM kSetrakAlayorvizeSaparijJAnArthamatidezamAha (anu) satpadaprarUpaNA kSetra - sparzanA ane bhAva A cAreya dvArA je rIte utpadyamAna paraMpara siddhonA darzAvyA hatA te rIte ja pUrvotpanna paraMpara siddhonAM paNa jANavA. A cAra dvArone AzrayIne kAMIpaNa vizeSa nathI, paNa jyAM-jyAM vizeSa che te batAve che. anaMtarasiddha prarUpaNA karatAM A sthAnamAM dravyapramANAdino vizeSa che. arthAt dravyapraNAdi dvAromAM kAMIka bheda paDe che. 83 te bheda batAve che - dravyapramANa dvArane AzrayIne je rIte anaMtara siddho saMkhyAtA che tema paraMpara siddho nathI. tathA kALa dvAramAM - paraMparasiddhono kALa anAdi hovAthI anAdi-anaMta che jyAre anaMtarasiddhono utkRSTathI ATha samayano kALa che arthAta ATha samaya sudhI ja anaMtara siddha thaI zake pachI avazya aMtara paDe ja, jyAre paraMparasiddhamAM to aMtara paDavA jevuM kazuM che ja nahi eTale anAdianaMtakALa sudhI thaI zake. ATalo kALadvAramAM vizeSa che. emAM aMtarakALa kema nathI? kAraNa ke vivakSita prathama samaya siddhothI je anya thaI gayelA anAdi kALanA siddho che te sarve paraMpara siddho che eTale aMtara nathI. have, alpabahuta jaNAvIzuM. 584o te A rIte - 2. parva dayorkayotu poH stotra-saMdhyA: siddhAra. 2. 'masaMvekna' patAsaMpaIT 3. UrdhvalokasiddhAH stokAH, adholokasiddhAH saMkhyeyaguNAH, tiryagloke saMkhyeyaguNAH /
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAgadvAra (mUla), 1. kSetradvAra samudrasiddhothI dvIpasiddho saMkhyAtaguNA che. jalasiddhothI sthasiddho saMkhyaguNA che. Ama, be-be padomAM alpa-saMkhyaguNa siddho alpabahutvane AzrayIne kahevA. urdhvalokasiddha alpa, tenAthI adholokasiddho saMkhyaguNa che ane tenAthI tIrAlokamAM saMkhyAtaguNa siddha thAya che. // 85 // 101 have, kSetra-kALano vizeSa jANavA mATe saMkSepa jaNAve che - (mU0) khettaM kAlo ya jahA, bahuo bahuyA tahA u siddhA u / saTTALavapniyALa, saTTAne vahu te siddhe // 86 // ( chA0 ) kSetraM kAlazca yathA, bahuko bahukAstathA tu siddhAstu / svasthAnavarjitAnAM, svasthAne bahukAste siddhAH // 86 // // (TI0) "khettaM kAlo ya" gAhA kaNThyA // rNavaraM saTThANavajjiyA sAharaNao saTThANe puNa thevesu vi khettakAlesu bahusiddha tti gAthArthaH // 86 // adhunA vibhAgamadhikRtyAha (anu.) jema kSetra-kALa bahu hoya tema, siddho paNa bahu hoya che, paraMtu emAM je svasthAna varjita che te saMharaNathI jANavA ene AzrayIne A vAta karelI che paraMtu svasthAnamAM arthAt janma kSetramAM to thoDA paNa kSetra-kALamAM bahu siddha thAya che ema samajavuM. 86 // have, vibhAgane AzrayIne kahe che vibhAga dvAra (mULa) 1. kSetra dvAra (mU) tavaLe vAtod vA, naMbuddIne ya thAyamaMDe / pukkharavare ya dIve, kamaso thovAisaMkhaguNA // 87 // ttavAra // 1. navaraM svasthAnavarjitAH saMharaNataH svasthAne punaH stokeSvapi kSetra - kAleSu bahusiddhA kRti /
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 siddhaprAbhRta : saTIkaH (chA0) lavaNe kAlode vA jaMbUdvIpe ca dhAtakIkhaNDe / puSkaravare ca dvIpe kramazaH stokAdisaMkhyaguNAH // 87 // kSetradvAram // (TI0) "lavaNe" gAhA // saMmuddadIve ahikicca appAbahuyaM suttasiddhaM / khettavibhAgaM puNa ahikicca atthao daMsijjai - jaMbuddIve savvatthovA bharaheravae siddhA, videhasiddhA saMkhejjaguNA / saMharaNato savvathovA cullahimavaMtasiharisiddhA 1, hemavaeraNNavayasiddhA saMkhejjaguNA 2, mahAhimavaMtaruppisiddhA saMkhejjaguNA 3, tao devakurUttarakurusiddhA saMkhejjaguNA 4, harivassarammagavAsasiddhA visesAhiyA 5, NisahaNelavaMtasiddhA saMkhejjaguNA 6, tehiMto bharaheravayasiddhA saMkhejjaguNA 7, saTThANaM tti kAuM, mahAvidehasiddhA saMkhejjaguNA 8 / saMpayaM dhAyaisaMDe savvatthovA cullahimavaMtasiharisiddhA 1, mahAhimavaMtaruppisiddhA saMkhejjaguNA 2, NisahaNelavaMtasiddhA saMkhejjaguNA 3, hemavaeraNNavae ya siddhA visesAhiyA 1. samudradvIpAnadhikRtyAlpabahutvaM sUtrasiddhaM / kSetravibhAgaM punaradhikRtyArthato darzayate - jambUdvIpe sarvastokA bharatairavate siddhAH, videhasiddhAH saMkhyeyaguNAH / saMharaNataH sarvastokAH laghuhimavacchikharisiddhAH 1, hemavaddharaNyavatsiddhAH saMkhyeyaguNAH 2, mahAhimavadrukmisiddhAH saMkhyeyaguNAH 3, tato devakurUttarakurusiddhAH saMkhyeyaguNAH 4, harivarSaramyakvarSasiddhA vizeSAdhikAH 5, niSadhanIlavatsiddhAH saMkhyeyaguNAH 6, tAbhyAM bharatairavatasiddhAH saMkhyeyaguNAH 7, svasthAnamiti kRtvA, mahAvidehasiddhAH saMkhyeyaguNAH 8 / sAMprataM dhAtakIkhaNDe sarvastokA laghuhimavacchikharisiddhAH 1, mahAhimavadrukmisiddhAH saMkhyeyaguNAH 2, niSadhanIlavatsiddhAH saMkhyeyaguNAH 3, hemavaddharaNyavati ca siddhA vizeSAdhikAH 4, devakurUttarakurusiddhAH saMkhyeyaguNAH 5, harivarSaramyagvarSasiddhAH vizeSAdhikA 6, bharatairavatasiddhA saMkhyeyaguNAH 7, mahAvidehasiddhAH saMkhyeyaguNAH 8 / puSkaravaradvIpArdhe sarvastokAH laghuhimavacchikharisiddhAH 1, mahAhimavadrukmisiddhAH saMkhyeyaguNAH 2, niSadhanIlavatsiddhAH saMkhyeyaguNAH 3, hemavaddharaNyavatsiddhAH saMkhyeyaguNAH 4, devakurUttarakurusiddhAH, saMkhyeyaguNAH 5, hariramyakvarSasiddhA vizeSAdhikAH 6, bharatairavatasiddhAH saMkhyeyaguNAH 7, mahAvidehasiddhAH saMkhyeyaguNAH 8 / eko daMDakaH kartavyaH - 2. nAsti paataasNpaa| 3. 'vaMtaruppisiddhA saMkhejjaguNA 3, nisahanela.' paataasNpaa||
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAgadvAra (mUla), 1. kSetradvAra 4, devakurUttarakurusiddhA saMkhejjaguNA 5, harivassarammagavAsasiddhA visesAhiyA 6 bharaheravayasiddhA saMkhejjaguNA 7, mahAvidehasiddhA saMkhejjaguNA 8 / pukkharavaradIvaDDhe savvatthovA cullahimavaMtasiharisiddhA 1, mahAhimavaMtaruppisiddhA saMkhejjaguNA 2, NisahaNilavaMtasiddhA saMkhejjaguNA 3, hemavaeraNNavayasiddhA saMkhejjaguNA 4, devakurUttarakurusiddhA saMkhejjaguNA 5, harirammagavAsasiddhA visesAhiyA 6 bharaheravayasiddhA saMkhejjaguNA 7, mahAvidehasiddhA saMkhejjaguNA 8 / egao daMDao kAyavvo- saMvvatthovA jaMbuddIve cullahimavaMtasiharisiddhA 1, tao hemavaeraNNavayasiddhA saMkhejjaguNA 2, mahAhimavaMtaruppisiddhA saMkhejjaguNA 3, devakurUttarakurusiddhA saMkhaguNA 4, harirammagavAsasiddhA visesAhiyA 5, NisahaNelavaMtasiddhA saMkhaguNA 6, tao dhAyaisaMDe mullahimavaMtasiharisiddhA do vi tullA visesAhiyA 7, tato dhAyaisaMDagamahAhimavaMtaruppisiddhA pukkharadIvagacullahimavaMtasiharisiddhA ya catAri vi tullA saMkhejjaguNA 8, 103 1. sarvastokA jaMbudvIpe laghuhimavacchikharisiddhAH 1 tato hemavaddheraNyavatsiddhAH saMkhyeyaguNAH 2, mahAhimavadukmisiddhAH saMkhyeyaguNAH 3, devakurUttarakurusiddhAH saMkhyaguNAH 4 hariramyagvarSasiddhA vizeSAdhikAH 5, niSadhanIlavatsiddhAH saMkhyaguNAH 6, tato dhAtakIkhaNDe laghuhimavacchikharisiddhA dvAvapi tulyA vizeSAdhikAH 7, tato dhAtakIkhaNDagamahAhimavadukmisiddhAH puSkaradvIpagalaghuhimavacchikharisiddhAzca catvAro'pi tulyAH saMkhyeyaguNAH 8, dhAtakIkhaNDaganiSadhanIlasiddhAH puSkaradvIpamahAhimavadrukmisiddhAzca catvAro'pi tulyAH saMkhyeyaguNAH 9, tato dhAtakIkhaNDagahemavaddheharaNyavatsiddhA vizeSAdhikAH 10, puSkaraniSadhanIlasiddhA: saMkhyeyaguNAH 11, dhAtakIkhaNDe devakurUttarakurusiddhA: saMkhyeyaguNAH 12, dhAtakIhariramyakvarSasiddhA vizeSAdhikA: 13, puSkarahemavaddheraNyavatsiddhAH saMkhyaguNAH 14, puSkaradevakurUttarakurusiddhAH saMkhyaguNAH 15, puSkarahariramyaksiddhA vizeSAdhikAH 16, jaMbUdvIpabharatairavatasiddhAH saMkhyaguNAH 17, tato dhAtakI bharatairavatasiddhA 18, puSkarabharatairavatasiddhAH 19, jaMbUdvIpavidehasiddhAH 20, tato dhAtakIvidehasiddhAH 21, tato puSkaravidehasiddhAH saMkhyA 22 / kSetramiti samAptam //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 siddhaprAbhRta : saTIkaH dhAyaisaMDagaNisahaNIlasiddhA pukkharadIvagamahAhimavaMtaruppisiddhA ya caturo vi saMkhejjaguNA 9, tato dhAyaisaMDagahemavaeraNNavayasiddhA visesAhiyA 10, pukkharaNisahaNIlasiddhA saMkhejjaguNA 11, dhAyaisaMDadevakurUttarakurusiddhA saMkhejjaguNA 12, dhAyai harirammagavAsasiddhA visesAhiyA 13, pukkharahemavaeraNNavayasiddhA saMkhaguNA 14, pukkharadevakurUttarakurusiddhA saMkhaguNA 15, pukkharaharirammagasiddhA visesAhiyA 16, jaMbuddIvabharaheravayasiddhA saMkhaguNA 17, tao dhAyaibharaheravayasiddhA 18, pukkharabharaheravayasiddhA 19, jaMbuddIva videhasiddhA 20, tao dhAyaividehasiddhA 21, tao pukkharavidehasiddhA saMkhaguNA 22 // 87 // khettetti sammattaM // kAladvAramAha (anu.) samudra dvIpone AzrayIne alpabadutva sUtrasiddha che. tathA kSetravibhAgane AzrayIne arthathI batAvAya che, jebUdvIpanA bharata-airAvata kSetramAM siddho - sarvathI alpa che tenAthI videhamAM siddho saMkheya guNa che. saMharaNathI sarvaalpa laghu himavaMta - zikharI parvatanA siddho che 1, hemavaMta- hairaNyavaMta siddho tenAthI saMkhyaguNA 2, mahAhimavaMta - rukimasiddho saMkhyAtaguNA 3, tenAthI devakarUuttarakurUnA siddho - saMkhyAtaguNA 4, harivarSa - ramyayakSetranA vizeSAdhika 5, niSadha-nIlavaMtanA saMkhyAta guNA 6, tenAthI bharataairAvata kSetranA saMkhyAtaguNA 7, svasthAna hovAthI, tenAthI mahAvideha siddho saMkheya guNA che 8 | have, dhAtakIkhaMDamAM sarvaalpa laghuhimavaMta - zikhari siddho 1, mahAhimavaMta - rukimasiddho saMveya guNA, 2, niSadha-nIlavaMtasiddho saMkheya guNA 3, hemavaMta-haraNyavaMta siddho vizeSAdhika 4, devagurU-uttarakurU siddho saMkhyayaguNA 5, harivarSa-ramyam varSa siddho vizeSAdhika 6, bharata-airavata siddho saMkhyaguNA 7, mahAvidehasiddho saMkhyaguNA 8, puSkaravara dvIpArdhamAM 2. 'vileNA 22 pud' - pAtAmaMA 2- "vinA 26 navu pAtAsaMpaI I
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimAna (mUna), 2. nAra 105 sarvajaghanya laghuhimavaMta-zikhari siddho, 1 mahAhimavaMta - rUkimasiddho saMkhyaguNA 2, niSadha-nIlavaMta siddho saMkhya guNA 3, hemava-heMraNyavat siddho saMkhya guNA 4, devakuru-uttarakuru siddho saMkhyaguNA 5, hari-ramyapha varSa siddho vizeSAdhika 6, bharata-airAvata siddho saMkhyaguNA 7, mahAvideha siddho saMkhyaguNA 8 | eka daMDaka karavo - sarvAlpa jaMbUdvIpamAM laghuhimavaMta - zikhari siddho 1, tyAra bAda, hemavaMta - hairaNyavaMta siddho saMveya guNA 2, mahAhimavaMta - rUkimasiddho saMkhyaguNA 3, devakura-uttarakurU siddho saMkhyaguNA 4, hari-ramyaphavarSa vizeSAdhika 5, niSadha-nIlavaMta siddho saMkhyaguNA 6, tyAra pachI, dhAtakIkhaMDamAM laghuhimavaMta-zikhari siddho baMneyanA tulya vizeSAdhika 7, pachI, dhAtakIkhaMDanA mahAhimavaMta - rUkimasiddho ane puSkaradvIpanA laghuhimavaMtazikharI siddho cAre ya tulya saMkhyaguNA 8, dhAtakIkhaMDanA niSadha-nIla siddho - puSkaradvIpanA mahAhimavaMta - rUkimasiddho e cAreya saMkhyaguNA 9, pachI, dhAtakIkhaMDanA hemavatahairaNyavaMtasiddho vizeSAdhika 10, puSkaraniSadha-nIlasiddho saMkhyaguNA 11, dhAtakIkhaMDa devakurU-uttarakurU siddho saMkhyaguNA 12, dhAtakI hariramyaphavarSa siddho vizeSAdhika 13, puSkara hemavaMta-hairaNyavaMta siddho saMkhyaguNA 14, puSkara devakurU-uttarakurU siddho saMkhyaguNA 15, puSkara hari-ramyaka siddho vizeSAdhika 16, jaMbUdvIpa bhArata-airavata siddho saMkhyaguNA 10, pachI dhAtakI bharata-airavatasiddho 18, puSkara bharata-airavata siddho 19, jaMbUDhIpa videhasiddho 20, pachI dhAtakI videhasiddho 21, pachI, puSkaravideha siddho saMkhyaguNA rara ! 87 / kSetra dvArA purU thayuM che. have, kALadvAra jaNAve che. 2. kALa dvAra (mU0) osappiNie thovA, ussappiNie visesamahigA u / saMkhejjaguNA ya tao, NosappussappiNIe vi||88||ogho||
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 siddhaprAbhRta : saTIkaH (chA0) avasarpiNyAM stokAH, utsarpiNyAM vizeSAdhikAstu / saMkhyeyaguNAzca tato, noavasaryutsarpiNyAmapi // 88 // odhaH // (TI0) "osappiNi" gAhA kaMThA // 88 // oghao bhaNiyaM / saMpayaM vibhAgao takkAlato ya bhaNNai-tattha takkAlao (anu.) avasarpiNImAM stokasiddho tethI utsarpiNImAM vizeSAdhika siddha ane tenAthI noavasarpiNI-utsarpiNInA saMkhyaguNA siddha thAya che. A oghathI kahyuM che. have vibhAgathI ane tatkALathI kahe che tyAM tatkALathI- tatkALasiddha (mU0) aidUsamAe~ thovA, saMkha asaMkhA duve visesahiyA / dusamasusamA saMkhA, guNA u osappiNIsiddhA // 89 // aidUsamAe~ thovA, saMkha asaMkhA ya doNNi savisesA / dussamasusamA saMkhA, guNA u ussappiNIsiddhA // 90 // thovA doNha viseso,saMkha asaMkhA duve ya puvvakamA / osappiNiussappiNi-taiyAe saMkha savisesA // 91 // (chA0) atiduSSamAyAM stokAH, saMkhyA asaMkhyA dvau vizeSAdhikAH / duHSamasuSamAyAM saMkhyAH guNAstu avasarpiNIsiddhAH // 89 // atiduSSamAyAM stokAH saMkhyA asaMkhyAzca dvau savizeSau / duHSamasuSamA saMkhyAH guNAstUtsarpiNIsiddhAH // 90 // stokA dvayorvizeSaH saMkhyA asaMkhyA dvAvapi ca pUrvakramAt / avasarpiNyutsarpiNI-tRtIyAyAM saMkhyAH savizeSAH // 11 // 1. oghato bhaNitam / sAMprataM vibhAgatastatkAlatazca bhaNyate - tatra tatkAlata:
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAgadvAra (mUla), tatkAlasiddha (TI0) "aidUsamAe~" gAhA // osappiNIe savvatthovA aidUsamAe siddhA 1, dUsamAe siddhA saMkhejjaguNA 2, susamA - dusamAe asaMkhejjaguNA 3, kAlassa asaMkhejjattaNao / tao sUsamAe visesAhiyA 4, sUsamasusamAe visesAhiyA 5, dUsamasusamAe saMkhejjaguNA 6 // 89 // saMpayaM ussappiNImahikiccAha - "aidUsamAe~" gAhA kaMThA // 90 // evaM tAva patteyaM, saMpayaM doNhaM pi egao Aha"thovA dohaM" gAhA // savvathovA donhaM pi aidUsamANaM 1, tao ussappiNIdUsamAe visesAhiyA 2, tao osappiNIdUsamAe saMkhejjaguNA 3, 'asaMkhA duve ya' tti doNha vi susamadUsamANaM asaMkhejjaguNA 4, 'duve ya puvvakama' tti tato doha vi susamANaM visesAhiyA 5, egaMtasusamANaM donhaM vi visesAhiyA 6, 'osappiNiussappiNitaiyA saMkha' tti ussappiNIe taiyArage osappiNIe ya cautthArage eesiM donhaM pi aragANaM saMkhejjaguNA 7 / kimarthamevaM sUtrabandhaH ? iti ceducyate - dvirAvRttyartham, ata eva yathAsaMkhyena teo ussappiNIe savvasiddhA saMkhejjaguNA 8, tato osappiNIsiddhA visesAhiyA // 91 // takkAle ti sammattaM // saMpayaM tayakAlao Aha 107 1. avasarpiNyAM sarvastokA atiduSSamAyAM siddhAH 1, duSSamAyAM siddhA: saMkhyeyaguNAH 2, suSama-duHSamAyAmasaMkhyeyaguNAH 3, kAlasyAsaMkhyeyatvAt / tataH suSamAyAM vizeSAdhikAH 4, suSamasuSamAyAM vizeSAdhikAH 5, duSSamasuSamAyAM saMkhyeya guNAH 6 / sAMpratamutsarpiNImadhikRtyAha x gAthA kaNThyA / evaM tAvatpratyekaM, sAMprataM dvayorapyekakaH Aha - sarvastokA dvayorapi atiduSSamayoH 1, tata utsarpiNIduSSamAyAM vizeSAdhikAH 2, tato'vasarpiNIduSSamAyAM saMkhyeyaguNAH 3, dvayorapi suSamaduSSamayorasaMkhyaguNAH 4, tato dvayorapi suSamayorvizeSAdhikAH 5, ekAntasuSamayordvayorapi vizeSAdhikA: 6, utsarpiNyAM tRtIyArake'vasarpiNyAM ca caturthArake etayordvayorapyarakayo: saMkhyeyaguNAH 7 / 2-tata utsarpiNyAM sarvasiddhAH saMkhyeyaguNAH 8, tato'vasarpiNIsiddhA vizeSAdhikAH // tatkAla iti samAptam // sAmprataM tadakAla iti /
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 siddhaprAbhRta : saTIkaH (anu.) avasarpiNIkALamAM atiduHSamA ArAmAM sarvajaghanya siddho thAya 1, tenAthI duHSamA ArAmAM saMkhyAta guNA siddha 2, tenAthI suSamaduSamAmAM asaMkhyaguNa siddha thAya che 3, kAraNa ke tyAre eka koDAkoDI sAgaropama beMtAlIza hajAra varSa jUna jeTalo asaMkhyakALa che, eTale siddhonI saMkhyA paNa te rIte che. tenAthI suSamA ArAmAM vizeSAdhika siddha 4, tenAthI suSama-suSamAmAM vizeSAdhika 5, tenAthI duHSamasuSamAmAM saMkhyaguNa siddha thAya che. te 89 II have utsarpiNIne AzrayIne kahe che, utsarpiNImAM atiduHSamA ArAmAM sarva jaghanya siddha 1, duHSamA kALamAM saMkhyaguNa 2, suSama duHSamAmAM asaMkhyaguNa siddha 3, suSamAmAM vizeSAdhika, suSama suSamAmAM vizeSAdhika tathA duHSama-suSamAmAM saMkhyAtaguNa siddha thAya che. je 90 | A pratyeka kALanI vAta thaI atyAre baMneno eka ja daMDaka kahe che - baMnenA atiduHSamA kALamAM sarvajaghanya siddha thAya che. 1, tenAthI utsarpiNInA duHSama ArAmAM vizeSAdhika 2, tenAthI avasarpiNInA duHSama ArAmAM saMkhyaguNa 3, tenAthI baMnenA suSamaduHSamA ArAmAM asaMkhyaya guNa ja, tenAthI baMnenA suSamAmAM vizeSAdhika 5, tenAthI baMnenA ekAMta suSamAmAM vizeSAdhika 6, tenAthI utsarpiNInA trIjA ane avasarpiNInA cothA ArAmAM saMkhya guNA 7, AvuM kema kahyuM? ddhi AvRtti mATe, eTale ja saMkhyA anusAra temAthI utsarpiNImAM sarvasiddho saMkhyaguNa 8, tenAthI avasarpiNI siddho vizeSAdhika che. te 91 . tatkAla samApta. // have, tadakALa jaNAve che. tadakAla siddha (mU0) aidUsamAe~ thovA, savisesa asaMkha tiNi savisesA / tadakAle osappiNi-siddhANa'ppAbaDaM eyaM // 92 // (0) gatiSamAM to , vizeSA saMsthA vizeSA tadakAle'vasarpiNIsiddhAnAmalpabahutvametad // 92 //
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAgadvAra (mUla), tadakAlasiddha 109 __ (TI0) "atidUsamAe~" gAhA // osappiNie aidUsamAe savvatthovA siddhA 1, dUsamAe visesAhiyA 2, tIrthasadbhAvAt, zubhatarakAlayogAdityarthaH / teo dUsamAsusamAe asaMkhejjaguNA 3, tao uvarihuttaM tiNNi aragA visesAhiyA NeyavvA / pacchaddhaM kaNThaM ti gAthArthaH // 92 // saMpayaM ussappiNImahikiccAha (anu.) avasarpiNIkALamAM atiduHSamA ArAmAM sarvajaghanya siddho 1, duHSamA ArAmAM tIrthano saddabhAva hoI zubhatarakALanA yogathI vizeSAdhika siddho hoya che , tyArabAda, duHSamasuSamAmAM asaMkhyaguNA ane tyArabAda uparanA traNe ArAmAM anukrame vizeSAdhika jANavA, tadakALasiddhamAM avasarpiNI kALamAM A siddhonuM alpabadutva yathAkrama ArAmAM jANavuM. I 92 I have, utsarpiNI kALane AzrayI ne alpabadutva batAve che - (mU0) aidUsamAi duNNi u, thova asaMkhA tiI visesahiyA / tadakAle ussappiNi-siddhANa 'ppAbahuM eyaM // 93 // kAladAraM // (chA0) atiduSSamAdidvayostu stokA asaMkhyA trayo vizeSAdhikAH / tadakAle utsarpiNi siddhAnAmalpabahutvametat // 93 // kAladvAram // (TI0) "aidUsamAi" gAhA // ussappiNIe aidUsamAe AigahaNA dUsamAe ya ee doNNi vi arae ahikicca savvathovA siddhA 1, dUsamasusamAe asaMkhaguNA 2, "tiI visesahiya' tti tiNNi 1. avasarpiNyAmatiduSSamAyAM sarvastokAH siddhAH (1) duSSamAyAM vizeSAdhikAH (2) / 2. tato duSSamAsuSamAyAmasaMkhyaguNAH (3) tata uparIbhUtaM trayo'rakA vizeSAdhikA jJAtavyAH / pazcAdhu kaNThyamiti - / sAmpratamutsarpiNImadhikRtyAha- / 3. utsarpiNyAmatiduSSamAyAmAdigrahaNAd duSSamAyAM caitau dvAvapyarakAvadhikRtya sarvastokAH siddhAH (1) duSSamasuSamAyAmasaMkhyaguNAH (2) / 4. trayo'rakAH - /
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 siddhaprAmRta : saTIkaH aragA 'visesAhiyA NeyavvA / pacchaddhaM kaNThaM ti gAthArthaH // 93 // kAla tti sammattaM // gatidvAramAha (anu.) utsarpiNI kALamAM atidukhamA ane duSamA kALamAM A baMne ArAone AzrayIne sarvAlpa siddho 1, duSamasuSamAmAM asaMkhyaguNA 2, e pachInA traNe ArA anukrame vizeSAdhika jANavA. tadakALasiddha dvAramAM utsarpiNI kALanA siddhonuM A satyavatva cha. // 83 // // dvAra pUre thayuM. (mU0) (ubhae tiNhaM thovA, savisesa asaMkha taha visesahiyA / dugaduga visesamahiyA, tadakAlubhaya bhave siddhA // 94 // )* (chA0) (ubhayasmistisUNAM stokAH, savizeSA asaMkhyAstathA vishessaadhikaaH| dvau dvau vizeSamadhikau, tadakAlobhayasmin bhaveyuH siddhAH // 94 // ) (anu.) (jane apane mAzrayIne sapanatva - matiHSama temaja eka duSama ArAne AzrayIne alpa siddho 1, tyArabAda avasarpiNI kALanA duSama ArAmAM savizeSa tathA duSama suSamAmAM asaMkhya tenAthI utsarpiNInA duSama suSamAmAM vizeSAdhika tenAthI baMnenA baMne ArAomAM anukrame vizeSAdhika tadakALa ubhayamAM siddhArnu satyatva thAya cha. // 84 // ) 3. gati dvAra (mU0) maNuI maNuyA NAraya, tirikkhiNI taha tirikkha deviio| devA ya jahAkamaso saMkhejjaguNA muNeyavvA // 94 // egidiehi thovA, siddhA paMcidiehi~ saMkhaguNA / tarupuDhaviAutasakAiehi saMkhA guNA kamaso // 95 // 1. vizeSAdhikA jJAtavyAH / pazcAddhaM kaNThayamiti x kAla iti samAptam // * etasyA gAthAyAH TIkA nAsti tenAsmAbhirapi kevalaM gAthAnusAreNa chAyA'nuvAdau likhitau staH / eSA gAthA pAtAsaMpA Adarza nAsti /
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAgadvAra (mUla), 3. gatidvAra 111 NaragacautthApuDhavI, taccA doccA tarU puDhavi AU / bhavaNavaidevidevA, evaM vaNajoisANaM pi // 96 // maNusI maNussa paDhamA, uNArayA taha tirikkhi tiriyA ya / devA aNuttarAdI, savve vi saNaMkumAraMtA // 97 // IsANadevisohammadevi IsANadeva sohammA / savvesi vi)jahAkamaso,aNaMtarAyANasaMkhaguNA ||18||gidaar|| (chA0) manuSyI-manuSyA-nAraka-tiryaciNI tathA tiryagdevyaH / devAzca yathAkramazaH saMkhyeyaguNA jJAtavyAH // 94 // ekendriyebhya stokAH siddhAH paMcendriyebhya saMkhyaguNAH / tarupRthivyapatrasakAyikebhya saMkhyAH guNAH kramazaH // 95 // narakacaturthapRthvI, tRtIyA dvitIyA taruH pRthavyApaH / bhavanapatidevIdevA evaM vanajyotiSAmapi // 96 // manuSyI manuSyaH prathamAstu nArakAstathA tiryaJci tirazcazca / devA anuttarAdayaH sarve'pi sanatkumArAntAH // 97 // IzAnadevi saudharmadevI IzAnadevasaudharmAH / sarveSAM yathAkramazo'nantarAgatAnAM saMkhyaguNAH // 98 // (TI0) "maNuI" gAhA // savvatthovA maNussIhi aNaMtarAgayA siddhA 1, maNussehiM saMkhejjaguNA 2 / NeraiehiM saMkhejjaguNA 3, tirikkhiNIhiM saMkhejjaguNA 4, tirikkhajoNigehiM saMkhejjaguNA 5, devIhiM saMkhejjaguNA 6, devehiM saMkhejjaguNA 7 / iti sUtrArthaH / 1. savvevi - iti naMdi. malaya. vRttai // 2. sarvastokA mAnuSibhyo'nantarAgatAH siddhAH 1, manuSyebhyaH saMkhyeyaguNAH 2, nairayikebhya saMkhyeyaguNAH 3 tirazcibhya saMkhyeyaguNA: 4, tiryagyonikebhya saMkhyeyaguNAH 5, devibhya saMkhyeyaguNAH 6, devebhya saMkhyeyaguNAH 7 / 2. 'tirikkhehiM paataasNpaa|
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 siddhaprAbhRta : saTIkaH vistarArthastvayam-"gai iMdie ya kAe" asya dvAratrayasya gatimadhikRtyoktam // 94 // iMdie tti / "egidiehi" gAhA // eMgidiehi aNaMtarAgayA siddhA thovA 1, paMciMdiehi saMkhejjaguNA 2 / kAe tti savvatthovA vaNapphaIkAiehi aNaMtarAgayA siddhA 1, puDhavikAiehiM aNaMtarAgayA saMkhejjaguNA 2, AukAiehiM saMkhejjaguNA 3. tasakAiehiM saMkhejjaguNA 4 // 95 // saMpayaM egao bhaNNai-"NaragacautthA" gAhA // savvatthovA cautthapuDhavIo aNaMtarAgayA siddhA 1, taccAo saMkhejjaguNA 2, doccAo saMkhejjaguNA 3, patteyabAyarapajjattayavaNapphaihito saMkhejjaguNA 4, bAyarapajjattapuDhavikAiehito saMkhejjaguNA 5, evaM AukkAiehiM saMkhejjaguNA 6, bhavaNavAsiNIhiM saMkhejjaguNA 7, bhavaNavAsIhiM saMkhejjaguNA 8, vANamaMtarIhiM saMkhejjaguNA 9, vANamaMtarehiM saMkhejjaguNA 10, joisiNIhi saMkhejjaguNA 11, joIsiehi saMkhejjaguNA 12 // 16 // "maNusI" gAhA maNussIhiM saMkhejjaguNA 13, maNussehiM saMkhejjaguNA 1-ekendribhyo'nantarAgatAH siddhAH stokAH 1, paMcendribhya saMkhyeyaguNAH 2 / kAya iti sarvastokA vanaspatikAyebhyo'nantarAgatAH siddhAH 1, pRthvIkAyebhyo'nantarAgatAH saMkhyeyaguNAH 2, apkAyebhya saMkheyaguNAH 3, trasakAyebhya saMkhyeyaguNAH 4 // sAmpratamekako bhaNyate- 2. sarvastokAzcaturthapRthivIto'nantarAgatAH siddhAH 1, tRtIyAyAH saMkhyeyaguNAH 2, dvitIyAyAH saMkhyeyaguNAH 3, pratyekabAdaraparyAptakavanaspateH saMkhyeyaguNAH 4, bAdaraparyAptapRthvIkAyikebhyaH saMkhyeyaguNAH 5, evamapkAyebhyaH saMkhyeyaguNAH 6, bhavanavAsinIbhya saMkhyeyaguNAH, 7, bhavanavAsibhya saMkhyeyaguNAH 8, vAnavyaMtarIbhya saMkhyeyaguNAH 9, vAnavyaMtarebhyaH saMkhyaguNAH 10, jyotiSiNIbhya saMkhyeyaguNAH 11, jyotirthya saMkhyeyaguNAH 12, manuSyIbhya saMkhyeyaguNAH 13, manuSyebhya saMkhyeyaguNAH 14, prathamanairayikebhyaH saMkhyeyaguNAH 15, tiryaJcIbhya saMkhyeyaguNAH 16, tiryagbhya saMkhyeyaguNAH 17, anuttaropapAtebhyaH ArabhyAdhomukhaM tAvadAnetavyaM yAvatsanatkumAra iti| tata IzAnadevIbhya saMkhyeyaguNAH, tataH saudharmadevIbhya saMkhyeyaguNAH, tata IzAna devebhya saMkhyeyaguNAH, tataH saudharmadevebhya saMkhyeyaguNAH, gatiriti samAptam //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAgadvAra (mUla), 3. gatidvAra 113 14, paDhamaNeraiehi saMkhejjaguNA 15, tirikkhIhiM saMkhejjaguNA 16, tirikkhehiM saMkhejjaguNA 17, aNuttarovavAiehito ADhattaM heTThAhuttaM tAva ANeyavvaM jAva saNaMkumAra tti // 97 // "IsANadevi" gAhA // tato IsANadevIhiM saMkhejjaguNA, tao sohammadevIhiM saMkhejjaguNA, tato IsANadevehi saMkhejjaguNA, tao sohammadevehiM saMkhejjaguNA, gai tti satta 28 | vedAramAda- (anu.) manuSya strImAMthI anaMtara Avela siddho alpa 1, manuSyomAMthI saMkhyaguNA 2, nairayikomAMthI saMkhyaguNA 3, tiryaMca strImAMthI saMkhyaguNA 4, tiryacomAMthI saMkhyaguNA 5, devIomAMthI saMkhyaguNA 6, devomAMthI saMkhyaguNA 7, A sUtrArtha che. have vistArathI batAve che - gati-Indriya ane kAya A traNa dvAra gatine AzrayIne kahyA / 94 || indriyane AzrayIne jaNAve che. ekendriyamAMthI anaMtara AvelA siddho alpa, paMcendriyamAMthI saMkhyaya guNA 2, kAyadvArane AzrayIne sahuthI ochA vanaspatimAMthI anaMtara AvelA siddho che 1, pRthvIkAyamAMthI anaMtara AvelA saMkhyaguNA 2, akAyamAMthI saMkhyaguNA 3, tenAthI trasakAyamAMthI saMkhyaguNA che 4 || 5 | have, eka daMDaka kahe che - cothI narakamAMthI anaMtara Avela siddho sarvathI ochA 1, te pachI trIjImAMthI AvelA saMkhyaguNa 2, bIjImAMthI saMkhyaguNa 3, pratyeka bAdara paryApta vanaspatimAMthI saMkhyaguNA 4, bAdara paryApta pRthvIkAyamAMthI saMkhyaya guNA 5, ema, akAyamAMthI saMkhyaguNA 6, bhavanavAsI devImAMthI saMkhyaguNA 7, bhavanavAsI devamAMthI saMkhyaguNA 8, vANavyaMtara devImAMthI saMkhyaguNa 9, vANavyaMtara devamAMthI saMkhyaguNa 10, jayotiSa devImAMthI saMkhyaguNa 11, jyotiSadevamAMthI saMkhyaguNa 12 / 96 / manuSya strImAMthI saMkhyaguNa 13, manuSyamAMthI saMkhyaguNa
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 siddhaprAbhRta: saTIkaH 14, prathama narakamAMthI saMkhyaguNa 15, tiryaMca strImAMthI saMkhyaguNa 16, tiryaMcamAMthI saMkhyaguNa 17, anuttaropapAtathI mAMDIne nIce sanatkumAra sudhI umasara saMkhya-saMkhyaguNa 18 // 87 // tenAthI IzAnadevImAMthI saMkhyaguNa 19, saudharmadevImAMthI saMkhyaguNa 20, tenAthI IzAnadevamAMthI saMkhyaguNa 21, tenAthI saudharmadevamAMthI anaMtara khAveta siddho saMkhyaguNA che. gati dvAra samApta // 88 // have, veda dvAra jaNAve che 4. veda dvAra (mU0) thovA NapuMsa itthI, saMkhA saMkhAguNA tao purisA / tANamaNaMtaramAgaya-bheyANa vi te vi emeva // 99 // vedadAraM // ( chA0) stokA napuMsakaH striyaH, saMkhyAH saMkhyaguNAstataH puruSAH / teSAmanantaramAgatabhedAnAmapi te'pyevameva // 99 // vedadvAram // (TI0) "thovA NapuMsa" gAhA // saMvvathovA NapuMsagasiddhA 1, itthIsiddhA saMkhejjaguNA 2, purisasiddhA saMkhejjaguNA 3 / saMpayaM aNaMtarAgae 'hikiccAha - tANaM aNaMtarAgayabheyANa vi te vi emeva / kahaM ? napuMsagehiMto aNaMtarAgayA savvatthovA NapuMsagasiddhA 1, tehiMto ceva itthIsiddhA saMkhejjaguNA 2, tehiMto ceva purisasiddhA saMkhejjaguNA 1. sarvastokA napuMsakasiddhAH 1, strIsiddhA: saMkhyeyaguNAH 2, puruSasiddhAH saMkhyeya-guNAH 3 / sAmpratamanantarAgatAnadhikRtyAha - teSAmanantarAgatabhedAnAmapi te'pyevameva / kathaM ? napuMsakebhyo'nantarAgatAH sarvastokA napuMsakasiddhAH 1, tebhyazcaiva strIsiddhAH saMkhyeyaguNAH 2, tebhyazcaiva puruSasiddhAH saMkhyeyaguNAH 3, napuMsakasiddhA vizeSeNAdhikAH 4, strIbhyo'nantarAgatAH sarvastokA napuMsakasiddhAH 1, strIbhyo'nantarAgatAH strIsiddhAH saMkhyeyaguNAH 2, tebhyazcaiva puruSasiddhA: saMkhyeyaguNAH 3, strIsiddhA vizeSAdhikAH 4 / puruSebhyo'nantarAgatAH sarvastokA napuMsakasiddhAH 1 tebhyazcaiva strIsiddhA: saMkhyeyaguNAH 2, tebhyazcaiva puruSasiddhAH saMkhyeyaguNAH 3, puruSasiddhA vizeSAdhikAH 4 // tIrthadvAramAha
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 vijAti (mUna), 4. vedAra tIrtha 3, NapuMsagasiddhA viseseNAhiyA 4, itthIhito aNaMtarAgayA savvathovA NapuMsagasiddhA 1, itthIhito aNaMtarAgayA itthIsiddhA saMkhejjaguNA 2, tAhiMto ceva purisasiddhA saMkhejjaguNA 3, itthIsiddhA visesAhiyA 4 / purisehito aNaMtarAgayA savvathovANa puMsagasiddhA 1, tehiMto ceva itthIsiddhA saMkhejjaguNA 2, tehito ceva purisasiddhA saMkhejjaguNA 3, purisasiddhA visesAhiyA 4 // 99 // titthadAramAha (anu.) veda dvArane AzrayIne alpabahatva jaNAve che - sarvastIka napuMsakasiddho 1, strIsiddho saMkhyaguNA 2, tathA puruSasiddho saMkhyaguNA 3, have anaMtarAgatane AzrayIne kahe che - temanA anaMtara AvelA bhedonA paNa ema ja jANavA - kaI rIte ? napuMsakamAMthI anaMtara AvelA sarvastoka napuMsakasiddho, 1, tenAthI strIsiddho saMkhyaguNA 2, tenAthI puruSasiddho saMkhyaguNA 3, tenAthI sarvanapuMsakasiddho. vizeSAdhika 4, strImAMthI anaMtara AvelA napuMsakasiddho alpa 1, tenAthI anaMtarAgata strI siddho saMkhyaguNa 2, tenAthI puruSasiddho saMkhyaguNa 3, kula strIsiddho vizeSAdhika 4, puruSamAMthI anaMtara Avela napuMsaka siddho alpa 1, tenAthI strIsiddho saMkhyaguNa 2, tenAthI puruSasiddho saMkhyaguNa 3, sarvapuruSasiddho vizeSAdhika A rIte veda dvAranuM alpa bahutva thayuM. te 99 / - pa. tIrtha dvAra (mU0) thovA titthagarIo, atitthasiddhA ya sAhuNI sAhU / kamaso saMkhA titthaM-karA aNaMtA puNo saMkhA // 100 // tithanAra che (chA) stovazAtIrthaDatIrthasiddhiA sAdhavya: sAdhavA kramazaH saMkhyAstIrthakarA anantAH punaH saMkhyAH ||100||tiirthdvaarm||
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 siddhaprAmRta : saTIkaH (TI0) "thovA titthagarIo" gAhA // savvatthovA titthagarisiddhA 1, titthagarititthe NotitthasiddhA saMkhejjaguNA 2, titthagarititthe NotitthagarisiddhAo saMkhejjaguNA 3, titthagarititthe NotitthagarasiddhA saMkhejjaguNA 4 / tehito titthagarA aNaMtaguNA, puNo saMkhaguNA tiNNi bhaMgA jahakkameNaM ti dAraM // 100 // liGgadvAramAha (anu) tIrthakarI siddho sarva alpa 1, tIrthakarInA tIrthamAM notIrthasiddho saMkhyayaguNA 2, tIrthakarInA tIrthamAM notIrthakarI siddho saMkhyayaguNA 3, tIrthakarI tIrthamAM notIrthakara siddho saMkhyaguNA 4, temanAthI tIrthakaro anaMtaguNA che tyArabAdanA traNe bhAMgAo anukrame saMkhyaguNA jANavA. A rIte tIrthadvAramAM alpabadutva dvAra deg49uct. // 100 // ve, liMgadvAra patAve che. 1. siMga dvAra - .. cAritrabAra (mU0) gihiaNNasaliMgehi~, siddhA thovA duve asaMkhaguNA / dAraM / paMcacaritte cau tiga, thova asaMkhA asaMkhaguNA // 101 // thovaM parihAracaU, paMcaga saMkhA asaMkha cheytigN| cheyacaGavaM saMkhe, sAmAitigaM ca saMkhaguNaM // 102 // dAraM // (chA0) gRhyanyasvaliGgaiH siddhAH stokA dvAvasaMkhyaguNAH / dvAram / paJcacAritre catustrike stokA asaMkhyAzca saMkhyaguNAH // 101 // stokaM parihAracatuSkaM paMcakaM saMkhyA asaMkhyAzchedatrikam / chedacatuSkaM saMkhyeyAH sAmAyikatrikaM ca saMkhyaguNAH // 102 // dvAram // 1. sarvastokAstIrthakarIsiddhAH 1, tIrthakarItIrthe notIrthasiddhAH saMkhyeyaguNAH 2, tIrthakarItIrthe notIrthakarIsiddhAH saMkhyeyaguNAH 3, tIrthakarItIrthe notIrthakarasiddhAH saMkhyethaguNA: 4, tebhyastIrthakarA anaMtaguNAH punaH saMkhyaguNAstrayo bhaGgA yathAkrameNeti .. dvAram /
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAgadvAra (mUla), 6. liMgadvAra-7. cAritradvAra 117 (TI0) "gihiaNNasaliMgehi~ siddhA thovA duve asaMkhaguNa"tti kaMThaM / pacchaddheNa carittadAramAha-paMcacarittapacchAgaDasiddhA savvatthovA 1, caucarittapacchagaDasiddhA asaMkhejjaguNA 2, ticarittapacchAgaDasiddhA saMkhejjaguNA 3 // 101 // evaM tA avaMjie, vaMjie Aha-"thovaM parihAracaU" gAhA // savvathovA chedaparihArasuhumAhakkhAyacaucarittapacchAgaDasiddhA 1, paMcahi pacchAgaDasiddhA saMkhejjaguNA 2, 'asaMkha cheyatiyaM'ti cheyasuhumAhakkhAyaticarittapacchAkaDasiddhA saMkhejjaguNA 3, 'cheyacaukkaM saMkhe' tti tao sAmAiyaccheyasuhumAhakkhAyacaucarittapacchAkaDasiddhA saMkhejjaguNA 4, 'sAmAiyatiyaM ca saMkhaguNaM' ti sAmAiyasuhamAhakkhAyaticarittapacchAkaDasiddhA saMkhejjaguNA 5 dvAraM // 102 // buddhadvAramAha (anu.) liMga dvArA anusAra alpabadutva vicAratAM gRhasthaliMga siddho alpa, tenAthI anyaliMga siddho asaMkhyaguNA tathA tenAthI svaliMgasiddho asaMkhyaguNA che. have, cAritra dvAramAM pAMcacAritra pazcAtkRtasiddho sarvastIka che. 1, tenAthI cAra cAritra pazcAdbhUtasiddho asaMkhyaguNA 2, ane tenAthI traNacAritra pazcAdbhUta siddho saMkhyaguNA che. 3. A avyaMjita cAritranI vAta thaI, have, vyaMjita cAritramAM cheda-parihAravizuddhi - sUkSmasaMparAya pazcAtkRtasiddho saMkhyaguNA 2, tenAthI sAmAyika-cheda-sUkSmasaMpAyayathAkhyAta e cAra cAritra pazcAdbhUta siddho saMkhyaguNA che 4, 1. 'gihiliMga aNNaliMga salige thovA' pAtAsaMpA / 2. pazcArdhena cAritradvAramAhapaJcacAritrapazcAtkRtasiddhAH sarvastokAH 1, catuzcAritrapazcAtkRtasiddhAH asaMkhyaguNAH 2, tricAritrapazcAtkRtasiddhAH saMkhyeyaguNAH 3 // 101 // evaM tAvadavyajite, vyajite aah| 3. sarvastokAzchedaparihArasUkSmAthAkhyAtacatuzcAritrapazcAtkRtasiddhAH 1, paJcabhiH pazcAtkRtasiddhAH saMkhyeyaguNAH 2, chedasUkSmAthAkhyAtatricAritrapazcAtkRtasiddhAH saMkhyeyaguNAH 3, tataH sAmAyikacchedasUkSmAthAkhyAtacatuzcAritrapazcAtkRtasiddhAH saMkhyeyaguNAH 4, sAmAyikasUkSmAthAkhyAtatricAritrapazcAtkRtasiddhAH saMkhyeyaguNAH 5 / 4. 'puvva dAramAha' paataasNpaa|
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 siddhaprAbhRta : saTIkaH tenAthI sAmAyika - sUkSmasaMparAya - yathAkhyAta A traNa cAritra pazcAtkRtasiddho saMkhyaguNA jANavA. 5 / 102 / 8. mukhabAra - . jJAna dvAra (mU0) thovA u sayaMbuddhA,patteyAI havejja saMkhaguNA / dAraM / dugacautigaNANINaM, thova asaMkhA ya saMkhaguNA // 103 // maNapajjavaNANatige, duge caukke maNassa NANassa / thovA saMkha asaMkhA, ohitige hoti saMkhejjA // 104 // dAraM // (chA0) stokAstu svayaMbuddhAH pratyekAdayo bhaveyuH saMkhyaguNAH // dvAram // dvicatustrijJAnInAM, stokA asaMkhyAzca saMkhyaguNAH // 103 // manaHparyavajJAnatrike, dvike catuSke manaso jJAnasya / stokAH saMkhyA asaMkhyA, avadhitrike bhavanti saMkhyeyAH // 104 // dvAram // (TI0) "thovA u sayaMbuddhA" gAhA // savvatthovA sayaMbuddhasiddhA 1, sesA patteyAdI tiNNi viyappA jahakkama saMkhaguNA // pacchaddheNa NANadAramAha- savvatthovA duNANapacchAgaDasiddhA 1, cauNANapacchagaDasiddhA asaMkhejjaguNA 2, tiNNANapacchAgaDasiddhA saMkhejjaguNA 3 // 103 // evaM tA avvaMjie, vaMjie Aha- "maNapajjava" gAhA // AbhiNibohiyasuyaNANamaNapajjavatiNANapacchAgaDA savvatthovA 1, AbhiNi 1. sarvastokAH svayaMbuddhasiddhAH 1, zeSAH pratyekAdayastrayo vikalpA yathAkrama saMkhyaguNAH // pazcArdhena jJAnadvAramAha- sarvastokA dvijJAnapazcAtkRtasiddhAH 1, caturjJAnapazcAtakRtasiddhA asaMkhyaguNAH 2, trijJAnapazcAtkRtasiddhAH saMkhyeyaguNAH 3 // evaM tAvadavyajite, vyajite Aha- / 2. AbhinibodhikazrutajJAnamanaHparyavatrijJAnapazcAtkRtAH sarvastokAH 1, AbhinizrutajJAnapazcAtkRtAH saMkhyaguNAH 2, evaM pazcArdhena saMkhyA yojitavyA /
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimAna (mULa), 8. yuddhanA-1. zAnadAra-20. vahANA 119 suyaNANapacchAkaDA saMkhaguNA 2, evaM pacchaddheNaM saMkhA joeyavvA / 'caukke maNassa NANassa' tti maNaNANacaukpajjaMtapacchAkaDA asaMkhejjaguNA 3 maMisutohitinANapacchAkaDA saMkhejjaguNA // 104 // NANetti gayaM / ogAhaNAdvAramAha (anu.) buddhidArane AzrayIne alpabadutva - svayaMbuddhasiddho sarvastoka 1, zeSa pratyekabuddhAdi traNe vikalpo yathAkrame saMkhyaguNA jANavA. gAthAnA pazcAIthI jJAna dvArA jaNAve che. tyAM, be jJAna pazcAtyutasiddho - alpa 1, cArajJAna pazcAdbhUta siddho asaMkhyaguNA 2, traNajJAna pazcAtkRtasiddho saMkhyaguNA 3 || 103 // A avyaMjitamAM vAta thaI have, vyaMjitamAM jaNAve che - Abhinibodhi-zrutajJAnamana:paryavatrijJAna pazcAdbhUta sarvastIka che. 1, Abhini-zruta jJAna pazcAtkRta saMkhyaguNA che 2, Ama, pazcAIthI saMkhyA joDavI, manojJAna catuSkaparvata pazcAtakRto asaMkhyaguNA 3, mati-zrutaavadhijJAna pazcAdbhUta saMkhyaguNA 4 jANavA. / 104 || jJAna dvAra pUruM thayuM. have, avagAhanA dvArA jaNAve che - 10. avagAhanA dvAra (bhU) mohi nahaUI, thovA DoliyA mAM vA tatto vi asaMkhaguNA, NAyavvA majjhimAe vi ||105||daarN|| (chA) maviihanA gayA, to 3STa saMdhyA : tato'pyasaMkhyaguNA jJAtavyA madhyamAyAmapi // 105 // dvAram // 1. manojJAnacatuSkaparyantapazcAtkRtA asaMkhyeyaguNAH (3) 2. matizrutAvadhitrijJAnapazcAtkRtAH saMkhyeyaguNA / jJAnamiti gatam / avagAhanAdvAra mAha- 'misuttohitige'-paataasNpaa|
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 siddhaprAbhRta : saTIkaH (TI0) "ogAhaNA" gAhA // ogAhaNA jahaNNA duhatthA, tIe savvatthovA 1, ukkasiyA dhaNupuhuttAhigapaMcadhaNusaigA, tIe asaMkhaguNA 2, tatto vi asaMkhaguNA majjhimAe 3 ti suttattho / visesattho puNa imo - savvatthovA paMcadhaNusaigAe ogAhaNAe siddhA 1, sAiregapaMcadhaNusaigAe asaMkhejjaguNA 2, UNagapaMcadhaNusaigAe saMkhejjaguNA 3 / sattarataNigAe siddhA savvatthovA 1, UNagasattarataNigAe asaMkhejjaguNA 2, sAiregasattarayaNigAe saMkhejjaguNA 3 / egao puNa sattarataNiyAe ogAhaNAe siddhA savvatthovA 1, paMcadhaNusatigAe asaMkhejjaguNA 2, tao UNagasattarataNiyAe asaMkhejjaguNA 3 / kahameyaM labbhai ? jao mahAvidehagA titthagarA paMcadhaNusayAvagAhaNagA sijhaMti savvakAlaM, bhaNNai - paMcadhaNusaigaM evaM ceva ogAhaNAThANaM, UNasattarataNigANi 1- avagAhanA jaghanyA dvihastA, tasyAM sarvastokAH 1, utkRSTA dhanuSpRthaktvAdhika paJcadhanuHzatikA, tasyAmasaMkhyaguNAH 2, tato'pyasaMkhyaguNA madhyamAyAmiti 3 sUtrArthaH / vizeSArthaH punarayaM- sarvastokAH paJcadhanuzatikAyAmavagAhanAyAM siddhAH 1, sAtireka paJcadhanuHzatikAyAmasaMkhyaguNAH 2, UnakapaJcadhanuHzatikAyAM saMkhyaguNAH 3 / saptaranikAyAM siddhAH sarvastokAH 1, UnakasaptaranikAyAmasaMkhyeyaguNAH 2, sAtireka saptaranikAyAM saMkhyeyaguNAH 3 / ekakaH punaH saptaranikAyAmavagAhanAyAM siddhAH sarvastokAH 1, paJcadhanuHzatikAyAmasaMkhyeyaguNAH 2, tatra UnakasaptaranikAyAmasaMkhyeyaguNAH 3 / kathametallabhyate ? yato mahAvidehagAstIrthakarAH paJcadhanuHzatAvagAhanakA sidhyanti sarvakAlaM, bhaNyate paJcadhanuHzatikamevaM caivAvagAhanAsthAnaM, UnasaptaranikAni punaH saptaratnibhya Arabhya pradezahAnyA yAvad dvihastasiddhAstAvadatrAntare'saMkhyeyAnyavagAhanasthAnAntarANi labhyante, teSu ca sarveSu dvihastebhya Arabhya pradezottarAdikeSu vizeSAdhikA siddhA labhyante, tenaikasthAnasiddhebhyo'saMkhyeyasthAnasiddhA asaMkhyeyaguNAzcaiva bhavanti / atha manyase vardhamAnatIrthe caiva saMkhyeyakAlavartina UnasaptaranikAstarhi paMcadhanuHzatebhyo viparitasaMkhyaguNA na bhavantIti, bhaNyate, paJcadhanuHzatikAnAM praviralabhAvatvAd yadyekenApi pradezenonAdhikAstIrthakarAdayo labhyante, tathApyadhikRdartho labhyate, anantaravacanAnyathAnupapatteH /
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAgadvAra (mUla), 10. avagAhanAdvAra 121 puNa sattarataNihito ADhattANi paesahANIe jAva duhatthasiddhA tAva etyaMtare asaMkhejjANi ogAhaNaTThANaMtarANi labbhaMti, tesu ya savvesu duhatthehito Arabbha paesuttarAiesu visesAhiyA siddhA labbhaMti, teNaM egaTThANasiddhehito asaMkhijjaTThANasiddhA asaMkhijjaguNA ceva havaMti / aha maNNasi vaddhamANatitthe ceva saMkhejjakAlavattiNo UNasattarataNigA tahiM paMcadhaNusaiehito vivarIyasaMkhaguNA Na hoti tti, bhaNNai, paMcadhaNusaigANaM paviralabhAvattaNao jai egeNAvi paeseNa UNAhiyA titthagarAdI labbhaMti tahA vi ahikadattho labbhai, aNaMtaravayaNaNNahANuvattito mantavyamityalamatiprasaGgena / anayA dizA zeSamapi bhAvitavyam / teo UNasattarataNisiddhehito airegapaMcadhaNusaigAe asaMkhejjaguNA 4, UNapaMcadhaNusaigAe saMkhejjaguNA 5, airegasattarataNigAe visesAhiyA 6 / NoussappiNIaNubhAvANuvattiusabhAjiyatitthasiddhehito Arao ee iha pakkame gheppaMti // 105 // ogAhaNe tti sammattaM // ukkasse tti dAramAha (anu.) avagAhanA dvArane AzrayIne alpabadutva jaNAve che - jaghanya avagAhanA siddhagatinI prApti mATe be hAthanI che temAM sarvastokasiddho 1, utkRSTa avagAhanA dhanuSyatva adhika pAMcazo dhanuSyanI che temAM asaMkhyaguNa siddho 2, tenAthI paNa asaMkhyaguNA madhyama avagAhanAmAM che 3, evo sUtrArtha che. have, vizeSa artha batAve che. pAMcazo dhanuSyanI avagAhanAmAM sarvastoka siddho che 1, sAtireka pAMcazo dhanuSyamAM asaMkhyaguNA 2, pAMcazo dhanuSyathI ochI 1- tata Unasaptaranisiddhebhyo'tirekapaJcadhanuHzatikAyAmasaMkhyeyaguNAH 4, Una paJcadhanuHzatikAyAM saMkhyeyaguNAH 5, atirekasaptaranikAyAM vizeSAdhikAH 6, notsarpiNyanubhAvAnuvartiRSabhAjitatIrthasiddhebhya Arata eta iha prakrame gRhyante // 105 / / avagAhaneti samAptam // utkRSTa iti dvAramAha
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta: saTIka : avagAhanAmAM tenAthI saMkhyaguNA che 3, sAta hAtha avagAhanAvALA siddho sarvastoka che 1. sAtahAthathI ochI avagAhanAvALA asaMkhyaguNA 2, sAdhika sAta hAthavALA saMkhyaguNA 3, eka daMDaka A rIte sAta hAthathI ochI avagAhanAvALA asaMkhyaguNA che. 3, A kaI rIte thAya che ? kAraNa ke, mahAvidehanA tIrthaMkaro sarvakALa pAMcazo dhanuSyanI avagAhanAvALA siddha thAya che. kahevAya che pAMcazo dhanuSyanuM eka ja avagAhanA sthAna che, sAta hAthathI ochI avagAhanAvALA to sAta hAthathI mAMDIne eka-eka pradezanI hAnithI yAvat be hAtha siddho sudhI vacamAM asaMkhyeya avagAhanA sthAnAMtaro prApta thAya che. ane te badhAmAM be hAthathI mAMDIne pradeza-pradezanI vRddhimAM vizeSAdhika siddho prApta thAya che. tethI ekasthAna siddho karatAM asaMkhyasthAna siddho asaMkhyaguNA ja hoya che. 122 pra. vardhamAna svAmInA tIrthamAM ja saMdhyeyakALavarti sAta hAthathI ochI avagAhanAvALA hoya che to pAMcazo dhanuSyathI viparita saMkhyaguNA na hoya ? u. pAMcazo dhanuSyavALA atyaMta alpa hovAthI jo eka pradezathI paNa ochA-vadhu tIrthaMkarAdi prApta thAya to paNa A ja artha prApta thAya che. nahi to anaMtara vacana AgaLa kahevAnI vAta tenA vinA na ghaTe eTale uparanI vAta mAnavI, vadhu vistArathI saryuM. A dizAthI zeSa paNa bhAvavuM. tethI sAta hAthathI ochI avagAhanAvALA karatAM pAMcazo dhanuSyathI adhika avagAhanAvALA siddho asaMkhya guNA che. 4, pAMcazo dhanuSyathI ochI avagAhanAvALA saMkhyaguNA che 5, sAta hAthathI vadhu avagAhanAvALA vizeSAdhika che 6, notsarpiNI anubhAva anuvartI evA RSabha-ajitanAtha bhagavAnanA tIrthamAM thayelA siddhothI mAMDIne A badhA siddhonA alpabahutva grahaNa karAyA che. // 105 // A rIte avagAhanA dvAra samApta thayuM.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAgadvAra (mUla), 11. utkRSTadvAra - 12. aMtaradvAra 11. utkRSTa dvAra (mU0) appaDivaiyA siddhA, saMkhAsaMkhA aNaMtakAlA ya / thova asaMkhejjaguNA, saMkhejjaguNA asaMkhaguNA // 106 // dAraM // 123 ( chA0) apratipatitAH siddhAH saMkhyA asaMkhyA anantakAlAzca / stokA asaMkhyeyaguNAH, saMkhyeyaguNA asaMkhyaguNAH // 106 // dvAram // ( TI0 ) " appa " gAhA // apparivaDiyA thovA 1, saMkhejjakAlaparivaDiyasiddhA asaMkhejjaguNA 2, asaMkhejjakAlaparivaDiyasiddhA saMkhejjaguNA 3, anaMtakAlaparivaDiyasiddhA asaMkhejjaguNA 4 // 106 // ukkasse tti sammattaM // antaradvAramAha (anu.) apratipatita samyaktvavALA siddho alpa che 1,tenAthI eka vakhata samyaktva pAmIne paDyA pachI saMkhyAtakALe pharI pAchuM samyaktvAdi pAmI siddha thanArA asaMkhyaguNA che 2, tenAthI asaMkhyakALe punaH prApti pachI siddha thanArA saMdhyeyaguNA che ane tenAthI anaMtakALe siddha thanArA asaMkhyAta guNA che. 106 // utkRSTa dvAra samApta thayuM II 12. aMtara dvAra (mU0) chammAsiyammi thovA, samae ekkammi hoMti saMkhejjA / evaM aMtarasiddhA NiraMtarANaM kamo iNamo // 107 // aTThasamayammi thovA, saMkhejjaguNA ya sattasamae u / evaM parihAyaMte, jAva puNo doNNi samayA u // 108 // dAraM // ( chA0 ) SaNmAse stokAH samaye ekasmin bhavanti saMkhyeyAH / evamantarasiddhA nirantarANAM kramo'yam // 107 // 2, 1. apratipatitAH stokAH 1, saMkhyeyakAlapratipatitasiddhA asaMkhyeyaguNA: asaMkhyeyakAlapratipatitasiddhAH saMkhyaguNAH 3, anaMtakAlapratipatitasiddhA asaMkhyeyaguNAH / utkRSTa iti samAptam /
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 siddhaprAbhRta : saTIkaH aSTasamaye stokAH, saMkhyeyaguNAzca saptasamaye tu / evaM parihIyamAne yAvat puna samayau tu // 108 // dvAram // (TI0) "chammAsi" gAhA // chammAsiyaaMtarasiddhA thovA / egegasamayaMtarasiddhA saMkhejjaguNA, evaM jAva javamajhaM,tao hINe tti saMtaradAraM gayaM // aNusamayadAraM vattukAmo sayameva saMbaMdhei- NiraMtarANaM kamo iNamo // 107 // "aTThasamayammi" gAhA // aTThasamayasiddhA thovA, sattasamayasiddhA saMkhejjaguNA, evaM saMkhejjaguNavaDDie jAva dosamae // dAraM // 108 // gaNaNAdAramAha (manu.) aMtaravAramA satya hutva - 7bhAsanasaMtare thn|2| siddho alpa che tenAthI eka-eka samayanA aMtare thanArA siddha saMkhyAtaguNA che A rIte yavamadhya sudhI jANavuM tenAthI hIna-hIna jANavA sAMtaradvAra pUruM thayuM have niraMtaradvAra jaNAvavA mATe vRttikAra svayaM saMbaMdha kare che niraMtara siddhono A rIte krama hoya che. / 107 / ATha samaye thanArA siddho alpa che. tenAthI sAta samaye thanArA saMkhyAtaguNA che A rIte cheka be samaye thanArA siddho saMdhyAta-saMdhyAta gu vRddhithI. vA. // 108 // 13. gAnA dvAra (mU0) aTThasayasiddha thovA, sattahiyasayA annNtgunniyaao(y)| evaM parihAyaMte, sapayAo jAva paNNAsaM // 109 // tatto paNNAsAo, asaMkhaguNiyA u jAva paNuvIsaM / paNuvIsA AraddhA, saMkhaguNA hoti egaMtA // 110 // dAraM // (chA0) aSTazatasiddhAH stokAH, saptAdhikazatA anaMtaguNitAH / __ evaM parihIyante svapadAd yAvat paJcAzat // 109 // 1. SaNmAsikAntarasiddhAH stokAH, ekasamayAntarasiddhAH saMkhyeyaguNAH, evaM yAvat yavamadhyaM, tato hInA iti sAntaradvAraM gatam // anusamayadvAraM vaktukAmaH svayameva saMbadhnAti nirantarANAM kramo'yam // 2. aSTasamayasiddhAH stokAH, saptasamayasiddhAH saMkhyeyaguNAH, evaM saMkhyeyaguNavRddhayA yAvad dvau samayau // dvAram // gaNanAdvAramAha
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAgadvAra (mUla), 13. gaNanAdvAra 125 tataH paJcAzato 'saMkhyaguNitAstu yAvat paJcaviMzatiH / paJcaviMzataH ArabdhAH saMkhyaguNA bhavantyekAntAH // 110 // dvAram // (TI0) "aTThasaya" gAhA // gaNaNAe aTThasayasiddhA thovA, sattahigasayasiddhA aNaMtaguNA, evaM parihAyaMtaM aNaMtaguNavaDDie sapayAo jAva paNNAsa tti / saMpayaM - cautthabhAgo uvari bhaNNihii tti gAthArthaH // 109 // "tatto" gAhA // tatto paNNAsAo Arabbha asaMkhaguNavuDDi NeyavvA / kahaM ? auNapaNNAsasiddhA asaMkhejjaguNA, evaM jAva paNuvIsA / pacchaddhaM kaMThamiti gAhattho // 110 // gataM gaNaNAdAraM // bhaGgayA'lpabahutvavizeSakhyApanArthaM sthAnAlpabahutvadvAramAha (anu.) gaNanA dvArathI alpabadutva - emAM ekaso ATha siddho eka samayamAM thAya te alpa che, tenAthI ekaso sAta siddho anaMtaguNA che. Ama, ghaTatA-ghaTatA anaMtaguNavRddhithI svapadathI paccAsa sudhI Aai. 4ve. 752 yotho mAga vAze. // 108 // tyaa25||6 pacAsathI mAMDIne asaMkhyaguNa vRddhi thAya che tema jANavuM. te kaI rIte? ogaNa pacAsa eka samayamAM siddho asaMkhyaguNA che A rIte paccIsa sudhI jANavuM. arthAt eka samayamAM paccIsa sudhInI saMkhyA jANavI. A gAthAno uttarArdha saraLa che. te paccIsathI mAMDIne eka siddha sudhI anukrame saMkhyaguNa vRddhithI jANavA. arthAt paccIsathI eka sudhI anubha saMdhyAgu-2 vadhe cha. // 110 // nA dvAra pUre thayuM // have, bhaMgIthI alpabadutva vizeSa jaNAvavA mATe sauprathama sthAna alpabadutva jaNAve che. 1. gaNanayA'STazatasiddhAH stokAH, saptAdhikazatasiddhA anaMtaguNAH, evaM parihIyante'nantaguNavRddhyA svapadAd yAvatpaJcAzaditi / sAMprataM - caturthabhAga upari bhaNiSyate iti / 2. tataH paJcAzata ArabhyAsaMkhyaguNavRdirghAtavyA / kathaM ? ekonapaJcAzasiddhA asaMkhyeyaguNAH, evaM yAvat paJcaviMzatiH / pazcAdhaM kaNThyamiti gAthArthaH / 3. 'mArgaNA' g-gh-ng| paataasNpaa|
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 siddhaprAbhRta : saTIkaH sthAna alpabadutva dvAra (mU0) uttANaga pAsellaga, Nikujja vIrAsaNe ya ukuDue / ddhaTThiya omaMthiya, saMkhejjaguNeNa hINAe // 111 // appAbahuyaM // (chA0) uttAnake pArzvake nikubje vIrAsane cotkuTe / Urdhvasthite'vamasthite saMkhyeyaguNena hInena // 111 // alpabahutvam // (TI0) "uttANaga" gAhA // yathAsaMkhyamuddezinAmuttAnAdInAM saMkhyA yojayitavyA / katham ?, uttANagasiddhA savvabahugA 1, pAsellagasiddhA saMkhejjaguNahINA 2, NikujjasiddhA saMkhejjaguNahINA 3, evaM vIrAsaNasiddhA 4, ukkuDuyasiddhA 5, uddhaTThiyagasiddhA 6, omatthigasiddhA 7 ahomuhasiddhA 8 puvvaverihiM NijjamANA ahomuhaNikhittA vA, sesavigappA sao parato vA / evaM ca khetaphusaNAdAresu davvapamANavisesa jANaNatthaM bhaNiyaM ti gAthArthaH // 111 // gayamappabahuttaM mUladvAram / idAnIM sarvadvAravizeSopalambhArthaM sannikarSadvAramucyate, tatra "tattvabhedaparyAyairvyAkhyA" iti nyAyAt kramatastattvapradarzanAyAha (anu.) uddeza karAyelA uttAnAdi AsanonI saMkhyA anusAra saMkhyAo joDavI. (je pramANe uttAnAdi Asanonokrama che te pramANe saMkhyA joDavI jema ke uttAna avasthAmAM sauthI vadhu saMkhyA che tyArabAda ochI-ochI dareka AsanomAM jANavI.) te kaI rIte joDavI? emAM alpabadutva dareka AsanomAM batAve che. sauprathama uttAna AsanamAM 1. uttAnakasiddhAH sarvabahukAH 1, pArzvakasiddhAH saMkhyeyaguNahInAH 2, nikubjasiddhAH saMkhyeyaguNahInAH 3, evaM vIrAsanasiddhAH 4, utkaTukasiddhAH 5, UrdhvasthitakasiddhAH 6, avamasthitakasiddhAH 7, adhomukhasiddhAH 8, pUrvavairibhirnIyamAnA adhomukhanikSiptA vA, zeSavikalpAH svataH parato vA / evaM ca kSetra-sparzanAdvAreSu dravyapramANavizeSajJApanArthaM bhaNitamiti / 2- 'lambhArthe' pAtAsaMpA /
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ vibhAgadvAra (mUla), sthAna alpabahutvadvAra 127 arthAt sIdhI sutelI avasthAmAM siddha thayelA sahuthI vadhu che. 1, tenAthI eka pAsAthI-paDakhAthI sutelA pArzvakasiddho saMkhyaguNahIna che. 2, kunjaavasthAmAM siddha saMkhyAtaguNa hIna che 3, A rIte vIrAsanamAM siddha 4, utkRSTa Asanasiddha 5, urdhvasthitasiddha 6, avamasiddha 7, adhomukha siddha 8, pUrvavario dvArA laI javAtA adhomukha pheMkAyelA, tathA zeSavikalpo sva ke parathI jANavA. ane A rIte kSetra-sparzanA dvAromAM dravyapramANa vizeSane jANavA mATe kahyuM che. | 111 | alpabadutva nAmanuM AThamuM mULa dvAra pUruM thayuM. have, sarvadrAronA vizeSane prApta karavA mATe arthAt sarvadvAromAM je kAMI paNa vizeSa che je dvAromAM kahevAyela nathI tenA mATe navamuM sannikarSa dvArA kahevAya che. tyAM "vyAkhyA tatva-bheda ane paryAyothI thAya che" e nyAyathI kramathI tattva batAve che. - I 9 II saMnikarSa dvAra (mULa) - () tattvathI vyAkhyA (mU0) etto ya saNNigAso, dAresu jahakkameNa viNNeo / saMjogasaNNigAso, paDuccasaMbaMdha egaTThA // 112 // (0) tajha rivarSo kAju yathALa vizeH saMyogasannikarSaH, pratItyasaMbandha ekArthAH // 112 // (TI.) "patto ya" kahI | 'ataH' atyaMvadutvIjUrva sannivarSo vijJeyaH / kva katham ? ityucyate-'dvAreSu' sarveSu dravyapramANAdiSu yathAzvameLa' 3jIttalabena . sa vi tattva: (1) ? sata-saMyo:-dravyaprruupnnaadiinaamlpbhutvsNkhyeysNbndho yaH sannikarSaH - saMhitAnAM teSAmuccAraNaM isvadIrghatAvat / 'pratItyasaMbandhaH' yathA jambUdvIpAdikSetrAnekasiddhasaMkhyAM pratItyaikasiddhAnAM bahI saMkhyA / evamApadyante ekArthAH zabdA iti gAthArthaH // 112 // sAMprataM bheda ucyate (anu.) alpabadutvane jANatAM pahelAM saMnikarSa jANavo kyAM-kaI rIte? sarvadravyapramANAdi dvAromAM kahelA anusArathI jANavo. te tattva zuM 2. 'gatrAtpa' patAsaMga |
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 siddhaprAbhRta : saTIkaH che? tattva eTale ke saMyoga- dravya prarUpaNAdiono alpabadutva saMkhyaya saMbaMdhavALo je saMyoga teno saMnikarSa - saMhita (joDAyelA) thayelA evA temanuM hrasvatA-dIrghatAnI jema uccAraNa karavuM te tatva che, pratItyasaMbaMdha - jemake jabUdIpAdi kSetranI anekasiddha saMkhyAne AzrayIne ekasiddhanI saMkhyA bahumoTI che ekabIjAne AzrayIne kahevAtA A saMbaMdhane pratItya saMbaMdha paNa kahevAya che. A rIte eka arthavALA zabdo Ave che. saMyogasaMnikarSa - pratItyasaMbaMdha vagere ekAWka zabdo che e rIte tattva sama4. // 112 / / ve, mehanI vyAdhyA uve che. bheda (mU0) duviho u saNNigAso, saTThANe ceva taha paraTThANe / purisANaM sANaM, paraThANaM hoi sarisANaM // 113 // (chA0) dvividhastu sannikarSaH, svasthAne caiva tathA parasthAne / puruSANAM svasthAnaM, parasthAnaM bhavati sadRzAm // 113 // (TI0) "duviho u saNNigAso" gAhA // kahaM duviho tu ? 'saTThANe ceva taha paraTThANe' svasthAnaM-yadAzritya oghatastatprathamatayA siddhabhAvopalambhaH, yathA purisANaM aTThasayaM jattha siddhaM tattha titthuppatti tti kAuM saTThANaM bhaNNai / 'paraThANaM' hoi sarisANaM' ti jao saNNigAsaNA'hikatA teNa tattha ceva je aNNasaMkhavattiNo siddhA te paraThANaM ti / ata evetthaM cirantanaTIkAkRdAha- "saNNigAsaNA icchiyavvA" je ekkagA sijhaMti te bahugA,je do do sijhaMti te 1. kathaM dvividhastu ? / 2. puruSANAmaSTazataM yatra siddhaM tatra tIrthotpattiriti kRtvA svasthAnaM bhaNyate / 3. yataH sannikarSaNAdhikRtA tena tatra caiva ye'nyasaMkhyAvartinaH siddhAste parasthAnamiti / 4. "sannikarSaNA iSTavyAH" ye ekakAHsidhyanti te bahukAH, ye dvau dvau sidhyanti te saMkhyaguNahInAH, evaM yAvatpaJcaviMzatiriti / tena paramasaMkhyeyaguNahInA yAvatpaJcAzaditi / tena paramanantaguNahInA yAvadaSTazatamiti / evamoghena vibhAgenApi / evaM caiva jaMbUdvIpe bhastairavatayormahAvidehe / evaM dhAtakIkhaMDe puSkaravaradvIpArdhe ca ye ekakasiddhAste bahukAH, itare stokA iti /
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. niraMtara (mUta), 2. tattvathI cA, mera 129 saMkhejjaguNahINA, evaM jAva paNuvIsa tti / teNa paraM asaMkhejjaguNahINA jAva paNNAsa tti / teNa paraM aNaMtaguNahINA jAva aTThasayaM ti / evaM ogheNa vibhAgeNa vi / evaM ceva jaMbuddIve bharaheravaesu mahAvidehe / evaM dhAyaisaMDe pokkharavaradIvaDDe ya je ekkagasiddhA te bahugA, iyare thova tti / pUrvavat saMharaNam / aNaMtarAgaI vA paDucca ogha saTThANaparaTThANe / yataH sa evAha-"lavaNe je ekkagA sijhaMti te bahugA, je do do sijhaMti te asaMkhejjaguNahINA / evaM kAloyaNe vi" evaM kAlAdiSvapi sarvamArgaNAdvAreSu svasthAnaparasthAne draSTavye iti gAthArthaH // 113 // enAmevArthagati darzayan sarvavyAptyarthaM karaNamAha (anu.) sagnikarSa be prakArano kaI rIte hoya che? svasthAna - ke jene AzrayIne oghathI prathamatayA siddha bhAvano upalabhya thAya che. jema ke ekaso ATha puruSo je sthAne siddha thayA tyAM tIrthanI utpatti thAya che ema karIne te svasthAna kahevAya che. tathA samAna saMkhyAvALAne AzrayIne parasthAna kahevAya che kAraNa ke ahIM saMnikarSaNAno adhikAra che tethI tyAM ja je anya saMkhyAvALA siddho thAya che te temanuM parasthAna kahevAya che. ATalA mATe ja to ciraMtana TIkAkAra kahe che - "saMnikarSaNA mAnavI" je ekalA siddha thAya che te ghaNA che je be-be siddha thAya che te saMkhyayaguNahIna che ema paccIsanI saMkhyA sudhI jANavuM, tenA pachI pacAsanI saMkhyA sudhI asaMkhyaguNahIna ane tenA pachI ekaso ATha siddha sudhI anaMtaguNahInatA kramazaH jANavI. Ama, oghathI ane vibhAgathI paNa jANavuM. A rIte ja jaMbUdvIpamAM bhArata-airavata-mahAvidehamAM, 1. antarAgati vA pratItya oghasvasthAna parasthAne / 2. "lavaNe ye ekakAHsidhyanti te bahukAH,ye dvau dvau sidhyanti te'saMkhyeyaguNahInAH / evaM kAlodane'pi" 3. 'saMkhejja' ng| 4. "Rtiyo vi' 5--.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 siddhaprAbhRta : saTIkaH ema ja dhAtakIkhaMDamAM ane puSkaravarArdhadvIpamAM je eka siddha che te ghaNA che bIjA alpa che. saMharaNanA viSayamAM pUrvavat che, athavA anaMtarAgatine AzrayIne ogha svasthAna-parasthAna che. kAraNa ke te ja kahe che - lavaNa samudramAM je ekasiddha che te bahu che je be-be siddha thAya che te asaMkhyaguNa hIna che e rIte kAlodadhimAM paNa jANavuM." Ama, kAlAdi sarvamArgakhAdvAromAM paNa svasthAna-parasthAna jANavA. || 113 || A ja arthagatine batAvavA sarvavyApti mATe karaNa batAve che. (mU0) daTTaNaM aTThasayaM, sesapayANaM tu cauhi~ hiyaladdhaM / bahuyAihANisesA, kameNimeNaM tu NAyavvA // 114 // paDhamebhAge saMkhA, asaMkha biie aNaMta taiyAi / bipae bahusaMkhejjA, saMkhejjavivajjiya caukke // 115 // khettAiesu evaM, NeyaM kAle vi lakkhaNaM iNamo / ikkagamAI kAlA, cautigadugasamayabhAgakamA // 116 // dAraM // (chA0) dRSTravA'STazataM zeSapadAnAM tu caturbhirhitalabdham / bahukAdihAnizeSAH krameNAnena tu jJAtavyAH // 114 // prathame bhAge saMkhyAH, asaMkhyA dvitIye'nantAstRtIyAdi / dvipAde bahusaMkhyeyAH saMkhyeyavivarjitAzcatuSke // 115 // kSetrAdikeSvevaM jJeyaM kAle'pi lakSaNamidam / ekagamAdayaH kAlAH, catustrikadvikasamayabhAgakramAH // 116 // (TI0) "daTThaNaM" gAhA // jattha jattha aTThasayaM saMbhavai tattha tattha "sesapayANaM"ti aTThagaM avaNettu sesapayaM sayaM tassa 'cauhiM' hiyaladdhaM' 1. yatra yatrASTazataM saMbhavati tatra tatra x iti aSTakamapanIya zeSapadaM zataM tasya caturbhirbhAge hRte labdhaM bahukAdayaH- /
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131 9. saMnikarSadvAra (mUla), 1. tattvathI vyAkhyA, bheda ti cauhiM bhAge hite laddhaM bahuyAdI cattAri hANipayA sesA labbhaMti / te ya kameNimeNaM tu NAyavvA // 114 // "paDhame bhAge saMkhA" gAhA // paMDhamo cautthabhAgo paNuvIsA,tattha 'saMkhA' iti saMkhejjaguNA hANI daTThavvA / bIe asaMkhaguNahANI paNNAsaM jAva tti / 'aNaMta taiyAi' tti taiyapayaM AikAuM cautthapayaM jAva aTThasayaM tAva aNaMtaguNahANI egapaNNAsAo Arabbha daTThavva tti / evaM vyApakatvAtkaraNasUtrasya 'daTTaNaM aTThasayaM' ti asya copalakSaNatvAt teNe jattha vIsA sijhaMti tattha je ekkagasiddhA te bahugA / dugamAdI jAva paMca ee saMkhejjaguNahINA / teNa paraM chAdisiddhA asaMkhejjaguNahINA jAva dasa tAva esA hANI, "asaMkha bitie" tti vacanAt / tato ekkArasAi jAva vIsA tAva aNaMtaguNahANI, 'aNaMta taiyAi' tti vacanAt / evaM sarvatra bhAvanA adholokAdiSu viMzakeSu draSTavyA / herivasse dasa diTThA,tattha do avaNettu sesassa cauhi hiyaladdhA do TThANA dugaM tigaM ca tattha saMkhAhANI / taMjahA- ekkagasiddhehito dugadugasiddhA saMkhejjaguNahINA, tehito tigatigasiddhA saMkhijjaguNahINA, tehito caucausiddhA asaMkhejjaguNahINA, tao paMcapaMcasiddhA asaMkhaguNahINA / tao chappabhii aNaMta-guNahINA jAva dasa tti / evaM 1. catvAro hAnipadAH zeSA labhyante / te ca krameNAnena tu jJAtavyAH / 2. prathamazcaturthabhAgaH paJcaviMzatiH, tatra x saMkhejjaguNA hAnirdraSTavyA / dvitIye'saMkhyaguNahAniH paJcAzadyAvaditi / x tRtIyapAdamAdikRtvA caturthapAdaM yAvadaSTazataM tAvadanantaguNahAnirekapaJcAzata Arabhya draSTavyeti / 3. tena yatra viMzatiH sidhyanti tatra ye ekaka siddhAste bahukAH / dvAvAdayo yAvat paJca ete saMkhyeyaguNahInAH / tena paraM SaDAdisiddhA asaMkhyeyaguNahInA yAvaddaza tAvadeSA hAniH / 4. tata ekAdazAderyAviviMzati stAvadanantaguNahAniH / 5. harivarSe daza dRSTAH, tatra dvAvapanIya zeSasya caturbhirhitalabdhe dve sthAne dvikaM trikaM ca tatra saMkhyAhAniH / tadyathA - ekkakasiddhebhyo dvau dvau siddhAH saMkhyeyaguNahInAH, tebhyastrika-trikasiddhAH saMkhyeyaguNahInAH, tebhyazcatuzcatuHsiddhA asaMkhyeyaguNahInAH, tataH paJca-paJcasiddhA asaMkhyaguNahInAH / tataH SaTprabhRtiranantaguNahInA yAvaddazeti / evaM tAvadyatra dvipadAtiriktA saMkhyA dRSTA tatra trikahAniH / yatra punadvipade tatra katham ? ata Aha- /
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 siddhaprAbhRta : saTIkaH tAva jattha dupayAirittA saMkhA diTThA tattha tighaannii| jattha puNa dupayA tattha kahaM ? ata Aha - "bipae bahusaMkhejjA 'dvAbhyAM niSpannaM padaM dvipadaMcaturthabhAga ityarthaH, tattha bahusaMkhejjA, jahA javamajhe aTTha siddhA, tattha je ekkagA siddhA te bahuyA, do do saMkhejjaguNahINA, evaM jAva cattAri / tao paMcagAI aNaMtaguNahINA jAva aTTha tti / asaMkhaguNahANI Natthi, kutaH ? vishessnnaanythaanupptteH| ata evaikapade cAntaramAha-'saMkhejjavivajjiya caukke' jattha cattAri siddhA diTThA tattha saMkhejjaguNahANI Natthi / jahA uDDaloe je ekkagA siddhA te bahugA, je do do te asaMkhejjaguNahINA, je tiNNi tiNNi te aNaMtaguNahINA, evaM cattAri vi / egeNa payaM, dusu addhaM, teNa paraM 'aNaMta taiAdI (I)' tti vacanAdardhAtpareNAnantaguNahAniH / lavaNe do siddhA diTThA, tattha ekkagasiddhA bahugA, dugasiddhA aNaMtaguNahINA / evaM kammabhUmiakammabhUmIaMtaradIvesu savvavettesu aNumaggaNA kAyavvA / evaM ceva savvamaggaNAdAresu // 115 // ata evAtidezamAha- "khettAiesu evaM" gAhA // jaheva davvapamANaM 1. tatra bahusaMkhyeyA yathA yavamadhye'STau siddhAH, tatra ye ekakAH siddhAste bahukAH, dvau dvau saMkhyeyaguNahInAH, evaM yAvaccatvAraH / tataH paJcAdayo'nantaguNahInA yAvadaSTAviti / asaMkhyaguNahAnirnAsti / 2- yatra catvAraH siddhA dRSTAstatra saMkhyeyaguNahAnirnAsti / yathordhvaloke yai ekakAH siddhAste bahukAH, ye dvau dvau te'saMkhyeyaguNahInAH, ye trayastrayaste'nantaguNahInAH evaM catvAro'pi / ekena padaM, dvayorarddhaM, tena paraM / 3. lavaNe dvau siddhau dRSTau, tatraikakasiddhA bahukAH, dvikasiddhA anantaguNahInAH / evaM karmabhUmyakarmabhUmyantaradvIpeSu sarvakSetreSvanumArgaNA karttavyA / evaM caiva sarvamArgaNA dvAreSu / 4. yathaiva dravyapramANaM mArgitaM kSetrAdikeSu mUladvAreSvevaM caiva sannikarSaNAdvAraM netavyaM vA / kAle'pi mUladvAre evaM caiva / navaraM lakSaNametad x pazcArdham / ekagamAdayaHsiddhA yAvat paJcaviMzatiH, ete kathaM sannikarSitavyAH ? caturaH samayAn yAvat / kathaM ? bhaNyate x jaMbUdvIpe ye ekakA anusamayaM sidhyanti te kiyacciraM kAlato bhavanti ? jaghanyenaikaM samayaM, utkRSTena caturaH /
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. saMnikarSadvAra (mUla), 1. tattvathI vyAkhyA, bheda 133 maggiyaM khettAiesu mUladAresu evaM ceva sannikAsaNAdAraM 'NeyaM' jJeyaM NetavvaM vaa| kAle vi mUladAre evaM ceva / NavaraM lakkhaNaM iNamo - "ekkagamAdI" tyAdi pacchaddhaM / ekkagamAdI siddhA jAva paNuvIsA, ee kahaM saNNigAsetavvA ? causamae jAva / kahaM ? bhaNNai - 'kAlA' jaMbuddIve je ekkagA aNusamayaM sijhaMti te kevacciraM kAlao hoMti ? jahaNNeNaM egaM samayaM, ukkoseNaM cattAri samae / evaM do do, evaM tiNNi tiNNi jAva paNuvIsa tti / teNa pareNa chavvIsA kahaM saNNigAsetavvA ? 'tiga' tti tiNNi samaye jAva / kahaM ? bhaNNai - je chavvIsaM chavvIsaM sijhaMti te kevaikAlaM sijhaMti ? jahaNNeNaM egaM samayaM, ukkoseNaM tiNNi samae, evaM jAva paNNAsa tti / teNa pareNa ekkapaNNAI kahaM sannigAsetavvA? bhaNNai-'duga' tti doNNi samae, jAva / kahaM?, bhaNNai- je egAvannaM egAvanaM siMjjhaMti te kevaikAlaM sijhaMti ? jahaNNeNaM egaM samayaM, ukkoseNaM dosamae, evaM jAva aTThasayaM ti / evaM sesaM pi vIsapuhuttAi aNumaggeyavvaM // 116 // kAletti sammattaM // saMpayamaMtaradAraM seDhIdugeNa sannigAsijjai tti kAuM ao seDhidugaM Aha (anu.) AgaLanI gAthAmAM svasthAna-parasthAna batAvyA have Aja arthagatinuM kAraNa batAvatAM kahe che jyAM jyAM ekaso ATha samayAH / evaM dvau dvau, evaM trayastrayo yAvat paJcaviMzatiriti / tena pareNa SaDviMzatiH kathaM sannikarSitavyAH ? x trIn samayAnyAvat / kathaM ? bhaNyate - ye SaDviMzatiH SaDviMzatiH sidhyanti te kiyatkAlaM sidhyanti ? jaghanyenaikaM samayaM, utkRSTena trayaH samayAH, evaM yAvat paJcAzaditi / tena pareNekapaJcAzadAdayaH kathaM sannikarSitavyAH ? bhaNyate -dvau samayau yAvat kathaM ? bhaNyate - ye ekapaJcAzadeka paJcAzat sidhyanti te kiyatkAlaM sidhyanti ? jaghanyenaikaM samayaM, utkRSTena dvau samayau, evaM yAvadaSTazatamiti / evaM zeSamapi viMzatipRthaktvAdayo'numArgayitavyam / kAla iti samAptam / sAmpratamantaradvAraM zreNIdvikena saMnikarNyate iti kRtvAtaH zreNidvikamAha
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 siddhaprAbhRta : saTIkaH saMbhave che, arthAt utkRSTathI 100 siddho saMbhave che tyAM tyAM emAMthI ATha bAda karIne je so vadhe che teno cArathI bhAga karatAM bahukAdi cAra hAni pado zeSa bace che. te A kramathI jANavA. / 114 prathama caturthabhAga paccIza, tyAM saMkhyaguNahAni jANavI. bIjAmAM paccAza sudhI asaMkhyaguNa hAni jANavI. trIjA pAdane Adi karIne cothuM pAda jyAM sudhI 108 che tyAM sudhI anaMtaguNahAni ekAvanathI mAMDIne jANavI, arthAt trIjA-cothA padamAM anaMta guNahAni thAya che eTale ke padathI mAMDIne 108 sudhInI saMkhyA sudhI anaMtaguNa hAni samajavI. A rIte karaNasUtra vyApaka hovAthI ane 'va masa' e gAthA lakSaNarUpa thatI hovAthI dareka saMkhyAnA A rIte cAra bhAga karatAM jyAM viza siddha thAya che tyAM eka siddha che te ghaNA che. ane pAMca e saMkhyaguNahIna che kAraNa ke 20no be thI mAMDIne pAMca sudhInA 4thI bhAga karatAM prathama bhAgamAM 6nI saMkhyA Ave che eTale tyAM yathokta hAni samajavI. tenA pachI chathI mAMDIne siddho asaMkhyaguNahIna daza sudhI A hAnI "masaMha vitti" e vacanathI jANavI. tyArabAda, agiyArathI vIza sudhImAM anaMtaguNa hAni 'gata tArUM' e vacanathI jANavI, Ama, sarvatra bhAvanA adholokAdi vizakomAM arthAt jayAM 20 siddha thAya che te sthAnomAM jANavI, harivarSamAM daza daza jovAyA che tyAM ra bAda karIne zeSa AThano cArathI bhAga karatAM ra sthAna AvyA che ane traNa che tyAM saMkhyAnI jANavI, jema ke - ekaeka siddhathI be-besiddho saMkhyaguNahIna, tenAthI traNa-traNa siddho saMkhyaguNahIna ane tenAthI cAra-cAra siddho asaMkhyayaguNahIna, tenAthI pAMca-pAMca siddho asaMkhyaguNahIna che te pachI chathI mAMDIne daza sudhI siddho anaMtaguNahIna che. e rIte jyAM be padathI vadhu saMkhyA che tyAM trikanI hAnI thAya che paNa jyAM be padanI saMkhyA che tyAM zuM karavuM? kahe che - be dvArA je pAda banyuM te dvipAda - cotho bhAga, tyAM bahusaMkhyayA siddho je jemake yavamadhyamAM ATha siddho che tyAM je eka siddha
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 135 1. nirNatA (), 2. tattvathI bAhya, mera che teghaNA che, be-be siddho saMkhyaguNahIna che e pramANe cAra sudhI thAya pachI paMcakAdi anaMtaguNahInA ATha sudhI jANavA. emAM asaMkhya guNahAni nathI, kema? ema mAnIe to vizeSaNa asaMgata Thare che. eTale ja eka pAdamAM aMtara jaNAve che - jyAM cAra siddha jovAya che tyAM saMkhyayaguNa hAni nathI jemake urdhvalokamAM je ekasiddha che te bahu che ane je be-be siddha che te asaMkhyaguNa hIna che. je traNa-traNa siddha che te anaMtaguNahIna che A rIte cAra siddhamAM paNa jANavuM. ekathI pAda, bemAM aDadhuM tyAra bAda "akhaMta taiyAdI" e vacanathI aDadhA pachI anaMta guNa hAni thAya che. lavaNamAM be siddha jovAya che tyAM ekasiddha ghaNA che ane be siddha anaMtaguNahIna che. A rIte karmabhUmi-akarmabhUmi ane aMtaradvIpomAM sarvakSetromAM anumArgaNA karavI. A ja rIte sarvamArgaNA dvAromAM jANavuM. te 115 ne eTale ja have, saMkSepa jaNAve che. je rIte dravyapramANanI mArgaNA karI te rIte ja kSetrAdi mULadvAromAM samikarSaNA dvArA jANavuM athavA lAvavuM . kALa-mULadvAramAM paNa A ja rIte. paraMtu enuM lakSaNa Ama karavuM - ekathI mAMDIne paccIza siddho, emano saMnikarSa kaI rIte karavo? cAra samaya sudhI karavo. kaI rIte? - kahevAya che, jaMbUdvIpamAM je eka siddha anusamaya thAya che kALathI te keTale sudhI thAya? jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI cAra samaya, A pramANe be-be, traNa-traNa cheka paccIsa sudhI jANavuM. tyAra pachI, chavvIsa siddhano saMnikarSa kaI rIte karavo? traNa samaya sudhI kaI rIte? kahe che - je chavvIsa-chavvIsa siddha thAya che te keTalo kALa siddha thAya che? jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI traNa samaya Ama pacAza sudhI jANavuM. tyArabAda, ekAvanAdi no saMnikarSa kaI rIte karavo ? be samaya sudhI kema ? je ekAvana-ekAvana siddha thAya che te keTalo kALa siddha thAya che? jaghanyathI eka samaya utkRSTathI be samaya Ama ekaso ATha siddha sudhI thAya che. A rIte zeSa vizapRthakRtva paNa anumArgaNA karavuM. eTale ke, 20 Adi siddha sthAnomAM paNa Ama jANavuM. ||
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta: saTIkaH 116 // kALa dvAra pUrNa thayuM // have, aMtaradvArano be zreNIthI sannikarSa kare che ema karIne have, be zreNIo jaNAve che - 136 aMtara dvAra be zreNIo - (mU0) etto ya hoi seDhI, duvihA khettAiesu dAresu / tA vi jahasaMbha0 veNaM, aTThasu vi havaMti viNNeyA // 117 // ( chA0 ) itazca bhavati zreNI, dvividhA kSetrAdikeSu dvAreSu / te'pi yathAsaMbhavenASTAsu api bhavato vijJeye // 117 // (TI0) "etto ya hoi seDhI" gAhA // 'seDhI duvihA paNNattA, aNaMtarovaNihiyA ? paraMparovaNihiyA ya 2 / anantarAdanantara eva sthAne upanidhIyata ityanantaropanidhikA / paraMparayA vyavadhAnena upanidhIyata iti paraMparopanidhikA / iyaM ca dvividhA'pi kim ? ata Aha - 'khettAiesu maggaNAdAresu viNNeyA iti kriyA'bhisaMbandhaH / 'tA 'vi' tti tAo vi khettAimaggaNAgayAo seDhIo jahasaMbhaveNa asu mUladAresu viNNeyA ityakSarArthaH / vistarArthastvayam 'khettadAramahikiccA seDhI icchiyavvA - je jahaNNageNa khetteNa sAhariyA sijjhati te bahugA 1, je paesAhigakhette sijjhati te visesahINA 25, - 1. zreNI dvividhA prajJaptA, anantaropanidhikA 1, paraMparopanidhikA ca 2 / 2kSetrAdikeSu mArgaNAdvAreSu vijJeyA / 3- te'pi kSetrAdimArgaNAgate zreNyau yathAsaMbhavenASTAsu mUladvAreSu vijJeye / 4. 'tA u' tti G / 5 - kSetradvAramadhikRtya zreNI - cchitavyA - ye jaghanyakena kSetreNa saMhRtAH sidhyanti te bahukA: 1, ye pradezAdhikakSetre sidhyanti te vizeSahInA: 2, ye dvipradezAdhikakSetrasaMhRtAste vizeSahInAH 3, evaM yAvadutkRSTakaM kSetramiti, kiM bhaNitaM bhavati ? paJcacatvAriMzacchatasahasrAH evamanantaropanidhikA / paraMparopanidhikAyAM guNavRddhisthAnAntaraM vA guNahAnisthAnAMtaraM vA nAsti / -
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. saMnikarSadvAra (mUla), aMtaradvAra - be zreNI 137 * je dupaesAhigakhettasAhariyA te visesahINA 3, evaM jAva ukkassagaM khettaM ti, kiMbhaNiyaM hoi ? paNayAlIsaM sayasahassA, evaM aNaMtarovaNihiyA / paraMparovaNihiyAe guNavaDDhiTThANaMtaraM vA guNahANiTThANaMtaraM vA Natthi, dugurNahINA viNa labdhaMti tti bhAvattho, evaM oghao / vibhAgaova bharahAisavvakhettesu evaM ceva duvihA seDhI daTThavvA / khettaseDhI gayA / kAlaseDhI icchiyavvA - susamasusamAe paDhame samae siddhA thovA, bitie samae appANaMtareNa NeyavvaM jAva jahiM bhagavaM usabhasirI cuo tahiM saMkhejjaguNA, teNa paraM saMkhejjaguNahINA paDhame samae / biti samae appANaMtareNaM NeyavvaM puNo jAva jahiM samae jAo tahiM saMkhejjaguNA, tao'NaMtarasamae saMkhejjaguNahINA / biti sama appANaMtareNa jahiM samae rAyA ahisitto tarhi saMkhejjaguNA, tao'NaMtarasamae saMkhejjaguNahINA / puNo bitie samae appANaMtareNa jahiM pavvaio tahiM saMkhejjaguNA, tao'NaMtarasamae saMkhejjaguNahINA / *cihnadvaya madhyavartI pATho nAsti - pAtAsaMpA / 1. dviguNahInA api na labhyanta iti bhAvArtha:, evamoghataH / vibhAgato'pi bharatAdisarvakSetreSu evameva dvividhA zreNI draSTavyA / kSetrazreNI gatA // kAla zreNISTavyA - suSamasuSamAyAM prathame samaye siddhAH stokAH, dvitIye samaye AtmAntareNa jJeyaM yAvad yatra bhagavAnRSabhazrI zcyutastatra saMkhyeyaguNAH, tena paraM saMkhyaguNahInAH prathame samaye / dvitIye samaye AtmAntareNa netavyaM punaryAvadyatra samaye jAtastatra saMkhyeyaguNAH, tato'naMtarasamaye saMkhyeyaguNahInAH / punardvitIyasamaye AtmAntareNa yatra samaye rAjAbhiSiktastatra saMkhyeyaguNAH, tato'nantarasamaye saMkhyeyaguNahInAH / punardvitIyasamaye AtmAntareNa yatra pravrajitastatra saMkhyeyaguNAH, tato'nantara samaye saMkhyeyaguNahInA: / dvitIye samaye AtmAntareNa yatra kevalamutpannaM tatra saMkhyeyaguNAH, tato'nantarasamaye saMkhyeyaguNahInAH / dvitIye samaye AtmAntareNa yatra parinivRttastatra yavamadhyaM tena paraM vizeSahInAH / evamekaikasmiMstIrthakare tIrthakare / kAlazreNI gatA // gatizreNI iSTivyA - nairayikebhyo dazavarSasahastrikebhyo ye'nantarAgatAH sidhyanti te bahukA:, tena paraM vizeSahInA yAvadutkRSTikA sthitiriti / paraMparopanidhikAyAM palyapRthaktvaM gatvA - /
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 siddhaprAbhRta : saTIkaH bitie samae appANaMtareNaM jahiM kevalaM uppaNNaM tahiM saMkhejjaguNA, tao'NaMtarasamae saMkhejjaguNahINA / bitie samae appANaMtareNa jahiM pariNivvuo tahiM javamajhaM, teNa paraM visesahINA / evaM ekkekkammi titthagare titthagare / kAlaseDhI gayA // gaiseDhI icchiyavvA - NeraIehiM dasavAsasahassigehi je aNaMtarAgayA sijhaMti te bahugA, teNa paraM visesahINA jAva ukkassigA Thii tti / paraMparovaNihiyAe paliyapuhuttaM gaMtuM duguNahINA, evaM jAva ukkassiyA Thii tti appAbahuyaM, ukkassiyAe ThiIe aNaMtarAgayasiddhA thovA 1, jahaNNiyAe saMkhejjaguNA 2, ajahaNNANukkassiyAe aNaMtarAgayA saMkhejjaguNA 3, ajahaNNAe visesAhiyA 4, aNukkassAe visesAhiyA 5, savvAsu visesAhiyA 6 / maNussehi~ jahaNNiyAe ThiIe aNaMtarAgayA thovA sijhaMti 1 teNa paraM visesAhiyA visesAhiyA jAva caurAsipuvvasayasahassANi tti / tahiM dosu TThANesu javamajjhaM, teNa paraM visesahINA jAvukkassigA Thii tti / 1. dviguNahInAH, evaM yAvadutkRSTikA sthitirityalpabahutvam, utkaSTAyAM sthityAmanantarA gatasiddhAH stokAH 1, jaghanyAyAM saMkhyeyaguNAH 2, ajaghanyAnukRSTAyAmanantarAgatAH saMkhyeyaguNAH 3, az2aghanyAyAM vizeSAdhikAH 4, anukRSTAyAM vizeSAdhikAH 5, sarvAsu vizeSAdhikAH 6 / manuSyebhyo jaghanyAyAM sthityAmanantarAgatAH stokAH sidhyanti 1, tena paraM vizeSAdhikA vizeSAdhikA yAvaccaturazItipUrvazatasahasrANIti / tatra dvayoH sthAnayoryavamadhyaM, tena paraM vizeSahInA yAvadutkRSTA sthitiriti / paraMparopanidhikAyAmantarmuhUrtaM gatvA dviguNAH, evaM yAvadyavamadhyaM, yavamadhyasyopari tAvantaM caiva gatvA dviguNahInAH, etena kAraNena jaghanyAyAM sthityAmanantarAgatAH stokAH sidhyanti 1, utkRSTAyAM saMkhyeyaguNAH 2, yavamadhye saMkhyeyaguNAH 3, yavamadhyoparyasaMkhyeyaguNAH 4, adho vizeSAdhikAH 5, sarve vizeSAdhikAH 6 / tiryagyonikA jaghanyAyAM paryAptakanirvAmanantarAgatAH siddhAH stokAH, tena paraM vizeSAdhikAH / evaM yathA manuSyANAM dvividhA zreNI alpabahutvaM ca tathA tirazcAmapi bhANitavyaM / bhavanavAsibhyo dazavarSasahasrikAyAM sthityAmanantarAgatAH bahukAH 1
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. saMnikarSadvAra (mUla), aMtaradvAra - be zreNI 139 paraMparovaNihiyAe aMtomuhattaM gaMtuM duguNA, evaM jAva javamajhaM, javamajjhassuvari tattiyaM ceva gaMtuM duguNahINA, eteNa kAraNeNaM jahaNNigAe ThiIe aNaMtarAgayA thovA sijhaMti 1, ukkassiyAe saMkhejjaguNA 2, javamajjhe saMkhejjaguNA 3, javamajhuvariM asaMkhejjaguNA 4, heTThao visesAhiyA 5, savve visesAhiyA 6 / tirikkhajoNigA jahaNNiyAe pajjattagaNivvattIe aNaMtarAgayA siddhA thovA, teNa paraM visesAhiyA / evaM jahA maNussANaM duvihA seDhI appAbahuyaM ca tahA tiriyANaM pi bhANiyavvaM / bhavaNavAsIhiM dasavAsasahassigAe ThitIe aNaMtarAgayA bahugA 1, teNa paraM visesahINA visesahINA jAva ukkassigA Thii tti / jahA NeraiyANaM duvihA seDhI appAbahuyaM ca tahA bhavaNavAsiNNaM pi bhANiyavvaM / bhavaNavAsiNIhiM dasavAsasahassigAe ThitIe aNaMtarAgayA bahugA 1, teNa paraM visesahINA visesahINA jAva ukkassigA Thii tti / 1. tena paraM vizeSahInA yAvadutkRSTA sthitiriti / yathA nairayikAnAM dvividhA zreNI alpabahatvaM ca tathA bhavanavAsinInAmapi bhANitavyaM / bhavanavAsinibhyo dazavarSasahasrikAyAM sthityAmanantarAgatA bahukAH 1, tena paraM vizeSahInA vizeSahInA yAvadutkRSTA sthitiriti / yathA nairayikAnAM dvividhA zreNI alpabahutvaM ca tathA bhvnvaasiniinaampi| dazavarSasahasrasthitayo'tibahukAstena jaghanyasthitikebhyo'nantarAgatA bahukAH siddhAH / evaM bhavanavAsinAmapi devAnAmiti / vANavyaMtarebhyaH strIpuruSebhyo dazavarSasahasrikAyAH sthityAH anaMtarAgatA bahukAH sidhyanti, tena paraM vizeSahInA: yAvadutkRSTA sthitiriti / paraMparopanidhikAyAM palyopamasyAsaMkhyeyabhAgaM gatvA dviguNahInA, evaM sarvacaitena karaNenotkRSTAyAH sthityA anantarAgatAH stokAH sidhyanti 1, jaghanyAyAM sthityAM saMkhyeyaguNAH 2, jaghanyAnutkRSTAyAM saMkhyeyaguNAH 3, ajaghanyAyAM vizeSAdhikAH 4, anutkRSTAyAM vizeSAdhikAH 5, sarvAsu vizeSAdhikAH 6 / vaimAnikA jaghanyAyAM sthityAmanantarAgatAH stokAH sidhyanti, tena paraM vizeSAdhikAH yAvatpalyopamapRthaktvaM gatvA dvayoH sthAnayo ryavamadhyaM / tena paraM vizeSahInA yAvadutkRSTasthitiriti // avagAhaneti dvAram - jaghanyAyAmavagAhanAyAM siddhAH stokAH 1, tena paraM vizeSAdhikA yAvat saptaratnayaH / tatra dvayoH sthAnayoryavamadhyaM, tena paraM vizeSahInAH - /
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 siddhaprAbhRta: saTIka : I jahA NeraiyANaM duvidhA seDhI appAbahuyaM ca tahA bhavaNavAsiNIpi / dasavAsasahassaThiitAo aibahugAo teNa jahaNNaThiiyAhiMto anaMtarAgayA bahugA siddhA, evaM sarvatra bhAvanA / evaM bhavaNavAsINaM pi devANaM ti / vANamaMtarehiM thIpurisehiM dasavAsasahassiyAe ThiIe anaMtarAgayA bahugA sijjhaMti, teNa paraM visesahINA jAva ukkosiyA Thiiti / paraMparovaNihiyAe paliovamassa asaMkhejjaibhAgaM gaMtUNa duguNahINA duguNahINA, evaM savvattha eeNa kAraNeNa ukkosiyAe ThiIe aNaMtarAgayA thovA sijjhati 1, jahaNNiyAe ThiIe saMkhejjaguNA 2, ajahaNNA - NukkosAe saMkhejjaguNA 3, ajahaNNiyAe visesAhiyA 4, aNukko-siyAe visesAhiyA 5, savvAsu visesAhiyA 6 / vemANiyA terere of aNaMtarAgayA thovA sijyaMti, teNa paraM visesAhiyA jAva paliovamapuhuttaM gaMtUNa dosu TThANesu javamajjhaM / teNa paraM visesahINA jAva ukkosiyA Thiiti // ogAhaNe tti dAraM jahaNiyA ogAhaNAe siddhA thovA 1 teNa paraM visesAhiyA jAva - 1. yAvadutkRSTA'vagAhaneti / paraMparopanidhikAyAmutsedhAGgulasya saMkhyeyabhAgaM gatvA dviguNAH, evaM yAvadyavamadhyaM / yavamadhyasyopari tAvantaM ceva gatvA dviguNahInA / etena kAraNenotkRSTAyAM stokAH 1, jaghanyAyAM saMkhyeyaguNAH 2, yavamadhye saMkhyeyaguNAH 3, adho yavamadhyasyAsaMkhyeyaguNAH 4, upari vizeSAdhikA: 5, sarve vizeSAdhikA: 6 / evaM tIrthakare tIrthakare / avagAhanA samAptA // pratipatitAnAM zreNI iSTavyA apratipatita siddhAH stokAH, sakRtpratipatitA vizeSAdhikAH, dvivAre pratipatitA vizeSAdhikAH, evaM yAvadutkRSTasaMkhyeyasthAnAnAM saMkhyeyabhAgaH / atra dvayoH sthAnayoryavamadhyaM tena paraM vizeSahInA yAvadutkRSTakaM saMkhyeyakamiti / paraMparopanidhikAyAmapratipatitasiddhAH stokAH, tena paraM vizeSAdhikA yAvadyajjaghanyaM patitAsaMkhyeyakaM tasyArdhacchedanakAnAM saMkhyeyabhAgaM gatvA punararddhena cchidyamAnasya rAzeryocchedanakarAzistasya saMkhyeyabhAge iti bhaNitaM bhavati / evaM dviguNadviguNasthAnAni tAvannetavyAni yAvadyavamadhyamiti / upari yavamadhyasya tAvantaM ceva gatvA dviguNahInAni yAvadutkRSTakaM saMkhyeyakamiti /
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. saMnikarSadvAra (mUla), aMtaradvAra - be zreNI 141 sattarayaNIo / tahiM dosu TThANesu javamajhaM, teNa paraM visesahINA jAva ukkosiyA ogAhaNa tti / paraMparovaNihiyAe ussehaMgulassa saMkhejjai bhAgaM gaMtUNa duguNA, evaM jAva javamajjhaM / javamajjhajassa uvari tattiyaM ceva gaMtuM duguNahINA / eteNa kAraNeNa ukkosiyAe thovA 1, jahaNNiyAe saMkhejjaguNA 2, javamajhe saMkhejjaguNA 3, heTThA javamajjhassa asaMkhejjaguNA 4, uvariM visesAhiyA 5, savve visesAhiyA 6 / evaM titthagare titthagare / ogAhaNA samattA // paDivatiyANaM seDhI icchiyavvAapaDivaDiyasiddhA thovA, saiMpaDivaiyA visesAhiyA, dovAre paDivaiyA visesAhigA, evaM jAva ukkassasaMkhejjagaThANANaM saMkhejjaibhAgo / ettha dosu ThANesu javamajhaM, teNa paraM visesahINA jAva ukkassagaM saMkhejjagaM ti / paraMparovaNihiyAe apaDivaiyasiddhA thovA, teNa paraM visesAhiyA jAva jaM jahaNNaM paDitAsaMkhejjagaM tassaddhaccheyaNagANaM saMkhejjaibhAgaM gaMtUNa puNo areNa cchijjamANassa rAssi jo cheyaNagarAsI tassa sNkhejjibhaago| tti bhaNiyaM hoi / evaM duguNaduguNaThANANi tAva NeyavvANi jAva javamajhaM ti / uvari javamajjhassa tattigaM ceva gaMtuM duguNahINANi jAva ukkassagaM saMkhejjagaM ti / teNa kAraNeNa ukkassae ThANe thovA sijhaMti 1, jahaNNae asaMkhejjaguNA 2, javamajjhe asaMkhejjaguNA 3, jAvaio 1. tenakAraNenotkRSTa sthAne stokAH sidhyanti 1, jaghanye'saMkhyeyaguNAH 2, yavamadhye'saMkhyeyaguNAH 3, yAvatI utkRSTasaMkhyeyasya cchedanakarAzistAvanti caiva, yavamadhye'dhasU pari dviguNavardhitAni sthAnAntarANi abhaviSyan tadA yavAdhastAd yavoparitanA vizeSAdhikAH nAbhaviSyan, uparisthAnAnAM saMkhyeyaguNatvAtsaMkhyeyaguNahInA zcevAbhaviSyan tasmAjjaghanyakAdi kIdRzI vizeSavRddhiryasyAmantarAntaruttiSThadbhirdviguNavRddhisthAnai vidyavamadhyaM yAtizreNI tAvadasaMkhyeyaguNasiddhasthAnAntarANi labhyante, etena kAraNena jaghanyakebhyo yavamadhye'saMkhyaguNAH, etena caiva kAraNena saMkhyeyapratipatitebhyo'saMkhyakAlapratipatitAH saMkhyeyaguNAH / alpabahutvadvAre bhaNitAyA anayA caivArthagatyA'saMkhyeyakAlAnantakAlapatitazreNIdvayasyAlpabahutvaM bhAvayitavyam /
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 siddhaprAbhRta : saTIkaH ukkosasaMkhejjagassa ccheyaNagarAsI tAvaiyANi ceva, javamajjhe heTThovari duguNavaDDiyANi ThANaMtarANi hotANi to javaheTTagehiMto javovarillagA visesAhiyA Na hotA, uvariTThANANaM saMkhejjaguNattaNao saMkhejjaguNahINA ceva hotA, tamhA jahannagAigI erisI visesavaDDI jIe aMtaraMtaruTThiehiM duguNavaDDiTThANehiM jAva javamajha jAi seDhI tAva asaMkhejjaguNasiddhaTThANaMtarANi labbhaMti, eeNa kAraNeNa jahannagehito javamajjhe asaMkhejjaguNA, eeNa ceva kAraNeNa saMkhejjapaDivaDiehito asaMkhejjakAlapaDivaDiyA saMkhejjaguNA / appAbahuttadAre bhaNiyAe eyAe ceva atthagatIe asaMkhejjakAlaaNaMtakAlapaDiyaseDhIdugassa appAbahuttaM bhAveyavvamityalamatiprasaGgena / tao javamajjharohito heTThA javamajjhassa asaMkhejjaguNA 4, javamajjhassa uvari visesAhiga 5 tti / asaMkhejjakAlapaDiyANaM seDhI icchiyavvA - jahaNNAsaMkhejjakAlapaDivaiyasiddhA 1. tato yavamadhyakebhyo'dho yavamadhyasyAsaMkhyeyaguNAH 4, yavamadhyasthopari vizeSAdhikAH 5 iti / asaMkhyeyakAlapatitAnAM zreNISTavyA jaghanyAsaMkhyeyakAlapratipatitasiddhAH stokAH, tena paraM vizeSAdhikA yAvajjadhanyAnantakam, yat, tasyArddhacchedanakAnAmasaMkhyeya-bhAgaM gatvA dvayoH sthAnayo ryavamadhyaM / tena paraM vizeSahInA yAvadutkRSTakamasaMkhyeyaka miti / paraMparopanidhikAyAM jaghanyAnantakasyArddhacchedanakAnAmasaMkhyeyabhAgaM gatvA dviguNA dviguNA yAvadyavamadhyamiti / upari yavamadhyasya tAvantaM caiva gatvA dviguNahInAH / tenAlpabahutvamutkRSTake sthAne stokAH 1, jaghanyake 'naMtaguNAH 2, asaMkhyeyaguNahAnisthAnakrameNotkRSTake'saMkhyeyake'nantaguNahInA labhyanta iti kRtvA, tato yavamadhye'nantaguNAH 3, bhAvanA prathamazreNIbhaNitA draSTavyA / adhastAdyavamadhyasthAnantaguNAH 4, upari yavamadhyasya vizeSAdhikAH 5 / anantakAlapratipatitAnAM zreNI iSTavyA - jaghanyAnantakAlapratipatitAH siddhAH stokAH, tena paraM vizeSAdhikA yAvadabhavyasiddhairanantaguNaM siddhANamanantabhAgaM gatvA dvayoH sthAnayoryavamadhyaM / tena paraM vizeSahInA yAvadutkRSTakAlapratipatitA iti / paraMparopanidhikAyAmabhavyasiddhairanantaguNaM siddhAnAmanantabhAgaM gatvA dviguNA yAvadyavamadhyamiti / upari yavamadhyasya tAvantaM caiva gatvA dviguNA hInAH, etena kAraNenotkRSTakAlapratipatitAH stokAH 1, jaghanyake'nantaguNAH 2,yavamadhye- /
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. saMnikarSadvAra (mUla), aMtaradvAra - be zreNI 143 thovA, teNa paraM visesAhigA jAva jahaNNANaMtagaM / jaM, tassaddhaccheyaNagANaMasaMkhejjaibhAgaM gaMtuM dosu ThANesu javamajjhaM / teNa paraM visesahINA jAva ukkosagaM asaMkhejjagaMti / paraMparovaNihiyAe jahaNNANaMtagassaddhacchedaNagANaM asaMkhejjaibhAgaM gaMtuM duguNAduguNA jAva javamajjhaM ti / uvariM javamajjhassa tattiyaM ceva gaMtuM duguNahINA / teNappAbahuyaM ukkassage ThANe thovA 1, jahaNNage aNaMtaguNA 2, asaMkhejjaguNahANiTThANakkameNa ukkassage asaMkhejjage aNaMtaguNahINA labbhaMti tti kAuM, tato javamajjhe aNaMtaguNA 3, bhAvaNA paDhamaseDhIbhaNitA daTThavvA / heTThA javamajjhassa aNaMtaguNA 4, uvariM javamajjhassa visesAhiyA 5 / aNaMtakAlapaDivatitANaM seDhI icchiyavvA-jahannANaMtakAlapaDivaDiyA siddhA thovA, teNa paraM visesAhiyA jAva abhavasiddhigehi aNaMtaguNaM siddhANaM aNaMtabhAgaM gaMtUNa dosu ThANesu javamajhaM / teNa paraM visesahINA jAva ukkassakAlapaDivaDiya tti / paraMparovaNihiyAe abhavasiddhiehi aNaMtaguNaM siddhANaM aNaMtabhAgaM gaMtuM duguNA jAva javamajhaM ti / uvari javamajjhassa tattigaM ceva gaMtuM duguNA hINA, eteNa kAraNeNa ukkassakAla1. anantaguNAH 3, adhastAdyavamadhyasyAnantaguNAH 4, upari yavamadhyasya vizeSAdhikA iti 5 / ekako'lpabahutvamiSTavyam - anantakAlapratipatitasiddhA utkRSTaikasthAne stokAH 1, tasyaiva jaghanyake sthAne'nantaguNA: 2, tasyaiva yavamadhye'nantaguNAH 3, tato'saMkhyeya kAlapratipatitasiddhA utkRSTa sthAne'nantaguNAH 4, tasyaiva jaghanyake sthAne'nantaguNA: 5, tasyaiva yavamadhye'nantaguNAH 6, tataH saMkhyeyakAlapratipatitasiddhA utkRSTe sthAne'nantaguNAH 7, tasyaiva jaghanyake sthAne'saMkhyaguNAH 8, tasyaiva yavamadhye'saMkhyeyaguNAH 9,tasyaiva yavamadhyasyAdhastAdasaMkhyeyaguNAH 10, dazamaM padaM,tasyaivopari vizeSAdhikAH 11, ekAdazamaM padaM, tato'saMkhyeyakAlapratipatitasiddhA yavamadhyasyAdhastAt saMkhyeyaguNAH, alpabahutvadvAre saMkhyeyaguNAH pratipatitA iti 12 / tasyaiva yavamadhyasyopari vizeSAdhikAH 13, trayodazamaM / tato'nantakAlapratipatitasiddhA adhastAdyavamadhyasyAsaMkhyeyaguNAH, alpabahutvadvAre tathaiva patitatvAt 14, caturdazamaM padaM,tasyaiva yavamadhyasyopari vizeSAdhikAH 15, yathAsthUlena sidhyanti iti bhaNitametaditi // bhaNitamantaradvAram /
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta: saTIka : parivaDiyA thovA 1, jahaNNage aNaMtaguNA 2 javamajjhe anaMtaguNA 3, heTThA javamajjhassa aNaMtaguNA 4, uvari javamajjhassa visesAhiga tti 5 / egao appAbahugaM icchiyavvaM - aNaMtakAlapaDivaiyasiddhA ukkassega TThANe thovA 1, tasseva jahaNNae TThANe aNaMtaguNA 2, tasseva javamajjhe anaMtaguNA 3, tato asaMkhejjakAlaparivaDiyasiddhA ukkassage TThANe anaMtaguNA 4, tasseva jahaNNage TThANe aNaMtaguNA 5, tasseva javamajjhe anaMtaguNA 6, tato saMkhejjakAlapaDivaiyasiddhA ukkassae dvANe anaMtaguNA 7, tasseva jahaNNae TThANe asaMkhejjaguNA 8, tasseva javamajjhe asaMkhejjaguNA 9, tasseva javamajjhassa heTThA asaMkhejjaguNA 10 dasamaM payaM, tasseva uvariM visesAhigA 11, ekkArasamaM payaM, tao asaMkhejjakAlapaDivaiyasiddhA javamajjhassa heTThA saMkhejjaguNA, appabahudAre saMkhejjaguNA parivaDiya tti / cirantanaTIkAyAmapyete bhaGgA evameva likhitAH, ato'zuddheSvapi zeSeSvevamevArthagatirmantavyeti bArasamaM payaM 12 / tasseva javamajjhuvariM visesAhigA 13, terasamaM / tao anaMtakAlapaDivaiyasiddhA heTThA javamajjhassa asaMkhejjaguNA, appAbahudAre taheva paDiyattaNao 14, coddasamaM payaM, tasseva javamajjhuvariM visesAhigA 15, ahAthureNa sijjhati tti bhaNiyameti // 117 // bhaNiyamaMtaradAraM / sAMpratamupasaMharannAzAtanAparihArArthamidamAha sUtrakAraH - 144 (anu.) have, AgaLa AvatuM aMtaradvAra che teno bezreNIo dvArA saMnikarSa karAya che eTale be zreNIo jaNAve che temAM 1 anaMtaropanidhikA zreNI ane 2 - paraMparopanidhikA zreNI. anaMtarathI anaMtara sthAnamAM ja je lavAya. nidhAna karAya te anantara upanidhikA ane paraMparA vyadhAna dvArA nidhAna karAya te paraMparopanidhikA. A be zreNInuM zuM karavuM ? A baMne zreNIo kSetrAdi mArgaNA dvAromAM jANavI. te kSetrAdi mArgaNAgata zreNIo - -
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 9. saMnikarSadvAra (mUla), aMtaradvAra - be zreNI paNa yathA saMbhava AThe mULa dvAromAM jANavI evo akSarArtha che. have vistArArtha jaNAve che - kSetradvArane AzrayIne zreNI IcchavI - jeo jaghanya kSetrathI saMharaNa karAyelA siddha thAya che te ghaNA che 1, je pradezAdhika kSetramAM siddha thAya che te vizeSahIna che. 2, je be pradezAdhika kSetrathI saMkaraNa karAyelA che te vizeSahIna che 3, A pramANe utkRSTa kSetra sudhI samajavuM. kahevAno artha zuM che ? te kSetra pistAlIza lAkha yojanAnuM manuSyakSetra utkRSTa kSetra jANavuM. A rIte anaMtara upanidhikAnuM kSetra dvAramAM varNana karyuM. have, paraMparopanidhinAmAM guNavRddhi sthAnamAM aMtara ke guNahAni sthAnamAM aMtara nathI tyAM be guNAhIna paNa nathI maLatA evo bhAvArtha che A oghathI batAvyuM. have, vibhAgathI paNa bharatAdi sarvakSetromAM A ja rIte be prakAranI zreNI jANavI, kSetrazreNI pUrNa thaI. ! kAlazreNI - suSamasuSamAnA prathama samayamAM siddho alpa che. bIjA samayamAM aAMtarathI jANavuM - lAvavuM. jyAM bhagavAna RSabhadevanuM vana thayuM che tyAM sudhI saMkhyayaguNA, tyArabAda, anaMtara samayamAM saMkhyAtaguNahIna che. bIjA samayamAM alpAMtarathI jyAM - je samaye rAjA RSabhadevano abhiSeka thayo che tyAM saMkhyAta guNA che, tenA anaMtara samayamAM saMkheya guNa hIna che. bIjA samayamAM alpAMtarathI jyAM je samaye RSabhadeva svAmIe pravajyA lIdhI te samaye saMkhyaguNA che tyAra pachI taratanA samaye saMkhyAtaguNa hIna che. bIjA samayamAM alpAMtarathI je samaye kevalajJAna utpanna thayuM te samaye saMkhyayaguNA che tenA turaMtanA samayamAM saMkhyaguNa hIna che. bIjA samayamAM alpAMtarathI je samayamAM paramAtmAnuM nirvANa thayuM tyAM yavamadhya che. tyAra bAda vizeSahIna che. A pramANe eka-eka tIrthakara - tIrthakaramAM jANavuM. kAlazreNI pUrNa thaI ! gatizreNI - daza hajAra varSanA AyuSyavALA nArakomAMthI anaMtara AvelA je siddha
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 siddhaprAmRta : saTIkaH thAya che te bahu che. tenA pachI utkRSTa sthitinA AyuSyavALA sudhI vizeSa-vizeSa hIna jANavA. emAM paraMparopanidhikA zreNImAM palyopama pRthakatva jaIne je dviguNahIna batAvyuM che te utkRSTa sthiti sudhI jANavuM, A rIte alpabadutva che - utkRSTa sthitimAMthI anaMtara AvelA siddho alpa che 1, jaghanya sthitimAMthI AvelA saMkhyayaguNA che 2, jaghanyAnukuSTamAMthI anaMtara AvelA saMkhyaguNA che 3, ajaghanyasthitimAMthI AvelA vizeSAdhika che 4, anutkRSTamAMthI vizeSAdhika che 5, sarvasthitiomAMthI vizeSAdhika siddho jANavA. 6, manuSyomAMthI jaghanyasthitimAMthI anaMtara AvelA thoDA siddha thAya che. 1, te pachI cheka coryAsI lAkha pUrva sudhI vizeSAdhika - vizeSAdhika jANavA. tyAM be sthAnomAM yavamadhya, te pachI vizeSahIna cheka utkRSTa sthiti sudhI jANavA. paraMparopanidhinAmAM aMtarmuhUrta jaIne yavamadhya bamaNA - bamaNA sudhI ane yavamadhyanA upara teTalA sudhI ja jaIne bamaNAhIna che. e kAraNe jaghanya sthitimAMthI anaMtara AvelA thoDA siddha thAya che 1, utkRSTa sthitimAMthI, saMkhyaguNA 2, yavamadhyamAM saMkhyaguNA 3, yavamadhyanA upara asaMkhyaguNA 4, yavamadhyanA nIce vizeSAdhika 5, sarva maLIne vizeSAdhika 6, tiryaMca yonivALA jaghanya sthitimAMthI paryApti thayA pachI anaMtara AvelA siddho alpa che, tyAra bAda vizeSAdhika jANavA. A rIte jema manuSyonI be prakAranI zreNI ane alpabadutva che tema tiryaMconuM paNa kahevuM. bhavanavAsImAMthI daza hajAra varSanI sthitimAMthI anaMtara AvelA ghaNA che ? tyArabAda vizeSahIna-vizeSahIna utkRSTa sthiti sudhI jANavA. jema nArakonI be prakAranI zreNI ane alpabadutva hatuM tema bhavanavAsIonuM paNa kahevuM. daza hajAra varSa sthitivALI bhavanavAsI devIomAMthI daza hajAra varSanI sthitimAMthI anaMtara AvelA ghaNA che. 1, tenA pachI
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. nivarSa (mUna), maMtaratara - je zreNI 147 vizeSahIna - vizeSahIna utkRSTa sthiti sudhI jANavA. jema nArakonI be prakAranI zreNI ane alpa bahutva che tema bhavanavAsI devIonuM paNa samajavuM,vAnabhaMtara strIpuruSomAMthI daza hajAra varSa sthitivALAmAMthI anaMtara AvelA ghaNA siddha thAya che. tyArabAda, utkRSTa sthiti sudhI vizeSahIna - 2 jANavA. paraMparopanidhinAmAM palyopamano asaMkhyabhAga jaIne bamaNA-bamaNA hIna che, Ama, A kAraNathI sarvatra utkRSTa sthitimAMthI anaMtarAgata thoDA siddha thAya che 1, jaghanya sthitimAMthI saMkhyAtaguNA 2, ajaghanya - anukRSTamAMthI saMkhyAtaguNA 3, ajaghanyamAMthI vizeSAdhika siddha thAya che ja, anutkRSTa sthitimAMthI vizeSAdhika 5, sarvasthitimAMomAM vizeSAdhika 6, jaghanya sthitimAMthI anaMtara AvelA vaimAniko thoDA siddha thAya che, tyAra pachI vizeSAdhika cheka palyopama pRthakatva jaIne baMne sthAnomAM yavamadhya. tyArabAda, vizeSahIna utkRSTa sthiti sudhI jANavA. avagAhanA dvAra - jaghanya avagAhanAmAM thoDA siddho che 1, tyArabAda vizeSAdhika-ra sAta hAtha avagAhanA sudhI jANavA. tyAM baMne sthAnomAM yavamadhya. tyArabAda, utkRSTa avagAhanA sudhI vizeSahIna jANavA. paraMparopanidhinAmAM utsadhAMgulano asaMkhyabhAga jaIne bamaNA. e pramANe yavamadhya sudhI jANavA. yavamadhyanA upara teTaluM ja jaIne bamaNAhIna che. A kAraNathI utkRSTa avagAhanAmAM alpa. 1 jaghanyamAM saMkhyaya guNA 2, yavamadhyamAM saMkheya guNA 3, yavamadhyanI nIce asaMkhyaguNA 4, yavamadhyanI upara vizeSAdhika 5, sarva maLIne vizeSAdhika jANavA. A rIte dareka tIrthakaranA samayamAM jANavuM. | avagAhanA samApta . pratipatitasiddhonI zreNI - apratipatitasiddho alpa che. arthAt ekavAra samyakatvanI prApti thayA pachI paDyA vagara cheka siddha gatine prApta karanAra apratipatita siddha kahevAya che. temAM ekavAra paDIne siddha thayelA vizeSAdhika che,
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 siddhaprAbhRta : saTIkaH be vAra pADIne siddha thayelA vizeSAdhika che. e rIte utkRSTa saMveyaka sthAnavALAono saMkhyAta bhAga che, ahIM baMne sthAnomAM yavamadhya, tenA pachI anukrame dareka sthAnomAM vizeSahIna utkRSTa saMkhyA sudhI jANavA. paraMparopanidhika zreNImAM apratipatita siddho alpa che, tenA pachI vizeSAdhika yAvatu je jaghanya patita asaMkhyaya che tenA ardha chedakonI saMkhyAta bhAga jaIne pharIthI aDadhAthI chedatI rAzino je chedanakarAzI che tenI saMkhyAta bhAga che ema kahevAya che. A pramANe dviguNa - dviguNa sthAno tyAM sudhI lAvavA ke jyAM yavamadhya che. yavamadhyanA upara teTaluM ja jaIne bamaNAhIna utkRSTa saMkhyA sudhI jANavA, te kAraNathI utkRSTa sthAnamAM thoDA siddha thAya che. 1, jaghanyamAM asaMkhyaguNA 2, yavamadhyamAM asaMkhyaguNA 3, jeTalo utkRSTa saMveyano chedanakarAzI che teTalA ja jo yavamadhyamAM nIce - upara bamaNI vRddhivALA sthAnAMtaro hota to yavanIcenA sthAnAMtaro karatAM yavauparanA sthAnAMtaro vizeSAdhika na hota, uparanA sthAno saMkhyayaguNa hovAthI saMkhyayaguNahIna ja hota, tethI jaghanyAdikI AvI vizeSavRddhi ke jemAM aMtare-aMtare uThelA bamaNA vRddhisthAnothI jyAM zreNI yavamadhyamAM jAya che tyAM sudhI asaMkhyaguNa siddha sthAnAMtaro prApta thAya che, A kAraNathI jaghanya karatAM yavamadhyamAM asaMkhyayaguNA che ane A ja kAraNathI saMkhyaya pratipatito karatA asaMkhyAta pratipatito saMkhyAtaguNA che. alpabadutva dvAramAM kahelI A ja arthagatithI asaMkhyakALaanaMtakALa patitonuM be zreNInuM alpabadutva bhAvavuM, tyArabAda yavamadhyavALA karatAM yavamadhyanI nIcenI saMkhyAvALA asaMkhyaguNA che 4, yavamadhyanA upara vizeSAdhika che pa, have asaMkhyakALa patitonI zreNI jaghanya, - asaMkhyakALa paDelA siddho alpa che, tenAthI jaghanya anaMta sudhI vizeSAdhika che, je tenA ardhacchadanakono asaMkhyabhAga
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. niraMtara (mUta), maMtarara - e zreft 149 jaIne baMne sthAnomAM yavamadhya che tenA pachI vizeSahIna utkRSTa asaMkhyAta sudhI jANavA. paraMparopanidhikA zreNImAM A dvAramAM jaghanya anaMtanA ardha chedanakono asaMkhya bhAga sudhI jaIne yavamadhya sudhI bamaNI-bamaNI saMkhyA che. yavamadhyanA upara teTalA sudhI ja jaIne bamaNA-bamaNA hIna che. tethI, alpabadutva - utkRSTa sthAnamAM thoDA siddho che 1, jaghanyamAM anaMtaguNA che 2, asaMkhyaguNa hAnisthAnakramathI utkRSTa asaMkhyamAM anaMta guNahIna prApta thAya che eTale, tethI yavamadhyamAM anaMtaguNA che 3, enI bhAvanA prathama zreNImAM batAvelA anusAra jANavI. yavamadhyanI nIce anaMtaguNa saMkhyA che 4, tathA yavamadhyanA upara tenAthI vizeSa adhika saMkhyAmAM siddha thAya che 5, anaMtakALa paDelAnI zreNI - jaghanya - anaMtakALa paDelA siddho alpa che tenA pachI, abhavya siddhothI anaMtaguNa ane siddhono anaMta bhAga jaIne baMne sthAnonAM yavamadhya sudhI vizeSAdhika che. tenAthI utkRSTakALa patita sudhI vizeSahIna saMkhyA che ema jANavuM. A kAramAM paraMparaupanidhikA zreNImAM abhavyothI anaMtaguNA ane siddhonA anaMta bhAge jaIne yavamadhya sudhI bamaNA che. yavamadhyanA upara teTale sudhI ja jaIne bamaNAhIna che. A ja kAraNathI utkRSTakALapatito alpa che 1, jAnyamAM anaMtaguNA 2, yavamadhyamAM tenAthI anaMtaguNA 3, yavamadhyanI nIce tenAthI anaMtaguNA, yavamadhyanI upara tenAthI vizeSAdhika che. have eka ja alpabadutva batAve che - anaMtakALapratipatita siddho utkRSTa eka sthAnamAM alpa che - 1, tenA ja jaghanya sthAnamAM anaMtaguNA - 2, tenA ja yavamadhyamAM anaMtaguNA - 3, tenAthI asaMkhyakALa pratipatitasiddho utkRSTa sthAnamAM anaMtaguNA che - 4, tenA ja jaghanya sthAnamAM anaMtaguNA - 5, tenA ja yavamadhyamAM anaMtaguNa - 6, tenAthI
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 siddhaprAmRta : saTIkaH saMkhyAtakALa paDelA siddho utkRSTa sthAnamAM anaMtaguNa - 7, tenA ja jaghanya sthAnamAM asaMkhyAtaguNa - 8, tenA ja yavamadhyamAM asaMkhyAtaguNA - 9, tenA ja yavamadhyanI nIce asaMkhyaguNA - 10, tenA yavamadhyanA upara vizeSAdhika - 11, tenAthI asaMkhyakALapatita siddho yuvamadhyanI nIce saMkhyAtaguNA, alpabadutva dvAramAM saMkhyAtaguNa pratipatita che. ciraMtana TIkAmAM paNa A bhAMgAo A rIte ja lakhelA che eTale zeSa bhAMgAo azuddha hovA chatAM A ja arthagati mAnavI - 12, tenA ja yavamaLa upara vizeSAdhika - 13, tenAthI anaMtakALa pratipatita siddho yavamadhyanI nIce asaMkhyAta guNA che, alpabadutva dvAramAM e rIte ja paDeluM hovAthI - 14, tenA ja yavamadhyanA upara vizeSAdhika che - 15, sthULathI siddha thAya che e rIte kahyuM che. / 117 aMtaradvAra pUruM thayuM che have, upasaMhAra karatA sUtrakAra AzAtanAnA parivAra mATe A rIte kahe che : . (mU0) UNAhiyavivarIo, attho apyAgameNa jo gahio / taM khamiUNa suyaharA, puNNeUNaM parikahaMtu // 118 // vIsutarasayamegaM, gAthAbaMdheNa puvvaNissaMdaM / vitthAreNa mahatthaM, suyANusAreNa NeyavvaM // 119 // // vIsuttarasayagaNaNANAmasiddhapAhuDaM sammattaM vipulvAtaMduM che (0) nAdhavaviparitArtha mAtmAna ya hItaH taM kSamayitvA sUtradharAH pUrNayitvA parikathayantu // 118 // viMzottarazatamekaM, gAthAbandhena pUrvaniHSyandam / vistAreNa mahArthaM, sUtrAnusAreNa netavyam //
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. saMnikarSadvAra (mUla), aMtaradvAra - be zreNI 151 (TI0) "UNAhiyavivarIo attho" gAhA gatArthA // 118 // "vIsuttarasaya" gAhA kaNThyA / navaraM pUrvasyAgreNIyAkhyasya niHSyanda idaM siddhaprAbhRtakamiti // 119 // gAthAsaMyojanArtho'yaM, prayAsaH kevalo mama / arthastUktaH sphuTo hveSa, TIkAkRdbhizcirantanaiH // 1 // savva samUha vatIvAsakaragahiya potthayA devI jakkha suhaM kikha sahiyA deu avi gaMthalihaMtassa // 2 // graMthAgraM0 zlokamAnataH 815 // sasUtrasya // 950 saMvat 1444 varSe phAguNa sudi 5 budhe'dyahe zrI pattane // maMgalaM mahAzrI zivamastu / ||smaaptimidN saTIkaM siddhaprAbhRtakam // (anu.) nyUna ke adhika athavA viparita potAnA mananI kalpanAnA AgamathI A sUtramAM je koI paNa artha grahaNa karAyo hoya tene kSamA karIne sUtradharo pUrNa karIne kahe che 118 | A graMthamAM ekaso vIza mULa gAthAono saMgraha karAyelo che je AgraNIya nAmanA pUrvasUtramAMthI uddharaNa karIne tenA sArarUpa A siddhaprAbhRta nAmanA graMthanI racanA karAI che. ahIM, to saMkSepathI jaNAvAyuM che. paraMtu, vistArathI eno mahAna artha to sUtranA anusAre. 04 %aino. // 118 // mAro A graMtharacanAno prayAsa mAtra gAthA saMyojana mATe che, A sUtrano pragaTa artha je atre lakhAyo che te to ciraMtana TIkAkAroe ja kahelo che. II siddhaprAbhRta nAmanA A saTIka graMthanuM gujarAtI bhASAMtara pUrNa thayuM "svalpamatinA munipArzvaralena mayA'nuvAda eSaH / likhito bahujanahitAya svopakArAya ca sphuTaH //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 siddhaprAmRta : saTIkaH pariziSTa-1 // zrI maddevendrasUrikRtA siddhapaJcAzikA // // prastAvanA // idaM siddhapaJcAzikAbhidhAnaM prakaraNaratnaM prakaraNakAraiH aidaMyugInamandamatInAM hitahetave siddhaprAbhRtAtsamuddhRtya gAthAnubandhena nibaddham, taccAdhagAthAgatasya-"sirisiddhapAhuDAo" iti padasyAvalokanena, asyAvasAnagAthAgatasya-"lihiaM" ati padasya-"likhitamakSaravinyAsIkRtaM siddhaprAbhRtAditi zeSaH" iti vyAkhyAlavAvalokanena ca prakaTameva / "devidasUrIhiM" ityanena mUlapAThena, saMzodhanakAle ekIkRtAnAM pustakAdarzAnAM madhyAdekasyaiva pustakasya"karAlakalikAlapAtAlatalAvamajjadvizuddhadharmadhuroddharaNadhurINazrImajjagacandrasUricaraNasarasIrUhacaJcarIkairiti" ityavacUrigatapAThena cAsya praNetAraH tapAgaccha bhaTTArakapurandarazrImaddevendrasUraya eveti supratitam / eteSAM sattAsamayo'pIha nirvirodhaM vikramArkIyatrayodazazatAbdayAM suprasiddha eva / asyAvacUrikArakAlamAnaM tu nirNetuM na zakyate, kvApyetasya nAmAdyanupalambhAt / asyAM siddhapaJcAzikAyAM . satpadaprarUpaNAdibhirnavabhidvAraiH paJcadazasu kSetrAdidvAreSu anantarasiddhAnAM paramparasiddhAnAM ca svarUpaM vigatavikAraiH prakaraNakAraiH saMkSepeNa pratipAditamasti / tattu svayamevAvabhotsyate paNDitaprakANDairiti nAtrAsmAkaM kathanAvazyakateti / savRttikasyAsya prakaraNasya saMzodhanasamaye pustakamekaM pujyapAdapravartaka zrImatkAntivijayasatkam, dve ca pravartakaziSyamunizrIbhaktivijayasatke, dve tu pattanasaGghasatkacitkozIye, ekaM punaH pattanasthasAgaragacchopAzrayasatkacitkozIyam, etAni SaT pustakAni saMprAptAni / tataH zodhanakarmaNi sAhAyyamupalabhamAnaH pustakapreSaNenAnugrahaM vitanvatAmamISAM manye'haM mahatImupakRtim / etatpustakaSaTkAdhAreNa saMzodhite'pyatra nibandhe yatra kvacanAzuddhiH kRtA jAtA vA bhavettatra saMzodhanIyaM pravacanavicArajairiti prArthayate prakalpitAJcaliH pravartakapAdapAthojaparAgaH caturavijayo muniH //
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-1 153 // arham // / zrImaddevendrasUrikRtA siddhapaJcAzikA / (avacUrisamalaMkRtA) pApA. siddhaM siddhatthasuaM, namiuM tihuaNapayAsayaM vIraM / sirisiddhapAhuDAo, siddhasarUvaM kimavi vucchaM // 1 // saMtaparyaparUvaNayA, davvarpamANaM ca khitta phusaNAM ya / kolo a aMtaraM taha, bhAvo appAMbahU dArA // 2 // gAthe spaSTe / navaraM siddhaM niSThitArthaM prasiddhaM zAzvataM baddhadhmAtakarmANaM vA / siddhAH pratiSThitAH satyatvena kenApyacAlyAH / arthA jIvAjIvAdipadArthAH / zrute dvAdazAGgarUpe yasya / athavA siddhArthAH siddhaprayojanA mokSAvApteH / sutA iva sutAH ziSyA gaNadharAdayo yasyaM // 1 // 2 // ehi aNaMtarasiddhA, paraMparA sanikarisajuttehiM / tehiM viAraNijjA, imesu panarasasu dAresu // 3 // 1. 'gAthAdvayaM spaSTam' iti / kvacitsarvathApi nAsti / 2. 'sitaM baddhaM dhmAtaM karma yena na tathA taM iti vA' iti kvacit / 3. 'jIvAdayaH' ityapi / 4. "siddhAnte' ityapi / 5. 'gaNadharAdayaH' iti kvacit nAsti / 6. 'siddhArthanarendrasuta iti vA' kvacidityadhikam //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 siddhaprAmRta : saTIkaH ebhiH pUrvoktairaSTabhiH satpadaprarUpaNAdibhidvArairanantarAH siddhA vicAraNIyAH / paramparAH siddhAstu 'tehiM' taiH satpadaprarUpaNAdibhidvAraiH saMnikarSayuktairnavabhiArarityarthaH / na vidyate samayenApyantaraM vyavadhAnaM yeSAM te'nantarAH, siddhatvaprathamasamayavarttina ityarthaH / prAkRtatvAjjaso lopaH / vivakSite prathame samaye yaH siddhastasya yo dvitIyasamaye siddhaH sa paraH, tasyApi yastRtIyasamaye siddhaH sa paramparaH / evamanye'pi vAcyAH / parampare ca te siddhAzca paramparasiddhAH / vivakSitasiddhatvaprathamasamayAtprAg dvitIyAdiSu samayeSvanantAmatItAddhAM yAvadvarttamAnA ityarthaH / saMnikarSo nAma saMyogaH / husvadIrghayoriva vivakSitaM kiJcitpratItya vivakSitasyAlpatayA bahutvena vA avasthAnarUpaH saMbandhaH / ubhaye'pi siddhAH / keSu viSayeSu vicAraNIyAH ? ityAha'imesu' iti eSu paJcadazasu dvAreSu // 3 // tAnyevAha khitte kAle gai ve tittha liMge caritta buddhe ya / nANogAhukkasse, aMtaramaNusamayagaNaNaappabahU // 4 // 'ukkasse' iti utkarSadvAram // 4 // prathamata eSu paJcadazasu dvAreSu satpadaprarUpaNayA'nantarasiddhAzcintyante khitti tiloge ? 1 kAle, sijhaMti areSu chasuvi sNhrnnaa| avasappiNi osappiNi, dutiaragejammu tidusu sivaM 2 // 5 // kSetradvAre triloke / tatrordhvaloke paNDakavanAdau, adholoke 'dholaukikagrAmeSu, tiryagloke manuSyakSetre sidhyantIti kriyA sarvatra yojyA / saMharaNAt samudranadIvarSadharAdiSvapi / tIrthakRtaH punaH saMharaNAbhAvAt adholaukikagrAmeSu tiryagloke vA paJcadazasu karmabhUmidhU 1. 'sa paraH' ityapi / 2. 'gIticchandaH' / 3. ito'gre 'na zeSasthAneSu' ityadhika kvacit //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-1 155 1 / kAladvAre'vasarpiNyAmutsarpiNyAM ca SaTsvapyarakeSu siddhyanti / devAdikRtasaMharaNAdapyevameva / janmAzritya punaravasarpiNyutsarpiNyoryathAsaMkhyaM dvayostriyu cArakeSu janma / triSu dvayozca zivaM mokSaH / ayamartha:avasarpiNyAM janma caramazarIriNAM niyamatastRtIyacaturthArakayoH / siddhigamanaM tu evameva / paraM keSAMcitpaJcamArake'pi yathA jambUsvAminaH / utsarpiNyAM tu dvitIyatRtIyacaturthAra keSu janma / siddhigamanaM tu tRtIyacaturtha yoreva / mahAvideheSu punaH kAlaH sadaiva suSamaduHSamArUpa: tadvaktavyatAbhaNanenaiva bhaNito draSTavyaH / tIrthakRtAM punaravasarpiNyAmutsarpiNyAM ca janma / siddhigamanaM ca suSamaduHSamAduHSamasuSamArUpayorevArakayorjeyam 2 // 5 // caugaiAgaya naragaiThiya siva 3 veyatiga 4 duvihatitthe'vi 5 gihi-anna-saliMgesu a6, caraNe ahakhAi vaTuMtA // 6 // ti cau paNa puci ticaraNa, jiNA 7 sayaM-buddhi-buddha-patteyA / du-ti-caunANA 9 lahutaNu, duhattha guru paNadhaNusayAo 10 // 7 // gatidvAre caturgatyAgatAH sAmAnyataH sidhyantIti zeSaH / vizeSacintAyAM punazcatasRbhyo narakapRthivIbhyo na zeSAbhyaH / tiryaggateH pRthivyambuvanaspatipaJcendriyebhyo na zeSebhyaH / manuSyagateH 'strIbhyo 1. itaH prAg 'garbhajebhyaH' ityadhikaM kvacit /
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 siddhaprAbhRta: saTIka : narebhyo napuMsakebhyo vA / devagatezcaturbhyo'pi devanikAyebhyaH / tIrthakRtaH punardevagaternarakagatervA anantarAgatAH sidhyanti / tatrApyAdyapRthivItrayAdeva na zeSAbhyaH / vaimAnikebhyona zeSadevebhyaH / vartamAnanayamAzritya manuSyagatisthA eva zivaM prApnuvantIti zeSa: 3 / vedadvAre pratyutpanna - nayamAzrityApagataveda eva sidhyati / tadbhavAnubhUtapUrvavedApekSayA bAhyAkAramAtrApekSayA ca vedatrikeSu / tIrthakRtaH punaH strIvede puruSavede vo 4 / tIrthadvAre tIrthakaratIrthakarItIrtharUpe dvividhe'pi tIrthe 5 / liGgadvAre idaM liGgatrayaM dravyaliGgApekSayA jJeyam / saMyamarUpabhAvaliGgApekSayA tu khaliGgA eva 6 | cAritradvAre cAritre yathAkhyAte kSAyike eva varttamAnAH sidhyanti // 6 // tadbhavapUrvAnubhUtacaraNApekSayA trikaM catuSkaM paJcakaM ca prApya sidhyanti / ayamarthaH kecitsAmAyikasUkSmasaMparAyayathAkhyAtacAritrANi, kecitsAmAyikacchedopasthApanIyasUkSma kecitsAmAyikaparihAravizuddhikasUkSmasaMparAya saMparAyayathAkhyAtAni, yathAkhyAtAni, kecitsAmAyikacchedopasthApanIyaparihAravizuddhikasUkSmasaMparAyayathAkhyAtAni cAritrANi prApya sidhyanti / jinAstricaraNA eva prAptasAmAyikasUkSmasaMparAyayathAkhyAtacAritrAH 7 / buddhadvAre 'sayaMbuddhipatteA' iti sUcanAtsUtrasya svayaM 'bAhyapratyayanirapekSaM buddhAH svayaMbuddhA: / buddhI mallisvAminI sAmAnyastrI vA tayA bodhitA buddhIbodhitAH / buddhA AcAryAdayaH tairbodhitA buddhabodhitAH / pratyekaM kimapi bAhyapratyayaM dRSTvA buddhAH pratyekabuddhA iti nirdezo jJeyaH / tataH svayaM ca buddhI ca buddhAzca pratyekazca svayaMbuddhIbuddhapratyekAH / prAkRtatvAd hrasvaH / svayaMbuddhIbuddhapratyekabuddhAnAM bodhi 1 upadhi 2 zruta 3 liGga 4 kRto vizeSaH / svayaMbuddhA bAhyapratyayamantareNa jAtismaraNAdinA bodhi 1. 'bAhyaM nimittAdyanapekSya' ityapi kvacit // 2. iMto'gre - 'na napuMsakavede' ityapi // ,
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-1 157 bhAjaH / pratyekabuddhAzca pratyekaM bAhyaM vRSabhAdikaM hetumabhivIkSya bodhibhAjaH, tataste pratyekameva viharanti na gacchavAsina iva saMhitAH / svayaMbuddhAnAmupadhi'dazavidha eva pAtrAdikaH / pratyekabuddhAnAM tu dvidhA, utkarSato jaghanyatazca / utkarSato navavidhaH prAvaraNavarjaH / jaghanyato dvividho rajoharaNamukhavastrikArUpaH / tathA svayaMbuddhAnAM pUrvAdhItaM zrutaM bhavati vA na vA / yadi bhavati tato liGgaM devatA samarpayati, gurusaMnidhau vA pratipadyate / yadi caikAkI viharaNasamarthaH, icchA vA tasya tathArUpA jAyate; tataekAkyeva viharati, anyathA gacche eva tiSThati / atha pUrvAdhItaM zrutaM na syAt tarhi niyamAdgurusaMnidhau liGgaM pratipadyate, gacchaM cAvazyaM na muJcati / pratyekabuddhAnAM pUrvAdhItaM zrutaM niyamAdbhavati; taJca jaghanyata ekAdazAGgAni, utkarSataH kiJcinyUnAni dazapUrvANi / liGgaM ca tasmai devatA samarpayati / liGgarahito vA kadAcitsyAt 8 / jJAnadvAre kevalajJAne eva vartamAnAH sidhyanti / tadbhavAnubhUtapUrvajJAnApekSayA kecid dvijJAnA matizrutajJAnAH, kecitrijJAnA matizrutAvadhijJAnAH, yadvA matizrutamanaHparyAyajJAnAH, keciJcaturjAnA matizrutAvadhimanaHparyAyajJAnAH / tIrthakRtastu caturjAnina eva 9 / avagAhanAdvAre laghvI jaghanyA tanurdvihastA dvihastapramANA; gururutkRSTA paJcadhanurazatA dhanurazatapaJcakapramANA / tazubdAd dhanuSAM paJcaviMzatyAdhikApi / sA ca marudevyA avaseyA tasyA AdezAntareNa nAbhikulakaratulyatvAt 'saMghayaNaM saMThANaM, uJcattaM ceva kulagarehi~ samaM' iti vacanAt / itthaM siddhaprAbhRtaTIkAyAmapyuktam / tataH siddhastuzabdArthaH / zeSA tu madhyamAvagAhanA / tIrthakRtAM jaghanyA saptahastapramANA, utkRSTA paJcazatadhanurmAnA zeSA madhyameti 10 // 7 // kAlamaNaMtarmasaMkhaM, saMkhaM cuaMsamma arcuasammattA 11 /
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 siddhaprAmRta : saTIkaH lahu guruM aMtara samao, chamAsa 12 / aDasamaya avvahiA 13 // 8 // jahaniara ikka aDasaya 14, aNega egA ya thova saMkhaguNA 15 / utkarSadvAre kAlazabdasya pratyekaM yogAt / anantaM kAlaM asaMkhyaM saMkhyaM ca kAlaM cyutasamyaktvAH sidhyanti acyutasamyaktvAzca / ayamarthaH-cyutasamyaktvAH kecidanantaMkAlaM ardhapudgalaparAvartalakSaNaM saMsAre bhrAntvotkarSato labdhasamyaktvAdiratnatrayAH sidhyanti / apare'nutkarSato'saMkhyAtam / anye tu saMkhyeyam / kecanAcyutasamyaktvA api sidhyantIti 11 / antaradvAre jaghanyata ekasamayaH, utkarSataH SaNmAsAH 12 / anusamayadvAre nirantaradvAre jaghanyato dvau samayau nirantaraM sidhyanti, utkarSato'STau samayAH / avyavadhAnaM nirantaratetyarthaH 13 // 8 // gaNanAdvAre jaghanyata ekaH; itarata utkarSato'STAdhikaM zataM sidhyati / zrInAbheyasya nirvANasamaye'STottarazatamekasamayena siddham / Aha ca saMghadAsagaNirvasudevahiNDau-"usabho abhIiNA nakkhatteNaM egUNaputtasaehiM aTThahiM nattUehiM saha egasamaeNaM niSpuNa / sesANavi aNagArANaM dasasahassANi aTThasayaUNagANi taMmi ceva nakkhatte bahusu samayaMtaresutti" 14 / alpabahutvadvAre yugapaddivAdikAH siddhAH stokAH, tebhya ekakAH siddhAH saMkhyeyaguNA vivakSitasamaye ekaikasiddhAnAM bAhulyAditi bhAvaH 15 / gataM satpadaprarUpaNAdvAram 1 / saMprati dravyamAnaM kSetrAdiSu paJcadazasu dvAreSvabhidhIyate cau uDDa naMdaNajale, vIsa pahuttaM aholoe // 9 // 1. 'saMprati dravyamAnamAha' ityapi //
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-1 159 igavijaya vIsa aDasaya, patteyaM kammabhUmi tiriloe / du du jalahi paMDagavaNe, akammamahi dasa ya saMharaNA 1 // tatra kSetradvAre caturazabdasya pratyekaM yogAt / Urdhvaloke sAmAnyato mervAdau nandanavane jale sAmAnyato nadyAdigate ca jale "caukkaM duve samudaMmi" iti vacanAt / zrIjinabhadragaNikSamAzramaNaracitasaMgrahaNyAm"tao jale ceva" ityuktam / tadatra ta kevalino vidanti / yaduktam"vIsa pahuttaM aholoe" iti siddhaprAbhRte / saMgrahaNyAM punaH-"bAvIsamaho loe" ityuktam / "do a vIsA aholoe" ityuttarAdhyayane uktam / tadatra tattvaM jJAnino vidanti / pRthaktvaM dviprabhRtirAnavabhyaH // 9 // ekasmin vijaye 20 paJcadazakarmabhUmiSu pratyekaM 108 tiryagloke'pyevaM sidhyanti / sAmAnyataH samudre paNDakavane ca dvau dvau / akarmamahISu haimavata 5 harivarSa 5 devakuru 5 uttarakuru 5 ramyaka 5 heraNyavata 5 rUpAsu triMzatsaMkhyAsvapi saMharaNaM pratItya daza daza sidhyanti 1 // 10 // ticauttha are aDasaya, paMcamae vIsa dasa dasa ya sese 2 / naragatiga bhavaNa-vaNa-nara-joisatiri-tirikhiNI dasagaM // 11 // vemANia aTThasayaM, hariya chaU paMkapuDhavijala cauro / joivimANinaritthI, vIsaM bhavaNavaNathI paNagaM 3 / 12 kAladvAre utsarpiNyAmavasarpiNyAM ca pratyekaM tRtIye caturthe cArake 'STazatam / sAmAnyoktAvapi "vyAkhyAnato vizeSapratipattiH" iti nyAyAt avasarpiNyAM paJcamArake viMzatiH / 'sese' iti jAtAveka vacanam / tataH zeSeSvarakeSu pratyekaM utsarpiNyAmavasarpiNyAM ca saMharaNato
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 siddhaprAmRta : saTIkaH daza daza 2 / gatidvAre narakatrikAt ratnazarkarAvAlukAprabhAlakSaNAt bhavana-patyAdibhya AgatA daza daza sidhyanti // 11 // vaimAnikebhyo'trAgatA aSTazatam / vanaspatibhyaH SaT / paGkaprabhAyAzcaturthanarakapRthivyAH pRthivyapkAyAbhyAM ca pratyekaM catvAraH / jyotiSkAdInAM trayANAM strIbhyo viMzativiMzatiH; vyantarastrIbhyo bhavanapatistrIbhyazcAgatAH paJca paJca sidhyantIti zeSaH / jaghanyato narakatrikAdiSu eko vA dvau vA trayo vA / utkarSato dazeti sarvatra 3 // 12 // vIsatthi dasa napuMsaga, purisaTThasayaM narA naruvvaTTA / iya bhaMge aTThasayaM, dasa dasa sesa? bhaMgesu 4 // 13 // vedadvAre striyo viMzatiH, ityAdi / tathA narA devAdipuruSAH narebhyo devAdipuruSebhya udvRttA iti Adyo bhaGgaH 1, strIbhyo narAH 2, paNDebhyo narAH 3 iti bhaGgatrayam / evaM strInapuMsakayorapi bhaGgatrayam / sarve nava / tatrAdyabhaGge aSTazatam / zeSeSu aSTabhaGgeSu daza daza 4 // 13 // tirthayarI jiMNa patteaMbuddha saMbuddha 1 cau~ dasai cauro 5 / cau dasa aDarsaya gihipara, saliMga 6 parihAra viNuoho // 14 // dasa parihArajue 7 buddhibohithI vIsa jIva vIsa pahU 8 / cau maisua maisuamaNanANe dasa sese dugioho 9 // 15 // tIrthadvAre tIrthakaryaH 1 jinAH 2 pratyekabuddhAH 3 svayaMbuddhAzca 4 ekasamayena sidhyanti yathAsaMkhyaM dvau catvAro daza catvAraH / upalakSaNatvAdaSTazatamatIrthakRtAm 5 / liGgadvAre gRhi 1 para 2 sva 3 liGge yathAkramaM catvAro dazASTazatam 6 / cAritradvAre 'parihAra viNu oho' iti yatra yatra cAritrabhane parihAravizuddhipadaM na bhavati tatra tatra ogho'STazataM sidhyantIti jJeyam / idamuktaM bhavatisAmAyikasUkSmasaMparAyathAkhyAta
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa - 1 cAritriNAm, sAmAyikacchedopasthApanIyasUkSmasaMparAyayathAkhyAtacAritriNAM ca pratyekamaSTazatam // 14 // parihAravizuddhipadayute bhaGge daza daza / idamuktaM bhavati - sAmAyikaparihAravizuddhisUkSmasaMparAyayathAkhyAtacAritriNAm, sAmAyikacchedopasthApanIyaparihAravizuddhikasUkSmasaMparAyayathAkhyAtacAritriNAM daza daza 7 / buddhadvAre buddhIbodhitAH striyoviMzatirekasamayena sidhyanti / tathA buddhIbodhitajIvAnAM puMstrISaNDhavizeSitAnAM viMzatipRthaktvam / ayaM ca siddhaprAbhRtokto vizeSaH / buddhabodhitAnAM puruSANAmaSTazatam / strINAM viMzatiH / napuMsakAnAM dazakam / pratyekabuddhAnAM dazakam 8 / jJAnadvAre pUrvabhAvamapekSya matizrutajJAninazcatvAraH / matizrutAmana: paryAyajJAnino daza / zeSabhaGgadvike matizrutAvadhijJAnino matizrutAvadhimanaHparyAyajJAnina ityevaMlakSaNe 'oho' iti aSTazataM sidhyatIti 9 // 15 // majhe guru lahuvagAhaNa, aDarsaya durga caDera aTTha javamajjhe 10 / cuaNaMtakAlasammA, aDasaya cau acua dasa sesa 11 / 12 / 16 // avagAhanAdvAre madhyAvagAhanAyAmaSTazatam / utkRSTAyAM dvau / laghvyAM catvAro yugapatsidyantIti / aSTau yavamadhye / yavamadhyaM nAma utkRSTAvagAhanAyAH paJcaviMzatyadhikapaJcazatadhanUrUpAyA ardhaM dviSaSTayuttaradvizatadhanUMSi / evamagre'pi samArdhasya yavamadhyamiti saMjJA jJeyA 10 / utkRSTadvAre anantakAlacyutasamyaktvA aSTazatam / acyutasamyaktvA - zcatvAraH / zeSA asaMkhyAtakAlacyutasamyaktvAH, saMkhyAtakAlacyutasamyaktvAzca pratyekaM daza daza sidhyanti 11 / antaradvAre'lpaviSayatvAtsUtre - 'nuktamapi darzyate / antaradvAre eko vA sAntaraH sidhyati / bahavo vA tatra bahavo yAvadaSTazatam 12 // 16 // aeNDa. 108 durahia 102 saya chenuI, culasI durgesari saTThi aDayAlA / 161
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 siddhaprAmRta : saTIkaH vattIsa ikka ti cau, paNe chage sagaM aMDa niraMtariyA 13 // 17 // anusamayadvAre aSTAdhikaM zatam, vyadhikaM zataM cetyarthaH / aSTottara zatAdayo'STau yathAsaMkhyaM ekasamayAdIn (di) yAvadaSTau samayAnnirantaraM sidhyantIti saMbandhaH / vyuttarazataM yAvadaSTazataM sidhyet ekasamayameva yAvallabhyate, tataH parato niyamAdantaraM bhavati / tathA saptanavatyAdayo vyadhikazataparyantA dvau samayau yAvanirantaraM sidhyanti, tataH paramavazyamantaram / evaM paJcAzItyAdayaH SaNNavatiparyantAstrIn samayAn yAvat / trisaptatyAdayazcaturazItiparyantAzcaturaH samayAn yAvat / ekaSaSTyAdayo dvAsaptatiparyantAH paJcasamayAn yAvat / ekonapaJcAzadAdayaH SaSTiparyantAH SaTsamayAn yAvat / trayastriMzadAdayo'STacatvAriMzatparyantAH sapta samayAn yAvat / tathA ekAdayo dvAtriMzatparyantA aSTau samayAn yAvanirantaraM sidhyantaH prApyante, tataH paramavazyamantaram / atrAyamAzayaH-Adyasamaye jaghanyata eko dvau vA utkarSato dvAtriMzat sidhyantaH prApyante / dvitIyasamaye'pi jaghanyata eko dvau vA utkarSato dvAtriMzat / evaM tRtIyasamaye yAvadaSTamasamaye'pi / tataH paramavazyamantarameva / evaM sarvatrApi yojyam 13 // 17 // gaNanAdvAramalpabahutvadvAraM ca prAgiva draSTavyam / tadevamuktaM dravyapramANaM maulaM dvitIyaM dvAram / sAMprataM kSetradvAraM sparzanAdvAraM caika gAthayAha loaggaThiA siddhA, iha buMdi caiya paDihaya aloe3' / phusai aNaMte siddhe, savvapaesehi so siddhoM 4 / 18 1. 'maulaM kSetradvAram / 2. maulaM sparzanAdvAram / idaM dvAradvayaM paJcadazasu dvAreSu svabuddhadyA bhAvanIyaM sUtre sugamatvAnoktam //
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-1 163 kSetradvAre lokAgre siddhazilAtalalakSaNe siddhAH sthitAH / iha manuSyakSetre bundi zarIraM sarvaparizATena tyaktvA; aloke pratihatA lagnA na parato'pi gamanaM saMbhavati, dharmAstikAyAbhAvAditi 3 / sparzanAdvAre spRzatyanantAn siddhAn sa vivakSitasamayasiddhaH / sarvapradezairjIvasaMbandhibhirye tu taddezapradezaiH spRSTAste'saMkhyeyaguNAH / "phusai aNaMte siddhe, savvapaesehi~ niyamaso siddho / te'vi asaMkhijjaguNA, desapaesehi~ je puTThA 1" 4 // 18 // jatthaTThasayaM sijjhai, aTTha u samayA niraMtaraM tattha / vIsa dasagesu cauro, du sesi javamajjhi cattAri 5 // 19 // kAladvAre ceyaM paribhASA sarveSu dvAreSu yatra yatra sthAne'STazataM sidhyet ekasamayenoktam, tatra tatrASTau samayAn yAvanirantaraM kAlo vAcyaH / yatra yatra viMzatistatra tatra caturaH samayAn yAvanirantaraM siddhikAlo vAcyaH / yatrApi daza daza ekasamayena sidhyanta uktAstatrApi caturaH samayAn yAvanirantaraM kAlaH / zeSeSu sthAneSu dvau smyau| yavamadhye catvAraH / idaM saMkSiptataramuktam / saMpratyetadeva mandamativineyAnugrahArthaM savistaraM paJcadazasvapi dvAreSu tadeva cintayAmaH-tatra kSetradvAre paJcadazasvapi karmabhUmiSvaSTau samayAn yAvanirantaraM siddhyantaH prApyante / harivarSAdiSvadholoke ca caturazcaturaHsamayAn / nandanapaNDakavanayorlavaNAbdhau ca dvau dvau samayau 1 / kAladvAre utsarpiNyAmavasarpiNyAM ca pratyekaM tRtIyacaturthArakayoraSTavaSTau samayAn zeSeSu caturazcaturaH samayAn 2 / gatidvAre devagaterAgatA aSTau samayAn, zeSagatibhya AgatAzcaturaH samayAn 3 / veda dvAre puruSavedA aSTau samayAn / strI 1. ito'gre 'saMkhyAmadhikRtya dvitIyacaturthasamayAdiSu aSTazataM nyUnameva bhavatIti jJeyam' iti labhyate'dhikam //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhaprAbhRta: saTIkaH napuMsakavedAH pratyekaM caturazcaturaH samayAn / puruSebhya uddhRtya puruSA eva santaH sidhyanto'STau samayAn yAvat / zeSeSu cA'STabhaGgeSu caturazcaturaH samayAn 4 / tIrthadvAre tIrthakaratIrthe tIrthakarItIrthe cAtIrthakarasiddhA utkarSato'STau samayAn / tIrthakarastIrthakaryazca dvau samayau 5 / liGgadvAre svaliGge'STau samayAn, anyaliGge catura: samayAn, gRhiliGge dvau samayau 6 / cAritradvAre anubhUtaparihAravizuddhikacaritrAzcaturaH samayAn / zeSA aSTAvaSTau samayAn 7 / buddhadvAre svayaMbuddhA dvau samayau, buddhabodhitA aSTau samayAn, pratyekabuddhA buddhIbodhitAH striyo narAdayo vA sAmAnyataH pratyekaM caturaH samayAn 8 / jJAnadvAre matizrutajJAnino dvau samayau, matizrutamanaHparyAyajJAninazcaturaH samayAn, matizrutAvadhijJAnino matizrutAvadhimanaHparyAyajJAnino vASTAvaSTau samayAn 9 / avagAhanAdvAre utkRSTAyAM jaghanyAyAM cAvagAhanAyAM dvau dvau samayau, yavamadhye caturaH samayAn, madhyamAvagAhanAyAM punaraSTau samayAn 10 / utkRSTadvAre apatitasamyaktvA dvau samayau saMkhyeyakAlapratipatitA asaMkhyeyakAlapratipatitAzca caturazcatura: samayAn, anantakAlapratipatitA aSTau aSTau samayAn 11 / ityantarAdIni catvAri dvArANi nehAvataranti // 19 // gataM maulaM paJcamaM kAla iti dvAram / sAMprataM SaSThamantaradvAramAha 164 jaMbuddIve dhAyai, oha vibhAge ya tisu videhesu / vAsapahuttaM aMtara, pukkharaduvideha vAsahiyaM 1 // 20 // kSetravibhAge 'oha' iti sAmAnyena jambUdvIpe dhAtakIkhaNDe ca vibhAgena vizeSacintAyAM jambUdvIpasatke ekasmin videhe dvayozca dhAtakIkhaNDasatkayorevaM triSu videheSu utkRSTaM varSapRthaktvamantaraM siddhigamanalakSaNam / tathA puSkaravaradvIpArddhe oghena vibhAgena ca tadvidehayozca varSamadhikamantaramiti 1 // 20 //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 pariziSTa-1 bharaheravae jammA, kAlo jugalINa saMkhasamasahasA / / saMharaNa 2 narrayatirieM, samasahasA samasayapahuttaM // 21 // tiriIsuranaranArIsUrIhi~ uvaesasiddhiladdhIe / vAsahiaMtara ahasarya, bohIo saMkhasamasahasA // 22 // sayamuvaesA bhUjalavaNasuhamIsANapaDhamaduganarayA 3 / kAladvAre bharatairAvateSu janmataH kAlo yugalinAM yugalikAlaH kiJcidUnASTAdazasAgarakoTAkoTIlakSaNaMH / avasarpiNyA AdyadvitIyatRtIyArakAH utsarpiNyAzcaturthapaJcamaSaSThArakA iti bhaavH| saMharaNataH saMkhyeyAni varSasahastrANi 2 / gatidvAre narakatiryaggatyorAgatya sidhyanto yathAkramaM varSasahastraM samAzatapRthaktvaM cAntaram // 21 // tirazcAdibhya Agatyopadezena sidhyatAM siddhilabdheH zivaprApterantaraM varSa sAdhikam / atha svayaMbodhistataH saMkhyAtasamAsahastrAH // 22 // pRthivyabvanaspatisaudharmezAnAdyadvitIyanarakebhya Agatya svayamupadezAdvA sidhyantaH saMkhyAtAH samAsahastrAH 3 // thIkIvesuM bhaMgaTThage asaMkhijjasamasahasA // 23 // naravea paDhamabhaMge, varisaM 4 patteaMjiNejiNIsesA / saMkhasamasaharsa puvvaashspihuuNnnNtaihiarisN5||24|| vedadvAre strIklIbavedayoH zeSabhaGgASTake ca narAH strIbhya Agatya sidhyantItyAdipUrvoktalakSaNe saMkhyeyAH samAsahastrAH // 23 // naravede tathA prathamabhaGge puruSAH puruSebhya uddhRtya sidhyantItilakSaNe varSa sAdhika mityadhyAhAraH 4 / tIrthadvAre pratyekabuddhajinajinI zeSAH jinIti prAkRtatvAd GIpratyaye tIrthakarI, zeSAH sAmAnyataH sarvapuruSAH, eteSu yathA
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 siddhaprAbhUta : saTIkaH saMkhyaM saMkhyAtasamAsahastrANi pUrvasahastrapRthaktvam, 'aNaMta' iti anantakAlaH, samadhikaM ca varSamutkRSTamantaram 5 / 'puvvAsahasapihU' ityatra pUrvazabdasya dIrghatvam / 'dIrghahasvau mitho vRttau' iti sUtreNa // 24 / / saMkhasamasahasa gihi analiMgahia varisa ticaraNa sliNge| sesacaritte jualI, 6 / 7 buhabohi a purisa varisahiaM // 25 // saMkhasamasahasa sesA, puvvasahassappahutta saMbuddhe 8 / mai suapaliyaasaMkho, bhAgohijue'hiaMbarisaM // 26 // sesadubhaMge saMkhA, samasahasA 9 gurulahUi javamajhe / seDhIasaMkhabhAgo, majjhavagAhe vrismhiaN10||27|| liGgadvAre gRhiliGge'nyaliGge ca saMkhyAtasamAsahastrANi / svaliGge ca varSa samadhikam 6 / cAritradvAre 'ticaraNa' iti cAritratraye sAmAyikasUkSmasaMparAyathAkhyAtasvarUpe samadhikaM varSam, zeSacAritre cchedopasthApanaparihAravizuddhiyukte pUrvoktacAritratraye / kimuktaM bhavatisAmAyikacchedopasthApanasUkSmasaMparAyayathAkhyAtacAritriNAM sAmAyika cchedopasthApanaparihAravizuddhisUkSmasaMparAyayathAkhyAtacAritriNAM ca 'jualI' iti yugalikAlo'STAdazAtarakoTAkoTyaH kiJcidUnAH / yata ete caraNe bharatairAvateSu prathamacaramatIrthakaratIrtha eva prApyete, tatra cedamantaramutkarSato labhyata iti 7 / buddhadvAre buddhabodhitAnAM puruSANAM samadhikaM varSam / sUtre ca 'ticaraNa saliGge' iti dvAravyatyayo gAthAbandhAnulomyAditi jJeyam // 25 // 'sesA' iti SaSThyarthe prathamA / tataH zeSANAM buddha
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa - 1 bodhitastrINAM pratyekabuddhAnAM ca saMkhyAtasamAsahastrANyantaram, svayaMbuddhe pUrvasahastrapRthaktvam 8 // jJAnadvAre matizrutajJAninAmutkRSTamantaraM palyA'saMkhyAta bhAgaH, avadhiyukte matizrutajJAne samadhikaM varSam / 26 // zeSabhaGgadvike matizrutamana: paryAyalakSaNe matizrutAvadhimanaHparyAyalakSaNe ca saMkhyAtasamAsahastrANi 9 / avagAhanAdvAre gurvavagAhanAyAM laghvavagAhanAyAM ca yavamadhye ca pratyekaM " caudasarajjU logo, buddhikao sattarajjumANaghaNo / taddIhegapaesA seDhIpayaro ya tavvaggo 1" ityevaMlakSaNazreNyasaMkhyeyabhAgaH zreNyasaMkhyeya bhAgagatapradezApahArakAla ityarthaH / madhyamAvagAhane varSamadhikam 10 // 27 // 167 acua asaMkhaM suahI, aNaMtahiavAsa sesa saMkhasamA 11 / saMtara 12 anaMtaraM 13. iga, aNega 14 samasahasa saMkhijjA // 28 // utkRSTadvAre sUcanAtsUtrasya acyutasamyaktvAnAM asaMkhyAMzo bhAga udadheH sAgaropamasya / 'anaMta' iti anantakAlacyutasamyaktvAnAM sAdhikaM varSam / 'sesa' iti asaMkhyAtakAlapatitasaMkhyAtakAlapatitAnAm 'saMkhasamA' iti "vyAkhyAnato vizeSapratipattiH" iti nyAyAt saMkhyAtasamAsahastrANi 11 / antaradvAre sAntaraM sidhyatAm 12 / anusamayadvAre nirantaraM sidhyatAm 13 / gaNanAdvAre ekakAnAmanekakAnAM ca sidhyatAM utkRSTamantaraM saMkhyeyAni varSasahastrANi 14 // 28 // upasaMharannAha ia guruaMtaramuttaM, lahu samao 6 bhAvu savvahiM khaio 7 / ityevaM 'jaMbuddIye dhAyaI' ityAdipUrvoktapramANena gurumutkRSTamantaraM siddhigamanavirahakAle uktam / laghu jaghanyamantaraM sarvatra paJcadazasvapi dvAreSu ekasamayaH 6 / ityuktaM maulaM SaSThamantaradvAram / saMprati bhAva
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 siddhaprAmRta : saTIkaH dvAramAha-sarvatra sarvadvAreSu bhAvaH kSAyika eva 7 / saMpratyalpabahutvadvAramAha cau dasa vIsA vIsappahutta aTThassayaM kamaso // 29 // sama thova samA saMkhAguNiA iya bhaNiaNaMtarA siddhA / aha u paraMparasiddhA, appabahuM muttu bhaNiatthA 30 // 'cau dasa' ityAdi / tatra ye tIrthakarA ye ca jale UrdhvalokAdau catvArazcatvAraH sidhyanti, ye ca harivarSAdiSu saMharaNato daza daza sidhyanti, te parasparaM samAstulyAH / tathaivotkarSato yugapadekasamayena prApyamANatvAt / tebhyo viMzatisiddhAH stokAH teSA strISu duHSamAyAmekasmin vijaye vA prApyamANatvAt, taistulyA viMzatipRthaktvasiddhAH / yataste'dholaukikagrAmeSu / buddhIbodhitastryAdiSu vA labhyante, tato viMzatisiddhaistulyAH / kSetrakAlayoH svalpatvAtkAdAcitkatvena ca saMbhavAditi / tebhyo'STazatasiddhAH saMkhyAtaguNitAH saMkhyeyaguNAH ityarthaH / gatamalpabahutvadvAram / ityevaM prAguktaprakAreNAnantarAH siddhAH bhaNitAH / athAnantaraM punaH paramparAsiddhA bhaNitavyAH / te punaralpabahutvaM muktvA bhaNitArthAH / ayaM vizeSa:-dravyapramANe sarveSvapi dvAreSu sarvatraivAnantA vaktavyAH / kSetrasparzane prAgiva / kAlaH punaranAdirUpo'nanto vaktavyaH, ata evAsaMbhavAdantaraM na vAcyam // 29 // 30 // saMprati avaziSTamalpabahutvaM ucyate sAmudda dIva jala thala, thovA saMkhaguNa thova saMkhaguNA / uDDa aha tirialoe, thovA dunni puNa saMkhaguNA 31 // lavaNe kAloammi ya, jaMbuddIve a dhAyaIsaMDe / pukkharavaradIvaDDe, kamaso thovA u saMkhaguNA // 32 //
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-1 169 himavaMte hemavae, mahahimavaM kurusu hari nisaDha bharahe / saMkhaguNA ya videhe, jaMbuddIve samA sese // 33 // samudre dvIpe ca siddhAH yathAkramaM stokAH saMkhyAtaguNAzca / tathA jalasiddhAH stokAH, tebhyaH saMkhyAtaguNAH sthalasiddhAH tathA UrdhvalokasiddhAH stokAH, tebhyo'dholokasiddhAH saMkhyeguNAH, tebhyo'pi tiryaglokasiddhAH saMkhyeyaguNAH // 31 // lavaNe sindhau siddhAH stokAH, tebhyo yathottaraM kAlodAdau siddhAH saMkhyeyaguNAH // 32 // jambUdvIpe himavatsiddhAH stokAH, tato haimavate saMkhyeyaguNAH, tato mahAhimavati, tato devakuruSu, tato harivarSe, tato niSadhe, tato bharate, svasthAnatvAt tato videhe saMkhyeyaguNAH sadAbhAvAt mahattvAcca / 'samA sese' iti samAstulyAH zeSe, jAtAvekavacanam / zeSeSu kSetreSu tulyAyAmavistareSu / iyamatra bhAvanA-zikhariNi himavattulyAH, hairaNyavate haimavattulyAH, rUpiNi mahAhimavattulyAH, uttarakuruSu devakurutulyAH, ramyake harivarSatulyAH, nIlavati niSadhatulyAH, airavate bharatatulyAH siddhAH / hetuH sarvatra kSetratulyabAhulyameva // 33 // culla mahahimava nisaDhe, hema kurU harisu bhAraha videhe / cau chaThe sAhIyA, dhAyai sesA u saMkhaguNA // 34 // pukkharavare'vi evaM, cautthaThANaMmi navari saMkhaguNA / esuM saMharaNeNaM, sijhaMti samA ya samagesu // 35 // dhAtakIkhaNDe kSudrahimavati siddhAH stokAH 1 tato mahAhimavati saMkhyAtaguNAH 2 tato niSadhe saMkhyAtaguNAH 3 tato haimavate vizeSAdhikAH 4 tato devakuruSu saMkhyAtaguNAH 5 tato harivarSe 1. 'airaNyavate' ityapi / 2. rukmiNi //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 siddhaprAmRta : saTIkaH vizeSAdhikAH 6 tato bharate saMkhyAtaguNAH 7 / 'bhAraha' iti sUtre AkAraH 'ataH samRddhAdau vA' iti prAkRtasUtre pAThaH / tato videheSu saMkhyAtaguNAH 8 / kSetrabAhulyAtsvasthAnatvAcca 'cau chaThe sAhIyA' ityAdi bhAvitameva // 34 // puSkarAddhe'pyevaM dhAtakIkhaNDavad jJeyam / kevalamiyAn vizeSa:-caturthasthAne haimavatalakSaNe saMkhyAtaguNA vAcyAH / nanu himavadAdiSu manuSyotpatyabhAvAt kathaM siddhisaMbhavaH ? ityAha'esuM saMharaNeNaM' iti eSu himavadAdiSu saMharaNena devAdisaMharaNamadhikRtya sidhyantIti / yadyevaM zikharigiryAdiSu tarhi sidhyatAM kA vArtA ? ityAha-'samA ya samagesu' iti samAstulyAH samakeSu samakSetraparvateSu / yathA haimavatasya hairaNyavatasya ca tulyAH / devakurUNAmuttarakurUNAM cetyAdi / tathA himavataH zikharitulyAH / mahAhimavato rUpyitulyA ityAdi // 35 // atha sarvakSetraparvatAdisamavAyenAlpabahutvamAha gAthAdvayena jaMbu nisahaMta mIse, jaM bhaNi puvvamahia bIahime / duti mahahima himavaMte, nisaDha mahAhimavabiahimave // 36 // tianisahe biakurusuM, harisu a taha taiahemakuru harisu / dudu saMkha ega ahiA, kamabharahavidehatiga saMkhA 1 // 37 // atraivaM padaghaTanA-'mIse' iti kSetradvikAdiyoge 'jaMbu' iti jambUdvIpe himavadAdiniSadhAntaM yadbhaNitaM pUrvaM tattathaiva jJeyam / tathAhijambUdvIpasatke himavati siddhAH stokAH 1 tato haimavate saMkhyAtaguNAH 2 tato mahAhimavati 3 tato devakuruSu 4 tato harivarSe 5 tato niSadhe saMkhyeyaguNAH 6 tataH 'ahia' iti vizeSAdhikAH 'bIahime' iti dvitIyahimavati dhAtakIkhaNDahimavatItyarthaH 7 / 'du ti mahahima himavaMte' iti tato dvitIyamahAhimavati dhAtakIsatke ityarthaH 8 / tRtIye
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 171 pariziSTa-1 himavati puSkarArddhasatke ityarthaH saMkhyeyaguNAH 9 / tebhyaH 'du ti' ityanuvartate tato dvitIye dhAtakIkhaNDasatke niSadhe 10 tRtIye puSkarArddhasatke mahAhimavati ca siddhAH saMkhyeyaguNAH 11 tataH 'biahimave' iti dhAtakIkhaNDasatke haimavate vizeSAdhikAH 12 tebhyo'pi tRtIyaniSadhe puSkarArddhasatke siddhAH saMkhyeyaguNAH 13 tato dvitIyakuruSu dhAtakIkhaNDasatkeSu kuruSu devakuruSu saMkhyeyaguNAH 14 tebhyo ghAtakIkhaNDasatka eva harivarSe vizeSAdhikAH 15 tathA tRtIye puSkarArddhasatke haimavate saMkhyAtaguNAH 16 tato'pi puSkarArddha eva devakuruSu siddhAH saMkhyeyaguNAH 17 tebhyo'pi tatraiva harivarSe vizeSAdhikAH 18 'du du saMkha ega ahiA' iti dvayordvayoH sthAnayoH saMkhyAtaguNA iti vAcyam / ekasmin sthAne vizeSAdhikA iti vAcyam / etaJca pUrvameva savistaraM bhAvitam / 'kama' iti tataH krameNa bharatatrikasiddhAH videhatrikasiddhAzca yathottaraM saMkhyAtaguNA vAcyAH / idamuktaM bhavati-puSkarArddhaharivarSasatkebhyaH siddhebhyo jambUdvIpabharatasiddhAH saMkhyeyaguNAH 19 tebhyo dhAtakIkhaNDabharatasiddhAH saMkhyeyaguNAH 20 tataH puSkarArddhabharatasiddhAH saMkhyeyaguNAH 21 tato jambUdvIpavidehasiddhAH saMkhyeyaguNAH 22 tato dhAtakIkhaNDavidehasiddhAH saMkhyAtaguNAH 23 tataH puSkaravaradvIpArddhavidehasiddhAH saMkhyAtaguNAH 24 / samAnakSetreSu samAnagiriSu ca nijanijavarvarSadharaizca samaM tulyA vAcyAH // 36 // 37 // gataM kSetradvAram / saMprati kAladvAramAha dusamadusamAi thovA, dUsamasaMkhaguNa susamasusamAe / assaMkhA paNa chaThe, ahiA turiaMmi saMkhaguNA // 38 // avasappiNi araesuM, evaM osappiNIi mIsevi / paramavasappiNi dussamaahiA sesesu dusuvi samA 2 / 39 //
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 siddhaprAbhRta : saTIkaH avasarpiNyAM saMharaNato duHSamaduHSamAyA siddhAH stokAH 1 duHSamAyAM saMkhyAtaguNAH 2 tebhyaH suSamaduHSamAyAmasaMkhyeyaguNAH kAlasyAsaMkhyeyatvAt 3 'paNa chaTe ahiA' iti tataH paJcamArake suSamAbhidhe 'adhikA' vizeSAdhikAH 4 tataH SaSThe suSamasuSamAkhye vizeSAdhikAH 5 tebhyaH 'turIye' caturthe duHSamasuSamArake siddhAH saMkhyAtaguNAH 6 / 38 // evamavasarpiNyA arakeSu gaNitam / utsappiNyA arakeSvapyevameva jJeyam / 'mIsevi' iti avasarpiNyutsarpiNIrUpe mizre'pyevameva, paraM kevalamayaM vizeSa:-utsarpiNIduHSamArake 'adhikA' vizeSAdhikA vAcyAH / dvayorapyavasarpiNyutsarpiNyoH zeSeSvarakeSu 'samAH' tulyA vAcyAH / idamuktaM bhavati-dvayorapyekAntaduHSamAsiddhAH sarvastokAH 1 tata utsarpiNIduHSamArake siddhA vizeSAdhikAH 2 tato'vasarpiNyAM duHSamAsiddhAH saMkhyeyaguNAH 3 tato dvayorapi suSama duHSamAsiddhA asaMkhyeyaguNAH 4 tebhyo'pi dvayorapi suSamAsiddhA vizeSAdhikAH 5 tebhyo'pi dvayorapi suSamasuSamAsiddhA vizeSAdhikAH 6 tebhyo'pi dvayorapi duHSamasuSamAsiddhAH saMkhyeyaguNAH 7 tato'vasarpiNyAM sarvasiddhAH saMkhyeyaguNAH 8 tebhyo'pyutsarpiNyA: sarvasiddhA vizeSAdhikAH 9 / 2 // 39 // gataM kAladvAram, saMprati gatidvAramAha thI 1 nara 2 naraya 3 tiritthI 4, tiri 5 devI 6 deva 7 thova 1 saMkhaguNA 6 / iga 1 paNidi 2 thova 1 saMkhA 2, taru 1 bhU 2 jala 3 tasihi 4 saMkhaguNA // 40 // cau 1 ti 2 duga 3 naraya taru 4, mahi 5 jalakSbhavaNa 7 / 8 vaNiMda 9 / 10 joi 11 devisurA 12 /
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-1 173 nArI 13 nara 14 rayaNAe 15, tiriI 16 tiri 17 NuttarA 18 ya surA 29 // 41 // du paDhamadivadevi 30 / 31 surA 32 // 3 / mAnuSIbhyo'nantaramuddhRtya siddhAH sarvastokAH zeSebhyo yathottaraM saMkhyeyaguNA vAcyAH / tathAekendriyebhyo'nantaramuddhRtya siddhAH stokAH, tebhyaH paJcendriyebhyo'nantarAgatA siddhAH saMkhyeyaguNAH / tathA tarubhyo'nantarAgatAH siddhAH stokAH, tataH pRthivIkAyebhyaH, jalakAlebhyaH, trasakAyebhyo'nantarAgatA yathottaraM saMkhyAtaguNAH // 40 // caturthanarakAgatAH siddhAH sarvastokAH saMkhyeyaguNAH 1 evaM tRtIya 2 dvitIyanarakAgatAH siddhAH saMkhyeyaguNAH 3 tarubhyaH paryAptabAdarapratyekavanaspatibhyaH 4 mahIkAyikebhyaH paryAptabAdarapRthivIkAyikebhyaH 5 tato bAdarajalakAyikebhyaH 6 tato bhavanapatidevIbhyaH 7 tato bhavanapatidevebhyaH 8 tato vyantaradevIbhyaH 9 tato vyantaradevebhyaH 10 tato jyotiSkadevIbhyaH 11 tato jyotiSkadevebhyaH 12 nArIbhyaH 13 narebhyaH 14 tato ratnaprabhAyAH 15 tirazcIbhyaH 16 tiryagbhyaH 17 tato'nuttaropapAtidevebhyaH 18 graiveyakebhyaH 19 tato'cyutadevalokebhyaH 20 tato'pyAraNAt 21 tataH prANatAt 22 evamadhomukhaM tAvajjJeyaM yAva-tsanatkumArAdanantaramuddhRtya siddhA yathottaraM saMkhyeyaguNAH 29 tato dvitIyadivo devIbhyaH 30 saudharmadevIbhyaH 31 dvitIyadivo devebhyaH 32 tataH prathamadivo devebhyaH 33 anantaramuddhRtya siddhA yathottaraM saMkhyeya-guNAH 34 / uktaM ca-"naragacautthA puDhavI, taJcA ducA truupuddhviaauu| bhavaNavaidevidevA, evaM vnnjoisaannNpi||1|| maNuI maNussa paDhamA, nAraya tatto tiritthi tiriA ya / devA aNuttarAI, savvevi 1. 'anantaracyutAH saMkhyAtaguNA AraNe, tataH saMkhyAtaguNAH prANate, prANatAdevaM' itthaM rUpeNa kvacit /
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 siddhaprAmRta : saTIkaH saNaM-kumAraMtA // 2 // IsANadevisohammadeviIsANadevasohammA / savvevi jahA kamaso, aNaMtarAyA ya saMkhaguNA // 3 // " gataM gatidvAraM 3 saMprati vedadvAramAha kIvi tthI nara 4 gihannaniarlige 5 / titthayari titthapatte, samaNI muNi kamiNasaMkhaguNA // 42 // titthayara tithipatte samaNI muNiNaMtasaMkhasaMkhaguNA 6 / vedadvAre klIbasiddhAH stokAH, tataHstrIsiddhAH saMkhyeyaguNAH, tataH puruSasiddhAH saMkhyAtaguNAH 4 / liGgadvAre gRhaliGgasiddhAH stokAH, tebhyo'nyaliGgasiddhA asaMkhyeyaguNAH, tataH svaliGgasiddhA asaMkhyeyaguNAH / atra ca dvAre 'muNi kamiNa saMkhaguNA' ityatra sUtrapAThe'kAravizleSo draSTavyaH "gihiannasaliGgehiM thovA dUve asaMkhaguNA' 5 / tIrthadvAre tIrthakarIsiddhAH stokAH, tebhyaH tattIrtha eva pratyekabuddhasiddhaH saMkhyeyaguNAH, tebhyastattIrtha evAtIrthakarI zraNaNIsiddhAH saMkhyAtaguNAH, tebhyasta tIrthamunisiddhAH saMkhyeyaguNAH // 42 // tIrthakarItIrthamunisiddhebhyaH tIrthakarasiddhA anantaguNAH, tebhyastattIrtha eva pratyekabuddhasiddhAH saMkhyeyaguNAH, tataH zramaNIsiddhAH saMkhyeyaguNAH, tatastattIrtha eva munisiddhAH saMkhyAtaguNAH 6 / parihAra cauga paNage, cheya ti cau sesacaraNaMmi // 43 // saMkha asaMkha du saMkhA 7, saM patte buddhi buddha saMkhaguNA 8 / maNajuathovA maisua, saMkha cauasaMkha tigasaMkhA 9 // 44 // 1. 'atIrtha munisiddhAH' ityevaMrUpaM kvacit / kvacittu 'tebhyastattIrtha eva munisiddhAH' ityevaMrUpeNa //
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-1 175 cAritradvAre cchedopasthApanaparihAravizuddhikasUkSmasaMparAyayathA khyAtacAritrasiddhA iti catuSkasiddhAH stokAH 1 / sAmAyikarahitaM ca cchedopasthApanaM bhagnacAritrasyAvagantavyam / tataH sAmAyikacchedopasthApanaparihAravizuddhikasUkSmasaMparAyathAkhyAtacAritrasiddhA iti paJcaka siddhAH saMkhyeyaguNAH 2, tebhyaH cchedopasthApanasUkSmasaMparAyathAkhyAtacAritratrikasiddhA asaMkhyAtaguNAH 3, tato'pi sAmAyikacchedopasthApanasUkSmasaMparAyayathAkhyAtarUpacatuSkasiddhAH saMkhyeyaguNAH 4, zeSacAritrabhaGge // 43 // tataH sAmAyikasUkSmasaMparAyayathAkhyAtacAritrasiddhAH saMkhyAtaguNAH 5 / 7 / buddhadvAre 'saM' iti svayaMbuddhasiddhAH stokAH 1, tebhyaH pratyekabuddhasiddhAH 2 tebhyo'pi buddhIbodhitAH siddhAH 3 tebhyo'pi buddhabodhitAH siddhAH 4 krameNa trayo'pi saMkhyAtaguNAH 8 / jJAnadvAre matizrutajJAnasiddhAH manaHparyAyajJAnayuktAH stokAH matizrutamanaHparyAyajJAnasiddhAH sarvastokAH 1 tata A AvRttyA 'maisua' iti padameva vyAkhyAte, tebhyo matizrutajJAnasiddhAH saMkhyeyaguNAH, 2 'cau' iti tebhyo'pi matizrutAvadhimanaHparyAyajJAnasiddhAH asaMkhyeyaguNAH 3 tato matizrutAvadhijJAnatrayasiddhAH saMkhyeyaguNAH 4 / 9 / 44 // ita UrdhvaM gAthAbandhAnulomyAt dvArANAM vyatyayena vyAkhyAnamAha aDasamayasiddha thovA, saMkhijjaguNA u sattasamayAI 13 / acua cuatIsu thovA, asaMkha saMkhA asaMkhA ya 11 / anusamayadvAre sarvastokA aSTasamayasiddhAH aSTau samayAn yAvanirantaraM sidhyatAM jIvAnAM stokAnAmeva labhyamAnatvAt / tataH saptasamayasiddhAH saMkhyeyaguNAH / evaM samayasamayahAnyA tAvadvAcyaM, yAvadvisamayasiddhAH saMkhyeyaguNAH / ekasamayasya tu nairantaryAbhAvAt atrAsaMbhavaH 13 / utkRSTadvAre 'acua'
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 siddhaprAbhRta : saTIkaH iti acyutasamyaktvasiddhAH stokAH 'cuatIsu' iti triSucyutasamyaktveSu saMkhyAtakAlacyutasamyaktveSvasaMkhyAtakAlacyutasamyaktveSvanantakAlacyutasamyaktveSu ca yathottaraM asaMkhyAtasaMkhyAtAsaMkhyAtaguNatvaM vAcyam / atrAyartha:sarvastokA apratipatitasamyaktvasiddhAH, tataH saMkhyeyakAlapratipatitasamyaktvasiddhA asaMkhyeyaguNAH, tebhyo'saMkhyeyakAlapratipatitasamyaktvasiddhAH saMkhyeyaguNAH, tebhyo'pyanantakAlapratipatitasamyaktvasiddhA asaMkhyeyaguNAH 11 // 45 // egojA javamajhaM, saMkhaguNa parA usNkhgunnhiinnaa| chammAsaMtA 12 lahu guru, majjha taNU thova duasaMkhA 10 / 46 antaradvAre SaNmAsAntarasiddhAH stokAH, tata ekasamayAntarasiddhAH saMkhyeyaguNAH / tato dvisamayAntarasiddhAH saMkhyeyaguNAH / evaM tAvadvAcyaM yAvadhavamadhyam / tataH paraM saMkhyAtaguNahAniH saMkhyAtaguNahAniH tAva dvAcyA yAvadekasamayahInaSaNmAsAntarasiddhebhyaH SaNmAsAntarasiddhAH saMkhyeyaguNahInAH / atrAyamAzayaH-yavamadhyAtparataH saMkhyAtaguNahInasaMkhyAtaguNahInAstAvaMdvAcyAyAvadekasamayahInaSaNmAsAntarasiddhAH saMkhyAtaguNahInAH 12 / avagAhanAdvAre laghutanusiddhAH stokAH, tato gurutanusiddhA asaMkhyeyaguNAH, tato madhyatanusiddhA asaMkhyeyaguNAH / atrAyaM vizeSa:-sarvastokAH saptahastAvagAhanAH siddhAH tataH paJcadhanu:zatapramANAvagAhanAH siddhAH vizeSAdhikAH // 10 // 46 // aTThasayasiddha thovA, sattahia aNaMtaguNia jA pannA / jA paNavIsamasaMkhA, egaMtA jAva saMkhaguNA 14 // 47 gaNanAdvAre aSTazatasiddhAH stokAH, tebhyaH saptAdhikazatasiddhA anantaguNAH; evamekaikahAnyA'nantaguNAstAvadvAcyA yAdekapaJcAzatsiddhebhyaH paJcAzatsiddhA anantaguNAH / tatastebhyaH ekonapaJcAzatsiddhA
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-1 177 asaMkhyeyaguNAH, tato'pyaSTacatvAriMzatsiddhA asaMkhyeyaguNAH; evamekai kahAnyA tAvadvAcyaM yAvat SaDvizatisiddhebhyaH paJcaviMzatisiddhA asaMkhyeyaguNAH / tatastebhyazcaturviMzatisiddhAH saMkhyeyaguNAH; evamekai kahAnyA tAvadvAcyaM yAvadkisiddhebhya ekaikasiddhAH saMkhyeyaguNAH 14 // 47 / saMpratyatraivAlpabahutvadvAre yo vizeSastamAha amathia uddhadvia, umADi vIrAsaNe niThaMje a / pAsillaga uttANaga, siddhA u kameNa saMkhaguNA 15 // 48 // sarvastokA unmathitasiddhAH adhomukhasiddhAH / te ca pUrvavairibhiH pAdenotpATya nIyamAnA adhomukhakAyotsargasthA vA veditavyAH 1 / tebhya UrdhvasthitakAyotsargasiddhAH 2, tebhyaH utkaTikAsanasiddhAH 3, tebhyo vIrAsanasiddhAH 4 tebhyo'pi nyubjAsanasiddhAH nyubja upaviSTa evAdhomukho draSTavyaH 5, tebhyaH pArzvasthitasiddhAH 6 tebhyo'pyuttAnaka sthitasiddhAH 7 / ete krameNa yathottaraM saMkhyeyaguNAH 15 // 48 // tadevamuktamalpabahutvadvAram, saMprati sarvagatAlpabahutvavizeSopadarzanAya saMnikarSadvAramucyate / tatra saMnikoM nAma saMyogo husvadIrghayoriva vivakSitaM kiJcitpratItya vivakSitasyAlpatvena bahutvena bA'vasthAnarUpaH saMbandhaH paNavIsa panna aDasaya, paNa dasa vIsA ya ti paNa dasagaM ca / saMkha asaMkha aNaMta ya, guNahANi cauTuAI tA 49 // iga duga iga duga cau bahuNaMta bahu asaMkhaNaMtaguNahINA / iya siddhANa sarUvaM, lihiaM deviMdasUrIhiM // 50 // yatra yatrASTazataM siddhAdupalabhyate, tatra tatreyaM vyAptiH / sarvabahava ekakasiddhAH, tato dvikadvikasiddhAH saMkhyeyaguNahInAH, tatastrikatrika
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 siddhaprAmRta : saTIka siddhAH saMkhyeyaguNahInAH, evaM tAvadvAcyaM yAvatpaJcaviMzatisiddhAH saMkhyeyaguNahInAH / tato'pi SaDvizatisiddhA asaMkhyeyaguNahInAH, tataH saptaviMzatisiddhA asaMkhyeyaguNahInAH, evamekaikavRddhyA asaMkhyeyaguNahAnistAvadvaktavyA yAvatpaJcAzat / tebhyo'pi ekapaJcAzatsiddhA anantaguNahInAH, tato'pi dviSaJcAzatsiddhAH, evamekaikavRddhyA anantaguNahAnistAvadvaktavyA yAvadaSTAdhikazatasiddhA anantaguNahInAH / yatra yatra punaviMzatisiddhAstatra tatreyaM vyApti:-ekakasiddhAH sarvabahavaH, tebhyo dvika dvikasiddhAH, saMkhyAtaguNahInAH, evaM tAvadvAcyaM yAvatpaJca / tataH SaDAdisiddhA asaMkhyAtaguNahInAH, yAvaddaza / tata ekAdazAdayaH sarve'pyanantaguNahInAstAvadvAcyA yAvadvizatisiddhA anantaguNahInAH / evama dholokAdiSvapi / viMzatipRthaktvasiddhau prathamacaturthabhAge saMkhyeyaguNahAniH, dvitIya caturthabhAge'saMkhyeyaguNahAniH, tRtIyasmAccaturthabhAgAdArabhya punaH sarvatrApyanantaguNahAniH / yatra punardaza daza siddhyanti, tatraivaM vyAptiH-ekakasiddhAH sarvabahavaH, tato dvikadvikasiddhAH saMkhyeyaguNahInAH, tatastrikatrikasiddhAH saMkhyAtaguNahInAH, tebhyazcatuSkacatuSka siddhAH asaMkhyAtaguNahInAH, tataH paJca paJca siddhA asaMkhyAtaguNahInAH, tataH SaDAdayaH sarve'pyantaguNahInA vAcyAH / 'saMkha asaMkha aNaMta ya guNahANi' iti bhAvitameva / tathA 'cauThAI' iti yatra yatra yavamadhyAdAvaSTau sidhyanti tatra tatra catuSkaM yAvadAdyA saMkhyAtaguNahAniH, tataH paraM paJcakAdAvantyAnantaguNahAnirvAcyA / atra madhyA saMkhyeyaguNahAnirna vidyate / etaduktaM bhavati-ekakasiddhAH sarvabahavaH, tato dvikadvika siddhAH saMkhyAtaguNahInAH, tatastrikatrikasiddhAH saMkhyAtaguNahInAH, tatazcatuSkacatuSkasiddhAH saMkhyAtaguNahInAH, tataH paJcAdayo'STaparyantAH sarve'pyanantaguNahInAH // 49 // 'iga' atraivamakSaraghaTanA-yatra lavaNAdau
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa - 1 dvayaM dvayaM sidhyati, tatra sarvabahava ekakasiddhAH, tato dvikadvikasiddhAH anantaguNahInAH / yatra punarurdhvalokAdau catvAraH sidhyanti tatraivaM vyAptiH tatra sarvaSahava ekakasiddhAH tato dvika dvika siddhAH asaMkhyeyaguNahInAH, tebhyastrikatrika siddhA anantaguNahInAH, tebhyo'pi catuzcatuH siddhA anantaguNahInAH / tadevamiha saMnikarSo dravyapramANe saprapaJcaM cintitaH / zeSeSu dvAreSu siddhAsiddhaprAbhRtaTIkAto bhAvanIyAH / ityevaM pUrvoktaprakAreNa siddhAnAM muktipadaprAptAnAM svarUpaM likhitaM akSaranyAsIkRtaM zrIsiddhaprAbhRtAditi zeSaH / kai: zrIdevendrasUribhiH || 50 // iti zrIsiddhapaJcAzikAvacUriH samAptA // // samApteyaM zrImaddevendrasUriviracitA sAvacUrikA siddhapaJcAzikA // " 179
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 siddhaprAmRta : saTIkaH pariziSTa-2 // zrIsiddhadaNDikAstavaH // // prastAvanA // iha hi jagadadbhutajainazAsanabaddhAnurAgabhavyAGgigaNamAgamagumphitAtigambhIrajJeyaheyopAdeyAmeyapadArthasAramavagamayitukAmairupakRtikaraNaikakaruNArasanimagnamAnasaiH zrImadhadgacchasyaivAjIvitavihitAtiduSkarAcAmlatapasA tapagaccha iti nAmAntaramAsAditavatAM citrakUTa (cittauDa)mahImahendropalabdha 'hIreti' birudAnAM vizvavikhyAtavizadakIrtizrImajjagaccandrasUrIndrANAM vineyavargAgresaraiH zrImaddevendrasUribhiranekAni prakaraNAdIni sandRbdhAni varIvRtyante, teSvanyatamamidaM siddhadaNDikAstavAbhidhAnaM prakaraNam / iha ca prakaraNakAraiH zrInAbheyavaMzaNAnAM trikhaNDAdhipAnAM bhUbhRtAM siddhigatAnAM sarvArthagatAnAM ca samyaktayA saMkhyodghATanaM spaSTatayA prakaTIkRtam / ete sUriziromaNayaH kadA katamaM mahImaNDalaM maNDayAmAsuriti paryAlocanAyAM pravRttAyAm-zrImanmunisundarasUripAdapraNItagurvAvalIvilokanena vikramIyasaptaviMzatyadhikatrayodazazatatamAbde'mISAM svargArohaNaM nirNIyate, atasteSAM kAlamAnaM nirvirodhaM vikramIyatrayodazazatAbdIyaM jJAyate / stavasyAsya mUlapAThapustakAni catvAri samAsAditAni, saTippaNIkaM caikaM vizvavikhyAtakIrtikaumudIkatrImadvijayAnandasUriziSyapravartakatrImatkAntiviSayamunInAM sakAzata upalabdham, etatpustakacatuSTayAdhAreNa saMzodhite'pyatra nibandhe yatra vavanAzuddhiH kRtA jAtA vA bhavettatra saMzodhanIyaM dhIdhanairityabhyarthayatesavinayabaddhAJjaliH pravartakatrImatkAntivijayapAdapadmaparAgaH caturavijayo muniH (surata)
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa- 2 // arham // // zrIvijayakamalasUripAdapadyebhyo namaH // // zrIsiddhadaNDikAstavaH // jaM sahakevalAo, aMtamuhuttreNa sivagamo bhaNio / jA purisajugaasaMkhA, tattha imA siddhadaMDIo // 1 // 181 sattuMjayasiddhA bharahavaMsanivaI subuddhiNA siTTA / jaha sagarasuANAvayaMmi taha kittiaM thuNimo // 2 // AiccajasAi sive, caudasalakkhA ya egu savvaThThe / evaM jA ikkikkA, asaMkha igadugatigAIvi // 3 // jA pannAsamasaMkhA, to savvaTuMmi lakkhacaudasagaM / ego sive taheva ya, assaMkhA jAva pannAsaM // 4 // ( TI0) AdityayazonRpaprabhRtayo nAbheyavaMzajAstrikhaNDAdhipAzcaturdazalakSA nirantaraM siddhimagaman / tata ekaH sarvArthasiddhe / atra sarvatra sarvArthazabdena paJcApyanuttaravimAnAni labhyante yato vimAnapaJcakAdhArasya tatprastaTasya sarvArthanAmnA rUDhiriti / evaM caturdaza caturdaza lakSAntaritaH sarvArthasiddhe ekaikastAvadvaktavyo yAvatte'pyekaikA asaMkhyeyA bhavanti / tato bhUyazcaturdaza lakSA nRpA nirantaraM nirvANe, dvau sarvArthasiddhe, evaM caturdaza caturdaza lakSAntarItau dvau dvau sarvArthasiddhe P
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 siddhaprAmRta : saTIkaH tAvadvAcyau yAvatte'pi dvikasaMkhyA asaMkhyeyA bhavanti / evaM trikatrika saMkhyAdayo'pi-pratyekamasaMkhyeyAstAvadvAcyAH sarvArthasiddhe yAvatpaJcAzatpaJcAzat saMkhyAkAzcaturdaza caturdaza lakSAntaritA asaMkhyeyA bhavanti / anulomasiddhadaNDikAsthApanA // siddhigatAH |14| 14 | 14| 14 | 14| 14 | 14 | 14|14|14|14| asaMkhyeyavArAH sarvArthagatAH 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10/50 | asaMkhyeyavArAH tato'nantaraM caturdazalakSA nRpAH sarvArthasiddhe ekaH siddhau, evaM caturdazalakSAntarita ekaikaH siddhau tAvadvaktavyo yAvattepyekaikA asaMkhyeyA bhavanti / tato bhUyo'pi caturdazalakSA nRpAH sarvArthasiddhe tato dvau nirvANe, evaM caturdaza lakSAntaritau dvau dvau nirvANe tAvadvaktavyau, yAvatte'pi dvikadvikasaMkhyA asaMkhyeyA bhavanti; evaM trikatrikasaMkhyAdayo'pi yAvatpaJcAzatpaJcazatsaMkhyAzcaturdaza caturdaza lakSAntaritAH siddhau pratyekamasaMkhyeyA bhavanti // 3 // 4 // pratiloma-siddhadaNDikAsthApanA siddhigatAH 1 | 2 | 3 | 4 6 78.910/50/ asaMkhyeyavArAH sarvArthagatA: 14| 14 | 14| 14 | 14| 14] 14 | 14 | 14 | 14 | 14 | asaMkhyeyavArAH to do lakkhA mukkhe, dulakkha savvaTThi mukkhi lakkhatigaM / iyagaigalakkhuttariA, jA lakkhaasaMkha dosu samA // 5 // tataH paraM ve lakSe nRpANAM nirvANe, dve lakSe sarvArthe / evaM tricatuSpaJcaSaD yAvadubhayatrApi asaMkhyeyA asaMkhyeyA lakSA vaktavyAH // 5 // samasaMkhyasiddhadaNDikAsthApanA // siddhigatAH 2 3 4 6 89 10 11 12] evaM yAvadasaMkhyeyalakSAH | sarvArthagatAH 2 3 4 5 6 9 10 11 12 evaM yAvadasaMkhyeyalakSAH | to egu sive savvaTTi dunni ti sivammi caura savvaDhe / iya eguttaravuDDI, jAva asaMkhA puDho dosu // 6 //
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa - 2 tataH paraM catastrazcitrAntaradaNDikAH / tadyathA - prathamA ekAdikA ekottarA, dvitIyA ekAdidvayuttarA, tRtIyA ekAditryuttarA, caturthI tryAdikA dvayAdiviSamottarA / prathamA bhAvyate - prathamamekaH siddhau tato dvau sarvArthe, tatastrayaH siddhau tatazcatvAraH sarvArthe, tataH paJca siddhau, SaT sarvArthe / ekamekottarayA vaddhyA zive sarvArthe ca tAvadvaktavyaM yAvadubhayatrApyasaMkhyeyA bhavanti // 6 // ekottarasiddhadaNDikAsthApanA // siddhigatAH 1 3 sarvArthagatAH 2 4 183 ikko mukkhe savvaTTi tinni paNa mukkhi ia duruttariA / jA dosuvi a asaMkhA, emeva tiuttarAseDhI // 7 // siddhigatAH 1 sarvArthagatAH 3 5 7 9 11 13 1517 1921 evaM yAvadasaMkhyA: 6 8 10 12 14 16 18 20 22 evaM yAvadasaMkhyAH dvitIyA bhAvyate yathA-tataH paramekaH siddhau trayaH sarvArthe, tataH paJca siddhau, sapta sarvArthe / evaM dvyuttarayA vRddhayA zivagatau sarvArthe ca tAvadvaktavyaM yAvadubhayatrApyasaMkhyeyA bhavanti // dvyuttarasiddhadaNDikAsthApanA 6 uu 9 13 17 21 25 29 33 37 evaM yAvadasaMkhyAH 11 15 19 23 27 31 35 39 evaM yAvadasaMkhyAH tRtIyA yathA--tataH paramekaH siddhau catvAraH sarvArthe, tataH sapta siddhau, daza sarvArthe | evaM tryuttarayA ca vRddhyA zive sarvArthe ca krameNa tAvadvAcyaM yAvadubhayatrAsaMkhyeyAH syuH // 7 // siddhigatAH 1 7 13 19 25 31 37 43 49 55 evaM yAvadasaMkhyAH sarvArthagatAH 4 1016 22 28 34 40 46 52 58 evaM yAvadasaMkhyA: caturthI vicitrA / tasyAH parijJAnArthamayamupAyaHvisamuttaraseDhIe, hibruvariM Thavia auNatIsatiA / paDhame natthi kkhevo, sesesu sayA imo khevo // 8 //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 siddhaprAmRta : saTIkA ihaikonaviMzatrikA UrdhvAdhaHparipATyA paTTikAdau sthApyante / tatra prathame trike na kiMcitprakSipyate (zeSeSu avaziSTAsu daNDikAsu sadA'yaM vakSyamANaH kSepo'vaseyaH) // 8 // duga paNa navagaM terasa satarasa bAvIsa chaJca anuva / bArasa caudasa taha aDa-vIsA chavvIsa paNavIsA // 9 // egArasa tevIsA, sIyAlA sayari sattahattariA / iga duga sattAsII, igahattarimeva bAsaThThI // 10 // auNattari cauvIsA, chAyAlA taha sayaM ca chavvIsA / melittu igaMtariA, siddhIe taha ya sabaDhe // 11 // dvitIye dvikaH, tRtIye paJca, caturthe nava, paJcame trayodaza, SaSThe saptadaza, saptame dvAviMzatiH, aSTame SaT, navame'STau, dazame dvAdaza, ekAdaze caturdaza, dvAdaze'STAviMzatiH, trayodaze SaDvizatiH, caturdaze paJcaviMzatiH, paJcadaze ekAdaza, SoDaze trayoviMzatiH, saptadaze saptacatvAriMzat, aSTAdaze saptatiH, ekonaviMze saptasaptatiH, vize ekaH, ekaviMze dvau dvAviMze saptAzItiH, trayoviMze ekasaptatiH caturvize dvASaSTiH paJcaviMze ekonasaptatiH, SaDvize caturvizatiH, saptaviMze SaTcatvAriMzat, aSTAviMze zatam, ekonatriMze SaDvizatiH / eteSu ca rAziSu prakSipteSu yadyadbhavati, tAvantastAvantaH krameNa siddhau sarvArthe cetyevaMrUpeNa jJeyaH / tadyathA-trayaH siddhau, pazca sarvArthe, tataH siddhAvaSTau, dvAdaza sarvArthe, tataH SoDaza siddhau, viMzatiH sarvArthe, tataH paMcaviMzatiH siddhau, nava sarvArtha, tata ekAdaza siddhau, paJcadaza sarvAthe, tataH saptadaza siddhau, ekatriMzatsarvArthe, tata ekonatriMzat siddhau, aSTAviMzatiH sarvArthe, tatacaturdaza siddhau, pavizatiH sarvArthe, tataH paJcAzatsiddhau, trisaptatiH sarvArthe, tato'zItiH siddhau, catvAraH
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-2 sarvArthe, tataH paJca siddhau, navatiH sarvArthe, tatazcatuHsaptatiH siddhau, paJcaSaSTiH sarvArthe, tato dvAsaptatiH siddhau, saptaviMzatiH sarvArthe, tata ekonapaJcAzatsiddhau, tyadhikazataM sarvArthe, tata ekonaviMzatsiddhau // 9 // 10 // 11 // viSamottarasiddhadaNDikAsthApanA yathA // siddhigatAH 3 625/11/2729 1450805 74/72 49 29 evaM yAvadasaMkhyAH sarvagataH / 5 /12/2015 15/31 28 26/73/4 9065/27 1030 evaM yAvadasaMkhyAH aMtillaaMkaAI, ThaviDaM bIAikhevagA taha ya / evamasaMkhA neA, jA ajiapiA samuppanno // 12 // evaM vyAdiviSamottarAH siddhadaNDikA asaMkhyeyAstAvadvAcyA yAvadajitajinapitA jitazatrurutpannaH / navaraM pAzcAtyAyAM daNDikAyAM yadantyamaGkasthAnaM taduttarasyAmuttarasyAmAdyaM jJeyam / tathAdyAyAM daNDikAyAmAdimamaGkasthAnaM siddhau, dvitIyasyAM sarvArthe tRtIyasyAM siddhau caturthyAM sarvArthe evama saMkhyeyAsvapi daNDikAsvAdyAnyaGkasthAnAni krameNa siddhau sarvArthe ca jJeyAni / etadeva diGmAtrato vibhAvyatetatrAdyAthAmantyamakasthAnaM 29 tataH 29 vArAnekonatriMzadUrvAdhaH krameNa sthApyate, tatrAdye'GkasthAne nAsti prakSepaH / dvitIyAdiSu cAGkeSu "duga paNaga" ityAdayaH krameNa prakSepaNIyA rAzayaH prakSipyante, kSipteSu satsu yadyatkrameNa bhavati, tAvantaH krameNa siddhau sarvArthe cetyevaM jJeyAH / tadyathA-sarvArthasiddhA 29 siddhau 31 tataH sarvArthasiddhau 34 siddhau 38 sarvArthe 42 siddhau 46 sarvArthe 51 siddhau 35 sarvArthe 37 siddhau 41 "sarvArthe 43 siddhau 57 sarvArthe 55 siddhau 54 sarvArthe 40 siddhau 52 sarvArthe 76 siddhau 99 sarvArthe 106 siddhau 30 sarvArthe 31 siddhau 116
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 siddhaprAbhRta : saTIkaH sarvArthe 100 siddhau 91 sarvArthe 98 siddhau 53 sarvArthe 75 siddhau 129 sarvArthe 55 // dvitIyaviSamottarasiddhadaNDikAsthApanA' // sarvArthagatAH | 29/3442/51 37/43|55/40/76 106/31 100/98/75 55 evaM yAvadasaMkhyAH siddhigatAH 3238 46 35425757 52 99 30 19692 53229evaM yAvadasaMkhyAH asyAmantyamaGkasthAnaM 55 tatastRtIyasyAmidamevAdyamaGkasthAnam / tataH 55 ekonatriMzadvArAn sthApyate, tataH prathamamaGkasthAne nAsti kSepo dvitIyAdiSu ca pUrvoktA rAzayaH kSipyante / iha cAdyamaGkasthAnaM siddhau tatasteSu prakSipteSu satsu yatkrameNa syAt, tAvantastAvantaH prathamAdaGkasthApanAdArabhya siddhau sarvArthe ityevaM krameNa veditavyAH / evamanyAsvapi daNDikAsubhAvanIyam // 12 // assaMkhakoDilakkhA, siddhA savvaTThagA ya taha siddhA / ekabhaveNaM deviMdavaMdiA ditu siddhisuhaM // 13 // // iti zrIdevendrasUripAdapraNItaH zrIsiddhadaNDikAstavaH samAptaH // (asaMkhyakoTilakSAH siddhAH sarvArthaMgAzca tathA siddhAH / ekabhavena devendravanditA dadatu siddhisukham // 13 // ) (saMgrahagAthAH) caudasalakkhA siddhA, nivaINikko a hoi savvaDhe / ikkikkaTThANe puNa, purisajugA huMta'saMkhijjA // 1 // puNaravi caudasalakkhA, siddhA nivaINa do'vi savvaDhe / dugaThANe'vi asaMkhA, purisajugA huMti nAyavvA // 2 // jAva ya lakkhA caudasa, siddhA pannAsa huMti savvaDhe / pannAsaTThANe'vihu, purisajugA huMta'saMkhijjA // 3 // do lakkhA siddhIe, do lakkhA naravaINa savvaDhe evaM tilakkhacaupaMca jAvalakkhA asaMkhijjA // 4 // iti siddhadaNDikAstavasya saMkSiptaTippaNI samAptA // 1. asyAM sthApanAyAM bahuSu sayantramUlapustakeSu siddhigatAnAmuparilekhaH sarvArtha-gatAnAM cAdholekha upalabhyate, paraM saTTippaNIkapustakayantre tadvayatyayadarzanAta, TippaNikAyAM punaH sarvArthasiddhau 29 ityAdikrameNa likhitatvAdanyasaTippaNapustakasyAnupalambhAJca tthaivopnystm|
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 187 'vAcAryazrI ThArara II*1 maMdera graMthAvala ! pravANI prasAra karthabha yojanA-1,11,111) ! 1. zrI samasta vAva pathaka zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha-gurumUrti pratiSThA-smRti 2. zeThazrI caMdulAla kakalacaMda parIkha parivAra, vAva 3. zrI siddhagiri cAturmAsa ArAdhanA (saM. 2057) daramyAna thayela jJAnakhAtAnI AvakamAMthI. haste zeThazrI dhuDAlAla punamacaMdabhAI hakkaDa parivAra, DIsA, banAsakAMThA 4. zrI dharmottejaka pAThazALA, zrI jhIMjhuvADA jaina saMgha, jhIMjhuvADA 5. zrI suIgAma jaina saMgha, suIgAma 6. zrI vAMkaDiyA vaDagAma jaina saMgha, vAMkaDiyA vaDagAma 7. zrI garabaDI jaina saMgha, garAMbaDI. 8. zrI rAMderaroDa jaina saMgha-aDAjaNa pATIyA, rAMderaroDa, surata 9. zrI ciMtAmaNI pArzvanAtha jaina saMgha pArlA (IsTa), muMbaI 10. zrI AdinAtha tapAgaccha zvetAMbara mU.pU.jaina saMgha, katAragAma, surata 11. zrI kailAsanagara jaina saMgha, kailAsanagara, surata 12. zrI ucosaNa jaina saMgha, samubA zrAvikA ArAdhanA bhavana, surata jJAnakhAtethI 13. zrI vAva pathaka jaina zve. bhU.pU. saMgha, amadAvAda 14. zrI vAva jaina saMgha, vAva, banAsakAMThA 15. ku. nehalabena kumudabhAI (kaTosaNa roDa)nI dIkSA prasaMge thayela AvakamAMthI 16. zrI AdinAtha zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, navasArI 17. zrI bhIlaDIyAjI pArzvanAtha jaina derAsara peDhI, bhIlaDIyAjI 18. zrI navajIvana jaina zve. mU.pU. saMgha, muMbaI 19. zrI jazavaMtapurA jaina saMgha - zrAvikA bahenonA jJAnadravyamAMthI ! prabhunANI prasAraka (yojanA-61,111) ! 1. zrI dipA zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha, rAMderaroDa, surata 2. zrI sImaMdharasvAmI mahilA maMDaLa, pratiSThA kompalekSa, surata 3. zrI zreNIkapArka jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha, nyU rAMderaroDa, surata
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 siddhaprAmRta : saTIkaH 4. zrI puNyapAvana jaina saMgha, IzitA pArka, surata 5. zrI zreyaskara AdinAtha jaina saMgha, nIjhAmapurA, vaDodarA 6. zrI amarolI jaina saMgha - amarolI, surata 1 praNAvANI prasAra anAmodaka yojanA - 31,111) ! 1. zrI moravADA jaina saMgha, moravADA 2. zrI umarA jaina saMgha, surata 3. zrI zatruMjaya TAvara jaina saMgha, surata 4. zrI caumukhajI pArzvanAtha jaina maMdira TrasTa zrI jaina zvetAMbara tapAgaccha saMgha gaDhasivAnA (rAja.) 5. zrImatI tArAbena gagaladAsa vaDecA-ucosaNa 6. zrI sukhasAgara ane malhAra epArTamenTa suratanI zrAvikAo taraphathI 7. ravijayota epArTamenTa, suratanI zrAvikAo taraphathI 8. aThavAlAInsa jaina saMgha, pAMDavabaMgalo, surata zrAvikAo taraphathI 9. zrI AdinAtha tapAgaccha je.mUrtipUjaka jaina saMgha, katAragAma, surata 10. zrImatI varSAbena karNAvata, pAlanapura 11. zrI zAMtiniketana saradAranagara jaina saMgha, surata 12. zrI pArzvanAtha jaina saMgha, nyu rAmAroDa, vaDodarA 13. pAMDava baMgalo (aThavAlAInsa) suratanI ArAdhaka baheno taraphathI, surata ! prabhuvANI prasAra bhakata (yojanA - 15, 100) 1. zrI desalapura (kaMThI) zrI pArjacaMdragaccha 2. zrI dhrAMgadhrA zrI pArzvacaMdrasUrIzvaragaccha 3. zrI aThavAlAInsa jaina saMgha, surata zrAvikA upAzraya vAva nagara pUrA pAra bhagavata bhArari mahArAjAnI ! gurU mati pratiSThA ati 1. rU. 2,11,111 zrI vAva jotAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha 2. rUA. 1,11,111 zrI vAva pathaka che. mUrtipUjaka jaina saMgha, amadAvAda - - - - - - - - - - -
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 4 v $ 3. rU. 31,000 zrI suIgAma jaina saMgha 4. rU. 31,000 zrI beNapa jaina saMgha rUA. 31,000 zrI ucosaNa jaina saMgha rUA. 31,000 zrI bharaDavA jaina saMgha 31,000 zrI asArA jaina saMgha 31,000 zrI garAMbaDI jaina saMgha 9. rU. 31,000 zrI mADakA jaina saMgha 10. rU. 31,000 zrI tIrthagAma jaina saMgha 11. rUA. 31,000 zrI koraDA jaina saMgha 12. rUA. 31,000 zrI DhImA jaina saMgha 13. rUA. 31,000 zrI mAlasaNa jaina saMgha 14. rUA. 31,000 zrI moravADA jaina saMgha 15. rU. 35,000 zrI vardhamAna che.mU.pU.jaina saMgha, katAragAma daravAjA, surata 16. rU. 11,111 zrI vAsaraDA jaina saMgha, sevaMtIlAla ma. saMghavI
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 siddhaprAbhRta : saTIkaH pUjyapAd AcAryadava kArasUrIzvarajI mahArAja jJAnamaMdira graMthAvalImAM prANa pustako... pU. AcAryadeva municandrasUrijI ma. saMpAdita - saMkalita prerita graMtho , jaina sAhityano saMkSipta ItihAsa le. mohanalAla desAI * jaina saMskRta sAhityano ItihAsa bhAga 1-2-3 : le. harAlAla 2. kApaDiyA . pAIA bhASAo ane sAhitya - hIrAlAla kApaDiyA . vyavahAra sUtra bhAga-1 thI 6, vyavahAra sUtra pratAkAre bhAga-1 thI 7 * dasa vaikAlika sUtra : pU. A. bhadrakarasUrijI ma.sA.nA vivecana sAthe . prasaMgavilAsa i prasaMga aMjanA prasaMgasiddhi (hindI) . prasaMga raMga prasaMga sarItA. prasaMvirapa (hindI) . prasaMga kalpalattA . pravacana sAroddhAra viSamapada vyAkhyA * dasamAvagacariyuM . dharmaratnakaraMDaka , kathAratnAkara . upamiti kathoddhAra kartA H paM. zrI haMsaratnavijayajI gaNi uvAIyasuttam surasuMdarI cariyuM (saMskRta chAyA sAthe)-saMpAdikA sA. mahAyazAzrIjI ma. v pramANanayatatvAlaka (vivecana sA. mahAyazAzrIjI ma.) * caityavaMdana caturvizatikA - saMpAdikA sA. mahAyazAzrIjI ma. . karmagraMtha upazama zreNi, kSapaka zreNi, zAMtinAtha caritra sAnuvAda, dAnopadeza-mAlA savivecana ramya reNu, .. paumacariyuM (saMskRta chAyA sAthe) bhA. 1 thI 4 saMpA. muni pArtharatnavi. * siddhaprAbhRta (gujarAtI anuvAda sAthe) . jyotiSkaraMDaka (gujarAtI anuvAda sAthe) . AkhyAnakamaNikoza (saMskRta chAyA sAthe)
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU. AcAryadeva yazovijayasUrIzvarajI mahArAjanI vAcanAo... . darisaNa tarasie bhAga 1-2 bichurata jAye prANa v so hi bhAva nigraMtha . Apa hi Apa bujhAya I pragaTyo pUrana rAga * AtamajJAnI zramaNa kahAve 1 mere avaguNa citta na dharo . RSabha jinezvara pritama mAro . prabhuno khAro sparza v parama ! tArA mArge . AtmAnubhUti I astitvanuM paroDha . anubhUtinuM AkAza : rome rome parama parza v prabhunA hastAkSara . dhyAna ane kAyotsarga v mANyuM tenuM smaraNa pa raso hai saH * pravacana aMjana jo saru kare . ekAntano vaibhava v sAdhanApatha r samAdhizataka bhAga-1 thI 4 * samuMda samAnA buMda meM : saMparkaH A. zrI uOMkArasUri ArA. bhavana gopIpurA, surata 1, TelI : 2426531 zrI vijaya bhadra ce. TrasTa, bhIlaDIyAjI, 385530, TelI : 02744/233129 A. zrI OMkArasUri jJAnamaMdira, vAvapathakanI vADI, dazA poravADa sosA, pAlaDI, amadAvAda, 380007, TelI : 26586293.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ AVKOY ||smaaptm //
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'siddhaprAbhUtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkama siddhaprAbhUtaM saTIkam * siddhaprAbhUtaM saTIkam - siddhaprAbhRtaM sttiikm| siddhaprAbhUtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM sttiikm| siddhaprAbhUtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam - siddhaprAbhUtaM saTIkama 'siddhaprAbhUtaM saTIkam * siddhaprAbhUtaM saTIkam * siddhaprAbhUta saTIkam 'siddhaprAbhRtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam siddhaprAbhUtaM saTIkama 'siddhaprAbhRtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam siddhaprAbhUtaM saTIkam siddhaprAbhRtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkama prAbhRtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam - siddhaprAbhRtaM saTIkama ddhaprAbhUta saTIkam * siddhAbhUtaM saTIkam siddhagrAbhRtaM saTIkama siddhaprAbhRtaM saTIkam * siddhaprAbhUtaM saTIkam - siddhaprAbhRtaM sttiikm| * siddhagrAbhUta saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam siddhaprAbhUta saTIkam * siddhaprAbhUtaM sadAkam - siddhaprAbhRtaM saTIkama siddhaprAbhRtaM sadIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkama saTIkam siddhaprAbhUta saTIkam m.siddhaprAbhRtaM saTIkam kam siddhaprAbhUtaM saTIkam sindAbhataM saTIka kim - siddhaprAbhUtaM saTIkam siddhaprAbhUtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam siddhaprAbhRtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam KIRIT GRAPHICS-079-25330095 * siddhaprAbhRtaM saTIkam siddhaprAbhUtaM sttiikm| kama * siddhaprAbhRtaM saTIkam rAbhUtaM saTIkam * siddhagrAbhRtaM saTIkam kam * siddhaprAbhataM saTIkam siddhaprAbhUtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM sttiikm| siddhAbhataM maTIkama siddhaprAbhUtaM saTIkama * siddhAbhataM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkama siddhaprAbhUtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam siddhaprAbhUtaM saTIkam siddhAbhataM saTIkam siddhaprAbhataM saTIkama * siddhaprAbhataM saTIkam * siddhaprAbhUtaM sttiikm| siddhaprAbhRtaM saTIkama * siddhaprAbhRtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkama siddhaprAbhUtaM saTIkama * siddhagrAbhUtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam / 'siddhaprAbhRtaM saTIkam siddhaprAbhRtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM sttiikm| siddhaprAbhUtaM saTIkam siddhaprAbhRtaM saTIkam siddhaprAbhRtaM sadIkA siddhaprAbhUtaM saTIkam * siddhaprAbhUtaM saTIkam * siddhaprAbhUtaM saTIkama siddhaprAbhataM saTIkam * siddhaprAbhUtaM saTIkam * siddhaprAbhUtaM saTIkam / siddhAbhataM saTIkam * siddhaprAbhUtaM saTIkam siddhaprAbhRtaM saTIkam / siddhagrAbhataM saTIkama * siddhagrAbhutaM saTIkam * siddhaprAbhUtaM saTIkam / sipAbhataM saTIkam * siddhaprAbhUtaM saTIkam - siddhaprAbhUta saTIkam / siddhaprAbhataM saTIkama * siddhagrAbhUtaM saTIkam * siddhaprAbhRtaM saTIkam /