Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
KROBRYBYRB8288888888888888888888888888888888888
શ્રી વૃદ્ધિ-નેમિ-અમૃત-ગ્રન્થમાલા ગ્રન્થા - ૪૩ શાસ્ત્રવિશારદ કવિરત્ન પૂજ્યપાદ આચાર્યશ્રી વિજય અમૃતસૂરીશ્વરજી મહારાજ સંયોજિત-સંવર્ધિત'
મેં શ્રી શllૉીનીll-aJર @િIMSાઈિ વિધિ
RRRRRR
: શુભાશીર્વાદ : સૌમ્યમૂર્તિ વારાહ્યવારિધિ પૂજય આચાર્યશ્રી વિજય દેવસૂરીશ્વરજી મ. સા.
: સંપાદઠ : વ્યાકરણાચાર્ય પૂજય આચાર્યશ્રી વિજ્ય હેમચન્દ્રસૂરીશ્ચરજી મહારાજના શિષ્યરત્ન ગણશ્રીગુણશીલવિજ્યજી મ.સા.
: પ્રકાશક :
શ્રી અમૃત જેન સાહિત્યવર્ધક સભા - મુંબઈ. AGBLAUBURURUAUDYABYABBAUBERUBABBUABRXABBERUB
88888888888888888888
Jain Education in
For Personal & Private Use Only
www.n
yong
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ૨ ॥
*********-*-**
Jain Education international
વીર સંવત : ૨૫૨૫ વિક્રમસંવત : ૨૦૫૫
મુદ્રક =
શ્રી અમૃત પુણ્યોદય જ્ઞાનશાળા કેસરીયાજી નગર,
તળેટી રોડ,
૩૬૪૨૭૦. (સૌરાષ્ટ્ર)
-
: પ્રાપ્તિસ્થાન :D
આવરણ : હરેશ એસ. દેસાઇ
નકલ - ૧૦૦૦
પાલિતાણા
વિધિકારક નરેન્દ્રભાઇ હીરાલાલ શાહ
જીતેન્દ્રભાઇ કાપડીયા
એલ/૪/૧/૧૦, શાસ્ત્રીનગર, નારણપુરા,
અંકુર રોડ, અમદાવાદ-૩૮૦ ૦૧૩. ફોન : ૭૪૯૨૪૫૨
અજન્ટા પ્રિન્ટર્સ, જેસીંગભાઇની વાડી, ઘીકાંટા, અમદાવાદ-૩૮૦ ૦૦૧. ફોન : ૨૧૨૨૭૬૯.
કિરીટ ગ્રાફીક્સ, ૨૦૮, આનંદ શોપીંગ સેન્ટર, રતનપોળ અમદાવાદ-૧. ફોન ઃ ૫૩૫૨૬૦૨.
强
મૂલ્ય : સદુપયોગ
શ્રી શાંતિનાથજી ભગવાન જૈન દેરાસર ટ્રસ્ટ
મોરકસ મહોલ્લો, નવાપુરા, સુરત - ૩ • ચંદ્રવદનભાઇ ચુનિલાલ શાહ
સુરત. ફોન ઃ ૬૮૭૦૨૭, ૫૨૦૭૧
For Personal & Private Use Only
********
॥૨॥
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
મંગલકામતા) -પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજયદેવસૂરીશ્વરચરણરેણું,
આ. વિજય હેમચન્દ્રસૂરિ. કાર્યની સફળતામાં મુખ્ય આધાર વિધિ
વિધિપૂર્વમેવ વિદિત #ાથે સર્વ નાન્વિત મવતિ | કોઇ પણ કાર્ય વિધિપૂર્વક કરવામાં આવ્યું હોય તો જ તે ફલવાળું બને છે. વિધિ એટલે કાર્ય કરવાની રીત. પછી તે કાર્ય ખેતીવાડીનું હોય, રસોઇનું હોય કે વેપાર-ધંધાનું હોય. પણ જો તે પ્રામાણિક પુરુષમાન્ય પદ્ધતિ પ્રમાણે કરવામાં આવ્યું હોય તો જ તે યોગ્ય ફળ આપનારું બને છે. તેથી સૌએ વિધિપૂર્વક જ કાર્ય કરવાનો આગ્રહ રાખવો જોઇએ. આમ લૌકિક જગતમાં પણ જો વિધિની આવશ્યકતા ઉપર આટલો બધો ભાર મૂકવામાં આવ્યો હોય તો વિશ્વકલ્યાણકર ધાર્મિક જગતમાં તેની અનિવાર્ય આવશ્યકતા હોય તે નિર્વિવાદ છે.
ધાર્મિક વિધિ-વિધાન પણ અનેક પ્રકારના છે અને તેને દર્શાવનારા અનેક વિધિ ગ્રંથો અનેક પૂજ્ય પુરુષો દ્વારા રચવામાં આવ્યા છે પણ અહિ જેનો નિર્દેશ કરવા ધાર્યો છે તે શાન્તિસ્નાત્રાદિ વિધાન. વર્તમાનકાલીન વિધિ-વિધાનના પુરસ્કર્તા :
વર્તમાનકાળમાં જૈન શાસનનમાં જે અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા તથા શાન્તિસ્નાત્રાદિ વિધિ-વિધાન પ્રચલિત છે તેના પુરસ્કર્તા પૂજ્યપાદ વિબુધાગ્રણી ઉપાધ્યાયપ્રવરશ્રી સકલચંદ્રજી મહારાજ છે.
રે રૂ
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૫
***
આજથી લગભગ સાડા ત્રણસો વર્ષ પહેલાં તેઓશ્રીએ તે સમયમાં પરંપરાથી પ્રાપ્ત થયેલ શાસ્રાધારિત વિધિવિધાનોનું સંકલન કરી ‘પ્રતિષ્ઠાકલ્પ'ના નામે એક વિધિગ્રંથ તૈયાર કર્યો. ત્યારથી તપાગચ્છમાં તેના આધારે સૌ કોઇ પ્રતિષ્ઠાશાન્તિસ્નાત્રાદિ વિધિ વિધાન કરાવતા હતા. પણ છેલ્લા કેટલાક વર્ષો દરમ્યાન વચગાળાના સમયમાં આ વિધિવિધાનમાં થોડીક ગરબડ ઊભી થઇ અને એ અસ્ત/વ્યસ્ત થવાના કારણે જેને જેમ ફાવે તેમ વિધિવિધાન કરાવતા વળી સંવેગી સાધુઓની સંખ્યા પણ સાવ અલ્પ થઇ જવાના કારણે અંજનશલાકા જેવા વિધાનો કરાવવાનું પણ લગભગ નહિંવત્ બની ગયું હતું. કદાચ કોઇનું મન થાય તો પણ એક બે પ્રસંગ એવા બની ગયા હતા કે જેથી લોકોને એ અંગેનો ડર રહ્યા કરતો. વિધિના સમુદ્ધારક પૂજ્ય શાસનસમ્રાટ્ની :
એ સમય દરમ્યાન શ્રી સંઘના સદ્ભાગ્યે પ્રૌઢ પ્રભાવ સંપન્ન પૂજ્ય શાસનસમ્રાટ્નીનો પ્રાદુર્ભાવ થયો.
તેઓશ્રી વીસમી સદીના ઉત્તરાર્ધમાં યોગોન્દ્વહન પૂર્વક સર્વપ્રથમ આચાર્યપદારૂઢ થનાર પૂજ્ય પુરૂષ હતા. તેઓશ્રી તથા તેઓશ્રીના પટ્ટધર સિદ્ધાન્તવાચસ્પતિ પૂજ્ય આચાર્યદેવશ્રી વિજયોદયસૂરીશ્વરજી મ.સા. તથા સિદ્ધાન્તમાર્તન્ડ પૂજ્ય આચાર્યશ્રી વિજય નંદનસૂરીશ્વરજી મ. આદિના મનમાં આની ઉણપ વર્તાઇ. તેઓશ્રીએ જૈન શાસનના સાતે અંગોમાં જેમ સચોટ પ્રેરણા આપી નવીજ ચેતના અને સ્ફૂર્તિ જન્માવી તેમ આ વિધિવિધાન ક્ષેત્રમાં પણ આગવું પ્રદાન કર્યું. અનેક પ્રાચીન હસ્તલિખિત પ્રતિઓના આધારે સંશોધન/સંપાદન અને સંકલન કરી વર્તમાનમાં પ્રચલિત તે તે અંજનશલાકા-પ્રતિષ્ઠા વિધિ, શાન્તિસ્નાત્રાદિ વિધિ, બૃહતનંદ્યાવર્ત પૂજન, અર્હન્મહાપૂજન, પૌષ્ટિકમહાપૂજન તથા સિદ્ધચક્રમહાપૂજન આદિ અનુષ્ઠાનો પૂજનો તૈયાર કર્યા. તૈયાર કર્યા એટલું જ નહિ પણ શુદ્ધ વિધિવિધાન પૂર્વક કરાવવાનો પ્રારંભ પણ કર્યો. તેમાં પણ ઘણું જ મહત્વનું અને જોખમરૂપ ગણાતું અંજનશલાકાનું વિધાન તો તેઓશ્રીના દ્વારા થયા બાદ બીજા બધા તે કરાવવા ઉત્સાહિત થયા અને સૌને
For Personal & Private Use Only
॥૪॥
www.jainlibty.org
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
એના ઉપર વિશ્વાસ પણ બેઠો. તેઓ શ્રી દ્વારા થયેલા એ અનુષ્ઠાનનો લોકોએ પ્રભાવ પણ અનુભવ્યો. દેઢશ્રદ્ધાસંપન્ન તથા ॥ ॥ |*| આચારવિચારનિષ્ઠ ક્રિયાકારકો પણ તેઓના માર્ગદર્શન પ્રમાણે તૈયાર થયા. આમ જૈન શાસનમાં એક ઉજ્જવલ પરંપરાનો
પ્રદુર્ભાવ થયો.
****
પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંતશ્રી વિજયોદયસૂરીશ્વરજી મ.શ્રીના મુખ્યત્વે માર્ગદર્શનાનુસાર સૌ પ્રથમ શા. પોપટભાઇ માસ્તરે પ્રતિષ્ઠા-શાન્તિસ્નાત્રાદિ વિધાનની પ્રત ‘બિંબ પ્રવેશ વિધિ'ના નામે બહાર પાડી.
એ પછી પં. શ્રી છબીલદાસ કેશરીચંદ તથા સુશ્રાવક શા. સોમચંદ હરગોવનદાસ છાણીવાળાએ પૂજ્યશ્રીઓના માર્ગદર્શન તેમજ સલાહ-સૂચના અનુસાર અંજનશલાકાની પ્રત દિવસવાર અંજનશલાકાના કાર્યક્રમ વાળી બહાર પાડી. અને એ પછી પં. શ્રી સોમચંદ્રવિજયગણિએ પણ ઘણા પરિશ્રમપૂર્વક અનેક પરિશિષ્ટો યુક્ત પ્રતિષ્ઠા કલ્પની પ્રત તૈયાર કરીને પ્રગટ કરી. આ સિવાય બીજાઓ દ્વારા પણ આવી પ્રતો તૈયાર કરવામાં આવી હોવા છતાં અત્યારે મુખ્યત્વે આ પ્રતના આધારે વિધિવિધાન કરાવવામાં આવી રહ્યા છે. આ તો થઇ અંજનશલાકાના વિધિવિધાનની પ્રતની વાત. હવે આપણે જોઇએ પ્રતિષ્ઠા તથા શાંતિસ્નાત્રાદિ વિધિ અંગે. શાન્તિસ્નાત્ર-પ્રતિષ્ઠા વિધિ
વિ. સં. ૨૦૧૬માં અમદાવાદ પાંજરાપોળમાં ચાતુર્માસ બિરાજમાન શાસ્ત્રવિશારદ પૂજ્યપાદ ગુરુવર્યશ્રી વિજય અમૃતસૂરીશ્વરજી મ.શ્રી ને શાન્તિસ્નાત્ર તથા પ્રતિષ્ઠાદિ વિવિધ વિધિઓ તથા અઢાર અભિષેક વિધિ જે પહેલાં હસ્તલિખિત પ્રતના આધારે કરાવવામાં આવતી હતી તે સંકલિત કરી મુદ્રિત કરાવવામાં આવે તો ઘણો ઉપકાર થાય આવો વિચાર આવતાં
For Personal & Private Use Only
*****
"ક"
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
તે વિચાર તેઓએ મુંબઈ બિરાજમાન પૂ. પંન્યાસશ્રી ધુરન્ધરવિજયજી મહારાજને જણાવ્યો અને તેઓ દ્વારા આનું સમર્થન તથા સહયોગ મળતાં તે બધી વિધિઓ તૈયાર કરી.
શાન્તિસ્નાત્રાદિવિધિ સમુચ્ચય” તથા “પ્રતિષ્ઠાદિ વિધિ સમુચ્ચય” એમ બે વિભાગમાં પ્રકાશિત કરવામાં આવેલ. આનાથી ક્રિયાકારકોને ઘણીજ અનુકૂળતા થઇ પણ સમય જતાં તે પ્રત દુર્લભ બનતાં પં. શ્રી કુન્દકુન્દવિજયજી ગણિ. પં. શ્રીદાનવિજયજી ગણિ તથા મુનિશ્રી ગુણશીલવિજયજી દ્વારા સંપાદિત થઇ તે પ્રત અલગ - અલગ પ્રકાશિત કરવામાં આવી અને એના વિશાળ અર્થી વર્ગે એને ઉમળકાભેર વધાવી પણ લીધી. પ્રસ્તુત પ્રકાશન અંગે :
સારી વસ્તુની તો સદાય માંગ રહેતી જ હોય છે. એ નિયમાનુસાર શાન્તિસ્નાત્ર તથા ખનનશિલા સ્થાપન જલાનયન જલયાત્રા વિધાનસંઘ પ્રયાણ વિધિ વગેરે વિધિઓની પ્રત તૈયાર કરવામાં આવે તો સારૂં એવી ઘણાઓ તરફથી માંગણી આવતાં તથા તે કરવું જરૂરી જણાતાં મુનિશ્રી ગુણશીલવિજયજી તથા વિધિકારક શા. નરેન્દ્રભાઇ હીરાલાલ બંનેએ ભેગા મળીને તે તે વિધિઓમાં યથાશક્ય વિશેષ સ્પષ્ટતા કરવા પૂર્વક પ્રત તૈયાર કરી, એમાં તેર વિધિઓનો સમાવેશ કરવામાં આવેલ છે. “અઢાર અભિષેકની વિધિ’ પૂજય શ્રી સકલચંદ્રજી મહારાજની પ્રત પ્રમાણે સંક્ષિપ્ત લેવામાં આવી છે. વિધિવિધાનનો અપૂર્વ પ્રભાવ :
આ વિધિવિધાન ઉપર શ્રી સંઘના અભ્યદયનો મુખ્ય આધાર છે. એ જેટલી શુદ્ધતાથી થાય તેટલો જ તેનો પ્રભાવ અચૂક અનુભવાયા સિવાય રહે નહિં,
孝孝染染染染染染孝孝孝孝六
For Personal & Private Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
nn
*****
એમાં વિધિકારકોનો પણ બહુ મોટો હિસ્સો છે.
જેઓની આચાર-વિચાર નિષ્ઠતા તથા ઉચ્ચારશુદ્ધિ વિધિવિધાનની સફળતામાં અગત્યનો ભાગ ભજવે છે.
તેઓની આજીવિકા માટેની વ્યવસ્થા બીજી રીતે જો ગોઠવાઇ ગઇ હોય તો તેઓએ વિધિવિધાન કોઇપણ અપેક્ષા વગર જ કરાવવા જોઇએ અથવા શ્રીસંઘના સુખી-સંપન્ન શ્રાવકોએ તેઓને એ રીતે નિશ્ચિત બનાવી દેવા જોઇએ કે જેથી તેઓને કોઇ અપેક્ષા રહે નહિં.
વળી હાલમાં મોટેભાગે ભણાવવામાં આવતાં પૂજનો માટે ખાસ ધ્યાન દોરવાનું મન થાય છે કે એ પૂજનો જે કેવળ વ્યવહારિક જ થઈ ગયા છે એ બરાબર નથી. એવા, મહાન પ્રભાવક પૂજનો આરાધના સાધનારૂપ થવા જોઈએ કે જેથી ભણાવનાર ને કાંઈક અચૂક આત્મિક લાભ પ્રાપ્ત થયા સિવાય રહે નહિં.
આમ તૈયાર કરવામાં આવેલી આ પ્રત અનેક શ્રુતભક્તિરસિક મહાનુભાવોના સહયોગથી પ્રકાશિત કરવામાં આવી રહી છે. તેના ઉપયોગ દ્વારા સૌ શુદ્ધ વિધિવિધાન કરી કરાવી સ્વ-પર કલ્યાણ સાધે એ જ એક મંગલ કામના,
For Personal & Private Use Only
॥૭॥
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮ ॥
સંપાદકીય
સં.૨૦૫૨નું ચાતુર્માસ પૂજ્યપાદ આચાર્યશ્રી વિજયદેવસૂરીશ્વરજી મ.સા. પૂજ્યપાદ આચાર્યશ્રી વિજય હેમચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મ.સા. પૂજ્યપાદ આચાર્યશ્રી વિજયપ્રધુમ્નસૂરીશ્વરજી મ.સા.ની પાવન નિશ્રામાં સુરત-નાનપુરા શ્રી સંઘમાં થયું. એ ચાતુર્માસ અનેકવિધ આરાધનાઓથી યાદગાર બની રહ્યું. સુરત-નવાપુરા શ્રી શાંતિનાથજી ભગવાન જૈન દેરાસર ટ્રસ્ટ ના ટ્રસ્ટીઓએ પૂજ્યપાદ આચાર્ય ભગવંતોને વિનંતી કરી કે “અમારા શ્રી સંઘમાં આરાધના કરાવવા માટે પૂ. સાધુ ભગવંતો આપવાની કૃપા કરો.''
પૂજ્યશ્રીએ મને તેમજ મુનિશ્રી લલિતાંગવિજયજી ને આરાધના કરાવવા જવા માટે આજ્ઞા કરી. પૂજ્યોના આશીર્વાદથી ચાતુર્માસના વિશિષ્ટ દિવસોએ તેમજ પર્વાધિરાજ પર્યુષણામહાપર્વની આરાધના સારા ઉલ્લાસપૂર્વક થઇ. આસો સુદમાં સિદ્ધચક્રપૂજન-ભક્તામરપૂજન, શાંતિસ્નાત્ર, ૧૮ અભિષેક સહ પંચાહ્નિકા મહોત્સવ અપૂર્વ ઉલ્લાસ પૂર્વક ઉજવાયો.
નવાપુરા શ્રી સંઘના ટ્રસ્ટીગણે દેવદ્રવ્ય, સાધારણખાતુ, જ્ઞાનદ્રવ્યની રકમ ઉદારતા પૂર્વક આપવાની જાહેરાત કરી. પૂજ્યપાદ વાત્સલ્યનિધિ આ. શ્રી વિજયદેવસૂરીશ્વરજી મ.સા.ની ભાવના હતી કે “શાસન સમ્રાટ્ અનેકતીર્થોદ્વારક શ્રીમદ્વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજાની સ્વર્ગારોહણ અર્ધશતાબ્દી વર્ષ (૨૦૦૫-૨૦૫૫) તેમજ કવિરત્ન પીયૂષપાણી આચાર્યશ્રી વિજયામૃતસૂરીશ્વરજી મ.સા.ની જન્મશતાબ્દીવર્ષ (૧૯૫૨-૨૦૫૨) સ્મૃતિ નિમિત્તે શાસનોપયોગી સુંદર કાર્ય કરવું.' તેઓશ્રીની આ ભાવના અને પ્રેરણાથી શ્રી શાંતિસ્નાત્ર, અઢાર અભિષેક, પ્રભુ પ્રવેશ, ખનન, શીલા સ્થાપન, આદિ તેર વિધિઓ સરળતા પૂર્વક કરાવી શકાય એ રીતે એનું સંકલન કરવાનો નિર્ણય કર્યો.
For Personal & Private Use Only
॥૮॥
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
| ૧
૨૦૫૪ના અમદાવાદ-આંબાવાડી શ્રી સંઘમાં ચાતુર્માસ દરમ્યાન પંચમાંગ શ્રી ભગવતીજીસૂત્રના યોગોહનની આરાધનાની સાથે ઉપરોક્ત વિધિઓનું સંકેલન કાર્ય શરૂ કર્યું. પૂજ્યપાદ પરમોપકારી ગુરુભગવંતશ્રીનું સતત માર્ગદર્શન અને વિધિકારક સુશ્રાવક શ્રી નરેન્દ્રભાઇ હિરાલાલ શાહના ઉલ્લાસપૂર્વક સહયોગથી તમામ વિધાનો શક્ય તેટલી શુદ્ધિ-સ્પષ્ટતા અને સરળતા પૂર્વક કરાવી શકાય તેવી રીતે સંકલન શક્ય બન્યું છે.
પ્રફ સંશોધનમાં ગણિવર્ય શ્રી સુવ્રતસેન વિજયજી મ.સા. નો આત્મીય સહયોગ પ્રાપ્ત થયો છે તેથી જ આ પ્રકાશનનું સ્વચ્છ મુદ્રણ શક્ય બન્યું છે.
આ કાર્યમાં પ્રેસ કોપી તૈયાર કરવામાં અમારા શિષ્ય મુનિશ્રી કાંતિવિજયજી, આંબાવાડી શ્રીસંઘના ઉત્સાહી કાર્યકર શ્રી હિંમતભાઇ સોમચંદભાઇ શાહ તેમજ જિજ્ઞેશ (રાજ) બાબુલાલ શાહનો સુંદર સહયોગ પ્રાપ્ત થયો છે. તેઓની શ્રુતભક્તિની અનુમોદના.
મુદ્રણ કાર્યમાં કિરીટ ગ્રાફીક્સ વાળા શ્રેણીક શાહે અનુમોદનીય સહકાર આપ્યો છે. આ પ્રતના પ્રકાશન કાર્યમાં હરેશ એસ. દેસાઇનો સુંદર સહયોગ પ્રાપ્ત થયો છે.
પ્રસ્તુત પ્રકાશનમાં શ્રુતજ્ઞાનરસિક સુશ્રાવકો સુકૃતના સહભાગી થયેલ છે.
મુફ સંશોધનમાં શક્ય તેટલી શુદ્ધિ જાળવવા પ્રયત્ન કર્યો છે છતાં પણ દૃષ્ટિદોષ પ્રેસદોષના કારણે કાંઇપણ અશુદ્ધિ રહી હોય તો સુજ્ઞ વાચકો સુધારીને વાંચવા ઉપયોગ રાખે અને અમને જણાવે જેથી ભવિષ્યમાં ખ્યાલ રહે. પરમાત્માભક્તિ દ્વારા સૌ આત્માઓ શીધ્ર આત્મકલ્યાણ સાધો એ જ અભિલાષા. સં. ૨૦૫૫, જેઠ વદ-૧૦,
વ્યાકરણાચાર્ય પૂ. આ. શ્રી વિજય હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી મ.સા.ના શિષ્ય ઓપેરા સોસાયટી, અમદાવાદ
ગણિ. ગુણશીલવિજય
Jan Education Intel
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ १० ॥
३
८
कुंभ स्थापनविधि दीपक स्थापन
जुवारा वाववानो विधि
नवग्रह पूजन विधि
दशदिक्पाल पूजन विधि अष्टमंगलपूजनविधि
दशदिक्पाल आह्वान बृहद् विधि जलयात्रानुं विधान जलानयन विधि
॥ अनुक्रमणीका ॥
४
६
८
१२
३१
४६
५४
५८
६७
७० २३ प्रभु-प्रवेश-जनन-जारसाप-भूडयो सामग्रीनी याही. ૨૪ શ્રી અઢાર અભિષેક સામગ્રીની યાદી
७२
१०२
૨૫ તીર્થમાળારોપણ સામગ્રીની યાદી
१२४
૨૬ શીલા સ્થાપન સામગ્રીની યાદી
१० संक्षिप्त पाटलापूजननी विधि ११ श्रीशान्तिस्नात्रविधि
१२ अष्टोत्तरशत (बृहद् ) स्नात्र विधि १३ श्री अष्टादश ( अढार ) अभिषेक विधि
,
| १४ खातमुर्हृत विधि (खनन विधि)
१५ बारसाख स्थापन विधि
१६ शिलास्थापन कूर्मप्रतिष्ठा विधि
१७ श्री जिन बिंब प्रवेश विधि
१५०
१५६
१६०
१७३
१८ प्रभुजीनी वर्षगाठना दिवसे धजा आरोपण करवानी विधि १८७ १९ तीर्थयात्रा शान्तिकम्
१९१
२० श्री तीर्थमाणारोपण विधिः
२००
૨૧ શ્રી શાંતિ સ્નાત્ર તથા અષ્ટોત્તરી સ્નાત્રની સામગ્રીની યાદી ૨૦૭
૨૨ સંક્ષિપ્ત પાટલા પૂજન સામગ્રીની યાદી
૨૨૦
૨૨૨
૨૨૫
૨૨૬
For Personal & Private Use Only
૨૨૭
***
॥ १० ॥
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
સહભાગી તો
1 બીમતી
: આધાર સ્થંભ : - શ્રી શાંતિનાથજી ભગવાન જૈન દેરાસર ટ્રસ્ટ, નવાપુરા - સુરત. (૧) મૂળચંદભાઈ રવચંદભાઇ માલાણી તથા શ્રીમતી સા.શ્રી વિનીતગુણાશ્રીજી. સા.શ્રી નીલદર્શિતાશ્રીજી. કેસરબેન મૂળચંદ માલાણીના સ્મરણાર્થે.
સા. શ્રી નિર્મળયશાશ્રીજીના ઉપદેશથી. –હ. ચીનુભાઇ, લલિતાબેન - નવસારી.
(૮)સા.શ્રી સન્મતિશ્રીજીની વર્ધમાનતપની ૧૦૦મી ઓળીના (૨) મહેન્દ્રભાઇ ભીખાભાઈ શાહ, –મુંબઈ.
પારણા પ્રસંગે સા.શ્રી ભવ્યરત્નાશ્રીજીની પ્રેરણાથી. (૩) પદ્માવતીબેન મનુભાઇ ડી. ઝવેરી.
(૯) વડવા જૈન ઉપાશ્રયની બહેનો. –ભાવનગર. આંબાવાડી –અમદાવાદ.
(૧૦) વલ્લભનગર જૈન ઉપાશ્રયની બહેનો. -ઈન્દોર. (૪) શીરીષભાઇ શાંતિલાલ લટ્ટા. –અમદાવાદ
વિધિકારક શ્રીનરેન્દ્રભાઇ હીરાલાલ શાહની પ્રેરણાથી (૫) ડૉ. સી. પી. મોદી. –વેરાવળ.
(૧૧) શ્રી નિલમ એપાર્ટમેન્ટ જૈન સંઘ. –અમદાવાદ. (૬) મહેન્દ્રભાઇ પોપટલાલ શાહ. -ભાવનગર.
(૧૨) શ્રી બારડોલી જૈન સંઘ. (૭) શાસનસમ્રાના આજ્ઞાવર્તી પ્રશાન્તમૂર્તિ સા. (૧૩ ) ગોરધનભાઇ છોટાલાલ શાહ પરિવાર, વડોદરા
શ્રી રાજેન્દ્રશ્રીજીના સુશિષ્યા સા.શ્રી સ્વયંપ્રભાશ્રીજી. (૧૪) દિનેશચન્દ્ર ઠાકોરદાસ જરીવાલા, સુરત.
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
ITI
॥१२॥
(૧૫) શ્રી અભયદેવસૂરીશ્વરજી જ્ઞાનમંદિર ટ્રસ્ટ, મુંબઈ. (૧૭) એક સગૃહસ્થ તરફથી.
હ, સ્વ. મેનાબેન વાડીલાલ પારેખ, કપડવંજ, (૧૮) સા.શ્રી રામતીશ્રીજીની પ્રેરણાથી પુ. સા.શ્રી : (૧૬) કાંતિલાલ ચુનીલાલ શાહ.ચિ. કલ્પેનના લગ્ન નિમિત્તે. લબ્ધિમતીશ્રીજીની પુણ્યસ્મૃતિ નિમિત્તે.
પ. પૂ. પં. ચંદ્રશેખરવિજયજી મ.સા.ના વિદ્યાશાળાના ચાતુર્માસ દરમ્યાન મળેલ પ્રેરણા અને અસીમકૃપાથી ૨૫ વર્ષ પહેલાં જ પૂજય વડીલ સુવિશુદ્ધ વિધિકારક ભાઈલાલભાઈનાં આશીર્વાદથી-કૃપાથી સાત વર્ષ સુધી તેઓની તથા પૂજ્યવડીલ છોટાલાલ માસ્તર
સાથે રહીને અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા તથા અનેક વિધાનો-પુજનો કરાવ્યા. તેઓના આશીર્વાદ-અનુભવ અને કૃપાથી છેલ્લા ૧૮ વર્ષથી સ્વતંત્ર રીતે અંજનશલાકા-પ્રતિષ્ઠાથી લઈને જૈનશાસનના તમામ પૂજનો-અનુષ્ઠાનો વિગેરે દ્વારા સ્વ-૫૨ આત્મકલ્યાણની શુભ પ્રવૃત્તિઓ કરી રહ્યો છું. પૂ. સ્વ. ગુરુદેવ આ.ભ. શ્રી વિજય મેરૂપ્રભસુરીશ્વરજી મ.ના મારા પર અંતરના આશિક હતાં અને તેઓએ જ મને શુદ્ધવિધિ-વિધાનમાં તથા શુદ્ધ ઉચ્ચારો માટેનું પ્રેરક બળ પૂરું પાડ્યું છે. હાલમાં પૂ. આ. ભ. શ્રી વિજય દેવસૂરીશ્વરજી મ.સા. તથા પૂ. આ. ભ. શ્રી સુબોધસાગરસુરીશ્વરજી મ.સા. તથા પૂ. આ. ભ. શ્રી હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી મ.સા.ની મારા પર અસીમ કૃપા પ્રવર્તે છે. ઉપરોક્ત સર્વે મારા ઉપકારી મહાપુરુષોને આ પ્રસંગે યાદ કરી રહ્યો છું.
જૈન શાસનમાં કરાવવામાં આવતી વિવિધ વિધિઓ પૈકી ૧૩ પ્રકારની વિધિઓ આ પ્રતમાં મુકેલ છે. ૫. ૫. ગણિવર્યશ્રી ગુણશીલવિજયજી મ.સા.નો આ પ્રત તૈયાર કરવામાં મુખ્ય ફાળો છે. તેઓના સાથ અને સહકારથી જ આવી અમુલ્ય પ્રત જૈન શાસનને સમર્પિત થઈ રહી છે. તેનો મને ખૂબ આનંદ છે. આવા અનુષ્ઠાનો વિધાનો-પૂજનો દ્વારા જગતનાં જીવમાત્રનું કલ્યાણ થાય, જગતના જીવમાત્રને શાંતિ-સમાધિ સમતા મળે એ જ મારી અભ્યર્થના.
લિ. વિધિકારક શાહ નરેન્દ્રભાઇ હીરાલાલ, પાડાપોળવાળા ના પ્રણામ.
॥१२॥
Join Education Internation
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
a શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથાય નમઃ શાસનસમ્રાટુ શ્રી વિજય નેમિ-અમૃત-દેવસૂરીશ્વરેભ્યો નમઃ
( માત્મરક્ષા) - જિનેશ્વર ભગવાનનાં શાસનમાં કોઇપણ વિધાને અનુષ્ઠાન કે પૂજનની શરૂઆતમાં આત્મરક્ષા સ્તોત્રથી શરીરનાં અંગોને પવિત્ર બનાવવામાં આવે છે. આ સ્તોત્રથી શરીરને ફરતું કવચ-બખ્તર ધારણ કરવાનું જેથી ક્ષુદ્ર-અનિષ્ટ શક્તિઓ અંદર પ્રવેશી ન શકે, ટકરાઇને પાછી ફરે-નિસ્તેજ બની જાય વજપંજર સ્તોત્ર બોલતા બોલતા જે જે કલ્પનાપૂર્વક મુદ્રાઓ કરવાની છે તે કરતા કરતા વજનું પાંજરૂ રક્ષા કરનારની ચોતરફ બની રહ્યું છે અને સૌ નિર્ભય બની રહ્યા છે તેમ ધારવું નવકાર મંત્રનું એક એક પદ બોલતા જવાનું અને જે તે
અંગો ઉપર જે મુદ્રા દ્વારા પરિકલ્પના કરવાની છે તે ધારણા-કલ્પના બે હાથ દ્વારા ચેષ્ટા કરી આપણી ફરતે | વજનું (અભેદ્ય ધાતુનું) કવચ પહેરી કિલ્લેબંધી કરી સંપૂર્ણ સુરક્ષિત થયા તેમ અનુભવવું.
વજપંજર સ્તોત્ર આ પ્રમાણે
છે ? ો
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
ી ૨ )
॥श्रीवपञ्जरस्तोत्रम् ॥ ॐ परमेष्ठिनमस्कारं, सारं नवपदात्मकम् । आत्मरक्षाकरं वज्र - पञ्जराभं स्मराम्यहम् ॥ १ ॥ ॐ नमो अरिहंताणं, शिरस्कं शिरसि स्थितम् ॥ ॐ नमो सव्वसिद्धाणं, मुखे मुखपटं वरम् ॥ २ ॥ ॐ नमो आयरियाणं, अङ्गरक्षाऽतिशायिनी ॥ ॐ नमो उवज्झायाणं, आयुधं हस्तयोर्दूढम् ॥ ३ ॥ ॐ नमो लोए सव्वसाहूणं, मोचके पादयोः शुभे॥ एसो पञ्चनमुक्कारो, शिला वज्रमयी तले ॥ ४ ॥ सव्वपावप्पणासणो,, वप्रो वज्रमयो बहिः । मंगलाणं च सव्वेसिं, खादिराङ्गारखातिका ॥ ५ ॥
॥२॥
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
स्वाहान्तं च पदं ज्ञेयं, पढमं हवइ मङ्गलं । वप्रोपरि वज़मयं, पिधानं देहरक्षणे ॥ ६ ॥ महाप्रभावा रक्षेयं, क्षुद्रोपद्रवनाशिनी । परमेष्ठिपदोद्भूता, कथिता पूर्वसूरिभिः ॥ ७ ॥ यश्चैवं कुरुते रक्षा, परमेष्ठिपदैः सदा । तस्य न स्याद् भयं व्याधि-राधिश्चापि कदाचन ॥ ८ ॥
॥ इति आत्मरक्षा ॥
20
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
કુંભસ્થાપનવિધિ
कुंभ स्थापनविधि કોઇપણ શુભકાર્યની શરૂઆતમાં માંગલિક ક્રિયા તરીકે કુંભસ્થાપના કરવામાં આવે છે તેમાં પણ ખાસ કરીને શાંતિસ્નાત્ર - બૃહદ્ અષ્ટોતરી સ્નાત્ર, પ્રતિષ્ઠા તેમજ અંજનશલાકા વિ. અનુષ્ઠાનોમાં કુંભસ્થાપના કરવી આવશ્યક છે.
કુંભસ્થાપના માટે કુંભચક્ર - શુભમુહૂત વિ. જોવું પડે છે.
પ્રથમ સ્નાત્ર ભણાવવું - આરતી-મંગળદીવો-શાંતિ કળશ કરવાં નહિ. કુંભસ્થાપના શક્ય હોય તો | સજોડા પાસે કરાવવી. પ્રથમ કુંભસ્થાપન કરાવનારને જમણે હાથે મીંઢળ મરડાસીંગ બાંધવું. (ઉપર જણાવ્યા પ્રમાણે આત્મરક્ષા કરાવવી) કપાળમાં સોનેરી બાદલું લગાડી તિલક કરવું. મુગટ વિ. બાંધવા. પછી અષ્ટમંગલનો ઘડો જેને ધોઇ ધૂપીને સાફ કરી તેના કંઠે નાડાછડી અથવા મીંઢળ બાંધવું. પછી
“ૐ હૂ શ્રી સર્વોપદ્રવાન્ નાશય ના વાદા' આ મંત્ર કેસરથી અઘેડા અથવા સરેડાની લેખનથી કુંભ ઉપર લખવો. કુંભમળે કેસરનો સ્વસ્તિક (સાથિયો) કરવો, ધૂપદેવો, પછી કુસુમાંજલીએ કુંભને વધાવવો અને કંકુના કેસરના છાંટા નાખવા.
કુંભસ્થાપનવિધિ
૪
Inn Education in
For Personal & Private Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
"n
કુંભ
સ્થાપન
વિધિ
કુંભની અંદર ચોખા, સોપારી, સવારૂપિયો અને પંચરતની પોટલી ત્રણ નવકાર ગણી મૂકાવવી. ઉભા થઇને નવકાર અથવા મોટી શાંતિ ભણતાં અબોટજળની અખંડધારાએ કુંભ પરિપૂર્ણ ભરવો. કુંભને કંઠે નાગરવેલનાં ચાર-પાંચ પાન સવળા સ્થાપન કરવા ને ઉપર શ્રીફળ મુકવું.
લીલો અથવા રાતો એક મીટરનો રેશમી કકડો ઢાંકીને (મીંઢળ, મરડાસીંગ, ધરો, ડાભ અને નાડું) ગ્રીવાસૂત્ર બાંધવું. વરખ છાપવા.
પછી કેસર અને પુષ્પથી પૂજા કરવી, ફૂલનો હાર પહેરાવવો.
જે સ્થળે કુંભ સ્થાપવો હોય ત્યાં કંકુનો સાથિયો કરી ચોખા-સોપારી મૂકવા, ઉપર વ્રીહિ (ડાંગર) શેર સવાનો સાથિયો કરવો. [અગાઉથી તૈયાર કરવો] [બિંબ જે સ્થાને હોય તેની જમણી બાજુમાં અથવા જે સ્થળે બિંબ સ્થાપવાનાં હોય તેની જમણી બાજુમાં કુંભ સ્થાપના કરવી.]
કુંભ (કુમારિકા) અથવા સૌભાગ્યવતી સ્ત્રીને માથે મૂકાવી દહેરાસર ફરતી શક્ય ન હોય તો ત્રિગડા ફરતી ત્રણ પ્રદક્ષિણા વાજતે ગાજતે થાળી વગાડતા દેવી.
પછી જ્યાં સાથિયો છે, જ્યાં કુંભ સ્થાપના કરવાની છે ત્યાં શ્વાસ સ્થિર રાખીને નવકાર ગણતા કુંભને સ્થિર સ્થાપન કરવો.
કુંભને સ્થાનકે બાજુમાં અખંડ દીપ રાખવો ત્રિકાળ ધૂપ કરવો.
For Personal & Private Use Only
* * * * * *
******* * * * * * *
કુંભ
સ્થાપન
વિધિ
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥૬॥
દિપક
સ્થાપન
(दीपक स्थापन
કુંભ સ્થાપના કર્યા પછી અખંડ દીપક સ્થાપન નીચે પ્રમાણે કરાવવું.
તાંબાનું એક મોટું જીભવાળું (જીપવાળું) કોડીયું લેવું. ધોઇ પીને સાફ કરવું. કેસર કુસુમાંજલીથી વધાવવું. નાડાછડી કે મીંઢળ મરડાસીંગ બાંધવું તેમાં સાથિયો કરાવી સવા રૂપિયો-સોપારી-પંચરતનની પોટલી-કુસુમાંજલી વિ. મૂકાવવાં. ત્યારબાદ ૨૭ કે ૧૦૮ તારની દીવેટ મૂકવી અને સજોડા અગર સૌભાગ્યવતી સ્ત્રી પાસે નીચેના મંત્રો દ્વારા થી પૂરવાની તથા દીપક પ્રગટાવવાની ક્રિયા કરાવવી.
‘“ધૃતપૂરણમંત્ર''
ॐ घृतमायुर्वृद्धिकरं भवति परं जैनदृष्टिसम्पर्कात् । तत्संयुक्तः प्रदीपः पातु सदा भावदुःखेभ्यः स्वाहा । આ મંત્ર ત્રણ વાર કહી ધૃત (ઘી) પૂરાવીએ.
પછી દીપક પ્રકટાવવો તેનો મંત્ર
ॐ अर्हं पञ्चज्ञानमहाज्योतिर्मयाय ध्वान्तघातिने । द्योतनाय प्रतिमाया दीपो भूयात् सदाऽर्हते (तः ) ।
For Personal & Private Use Only
******************
દિપક
સ્થાપન
॥૬॥
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ મંત્ર ત્રણ વાર કહી દીપ પ્રગટાવવો, અને તેમાં એક બોયું મૂકવું અને એક પ્રદક્ષિણા કરવી.
પછી કુંભની જમણી બાજુએ જ્યાં દીપને સ્થાપવો છે ત્યાં કંકુનો સાથિયો કરી તેના ઉપર પલાળેલી માટીનું સ્થાન કરીએ. તેના ઉપર દીપ સ્થાપી જ્યોત ઘડાની સામે રહે તે રીતે સ્થાપન કરવું.
દીપ, કુંભ તથા પ્રભુની સામે આવે તે પ્રમાણે કુંભની જમણી બાજુએ સ્થાપન કરવો. જીવજંતુની જયણા જળવાય એ પ્રમાણે ઉપર ઢાંકળ રાખવું. ધૃત (ઘી) પૂરવાની અને દીવેટ બરાબર કરવાની કાળજી રાખવી. મહોત્સવ પૂર્ણ થાય ત્યાં સુધી દીપક અખંડ રહેવો જોઇએ.
દિપક સ્થાપન
个孝孝幸幸幸幸幸幸幸幸幸率幸幸幸染染
દિપક સ્થાપન
છે ૭
For Personal Price
Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
જુવારા વાવવાનો વિધિ
( ગુવાર વાવવાનો વિધ ] ૮ ને
(જવારા રોપણ) આ વિધિ શક્ય હોય તો કુંવારી - નિર્દોષ નાની બાલિકાઓ પાસે કરાવવી ઉચિત છે. વાંસના જવારિયા ૯ ફૂટ સાઇઝનાં બનાવવાં જેમાં નીચેથી ૨ ફૂટ જગ્યા છોડી દઈ બાકીના ૬ll ફૂટની અંદર સાત ટોપલીઓ મૂકવી. - માટીના કોડીયા ચાર (કેવળ શાંતિસ્નાત્ર હોય તો) આઠ (ઉપરની સાથે ધ્વજદંડ પૂજન હોય તો આઠ) બાર (સાથે સાથે પ્રતિષ્ઠા બિંબપ્રવેશ આદિ હોય તો બાર) અંજનશલાકા હોય તો સોળ કાળા ડાઘ વિનાના લેવા. ધોઈ ધૂપીને સાફ કરવા. કંકુનાં છાંટણાં કરાવવા તે મધ્યે દશિયો પાવલી, સોપારી, કુસુમાંજલી મૂકી
| કાચી માટી અને અડાયા છાણાનો ભૂકો પૂરી તેમાં સાત ધાન વવડાવીએ. વાવવાનો
સાત ધાન્ય આ પ્રમાણે સમજવા. વિધિ
જવ, જુવાર, વિહી (ડાંગર) ચણા, અડદ, મગ, ઘઉં, શરાવલા કુંભની ફરતાં ચાર બાજુએ મૂકવા. |િ જુવારિયામાં અને શરાવલામાં દરરોજ જોઇએ તે પ્રમાણે પાણી સીંચતા રહેવું. (શિયાળો હોય તો નવસેકુ
થોડું ગરમ પાણી નાંખવું.)
જુવારા ફઈ કાચી માટી
Join Education International
For Personal & Private Use Only
www.inneborg
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
જુવારા વાવવાનો વિધિ
- કુંભ સ્થાપન - દીપકસ્થાપન-ક્વારારોપણની વિધિ થઇ ગયા પછી જે ગુરુભગવંતની નિશ્રામાં આ કાર્ય ૨૧ મી કરતા હોઇએ તેઓની પાસે
- (૧) “ઝ હીં ૩: 8: 8: સ્વાદ' એ મંત્ર સાત વાર ગણીને કુંભ ઉપર વાસક્ષેપ કરાવવો.
(२) ॐ अग्नयोऽग्निकाया एकेन्द्रिया जीवा निरबद्याहत्पूजायां, निर्व्यथाः सन्तु, निष्पापा: सन्तु, सद्गतयः सन्तु, न मे संघट्टन हिंसाऽर्हदर्चने ॥
આ મંત્ર ત્રણ વાર બોલવા પૂર્વક દીપક ઉપર વાસક્ષેપ કરાવવો. (૩) પછી,
पूर्णं येन सुमेरुशृङ्गसदृशं, चैत्यं सुदेदीप्यते, यः कीर्तिं यजमान धर्मकथन - प्रस्फूर्जितां भाषते । रुपारा यः स्पर्धा कुरुते जगत्त्रय महा-दीपेन दोषारिणा, सोऽयं मङ्गलरुपमुख्यगणन: कुम्भश्चिरं नन्दतात्। વાવવાનો છે વિધિ
એ કાવ્ય ગુરુ ભગવંત ત્રણવાર બોલે અને કુંભસ્થાપન કરનાર, દીપકસ્થાપન કરનાર તથા વારારોપણ પ કરનાર કુસુમાંજલીથી કુંભને વધાવે. [પછી ઉપરોક્ત સ્થાપન કરનારા આરાધકોને નવ દિવસ (ઓછામાં
ઓછું) માટે નિયમ - પચ્ચખાણ કરાવવું.]
છે ? તો
Jain Education in
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
મે ૨૦
જુવારા વાવવાનો વિધિ
પછી કુંભ આગળ ત્રણ ટંક સૌભાગ્યવતી સ્ત્રી પાસે ગહુલી કરાવવી. માર્ગાર પ્રમુખ હિંસક જીવને ત્યાં આવવા દેવા નહીં. રજસ્વલા પ્રમુખ મલિન સ્ત્રીની દૃષ્ટિ પવા દેવી નહીં. સૌભાગ્યવતી (સુવાસણ) સ્ત્રીઓ પાસે ઉત્તમ ધવલ-મંગલ ગીત ગવડાવવા, ગાનારી સ્ત્રીઓને તંબોલાદિક દે, શ્રાવક તથા શ્રાવિકાઓએ ત્યાં નરકાદિ દુઃખગર્ભિત, જિનમુનિના ઉપસર્ગગર્ભિત, આલોયણાના સ્તવન તથા રાજુમતિ પ્રમુખના વિલાપગર્ભિત ગીતો ગાવા નહીં, અનિત્ય અશરણ ભાવનાના ગીતો વર્જવા. કુંભ પાસે ત્રણ ટંક સાતસ્મરણ (૧) નવકાર (૨) ઉવસગ્ગહર (૩) સંતિકર (૪) તિજયપહુz [સવારનાં] નમિઉણ [બપોરે તથા સાંજે] (૫) અજિતશાંતિ (૬) ભક્તામર તથા (૭) બૃહશાંતિ (મોટીશાંતિ) ધૂપ દીપ સહિત ગણવાં.
જો કુંભ સ્થાપનની સાથે જ નવગ્રહાદિક પૂજન હોય તો આરતી-મંગળદીવો-શાંતિકળશ પાટલાપૂજન કર્યા પછી કરવા. એકલી કુંભ સ્થાપના હોય તો આરતી વિ. કરી માફી માંગી લેવી. નીચે મુજબ બોલી માફી માંગવી., (૧) ૩ યા પાતિ શાસન નૈન, સદઃ પ્રચૂદનાશિનt |
सा ह्यभिप्रेत सिद्ध्यर्थं, भूयाच्छासन देवता ॥
જુવારા વાવવાનો વિધિ
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥११॥
જુવારા વાવવાનો વિધિ
(२) ॐ आह्वानं नैव जानामि, न जानामि विसर्जनम् ।
पूजाचा नैव जानामि, त्वं गतिः परमेश्वरी ॥ (३) ॐ आज्ञाहीनं क्रियाहीनं, मन्त्रहीनं च यत् कृतम् ।
तत् सर्वं क्षमतां देवि ! प्रसीद परमेश्वरी ॥ (४) कीर्तिं श्रियो राज्यपदं सुरत्वं, न प्रार्थये किञ्चन देव! यत्त्वाम् ।
मत्प्रार्थनीयं भगवन् ! प्रदेयं, स्वदास्यतां मां नय सर्वदाऽपि ॥ (५) सर्वमङ्गलमाङ्गल्यं सर्व कल्याणकारणम् ।
प्रधानं सर्व धर्मांणां, जैनं जयति शासनम् ॥
જુવારા વાવવાનો વિધિ
॥ इति कुंभस्थापन-दिपकस्थापन-जवारारोपण विधिः ॥
*
॥११॥
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
(નવપ્રદ પૂનન વિધિ )
॥१२॥
અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા, અષ્ટોતરી સ્નાત્ર તથા શાંતિસ્નાત્ર વિ. હોય ત્યારે નવગ્રહ, દશ દિકપાલ તથા
નવગ્રહ
મિપૂજન વિધિ અષ્ટમંગળ પૂજન કરવું પડે છે. અંજનશલાકામાં આ ત્રણે પૂજન અંજનશલાકાની પ્રત પ્રમાણે કરાય છે જેમાં E દશ દિકપાલ પૂજન પ્રથમ કરાય છે.
કુંભસ્થાપનાદિ કર્યા પછી કોઈ પણ દિવસે આ પૂજન (સ્થાપના) કરાય છે. આ પૂજન સમયે હાલમાં જ સત્તરભેદી પૂજા પણ ભણાવાય છે. નવગ્રહમાં જ્યારે નવકારવાળી ગણાતી હોય ત્યારે નવ પૂજા સાથે જ ભણાવાય છે પછી ૩ પૂજા અને અષ્ટમંગળના પૂજન સમયે ૫ પૂજા આમ સત્તરભેદી પૂજા પાટલા પૂજનની સાથે જ ભણાવાય છે.
પ્રથમ વિધિકારક ધોઈ ધૂપીને સાફ કરેલા ત્રણે (ચીતરેલા) પાટલાને અધેડાની લેખણથી યકર્દમ-સુખડકેસર-કપુર અને હીંગલોકના મિશ્રણથી આલેખે-કેસર તથા કુસુમાંજલીથી વધાવે. પ્રથમ સ્નાત્ર ભણાવવું. આરતી, મંગળદીવો, શાંતિકળશ કરવા નહિ. પછી નવગ્રહ પૂજનની શરૂઆત કરવી. ત્રણે પાટલા પૂજન કરનાર હાજર હોય તો બધાને સાથે જ નીચે પ્રમાણે આત્મરક્ષા કરાવવી.
નવગ્રહ પૂજન વિધિ
Join Education International
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१३॥
નવગ્રહ પૂજન વિધિ
. ॥श्रीवपञ्जरस्तोत्रम् ॥ ॐ परमेष्ठिनमस्कार, सारं नवपदात्मकम् । आत्मरक्षाकरं वज्र - पञ्जराभं स्मराम्यहम् ॥ १ ॥ ॐ नमो अरिहंताणं, शिरस्कं शिरसि स्थितम् ॥ ॐ नमो सव्वसिद्धाणं, मुखे मुखपटं वरम् ॥ २ ॥ ॐ नमो आयरियाणं, अङ्गरक्षाऽतिशायिनी ॥ ॐ नमो उवज्झायाणं, आयुधं हस्तयोर्दृढम् ॥ ३ ॥ ॐ नमो लोए सव्वसाहूणं, मोचके पादयोः शुभे॥ एसो पञ्चनमुक्कारो, शिला वज्रमयी तले ॥ ४ ॥ सव्वपावप्पणासणो, वप्रो वज्रमयो बहिः । मंगलाणं च सव्वेसिं, खादिराङ्गारखातिका ॥ ५ ॥
नवग्रह
પૂજન વિધિ
॥१३॥
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
છે ૨૪ છે
નવગ્રહ પૂજન વિધિ
स्वाहान्तं च पदं ज्ञेयं, पढमं हवइ मङ्गलं । वप्रोपरि वज्रमयं, पिधानं देहरक्षणे ॥ ६ ॥ महाप्रभावा रक्षेयं, क्षद्रोपद्रवनाशिनी । परमेष्ठिपदोद्भूता, कथिता पूर्वसूरिभिः ॥ ७ ॥ યૌવં તે રક્ષા, પરમેષ્ઠિપકૈઃ સદ્દા |
तस्य न स्याद् भयं व्याधि-राधिश्चापि कदाचन ॥ ८ ॥
અત્રે પાટલા ઉપર ગ્રહોના દિશા પ્રમાણે સ્થાન નક્કી કરેલા છે સૂર્ય = આદિત્ય સમજવું. ગુ મ શક્ય હોય તો આ પૂજન સજોડા પાસે કરાવવું. અગર તો બે પુરુષ અગર તો ભાઈ બહેન ચાલે કશિ ]પણ બે બહેનો પાસે કરાવવું નહિ.
નવગ્રહ પૂજનના મૂળમંત્રની નવકારવાલી વિધિકારકે ગણવી અને બાકીના બધાએ » સૂર્યાય નમ:, ૐ રાય નમ: વિ. ગ્રહનાં નામ પ્રમાણે ગણવી. પ્રતમાં જણાવ્યા પ્રમાણે ગ્રહની મૂળ વર્ણની નવકારવાળી ન હોયતો તે તે વર્ણની સુતરની નવકારવાલી ગણવી.
નવગ્રહ પૂજન વિધિ
૨૪
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
"શ્ય॥
*****
अथ नवग्रहपूजनविधिः ।
(૧) શાન્તિસ્નાત્રાદિ હોય તેની આગળના શુભ દિવસે નવગ્રહાદિ પૂજન કરવું. વૃદ્ધ શ્રાવક નવગ્રહ ચીતરેલો સેવનનો પાટલો ધોઈ, વાસફૂલે વાસિત કરી, અગરપે કરી ધૂપે. (૨) અધેડાની કે સરેડાની લેખનવડે સુખડ, કેસર, કસ્તૂરી, કપૂર, તથા હીંગલોવડે ગ્રહોને આલેખે, આચાર્ય પાસે પહેલે દિવસે પ્રતિષ્ઠાવે. (૩) બીજે દિવસે પ્રભાતે વૃદ્ધ શ્રાવક પૂર્વોક્ત વિધિએ સ્નાત્ર કરી ભગવાનની જમણી બાજુ પાટલો સ્થાપન કરે. સર્વ પૂજોપકરણ પાસે રાખી ધૂપ, દીપ સમીપે કરી, સર્વ વિધિકા૨ક સાથે વજ્રપંજર કરે.
१ । अथ आदित्यपूजा ।
(૧) પ્રથમ ૩ હ્રી રત્નાપૂર્યાંય સહસ્ત્રવિજ્ઞળાય નમો નમ: સ્વાદા । એ મંત્ર બોલી ચોખા વાસકૂલ વડે વધાવીએ. (૨) રક્તચંદનવડે આદિત્યમંડલનું તથા મંત્રનું આલેખન કરવું. (૩) આદિત્યનું આહ્વાન વગેરે કરવું તે આ પ્રમાણે- ‘‘ૐ નમ આવિત્યાય સવાહનાય સરિરાય સાયુધાય પૂજન વિધિ | [ અસ્મિન્ નમ્બૂદીપે ભરતક્ષેત્રે વૈક્ષિળાર્ધમાંતે મધ્યદંડે અમુદ્દેશે અમુનારે અમુપ્રાસાદે ]
નવગ્રહ
૧. આ પૂજનમાં તથા આગળ ઉપર આવતાં દરેક પૂજનમાં અમકગૃહેને સ્થાને ‘અસ્મિન્ જમ્બુદ્વીપે’ ઇત્યાદિ આખો પાઠ બોલવો અને તેમાં જ્યાં જ્યાં અમુક શબ્દ મૂક્યો છે ત્યાં ત્યાં તે તે દેશ, નગર અને સ્થળ વગેરે નામ બોલવું.
For Personal & Private Use Only
નવગ્રહ
પૂજન વિધિ
॥શ્ય॥
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥૬॥
શ્રી નવગ્રહ પૂજન વિધિ
વૃદ્ધનાત્રમહોત્સવે આળજી-ઞળજી સ્વાહા' આ મંત્રવડે આહ્વાનમુદ્રાએ આહ્વાન કરવું. (૪) ઉપરનો મંત્ર બોલી ‘અન્ન તિષ્ઠ તિષ્ઠ સ્વાહા!' એમ બોલી સ્થાપની મુદ્રાએ સ્થાપન કરવું. (૫) ઉપરનો મંત્ર બોલી ‘પૂનાવતિ ગૃહાળ ગૃહાળ સ્વાહા ।' એમ બોલી અંજલિ મુદ્રાએ નિમંત્રણ કરવું. (૬) પછી અષ્ટપ્રકારી પૂજા કરવી, તે આ પ્રમાણે ૐ નમ સાવિત્યાય સવાનાય સરિરાય સાયુધાય ચન્દ્રન-ધાવિ સમર્પયામિ સ્વાહા । એકલા કેસ૨વડે પૂજીએ [દરેક પૂજામાં સાયુધાય સુધીનો મંત્ર બોલીને સમર્પણ વાક્ય બોલવું.] ૨. પુષ્પ સમર્પયામિ સ્વાહા । લાલ કણેરનાં પુષ્પ ચડાવવાં. ૩. વસ્ત્ર સમર્પયામિ સ્વાહા । રાતું કપડું ચડાવવું. ૪. હાં સમર્પયામિ સ્વાહા । દ્રાક્ષ મૂકવી. ૫. ધૂપમાપ્રાપયામિ સ્વાહા । ધૂપ ઉખવીએ. ૬. ટીપવર્તયામિ સ્વાહા । દીપ દેખાડીએ. ૭. નૈવેદ્યં સમર્પયામિ સ્વાહા। ગોળ ધાણીનો લાડૂ અથવા ચુરમાનો લાડુ મૂકવો. ૮. અક્ષતં તામ્બ્રતં દ્રવ્યું હતં સર્વોપચારાત્ સમર્પયામિ સ્વાહા । પાન, કંકુવાળા ચોખા, રાતી સોપારી, પતાસુ, બદામ તથા પૈસો મૂકવો. ૯. (૭) ૩ ટ્વી રહ્તા સૂય સહસ્ત્રવિર્ય નમો નમ: સ્વાહા । એ મંત્રની પરવાળાની એક નવકારવાળી ગણવી. ૨. આ સ્થાને જે મુખ્ય પ્રસંગ હોય તે સર્વ ઉમેરવા. શાન્તિસ્નાત્ર હોય તો શાન્તિસ્નાત્રમહોત્સવે, જિનબિમ્બ પ્રવેશ હોય તો ‘જિનબિમ્બપ્રવેશમહોત્સવે' એ પ્રમાણે તે તે પ્રસંગને અનુરૂપ બોલવું.
For Personal & Private Use Only
|શ્રી નવગ્રહ
પૂજન વિધિ
॥૬॥
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૬૭ ॥
નવગ્રહ
પૂજન વિધિ ક
Jain Education Intent
***
(૮) પછી તે જ જપમંત્ર બોલી ફૂલ, વાસચોખા, જલ પસલીમાં લઈ ત્રણ વાર અર્ધ્ય દેવો । (૯) પછી બે હાથ
જોડી નીચે પ્રમાણે પ્રાર્થના કરવી–
पद्मप्रभजिनेन्द्रस्य, नामोच्चारेण भास्कर ! | शान्तिं तुष्टिं च पुष्टिं च, रक्षां कुरु जयश्रियम् ॥ १ ॥
॥ કૃતિ જ્ઞાહિત્યપૂનામા
અર્થ = ડાબા હાથ ઉપર જમણો હાથ રાખી આ ક્રિયા કરવી.
२. अथ चन्द्रपूजा
( ૧ ) ૩ રોહિળીપતયે ચન્દ્રાય ૩ ટ્વી દ્રાઁ દ્રી ચન્દ્રાય નમ: સ્વાā । એ મંત્ર વડે ચોખા, વાસફૂલે વધાવીએ. (૨) એકલા સુખડવડે આલેખ કરવો. (૩) ૐ નમશ્ચન્દ્રાય મવાદનાય સરિરાય સાયુધાય અમુરૃદ્દે-વૃદ્ધનાત્રમહોત્સવે આપઘ્ધ આવ્ઝ સ્વાહા । એ મંત્ર ભણી આહ્વાન કરવું. (૪) અત્ર તિષ્ઠ તિષ્ઠ સ્વાહા । સ્થાપન કરવું. (૫) પૂનાવનિં ગૃહાળ ગૃહાળ સ્વાહ્ન । નિયંત્રણ કરવું, મુદ્રાદિ પૂર્વવત્. (૬) પૂર્વવત્ ચન્દ્રમંત્રપૂર્વક અષ્ટપ્રકારી પૂજા કરવી. ૧. વન સમર્પયામિ સ્વાહા। બરાસયુક્ત
For Personal & Private Use Only
નવગ્રહ પુજન વિધિ
॥૭॥
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१८॥
નવગ્રહ પૂજન વિધિ
सुभ७. २. पुष्पं समर्पयामि स्वाहा । श्वेतपुष्प. 3. वस्त्रं समर्पयामि स्वाहा । श्वेत 5५९. ४. फलं समर्पयामि स्वाहा । शेर.31. ५. धूपमाघ्रापयामि स्वाहा । ५५. ६. दीपं दर्शयामि स्वाहा । ५. ७. नैवेद्यं समर्पयामि स्वाहा । भमरानो बाडु अथवा |सी६५. ८. अक्षतं ताम्बूलं द्रव्यं फलं सर्वोपचारान् समर्पयामि स्वाहा । पान, 6°°४१ योगा, सोपारी, पैसो. (७) ॐ रोहिणी पतये चन्द्राय ॐ हीं द्राँ
द्री चन्द्राय नमः स्वाहा । थे भत्रनी ६टिनी नरवाणी मे वी. (८) मे ४ भंस वासयोगा કરી અને પાણી પસલીમાં રાખી ત્રણ વાર અર્થ દેવો. (૯) બે હાથ જોડી નીચે પ્રમાણે પ્રાર્થના કરવી.
चन्द्रप्रभजिनेन्द्रस्य, नाम्ना तारागणाधिप! । प्रसन्नो भव शान्तिं च, रक्षां कुरु जयश्रियम् ॥ १ ॥
॥ इति चन्द्र पूजा २ ॥
३. अथ भौमपूजा (१) ॐ नमो भूमिपुत्राय भूभृकुटिलनेत्राय वक्रवदनाय द्रः सः मङ्गलाय स्वाहा। में मंत्र * योपा, वासले धावीमे. (२) २diसि अथवा उस२५: मालेप ४२वो. ॐ नमो भौमाय सवाहनाय
નવગ્રહ પૂજન વિધિ
॥१८॥
For Personal & Private Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
નવગ્રહ પૂજન વિધિ
*
*
सपरिकराय सायुधाय अमुकगृहे वृद्धस्नात्रमहोत्सवे आगच्छ आगच्छ स्वाहा । मे मंत्र व मावान ॥१९॥ (४) अत्र तिष्ठ तिष्ठ स्वाहा । स्थापन. (५) पूजाबलिं गृहाण गृहाण स्वाहा । निमंत्रए। मुद्राहि पूर्ववत्.
(E) मे४ मंत्र मटमारी पूरी. १. चंदनं समर्पयामि स्वाहा । उस२. २. पुष्पं समर्पयामि स्वाहा। | सुर्नु ठूल.. 3. वस्त्रं समर्पयामि स्वाहा । रातुं पहुं. ४. फलं समर्पयामि स्वाहा । राती सोपारी. ५.
धूपमाघ्रापयामि स्वाहा । ५५. ६. दीपं दर्शयामि स्वाहा । ही५. ७. नैवेद्यं समर्पयामि स्वाहा । धानोबा अथवा स॥२. ८. अक्षतं ताम्बूलं द्रव्यं फलं सर्वोपचारान् समर्पयामि स्वाहा । पान, राता थोपा, राती सोपारी तथा पैसो. (७) ॐ नमो भूमिपुत्राय भूभृकुटिलनेत्राय वक्रवदनाय द्रः सः
मङ्गलाय स्वाहा । मे मंत्र व राता ५२वाणानी नपरवाणी मे वी. (८) मे ४ मंत्र व दूस, જ વાસચોખા; અને પાણી પસલીમાં લઈ ત્રણ વાર અર્થ દેવો. બે હાથ જોડી પ્રાર્થના કરવી તે આ
सर्वदा वासुपूज्यस्य, नाम्ना शान्तिं जयश्रियम् । પૂજન વિધિ
रक्षां कुरु धरासूनो!, अशुभोऽपि शुभो भव ॥ १ ॥
॥ इति भौमपूजा ३ ॥
*
***
***
નવગ્રહ
*
॥१९॥
*
*
*
For Personal & Private Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
નવગ્રહ પૂજન વિધિ
४. अथ बुधपूजा મેં ૨૦ છે
(૧) ૐ નમો બુધાય શૉ શ્રી શ્રદ્રઃ સ્વાહા ! એ મંત્રવડે ચોખા વાસફૂલે વધાવીએ. (૨) | સુખડ, કેસર, કસ્તૂરી વડે આલેખ કરવો. (૩) ૐ નમો વુધાય સંવાદના પરિવાર સાથુથાય
સમુદે વૃદ્ધનાત્ર મહોત્સવે માછ માછ વાદા એ મંત્ર વડે આહ્વાન સત્ર તિક તિક | સ્વાદ . સ્થાપન. (૫) પૂનાવત્નિ દા ગૃહા વદ આ નિમંત્રણ મુદ્રાદિ પૂર્વવત્, (૬) એ જ મંત્રે
અષ્ટપ્રકારી પૂજા. ૧. વંનં સમર્પયામિ સ્વાહા ! વાસચૂર્ણ ૨. પુખ્ત સમર્પયામિ સ્વાદા | ચંપકનું પુષ્પ અથવા મરવો. ૩. વસ્ત્ર સમર્પયામિ સ્વાહા | નીલવર્ણનું કપડું. લીલી છીંટ) ૪, સમર્પયામિ
સ્વાહા | નારંગી અથવા સીતાફળ. ૫. ધૂપમાપ્રાપયામિ સ્વાદા | ધૂપ. ૬, તીરે તયામિ સ્વાદા | નવગ્રહ કરી
દીપ. ૭. નૈવેદ્ય સમર્પયામિ સ્વદી | મગની દાળનો લાડુ અથવા મગનો લાડુ. ૮. અક્ષત તાબૂતં દ્રવ્ય પૂજન વિધિ,
નં સર્વોપરાનું સપથમિ દ્વાણ | પાન, ચોખા, સોપારી તથા પૈસો. (૭) ૐ નમો વૃથાય શ્ર શ્રી શ્રઃ ટ્રક વાહ ! એ મંત્રની કેરબાની (નીલમણિની) નવકારવાળી એક ગણવી. (૮) એ જ મંત્ર વડે
૨૦ રે
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ २१ ॥
નવગ્રહ
પૂજન વિધિ
****
ફૂલ, વાસચોખા, અને પાણી પસલીમાં લઇ ત્રણ વાર અર્ધ્ય દેવો. (૯) બે હાથ જોડી નીચે પ્રમાણે પ્રાર્થના કરવી તે આ–
५. अथ गुरुपूजा
ॐ ग्राँ ग्रीँ गूँ बृहस्पतये सुरपूज्याय नमः स्वाहा । ये मंत्रवडे योषा वासडूले वधावीजे. (२) गोरुथंधनवडे आलेज डवो. (3) ॐ नमो बृहस्पतये सवाहनाय सपरिकराय सायुधाय अमुकगृहे वृद्धस्नात्रमहोत्सवे आगच्छ आगच्छ स्वाहा । से मंत्र वडे आह्वान (४) अत्र तिष्ठ तिष्ठ स्वाहा । स्थापन. (५) पूजाबलिं गृहाण गृहाण स्वाहा । निमंत्रण. मुद्राहि पूर्ववत्. (६) पूर्ववत् मंत्रपूर्वक * अष्टमारी पून १२वी. १. चंदनं समर्पयामि स्वाहा । वासयूर्श २. पुष्पं समर्पयामि स्वाहा । सेवंत्री तथा सोवन यंजेली. 3. वस्त्रं समर्पयामि स्वाहा । पीजुं हुं ४. फलं समर्पयामि स्वाहा । २.
Jain Education Internationa
विमलानन्तधर्माराः, शान्तिः कुन्थुर्नमिस्तथा । महावीरश्च तन्नाम्ना, शुभो भव सदा बुध ! ॥ १ ॥
॥ इति बुधपूजा ४॥
For Personal & Private Use Only
નવગ્રહ
પૂજન વિધિ
॥ २१ ॥
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥२२॥
નવગ્રહ પૂજન વિધિ
柴宗孝冷冷冷冷
५. धूपमाघ्रापयामि स्वाहा । ५५. ६. दीपं दर्शयामि स्वाहा । दी५. ७. नैवेद्यं समर्पयामि स्वाहा। | यानी जनो अथवा भोतियो लाई. ८. अक्षतं ताम्बूलं द्रव्यं फलं सर्वोपचारान् समर्पयामि स्वाहा। पान, योगा, सोपारी, पैसो. (७) ॐ ग्राँ ग्री D बृहस्पतये सूरपूज्याय नमः स्वाहा । में મંત્રની સુવર્ણની અથવા કેરબાની નવકારવાળી એક ગણવી. (૮) ફૂલ, વાસચોખા, અને પાણી પસલીમાં લઈ ઉપરોક્ત મંત્રવડે ત્રણવાર અર્થ દેવાં. (૯) બે હાથ જોડી પ્રાર્થના કરવી તે આऋषभाजितसुपार्था-श्चाभिनन्दनशीतलौ । सुमतिः सम्भव: स्वामी, श्रेयांसश्च जिनोत्तमाः ॥१॥ एतत्तीर्थकृतां नाम्ना, पूजया च शुभो भव । शान्तिं तुष्टिं च पुष्टिं च, कुरु देवगणार्चित ! ॥२॥
॥ इति गुरुपूजा ५ ॥
६. अथ शुक्रपूजा. (१) ॐ यः अमृताय अमृतवर्षणाय दैत्यगुरवे नमः स्वाहा । में मंत्रवडे योगा पासखे धावी. (२) सु५७५ आक्षेपन ४२. (3) ॐ नमः शुक्राय सवाहनाय सपरिकराय सायुधाय
નવગ્રહ પૂજન વિધિ
॥२२॥
6X
Jain Education internation
For Personal & Private Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥२३॥
નવગ્રહ
विपि
अमुकगृहे वृद्धस्नात्रमहोत्सवे आगच्छ आगच्छ स्वाहा । भे मंत्र सावन २. (४) अत्र तिष्ठ तिष्ठ स्वाहा । स्थापन २j. (५) पूजाबलिं गृहाण गृहाण स्वाहा । निमंत्रए२. (६) ७५रोत. मंत्रपूर्व अमारी पूरी रीमे१. चंदनं समर्पयामि स्वाहा । सु५७. २. पुष्पं समर्पयामि स्वाहा। भोगरी अथवा 15. 3. वस्त्रं समर्पयामि स्वाहा । पोj ५९. ४. फलं समर्पयामि स्वाहा । बीओलं. ५. धूपमाघ्रापयामि स्वाहा । ५५. ६. दीपं दर्शयामि स्वाहा । ५. ७. नैवेद्यं समर्पयामि स्वाहा। धेसी६८ अथवा भमरानो बा. ८. अक्षतं ताम्बूलं द्रव्यं फलं सर्वोपचारान् समर्पयामि स्वाहा । पान, योगा, सोपारी, पैसो. (७) ॐ यः अमृताय अमृतवर्षणाय दैत्यगुरुवे नमः स्वाहा । टिनी અથવા રૂપાની નવકારવાળી એક ગણવી. (૮) ઉપરના મંત્રે ફૂલ, વાસચોખા, અને પાણી પસલીમાં લઈ वार अर्य हेवi. () मे साथ ही प्रार्थना ४२वी ते मा
(ॐ)पुष्पदन्तजिनेन्द्रस्य, नाम्ना दैत्यगणार्चित!, प्रसन्नो भव शान्तिं च, रक्षां कुरु जयश्रियम् ॥
॥ इति शुक्रपूजा ६ ॥
*
નવગ્રહ પૂજન વિધિ
॥२३॥
For Personal & Private Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
ને ૨૪ )
નવગ્રહ
પૂજન વિધિ
७. अथ शनिपूजा (૧) ૐ શનૈશ્ચરાય આ વૈaiડાય નમ: સ્વાહા ! એ મંત્રવડે ચોખા વાસફૂલવડે વધાવીએ. (૨) ચુવો, કસ્તુરી મિશ્ર કરી આલેખન કરવું. (૩) ૐ નમ: શનૈશ્ચરાય સંવાદનાથ સરિરાય સાથુધાય નમુદે વૃદ્ધનાત્ર મહોત્સવે આ છે માછ વાદા ! એ મંત્ર વડે આહ્વાન કરવું. (૪) મત્ર તિક તિક સ્વાહા | સ્થાપન કરવું. (૫) પૂજ્ઞાત્નિ વૃક્ષા વૃક્ષા [ વાણી | નિમંત્રણ કરવું. (૬) ઉપરોક્ત મંત્રે અષ્ટપ્રકારી પૂજા કરવી. ૧. ચંદ્રનું સમર્પયામિ સ્વદા | કંકુ. ૨. પુષ્પ સમર્પયામિ સ્વાદ બોલસરી અથવા દમણો. ૩. વä સમર્પયામિ સ્વદા | આસમાની ઉદારંગનું કપડું. ૪. પત્ન સમર્પયામિ તદા | ખારેક. ૫. ધૂપમાપ્રાપથમિ સ્વદા | ધૂપ. ૬. તપ તયામિ સ્વાહા ! દીપ. ૭. નૈવેદ સમર્પયામિ સ્વાદ | અડદની દાળનો લાડુ તથા તલના લાડુ. ૮. મક્ષતિ તાતં દ્રવ્ય નં સર્વોપરારા સમર્પયામિ સ્વાદ | પાન, ચોખા, સોપારી, પૈસો. (૭) ૐ શનૈશ્ચરાય માઁ #t f
નમ: સ્વ | એ મંત્રની અકલબેરની નવકારવાળી એક ગણવી. (૮) ઉપરના મંત્રે ફૂલ, | વાસચોખા, અને પાણી પસલીમાં લઈ ત્રણ વાર અર્થ દેવાં. (૯) બે હાથ જોડી નીચે પ્રમાણે પ્રાર્થના કરવી
નવગ્રહ પૂજન વિધિ
For Personal & Private Use Only
www.n
yong
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥२५॥
श्री सुव्रतजिनेन्द्रस्य, नाम्ना सूर्याङ्गसम्भव!। . प्रसन्नो भव शान्तिं च, रक्षां कुरु जयश्रियम् ॥ १ ॥
॥ इति शनिपूजा ७ ॥
નવગ્રહ હાપૂજન વિધિ
८. अथ राहुपूजा (१) ॐ ह्रीँ ठाँ श्री व्रः वः व्रः पिङ्गलनेत्राय कृष्णरूपाय राहवे नमः स्वाहा । में मंत्र योगा वास वधावीमे. (२) युवो, स्तुरी मिश्र री मालेमन २. (3) ॐ नमो राहवे सवाहनाय सपरिकराय सायुधाय अमुकगृहे वृद्धस्नात्रमहोत्सवे आगच्छ आगच्छ स्वाहा । थे मंत्र भावान. (४) अत्र तिष्ठ तिष्ठ स्वाहा । स्थापन. (५) पूजाबलिं गृहाण गृहाण स्वाहा । निमंत्र. (६) उपरोत मंत्र जारी ५० श. १. चंदनं समर्पयामि स्वाहा । . २. पुष्पं समर्पयामि स्वाहा। भयना पुष्य. 3. वस्त्रं समर्पयामि स्वाहा । अा गर्नु ४५९. ४. फलं समर्पयामि स्वाहा। श्री३१. ५. धूपमाघ्रापयामि स्वाहा । ५५. ६. दीपं दर्शयामि स्वाहा । ५. ७. नैवेद्यं
*
નવગ્રહ પૂજન વિધિ
*
*
*
*
*
For Personal Private Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
१.२६ ॥
નવગ્રહ
* पू४न विधि
| समर्पयामि स्वाहा । सहनी जनो साहु तथा तबटनो बा. ८. अक्षतं ताम्बूलं द्रव्यं फलं सर्वोपचारान् समर्पयामि स्वाहा । पान, योगा, सोपारी, पैसो. (७) ॐ ह्रीं ठाँ श्री व्रः वः वः पिङ्गलनेत्राय कृष्णरूपाय राहवे नमः स्वाहा । थे भंजनी सरनी ना२वाणी वी. (८) ७५रोत मंत्र इंस, वासयोमा, अने पी ५सलीमi 4 l प२ अर्य हेवi. (८) पे हाथ ta નીચે પ્રમાણે પ્રાર્થના કરવી
श्रीनेमिनाथतीर्थेश-नाम्ना त्वं सिंहिकासुत ! प्रसन्नो भव शान्तिं च, रक्षां कुरु जयश्रियम् ॥ १॥
॥ इति राहुपूजा ८ ॥
९. अथ केतुपूजा (१) ॐ काँ की कैं टः टः ट: छत्ररूपाय राहुतनवे केतवे नमः स्वाहा । ये मंत्र योगा वासले भावीये. (२) यक्ष भवडे मालेप २वो. (3) ॐ नमः केतवे सवाहनाय सपरिकराय सायुधाय अमुकगृहे वृद्धस्नात्रमहोत्सवे आगच्छ आगच्छ स्वाहा । मे मंत्र मावान. (४) अत्र
નવગ્રહ | પૂજન વિધિ
॥२६॥
in Education
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
તિક તિક વાદા | સ્થાપન. (૫) પૂજ્ઞાત્નિ હાઇ દાનુ સ્વાહા | નિમંત્રણ. (૬) ઉપરોક્ત મંત્રે અષ્ટપ્રકારી પૂજા. ૧. ચંદ્રનં સમર્પયામિ સ્વદા | કંકુ. ૨. પુખં સમર્પયામિ સ્વદા | પંચવણ પુષ્ય. | ૩ વસ્ત્ર સમર્પયામિ વાદા | શ્યામ સીસની રંગનું કપડું. ૪. નં સમર્પયામિ સ્વાદિ | દાડમ. ૫. Jિપૂજન વિધિ યૂપમાપ્રાપથમિ સ્વાહા ધૂપ. ૬. દ્વીપ યામિ સ્વાદા | દીપ. ૭. નૈવેદ્ય સમર્પયામિ સ્વાદા | અડદની દાળનો લાડુ. ૮. ક્ષત્તિ તાબૃત્ન દ્રવ્ય નં સર્વોપવાRIન્સમર્પયામિ સ્વાહા | પાન, ચોખા, સોપારી, પૈસો. (૭) ૩% # વો વિ ટ: ટઃ ટ: છત્રરૂપીય રાતિનવે તવે નમ: સ્વાદા ! એ
મંત્રની ગોમેદ,ની અથવા અકલબેરની નવકારવાળી એક ગણવી. (૮) ઉપરોક્ત મંત્રે ફૂલ, વાસચોખા, અને આ પાણી પસલીમાં લઈ ત્રણ વાર અર્થ દેવાં. (૯) બે હાથ જોડી પ્રાર્થના કરવી
राहोः सप्तमराशिस्थः, कारणे दृश्यतेऽम्बरे । પૂજન વિધિ श्रीमल्लिपार्श्वयोर्नाम्ना, केतो! शान्तिं श्रियं कुरु॥
છે ર૭ તિ તુપૂના ૬ .
નવગ્રહ
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૮ છે
(४) पछी में थाम पांयपंटो, श्री३॥ १, सवा३पियो, सर्व तना दूसो, गो, नैवेध भने કપૂરીપાન, સોપારી, પતાસુ, બદામ, ચોખા તથા પંચરતની પોટલી મીંઢળ, નાડું તથા પાણીનો કળશ લઈ
નવગ્રહ ઉભા થઇ નીચે પ્રમાણે ગ્રહશાન્તિસ્તોત્ર ભણવું.
Jપૂજન વિધિ ग्रहशान्तिस्तोत्रम्। जगद्गुरुं नमस्कृत्य, श्रुत्वा सद्गुरुभाषितम् । ग्रहशान्तिं प्रवक्ष्यामि. 'भव्यानां सुखहेतवे । १।। जिनेन्द्रैः खेचरा ज्ञेयाः, पूजनीया विधिक्रमात् ! पुष्पैर्विलेपनैबूंपै-नैवेद्यैस्तुष्टिहेतवे । २ । पद्मप्रभस्य मार्तण्ड-श्चन्द्रश्चन्द्रप्रभस्य च । वासुपूज्यस्य भूपुत्रो, 'बुधस्याष्टौ जिनेश्वराः । ३ । विमलानन्तधर्माराः, शान्तिः कुन्थुर्नमिस्तथा । वर्धमान-स्तथैतेषां, पादपद्मे बुधं न्यसेत् । ४ ।। ऋषभाजितसुपाश्चिाभिनन्दन-शीतलौ । सुमतिः सम्भवस्वामी, श्रेयांसश्चैषु गीष्पतिः । ५ । सुविधेः कथितः शुक्रः सुव्रतस्य शनैश्चरः । 'नेमिनाथे भवेद्राहुः, केतुः श्रीमल्लिपार्श्वयोः । ६ ।
* ॥२८॥ al 1. लोकानां (पाठा.) 2. बुधोऽप्यष्टजिनेषु च । 3. वर्धमानो जिनेन्द्राणां । 4. श्रेयांसश्च बृहस्पतिः । 5. नेमिनाथो * भवेद्राहोः ।
નવગ્રહ
પૂજન વિધિ,
For Personal Price Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
નવગ્રહ Jપૂજન વિધિ
'जनांल्लग्ने च राशौच, पीडयन्ति यदा ग्रहाः। तदा सम्पूजयेद्धीमान्, खेचरैः सहितान् जिनान् ७ ॥२९॥
['नव कोष्टकमालेख्यं, मण्डलं चतुरस्त्रकम् । ग्रहास्तत्र प्रतिष्ठाप्या, वक्ष्यमाणाः क्रमेण तु ॥ १ ॥ मध्ये हि भास्करः स्थाप्यः, पूर्वदक्षिणतः शशी । दक्षिणस्यां धरासूनु-र्बुधः पूर्वोत्तरेण च ॥ २ ॥ उत्तरस्यां सुराचार्यः पूर्वस्यां भृगुनन्दनः । पश्चिमायां शनिः स्थाप्यो, राहुर्दक्षिणपश्चिमे ॥ ३ ॥ पश्चिमोत्तरतःकेतुरिति स्थाप्याः क्रमाद् ग्रहाः । पट्टे स्थालेऽथवाऽऽग्नेय्या-मीशान्यां तु सदा बुधैः ।।४॥] ॐ आदित्यसोममङ्गलबुधगुरुशुक्रा: शनैश्चरो राहुः। केतुप्रमुखाः खेटा, जिनपतिपुरतोऽवतिष्ठन्तु ८ पुष्पगन्धादिभिधूपैनैवेद्यैः फलसंयुतैः । वर्णसदृशदानैश्च, वस्त्रैश्च दक्षिणान्वितैः । ९ । (કોઈ કોઈ સ્થળે ૮-૯ શ્લોકો વ્યત્યાસ થએલા જોવાય છે.) એ પ્રમાણે કહી પંચવર્ણ કુસુમાંજલિ ઉછાળવી. [जिनानामकृतोच्चारा, देशनक्षत्रवर्णकैः । पूजिताः संस्तुता भक्त्या, ग्रहाः सन्तु सुखावहाः ॥ ५॥]
जिनानामग्रतः स्थित्वा, ग्रहाणां 'शान्ति-हेतवे । नमस्कारशतं भक्त्या, जपेदष्टोत्तरं समम् ।१०। पून वि* [एवं यथानाम कृताभिषेकैरा-लेगनैधूपनपूजनैश्च फलैश्च नैवेद्यवरैर्जिनानां,
1. जन्मलग्ने च, यदा पीडन्ति खेचराः । 2 [ ] सावा असमां मापेक्षा मोडी या प्रतीमा नथी. 3. तुष्टिहेतवे: नमस्कारस्तवं भक्त्या जपेदष्टोत्तरं शतम् । ॥ १० ॥
नव
*
॥२९॥
For Personal Private Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ३० ॥
નવગ્રહ પૂજન વિધિ
नाम्ना ग्रहेन्द्रा वरदा भवन्तु । ६ । साधुभ्यो दीयते दानं, महोत्साहो जिनालये । चतुर्विधस्य सङ्घस्य, बहुमानेन पूजनम् । ७ ।]
भद्रबाहुरुवाचैवं, पञ्चमः श्रुतकेवली । विद्याप्रवादतः पूर्वाद्, ग्रहशान्तिरुदीरिता । ११ ।
इति ग्रहशान्तिस्तोत्रम् ।
પછી નીચેનો શ્લોક બોલવો :
जिनेन्द्रभक्त्या जिनभक्तिभाजां येषां च पूजाबलिपुष्पधूपान् ।
ग्रहागता ये प्रतिकूलभावं, ते मेऽनुकूला वरदाश्च सन्तु ॥ १ ॥
આ પ્રમાણે ભણી શ્રીફળ વગેરે પાટલા પર મૂકવું. તે પાટલા ઉપર પાંચ પટાનું રેશમી વસ્ત્ર તથા સુતરાઉ વસ્ત્ર પાથરી, તેને મીંઢોળ સહિત નાડું વીંટી, કેસર છાંટી, સોના રૂપાના વરખ છાપી પ્રભુની આગળ જમણી બાજુ ઉત્તર
દિશામાં સ્થાપવો.
॥ इति नवग्रहपूजन विधिः ॥
1. ग्रहशान्तिविधिस्तवम् (विधि शुभम् ). 2. ग्रहा गता ये प्रतिकूलतां च, ते सानुकूला वरदा भवन्तु ॥ १ ॥
For Personal & Private Use Only
નવગ્રહ
પૂજન વિધિ
॥ ३० ॥
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
率率率率率率率率率率率率率率率率率
(તાદિપતિ પૂગન વિધિ). ઉ| દન નવગ્રહ પૂજન કર્યા પછી દશ દિપાલ દેવોનું પૂજન કરવું.
| દશ નું પ્રથમ સંક્ષેપથી કોરા બાકળા (સાતધાન) દેરાસરની બહાર પ્રભુજીની જમણી બાજુ કિક દિપાલ - શુદ્ધ જગ્યાએ આપવા પ્રથમ ૐ દૂ ર્વી સર્વદ્રવાન્ વસિં રક્ષ રક્ષ સ્વદા એ મંત્રે ૨૧ કિ.
પૂજન વાર મંત્રી તૈયાર રાખવા તેમાં સોપારી તથા ખારેકના ટુકડા તથા પાન છુટા ફુલ નાંખવા
વિધિ છે. પૂજનમાં બેસનાર ભાઈ પાસે બાકળા અપાવવા. દશદિપાલને વધાવે-૧ પૂર્વદિશામાં નમ રૂદ્રાય સ્વાહા ૨.અગ્નિકોણમાં-૩ નમો સ્વાહા ! ૩. દક્ષિણદિશામાં- ૐ નમો યમય સ્વાદ ૪ નૈઋત્યકોણમાં-૩ૐ નમો નૈત્રતાય સ્વાહા . ૫. પશ્ચિમ દિશામાં- ૩ૐ નમો વUTય સ્વાદા | ૬ વાયવ્યકોણમાં-૩ૐ નમો વાયવે સ્વાદ ૭ ઉત્તર દિશામાં-૩% નો થનાર સ્વાદ ૮ ઈશાનકોણમાં-ૐ નમ શાનાથ સ્વાહા I૯ ઉર્ધ્વ દિશામાં-૩ નમો શ્રદઈને સ્વાદા ! ૧૦ અધો દિશામા-ૐ નમો નાથ સ્વાદા |
_ રૂતિ તાલિપાનાદ્વનવિધિઃ | પાટલાપૂજન પૂર્ણ થયા પછી બાકળા ગાયને ખવરાવી દેવા.
| દશ દિપાલ
પૂજન વિધિ |
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
રૂ૫
|દશ દિકપાલ
પૂજન વિધિ |
८. अथ दशदिक्पाल पूजन विधि:
१. अथ इन्द्रपूजा - એક દક્ષ શ્રાવક સર્વ પૂજોપકરણ પાસે રાખી જ્યાં દિકપાલનો પટ્ટક સ્થાપ્યો છે, ત્યાં પવિત્ર પાટલા ઉપર સ્થિર આસન કરે. પૂજા-પૂજનવિધિ ગ્રહપૂજનવિધિ માફક સમજવો-૩ ઠ્ઠી માં હૈ હૈ ક્ષઃ વગ્રાધિપતયે રૂદ્ધ સંવૌષ (સ્વાદા) એ મંત્ર ભણી પસલીમાં વાસફુલ, ચોખા ઈન્દ્રમંડલને વધાવે. (૨) ગોરોચંદનવડે મંડલ તથા મંત્ર આલેખીએ. (૩) ૩ૐ નમ રૂદ્રાય પૂર્વાિधिष्ठायकाय ऐरावणवाहनाय सहस्त्रनेत्राय वज्रायुधाय सपरिजनाय अमुकगृहे| વૃદ્ધનાત્ર મહોત્સવે માછ માછ વાદા આહ્વાનમુદ્રાએ આહ્વાન કરીએ. અત્ર તિષ્ઠ તિષ્ઠ
સ્વાદી સ્થાપની મુદ્રાએ સ્થાપન કરીએ. (૫) પૂનાવિ«િ પૃદા | પૃદા સ્વાદ | અંજલિ મુદ્રાએ નિમંત્રણ કરીએ. (૬) પછી ઉપરોક્ત મંત્રે અષ્ટપ્રકારી પૂજા કરીએ. તે આ પ્રમાણે-૧. વન્દ્ર સમર્પયામિ સ્વાદ કેસર અથવા વાસચૂર્ણ. ૨. પુષ્પ સમર્પયામિ સ્વાદ ચંપાના ફૂલ. રૂ. વસ્ત્ર સમર્પયામિ સ્વાદના પીલું કપડું. ૪. હનં સમર્પયામિ સ્વાહા ! જંબીર ૬. ધૂપમાપ્રાપયામિ સ્વાદ
દશ દિપાલ
પૂજન
વિધિ |
ને રૂર છે
Join Education Intern
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
| દશ દિપાલ,
પૂજન વિધિ |
率率率率率率率率率率率率率率率率率
ધૂપ. ૬ સીપ તથમિ દ્વાદTI દીપનૈવેદ્ય સમર્પયામિ સ્વાદા મોતૈયો લાડુ ૮. અક્ષતં તાતૂર્ત પ્રત્યં છત્ર સર્વોપવાનું સમર્પયામિ દ્વાજા પાન, સોપારી, ચોખા, પૈસો. ૭. ૩ ¢f ë È € હૈં હૂં ક્ષઃ વાધપતયે રુદ્ર સંવૌષ (સ્વાદા) એ મંત્રવડે કેરબાની નવકારવાળી એક ગણવી (વર્તમાનમાં અંજનશલાકાદિ વિશિષ્ટ વિધાન સિવાય શાન્તિસ્નાત્રાદિ પ્રસંગે દિકપાલની નવકારવાળી ગણવાની પદ્ધતિ પ્રચલિત નથી.) ૮. એ જ મંત્રે હાથમાં ફૂલ, વાસચોખા, અને પાણી પસલીમાં લઈ ત્રણ વાર અર્થ દેવાં. (૯) બે હાથ જોડી નીચે પ્રમાણે પ્રાર્થના કરવી. ऐरावतसमारूढः, शक्रः पूर्वदिशि स्थितः।संघस्य शान्तये सोऽस्तु बलिपूजां प्रतीच्छतु ॥१
II રૂતિ રૂપૂગા ?
२. अथ अग्निपूजा (૨) % [ { # # # # : મન સંવૌષ(સ્વાદા) એ મંત્રવડે ચોખા, વાસફૂલથી વધાવીએ. (૨) રક્ત ચંદનવડે આલેખ કરવો. (૩) ૐ નમો નવેઈનમૂર્તયે દિતાય
下幸幸孝孝孝孝孝孝孝染染率染率染染法
| દશ દિપાલ
પૂજન વિધિ |
0 રૂરૂ ો
For Personal Price Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________
| દશ દિપાલ
પૂજન વિધિ છે.
મેષવાદના પરિઝનાય સમુદે વૃદ્ધનાત્ર મહોત્સવે માછ માછ વાદા આહાન. મંત્ર ને રૂ૪ો
તિષ્ઠ તિg વાદી સ્થાપના (૨) પૂનાવસિં ગુદા દાન સ્વાદા નિમંત્રણ. મંત્રમુદ્રાદિ પૂર્વવત્. (૬) ઉક્ત મંત્રપૂર્વક અષ્ટપ્રકારી પૂજા કરીએ. ૨. ચન્દ્રનું સમર્પયામિ દ્વારા એકલું કેસર. ૨. પુષ્પ સમર્પયામિ વાદા જાસુદ. રૂ. વસ્તૃ સમર્પયામિ સ્વદા રાતું કપડું. ૪. નં સમર્પયામિ સ્વાદા રાતી સોપારી. ધ. ધૂપમાપ્રાપથમિ દ્વારા ધૂપ. ૬. દ્વીપ યામિ સ્વાદા દીપ, નૈવેદ્ય સમર્પયામિ
સ્વાદના ચુરમાના લાડુ. ૮. અક્ષત તાબૂત્રં દ્રવ્ય નં સર્વોપરીન્ સમર્પયામિ સ્વાદ પાન,
| ચોખા, સોપારી, પૈસો. ૭. ૩ ડૂ જે જૈ જ 7 : નિ સંવષ સ્વદા(એ મંત્રની ગણવી | દશ
| હોય તો નવકારવાળી એક પરવાળાની ગણવી.) (૮) ફૂલ, વાસચોખા અને પાણી પસલીમાં લઈ ઉપરોક્ત દિપાલી મંત્ર વડે ત્રણ વાર અર્થ દેવાં. (૯) બે હાથ જોડી નીચે પ્રમાણે પ્રાર્થના કરવી. પુજન
सदा वह्निदिशो नेता, पावको मेषवाहनः। વિધિ |
संघस्य शान्तये सोऽस्तु, बलिपूजां प्रतीच्छतु १॥
I તિ મનપૂના ૨ |
૨૪
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________
રૂપ
કરી | દશ
દિકપાલ પૂજન વિધિ છે.
. . અથ યમપૂના થી (૨) % હૈં હૂં દૂ ક્ષઃ યમ સંવૌષ (સ્વાદા) એ મંત્રે ફૂલ, વાસચોખા વડે વધાવીએ. | (૨) કસ્તૂરીમિશ્રિત ચૂઆવડે આલેખન કરીએ. (૩.) ૐ નમો યમય ક્ષત્રિાધિકા થાય
महिषवाहनाय दण्डायुधाय कृष्णमूर्तये सपरिजनाय अमुकगृहे वृद्धस्नात्रमहोत्सवे आगच्छ માજી સ્વાદ એ મંત્રે આહ્વાન. (૪) મંત્ર તિક તિક વાદા | સ્થાપના. (૫) પૂનાવલિં વૃદUT પૃદUT સ્વાદા નિમંત્રણ મંત્રમુદ્રાદિ પૂર્વવત્. (૬) ઉક્ત મંત્રપૂર્વક અષ્ટપ્રકારી પૂજા. ૧. રેન્દ્ર સમર્પયામિ સ્વદા કંકુ. ૨. પુખ્ત સમર્પયામિ વાદા દમણો (ડમરાનાં) પુષ્ય. ૩. વઢું સમર્પયામિ સ્વદિ કાળું કપડું. ૪, હિનં સમર્પયામિ દ્વારા કાળી સોપારી. ૫. ધૂપમાપ્રાપથમિ સ્વદા ધૂપ. ૬. ટ્રીપ યાનિ વાદા દીપ. નૈવેદ્ય સમર્પયામિ સ્વાદ અડદનો લાડુ. ૮. અક્ષત તાડૂનં દ્રવ્ય છન્ન સર્વોપવાનું સમર્પયામિ સ્વદા પાન, ચોખા, સોપારી, પૈસો. ૭. ૩ મેં છૂ ક્ષ: યમ સંવૌષ (સ્વET) (માળા અકલબેરની.) (૮) ફૂલ, વાસચોખા અને પાણી પસલીમાં લઈ ઉપરોક્ત મંત્ર વડે ત્રણ વાર અર્થ દેવાં. (૯) બે હાથ જોડી નીચે પ્રમાણે પ્રાર્થના કરવી.
|| દશા દિપાલ
પૂજન વિધિ છે.
૫ રૂપ છે
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________
३६॥
॥ श દિકપાલ પૂજન विधि॥
*
दक्षिणस्यां दिशि(शः) स्वामी, यमो महिषवाहनः । संघस्य शान्तये सोऽस्तु, बलिपूजां प्रतीच्छतु १॥
॥ इति यमपूजा ३ ॥
४. अथ नैऋताधिपपूजा । (१) ॐ ग्लौँ हाँ नैर्ऋत संवौषट् (स्वाहा )। पुष्पवास योपावडे याये. (२) लेप मेडी स्तुरी 43. (3.) ॐ नमो नैर्ऋताय खड्गहस्ताय शववाहनाय सपरिजनाय अमुकगृहे | वृद्धस्नात्रमहोत्सवे आगच्छ आगच्छ स्वाहा । मावान. (४) अत्र तिष्ठ तिष्ठ स्वाहा । स्थापना. (५) पूजाबलिं गृहाण गृहाण स्वाहा । निमंत्र. (६) अष्टप्रारीपू. १. चन्दनं समर्पयामि स्वाहा । युवो सुपर मिश्रित. २. पुष्पं समर्पयामि स्वाहा । मालती, बोलसरि. 3. वस्त्रं समर्पयामि स्वाहा । रंग- ७५९. ४. फलं समर्पयामि स्वाहा । हम, सीतuse. ५. धूपमाघ्रापयामि स्वाहा । ५५. ६. दीपं दर्शयामि स्वाहा। ५. नैवेद्यं समर्पयामि स्वाहा। तबटनो साड. ८.
**
*
*
॥ श દિપાલ
પૂજન विधि ॥
*
*
*
॥३६॥
*
***
For Personal & Private Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________
રૂ૭ |
મક્ષતિં તાડૂનં દ્રવ્ય પનં સર્વોપવાન્ સમર્પયામિ દ્વારા પાન, ચોખા, સોપારી, પૈસો. ૭. ૩ નાં શાં મૈત્રત સંવૌષ (સ્વાહી) (માળા અકલબેરની.) (૮) ફૂલ, વાસચોખા અને પાણી
| | દશ પસલીમાં લઈ ઉપરોક્ત મંત્ર વડે ત્રણ વાર અર્થ દેવાં. (૯) બે હાથ જોડી નીચે પ્રમાણે પ્રાર્થના કરવી. ીિ દિકપાલ यमापरान्तरालोऽसौ नैऋतः(तिः) शववाहनः।
પૂજન
વિધિ | संघस्य शान्तये सोऽस्तु, बलिपूजां प्रतीच्छतु १॥
| ત મૈત્રતપૂન ૪
|દશ દિપાલ
પૂજન વિધિ ||
५. अथ पश्चिमाधिपवरुणपूजा. (૨) % શ્રી ૨ વUT સંવષર્ (સ્વાદા) પુષ્પ, વાસચોખાવડે વધાવે. (૨) કસ્તુરીચુવો મિશ્રિત કરી આલેખ (૩.) ૐ નમો વાય પશ્ચમથિયાય મરવાદનાથ પાદિતાય સપરિગનાથ મમુદે વૃદ્ધનાત્ર મહોત્સવે માચ્છ છ વાહ ! આહાન. (૪)
રૂ૭ |
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________
ની ૨૮
|
દશ દિપાલ
વિધિ ||
ની મત્ર તિક તિક સ્વાદા | સ્થાપના. (૫) પૂનાવ«િ પૃદUT Jદાન સ્વાદ | નિમંત્રણ. (૬)
અષ્ટપ્રકારી પૂજા. ૧. ચન્દ્રનું સમર્પયામિ સ્વાદા ચુવો સુખડ મિશ્રિત. ૨. પુષ્પ સમર્પયામિ સ્વાદા | દમણો બોલસિરિ. ૩. ઉન્ને સમર્પયામિ સ્વાદ આસ્માનીરંગનું કપડું. ૪. હત્ન સમર્પયામિ સ્વાદ દાડમ. ૫. ધૂપ-માપ્રાપથમિ દ્વાદા | ધૂપ. ૬. દ્વીપ રથામિ વાદા | દીપ, નૈવેદ્ય સમર્પયામિ
સ્વદા I તલવટનો લાડુ. ૮. અક્ષત તાપૂ દ્રવ્ય કૃત્ન સર્વોપવાન્ સમર્પયામિ સ્વાદા | પાન, | ચોખા, સોપારી, પૈસો. ૭. ૩% 8 7 વUT સંવષર્(સ્વાદા) (માળા કેરબાની.) (૮) ફૂલ, ની વાસચોખા અને પાણી પસલીમાં લઈ ઉપરોક્ત મંત્ર વડે ત્રણ વાર અર્થ દેવાં. (૯) બે હાથ જોડી નીચે પ્રમાણે પ્રાર્થના કરવી.
यः प्रतीचीदिशो नाथो, वरुणो मकरस्थितः। संघस्य शान्तये सोऽस्तु, बलिपूजां प्रतीच्छतु १॥
તિ વાપૂના , II
,
ને
|| દશ દિકપાલ
પૂજન વિધિ છે.
૩૮ છે
For Personal & Private Use Only
www.jambay.org
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૧ ॥
| દશ
દિક્પાલ
પૂજન વિધિ ॥
******
६. अथ वायव्याधिपपूजा.
(૧) ૩ વર્તી
વાયુ સંવૌષટ્ ( સ્વાહા )। ફૂલ, વાસચોખાવડે વધાવીએ. (૨) આલેખ સુખડ, કેસર અને કસ્તૂરીમિશ્રિત કરી. (૩.) ૐ નમો વાયવે વાયવીપતયે ધ્વનહસ્તાય હૅરિળવાહનાય સપરિનનાય અમુવૃદ્ધે વૃદ્ધનાત્રમહોત્સવે આગચ્છ આવ∞ સ્વાહા । આહ્વાન. (૪) અત્ર તિષ્ઠ તિક્ષ્ણ સ્વાહા । સ્થાપના. (૫) પૂનાવત્તિ ગૃહાળ ગૃહાળ સ્વાહા । નિમંત્રણ. (૬) અષ્ટપ્રકારીપૂજા. ૧. ઘનં સમર્પયામિ સ્વાહા । વાસચુવો, કસ્તૂરી. ૨. પુષ્પ સમર્પયામિ સ્વાહા । ચંપક મરવો. ૩. વસ્ત્ર સમર્પયામિ સ્વાહા । નીલો તાસ્તો. ૪. તં સમર્પયામિ સ્વાહા । નારંગી કેળાં. ૫. ધૂપ-માપ્રાપયામિ સ્વાહા । ધૂપ. ૬. દ્દીપ ટૂર્નયામિ સ્વાહા । દીપ. ૭. નૈવેદ્યં સમર્પયામિ સ્વાહા । મગદળનો લાડુ. ૮. અક્ષતં તામ્બૂનું દ્રવ્ય હતં સર્વોપારાન્ સમર્પયામિ સ્વાહા । પાન, ચોખા, સોપારી, પૈસો. ૭. ૩ વસ્તી હૈાઁ વાયુ સંવૌષટ્ ( સ્વાહા )। (માળા કેરબાની.) (૮) ફૂલ, વાસચોખા અને પાણી પસલીમાં લઈ ઉપરોક્ત મંત્ર વડે ત્રણ વાર અર્ધ્ય દેવાં. (૯) બે હાથ જોડી નીચે પ્રમાણે પ્રાર્થના કરવી.
For Personal & Private Use Only
| દશ
દિક્પાલ
પૂજન વિધિ |
૫૧ ॥
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________
દિપાલ
પૂજન विधि॥
हरिणो वाहनं यस्य, वायव्याधिपतिर्मरुत् संघस्य शान्तये सोऽस्तु, बलिपूजां प्रतीच्छतु १॥
॥ इति वायव्याधिपपूजा ६ ॥
७. अथ उत्तरदिगधिप-कुबेर-पूजा. (१) ॐ ब्लौं हाँ कुबेर संवौषट् (स्वाहा)। दूस, वासयोमा43 धावीमे. (२) आक्षेप सुपर, परास मिश्र श. (3.) ॐ नमो धनदाय उत्तरदिगधिष्ठायकाय गदाहस्ताय नरवाहनाय सपरिजनाय अमुकगृहे वृद्धस्नात्रमहोत्सवे आगच्छ आगच्छ स्वाहा । मावान. (४) अत्र तिष्ठ तिष्ठ स्वाहा । स्थापना. (५) पूजाबलिं गृहाण गृहाण स्वाहा । निमंत्रण. (६) अटारीपू. १. चन्दनं समर्पयामि स्वाहा । सुपर समिश्रित. २. पुष्पं समर्पयामि स्वाहा । ॐ अथवा सेवंत्रा. 3. वस्त्रं समर्पयामि स्वाहा । श्वेत वस्त्र. ४. फलं समर्पयामि स्वाहा ।जीओलं.५. धूप-माघ्रापयामि स्वाहा। ५५. ६. दीपं दर्शयामि स्वाहा ।ही५. नैवेद्यं समर्पयामि स्वाहा । पेंड अथवा धेसी६१. ८. अक्षतं
॥ ६श દિપાલ
विधि ॥
॥४०॥
JainEducation
For Personal Private Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥४१॥
॥ श દિપાલ
પૂજન विधि ॥ .
ताम्बूलं द्रव्यं फलं सर्वोपचारान् समर्पयामि स्वाहा। पान, थोपा, सोपारी, पैसो. ७. ॐ ब्लाँ हाँ कुबेर संवौषट् (स्वाहा)। (भा॥ २३टिना.) (८) ड्रेस, पासयोमा भने पी पसलीमi as ઉપરોક્ત મંત્ર વડે ત્રણ વાર અર્થે દેવાં. (૯) બે હાથ જોડી નીચે પ્રમાણે પ્રાર્થના કરવી.
निधाननवकारूढ उत्तरस्यां दिशि (शः) प्रभुः। संघस्य शान्तये सोऽस्तु, बलिपूजां प्रतीच्छतु १॥
॥ इति कुबेरपूजा ७ ॥
८. अथ इशानाधिपपूजा. (१) ॐ हाँ हूँ हाँ हः ईशान संवौषट् (स्वाहा) ।दूस, वासयोपावडे यावी. (२)
आलेम मेडा यंहनवडे. (3.) ॐ नम ईशानाय ऐशानिपतये त्रिशूलहस्ताय वृषभवाहनाय - सपरिजनाय अमुकगृहे वृद्धस्नात्रमहोत्सवे आगच्छ आगच्छ स्वाहा । वान. (४) अत्र तिष्ठ
तिष्ठ स्वाहा । स्थापना. (५) पूजाबलिं गृहाण गृहाण स्वाहा । निमंत्र. (६) अटारी. १.
॥ ६श हास पून विधि ॥
॥४१॥
Jan Education in
For Personal & Private Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥
श
चन्दनं समर्पयामि स्वाहा । सुपड. २. पुष्पं समर्पयामि स्वाहा । मुह. 3. वस्त्रं समर्पयामि || ॥४२॥
स्वाहा । श्वेत वस्त्र. ४. फलं समर्पयामि स्वाहा । शेखी. ५. धूप-माघ्रापयामि स्वाहा । ५५. ६. दीपं दर्शयामि स्वाहा । ही५. नैवेद्यं समर्पयामि स्वाहा ।धेसी६१. ८. अक्षतं ताम्बूलं द्रव्यं फलं
દિપાલ सर्वोपचारान् समर्पयामि स्वाहा । पान, योगा, सोपारी, पैसो. ७. ॐ हाँ हूँ हाँ हः ईशान પૂજન
विधि ॥ | संवौषट् (स्वाहा) । (भाणा २६टिनी.) (८) डूस, वासयोमा भने यी ५सलीम बई ७५रोत મંત્ર વડે ત્રણ વાર અર્થ દેવાં. (૯) બે હાથ જોડી નીચે પ્રમાણે પ્રાર્થના કરવી.
सिते वृषेऽधिरूढश्च, ऐशान्याश्च दिशो विभुः। દિપાલ
संघस्य शान्तये सोऽस्तु, बलिपूजां प्रतीच्छतु १॥ પૂજન
॥ इति ईशानाधिपपूजा ८ ॥ विधि ॥ *
* ॥४२॥ ९. अथ उर्ध्वलोकाधिपपूजा. (१) ॐ ह्रीँ ब्लूँ चॅ द्रः ब्रह्मन् संवौषट् (स्वाहा) । र, पासयोगाप3 वावी.
॥
श
For Personal & Private Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________
નો ૪રૂ |
| દશ દિપાલ
પૂજન વિધિ છે.
(૨) આલેખ સુખડમિશ્રિત કપૂર. (૩.) ૩% નો ઘંદાજે ૩áત્નોથછાયાય નહંસવાદિનાથ સાયુધાય પરિનના મુદે વૃદ્ધનાત્ર મહોત્સવે આ છે માજી સ્વાદા આહાન. (૪)
ત્ર તિક તિક સ્વાદ સ્થાપના. (૫) પૂનાવ«િ પૃહા હા સ્વાહા ! નિમંત્રણ. (૬) અષ્ટપ્રકારી પૂજા. ૧. ચન્દ્રને સમર્પિયામિ દ્વારા એકલું સુખડ. ૨. પુષ્પ સમર્પયામિ સ્વાદા સેવંત્રા. ૩. વસ્ત્ર સમર્પયામિ સ્વાહ શ્વેત વસ્ત્ર. ૪. નું સમર્પયામિ સ્વાહા ! બીજોરું. ૫. ધૂપ-માયામિ
સ્વદા | ધૂપ. ૬. ત્રિી તયામિ સ્વાહા ! દીપ, નૈવેદ્યાં સમર્પયામિ સ્વદા ઘેબર. ૮. અક્ષત તqત્ન દ્રવ્ય નં સર્વોપરાનું સમર્પયામિ સ્વાદ | પાન, ચોખા, સોપારી, પૈસો. ૭. ૩% હૈં હૂં
નૅ ગૅ દ્રઃ દાન સંવૌષ (સ્વાદા) (માળા સ્ફટીકની.) (૮) ફૂલ, વાસચોખા અને પાણી પસલીમાં લઈ ઉપરોક્ત મંત્ર વડે ત્રણ વાર અર્થ દેવાં. (૯) બે હાથ જોડી નીચે પ્રમાણે પ્રાર્થના કરવી. ब्रह्मलोकविभुर्यस्तु, राजहंसमाश्रितः संघस्य शान्तये सोऽस्तु, बलिपूजां प्रतीच्छतु ॥१॥
I રૂતિ વ્રાપૂના ૬ .
દશ દિપાલ
પૂજન વિધિ ||
૧૪રૂ છે
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગ
૪
| દશ દિપાલ પૂજન વિધિ .
જી
૨૦. ૩થ પાતાનાધાપૂના. (૧) ૐ મ શેં ટૉ પાવતીદિતાય ઘરો સંવૌષ (સ્વાદા) / ફૂલ, વાસચોખાવડે વધાવીએ. (૨) આલેખ-સુખડ દૂધમિશ્રિત. (૩) 4 નમો ના વાવ પત્નિનિવાસ पद्मवाहनाय सायुधाय सपरिजनाय अमुकगृहे वृद्धस्नात्रमहोत्सवे आगच्छ आगच्छ स्वाहा । આહાન. (૪) માત્ર તિક તિષ દ્વારા 1 સ્થાપના. (૫) પૂગવિ«િ JIVT દUT સ્વાદા નિમંત્રણ. (૬) અષ્ટપ્રકારી પૂજા. ૧. વેન્દ્રનું સમર્પયામિ સ્વદા | સુખડ. ૨. પુખ્ત સમર્પયામિ સ્વાહા | મોગરાનાં ફૂલ. ૩. વä સમર્પયામિ દ્વારા I શ્વેત વસ્ત્ર. ૪. નં સમર્પયામિ વીરા | શ્વેત બદામ. ૫. ધૂપમાપ્રાપયામિ સ્વદા | ધૂપ. ૬. ટ્રીપ યામિ વાદા ! દીપ, નૈવેદ્ય સમર્પયામિ સ્વાદા દૂધપંડા. ૮. અક્ષતં તાડૂતં દ્રવ્ય નં સર્વોપરી સમર્પયામિ સ્વદા | પાન, ચોખા, સોપારી, પૈસો. ૭. (૧) ૩ મ હ તૈa ઢાં પાવતી સહિતાય ઘર સંવત્ (સ્વાહા) | (માળા સ્ફટિકની.) (૮) ફૂલ, વાસચોખા અને પાણી પસલીમાં લઈ ઉપરોક્ત મંત્ર વડે ત્રણ વાર અર્થ દેવાં. (૯) બે હાથ જોડી નીચે પ્રમાણે પ્રાર્થના કરવી.
|| દશ દિકપાલ
પૂજન વિધિ |
છે
૪િ૪
Join Education International
For Personal & Private Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪પ
|
| દશ દિપાલ
પૂજન વિધિ |
| पातालाधिपतिर्यस्तु, सर्वदा पद्मवाहनः ।संघस्य शान्तये सोऽस्तु, बलिपूजां प्रतीच्छतु १॥
ત પાતાલ્લાધિપનાપૂના ૨૦ .
(सर्वसाधारण अर्ध्य देवानो विधि) (૧) પૂજક શ્રાવક એક થાળીમાં શ્રીફળ, અક્ષત, બહુવર્ણા પુષ્પો, રુપીયો એક, પીળું વસ્ત્ર તથા બીજા ફળો રાખી, ઉભો રહી આ મંત્ર બોલે. ૩% રૂદ્રાનિયર્નિર્સટતવUાવાયુહરેશાનદ્રાનાતિ
તાWિાના બિનપતિપુરતોશ્વતિષ્ઠનું સ્વાહા ! એ પ્રમાણે બોલીને શ્રીફળ વગેરે પટ્ટક ઉપર ]િ મૂકવાં. (૨) તે પટ્ટકને એક ગજ પીળા રેશમી વસ્ત્ર વડે ઢાંકીએ, વરખ આદિ છાપીએ. અને તે પટ્ટકને | દશ
વસ્ત્ર સહિત નાડાવડે બાંધી પ્રભુની સન્મુખ અથવા દક્ષિણ બાજુ પ્રભુજીની ડાબી બાજુ સ્થાપીએ. (૩) દિપાલ ની પૂજક શ્રાવક ગ્રહપટ્ટક અને દિપાલપટ્ટકની વચ્ચે ઉભો રહી, બે હાથ જોડી કોશમુદ્રા વડે નીચે પ્રમાણે પૂજન * પ્રાર્થના કરે– 4 મો મો ક્વાયો વિપાના માલિત્યાયો પ્રદાશ સ્વસ્વવિદિ સ્થિતા વિધિ | વિના
વિખશાન્તિ મવત મવત વાદા મુહુર્તથી પૂર્વે દિપાલગ્રહપ્રતિષ્ઠા હોય તો પહેલાં દહેરાસરે ત્રણ દિવસ સુધી પૂજીએ. (૫) મુહૂર્ત દિવસ પ્રભાતે વાતે પૂજીએ, પ્રતિમા પાસે સ્થાપીએ,
૧૪, રે
For Personal & Private Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૬
પછી ઉક્ત વિધિએ પૂજીએ.
I તિ ત પાત પૂગન વિધિ:
(अथ अष्टमंगलपूजनविधिः ।) (૧) અષ્ટમંગલના પટ્ટકને યક્ષ કર્દમવડે આલેખ કરવો. (૨) દરેક મંગલ ઉપર પાન, ચોખા, ની સોપારી, પૈસો મૂકીએ. (૩) નીચે પ્રમાણે મંગલસૂકતો બોલીએ. પ્રથમ નીચેના સૂકતે કુસુમાંજલિ કરીએ, શિ આઠે મંગલને વધાવવા.
मङ्गलं श्रीमदर्हन्तो, मङ्गलं जिनशासनम् । मङ्गलं सकल: संघो, मङ्गलं पूजका अमी ॥१॥ |િ હવે જુદા જુદા મંગલનાં નીચે બતાવ્યા મુજબનાં એક એક શ્લોક બોલી દરેક મંગલની કુસુમાંજલીથી
પૂજા કરવી (વધાવવાં) ત્યારબાદ અષ્ટમંગલમાં દરેક મંગલ ઉપર અષ્ટપ્રકારી પૂજા કરાવવી. દા.ત. ચંદ્રનં સમપffમ વાદા, પુખે સમપથમિ સ્વદા એ પ્રમાણે પૂજા કરાવવી.
स्वस्ति भूगगननागविष्टपे-षूदितं जिनवरोदये क्षणात् । स्वस्तिकं तदनुमानतो जिन-स्याग्रतो बुधजनैर्विलिख्यते ॥ १ ॥
અષ્ટમંગળ પૂજન વિધિ
幸荣幸孝孝荣幸染染染染
અષ્ટમંગળ પૂજન વિધિ
૫ ૪૬ રે
Join the
For Personal & Private Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ४७ ॥
अष्ट
મંગળ
પૂજન વિધિ
**************→
********.
अन्तः परमज्ञानं, यद् भाति जिनाधिनाथहृदयस्य । तच्छ्रीवत्सव्याजात्, प्रकटीभूतं बहिर्वन्दे ॥ २ ॥
विश्वत्रये च स्वकुले जिनेशो, व्याख्यायते श्रीकलशायमानः ।
अतोऽत्र पूर्णं कलशं लिखित्वा, जिनार्चनाकर्म कृतार्थयामः ॥ ३ ॥ ( उपजातिः ) जिनेन्द्रपादैः परिपूज्य पुष्टै रतिप्रभावैरतिसन्निकृष्टम् ।
भद्रासनं भद्रकरं जिनेन्द्र-पुरो लिखेन्मङ्गलसत्सयोगम् ॥ ४ ॥ ( उपजातिः ) त्वत्सेवकानां जिननाथ ! दिक्षु सर्वासु सर्वे निधयः स्फुरन्ति ।
अतश्चतुर्धा नवकोणनन्द्यावर्तः सतां वर्तयतां सुखानि ॥ ५ ॥ ( उपजातिः ) पुण्यं यशः समुदयः प्रभुता महत्त्वं, सौभाग्यधीविनयशर्ममनोरथाश्च । वर्धन्त एव जिननायक ! ते प्रसादा-तद्वर्धमानयुगसंपुटमादधामः ॥ ६ ॥ ( वसन्ततिलका )
For Personal & Private Use Only
*********
अष्ट
મંગળ
પૂજન
વિધિ
॥ ४७ ॥
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥४८॥
举孝染率染染孝孝平幸幸
मष्टમંગળ પૂજન વિધિ
त्वद्वध्यपञ्चशरकेतनभावक्लृप्तं, कर्तुं मुधा भुवननाथ ! निजापराधम् । सेवां तनोति पुरतस्तव मीनयुग्मं, श्राद्धैः पुरो विलिखितं निरुजाङ्गयुक्त्या ॥ ७ ॥
आत्मालोकविधौ जिनोऽपि सकल-स्तीव्र तपो दुश्चरं, दानं ब्रह्म परोपकारकरणं, कुर्वन् परिस्फूर्जति । सोऽयं यत्र सुखेन राजति स वै, तीर्थाधिपस्याग्रतो,
निमें यः परमार्थवृत्तिविदुरैः संज्ञानिभिर्दर्पणः ॥ ८ ॥ (૪) ઉપર પ્રમાણે મંગળના શ્લોકો બોલીને અષ્ટપ્રકારી પૂજા કરાવવી. અને પૂજક શ્રાવક એક થાળમાં શ્રીફળ, પચ્ચવર્ણી ફૂલ (ફળ, રૂપીયો એક) વગેરે રાખી, ઉભો થઇ આ પ્રમાણે બોલે. नामजिणा जिणनामा, ठवणजिणा पुण जिणंदपडिमाओ । दव्वजिणा जिणजीवा, भावजिणा समवसरणत्था ॥ १ ॥ એ ગાથા બોલી શ્રીફળ વગેરે સર્વ પાટલા ઉપર મૂકવું.
※※※※※※※※※※※※※※※※※
अष्टમંગળ પૂજન વિધિ
॥४८॥
For Personal & Private Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ૪ ॥
અષ્ટમંગળ
પૂજન વિધિ
***
Jain Education Internationa
(૫) પછી તે પાટલાને સફેદ રેશમી વસ્રવડે ઢાંકી, નાડાવડે બાંધી નવગ્રહ અને દદિક્પાલની વચ્ચે મૂકવો. પછી વાસક્ષેપ હાથમાં લઈ અષ્ટમંગલ સ્થાપન મંત્ર આ પ્રમાણે બોલવો.
અટ્ઠ-સ્વસ્તિ-શ્રીવત્સ-ક્ષ્મ-ભદ્રાસન-નન્યાવર્ત-વર્લ્ડમાન-મસ્ત્યયુમदर्पणानाम् अत्र अर्हबिम्बप्रवेश (જે નિમિત્ત‚ હોય તે) મહોત્સવે સુસ્થાપિતાનિ सुप्रतिष्ठानि अधिवासितानि लं लं लं ह्रीं नमः स्वाहा ।
॥ કૃતિ અષ્ટમંગલપૂનન વિધિ: ર્ ॥
For Personal & Private Use Only
*** *** *** *** *** * * *
અષ્ટ
મંગળ
પૂજન
વિધિ
૫૪૬॥
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________
કેતુ
અષ્ટ
|| શ્રી નવગ્રહ-પૂજન-ઉપકરણ-ચંત્ર ||. ગ્રહનામ ૧ | ૧ રવિ | ૨ ચન્દ્ર | ૩ મંગળ | ૪ બુધ | ૫ ગુરૂ | ૬ શુક્ર | ૯ શનિ | આલેખ | રક્તચંદન | સુખડ | રક્ત ચંદન|
ગોરો. સુખડ સુઓ અથવા કેસર
કસ્તુરી કસ્તૂરી
મિશ્રા પુજન કેસર સુખડ યુક્ત કેસર વાસ- વાસ સુખડ
રાહુ | સુઓ કસ્તુરી મિશ્ર કંકુ
ચક્ષ કદમ
યદન
મંગળ
કેસર
પૂજન વિધિ
કંકુ.
બરાસા
ચૂર્ણ
ચૂર્ણ
ફલ
|
કણેર
કુમુદ
જાસુદ
“染染染染染染孝孝染率染率染率染率
વસ્ત્ર
રાતું વસ્ત્ર | શ્વેત વસ્ત્ર | રાતું વસ્ત્ર
ચંપક સર્વત્રા તથા જઈ બોરસલી | મચકુંદ પંચવણી અથવા સોવના અચવા. અથવા
પુષ મરવો ચંબેલી | મોગરો દમણો નીલું વસ્ત્ર | પીળું વસ્ત્ર | શ્વેત વસ્ત્ર આસમાની | કાળું વસ્ત્ર | શ્યામસોસનીલી છીંટ
ઉદુ વસ્ત્ર
નીરંગનું વ. નારંગી .
જંબીર | બીજે | ખારેક | શ્રીફળ - દાડમ અથવા - સીતાફલા
અષ્ટમંગળ પૂજન વિધિ
ફળ
દ્રાક્ષ | શેલડી.
રાતી. સોપારી
જ૦ |
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________
અષ્ટમંગળ પૂજન વિધિ
Iધ યરમાનો | મમરાનો ગોળ મગની | ચણાની | ઘૂસીદળ | અડદની | અડદની | અડદની
| લાડુ અ. | લાડુ | ધાણીનો | દાળનો દાળનોલાફT અથવા | દાળનોલાડુ દાળનોલાડુ| દાળનો ગોળ ધાણી ઘૂસીદળ | લાડુ અ. | લાડુ અ. અ. મોતીયો મમરાનો | અ. તલનો| અ. તલનો| લાડુ નો લાડુ
કિંસાર મોતીચોલાડુ | લાડુ , લાડુ લાડુ | લાડુ દ્રવ્યાદિ ૮ | અક્ષત-પાન-સોપારી-રૂપાનાણું-સર્વેમાં એક સરખા પરવાળા સ્ફટિક પરવાળા
|| કેરબા.
સુવર્ણ સ્ફટિક અકલબેર | અકલબેર અલબેર અથવા અથવા અથવા
અથવા નીલમણિ કેરબો પું
ગોમેદક દિશા પશ્ચિમ
ઉત્તર ઉત્તર દક્ષિણ પશ્ચિમ દક્ષિણ દક્ષિણ મુખ -૧૦ સન્મુખ
મંડલા વૃત્તાકાર ચતુરસ્ત્રાકાર ત્રિકોણ બાણસદુશ | પટિકાકાર પંચ ચતુરાકાર શુપકાર બાકાર કૃતિ-૧૧ (ગોળ) (ચોરસ).
કોણાકાર
(સૂપડુ) મંડલની. પટ-મધ્ય | અગ્નિકોણ | દક્ષિણ | ઈશાન કોણ | ઉત્તર
પશ્ચિમ નૈઋત્ય વાયવ્ય દિશા
કોણ કોણ
પૂર્વ
પૂર્વ
અષ્ટમંગળ પૂજન વિધિ
॥५१॥
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________
If શ્રી દિકપાલપૂજનોપકરણ યંત્ર | દિકપાલનામ આલેખા આલેખ | પૂજન | ફૂલ ! ફળ 1 વસ્ત્ર
વસ્ત્ર | નૈવેધ | દ્રવ્યાદિ | માળા
દિશા ૧૦
ઇન્દ્ર .
અષ્ટમંગળ પૂજન વિધિ
ગોરોચન - કેસર ', ચંપો જંબીર | પીળું વસ્ત્ર |મોતીયોલાડુ અક્ષત-પાન-| કેરબો | પૂર્વદિશા
સોપારી
ત્રાંબાનાણું અગ્નિ | રક્તચંદન ! કેસર જાસુદ |રાતી સોપારી રાતું વસ્ત્ર ચુરમાનોલાડુ , પરવાળા | અગ્નિકોણ યમ | | કસ્તુરીયુઓ કંકુ દમણો-મરુઓ કાળીસોપારી કાળું વસ્ત્ર અડદનો લાડુ
અકલબેર | દક્ષિણદિશા નૈનીત | કસ્તૂરી સુખડ, ચુઓ. માલતી. દાડમ | ઉદું વસ્ત્ર | તલવટનો
અકલબેર નેત્રરત્યકોણ બોલસરી.
લાડુ વરુણ | કસ્તુરીચુઓ ચુઓ સુખડી દમણો દાડમ | આસ્માની | મગદળનો
કેરબો | પશ્ચિમદિશા મિશ્રિત | બોલસરી.
વસ્ત્ર વાયુ સુખડ, કેસર વાસ ચુઓ. ચંપક નારંગી નીલું વસ્ત્ર ઘૂસીદળ,
કેરબો |વાયવ્યકોણ કસ્તૂરી | | કસ્તૂરી | દમણો. કેળાં સુખડ, | સુખડ | જાઈ અથવા | બીજોરુ શ્વેત વસ્ત્ર | ઘૂસીદળ. અક્ષત-પાન- સ્ફટિક ઉત્તરદિશા બરાસ બરાસમિશ્ર સેવંત્રા
સોપારીત્રાંબાનાણું
અષ્ટમંગળ પૂજન વિધિ
॥५२॥
કુબેર
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________
જ
મુદ
॥५३॥
અષ્ટ
મંગળ
પૂજન વિધિ
ઈશાન મુખડ | સુખડ |
શેલડી | શ્વેતવસ્ત્ર | ઘૂસીદળ અક્ષત,પાન ફટિક | | ઇશાન કોણ
સોપારી
ત્રાંબાનાણું બ્રહ્મ | સુખડ કપૂર સુખડ સેવંત્રા | બીજોરું | શ્વેત વસ્ત્રઘેબર
સ્ફટિક / ઉદ્ગલોક નાગ | સુખડ ધી સુખડ | ઉજ્જવલ | ઉજવલ | શ્વેત વસ્ત્ર
પેંડા
સ્ફટિક અધોલોક મિશ્રિત |
મોગરો બદામ
दिकपाल ग्रह तथा अष्टमंगल स्थापन यंत्र नवग्रहो
___ दशदिक्पाल ॐ नमो बुधाय ॐ नमः शुक्राय ॐ नमश्चन्द्राय
ॐ नम ईशानाय १ ॐ नम इन्द्राय
ॐ नमोऽग्निभूतये
१९ ॐ नमो ब्रह्मणे ॐ नमो बृहस्पतये | ॐ नमः आदित्याय | ॐ नमो मौमाय
ॐ नमो धनदाय
ॐ नमो यमाय
-१० ॐ नमो नागाय ॐ नमः केतवे | ॐ नमः शनैश्चराय | ॐ नमो राहवे || ॐ नमो वायवे
| ॐ नमो वायवे ५ ॐ नमो वरुणाय | ॐ नमो नैर्ऋताय
अष्टमंगल १ स्वस्तिक २ श्रीवत्स | ३ कुंभ ४ भद्रासन | ५ नंद्यावर्त | ६ वर्धमान | ७ दर्पण | ८ मत्सयुगल
[કેટલાક પાટલા ઉપર ૩જું અને ૪થું તથા ૭ અને ૮ સ્થાનો આગળ-પાછળ હોય છે.]
અષ્ટમંગળ પૂજન
વિધિ
કરૂ છે
Jain Education in
For Personal & Private Use Only
www.innebryong
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ५४ ॥
દર્શાદ
પાલ
આહ્વાન બૃહિિધ
****
(दशदिक्पाल आह्वान बृहद् विधि
પાલ
શાંતિસ્નાત્ર, અષ્ટોતરી સ્નાત્ર તથા અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠાદિ પ્રસંગે દશ દિક્પાલના દેવોને રાંધેલા जाडना (सातधान) आपवामां आवे छे. रांधेला जाणामां जीर, सापसी, गण्या-भोजा पुडसा, वडां, આહ્વાન ભાત, ઘી, બુરુખાંડ વગેરે નાંખવું કેસરથી વધાવીને ફુલ નાખવા પછી નીચેનો મંત્ર ત્રણવાર બોલી વાસક્ષેપથી મંત્રિત કરે.
બૃહદ્રષિ
ॐ नमो अरिहंताणं । ॐ नमो सिद्धाणं । ॐ नमो आयरियाणं । ॐ नमो उवज्झायाणं । ॐ नमो लोए सव्वसाहूणं । ॐ नमो आगासगामीणं । ॐ नमो चारणाइलद्धीणं । जे इमे किन्नर - किंपुरिसमहोरगगरु लसिद्धगंधव्वजक्खरक्खसपिसायभूयपेसाइणिडाइणिपभिइणो जिणधरनिवासिणो नियनियनिलयट्ठिया पवियारिणो सन्निहिया असन्निहिया य ते सव्वे इमं विलेवणधूवपुप्फफलपईवसणाहं बलिं पडिच्छंता तुट्ठिकरा भवंतु, सिवंकरा भवंतु, संतिकरा भवंतु, सुत्थं जणं कुणंतु सव्वजिणाण सन्निहाणप्पभावओ पसन्नभावत्तणेण सव्वत्थ रक्खं
Jain Education international
****
For Personal & Private Use Only
દશિદક્
॥ ५४ ॥
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________
બૃહવિધિ
- कुणंतु सव्वत्थ दुरियाणि नासंतु, सव्वासिवमुवसमंतु, संति-तुट्ठि-पुट्ठि-सिव-सुत्थयकारिणो * મવંતુ | સ્વાદ |
દશદિતિ ભૂતવન મંત્ર: 1
પાલ
આહ્વાન (૪) પછી તે બલિનો અડધો ભાગ બીજા વાસણમાં લેવો. બાકી રહેલો અડધો ભાગ પવિત્ર સ્થાને ઢાંકીને મૂકવો. પછી શિખાબંધ શ્રાવક બે હાથે બલિ-ભાજન ગ્રહણ કરે. એક ચંદન, એક કળશ, એક ફૂલ, એક ધૂપ, એક દીપ, એક ચામર, એક ઘંટા, એક અરિસો, એક થાળી-વેલણ, એક અક્ષત ફલાદિ
ગ્રહણ કરે. એક શિખાબંધ શ્રાવક શુદ્ધ મન્ત્રપાઠ ઉચ્ચરે. (૫) એ પ્રમાણે બાર શ્રાવક તથા બીજા પણ દશદિ
સ્નાત્રિયાઓ વાજિંત્રાદિ ગ્રહી સ્નાત્રગૃહને આગલે ભાગે અને સ્નાત્રમંડપથી ઉંચે સ્થાનકે અગાસે રહે. પાલ પ્રથમ પૂર્વ સન્મુખ ઉભા રહી બલિ-પોશ ભરી પાઠકથન ઉંચા સ્વરે દિક્યાલ આહાન બલિદાન પાઠ કહે આહ્વાન
(પાઠસમયે વાજિંત્રો શાંત રાખવા. બલિ ઉછાળતી વખતે વગાડવા.) તે આ પ્રમાણેબૃહવિધિ ીિ
(१) ॐ नम इन्द्राय पूर्वदिगधिष्ठायकाय ऐरावणवाहनाय सहस्त्रनेत्राय वज्रायुधाय सपरिजनाय अस्मिन् जम्बूद्वीपे भरतक्षेत्रे दक्षिणार्ध भरते मध्यखंडे अमुकदेशे अमुकग्रामे
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________
આહ્વાન
| अमुकजिनप्रासादे वृद्धस्नात्रमहोत्सवे आगच्छ आगच्छ बलिपूजां गृहाण गृहाण, शान्तिकरा. એ હદ્દ | મનુ, તુષ્ટિના મવતુ, પુષ્ટિક્કર મવસ્તુ શિવં ભવતુ સ્વાદ પૂર્વ સન્મુખ બલિ દે
દશદિ(ઉછાળે) અને બીજાં સર્વે પોતપોતાને યોગ્ય વિધિ કરે, ચંદનના છાંટા, જલધાર, ફુલ, ધૂપ, દીપ,
પાલ ચામર, ઘંટ આરીસો, થાલીવાદન, અક્ષતફલાદિ એ પ્રમાણે આગળ પણ સમજવું. (૨) અગ્નિકોણ સન્મુખ - ૐ નમો નમૂર્તયે વિતતાથ મેષવાદનાથ સપરિગનાથ-આગળ
બૃહવિધિ પાઠ પૂર્વવત્
(૩) દક્ષિણ સન્મુખ : ૐ નમો યમય ક્ષધિષ્ઠાયેય મદષવાદનાય ટૂંથાય દશદિક કિ
#MTમૂર્તયે સપરિઝના - આગળ પાઠ પૂર્વવત્
(૪) નૈઋત સન્મુખ : ૩ૐ નમો નૈહતાય હિતાય વિવાદના પરિઝનાય - આગળ આહ્વાન
પાઠ પૂર્વવત્
(૫) પશ્ચિમ સન્મુખ : 3% નો વUTય પશ્ચિમ િધષ્ઠાયન્નાથ મિશ્નરવાદના પાદિતાથ સપરિગનાથ - આગળ પાઠ પૂર્વવત્
પાલ
બૃહવિધિ .
Join Education International
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________
ક૭ |
દશદિક પાલ આહ્વાન બૃહવિધિ
作染率染率染率染染染染率染率染,
(૬) વાયવ્ય સન્મુખ : ૩ૐ નમો વાયવે વાયવપત ધ્વગદાર વિદિનાથ સરિનના આગળ પાઠ પૂર્વવત્. ..
(૭) ઉત્તર સન્મુખ : ૩% નો થનાર ૩ત્તરાધિષ્ઠાયક્ષાય દ્વાદસ્તાવ નરવાદનાથ સપરિગનાથ - આગળ પાઠ પૂર્વવત્. | (૮) ઈશાન સન્મુખ : ૩ૐ નમ ફૅશાનાથ પાનીપતયે ત્રિશૂનદસ્તાય વૃષભવાદનાથ સપરિઝનાય - આગળ પાઠ પૂર્વવત્ .
(૯) ઊર્ધ્વમુખ : ૩% નો પ્રદાને કર્થનોધષ્ઠાય નહંસવાહિનાથ સરિનનાથ - [ આગળ પાઠ પૂર્વવત્.
(૧૦) અધોમુખ : ૐ નમો નાથ પાતાનાધિષ્ઠાયા પાવાદનાથ સરિનનાથ - આગળ પાઠ પૂર્વવત્. બલિપ-ચન્દનાદિ પૂજન વગેરે દશ વખત કરવું, તે તે દિશામાં
I રુતિ રવિપાત્ર દ્વાન વૃદfધ: ૨૦
દશદિપાલ આહ્વાન બૃહવિધિ
॥५७॥
For Personal Price Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ५८ ॥
જલયાત્રા વિધાન
Jain Education international
जलयात्रानुं विधान
જલયાત્રાનું વિધાન હાલમાં નીચે પ્રમાણે કરાવાય છે. સામાન્ય રીતે આ વિધાન કુંભસ્થાપનાના આગલા દિવસે કરવાનું હોય છે. પરંતુ હાલમાં કુંભસ્થાપન, દીપક સ્થાપન, જવારા રોપણ કરી લીધા પછી નવગ્રહ, દદિક્પાલ અને અષ્ટમંગલ, પાટલાપૂજન કર્યા પછી કરાવાય છે. કારણકે આ વિધાન કરવાનું હોય ત્યારે સંક્ષિપ્ત પાટલાપૂજન કરવું પડે છે. તેથી જ્યારે ઉપરોક્ત વિસ્તારથી પાટલાપૂજન થાય ત્યારે બીજા આગારોની સાથે જલયાત્રા વિધિ મહોત્સવે એ આગાર પણ સાથે લઈ લેવાય છે. આ વિધાન સામાન્ય રીતે અંજનશલાકા પ્રતિષ્ઠા વિ.માં કરવું જરૂરી છે [હાલમાં એકલા શાન્તિસ્નાત્ર કે અષ્ટોત્તરી સ્નાત્રમાં આ વિધાન કરાતું નથી પણ કરવું જરૂરી છે. ]
✩
પ્રથમ જિનમંદિરમાં સ્નાત્ર ભણાવવું. સંક્ષિપ્ત પાટલા પૂજન કરવું [હાલમાં ઉપર દર્શાવ્યા પ્રમાણે ક્રિયા થાય છે.] આરતી, મંગલદીવો શાંતિ કળશ વિ. કરવાં. પછી સકળસંઘ સાથે વાજતેગાજતે જે સ્થાને કૂવો અગર જલાશય હોય જ્યાંથી જલયાત્રાનું વિધાન કરી પાણી લાવવાનું હોય તે સ્થાને જવું રસ્તામાં ‘ૐ ભવણવઈ વાણવંતર' એ શ્લોક બોલી બિલ બાકળા ઉછાળવા. ત્યારબાદ તે સ્થાને પહોંચી નીચે પ્રમાણેનું દેવવંદન કરવું. [હાલમાં દેવવંદન દેરાસરમાં જ કરી લેવાય છે.]
For Personal & Private Use Only
જલયાત્રા વિધાન
॥૮॥
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥५९॥
જલયાત્રા વિધાન
ॐ नमः पार्श्वनाथाय विश्वचिन्तामणीयते । ही धरणेन्द्रवैरोट्या पद्मादेवीयुताय ते ॥१॥ शान्तितुष्टिमहापुष्टि-धृति कीर्तिविधायिने। ॐ हीं द्विव्यालवेताल-सर्वाधिव्याधिनाशिने ॥२॥ जयाऽजिताऽऽख्या विजयाख्यापराजितयाऽन्वितः । दिशांपालैम्र हैर्यक्षैर्विद्यादेवीभिरन्वितः॥३॥ ॐ असिआउसाय नमस्तत्र त्रैलोक्यनाथताम् । चतुःषष्टिः सुरेन्द्रास्ते भासन्ते छत्रचामरैः ॥४॥ श्रीशंखेश्वरमण्डन-पार्श्वजिन! प्रणतकल्पतरुकल्प चूरय दुष्टतातं,
पूरय मे वाञ्छितं नाथ ॥५॥ यत्यहन श. नमुत्थु ही अरिहंत येयाi. १ नवा२नो 516. पारी, नमोऽर्हत्. ही स्तुति, डेवीतेसा
个染率染率染率染染染率染染率染率染
જલયાત્રા
વિધાન
Join Education International
For Personal & Private Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥६०॥
જલયાત્રા વિધાન
अर्हस्तनोतु स श्रेयः-श्रियं यद्ध्यानतो नरैः । अप्यैन्द्री सकलाऽत्रैहि, रंहसा सह सौच्यत । सोगस, सब्यसोमे, सनत्य, मे नव. स री स्तुति
ओमिति मन्ता यच्छा-सनस्यनन्ता सदायदहीश्च ।
आश्रीयते श्रिया ते, भवतो भवतो जिनाःपान्तु ॥ . पु७५२५२., वंहवत्तिमामे, अनाथ, न. 16स्तुति
नवतत्त्वयुता त्रिपदी-श्रिता रुचिज्ञानपुण्यशक्तिमता ।
वरधर्मकीर्तिविद्या-नन्दास्या जैनगीर्जीयात् ॥ - સિદ્ધાણં બુદ્ધાણં, શ્રી શાન્તિનાથઆરાધનાર્થ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ. વંદણવત્તિયાએ. અન્નત્થ, કાઉસગ્ગ मे सोगस पारी नमोऽर्हत्. स्तुति
श्री शान्तिः श्रुतशान्तिः प्रशान्तिकोऽसावशान्तिमुपशान्तिम् । . नयतु सदा यस्य पदाः, सुशान्तिदाः सन्तु सन्ति जने ॥ ४ ॥
જલયાત્રા વિધાન
॥६०॥
Join Education International
For Personal & Private Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ६१ ॥
જલયાત્રા
વિધાન
श्री द्वादृशाङ्गी आराधनार्थं रेभि डा. वंशवत्तियाने अन्नत्थ खेड नव. अ. नमोऽर्हत् स्तुतिसकलार्थसिद्धिसाधन-बीजोपाङ्गा सदा स्फूरदुपाङ्गा । भवतादनुपहतमहा, तमोऽपहा द्वादशाङ्गी वः ॥
श्रीशान्तिद्देवयाने रेमिडास अन्नत्थ. खेड नव अ नमोऽर्हत्. स्तुतिश्री चतुर्विधसंघस्य, शासनोन्नतिकारिणी । शिवशान्तिकरी भूया - च्छ्रीमती शान्तिदेवता ॥ श्री शासनहेवयाखे रेभि डा. अन्न. खेड नव 13 नमोऽर्हत् स्तुतिया पाति शासन जैनं, सद्यः प्रत्यूहनाशिनी । साऽभिप्रेतसमृद्ध्यर्थं, भूयाच्छासनदेवता । जित्तदेवयाने रेभि डा. अन्न. खेड नव. अ. नमोऽर्हत् स्तुति
यस्याः क्षेत्रं समाश्रित्य, साधुभिः साध्यते क्रिया । सा क्षेत्रदेवता नित्यं, भूयान्नः सुखदायिनी । अत्तावया रेभि अस्सगं, अन्नत्थ, खेड नव 13. नमोऽर्हत् स्तुतिचतुर्भुजा तडिद्वर्णा, कमलाक्षी वरानना । भद्रं करोतु संघस्या-च्छुप्ता तुरगवाहना ॥९॥ समस्तवेयावय्यगराएां रेभिड से नव 513. नमोऽर्हत् स्तुति
For Personal & Private Use Only
જલયાત્રા
વિધાન
॥ ६१ ॥
www.jainlibrary.org
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ६२ ॥
જલયાત્રા
વિધાન
***
संघे ये गुणौघनिधे सुवैया - वृत्यादिकृत्यकरणैकनिबद्धकक्षाः ।
शान्तये सह भवन्तु सुराः सुरीभिः सद्दृष्टयोनिखिलविघ्नविघातदक्षाः ॥ १० ॥ ४सहेवयाने रेभि अ. खेड नव. 13. नमोऽर्हत् स्तुतिमकरासनसमासीनः, कुलिशाङ्कुशचक्रपाशपाणिशयः । आशामाशापालो, विकिरतु दुरितानि वरुणो वः ॥ ११ ॥ ત્યાર પછી હાથ જોડીને આ શ્લોક બોલવો.
करोतु शान्तिं जलदेवताऽसौ मम प्रतिष्ठाविधिमाचरिष्यतः । आदास्यते वा मम वारि तत्कृते, प्रसन्नचित्ता प्रदिशत्वनुज्ञाम् ॥ १ ॥ पछी नवअर गली नमत्थु भवंति भवंत. नमोऽर्हत्. ही नीये प्रभाशे स्तवन हेवु. ओमिति नमो भगवओ, अरिहंत-सिद्धाऽऽयरिय उवज्झाय ।
वर - सव्व - साहु- मुणि-संघ धम्म - तित्थ - पवयणस्स ॥ १ ॥ ( आर्या )
For Personal & Private Use Only
*******
***********
જલયાત્રા વિધાન
॥ ६२ ॥
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ६३ ॥
જલયાત્રા વિધાન
***
सप्पणव नमो तह भगवई, सुयदेवयाए सुहयाए । सिवसंतिदेवयाणं, सिवपवयणदेवयाणं च ॥ २ ॥ ( आर्या ) 'इन्दा’ऽगणि-'जम-'नेरईय - ' वरुण - 'वाउ - ' कुबेर- 'ईसाणा । 'बम्भो - "नागुत्ति दसह - मवि य सुदिसाण पालाणं ॥ ३ ॥ ( आर्या ) 'सोम-यम- 'वरुण - 'वेसमण - 'वासवाणं तहेव पंचण्हं । तह लोगपालयाणं, सूराइगहाण य नवहं ॥ ४ ॥ ( आर्या ) साहंतस्स समक्खं, मज्झमिणं चेव धम्मणुट्ठाणं ।
सिद्धिमविग्धं गच्छउ, जिणाइ नवकारओ धणियं ॥ ५ ॥ ( आर्या ) જયવિયરાય કહેવા. પછી કુવા કાંઠે જઈ કરવાની વિધિ :
મંત્ર યુક્ત વાસ કુંકુમ અને ચંદનના છાંટા નાંખવા ત્યારબાદ નિમ્નલિખિત મંત્રથી ત્રણવાર આચમન
sg.
For Personal & Private Use Only
**********
જલયાત્રા વિધાન
॥ ६३ ॥
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥६४॥
જલયાત્રા વિધાન
ॐ गुरु तत्त्वाय नमः; ही आत्मतत्त्वाय स्वाहा; ही विद्यातत्त्वाय स्वाहा; ही पार्श्वतत्त्वाय स्वाहा, ॐ मुक्तितत्त्वाय स्वाहा । पछी अंगन्यास १२वो. मंत्र:
ॐ हीं नमो अरिहंताणं हाँ शीर्ष रक्ष रक्ष स्वाहा । ॐ ह्रीं नमो सिंद्धाणं हीं वदनं रक्ष रक्ष स्वाहा ॥ ॐ ह्रीं नमो आयरियाणं हूँ हृदयं रक्ष रक्ष स्वाहा । ॐ ह्रीं नमो उवज्झायाणं हैं नाभिं रक्ष रक्ष स्वाहा। ॐ हीं नमो लोए सव्वसाहूणं ही पादो रक्ष रक्ष स्वाहा। ॐ ह्रीं नमो ज्ञानदर्शनचारित्रेम्यः हुः सर्वाड्गं रक्ष रक्ष स्वाहा ॥ पछी २न्यास १२वो. मंत्र :
ॐ ह्रीं अर्ह अङ्गुष्ठाभ्यां नमः । ॐ ह्रीं सिद्धाः तर्जनीभ्यां नमः । ॐ ह्रीं आचार्या मध्यमाभ्यां नमः । ॐ हीं उपाध्याया अनामिकाभ्यां नमः । ॐ ह्रीं सर्वसाधवः कनिष्ठिकाभ्यां नमः । ॐ ह्रां ह्रीं हूँ हूँ हाँ हुः अ-सि-आ-उ-सा- सम्यग्ज्ञानदर्शनचारित्राणि धर्मः करतलकरपृष्ठाभ्यां नमः ॥
પછી નિમ્નલિખિત બે શ્લોકો બોલી અંકુશમુદ્રાથી જલ ખેંચવું :
જલયાત્રા વિધાન
|॥६४॥
JainEducation interma
For Personal Private Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥६५॥
જલયાત્રા વિધાન
क्षीरोदधिः ! स्वयम्भूश्च; सरः पद्ममहाद्रह ! । सीता ! सीतोदका! कुण्डंजलेऽस्मिन् सन्निधिं कुरु ॥ १ ॥ (अनुष्टुप) गङ्गे ! च यमुने ! चैव, गोदावरि ! सरस्वति ! । कावेरि ! नर्मदे ! सिन्धो !; जलेऽस्मिन् सन्निधिं कुरु॥२ ॥ (अनुष्टुप) ત્યારબાદ નીચેનો મંત્ર ત્રણવાર બોલી કૂર્મમુદ્રાએ અથવા મલ્ય મુદ્રાએ જળ સ્થાપવું :
ॐ हीं अमृते अमृतोद्भवे अमृतवर्षिणि अमृतं स्त्रावय स्त्रावय से सें क्लीं क्लीं ब्लू ब्लू हां हां ह्रीं ह्रीं द्रावय द्रावय हाँ जलदेवीदेवा अत्र आगच्छत आगच्छत स्वाहा ॥
छ 'ॐ ह्रीं क्लीं ब्लूँ जलचंदनपुष्पाक्षतफलनैवेद्यदीपधूपं समर्पयामि' अम बोली पबिहान३५ पुष्प नागिये२ अथवा श्री जो वि. पाीमा ५५रावा. ते मते “ॐ आँ ह्रीं क्रीं जलदेवि ! पूजाबलिं गृहाण गृहाण स्वाहा" मे ५।४ बोलवो. पछी ४ ८ शो म२वा तथा ત્યાં લાડુ વિ. નૈવેધ મૂકવા. પછી નિમ્નલિખિત પાઠ બોલવો :
*
જલયાત્રા
વિધાન
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧ દદ્દ
જલયાત્રા. વિધાન
孝孝孝孝孝孝李孝孝孝孝宗
ॐ ह्रीं ऋषमाऽजित-संभवाऽभिनंदन-सुमति-पद्मप्रभ-सुपार्श्व-चन्दप्रभ-सुविधि-शीतलश्रेयांस-वासुपूज्य-विमलाऽनन्त-धर्म-शान्ति-कुंथ्वर-मल्लि-मुनिसुव्रत-नमि-नेमि-पार्श्ववर्धमानास्तीर्थकरः परमदेवाः तदधिष्ठायकाः देवाः शांतिं तुष्टिं ऋद्धिं वृद्धिं जयं मङ्गलं कुरुत कुरुत पां पां वां वां नमः स्वाहा ॥ - એ રીતે કળશો ભરી ચંદન-પુષ્પથી સુશોભિત કરી ધવલ-મંગલ અને વાજિંત્રના નાદપૂર્વક કુમારિકા કે સૌભાગ્યવતી સ્ત્રીઓ પાસે લેવડાવી ચૈત્ય કે ઘરમાં પ્રદક્ષિણા દઇને પવિત્ર સ્થાને પધરાવી મંગલગીત તથા વાજિંત્રનો ઘોષ કરવો.
! રૂતિ નત્રયાત્રા વિધ: નોંધ : જલયાત્રા વિધાનની સામગ્રી શાંતિસ્નાત્રની સામગ્રીમાંથી મેળવી લેવી.
જલયાત્રા વિધાન
染染染染带染染染染染
ો ૬૬ ો
For Personal Price
Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૬૭ ॥
જલાનયન વિધિ
(૬) । અથ નજ્ઞાનયનવિધિ:।
૧૦૭ અથવા ૨૭ કૂવાના પાણી લેવા જતા જરૂરી સામાનની યાદી :
(૧) કંકુ (૨) નાડાછડી. (૩) નાગરવેલનાં પાન નંગ ૧૨૧ અથવા ૫૧. (૪) સોપારી નંગ ૧૧૫ વા ૩૧. (૫) બદામ ૧૧૫ વા ૩૧. (૬) ખારેક ૧૧૫ વા ૩૧. (૭) પતાસાં ૧૧૫ વા ૩૧. (૮) શ્રીફળ ૨. (૯) ધીનો પ્યાલો. (૧૦) રૂનો ગાલો. (૧૧) દીવાસળીની પેટી. (૧૨) ઘસેલું કેસર. (૧૩) વાસક્ષેપ. (૧૪) દશાંગધૂપ. (૧૫) ચોખા શેર સવા. (૧૬) સર્વજાતના ફૂલ. (૧૭) ગાગર નં. ૧. (૧૮) ગરણું નં. ૧. (૧૯) પંચીયું નં. ૧. (૨૦) ધોતીયાં નં. ૩. (૨૧) ખેસ નં. ૩. (૨૨) કામળી નં. ૨. (૨૩) ટુવાલ નં. ૨. (૨૪) પાટલા નં. ૬. (૨૫) થાળીયો નં. ૫. (૨૬) થાળી, વેલણ. (૨૬) ઘંટડી. (૨૮) દર્પણ. (૨૯) પીતળની લોટી. (૩૦) ફાનસ. (૩૧) ધૂપઘાણું. (૩૨) પીળુ લુગડું. (૩૩) લાલ કસુંબો ગજ ૦૫ (૩૪) કોલસા. (૩૫) વીંઝણો. (૩૬) સોનેરીરૂપેરી વરખ. (૩૭) સાત ધાન્યના બાકળા, (૩૮) પંચરતની પોટલી નં.-૧. (૩૯) વાટકી નં. ૫. (૪૦) મીંઢળ મરડાશિંગી નં. ૫. (૪૧) માટીના કોડીયા નં. ૪. (૪૨) કુંડી નં. ૨. (૪૩) ગાડી (વાહન). (૪૪) પૈસા. (૪૫) ભાતું શેર ૨.
For Personal & Private Use Only
************
જલાનયન
વિધિ
॥ ૬૭ ॥
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૬૮ ॥
જલાનયન વિધિ
(૪૬) લાડવા નં. ૨. (૪૭) પૂરી નં. ૨. (૪૮) ખાજા નં. ૨. (૪૯) ચીપીયો નં. ૧. (૫૦) કળશ નં. ૨. (૫૧) દેગડો નં. ૧.
(૧) નદી, સરોવર કે કૂવા આદિ જળાશય ઉપર જઇ સ્નાન કરી, ચોખ્ખાં વસ્ત્ર પહેરી સોનાવાણી, વાસચોખા વગેરે મંત્રી ત્યાંથી તે બલિબાકુલા સુધીના સર્વ મંત્રથી યુક્ત થઈ' વીરડા કે કૂવા આદિક પાસે જઈ ચંદન, ધૂપ, દીપ વગેરે અષ્ટપ્રકારી પૂજાની સામગ્રી લઈ પ્રથમ નીચે પ્રમાણે બોલવું.
"ॐ वं वं वं नमो वरुणाय पाशहस्ताय सकलयादोऽधीशाय सकलजलपक्षाय सकलनिलयाय सकलसमुद्रनदीसरोवरपल्लवनिर्झरकूपवापीस्वामिनेऽमृतकाय देवाय, अमृतं તેહિ તેહિ, અમૃતં સ્ત્રાવય, સ્ત્રાવય નમોસ્તુ તે સ્વાહા ।''
(૨) પછી અંકુશમુદ્રા દેખાડીને પૂજા કરવી. તે આ પ્રમાણે
‘૩ નતં ગૃહાળ ગૃહાળ । ચંદ્રનું ગૃ૦૨। પુષ્પ વૃ૦૨। દ્વીપ ગૃ૦૨। ધૂપં ગૃ૦ ૨ | अक्षतं ताम्बूलं नैवेद्यं फलं द्रव्यं समर्पयामि स्वाहा । बलिं गृहाण गृहाण स्वाहा ॥" (૩) પછી નીચે પ્રમાણે બોલી જલ ગ્રહણ કરવું-‘ૐ સાપોડાયા ક્રિયા નીવા ૧. જુઓ જલયાત્રા વિધાન પાના નંબર ઃ ૫૮-૫૯-૬૦
For Personal & Private Use Only
* * *
-----
***
જલાનયન વિધિ
૫૬૮॥
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥૬॥
જલાનયન વિધિ
******
निरवद्यार्हत्पूजायां निर्व्यथाः सन्तु, सद्गतयः सन्तु न मेऽस्तु संघट्टनहिंसापापमर्हदर्चने स्वाहा ॥ " એ પ્રમાણે બોલી જળ ગ્રહણ કરવું. એ પ્રમાણે સર્વ કૂવા, વીરડા વગેરેમાંથી પૂજા વગેરે કરીં જળ ગ્રહણ કરવું. ત્યાર પછી જળાશય પાસે એક ખાડો ગાળી તેમાં દીપ તથા નૈવેદ્ય મૂકવું. પછી નદી વગેરે જળાશયમાં નવકારમંત્ર ભણવા પૂર્વક શ્રીફળને તરતું મૂકવું.
॥ કૃતિ ખત્તાનયનવિધિઃ ॥
For Personal & Private Use Only
*******
જલાનયન
વિધિ
En
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ॥
સંક્ષિપ્ત પાટલા
પૂજન વિધિ
( संक्षिप्त पाटलापूजननी विधि)
સંક્ષિપ્ત પાટલા પૂજનમાં પ્રથમ નવગ્રહને બદલે દશિક્પાલ પૂજન કરાવાય છે. સામાન્ય રીતે ખનન ખાતમૂર્હુત-શિલાસ્થાપન પ્રભુપ્રવેશ-બારશાખની વિધિ-સંઘપ્રયાણ-પરિકર અંજન પ્રતિષ્ઠા [ભગવાન સાથે અંજનશલાકા ન હોય તો] ગુરુમૂર્તિની પ્રતિષ્ઠા વિ. અનેક વિધાનોમાં સંક્ષિપ્ત પાટલાપૂજન કરવું જરૂરી છે
(૧) દશદિક્પાલ પૂજન :
પ્રથમ બાકળા મન્દ્રિત કરી બાકળા આપવા બાકળા વિસ્તારથી આપવા. આગારમાં જે તે પ્રસંગનો ઉલ્લેખ કરવો. પછી દશિદક્પાલનાં પાટલા ઉપર કુસમાંજલિથી ક્રમવાર શ્લોક-મંત્રો બોલી પૂજન કરાવવું પછી કેસરપૂજા-પુષ્પપૂજા-ધૂપ-દીપપૂજા અને અક્ષત-તામ્બૂલ-દ્રવ્ય-ફલં [પાન-ચોખા-સોપારી-પૈસા-બદામપતાસા] પૂજા કરાવવી પછી ફળ નૈવેદ્યનો થાળ લઈ ઉભા રહે અને મંત્ર બોલે અને થાળમાં રાખેલી સર્વ ચીજો પાટલા ઉપર પધરાવે.
નોંધઃ- દશિદક્પાલનાં પૂજનમાં પ્રથમ પૂર્વદિશાનાં દેવનું પૂજન આવે છે તો ૩, તા, ર્માં, હાઁ, ,, હૂઁ, . ક્ષ: વત્રાધિપતયે ફૅન્દ્ર સંૌષટ્ સ્વાહા. એ મંત્ર બોલી હથેળીમાં રાખેલ કુસુમાંજલિથી ઈન્દ્રમંડલને વધાવે. એમ ક્રમવાર દશે દિશાના દેવોનું પૂજન કરવું પછી કેસરની વાટકી
For Personal & Private Use Only
સંક્ષિપ્ત
પાટલા
પૂજન વિધિ
॥૭॥
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૬ ॥
પાટલા
પૂજન વિધિ
* * * *
હાથમાં રાખી ચન્દનં સમર્પયામિ સ્વાહા. ક્રમવાર પૂજન કરવું. તે પ્રમાણે પુષ્પથી પૂજન કરવું. ધૂપ-દીપવિ.થી પૂજન કરવું પછી અર્થનો થાળ લઈ શ્લોક વગેરે બોલી વચ્ચે શ્રીફળ પધરાવવું અને ફળ નૈવેદ્ય ફલં સમર્પયામિ સ્વાહા. નેવૈદ્યં સમર્પયામિ સ્વાહા વગેરે બોલી પૂજન કરવું. પાન-સોપારી, ચોખા- સવા રૂપિયો વગેરે મૂકવા આમ સંક્ષિપ્ત પૂજનમાં વસ્ત્ર વગેરે મૂકતા નથી. પાટલો બાંધવાનો પણ નથી.
(૨) નવગ્રહ પૂજનઃ
નવગ્રહના શ્લોક બોલી બધીજ વિધિ ઉપર પ્રમાણે કરાવવી.
(૩) અષ્ટમંગળ પૂજનઃ
તે પણ ઉપર પ્રમાણે ક્રમવાર શ્લોક બોલી કરાવવી.
આરતી, મંગલદીવો, શાન્તિકળશ કરવા, શાંતિજળનું પાણી છાંટવાપૂર્વક ક્રિયા કરવી. । इति संक्षिप्त पाटलापूजन विधि |
For Personal & Private Use Only
**********
પાટલા પૂજન વિધિ
૫૭o ॥
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________
તે ૭૨
,
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
શ્રીશનિનટવિધિ ) શાન્તિસ્નાત્ર જગતના જીવ માત્રની શાંતિ માટે ભણાવાય છે ભૂત-પ્રેત વગેરે અનેક પ્રકારના | ઉપદ્રવોનો નાશ કરવા માટે તથા દુષ્કાળ આદિ ને દૂર કરવા માટે ભણાવાય છે.
પૂજનો આત્માનું કલ્યાણ કરે છે, પરિવારનું કલ્યાણ કરે છે. જ્યારે શાંતિસ્નાત્ર જગતના જીવ માત્રનું કલ્યાણ કરે છે. જગતના જીવ માત્રને શાંતિ આપે છે માટે શાંતિસ્નાત્ર એ વિધાન છે.
પ્રતિષ્ઠામાં-તીર્થયાત્રા અવસરે અને અષ્ટાદ્વિકા વગેરે પ્રસંગોએ શુદ્ર ઉપદ્રવોની શાંતિને અર્થે શાન્તિસ્નાત્ર કરાવાય છે.
(१) अथ प्रतिष्ठायां वा यात्रायां वा क्षुद्रोपद्रवशमनार्थमष्टाह्निकादौ शान्तिधारा कार्या ।
(પ્રતિષ્ઠામાં, તીર્થયાત્રા અવસરે અને અાહ્નિકા વગેરે પ્રસંગે શુદ્ર ઉપદ્રવોની શાન્તિને અથે શાન્તિસ્નાત્રા
શાંતિસ્નાત્ર કરવું.) (૨) શુભ દિવસે વિધિપૂર્વક જળયાત્રા કરવી, પછી મુહૂર્તને દિવસે પ્રભાતે વિધિ સ્નાત્રકારક ગૃહસ્થ અને ડામપ્રમુખ લાંછનરહિત એવા સ્નાત્રીયા ચાર (જઘન્યથી) વિધિપૂર્વક સ્નાન કરે.
જળશુદ્ધિ, દંતશુદ્ધિ, મુખશુદ્ધિ, મંત્રસ્નાન, વસ્ત્રશુદ્ધિ, તિલક, કંકણ મંત્ર એ સર્વ અષ્ટોત્તરી સ્નાત્રવિધિ પ્રમાણે સમજવા.
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________
1 ૭રૂ છે
શાન્તિસ્નાત્ર . વિધિ
(૩) પછી પ્રભુની અષ્ટપ્રકારી પૂજા કરવી તે આ પ્રમાણે :
ॐ ह्रीं श्री परमपुरुषाय परमात्मने अनन्तानन्तशक्तये जन्मजरामृत्युनिवारणाय श्रीमते जिनेन्द्राय १ जलं, २ चन्दनं, ३ पुष्पं, ४ धूपं, ५ दीपम्, ६ अक्षतं, ७ नैवेद्यं, ८ फलताम्बूलं यजामहे स्वाहा ।
(૪) પછી વૃદ્ધ શ્રાવક વિધિપૂર્વક ભૂમિપીઠે, ગૃહે વા ચૈત્ય પાસે પવિત્ર જળ સોનાવાણીએ (સોનાના વરખ સહિત પાણી) ભૂમિ શુદ્ધ કરે, તેનો મંત્ર : ૐ હ્રીં શ્રી શ્રી નીરા નીપાર્શ્વનાથ રક્ષાં સ્વાદા | નવકાર અને આ મંત્ર ફૂલ ગુંથણીએ (વારાફરતી) સાત વાર ગણી સર્વત્ર સોનાવાણી છાંટવું.
(૫) પછી વાસચોખા અને પુષ્પ લઈ નીચેના મંત્રવડે ભૂમિ શુદ્ધિ કરવી–» Ê શ્રી મદ્ ભૂર્ભુવઃ स्वधाय स्वाहा ।
(૬) પછી પૂર્વદિશાએ અથવા ઉત્તરદિશાએ પીઠ માંડીએ અને ૐ હ્રીં મપાય નમઃ | એ મંત્રે સાત વાર મંત્રી પીઠની પૂજા કરીએ. પછી શાન્તિનાથ ભગવાનની પ્રતિમા સ્થાપીએ તેનો મંત્ર- ૐ नमोऽर्हत्परमेश्वराय चतुर्मुखाय परमेष्ठिने दिक्कुमारीपरिपूजिताय देवाधिदेवाय
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
૧ ૭૩
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિધિ
મૈત્નોમદતા મંત્ર કે તિષ્ઠતિષ્ઠ સ્વાદ | આ મંત્ર ત્રણ વાર ભણી શ્રી શાન્તિનાથ ભગવાનની 7 ૭૪ ] પંચતીથી પ્રતિમા સ્થાપીએ. તથા સિદ્ધચક્રજી (નવપદયુક્ત ગટ્ટો) સ્થપવા.
દશાન્તિસ્નાત્ર (૭) શ્રી શાંતિનાથ ભગવાનની પ્રતિમાના અભાવમાં બીજા ભગવાનની પ્રતિમામાં શ્રી શાન્તિનાથ | |િ ભગવાનની કલ્પના નીચે પ્રમાણે મંત્રપૂર્વક કરવી. વાસક્ષેપનાંખી સ્થાપન કરવામાં આવે છે.
ॐ नमोऽर्हद्भयस्तीर्थकरेभ्यो जिनेभ्यो ऽनाद्यनन्तेभ्यः समबलेभ्यः समश्रुतेभ्यः समप्रभावेभ्यः समकेवलेभ्यः समतत्त्वोपदेशेभ्यः समपूजितेभ्यः समकल्पनेभ्यः समस्ततीर्थक( रनाम)राणां पञ्चदशकर्मभूमिभवस्तीर्थकरो यो यत्राराध्यते सोऽत्र प्रतिमायां सन्निहितोऽस्तु ।।
આ મંત્ર વડે ત્રણ વાર મંત્રીને જિનપ્રતિમામાં બીજા તીર્થકર ભગવાનની કલ્પના (સ્થાપના) કરવામાં
આવે છે. શાન્તિસ્નાત્રી વિધિ (૮) પછી કોરા શરાવવામાં સધવા સ્ત્રી પાસે ગોધૃત (ઘી) પુરાવીએ. તેનો મંત્ર :
ને ૭૪ ] ॐ घृतमायुर्वृद्धिकरं भवति परं जैनदृष्टिसम्पर्कात्। तत्संयुक्तः प्रदीपः, पातु सदा भावदुःखेभ्यः
- સ્વાદા ૨
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________
શાન્નિસ્નાત્રા વિધિ
આ મંત્ર ત્રણવાર ભણી થી પુરીએ. પછી દીપ પ્રગટ કરીએ. તેનો મંત્ર :
૩% ગર્દ, પøજ્ઞાનમેદાન્યોતિ-મૈયાય દ્વાન્તયાતિને ..
द्योतनाय प्रतिमाया, दीपो भूयात् सदाऽर्हतेः ॥१॥ એ મંત્ર ત્રણ વાર બોલી દીપ પ્રગટાવીએ.
(૯) પછી તાંબાની એક માટલી ધોઈ ધૂપી તે મળે કેસર સુખડનો સાથીયો કરી તે ઉપર નીચેનો ની મંત્ર લખવોઃ
૩ શ્રી શ્રી સર્વોપદ્રવાન્નાથ નાણાય સ્વાહા ! એ મંત્ર લખી તેના કંઠે ગ્રીવાસૂત્ર, મીંઢળ, | મરડોશીંગી, સમૂલ ડાભ બાંધીએ. તેમાં સવા રૂપિયો તથા પંચરતની પોટલી મૂકીએ, તેનો મંત્ર :
૩ૐ હ્રીં શ્રીં, નાના રત્નૌરયુક્ત, સુચિ-પુષ્પાયવાસિતં નીરમ્ | શાન્તિસ્નાત્રી
पतताद्विचित्रवर्णं मन्त्राढ्यं स्थापनाबिम्बे ॥ १ ॥ स्वाहा
એ મંત્રવડે મંત્રી પંચરત મૂકીએ. પછી 3 ઢ: 8: 8: સ્વાહા ! એ મંત્રે સાત વાર મંત્રી || તે માટલી પ્રભુજીની જમણી બાજુ સ્થાપીએ. પછી વાસપુષ્પ પૂજીએ.
વિધિ
For Personal & Private Use Only
www.jambay.org
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________
વિધિ
(૧૦) પછી દૂધ પંચામૃત-વૃત ૧, ૨, દહીં ૩, સાકર ૪, પાણી પ એ પાંચ એકઠા કરી. ॐ ही, जिनबिम्बोपरि निपतद् घृतदधिदुग्धादिद्रव्यपरिपूतम् ।
શ્રી શાન્તિસ્નાત્ર અન્યોશિં , પઝુકુ દરતુ ટુરિતાનિ | ૨ | વાદા
એ મંત્રે ત્રણ વાર મંત્રી માટલી મળે પંચામૃત રેડીએ. પછી તેમાં તીર્થજળ તથા કૂવાના પાણી ની Eી નાખીએ. તેનો મંત્ર :
ॐ ह्रीँ भू (भः) जलधिनदीद्रहकुण्डेषु यानि तीर्थोदकानि शुद्धानि ।
तैर्मन्त्रसंस्कृतैरिह, बिम्बं स्नपयामि शुद्ध्यर्थम् ॥ १ ॥ स्वाहा ।
એ મંત્રે ત્રણ વાર મંત્રી માટલી મળે જળ રેડીએ. પછી તેમાં સર્વોષધિ નાંખીએ તેનો મંત્ર :શાન્તિસ્નાત્રી ॐ ह्रीं सषिधिसंयुक्त्या, सुगन्धया घर्षितं सुगतिहेतोः ।
૧ ૭૬ છે स्नपयामि जैनबिम्बं, मन्त्रिततन्नीरनिवहेन ॥ १ ॥ स्वाहा । એ મંત્રે ત્રણવાર મંત્રી માટલી મળે સર્વોષધિ નાંખીએ. ચંદનના છાંટા નાખીએ. લીલું વસ્ત્ર ઢાંકીએ
વિધિ
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________
પછી દક્ષ શ્રાવક ધૂપ દીપ સહિત માટલી પર હાથ રાખી નવકાર ૧, ઉવસગ્ગહર ૨, સંતિકર ૩, | ૭૭ કે તિજયપહત્ત ૪, નમિઊણ ૫, અજિતશાંતિ ૬ અને ભક્તામર ૭. એ સાત સ્મરણ શુદ્ધ પાઠપૂર્વક ગણે. શિ..
શાન્તિસ્નાત્ર (૧૧) પછી વિધિથી સ્નાત્રપીઠ ઉપર શ્રી શાંતિનાથ તથા શ્રી ઋષભદેવની પંચતીર્થી મતિ
Iક વિધિ સિદ્ધચક્રયુક્ત સ્થાપવી. પછી સુવર્ણના, રૂપાના તથા અન્ય ધાતુના કળશ ધોઈ ધૂપી પંચામૃત ભરી શ્રી શાંતિનાથનું સ્નાત્ર ભણાવીએ. પછી અષ્ટપ્રકારી પૂજા નીચે પ્રમાણે બોલે.
સ્નાત્ર કરતાં જગતગુરુ શરીરે, સકલદેવે વિમલકલશ નીરે, આપણાં કર્મમળ દૂર કીધા, તિણે તે વિબુધ ગ્રંથે પ્રસિદ્ધા. ૧
હર્ષ ધરી અપ્સરાવૃંદ આવે, સ્નાત્ર કરી એમ આશિષ પાવે, શાન્તિસ્નાત્ર
જિહાં લગે સુરગિરિ જંબૂદીવો, અમતણા નાથ જીવાનુજીવો. ૨ વિધિ
જે ૭૭ श्रीमन्मन्दरमस्तके शुचिजलै|ते सदर्भाक्षतेः, पीठे मुक्तिवरं विधाय रचितं तत्पादपुष्पस्रजा ।
Join Education International
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥७८॥
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
इन्द्रोऽहं निजभूषणार्थममलं यज्ञोपवीतं दधे, मुद्राकंकणशेखराण्यपि तथा जैनाभिषेकोत्सवे ॥ १ ॥ विश्वैश्वर्यैकवर्यास्त्रिदशपतिशिरः शेखरस्पृष्टपादाः, प्रक्षीणाशेषदोषाः सकलगुणगणग्रामधामान एव । जायन्ते जन्तवो यच्चरणसरसिजद्वन्द्वपूजान्विताः श्री,
अर्हन्तं स्नात्रकाले कलशजलभृतैरेभिराप्लावयेत्तम् ॥ २॥
ॐ ह्रीँ श्रीँ परमपुरुषाय ॐ ह्राँ ह्रीँ हूँ हूँ हूः अर्हते तीर्थोदकेन अष्टोत्तरशतौषधि ह षष्टिलक्षकौट्येकप्रमाणकलशैः स्नपयामि, शान्तिं तुष्टिं कुरु कुरु स्वाहा ॥
આ મંત્ર ઉચ્ચરતાં અભિષેક કરીએ.
॥ इति जलपूजा ॥ १ ॥
For Personal & Private Use Only
*****************
શાન્નિસ્નાત્ર
વિધિ
॥७८ ॥
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥७९॥
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
जिनतनुं चर्चतां सकल नाकी, कहे कुग्रह उष्णता आज थाकी । सफल अनिमेषता आज माकी, भव्यता अमतणी आज पाकी ॥ ३ ॥ इति चन्दनपूजा २ जगधणी पूजतां विविध फूले, सुरवरा ते गणे खीण अमूले ।
खंत धरी मानवा जिनप पूजे, तसतणा पापसंताप, धुजे ॥ ४ ॥ इति पुष्पपूजा ३ जिनगृहे वासतां धूप पूरे, मिच्छत्त दुर्गन्धता जाय दूरे ।
धूप जिम सहज उरध (गति) सभावे, कारका उच्चगतिभाव पावे ॥ ५ ॥ इति धूपपूजा ४ जे जना दीपमाला प्रकाशे, तेहथी तिमिर अज्ञान नासे ।
निज घटे ज्ञान जोति विकासे, जेहथी जगतना भाव भासे ॥ ६ ॥ इति दीपपूजा ५ स्वस्तिक पूरतां जिनप आगे, स्वचेतसि (स्वस्तिश्री ) भद्रकल्याण जागे ।
जन्मजरामरणादि अशुभ भागे, नियत- शिवशर्म रहे तास आगे ॥ ७ ॥ इति स्वस्तिकपूजा ६ ढोकतां भोज्य परभाव त्यागे, भविजना निजगुण भोग्य मागे ।
हम भी हम तणुं स्वरूप भोज्यं, आपजो तातजी जगतपूज्यं ॥ इति नैवेद्यपूजा ७
For Personal & Private Use Only
*******
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
॥ ७९ ॥
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________
फल भरे पूजतां जगतस्वामी, मनुजगति वेल होय सफळ पामी । सकळ मुनि ध्येयगति भेद रंगे, ध्यावतां फळ समाप्ति प्रसंगे ॥ इति फलपूजा ८
દશાન્તિસ્નાત્ર (૧૨) અષ્ટપ્રકારી પૂજા કરી, પછી પ્રભુને જમણે પડખે શ્રી શાન્તિદેવીનો કુંભ સ્થાપીએ (કુંભ-સ્થાપનની
ISી વિધિ પેઠે) પછી ગ્રહસ્થાપન, દિકપાલસ્થાપન તથા નંદ્યાવર્તસાથિયા પ્રમુખ અષ્ટમંગલની સ્થાપના કરવી, પછી દશદિપાલ અને ગ્રહોને પવિત્ર બલિબાકળા દેવા. (દિકપાલ બૃહદ્ આહાન વિધિ પ્રમાણે જુઓ. પત્ર-૫૫)
(૧૩) તેમાં સોનાવાણી ૧, ફૂલ ૨, કંકુ ૩, ચંદન ૪, હાથમધ્યે રાખી વાજતે-ગાજતે. ‘ૐ ક્ષ | ક્ષેત્રપાનાય નમ:' એ પ્રમાણે કહી પૂર્વદિશા તરફ ઉછાળવું. ‘૩ દૂ વિસ્થાનાય નમ:ા એ પ્રમાણે કહી દક્ષિણ દિશા તરફ ઉછાળવું. » પ્રદાય નમ: I એ પ્રમાણે કહી ઉર્ધ્વદિશા (આકાશ તરફ)
ઉછાળવું. ૩% હીં પોશમાવો નમ:' એ પ્રમાણે કહી પશ્ચિમ દિશા તરફ ઉછાળવું. ‘ૐ. શાન્તિસ્નાત્રી
શ્રી નિનશાસનવી નમ: I' એ પ્રમાણે કહી ઉત્તર દિશા તરફ ઉછાળવું. આ પ્રમાણે વિધિ ક્ષેત્રપાલાદિક પૂજીએ.
૮૦ | (૧૪) પછી સિંહાસન પાસે સ્નાત્રકારોને ઉભા રાખી નીચે પ્રમાણે બોલવું. કળશ સોનાવાણી જિ. પાણીએ ક્ષીરોદક ભરી, પંચામૃત શાન્તિઘોષણાપૂર્વક (ઉચ્ચર) સ્નાત્ર કરીએ. ગાથા યથા :દિલી
For Personal Private Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ८१ ॥
શાન્તિસ્નાત્ર
વિધિ
रोगशोकादिभिर्दोषै-रजिताय जितारये । नमः श्री शांन्तये तस्मै, विहिताशिवशान्तये ॥ १॥ श्री शान्तिजिनभक्ताय, भव्याय सुखसम्पदाम् । श्री शान्तिदेवता देया- दशान्तिमपनीयताम् ॥२॥ अम्बा निहितडिम्भा मे सिद्धिबुद्धिसमन्विता । सिते सिंहे स्थिता गौरी, वितनोतु समीहितम् ॥ ३ ॥ धराधिपतिपत्नी या, देवी पद्मावती सदा । क्षुद्रोपद्रवतः सा मां पातु फुल्लत्फणावली ॥ ४ ॥ चञ्चच्चक्रधरा चारु- प्रवालदलदीधितिः । चिरं चक्रेश्वरी देवी, नन्दतादवताच्च माम् ॥ ५ ॥ खङ्गखेटककोदण्ड-बाणपाणिस्तडिद्युतिः । तुरङ्गगमनाऽच्छुप्ता, कल्याणानि करोतु मे ॥ ६ ॥ मथुरायां सुपार्श्वश्रीः, सुपार्श्वस्तूपरक्षिका । श्रीकुबेरा नरारूढा, सुताङ्काऽवतु वो भयात् ॥ ७ ॥ ब्रह्मशान्तिः स मां पाया -दपायाद् वीरसेवकः । श्रीमद्वीरपुरे सत्या, येन कीर्तिः कृता निजा ॥ ८ ॥ श्री शक्रप्रमुखा यक्षा, जिनशासनसंस्थिताः । देवीदेवास्तदन्येऽपि, संघं रक्षन्त्वपायतः ॥ ९ ॥ श्रीमद्विमानमारूढा, मातङ्गयक्षसङ्गता । सा मां सिद्धायिका पातु, चक्रचापेषुधारिणी ॥ १० ॥
(૧૫) પછી ગ્રીવાસૂત્રના ૨૧ તારનો દડો હાથમાં લઇને ફૂલગુંથણીએ નવકાર ૧, ઉવસગ્ગહરં ૨, * ૫૮o o લોગસ્સ ૩, સાત વાર ગણી મંત્રીએ. દોરો ઘર ઉપર વીંટીએ. તથા ગામકોટે વીંટીએ અથવા જ્યાં ક વિધાન થતું હોય તે સ્થાનમાં બાંધવું. પછી વજપઞ્જર કરવું.
For Personal & Private Use Only
* शान्तिस्नात्र વિધિ
**
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________
८२॥
દર શનિસ્નાત્ર
વિધિ
秦孝孝孝宗孝柴本幸本本孝孝冷冷冷
॥ श्री वज्रपञ्जरस्तोत्रम् ॥ ॐ परमेष्ठिनमस्कार, सारं नवपदात्मकम् आत्मरक्षाकरं वज्र - पञ्जराभं स्मराम्यहम् ॥ १ ॥ ॐ नमो अरिहंताणं, शिरस्कं शिरसि स्थितम् ॥ ॐ नमो सव्वसिद्धाणं, मुखे मुखपटं वरम् ॥ २ ॥ ॐ नमो आयरियाणं, अङ्गरक्षाऽतिशायिनी ॥ ॐ नमो उवज्झायाणं, आयुधं हस्तयोर्दृढम् ॥ ३ ॥ ॐ नमो लोए सव्वसाहूणं, मोचके पादयोः शुभे॥ एसो पञ्चनमुक्कारो, शिला वज्रमयी तले ॥ ४ ॥ सव्वपावप्पणासणो, वप्रो वज्रमयो बहिः । मंगलाणं च सव्वेसिं, खादिराङ्गारखातिका ॥ ५ ॥
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
॥८२॥
Jain Education international
For Personal & Private Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________
છાશાન્તિસ્નાત્ર * विधि
'स्वाहान्तं चः पदं ज्ञेयं, पढमं हवइ मङ्गलं । वप्रोपरि वज्रमयं, पिधानं देहरक्षणे ॥ ६ ॥ महाप्रभावा रक्षेयं, क्षुद्रोपद्रवनाशिनी । परमेष्ठिपदोदभूता, कथिता पूर्वसूरिभिः ॥ ७ ॥ यश्चैवं कुरुते रक्षा, परमेष्ठिपदैः सदा ।
तस्य न स्याद् भयं व्याधि-राधिश्चापि कदाचन ॥ ८ ॥ (૧૬) પછી અષ્ટપ્રકારી પૂજાનો સામાન મેળવીએ. નીચેની ગાથા ભણીને સ્નાત્ર કરીએ. સિંહાસન પાસે ચાર જણા કળશ લઈને એક જણ કેસર લઈને, એક જણ પુષ્પ લઈને બે બહેનો ઘી પૂરવા માટે તથા એક જણ ૧ રૂપિયો, શ્રીફળ, પંડો થાળીમાં લઇને ઉભો રહે. (१) नमोऽर्हत्सिद्धाचार्योपाध्याय-सर्वसाधुभ्यः । . ॐशान्तिं शान्तिनिशान्तं, शान्तं शान्ताशिवं नमस्कृत्य । स्तोतुः शान्तिनिमित्तं, मन्त्रपदैः शान्तये स्तौमि ॥ १ ॥ -हाँ स्वाहा
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
*
॥८३॥
Join Education International
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥८४॥
શાન્તિસ્નાત્ર | વિધિ
. ॐ नमो जिणाणं सरणाणं मंगलाणं लोगुत्तमाणं हाँ ही हूँ हैं ह्रौं हुः असिआउसा - त्रैलोक्यललामभूताय क्षुद्रोपद्रवनाशाय (शमनाय) अर्हते नमः स्वाहा ।
ॐ तं संतिं संतिकरं, संतिण्णं सव्वभया । संतिं थुणामि जिणं, संतिं विहेउ मे ॥ १ ॥ स्वाहा । ॐ रोगजलजलणविसहर-चोरारिमइँदगयरणभयाइँ। पासजिणनामसंकित्तणेण, पसमंति सव्वाईं स्वाहा ॥ २ ॥
ॐ वरकणयसंखविहुम-मरगयघणसंनिहं विगयमोहं । શાન્તિસ્નાત્ર
सत्तरिसयं जिणाणं, सव्वामरपूइयं वंदे ॥ ३ ॥ स्वाहा ॥ ॐ भवणवइवाणमंतर-जोइसवासी विमाणवासी य ।। जे केइ दुट्ठदेवा, ते सव्वे उवसमंतु मम ॥ ४ ॥ स्वाहा ॥
વિધિ
॥८४॥
Jain Education international
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ૮॥
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
ॐ नमोऽर्हते परमेश्वराय चतुर्मुखाय परमेष्ठिने दिक्कुमारीपरिपूजिताय दिव्यशरीराय त्रैलोक्यमहिताय देवाधिदेवाय अस्मिन् जम्बूद्वीपे भरतक्षेत्रे दक्षिणार्धभरते मध्यखण्डे अमुकदेशे अमुकग्रामे अमुकजिनप्रासादे अमुकगृहे शान्तिस्नात्रविधिमहोत्सवे स्नात्रस्य कर्तुः कारयितुश्च श्रीसंघस्य च ऋद्धिं वृद्धिं कल्याणं कुरु कुरु स्वाहा ।
એમ ભણી અભિષેક કરવો. દરેક સ્નાત્રની શરૂઆતમાં ‘નમોસ્.' બોલવું અને પછી સ્નાત્રની ગાથા બોલવી. પછી ૐ નમો જિણાણં ઇત્યાદિ પાઠ અને ગાથા ભણી અભિષેક કરવો. ||૧||
વિમલ કેવલ ભાસન ભાસ્કર, જગતિ જન્તુમહોદયકારણમ્. જિનવર બહુમાનજલૌઘતઃ, શુચિમનાઃ રૂપયામિ વિશુદ્ધયે ॥૧॥
સ્નાત્ર કરતાં જગદ્ગુરુ શરીરે, સકલદેવે વિમલકલશ નીરે. આપણાં કર્મમળ દૂર કીધા, તેણે તે વિબુધ ગ્રંથે પ્રસિદ્ધા ॥૨॥
હર્ષ ધરી અપ્સરા વૃંદ આવે, સ્નાત્ર કરી એમ આશિષ પાવે. જીહાં લગી સુરિગિર જંબૂદીવો, અમતણાં નાથ જીવાનુજીવો ॥૩॥
For Personal & Private Use Only
********
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
n、n
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________
1८६॥
શાન્તિસ્નાત્ર
વિધિ
- ૐ હી* શ્રી પરમાત્માને અનન્તાનન્તજ્ઞાનશક્તયે જન્મજરામૃત્યુનિવારણાય શ્રીમતે જિનેન્દ્રાય | જલાદિકં યજામહે સ્વાહા ! (આ પાઠ દરેક સ્નાત્ર વખતે વિધિકારક પણ બોલે) स्नात्र २- ॐ ओमितिनिश्चितवचसे, नमो नमो भगवतेऽर्हते पूजाम् ।
शान्तिजिनाय जयवते, यशस्विने स्वामिने दमिनाम् ॥२॥हीं स्वाहा । स्नात्र ३- ॐ सकलातिशेषकमहा-सम्पत्तिसमन्विताय शस्याय ।
त्रैलोक्यपूजिताय च, नमो नमः शान्तिदेवाय ॥ ३ ॥हीं स्वाहा। ॐ सर्वामरसुसमूह-स्वामिकसंपूजिताय न जिताय ।
भुवनजनपालनोद्यत-तमाय सततं नमस्तस्मै ॥ ४ ॥ ही स्वाहा ॥ स्नात्र ५- ॐ सर्वदुरितौघनाशन-कराय सर्वाशिवप्रशमनाय ।
दुष्टग्रहभूतपिशाच-शाकिनीनां प्रमथनाय ॥ ५ ॥ ही स्वाहा ॥ स्नात्र ६- ॐ यस्येति नाममंत्र-प्रधानवाक्योपयोगकृततोषा ।
विजया कुरुते जनहित-मिति च नुता नमत तं शान्तिम् ॥६॥हीं स्वाहा॥
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
૧૮૬
Inn Education International
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ८७ ॥
શાન્તિસ્નાત્ર
વિધિ
***************
ॐ भवतु नमस्ते भगवति ! विजये सुजये परापरैरजिते । अपराजिते जगत्यां जयतीति जयावहे भवति ? ॥ ७ ॥ ह्रीँ स्वाहा ॥ ॐ सर्वस्यापि च संघस्य, भद्रकल्याणमङ्गलप्रददे ।
साधूनां च सदा शिव- सुतुष्टिपुष्टिप्रदे जीयाः ॥ ८ ॥ ह्रीँ स्वाहा ॥ ॐ भव्यानां कृतसिद्धे, निर्वृतिनिर्वाणजननि सत्त्वानाम् । अभयप्रदाननिरते, नमोऽस्तु स्वस्तिप्रदे तुभ्यम् ॥ ९ ॥ ह्रीँ स्वाहा ॥ स्नात्र १०- ॐ भक्तानां जन्तूनां शुभावहे नित्यमुद्यते देवि ! ।
सम्यग्दृष्टीनां धृति-रतिमतिबुद्धिप्रदानाय ॥ १० ॥ ह्रीँ स्वाहा ॥ ॐ जिनशासननिरतानां, शान्तिनतानां च जगति जनतानाम् । श्रीसम्पत्कीर्तियशो - वर्द्धिनि जय देवि विजयस्व ॥ ११ ॥ ह्रीँ स्वाहा ॥ स्नात्र १२ - ॐ सलिलानलविषविषधर - दुष्टग्रहराजरोगरण भयतः । राक्षसरिपुगणमारी-चौरेतिश्वापदादिभ्यः ॥ १२ ॥ ह्रीँ स्वाहा ॥
स्नात्र ७
स्नात्र ८
स्नात्र ९
स्नात्र ११
For Personal & Private Use Only
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
॥ ८७ ॥
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________
*
*
*
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
*
આ
*
*
**
स्नात्र १३- ॐ अथ रक्ष रक्ष सुशिवं, कुरु कुरु शान्तिं च कुरुकुरु सदेति ।।
तुष्टिं कुरु कुरु पुष्टिं, कुरु कुरु स्वस्तिं च कुरु कुरु त्वम् ॥१३॥हीं स्वाहा ॥ स्नात्र १४- ॐ भगवति गुणवति शिवशान्ति-तुष्टि पुष्टि स्वस्तीह कुरु कुरु जनानाम्।
ओमिति नमो नमो हाँ ही हूँ हुः यः क्षः ही फुट फुट् स्वाहा।१४। हाँ स्वाहा। स्नात्र १५- ॐ एवं यन्नामाक्षर-पुरस्सरं संस्तुता जया देवी ।।
कुरुते शान्तिं नमतां, नमो नमः शान्तये तस्मै ॥ १५ ॥ ही स्वाहा ॥ ॐ इतिपूर्वसूरिदर्शित-मन्त्रपदविदर्भितः स्तवः शान्तेः।
सलिलादिभयविनाशी शान्त्यादिकरश्च भक्तिमताम् ॥ १६ ॥ ह्रीं स्वाहा ॥ स्नात्र १७- ॐ यश्चैनं पठति सदा, श्रृणोति भावयति वा यथायोगम् ।
स हि शान्तिपदं यायात्, सूरिः श्रीमानदेवश्च ॥ १७ ॥ ही स्वाहा ॥ स्नात्र १८- ॐ सनमो विप्पोसहि-पत्ताणं संतिसामिपायाणं ।
-स्वाहा-मंतेणं, सव्वासिवदुरियहरणाणं ॥ १८ ॥ ही स्वाहा ॥
*****
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
****
॥८८
*
*
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ८९ ॥
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
****
स्नात्र १९ - ॐ संतिनमुक्कारो, खेलोसहिमाइलद्धिपत्ताणं ।
साँ ह्रीँ नमो सव्वोसहि पत्ताणं च देइ सिरिं ॥ १९ ॥ ह्रीँ स्वाहा ॥ स्नात्र २०- ॐ पणवीसा य असीया, पणरस पन्नास जिणवरसमूहो ।
नासेउ सयलदुरियं भवियाणं भत्तिजुत्ताणं ॥ २० ॥ ह्रीँ स्वाहा ॥ स्नात्र २१ - ॐ वीसा पणयाला वि य, तीसा पन्नत्तरी जिणवरिंदा ।
गह- भूअ - रक्ख-साइणी, घोरुवसग्गं पणासंतु ॥ २१ ॥ ह्रीँ स्वाहा ॥ स्नात्र २२ - ॐ सत्तरि पणतीसा विय, सट्ठी पंचे व जिणगणो एसो । वाहिजलजलणहरिकरि-चोरारिमहाभयं हरउ ॥ २२ ॥ ह्रीँ स्वाहा ॥ स्नात्र २३- ॐ पणपन्ना य दसेव य, पन्नट्ठी तहय चेव चालीसा । रक्खंतु मे सरीरं, देवासुरपणमिया सिद्धा ॥ २३ ॥ ह्रीँ स्वाहा ॥ स्नात्र २४ - ॐ श्रीमते शान्तिनाथाय नमः शान्तिविधायिने । त्रैलोक्यस्यामराधीश मुकुटाभ्यर्चितांप्रये ॥ २४ ॥ ह्रीँ स्वाहा ॥
For Personal & Private Use Only
←*********
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
॥ ८९ ॥
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
स्नात्र २५- ॐ शान्तिः शान्तिकरः श्रीमान्, शान्तिं दिशतु मे गुरुः । ॥९०॥
शान्तिरेव सदा तेषां, येषां शान्तिंगृहे गृहे ॥ २५ ॥ ह्रीं स्वाहा ॥ स्नात्र २६- ॐ उन्मृष्टरिष्टदुष्ट-ग्रहगतिदुःस्वप्नदुनिमित्तादि ।।
सम्पादितहितसंप-नामग्रहणं जयति शान्तेः ॥ २६ ॥ ही स्वाहा ॥ स्नात्र २७- ॐ श्री संघजगज्जनपद-राजाधिपराजसन्निवेशानाम् ।
गोष्ठिकपुरमुख्यानां, व्याहरणैाहरेच्छान्तिम् ॥ २७ ॥ ही स्वाहा ॥ ॐ श्रीश्रमणसंघस्य शान्तिर्भवतु ।। ॐ श्रीजनपदानां शान्तिर्भवतु ।। ॐ
श्रीराजाधिपानां शान्तिर्भवतु ।। ॐ श्रीराजसन्निवेशानां शान्तिर्भवतु ।। ॐ श्रीगोष्ठिकानां શાન્તિસ્નાત્રની शान्तिर्भवतु ।५। ॐ श्रीपौरमुख्याणां शान्तिर्भवतु ।६। ॐ श्रीपौरजनस्य शान्तिर्भवतु ॥ વિધિ
ॐ श्रीब्रह्मलोकस्य शान्तिर्भवतु ।८। ह्रीं स्वाहा । ॐ स्वाहा, ॐ स्वाहा ॐ श्री पार्श्वनाथाय स्वाहा ।
举孝孝孝荣幸染染率染染染染荣幸卡,
*
॥१०॥
For Personal Price
Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________
X7
॥११॥
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
ॐ नमो तुह दंसणेण सामिंय पणासए रोगसोगदोहग्गं । कप्पडुमेव जायइ, तुह दंसण पसमस्स फलहेउ ॥ १ ॥ ह्रीं स्वाहा । ॐ नम एव पणवसहियं, मायाबीएण धरणनागिंदं । श्रीकामराजकलियं, पासजिणिंदं नमसामि ॥ २ ॥ ह्रीं स्वाहा । ॐ अद्वेव य अट्ठसया, अट्ठसहस्सा य अट्ठकोडीओ। रक्खंतु मे सरीरं, देवासुरपणमिया सिद्धा ॥३॥हीं स्वाहा । ॐ थंभेड़ जलजलणं, चिंतियमित्तो वि पंचनमुक्कारो । अरिमारिचोरराउल-घोरुवसग्गं मम निवारेइ ॥ ४ ॥ ही स्वाहा । ॐ क्षेमं भवतु सुभिक्षं, सस्यं निष्पद्यतां जयतु धर्मः । शाम्यन्तु सर्वरोगा, ये केचिदुपद्रवा लोके ॥ ५ ॥ ही स्वाहा । २७ ॥
(૧૭) પછી સ્નાત્રપૂજા કરી અષ્ટપ્રકારી પૂજા વિશેષ પ્રકારે કરે. આરતિ, મંગળદીવો કરે. નૈવેદ્ય ઢોકે, પછી મુખવસ્ત્રિકા લઈ નીચે પ્રમાણે દેવ વાંદે.
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રથમ ઇરિયાવહિ, ખમાળ ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવત્ ચૈત્યવંદન કરું ? ઇચ્છે કહી ચૈત્યવંદન બોલવું. નમુત્થણ, અરિહંતચેઇયાણં અન્નત્થ. કહી એક નવકારનો કાઉસગ્ગ કરી, પારી નોરંતુ કહી
દિશાન્તિસ્નાત્ર સ્તુતિ કહે, તે આ પ્રમાણે
વિધિ अहँस्तनोतु स श्रेयः-श्रियं यद्ध्यानतो नरैः। अप्यैन्द्री सकलाऽत्रैहि, रंहसा सह सौच्यत ॥१॥
પછી લોગસ્સ. સવલોએ. વંદણવત્તિઆએ. અન્નત્થ. કહી એક નવકારનો કાઉસગ્ગ પારી નીચેની સ્તુતિ કહેओमिति मन्ता यच्छा-सनस्यनन्ता सदा यदंहींश्च।आश्रीयते श्रिया ते, भवतो भवतो जिनाः पान्तु ।
પછી પુષ્પરવરદી. સુઅસ્સ. વંદણવત્તિઆએ. અન્નત્થ. કહી એક નવ. કાઉ. પારી સ્તુતિ કહે, તે આશાન્તિસ્નાત્રી नवतत्त्वयुता त्रिपदी-श्रिता रुचिज्ञानपुण्यशक्तिमता। वरधर्मकीर्तिविद्या-नन्दास्या जैनगीर्जीयात् । વિધિ
પછી સિદ્ધાણં બુદ્ધાણં. શ્રીશાન્તિનાથઆરાધનાર્થ કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ, વંદણવરિઆએ. અન્નત્થ કહી એક લોગસ્સનો કાઉસ્સગ્ન કરી, પારી, નમોહં. કહી, સ્તુતિ કહેવી, તે આ
不孝孝幸术孝孝孝宗孝宗宗
॥९२॥
For Personal & Private Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्रीशान्तिः श्रुतशान्तिः, प्रशान्तिकोऽसावशान्तिमुपशान्तिम् । ॥१३॥ नयतु सदा यस्य पदाः, सुशान्तिदाः सन्तु सन्ति जने ॥ ४ ॥
શાન્તિસ્નાત્ર પછી દ્વાદશાંગીઆરાધનાર્થ કરેમિ કાઉ. વંદણવત્તિઆએ. અન્નત્થ. કહી એક નવકારનો કાઉ. કરી, * विधि पारी नमोऽर्हत्. डी, स्तुति , ते आ-.
सकलार्थसिद्धिसाधन-बीजोपाङ्गा सदा स्फुरदुपाङ्गा ।
भवतादनुपहतमहा-तमोऽपहा द्वादशांगी वः ॥५॥ पछी श्रुतवतामाराधनार्थ रेमि 16. सनत्य. डी मे नानो 516. 5री, पारी नमोऽर्हत्. * स्तुति -
वद वदति न वाग्वादिनि, भगवति कः श्रुतसरस्वति गमेच्छुः । શાન્તિસ્નાત્રી વિધિ रङ्गत्तरङ्गमतिवर-तरणिस्तुभ्यं नम इतीह ॥ ६ ॥
है ॥९३॥ पछी शासनवतामाराधनार्थ रेमि 16. सनत्य ही मे नारनो 516. री पारी नमोऽर्हत्. કહી સ્તુતિ કહે
Inn Education Internation
For Personal & Private Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________
.
છે
उपसर्गवलयविलयन-निरता जिनशासनावनैकरताः। द्रुतमिह समीहितकृते, स्युःशासनदेवता भवताम् ॥७॥
ક શાન્તિસ્નાત્ર પછી સમસ્તકેયાવચ્ચગરાણું સંતિગરાણ સમ્મદિફિસમાહિગરાણ કરેમિ કાઉ. અન્નત્ય કહી એક જ વિધિ નવકારનો કાઉસગ્ગ કરી, પારી નોતું. કહી સ્તુતિ કહે, તે આ
संघेऽत्र ये गुरुगुणौघनिधे सुवैया-वृत्त्यादिकृत्यकरणैकनिबद्धकक्षाः । ते शान्तये सह भवन्तु सुरा सुरीभिः, सदृष्टयो निखिलविघ्नविघातदक्षाः ॥८॥ પછી પ્રકટ એક નવકાર બોલી નમુત્થણે. જાવંતિ ચેઇઆઇ. ખમા. જાવંત કેવિ સાહૂ. નો. કહી સ્તવનને સ્થાને અજિતશાંતિ અથવા સંતિકર કહી જયવીયરાય સંપૂર્ણ બોલવા.
(૧૮) પછી છેવટે જે બલિબાકળા રાખ્યા છે તે ઉછાળવા, પછી પહેલા સ્થાપન કરેલા શાન્તિદેવીના શાન્તિસ્નાત્રા વિધિ
કુંભ આગળ બીજા ચાર કુંભ ડાઘરહિત ઘાટવંતા લઈને તે દરેકમાં ચોખા શેર સવા, રૂપાનાણું, સોપારી ૨૪ ૫ મૂકી શ્રીફળ એક લીલા પીળા વસ્ત્રવડે ઢાંકી, ગ્રીવાસૂત્ર બાંધી, ફૂલમાલે પૂજીને શુભ શ્રાવક કુમારિકાના માથે સ્થાપી વાજતે ગાજતે ગીત ગાતે શાન્તિકુંભ પાસે આવી (વરઘડીયા) સ્થાપે. પછી શાન્તિદેવીને કિ
平幸幸幸染率染率染染柴荣
Iિ
For Personal & Private Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________
* योग्य नैवेद्य परीमे, ते ॥ प्रमाणे: पी२, २को, पार-सापसी, सुंवाली २१, 43i २१, पंचधारी-* ॥९५॥
લાપસી, લાડવા મગદળના ૯, દહીં એક પાત્રમાં નાંખી ઢોકીએ. પછી ત્યાં આરતી નીચે મુજબના શ્લોકો છે, બોલી બહેનો પાસે ઉતરાવવી.
દશાન્તિસ્નાત્ર
વિધિ रोगशोकादिभिर्दोषै-रजिताय जितारये । नमः श्रीशान्तये तस्मै, विहिताशिवशान्तये ॥१॥ श्रीशांतिजिनभक्ताय, भव्याय सुखसम्पदाम् । श्री शांतिदेवता देया-दशान्तिमपनीयताम् ॥२॥ अम्बा निहितडिम्भा मे सिद्धिबुद्धिसमन्विता । सिते सिंहे स्थिता गौरी, वितनोतु ममीहितम्॥३॥ धराधिपतिपत्नी या, देवी पद्मावती सदा । क्षुद्रोपद्रवतः सा मां, पातु फुल्लत्फणावली ॥४॥
चञ्चच्चक्रधरा चारु-प्रवालदलदीधितिः । चिरं चक्रेश्वरी देवी, नन्दतादवताच्च माम् ॥५॥ શાન્તિસ્નાત્ર खङ्गखेटककोदण्ड-बाणपाणिस्तडिद्युतिः । तुरङ्गगमनाऽच्छुप्ता, कल्याणानि करोतु मे ॥६॥ मथुरायां सुपार्श्वश्रीः, सुपार्श्वस्तूपरक्षिका । श्रीकुबेरा नरारूढा, सुताकाऽवतु वो भयात् ॥७॥
॥९५ ॥ ब्रह्मशांतिः स मां पाया-दपायाद् वीरसेवकः । श्रीमद्वीरपुरे सत्या, येन कीर्तिःकृता निजा ॥८॥
વિધિ
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्रीशक्रप्रमुखा यक्षा, जिनशासनसंस्थिताः । देवीदेवास्तदन्येऽपि, संघं रक्षन्त्वपायतः ॥९॥ ૨૬ ની श्रीमद्विमानमारूढा, मातङ्गयक्षसङ्गता । सा मां सिद्धायिका पातु, चक्रचापेषुधारिणी ॥१०॥
છ શાન્તિસ્નાત્ર ' (૧૯) પછી શાંતિ દેવીની સ્થાપના કરી છે ત્યાં નીચે પ્રમાણે દેવ વાંદીએ : ઇરિયાવહિ. અન્નત્થ.
વિધિ કહી એક લોગસ્સનો કાઉ. કરી પ્રકટ લોગસ્સ કહી પછી ચૈત્યવંદન, નમુત્યુë. વગેરે કહી સ્તવન સંતિકરનું કહી જયવીયરાય. કહેવા | પછી અરિહંત ચેઇયાણું કહી અન્નત્થ. એક નવ. કાઉ. પારી નમો કહી સ્તુતિ વિ . ની કહેવી.
પછી ઇચ્છાકારેણ સંદિસહ ભગવન્, ક્ષેત્રદેવતા આરાધનાથં કરેમિ કાઉસ્સ અન્નત્થ. કહી એક લોગસ્સનો કાઉ. કરી પારી નો દંકહી સ્તુતિ કહેવી, તે આयस्याः क्षेत्रं समाश्रित्य, साधुभिःसाध्यते क्रिया।सा क्षेत्रदेवता नित्यं, भूयान्नः सुखदायिनी।१।
પછી ભુવણદેવયાયે કરેમિ કાઉ. અન્નત્થ. કહી એક લોગસ્સનો કાઉ. પારી નમોહૃ. કહી સ્તુતિ કહેવી. શાન્તિસ્નાત્રા વિધિ ज्ञानादिगुणयुतानां, नित्यं स्वाध्यायसंयमरतानाम्। विदधातु भुवनदेवी, शिवं सदा सर्वसाधूनाम्॥ થી ૫ ૬
પછી શાન્તિદેવતાયે કરેમિ કાઉ. અન્નત્થ. કહી એક નવકારનો કાઉ. કરી પારી, નમોહૃ. કહી સ્તુતિ જિલી કહેવી.
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________
*
*
શાન્તિસ્નાત્ર & વિધિ
*
*
*
* श्रीचतुर्विधसंघस्य, शासनोन्नतिकारिणी । शिवशान्तिकरी भूया-च्छीमती शान्तिदेवता ॥१॥ તે ૨૭ | પછી શુદ્રોપદ્રવોપશમાવણી કરેમિ કાઉસ્સગ્ગ અન્નત્થ. કહી એક નવકાર, એક ઉવસગ્ગહર, એક
લોગસ્સ એ ત્રણેનો સાથે કાઉસ્સગ્ન કરી, પારી નમોડર્દ કહી સ્તુતિ કહેવી, તે આ सर्वे यक्षाम्बिकाद्या ये, वैयावृत्यकरा जिने । क्षुद्रोपद्रवसंघातं, ते द्रुतं द्रावयन्तु नः ॥ १ ॥
પછી એક પ્રગટ નવકાર કહેવો.
(૨૦) પછી નવણના પાણીએ બૃહશાન્તિનો પાઠ ઉચ્ચરતે શાન્તિકળશ ભરવો. તે ઉપર નાળિયેર લીલ વસ્ત્ર વીંટી સૌભાગ્યવતી સ્ત્રી તેને માથે લે અને વાજતેગાજતે ગૃહસ્થને ઘેર પધરાવે. પછી Iિ વિસર્જન કરે. નવણનું પાણી મંત્રિત કળશમાં ભરી ઘરમાં, ઘરફરતી અથવા ગામફરતી ધારાવાડી ગાજતેવાજતે દેવી.
| તિ શાન્તિનાત્રવિધિઃ || [સકલચન્દ્રમણિકૃતઃ] શાન્તિસ્નાત્રા વિધિ
*
*
*
*
*
॥९७ ॥
*
*
*
*
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________
શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
(१३. अथ विसर्जनविधिः । ॥९८॥
(પ્રતિષ્ઠા હોય તો જ આ વિધાન કરવું) પ્રથમ જુવારની ધાણી શેર પાંચની કરવી. પછી માણેક લાડુ શેર સવાબેનો કરવો, તેમાં રુપાનાણું અને વિંધ્યા વગરનું મોતી નાખવું. પછી તે લાડવો ધાણી ઉપર મૂકી પતાસા, ધૂપ, કુસુમાંજલિ પાસે રાખીને વિસર્જન કરવું, તે આ પ્રમાણે- દરેક ઉપર પતાસા મુકી- કુસુમાંજલી-વાસક્ષેપ લઈને વિસર્જન કરવું.
(૧) ભવિસર્જન-કુંભની પાસે જઈને % વિસર વિસર વસ્થાને છ છ વાદા | એમ બોલવું.
| (૨) પ્રવ્રુતીવિસર્જન-અખંડ દીપની પાસે જઈને વિસર વિસર વસ્થાને છે છે શાન્તિસ્નાત્રા સ્વદા ! એમ બોલવું. વિધિ
(૩) નાવર્તિવિસર્જન-નંદ્યાવર્તની પાસે જઈને ૐ વિસર વિસર સ્વસ્થાને છે છે સ્વાદ એમ બોલવું. (અંજનશલાકા- પ્રતિષ્ઠા હોય તો જ આ વિધાન કરવું)
છે ૧૮
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥९९॥
શાન્તિસ્નાત્ર
વિધિ
(४) नवग्रहनुं विसर्ठन-(१) ॐ नम आदित्याय सायुधाय सवाहनाय सपरिजनाय पूजां-बलिं गृहाण गृहाण स्वस्थानं गच्छ गच्छ स्वाहा । (२) ॐ नमश्चन्द्राय जाडी पूर्ववत्. (3) ॐ नमो भौमाय - जाडी पूर्ववत्. (४) ॐ नमो बुधाय- जाडी पूर्ववत्, (५) ॐ नमो बृहस्पतये - जाडी पूर्ववत्. (६) ॐ नमः शुक्राय - जाडी पूर्ववत्. (७) ॐ नमः शनैश्चराय - जाडी पूर्ववत्. (८) ॐ नमो राहवेजाडी पूर्ववत्. (८) ॐ नमो केतवे - जाडी पूर्ववत्.
(५) शहिड्यास विर्सन -( १ ) ॐ नम इन्द्राय-जाडी पूर्ववत्. (२) ॐ नमोऽग्नये - जाडी पूर्ववत्. (3) ॐ नमो यमाय - जाडी पूर्ववत्. (४) ॐ नमो नैर्ऋताय- जाडी पूर्ववत्. (4) ॐ नमो वरुणाय-जाडी पूर्ववत्. (६) ॐ नमो वायवे - जाडी पूर्ववत्. (७) ॐ नमो धनदाय - जाडी पूर्ववत्. (८) ॐ नम ईशानाय जाडी पूर्ववत्. (९) ॐ नमो ब्रह्मणे - जाडी पूर्ववत्. (१०) ॐ नमो नागाय- जाडी पूर्ववत्.
(६) अष्टमंगलविसर्जन-अष्टमंगलना पाटला जागण ॐ विसर विसर स्वस्थानं गच्छ गच्छ स्वाहा ।
For Personal & Private Use Only
* શાન્તિસ્નાત્ર વિધિ
॥९९॥
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________
(७) घंटाकर्णविसर्जन-घंटन पाटा मागण ॐ विसर विसर स्वस्थानं गच्छ गच्छ * ॥१०० H स्वाहा।
શાન્તિસ્નાત્ર [बीले स्थणे म ५ ॐ नम आदित्येभ्यः सवाहनेभ्यः सपरिकरेभ्यः सायुधेभ्यः सर्वोपद्रवाद् * विधि रक्षत रक्षत स्वस्थानं गच्छत गच्छत स्वाहा । मे प्रमाणे सर्वत्र] પછી વિસર્જન મુદ્રાપૂર્વક હાથ જોડી આ પ્રમાણે બોલવું.
जिनेन्द्रभक्त्या जिनभक्तिभाजां, येषां च पूजाबलिपुष्पधूपान् ।
ग्रह गता ये प्रतिकूलताञ्च, ते सानुकूला वरदा भवन्तु ॥१॥ | देवदेवार्चनार्थाय (थेतु) पुराऽऽहूता हि ये सुराः । ते विधायार्हतां पूजा, यान्तु सर्वे यथागतम् ।२। शान्तिना* ॐ या पाति शासनं जैन, सद्यः प्रत्यूहनाशिनी । सा ह्यभिप्रेतसिद्ध्यर्थं, भूयाच्छासनदेवता ॥३॥ વિધિ कीर्तिं श्रियो राज्यपदं सुरत्वं, न प्रार्थये किञ्चन देव ! य-त्वाम् ।
॥१००॥ मत्प्रार्थनीयं भगवन् ! प्रदेयं, स्वदास्यतां मां नय सर्वदाऽपि ॥४॥
in Education internal
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________
१०१॥
भूमौ स्खलितपादानां, भूमिरेवावलम्बनम् । त्वयि जिनापराद्धानां, त्वमेव शरणं मम ॥५॥ ॐ आह्वानं नैव जानामि, न जानामि विसर्जनम् । पूजार्चा नैव जानामि, त्वं गतिः परमेश्वरी!।६।।
રાન્નિસ્નાત્ર ॐ आज्ञाहीनं क्रियाहीनं, मन्त्रहीनं च यत् कृतम् । तत् सर्व क्षमतां देवि! प्रसीद परमेश्वरी!७। विधि सर्वमङ्गलमाङ्गल्यं, सर्वकल्याणकारणम् । प्रधानं सर्वधर्माणां, जैनं जयति शासनम् ॥ ८॥
॥ इति विसर्जनविधिः १३॥
*
*
*
*
*
*
*
શાન્તિસ્નાત્રી
*
વિધિ
*॥१०१॥
*
**
*
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१०२॥
(અષ્ટોત્તરશત (વૃદ૬) નાત્ર વિધ) બૃહદ્ અષ્ટોત્તરી સ્નાત્ર સામાન્ય રીતે નૂતન જિનમંદિરમાં મૂળનાયક વગેરેની પ્રતિષ્ઠા નિમિત્તે િ
|| અષ્ટોત્તર ભણાવાય છે. વિશિષ્ટ સંજોગો જેવાં કે- ૨૫-૫૦ વર્ષની ઉજવણી, જિનમંદિરનો જિર્ણોદ્ધાર વિ. શત(બૃહ પ્રસંગોએ પણ ભણાવાય છે.
સ્નાત્રવિધિ આ વિધાનમાં પીઠિકા બનાવવી જરૂરી છે. શુભદિવસ, શુભમુહૂત સોમપૂરા-મિસ્ત્રી કે કડિયા પાસે જે સ્થાન ઉપર આ વિધાન કરવાનું હોય તે સ્થાનને ધોઈ-ધૂપી સાફ કરીને નીચે પ્રમાણેના માપની પીઠિકા બનાવવી. પીઠિકા
પીઠિકાનું માપ દિશા.
લંબાઈ પહોળાઈ ઊંચાઈ પૂર્વ સન્મુખ ૨૫” ૨૫”
૨૫” દક્ષિણ સન્મુખ ૩૩' ૨૯ ૨૫”
૨૦૨ રે પશ્ચિમ સન્મુખ ૨૭” ૨૭”
૨૫” ઉત્તર સન્મુખ ૨૭”
૨૭ ૨૫”
અષ્ટોત્તર | શત(બૃહ સ્નાત્રવિધિ કક
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________
પીઠિકા કાચી ઈંટોની બનાવવી. સિમેન્ટ-રેતીનું પ્લાસ્ટર કરાવી સફેદાથી-ચુનાથી ધોળાવવી. વચ્ચે મે ૨૦૩ ૯" X ૯" X ૯” નો ખાડો રખાવવો. તે ખાડામાં સંપુટ-જેમાં સોપારી, ચોખા, પંચરતની પોટલી, રૂપાનાણું વિ. મૂકી તે સંપુટને- વાસક્ષેપથી.
કીડી અષ્ટોત્તર
$શત(બૃહ) “% 4 નિનyષે નિવí થાર થાર, વાદ”
ખાત્રવિધિ એ મંત્ર વડે ૨૭ કે ૧૦૮ વાર મંત્રી તે ખાડામાં પધરાવવો અને માટીથી ઉપર વ્યવસ્થિત પ્લાસ્ટર કરી લેવું. પીઠિકા ચારે બાજુ નીચે પ્રમાણે ચીતરાવવી. કળશ
(૧) પ્રભુજીની સામેની બાજુ- કળશ
(૨) પ્રભુજીની જમણી બાજુ- ટીં અષ્ટોત્તર કી
(૩) પ્રભુજીની ડાબી બાજુ- ૩% શત(બૃહદ્ગ
(૪) પ્રવેશદ્વાર સામે- લક્ષમીદેવી. સ્નાત્રવિધિ | લક્ષ્મીદેવી
કરી ૨૦૩ પીઠિકાની વચ્ચે કંકચોખાનો સાથિયો કરવો. તેના ઉપર શ્રીફળ પધરાવવું. પીઠિકાના ચારે ય ખૂણા ઉપર સુખડ-કેસર-કંકુ એ ત્રણ રેખાનું મંડળ આલેખવું. પછી...
STUS
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૬૦૪/
અષ્ટોત્તર
શત(બૃહદ્ સ્નાત્રવિધિ
‘‘ૐ ભૂમિ ભૂતધાત્રિ વિશ્વાધારે નમઃ ।।”
આ મંત્ર સાતવાર બોલીને કુસુમાંજલિથી પીઠિકા વધાવવી.
અષ્ટોત્તર
અષ્ટોત્તરી સ્નાત્રની આગલી રાત્રે પીઠિકા પાસે [લક્ષ્મી દેવી-ચીતરેલા છે તેની સામે] બેસીને શત(બૃહદ્) વિધિકારક સુખડી ભરેલી થાળીમાં ઘંટાકર્ણ મંત્ર લખેલી થાળી મૂકી તેને પંચામૃતથી સ્નાત્ર કરી શુદ્ધ-જળ * સ્નાત્રવિધિ વડે સાફ કરી, વસ્ત્રથી લૂછીને કેસર-ચંદનાદિની પૂજા કરવી. પછી વિધિકારક ઘંટાકર્ણ મંત્રે ૧૦૮ વાર મંત્રી નીચે પ્રમાણે ક્રિયા કરે. અગરના લાકડાના ૧૦૮ કટકા કરી તેનો ધૂપ તથા બીજી બાજુ દીપક રાખવો. ૧૦૮ જાઈનાં પુષ્પો રાખવાં. અને વિધિકારક મંત્ર બોલીને એક પુષ્પ થાળમાં મંત્ર ઉપર ચઢાવે. બીજો પુરુષ ધૂપમાં અગરનો એક કટકો નાંખે અને કાંસાની થાળી પર વેલણથી એક ડંકો વગાડે. આ પ્રમાણે ૧૦૮ વાર થઈ રહ્યા પછી તે થાળીમાં સોપારી, પંચરતની પોટલી, શ્રીફળ, સવા રૂ. વગેરે મૂકે અને સુખડીની થાળી સહિત બાજોઠ સાથે લાલ વસ્ત્રથી નાડાછડી વડે બાંધે, તેના ઉપર સોનારૂપાનાં | વરખ ચોંટાડે, કેસર-ચંદનનાં છાંટણા કરે, કુસુમાંજલિથી વધાવે ફૂલની માળા વિ. પહેરાવે, અને પીઠિકા ૫૬૦૪૫
ઉપર રાખેલ પરનાળીયા બાજોઠમાં પધરાવે, તે બાજોઠના ચાર પાયા-જર્મન તથા કાંસાની થાળીમાં જેમાં શ્રીફળ-ચોખા-સોપારી વિ. મૂકેલ હોય તે પ્રમાણે ગોઠવવા, તે સમયે...
For Personal & Private Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________
* अष्टोत्तर
( ६) Jસ્નાત્રવિધિ
"ॐ ह्रीं श्रीं अर्हत् पीठाय नमः॥" એ મંત્ર સાતવાર મંત્રી કુસુમાંજલિથી પીઠપૂજા કરે અને અક્ષતથી ત્રણવાર વધાવે. ઘંટાકર્ણ મંત્રઃ
ॐ ह्रीँ घण्टाकर्ण ! महावीर ! सर्वव्याधिविनाशक ! विस्फोटकभये प्राप्ते, रक्ष रक्ष महाबल ! ॥१॥ यत्रत्वं तिष्ठसे देव ! लिखितोऽक्षर पतिभिः । रोगास्तत्रप्रणश्यन्ति, वातपित्तकफोद्भवाः ॥ २॥ तत्र राजभयं नास्ति, यान्ति कर्णे जपाः क्षयम् । शाकिनीभूतवेताल-राक्षसाः प्रभवन्ति न ॥३॥ नाकाले मरणं तस्य, न च सर्पण दश्यते । अग्निचोरभयं नास्ति (ही)घण्टाकर्ण ! नमोऽस्तुते ठः ठः ठः स्वाहा ॥४॥ .
અષ્ટોત્તર તિ शत(४६)* સ્નાત્રવિધિ |
॥१०५ ॥
Inn Education International
For Personal & Private Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________
I
મુહૂર્તને દિવસે પ્રભાતે અંગે અવયવે કરી પૂર્ણ, ચક્ષુ પ્રમુખ ખોડ રહિત, ડામ પ્રમુખ લાંછન વિનાના ીિ ૧૦૮ જ્ઞાત્રિયા મેળવવા. તેમાંથી ચાર અતિનિપુણ, સ્પષ્ટવક્તા. અખંડ શિખા (ચોટલી) યુક્ત એવા વૃદ્ધ I
|| અષ્ટોત્તર શ્રાવક શુદ્ધ જળ હાથમાં લઈ નીચેનો મંત્ર બોલેઃ
શિત(બ્રહ) “ૐ અમૃતે મૃતોદ્ધવે અમૃતવર્ષિનિ મકૃતં સ્ત્રાવ ત્રાવિથ સ્વાદા !'
Jખાત્રવિધિ આ મંત્રવડે સાત વાર મંત્રીને જલ શુદ્ધ કરે. ॐ ह्रीं यक्षाधिपतये नमः । આ મંત્રવડે સાત વાર દાતણ મંત્રી, દાતણ કરે, મુખશુદ્ધિ કરે, પછી મંત્રિત જલે અંજલિ ભરી.
ॐ ह्रीं श्रीं क्लीं कामदेवाधिपते ममाभीप्सितं पूरय पूरय स्वाहा । અષ્ટોત્તર | એ મંત્ર સાત વાર ભણી મુખપ્રક્ષાલન કરે. પછી મંત્રિત જલ લઈ, પૂર્વ સન્મુખ બેસી, સુગંધ તેલ તથા શત(બૃહ
આમલા પ્રમુખનું ચૂર્ણ તથા ઉપલેટ પ્રમુખ ઉગટણે વિધિપૂર્વક તૈલમર્દનાદિક કરી મંત્રિત જલે સ્નાન કરે. સ્નાત્રવિધિ
In ૧૦૬ ] ॐ हीं अमले विमले विमलोद्भवे सर्वतीर्थ : जलोपमे पा पा ा वा अशुचिः शुचिर्भर्वामि स्वाहा । .
染染染率染率染率本
Jain Education international
For Personal & Private Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ મંત્ર ત્રણ વાર ભણી હાથ વડે સર્વાગને સ્પર્શ કરે, આ પ્રમાણે ત્રણવાર સ્પર્શ કરી મન્નસ્નાન & કરે. પછી નવાં, શુદ્ધ, ધોયેલા બે વસ્ત્ર હાથમાં લઈ ટ્રી માઁ શૌ નમઃ | બી એ મંત્રવડે વડે ત્રણવાર મંત્રીને વસ્ત્ર પહેરે. પછી તે વૃદ્ધજ્ઞાત્રિયા શ્રાવક બીજા ત્રણ શ્રાવક પાસે |
શત(બૃહ) જુદાજુદા કેસર ઘસાવે, તેની ત્રણ જુદી વાટકી ભરાવે, તેમાંથી એક દેવપૂજા માટે, એક તિલકાદિને માટે,
Jાનાત્રવિધિ અને એક ગ્રહાદિકને આલેખવાને માટે રાખે તથા બીજા બે શ્રાવકો પાસે પીંજેલા શુદ્ધ રૂ ની ૨૧૪ દિવેટ | ભેગી કરાવે તથા બે મોટી ગ્રીવાસૂત્રની દિવેટ, એમ કુલ ૨૧૬ કરાવે વિધ્વંતરે ૧૦૮ સુતરના તારવાળી બે દિવેટ કરાવે. સૂત્રનો દડો લઈને વૃદ્ધસ્નાત્રિયા, દક્ષપુરુષ કંકણમંત્ર ૧૦૮ વાર અથવા ૨૧ વાર મંત્રે. કંકણમંત્રઃ- .
ॐ ह्रीँ अवतर अवतर सोमे सोमे कुरु कुरु वग्गु वग्गु અષ્ટોત્તર
सुमणे सोमणसे महु महुरे ॐ कवली कः क्षः स्वाहा । શત(બૃહ સ્નાત્રવિધિ આ પ્રમાણે મંત્રીને બધા સ્નાત્રીયાને હાથે બાંધે. બીજાં સ્નાત્ર ઉપયોગી સર્વ ઉપકરણોને બાંધે. કંકણ
Sા ૨૦૭ હા બંધાવે તેને જઘન્યથી આઠ દિવસના બ્રહ્મચર્યનું પચ્ચખાણ કરાવે. ચાર મુખ્ય શ્રાવક તિલકનું કેસર |િ
હાથમાં લઈ % વ મસ્તે નમઃ |
Join Education international
For Personal & Private Use Only
www.janbrary.org
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥૮॥
* * *
એ મંત્ર સાતવાર કહી, કેસર મંત્રી, પોતે અને બીજા સર્વ સ્નાત્રિયાને તિલક કરે. પછી ચાર ધાતુની પ્રતિમાજી - જેમાં આદિશ્વર ભગવાન, શાંતિનાથ ભગવાન, અજીતનાથ ભગવાન અને પાર્શ્વનાથ ભગવાન લઇને પીઠિકા ઉપરના પરનાળીયા બાજોઠમાં નીચેનો મંત્ર ત્રણવાર બોલી એક-એક પ્રતિમા અનુક્રમે વાસક્ષેપ કરી થાપે.
મંત્ર : ૐ નમો અર્હત્ પરમેશ્વરાય ચતુર્ભુલાય પરમેષ્ઠિને
અષ્ટોત્તર
ઉપરોક્ત ચાર પ્રતિમાજીના અભાવમાં બીજા ભગવાનની પ્રતિમામાં જ તે ભગવાનની કલ્પના શત(બૃહદ્ (સ્થાપના) નીચે જણાવેલા મંત્રથી ત્રણવાર મંત્રીને વાસક્ષેપ કરી કરવામાં આવે છે.
સ્નાત્રવિધિ
दिक्कुमारी परिपूजिताय देवाधिदेवाय त्रैलोक्यमहिताय अत्र पीठे तिष्ठ तिष्ठ स्वाहा । પ્રતિમા સ્થાપન કરતાં પહેલાં કેસરના ચાર સાથિયા કરાવવા. તેના ઉપર સોપારી, ૧ રૂપિયો, પંચરતની પોટલી અને કુસુમાંજલિ મૂકાવવી.
મંત્ર : ૐ નમોન્દ્સ્તીર્થોભ્યો નિનેભ્યોનાઇનન્તમ્યઃ સમવનેભ્યઃ સમશ્રુતેભ્યઃ समप्रभावेभ्यः समकेवलेभ्यः समतत्त्वोपदेशेभ्यः समपूजितेभ्यः समकल्पनेभ्यः
For Personal & Private Use Only
અષ્ટોત્તર
શત(બૃહદ્
સ્નાત્રવિધિ
૫૬૮૫
www.jainlibtky.org
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१०९॥
समस्ततीर्थंक (नाम) राणां पञ्चदशकर्मभूमिभवस्तीर्थंकरो यो यत्राराध्यते सोऽत्र (શાંતિનાથ ભ.) પ્રતિમા સન્નિહિત તું !'
ાિ અષ્ટોત્તર - ત્યાર પછી પરનાળીયાં બાજોઠની આજુબાજુ બે મોટી દીવીઓ મૂકી તેના ઉપર બે તાંબાના કોડિયા શિત(બૃહ) મૂકાવવા. તેમાં સૌભાગ્યવતી બહેનો પાસે નીચેનો મંત્ર ત્રણવાર બોલી ઘી (ગાયનું) પૂરાવવું.
ખાત્રવિધિ મંત્ર : ૐ ધૃતાયુવૃદ્ધિાં મવતિ પરં નૈનષ્ટકમ્પત્ |
- તત્સંયુતઃ પ્રતીપ: પાતુ સદ્દા માવગ: વાદા | તાંબાના કોડિયામાં સાથિયો કરાવવો ૧ રૂપિયો, પંચરતની પોટલી, સોપારી, કુસુમાંજલિ તથા દિવેટ
મુકાવવી. પછી નીચેનો મંત્ર ત્રણવાર બોલી દીપ પ્રગટાવવો. અષ્ટોત્તર મંત્ર : ૩ ગઈ, પૐજ્ઞાનમદાળ્યોતિર્મયા ધ્યાનથતિને | શત(બૃહદ્યુતિ સ્નાત્રવિધિ ઘરના પ્રતિભા, તો થાત્ સતાતઃ | ૨ |
॥१०९॥ તેમાં બોયું પ્રગટાવી મુકવું. પછી પરનાળીયા બાજોઠના પાણી જવાના નાળચા પાસે પીવીસી પાઇપ ભરાવવી, તેની નીચે ખાત્રજળ ભેગું કરવા માટે એક નળો અગર તાંબાની કુંડી મૂકવી. તેને નાડાછડી
For Personal & Private Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૨૬૦ m
અષ્ટોત્તર
શત(બૃહદ્ સ્નાત્રવિધિ ક
***
બાંધવી અને નળો અથવા કુંડીમાં ‘ૐ મૈં નમઃ ।'' મંત્ર લખવો. અને નાડાછડી બાંધેલું શ્રીફળ ત્રણ નવકાર ગણીને મૂકાવવું.
ગોળી- સ્થાપન : પ્રભુજીની જમણી બાજુ કરાવવું. અને સજોડે કરાવવું.
અષ્ટોત્તર ક શત(બૃહદ્
પછી તાંબાની એક ગોળી (માટલી) ધોઈ-ધૂપી તેની અંદર કેસર-સુખડનો સાથિયો કરી તે ઉપર સ્નાત્રવિધિ નીચેનો મંત્ર લખવો ઃ
મંત્ર : ૐ હ્રી શ્રી સર્વોપદ્રવાન્નાશય નાશય સ્વાહા ।
આ મંત્ર લખી તેના કંઠે ગ્રીવાસૂત્ર, મીંઢળ, મરડાશીંગી, સમૂલડાભ બાંધવું. તેમાં ૧ રૂપીયો તથા પંચરતની પોટલી મૂકવી. તેનો મંત્ર :
મંત્ર : ૐ હ્રીં શ્રી નાનારનૌયયુત, સુધિ-પુષ્પાધિવાસિતં નીમ્ । पतताद्विचित्रवर्णं, मन्त्राढ्यं स्थापना बिम्बे । स्वाहा ॥
એ મંત્ર વડે મંત્રી પંચરત મૂકવા. પછી- ‘‘ૐ મૈં ૪: ૪: ૪: સ્વાહા ।'' એ મંત્રે સાતવાર મંત્રી તે માટલીને પ્રભુજીની જમણી બાજુએ સ્થાપન કરવી. પછી વાસ અને પુષ્પોથી પૂજા કરવી. પછી દૂધ,
For Personal & Private Use Only
॥ ११० ॥
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________
१११॥
| અષ્ટોત્તર શત(બૃહ)
રાસ્નાત્રવિધિ
(પંચામૃત) ઘી, દહીં, સાકર, પાણી એ પાંચ એકઠા કરી નીચેના મંત્ર વડે મંત્રી માટલી મળે પંચામૃત રેડવું. મંત્ર : ૐ શ્f વિવિખ્વોપરિ રિપતર્ કૃતથિદુથાધિદ્રવ્યપરિપૂતમ્ |
સભ્યોવસમિશ્ર, પઝસુધં દદુ કુરિતાનિ વાદા | પછી તેમાં તીર્થજળ તથા કૂવાનું પાણી નાંખવું. તેનો મંત્ર: મંત્ર : ૐ દૂ મૂ (મ:) નન્નધનતીદડેજુ યાનિ તીર્થોન શબ્દન | - तैर्मन्त्रसंस्कृतैरिह, बिम्बं स्नपयामि शुद्ध्यर्थम् । स्वाहा ॥ આ મંત્ર વડે સાતવાર મંત્રી માટલી મળે પાણી રેડવું પછી તેમાં સર્વાષધિ નાંખવી. તેનો મંત્ર : મંત્ર : ૐ સવૈષધિસંયુવજ્યા, અન્યથા પર્ષિત સુપતિદેતોઃ |
स्नपयामि जैनबिम्बं, मन्त्रिततन्नीर निवहेन । स्वाहा ॥ આ મંત્ર મંત્રી માટલી મધ્યે સર્વાષધિ નાંખવી. ચંદનના છાંટા નાખવા, લીલું વસ્ત્ર ઢાંક્યું, પછી ઉપર શ્રીફળ મૂકવું. પછી દક્ષશ્રાવક ધૂપદીપ સહિત માટલી પર હાથ રાખી ૧-નવકાર, ૨-ઉવસગ્ગહર, ૩
અષ્ટોત્તર શત(બ્રહ) સ્નાત્રવિધિ |
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥११२॥
સંતિકર, ૪-તિજયપહુક્ત, ૫-નમિઉણ, ૬-અજિતશાંતિ અને ૭-ભક્તામર એમ સાત સ્મરણ શુદ્ધ પાઠપૂર્વક ગણે.
| અષ્ટોત્તર પછી ગોળી સ્થાપનની બાજુમાં એક અષ્ટમંગળનો ઘડો કુંભસ્થાપનની માફક ભરાવી પાન-શ્રીફળ
Bશત(બૃહ) વગેરે મૂકી લીલાવસ્ત્રથી બાંધી અણવર પેઠે સ્થાપન કરવું. અગાઉ પૂજન કરેલા નવગ્રહ, દશદિકપાલ
Jસ્નાત્રવિધિ ઘંટાકર્ણ તથા અષ્ટમંગલના પાટલા વ. ને પીઠની આગળ પાટ ઉપર ગોઠવવા. પછી અગાઉ જણાવ્યા પ્રમાણે બાકળા આપવા.
(१) ॐ नम इन्द्राय पूर्वदिगधिष्ठायकाय ऐरावणवाहनाय सहस्त्रनेत्राय वज्रायुधाय सपरिजनाय अस्मिन् जम्बूद्वीपे भरतक्षेत्रे दक्षिणार्ध भरते मध्यखंडे अमुकदेशे अमुकग्रामे अमुकजिन प्रासादे अमुकगृहे वृद्धस्नात्रमहोत्सवे आगच्छ आगच्छ, बलिपूजां गृहाण गृहाण, શાન્તિવરા મવસ્તુ, તુષ્ટિા મવતુ, પુષ્ટિવેરા વસ્તુ, શિવં ભવતુ સ્વાદ પૂર્વ સન્મુખ
| ॥११२॥ બલિ દે (ઉછાળે) અને બીજા સર્વે પોતપોતાને યોગ્ય વિધિ કરે, ચન્દનના છાંટા, જળધાર, ફૂલ, ધૂપ, દીપ, ચામર, ઘંટ, અરીસો, થાળીવાદન, અક્ષતફલાદિ એ પ્રમાણે આગળ પણ સમજવું.
અષ્ટોત્તર શત(બૃહ) સ્નાત્રવિધિ દિશામાં
Join Education International
For Personal & Private Use Only
www.minibusyong
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________
*
*
*
થી (૨) અગ્નિકોણ સન્મુખ- ૩% નમો નમૂર્ત દસ્તાય મેષવાદનાથ સરિનના - રોશરૂ કરી આગળ પાઠ પૂર્વવતું.
વિન અષ્ટોત્તર (૩) દક્ષિણ સન્મુખ– % નો વધ ક્ષતિરાધિષ્ટાવક્ષય મક્રિષવાદનાથ ટૂંડાથથાય
શિત(બૃહ) Mામૂર્તયે સપરિઝનાય- આગળ પાઠ પૂર્વવત્.
કસ્નિાત્રવિધિ (૪) નૈઋત સન્મુખ- ૩ નમો નમ્રતાથ વાર્તાય શાવવાનાથ સારનાથ- આગળ પાઠ બી પૂર્વવત્.
(૫) પશ્ચિમ સન્મુખ- ૩ૐ નમો વUITય પશ્ચિમનાથMાય%ાય મરવાહનાય પાશતાય
સરિઝના - આગળ પાઠ પૂર્વવત્. અષ્ટોત્તર | (૬) વાયવ્ય સન્મુખ- ૩% નો વાયવે વાયવીપતયે ધ્યનંદતીય Uિાવાદના શત(બૃહ
અપરિગનાથ- આગળ પાઠ પૂર્વવત્. સ્નાત્રવિધિ ||
૨૬૩ (૭) ઉત્તર સન્મુખ– % નો ઘનતાય ૩ત્તરદ્રિાધિષ્ઠાયાય નાદિસ્તાય નરવદિનાથ સરિઝના - આગળ પાઠ પૂર્વવત્.
*
*
*
*
*
*
* *
Join Education International
For Personal & Private Use Only
www.inneborg
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________
કડી અષ્ટોત્તર
તબદ) Jસ્નાત્રવિધિ
(૮) ઈશાન સન્મુખ– 4 નમ રૂંશાનાથ પાનીપત ત્રિશૂદસ્તાવ ઉપમવાદના ॥११४॥ | સપરિનના - આગળ પાઠ પૂર્વવત્.
(૯) ઊર્ધ્વમુખ- ૩% નો ઘા ઝáત્નોwifધષ્ઠાયા, રાગદંસવાદના સપરિનનાથ- આગળ પાઠ પૂર્વવત્.
(૧૦) અધોમુખ- ૐ નમો નાથ પાતાભાધિષ્ઠાયાય પવાદનાથ અપરિગનાથ- આગળ પાઠ પૂર્વવત્ . બલિક્ષેપ - ચંદનાદિ પૂજન વગેરે દશ વખત કરવું. તે તે દિશામાં
I કૃતિ રવિપાત્ર માહાર વૃદવિધિ: ૨૦ . અષ્ટોત્તર પછી દક્ષશ્રાવક, સ્નાત્રીયા, શુદ્ધપુરુષ આ બધા મુહપત્તિ લઇ ઇરિયાવહી પડિક્કમે. ચૈત્યવંદન કરી શત(બૃહ
Eી ચાર થાયથી દેવ વાંદે. પછી નમુસ્કુર્ણ કહી સ્તવનને ઠેકાણે લઘુશાંતિ કહે - જયવીયરાય કહે.' સ્નાત્રવિધિ
પછી આઠ દક્ષ શ્રાવકને સકલીકરણ કરવું. તે આ પ્રમાણે લખ્યા પ્રમાણે અંગોને સ્પર્શ કરવો. ૨. ૐ નમો અરિહંતાપ, હેયાય નમ: | સ્વાદા | =, હૃદય
॥११४॥
Jain Education international
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥११५।।
હા અષ્ટોત્તર
( ६) સ્નાત્રવિધિ
२. ॐ नमो सिद्धाणं, शिरसे नमः । स्वाहा । = मस्त ३. ॐ नमो आयरियाणं, शिखायै वौषट् । = शिणा (योटी) ४. ॐ नमो उवज्झायाणं, कवचाय हुँ । = सर्वात ५. ॐ नमो लोए सव्वसाहूणं, अस्त्राय फट् । = अत्रभुद्राये सख धा२५॥ ४२j. ५छी ६क्षश्रा4 3थे स्वरे वज्रपञ्जरस्तोत्र डे मने भी सभणे.
॥श्री वज्रपञ्जरस्तोत्रम् ॥ ॐ परमेष्ठिनमस्कार, सारं नवपदात्मकम् । आत्मरक्षाकरं वज्र - पञ्जराभं स्मराम्यहम् ॥ १ ॥ ॐ नमो अरिहंताणं, शिरस्कं शिरसि स्थितम् ॥ ॐ नमो सव्वसिद्धाणं, मुखे मुखपटं वरम् ॥ २ ॥
અષ્ટોત્તર शत( ६) સ્નાત્રવિધિ |
॥११५ ॥
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ ११६ ॥
અષ્ટોત્તર
शत (बृह६) સ્નાત્રવિધિ
*************
1
ॐ नमो आयरियाणं, अङ्गरक्षाऽतिशायिनी 11 ॐ नमो उवज्झायाणं, आयुधं हस्तयोर्दृढम् ॥ ३ II ॐ नमो लोए सव्वसाहूणं, मोचके पादयोः शुभे ॥ एसो पञ्चनमुक्कारो, शिला वज्रमयी तले ॥ ४ II सव्वपावप्पणासणो, वो वज्रमयो बहिः मंगलाणं च सव्वेसिं, खादिराङ्गारखातिका ॥ ५ स्वाहान्तं च पदं ज्ञेयं, पढमं हवइ मङ्गलं 1 वप्रोपरि वज्रमयं, पिधानं देहरक्षणे 11 ६ 11 महाप्रभावा रक्षेयं, क्षुद्रोपद्रवनाशिनी परमेष्ठिपदोद्भूता कथिता पूर्वसूरिभिः यश्चैवं कुरुते परमेष्ठिपदैः सदा
11
1
|| ७
11
I
रक्षां, व्याधि- राधिश्चापि कदाचन ॥ ८ ॥
तस्य न स्याद् भयं
For Personal & Private Use Only
***
| અષ્ટોત્તર ★ शत (पृष६) સ્નાત્રવિધિ
॥ ११६ ॥
www.jainlibrary.org
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ પ્રમાણે સકલીકરણ અને અંગરક્ષા કરીને મીંઢળ - કંકણ સ્વતંત્રે મંત્રી બાંધે. પછી એક શ્રાવક (વિધિકારક) હાથમાં કેસર પુષ્પ લઇ દિશિબંધ કરે, તેમાં પ્રથમ –પૂર્વ - એમ કહી પૂર્વસમ્મુખ
ના અષ્ટોત્તર કેસરનાં છાંટા નાંખવા, પુષ્પો ઉડાડવાં. (આ પ્રમાણે દરેક દિશા વખતે કરવું.) ક્ષU/વ્યાં ૩૩ શિત(બૃહ पश्चिमायां । ए ऐ उत्तरास्यां। ओ औ ऊवें । अं अः अधः ।
દસ્નાત્રવિધિ પછી ૨૧ તારનો દડો લઈ નવકાર, ઉવસગ્ગહરે, લોગસ્સ એ મંત્ર સાતવાર મંત્રી ચારે દિશાના થાંભલે અથવા પીઠના ચાર પાયે બાંધીએ.
પછી આઠ વ્યક્તિ સિંહાસન પાસે ઉભા રહે. ચાર વ્યક્તિ કળશ લઇ, ૧ વ્યક્તિ કેસરની વાટકી લઇ, ૧ વ્યક્તિ ફૂલ લઈને અને બે બહેનો ઘી પૂરવા ઊભા રહે. અને જે ગોળી સ્થાપન કરેલ છે. તે મંત્રિત કરેલ પાણીથી ચાર કળશો ભરવા અને નમોહૃ. કહી નીચેની ચાર ગાથાઓ બોલે.
॥११७॥ ॐ वरकणयसंख विद्दुम - मरगयघण सन्निहं विगयमोहं ।
सत्तरिसयं जिणाणं सव्वामरपूइयं वंदे - स्वाहा ॥ १ ॥
અષ્ટોત્તર | શત(બૃહદ્ | સ્નાત્રવિધિ
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥११८॥
હા અષ્ટોત્તર *शत(४)
નાત્રવિધિ
ॐ तं संतिं संतिकरं संतिण्णं सव्वभया, ।
संतिं थुणामि जिणं, संतिं विहेउ मे - स्वाहा ॥ २ ॥ ॐ रोग जल जलण विसहर, चोरारि मइंद गयरण भयाईं ।
पास जिण नामसंकित्तणेण पसमंति सव्वाईं - स्वाहा ॥३॥ ॐ भवण वईवाण मंतर - जोइस वासि विमाणवासिय,
जे केई दुट्ठदेवा ते सव्वे उवसमन्तु मम स्वाहा ॥ ४ ॥ આ ચારે ગાથા બોલી - ચાર શ્રાવક ચાર પ્રતિમાને એકી સાથે અભિષેક કરે.
हो पौष्टिविधि स्नात्र होय तो "ॐ नमोऽर्हते परमेश्वराय चतुर्मुखाय परमेष्ठिने दिक्कुमारी परिपूजिताय दिव्यशरीराय त्रैलोक्यमहिताय देवाधिदेवाय-अस्मिन् जम्बूद्वीपे भरतक्षेत्रे दक्षिणार्धभरते मध्यखण्डे.....देशे.....नगरे.....प्रासादे.....गृहे.....(श्रीसंघ गृहे) श्री वृद्धस्नात्रमहोत्सवे स्नात्रस्य कर्तुः कारयितुश्च श्रीसंघस्य च ऋद्धिंवृद्धिंकल्याणं कुरु कुरु स्वाहा।"माप्रमाणे बोल.
अशोत्तर* शत( ६) ખાત્રવિધિ,
॥११८॥
Jan Education
in
For Personal Price Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥११९
પછી ક્રિયાવિધિકારક મનમાં આ પ્રમાણે બોલે "विमल केवल भासनभास्कर, जगति जन्तुमहोदयकारणम् ।।
અષ્ટોત્તર जिनवरं बहुमान जलौघतः शुचिमना: स्नपयामि विशुद्धये ॥ १ ॥
*शत(४६) स्नात्र करतां जगद्गुरुशरीरे, सकल देवे विमलकलशनीरे ।
સ્નાત્રવિધિ आपणां कर्ममल दूर कीधा, तेणे ते विबुध ग्रन्थे प्रसिद्धा ॥ हर्ष धरी अप्सरावृंद आवे, स्नात्र करी अम आशिष पावे ।
जीहां लगे सुरगिरि जंबूदीवो, अम तणा नाथ जीवानुजीवो ॥ ॐ ह्रीं श्री परमात्मने अनन्तानन्त ज्ञानशक्तये जन्मजरामृत्युनिवारणाय श्रीमते जिनेन्द्राय जलादिकं यजामहे स्वाहा। પછી ચાર જણ પ્રતિમાજીને અભિષેક કરે. અંગલુછણા વગેરે કરીને કેસર પૂજા કરે. પુષ્પ ચઢાવે. બે
In११९॥ બાજુ બે બહેનો દીવામાં ઘી પૂરે. અને અગાઉથી પાટ ઉપર લાલ કસુંબો પાથરવો. ચોખાના સાથિયા કરવા. તેના ઉપર પાન મૂકી પાન ઉપર સોપારી, બદામ, પતાસા, દસકો વ. મૂકવા. પછી પાટ ઉપર ગોઠવેલ પાન
અષ્ટોત્તર | शत(8) ખાત્રવિધિ
For Personal
use only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ १२० ॥
અષ્ટોત્તર શત(બૃહદ્) સ્નાત્રવિધિ
********
ઉપર શ્રીફળ-રૂપિયો અને પેંડો મૂકે અને ચાર આની લૂંછણા તરીકે બાજુની થાળીમાં મૂકે. (જેનો હક પૂજારીનો છે.) આ પ્રમાણે દરેક સ્નાત્ર વખતે કરવું. આ પ્રમાણે ૧૦૮ વાર દરેક અભિષેક અગાઉ બોલ્યા તે પ્રમાણે ચાર-ચાર ગાથાઓ બોલી અભિષેક વગેરે કરી પૂજા કરવી. ૧૦૮ પૂજા પૂર્ણ થયા પછી ચૈત્યવંદન કરવું. સ્તવનની જગ્યાએ અજિતશાંતિ કહે. (વિષ્યંતરે આઠ થોયવડે દેવ વાંદે) પછી વિધિકારક આદિનાથ, અજિતનાથ, શાંતિનાથ અને પાર્શ્વનાથના ચાર કળશ ક્રમસર બોલે અથવા બે વાર સ્નાત્ર ભણાવે, અને ચારે પ્રતિમાજીને સ્નાત્રમાં આવતી સાત કુસુમાંજલી કરે. અને અભિષેક વગેરે કરી અષ્ટપ્રકારી પૂજા કરે.
૧૦૮ દિપકની આરતી તથા મંગલદીવો ઉતારવો. બહેનો પાસે નૈવેદ્ય ધરાવવું. પછી સંઘસહિત ચૈત્યવંદન કરવું. સ્તવનના સ્થાને તિજયપદ્ધુત્ત કહેવું જયવીયરાય કહેવા.
પછી વિધિપૂર્વક મોટીશાન્તિનો પાઠ બોલવાપૂર્વક શાંતિકળશ કરે. વિસર્જન બાકળા આપી, ચાર થોયથી દેવ વાંદે, સ્તવનમાં સંતિકર કહે.
પછી અગાઉ સ્થાપન કરેલ સર્વનું વિસર્જન કરવું, માફી માંગવી
પછી પૂર્વે જે ગ્રહ-દિક્પાલ નોતર્યા હોય તે ગ્રહ-દિક્પાલનું વિસર્જન કરવું તેમાં વિધિકાર કે ગ્રહપટ્ટક પાસે આવી, વિસર્જન મુદ્રા કરવી.
For Personal & Private Use Only
અષ્ટોત્તર
* શત(બૃહદ્) સ્નાત્રવિધિ
•*»
॥૨॥
www.jainlibty.org
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૨
અષ્ટોત્તર શત(બૃહદ્ સ્નાત્રવિધિ
ॐ नम आदित्याय सवाहनाय सपरिकराय सायुधाय पूजाबलिं गृहाण गृहाण स्वस्थानं गच्छ गच्छ स्वाहा ।
આ પ્રમાણે નવે ગ્રહનું પોતપોતાનું નામ લઈને ઉપરના મંત્રવડે વિસર્જન કરવું. પછી દિક્પાલના પટ્ટ આગળ પણ એક એક પૂજક પુરૂષ પોતપોતાના વિસર્જન મંત્રવડે વિસર્જન કરેતે આ પ્રમાણે,
ॐ नम इन्द्राय सवाहनाय सपरिकराय सायुधाय पूजाबलिं
गृहाण गृहाण ॐ विसर विसर स्वस्थानं गच्छ गच्छ स्वाहा ।
આ પ્રમાણે દશે દિક્પાલનું જુદું જુદું નામ લઈને વિસર્જન કરવું.
ત્યાર પછી ચાર શ્રાવક, પૂર્વે જે અર્ધબલિ રાખેલ છે તેમાંથી દસમો ભાગ નોખો પાડી, એ થાળ ઉપાડી જલ, ધૂપ, દીપ વગેરે સર્વ ઉપકરણ લઈ પૂર્વે નોતર્યા હોય તે સ્થાનકે આવી જે વિધિવડે નોતર્યા હોય તે વિધિએ વિસર્જન કરવું. પણ તેમાં એટલો ફેર સમજવો કે આહ્વાનને સ્થાને સ્વસ્થાનું ગચ્છ ગચ્છ બોલવું. જેમકે,
For Personal & Private Use Only
****•
અષ્ટોત્તર શત(બૃહદ્ |સ્નાત્રવિધિ
॥ १२१ ॥
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________
作染染染率染孝孝染染染
“ॐ नम इन्द्राय पूर्वदिगधिष्ठायकाय ऐरावणवाहनाय सहस्त्रनेत्राय वज्रायुधाय सपरिजनाय पूजाबलिं
કલા અષ્ટોત્તર गृहाण गृहाण ॐ विसर विसर स्वस्थानं गच्छ गच्छ स्वाहा ।
દશત(બ્રહ) એ પ્રમાણે અગ્નિ વગેરેમાં પણ સમજવું.
Jસ્નાત્રવિધિ પછી ધવલમંગલ ગાતાં, વાજિંત્ર વગાડતાં, દાન આપતાં, ઘરમાં ઊંચે આસને કુંભને પધરાવી ધૂપદીપ કરવું, વધેલું હવણનું પાણી આખા ઘરમાં છાંટવું. બધા શ્રાવક માથે ચડાવે અને બીજા શ્રાવકને વહેંચી આપે. ત્યારપછી બે શ્રાવકો ભૂતબલિ મંત્રથી મંત્રેલો, રાંધેલા બલિનો જે દશમો ભાગ રાખ્યો છે, તે બલિ ઘરમાં અને બહાર સઘળે ભૂતબલિ મંત્ર ગણતાં ગણતાં વધારે (ઉછાલે), સ્નાત્રકારક કુંભ ઘરમાં લઈ જાય.
પછી સંઘભક્તિ કરવી. પ્રભાવના કરવી યાચકને વસ્ત્રાદિક આપવા. નૈવેદ્યની રાંધનારી બહેનોને પટકૂલાદિ આપવાં. તે વખતે સ્નાત્રકારકના સગા-સંબંધી હોય તે સ્ત્રી-ભર્તારને પહેરામણી કરે. પછી ગુરુસહિત સંઘ સાથે, પીઠ આગળ આવી હાથ જોડી નીચે પ્રમાણે બોલી માફી માંગે :
॥१२२॥ (૧) ૩ યા પતિ શાસન નૈન, સદા: પ્રત્યુનાશિના |
सा ह्यभिप्रेत सिद्ध्यर्थं, भूयाच्छासन देवता ॥
અષ્ટોત્તર સી શત(બૃહ સ્નાત્રવિધિ |
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ १२३ ॥
અષ્ટોત્તર
शत (बृह६) સ્નાત્રવિધિ ક
Jain Education international
(२) ॐ आह्वानं नैव जानामि, न जानामि विसर्जनम् । पूजाचाँ नैव जानामि, त्वं गतिः परमेश्वरी ॥
(३) ॐ आज्ञाहीनं क्रियाहीनं, मन्त्रहीनं च यत् कृतम् । तत् सर्वं क्षमतां देवि ! प्रसीद परमेश्वरी ॥
(४) कीर्तिं श्रियो राज्यपदं सुरत्वं, न प्रार्थये किञ्चन देव! यत्त्वाम् । मत्प्रार्थनीयं भगवन् ! प्रदेयं स्वदास्यतां मां नय सर्वदाऽपि ॥
(५) सर्वमङ्गलमाङ्गल्यं सर्व कल्याणकारणम् ।
प्रधानं सर्व धर्माणां, जैनं जयति शासनम् ॥
આમ કહી પ્રણામ કરે, પછી સંઘસહિત ગુરુને ઘરે પધરામણી કરાવી અશન, વસ્ત્રાદિક વડે પડિલાભે સાધર્મિક બન્ધુને જમાડે.
। इति अष्टोत्तर शत बृहद् स्नात्र विधि ।
For Personal & Private Use Only
અષ્ટોત્તર
शत (५४६) સ્નાત્રવિધિ
॥ १२३ ॥
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ १२४ ॥
અઢાર અભિષેક
વિધિ
श्री सकलचन्द्र गणिकृत्
(श्री अष्टादश (अढार) अभिषेक विधि)
અઢાર અભિષેક
(૧) પ્રથમ વિધિપૂર્વક રાગરાગણીથી સ્નાત્ર ભણાવવું.
(૨) અઢાર અભિષેકની સર્વ સામગ્રી વ્યવસ્થિત તૈયાર કરી સુવિહિત ગુરુમહારાજ શ્રી અથવા વિધિ વિધિકારક પાસે મંત્રાવવી. (વાસક્ષેપ કરવા પૂર્વક)
(૩) સકલસંઘ સમુદાય, પ્રથમ મૂળનાયક ભગવાનની સ્તુતિ બોલે, પછી વજપંજર સ્તોત્ર બોલી આત્મરક્ષા કરવી, જે નીચે મુજબ છે.
॥ श्रीवज्रपञ्जर स्तोत्रम् ॥
परमेष्ठिनमस्कारं, सारं नवपदात्मकम् । आत्मरक्षाकरं वज्र पञ्जराभं स्मराम्यहम् ॥ १ 11 ॐ नमो अरिहंताणं, शिरस्कं शिरसि स्थितम् ॥ ॐ नमो सव्वसिद्धाणं, मुखे मुखपटं वरम् ॥ २ 11
ॐ
***
For Personal & Private Use Only
·***X**X
******
॥ १२४ ॥
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ १२५ ॥
અઢાર અભિષેક વિધિ
*******X*XXXXXXXX-X
॥
I
ॐ नमो आयरियाणं, अङ्गरक्षाऽतिशायिनी ॐ नमो उवज्झायाणं, आयुधं हस्तयोर्दृढम् ॥ ॥ ॐ नमो लोए सव्वसाहूणं, मोचके पादयोः शुभे ॥ एसो पञ्चनमुक्कारो, शिला वज्रमयी तले ॥ ४ 11 सव्वपावप्पणासणो, वप्रो वज्रमयो बहिः मंगलाणं च सव्वेसिं, खादिराङ्गारखातिका ॥ ५ स्वाहान्तं च पदं ज्ञेयं, पढमं हवइ मङ्गलं वप्रोपरि वज्रमयं, पिधानं देहरक्षणे || ६ 11 महाप्रभावा रक्षेयं, क्षुद्रोपद्रवनाशिनी परमेष्ठिपदोद्भूता, कथिता पूर्वसूरिभिः यश्चैवं कुरुते रक्षां, परमेष्ठिपदैः सदा
॥
I
1
11 ७ 11
I
तस्य न स्याद् भयं व्याधि- राधिश्चापि कदाचन ॥ ८ ॥
For Personal & Private Use Only
અઢાર
અભિષેક
વિધિ
॥ १२५ ॥
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________
જ
જે
જે
કુસુમાંજલિ :- (નમોહૃ.) |ો ૧ર૬ રાજી नानासुगन्धिपुष्पौघ, रञ्जिता चञ्चरीककृतनादा । धूपामोद विमिश्रा, पततात् पुष्पाञ्जलिर्बिम्बे।१।।
અઢાર ॐ हाँ हाँ हूँ हूँ हाँ हः परमार्हते परमेश्वराय पुष्पाञ्जिलिभि रर्चयामि स्वाहा ।
અભિષેક
વિધિ એ પ્રમાણે મંત્ર બોલવા પૂર્વક કુસુમાંજલિ કરવી. આ કુસુમાંજલિ દરેક સ્નાત્રની શરૂઆતમાં કરવાની છે. (અઢાર અભિષેકવિધિ)
જન્મકલ્યાણકના વિધાન બાદ પ્રિયંવદા દાસી રાજા પાસે જાય ત્યાં પુત્રજન્મનો વૃત્તાન્ત જણાવે ત્યારે
રાજા (અહિં શ્રાવકો) પણ મહોત્સવપૂર્વક બાર દિવસ સુધી પુત્રજન્મસંબંધી ક્રિયા કરે તેમાં પહેલા અઢાર અઢાર | પ્રકારના સ્નાત્રથી શુદ્ધિ કરે એટલે કે એક નવી કુંડીમાં પવિત્ર જળ નાખવું તેમાં વાસ, ચંદન, પુષ્પ વગેરે અભિષેક કરો
થોડા નાખી જે જે પ્રકારનું સ્નાત્ર કરવાનું હોય તે સ્નાત્રચૂર્ણ નાખી તેના ચાર કલશો ભરવા. પછી વિધિ
Jા ૧૨૬ રે જિનમુદ્રાથી દેવસમ્મુખ ઉભા રહીને દરેક સ્નાત્ર માટે નિમ્નલિખિત કાવ્યો તેમજ ગીત, ગાન, પંચશબ્દ ની વાજિંત્રો સાથે મંત્રથી અભિમંત્રિત કરાયેલા સ્નાત્રજલથી અઢાર સ્નાત્રા કરવા તે આ પ્રમાણે
જ
જ
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ १२७ ॥
અઢાર અભિષેક
વિધિ
***********
॥ प्रथम हिरण्योदक स्नात्रम् ॥
सुवर्शना यूर्शथी (सोनाना वरण मिश्रित हवाथी) यार उसशो भरी 'नमोऽर्हत्.' 5डी निम्नसिजित શ્લોક બોલવો,
पवित्रतीर्थनीरेण, गन्धपुष्पादिसंयुतैः । पतज्जलं विम्बोपरि, हिरण्यं मन्त्रपूतनम् ॥१॥ सुवर्णद्रव्यसम्पूर्णं, चूर्णं कुर्यात्सुनिर्मलम् । ततः प्रक्षालनं वार्भिः, पुष्पचन्दनसंयुतैः ॥ २ ॥ કેટલીક જગ્યાએ નીચેનો માત્ર એકજ શ્લોક પણ બોલાય છે
सुपवित्रतीर्थनीरेण संयुतं गन्धपुष्पसंमिश्रम् । पततु जलं बिम्बोपरि, सहिरण्यं मन्त्रपरिपूतम् ॥ ॐ नमो यः सर्वशरीरावस्थिते महाभूते आगच्छ आगच्छ जलं गृहाण गृहाण स्वाहा । ॐ ह्रीँ ह्रीँ हूँ हूँ हूः परमार्हते परमेश्वरायं गन्धपुष्पादि संमिश्रस्वर्ण चूर्ण संयुत जलेन
स्नपयामि स्वाहा ।
એ મંત્રોચ્ચાર પૂર્વક સ્નાત્ર કરી બિંબને તિલક, પુષ્પ, વાસ, ધૂપ, વગેરેથી પૂજન કરવું. ॥ इति प्रथम हिरण्योदक स्नात्रम् ॥
[એ રીતે દરેક સ્નાત્ર વખતે કરતા રહેવું]
For Personal & Private Use Only
અઢાર અભિષેક વિધિ
॥ १२७ ॥
www.jainlibrary.org
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१२८॥
॥ द्वितीय (पंचरत्न चूर्ण) स्नात्रम् ॥ (१) भोती, (२) सोनु, (3) रुधु, (४) प्रवाह अने (५) dij. मे पंचरत्नन यूर्ण री 6५२नी
અઢાર म४ दुम पास यंहन पुष्प पीमा नाणी या२ शो मरी 'नमोऽर्हत्.' नो ५6 डी
અભિષેક નિમ્નલિખિત શ્લોકો અને મંત્ર બોલી હવણ કરવું. *
વિધિ यन्नामस्मरणादपि श्रुतिवशादप्यक्षरोच्चारतो, यत्पूर्ण प्रतिमा प्रणामकरणात्संदर्शनात्स्पर्शनात् । * भव्यानां भवपङ्कहानिरसकृत्स्यात्तस्य किंसत्पयः, स्नात्रेणापितथा स्वभक्तिवशतो रत्नोत्सवेतत्पुनः।१। नानारत्नौघसंयुतं, सुगन्धपुष्पाभिवासितं नीरम् । पतताद्विचित्रचूर्णं, मन्त्राढ्यं स्थापनाबिंबे ॥२॥
___ ॐ हाँ ही हूँ हूँ हाँ हुः परमार्हते परमेश्वराय गन्धपुष्पादिसम्मिश्रमुक्ता-स्वर्ण-रौप्यप्रवाल-ताम्ररूप-पञ्चरत्नचूर्णसंयुतेन जलेन स्नपयामि स्वाहा ॥ એ પ્રમાણે બોલીને કળશોથી દરેક બિમ્બઓને અભિષેક કરવો. થાળી વગાડવી. ચન્દન વિલેપન, પુષ્પ
*॥१२८॥ ચડાવવા અને ધૂપ પ્રથમ સ્નાત્ર માફક મંત્રપાઠ પૂર્વક કરવા.
॥ इति द्वितीयस्नात्रम् ॥
અઢાર અભિષેક વિધિ
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________
અઢાર Sા અભિષેક
વિધિ
॥ अथ तृतीयं कषायचूर्णस्नात्रम् ॥ ॥१२९॥
उपाययू मिश्रितणना शो हाथमा सन लामा २९g. 'नमोऽर्हत्.' ही निम्नलिमित खोs बोलवा. प्लक्षाश्वत्थोदुम्बर-शिरीषवल्कादिकल्कसंमिश्रम्। बिम्बे कषायनीरं, पततादधिवासितं जैने ॥१॥ पिप्पली पिप्पलश्चैव, शिरीषोम्बरकस्तथा पुनः । वटादिछल्लीयुग्वाभिः, स्नापयामि जिनेश्वरम् ॥२॥ ___ ॐ हाँ हाँ हूँ हूँ हाँ हुः परमार्हते परमेश्वराय गन्धपुष्पादि संमिश्र - पिप्पल्यादि महाछल्ली | कषायचूर्ण संयुतेन जलेन स्नपयामि स्वाहा ।।
એ પ્રમાણે બોલીને દરેક બિંબ ઉપર કળશ, અભિષેક કરવો, થાળી વગાડવી. ચંદનવિલેપન, પુષ્પ અઢાર | ચડાવવા અને ધૂપ પ્રથમની જેમ મંત્રપાઠપૂર્વક કરવા. અભિષેક રિક
॥ इति तृतीय स्नात्रम् ॥
વિધિ
॥१२९॥
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________
*
**
॥ अथ चतुर्थ मंगलमृत्तिका स्नात्रम् ॥ ॥१३०॥ મંગલમૃત્તિકા (માટી) મિશ્રિત જળકળશો લઈને ઊભા રહેવું. આઠ જાતિની માટીનું ચૂર્ણ કરી કળશ Sિ
અઢાર भरवाना पाथीमा नाजी यार श भरवा- 'नमोऽर्हत्.' निम्नलिमित यो मोलवा:
અભિષેક
વિધિ परोपकारकारी च, प्रवरः परमोज्वलः । भावनाभव्यसंयुक्तो, मृच्चूण्णेन च स्नापयेत् ॥१॥ पर्वतसरोनदीसंगमादि-मृद्भिश्च मन्त्रपूताभिः उद्वर्त्य जैनबिम्बं, स्नपयाम्यधिवासनासमये ॥२॥
ॐ हाँ ही हूँ हैं है हः परमार्हते परमेश्वराय गन्धपुष्पादिसंमिश्रनदीनगतीर्थादिमृच्चूर्णसंयुतेन जलेन स्नपयामि स्वाहा ।
એ પ્રમાણે બોલીને દરેક બિંબ ઉપર કળશ-અભિષેક કરવો. થાળી વગાડવી. ચંદન વિલેપન, પુષ્પ અઢાર અભિષેક | ચડાવવા અને ધૂપ પ્રથમની જેમ મંત્રપાઠ પૂર્વક કરવા. ॥ इति चतुर्थ स्नात्रम् ॥
|॥१३०॥
**
*
*
વિધિ
*******
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१३१॥
અઢાર અભિષેક
વિધિ
॥ अथ पंचमस्नात्रम् ॥ [सदौषधि ] सहेवी वगेरे शतभूलिया यू मिश्रित ४जन शो मां बन 6मा २९. 'नमोऽर्हत्.' डी નિમ્નલિખિત શ્લોકો બોલવા. सहदेवी शतमूली, शंखपुष्पी शतावरी। कुमारी लक्ष्मणा चैव, स्नपयामि जिनेश्वरम् ।१।। सहदेव्यादिसदौषधि-वर्गेणोद्वर्तितस्य बिम्बस्य। सम्मिश्रं बिम्बोपरि, पतज्जलं हरतु दुरितानि।।
ॐ हाँ ह्रीं हूँ हैं है हः परमार्हते परमेश्वराय गन्धपुष्पादि संमिश्र सहदेव्यादि सदौषधि शतमूलिकाचूर्ण संयुतेन जलेन स्नपयामि स्वाहा ।
એ પ્રમાણે બોલીને દરેક બિંબ ઉપર કળશ-અભિષેક કરવો, થાળી વગાડવી, ચંદન વિલેપન પુષ્પ ચડાવવા અને ધૂપ પ્રથમની જેમ મંત્ર પાઠપૂર્વક કરવા.
॥ इति पञ्चमस्नात्रम् ॥
અઢાર અભિષેક
વિધિ.
|॥१३१॥
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ १३२ ॥
અઢાર
અભિષેક વિધિ
षष्ठ (प्रथमाष्टकवर्ग ) स्नात्रम्
ॐ (उपसोट) वगेरे प्रथम अष्टवर्ग यूर्ण मिश्रित भजना उमशो सर्धने ला रहेवु. 'नमोऽर्हत्.' કહીને નિમ્નલિખિત શ્લોકો બોલવાઃ
सुपवित्रमूलिकावर्ग-मर्दिते तदुदकस्य शुभधारा। बिम्बेऽधिवाससमये, यच्छतु सौख्यानि निपतन्ती । १ उपलोटवचालोद्र-हीरवणीदेवदारवः । ज्येष्ठीमधुऋद्धिदूर्वाभिः, स्नापयामि जिनेश्वरम् ॥२॥ ॐ ह्रीँ ह्रीँ हूँ हूँ ह्रीँ ह्रः परमार्हते परमेश्वराय गन्धपुष्पादि सम्मिश्र कुष्ठाद्यष्टकवर्ग-चूर्ण संयुतेन जलेन स्नपयामि स्वाहा ।
એ પ્રમાણે બોલીને દરેક બિંબ ઉપર કળશ-અભિષેક કરવો, થાળી વગાડવી, ચંદન વિલેપન, પુષ્પ ચડાવવા અને ધૂપ પ્રથમની જેમ મંત્ર પાઠપૂર્વક કરવા.
॥ इति षष्ठस्नात्रम् ॥
सप्तम (द्वितीयाष्टकवर्ग ) स्नात्रम्
पतं४री वगेरे द्वितीय अष्ट वर्ग यूर्ण मिश्रित उणना
For Personal & Private Use Only
शो सर्धने ला रहेवुं नमोऽर्हत्. डी
અઢાર અભિષેક વિધિ
॥ १३२ ॥
www.jainlibrary.org
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१३३॥
અઢાર અભિષેક
| નિમ્નલિખિત શ્લોકો બોલવા - नानाकुष्ठाद्यौषधि-सम्मष्टे तद्युतं पतन्नीरम्। बिम्बे कृतसन्मिश्र, कौघं हन्तु भव्यानाम् ॥१॥ पतञ्जारी विदारी च, कच्चुरः कच्चुरी नखः। कङ्कोडी क्षीरकन्दश्च, मेदाभ्यः स्नापयाम्यहम् ॥२॥ .. ॐ हाँ ही हूँ है हाँ हुः परमार्हते परमेश्वराय गन्धपुष्पादि संमिश्र पतञ्जर्यादि द्वितीयाष्टकवर्गचूर्ण संयुतेन जलेन स्नपयामि स्वाहा ।
એ પ્રમાણે બોલીને દરેક બિંબ ઉપર કળશ-અભિષેક કરવો, થાળી વગાડવી, ચંદન વિલેપન, પુષ્પ ચડાવવા અને ધૂપ પ્રથમની જેમ મંત્રપાઠપૂર્વક કરવા.
॥ इति सप्तमस्नात्रम् ॥
अष्टम (सषिधि) स्नात्रम् सुगंधि(सवैधिषि) मिश्रित शो बनलमा रहे. 'नमोऽर्हत् ' निम्नलिमित लोडशेजोलवा: प्रियङ्गवच्छकंकेली, रसालादितरूद्भवैः। पल्लवैः पत्रभल्लातै-रेलचीतजसत्फलैः ॥ १ ॥ विष्णकान्ताहिप्रवाल-लवङ्गादिभिरष्टभिः । मूलाष्टकैस्तथाद्रव्यैः, सदौषधिविमिश्रितैः ॥ २ ॥
અઢાર અભિષેક વિધિ
*॥१३३॥
For Personal Private Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________
અઢાર અભિષેક વિધિ
सुगन्धद्रव्यसन्दोहा-मोदमत्तालिसंकुलैः। विदधेऽर्हन्महास्नात्रं, शुभसन्ततिसूचकम् ॥३॥ मेदाद्यौषधिभेदोऽपरोऽष्टकवर्ग सुमन्त्रपरिपूतः । जिनबिम्बोपरि निपतत्, सिद्धिं विदधातु भव्यजने ।४। ___ॐ हाँ ही हूँ हूँ हाँ हुः परमार्हते परमेश्वराय गन्धपुष्पादि सम्मिश्र, प्रियंग्वाद्यौषधि, * विष्णुकान्तादिमूलिकाचूर्ण संयुतेन जलेन स्नपयामि स्वाहा ।
એ પ્રમાણે બોલીને દરેક બિંબ ઉપર કળશ-અભિષેક કરવો, ચંદન વિલેપન, પુષ્પ ચડાવવા થાળી વગાડવી, અને ધૂપ પ્રથમની જેમ મંત્રપાઠપૂર્વક કરવા.
૫ રૂતિ મણનાત્રમ્ | આ આઠ સ્નાત્ર થયા પછી મુદ્રા દેખાડવા પૂર્વક જે અહમ્ પ્રતિમાનું પ્રાધાન્ય હોય તેના અભિધાનપૂર્વક અન્ય બિમ્બોને આદિ પદથી અથવા શક્ય હોય તેટલા નામ બોલવા પૂર્વક નીચે પ્રમાણે આહ્વાન કરવું.
ગુરુ મહારાજ અથવા વિધિકારક ઊભા થઈને (૧) પરમેષ્ઠિ મુદ્રાવડે, (૨) ગરુડ મુદ્રાવડે, (૩) મુક્તાશુક્તિ મુદ્રાવડે એમ ત્રણ વાર ભગવંતનું આહ્વાન કરે તે આ પ્રમાણે
અઢાર અભિષેક વિધિ
૨૩૪
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१३५ ॥
અઢાર અભિષેક વિધિ
"ॐ नमोऽर्हत् परमेश्वराय चतुर्मुखाय परमेष्ठिने त्रैलोक्यनताय अष्टदिग्भागकुमारी परिपूजिताय देवेन्द्रमहिताय देवाधिदेवाय दिव्यशरीराय (त्रैलोक्यमहिताय) भगवन्तोऽर्हन्तः श्री (ऋषभदेवादि) स्वामिनः अत्र आगच्छन्तु आगच्छन्तु स्वाहा ।
नवम (पंचगव्य - पंचामृत) स्नात्रम् यनi छ, भूत्र, दूध, ६ अने धी. से पंचगव्य उपाय छे. (दूध, डी, घी, सा४२ अने पाए. એ પંચામૃત કહેવાય છે.) પંચગવ્ય અથવા પંચામૃત અથવા બન્નેથી મિશ્રિત જળના કળશો લઈને ઊભા २३. नमोऽर्हत्. डीने निम्नलिणित दोओ बोलवा. जिनबिम्बोपरि निपतद्, घृतदधिदुग्धादिद्रव्यपरिपूतम। दर्भोदकसन्मिश्र, पंचगवं हरतु दुरितानि ।१ वरपुष्पचन्दनैश्च, मधुरैः कृतनि:स्वनैः । दधिदुग्धघृतमित्रैः, स्नपयामि जिनेश्वरम् ॥२॥
ॐ हाँ ह्रीं हूँ हैं हाँ हुः परमार्हते परमेश्वराय गन्धपुष्पादि सम्मिश्र, पञ्चगवाङ्गयुत पञ्चामृतेन स्नपयामि स्वाहा ।
અઢાર અભિષેક વિધિ
*॥१३५ ॥
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________
શરૂદ્દ
અઢાર શ્રી અભિષેક
વિધિ
એ પ્રમાણે બોલીને દરેક બિંબ ઉપર કળશ-અભિષેક કરવો, થાળી વગાડવી ચંદન વિલેપન, પુષ્પ ના ચડાવવા, અને ધૂપ પ્રથમની જેમ મંત્રપાઠપૂર્વક કરવા.
તિ નવમાત્રમ્ ા
दशम (सुगंधौषधि) स्नात्रम् સુગૌષધિ, સહસ્ત્રમૂલિકા અને સર્વોષધિ ચૂર્ણ મિશ્રિત જળના કળશો લઈને ઉભા રહેવું. નમોડસ્ટં કહી નિમ્નલિખિત શ્લોકો બોલવા :सर्वविघ्नप्रशमनं जिनस्नात्रसमुद्भवम्। वन्दे सम्पूर्णपुण्यानां,सुगन्धैः स्नापयेजिनम् ।१। सकलौषधिसंयुक्तः, सुगन्धया घर्षितं सुगतिहेतोः। स्नपयामि जैनबिम्बं, मन्त्रिततन्नीरनिवहेन ॥२॥
ॐ हाँ ही हैं हैं हैाँ हः परमार्हते परमेश्वराय गन्ध पुष्पादि संमिश्राम्बरोसीरादि सुगन्धौषधि सषिधि- सहस्त्रमूलिकादिचूर्ण संयुतेन जलेन स्नपयामि स्वाहा ।।
એ પ્રમાણે બોલી દરેક બિંબ ઉપર કળશ-અભિષેક કરવો. થાળી વગાડવી. ચંદનવિલેપન તથા પુષ્પો ચડાવવા અને ધૂપ પ્રથમની જેમ મંત્રપાઠ પૂર્વક કરવા.
I રૂતિ તમામ |
અઢાર અભિષેક વિધિ
॥१३६॥
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________
*****
॥१३७॥
*
અઢાર અભિષેક વિધિ
*
*
*********
एकादश (पुष्प) स्नात्रम् (१) सेवंत्रा, (२) यभेली, (3) भोगरा, (४) गुलाम, (५) ई - मे ना पुष्पोथी युतणना शो सऽने 6मा २3. नमोऽर्हत्० 0 नीये प्रभाए। दोओ पोलवा.
अधिवासितंः, सुमन्त्रैः सुमनः किञ्जल्कराजितं तोयम्,। तीर्थजलादिसुपृक्तं, कलशोन्मुक्तं पततु बिम्बे ॥ १ ॥ सुगन्धिपरिपुष्पौधै-स्तीर्थोदकेन संयुतैः ।
भावनाभव्यसन्दोहैः, स्नपयामि जिनेश्वरम् ॥ २ ॥ ॐ हाँ ह्रीं हूँ हैं हाँ हुः परमाईते परमेश्वराय गन्ध पुष्पादि संमिश्र शतपत्रयूथिकादि पुष्पौघ संयुतेन जलेन स्नपयामि स्वाहा ।
એ પ્રમાણે બોલી દરેક બિંબ ઉપર કળશ-અભિષેક કરવો. થાળી વગાડવી. ચંદનવિલેપન તથા પુષ્પો ચડાવવા અને ધૂપ પ્રથમની જેમ મંત્રપાઠ પૂર્વક કરવા.
॥ इति एकादश स्नात्रम्॥
અઢાર અભિષેક વિધિ
॥१३७॥
Jain Education in
For Personal & Private Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१३८॥
અઢાર અભિષેક વિધિ
द्वादश (गन्ध) स्नात्रम् (૧) કેસર, (૨) કપૂર, (૩) કસ્તૂરી, (૪) અગર, (૫) ચંદન ચૂર્ણ મિશ્રિત જળના કળશો લઈને I ઉભા રહેવું. પછી નોર્દ કહીને નિમ્નલિખિત શ્લોકો બોલવા गन्धाङ्गस्नानिकया, सन्मृष्टं तदुदकस्य धाराभिः । स्नपयामि जैनबिम्बं, कौघोच्छित्तये शिवदम् ।१।
મશ્ન , કારેન સંલૈઃ | અવનશૈ, નપયામિ જિનેશ્વરમ્ ૨ | ____ॐ हाँ ह्रीं हूँ हैं है हुः परमार्हते परमेश्वराय गन्धपुष्पादिसंमिश्रयक्षकर्दमचूर्णसंयुतेन जलेन स्नपयामि स्वाहा ।
એ પ્રમાણે બોલી દરેક બિંબ ઉપર કળશ-અભિષેક કરવો. થાળી વગાડવી. ચંદનવિલેપન તથા પુષ્પો ચડાવવા અને ધૂપ પ્રથમની જેમ મંત્રપાઠ પૂર્વક કરવા.
અઢાર અભિષેક વિધિ
|
૨૩૮ રે
त्रयोदश (वास) स्नात्रम् .. વાસ ચૂર્ણ (વાસક્ષેપ) મિશ્રિત જળના કળશો લઈને ઉભા રહેવું, પછી નોર્દ કહી નિમ્નલિખિત | શ્લોકો બોલવા :
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________
અઢાર અભિષેક વિધિ
हृद्यैराह्लादकरैः, स्पृहणीयैर्मन्त्रसंस्कृतै0 नम्। स्नपयामि सुगतिहेतो-सैरधिवासितं बिम्बम् ।। ॥१३९।। शिशिरकरकराभैश्चन्दनैश्चन्द्रमिङ्-बहुलपरिमलौघैः प्रीणितं प्राणगन्धैः ।
विनमदमरमौलिः प्रोत्थरत्नांशुजालैः, जिनपतिवरशृङ्गे स्नापयेद्भावभक्त्या ॥२॥
ॐ हाँ ही हूँ हैं हाँ हुः परमार्हते परमेश्वराय गन्धपुष्पादि संमिश्रसुगन्धवास चूर्णसंयुतेन जलेन स्नपयामि स्वाहा ।
એ પ્રમાણે બોલી દરેક બિંબ ઉપર કળશ-અભિષેક કરવો. થાળી વગાડવી. ચંદનવિલેપન તથા પુષ્પો ચડાવવા અને ધૂપ પ્રથમની જેમ મંત્રપાઠ પૂર્વક કરવા.
॥ इति त्रयोदशं स्नात्रम्॥ અઢાર
चतुर्दश (चंदनदुग्ध) स्नात्रम् અભિષેક વિધિ
- દૂધ અને ચંદનમિશ્રિત જળના કળશો લઈને ઉભા રહેવું, પછી નમોહં.કહી નિમ્નલિખિત શ્લોકો બોલવાઃ
शीतलसरससुगन्धि-मनोमतश्चन्दनद्रुमसमुत्थः । चन्दनकल्कः सजलो, मन्त्रयुतः पततु जिनबिम्बे ।१। * क्षैरेणाक्षतमन्मथस्य च महत् श्रीसिद्धिकान्तापतेः, सर्वज्ञस्य शरच्छशाङ्कविशद-ज्योत्स्नारसस्पर्द्धिना।
॥१३९ ॥
For Personal & Private Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________
અઢાર અભિષેક વિધિ
कुर्मः सर्वसमृद्धयेत्रिजगदानन्दप्रदं भूयसा, स्नात्रं सद्विकसत्कुशेशयपदन्यासस्य शस्याकृतेः ॥२॥ ॥१४० ॥ ॐ हाँ हाँ हूँ हैं हाँ हुः परमार्हते परमेश्वराय गन्धपुष्पादि संमिश्र क्षीर चन्दन संयुतेन जलेन
स्नपयामि स्वाहा ।
એ પ્રમાણે બોલી દરેક બિંબ ઉપર કળશ-અભિષેક કરવો. થાળી વગાડવી. ચંદનવિલેપન તથા પુષ્પો ચડાવવા અને ધૂપ પ્રથમની જેમ મંત્રપાઠ પૂર્વક કરવા.
॥ इति चतुर्दश स्नात्रम् ॥
पञ्चदश (केसर-साकर) स्नात्रम् स२-स॥४२ मिश्रित ४ा शो बन 60 २९यु, पछी नमोऽर्हत्. निम्नलिमित योओपोलवा: અભિષેક
काश्मीरजसुविलिप्तं,बिम्बं तन्नीर धारयाभिनवम्। सन्मन्त्रयुक्तयाशुचि-जैनं स्नपयामि सिद्ध्यर्थम्।१। વિધિ ]િ
वाचः स्फारविचारसारमपरैः स्याद्वादशुद्धामृत-स्यन्दिन्या परमार्हतः कथमपि प्राप्यं न सिद्धात्मनः। * मुक्तिश्रीरसिकस्य यस्य सुरसस्नात्रेण किं तस्य च, श्रीपादद्वयभक्तिभावितधिया कुर्मः प्रभोस्तत्पुनः२
અઢાર
॥१४०॥
For Personal & Private Use Only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૪૬
અઢાર અભિષેક
વિધિ
ॐ ह्रीँ ह्रीँ हूँ हैँ ह्रीँ हुः परमार्हते परमेश्वराय गन्धपुष्पादि संमिश्र कश्मीरज शर्करा संयु जलेन स्नपयामि स्वाहा ।
એ પ્રમાણે બોલી દરેક બિંબ ઉપર કળશ અભિષેક કરવો. થાળી વગાડવી. ચંદનવિલેપન તથા પુષ્પો ચડાવવા અને ધૂપ પ્રથમની જેમ મંત્રપાઠ પૂર્વક કરવા.
॥ કૃતિ પદ્મા સ્નાત્રમ્ ॥
(૧) પન્દર સ્નાત્ર થયા પછી થોડું વિશેષ વિધાન કરવાનું છે. (૧) આ વિધાન ખાસ કરીને અંજનશલાકા પ્રસંગે કરાવવામાં આવે છે. સામાન્ય અઢાર અભિષેક પ્રસંગે કરાવવા માટે જેવી અનુકૂળતા હોય તેમ કરવું.) ચંદ્રદર્શન, સૂર્યદર્શન અને ષષ્ઠી જાગરણ તે આ પ્રમાણે છે. (૨) પ્રથમદિન કુલસ્થિતિ, પછી ત્રીજે દિવસે ચંદ્ર-સૂર્યદર્શન. તેમાં સર્વ બિંબને ચંદ્ર અને સૂર્યનાં સ્વપ્નનું દર્શન નીચેના મંત્રપાઠ પૂર્વક કરાવવું, સ્વપ્ન ન હોય તો દર્પણ દેખાડવું. (૩) ચંદ્રદર્શન મંત્ર આ પ્રમાણે છે.
ॐ अहँ चन्द्रोऽसि, निशाकरोऽसि, सुधाकरोऽसि, चन्द्रमाअसि, ग्रहपतिरसि, नक्षत्रपति - રશ્મિ, જામુદ્દીપતિરસિ, મનમિત્રમસિ, ખાખીવનમતિ, વૈવાતૃોસ, ક્ષીરસાગરોન્દ્રવોસ, श्वेतवाहनोऽसि, राजाऽसि, राजराजोऽसि, औषधिगर्भाऽसि, वन्द्योऽसि, पूज्योऽसि, नमस्ते
For Personal & Private Use Only
અઢાર
અભિષેક
વિધિ
૫૪૬ ॥
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ १४२ ॥
અઢાર
અભિષેક વિધિ
भगवन् ! अस्य कुलस्य ऋद्धिं कुरुकुरु, वृद्धिं कुरुकुरु, तुष्टिं कुरुकुरु, पुष्टिं कुरुकुरु, जयं कुरुकुरु, विजयं कुरुकुरु, भद्रं कुरुकुरु, प्रमोदं कुरुकुरु श्रीशशाङ्काय नमः । ॐ अर्हं । सर्वोषधिमिश्रमरीचिजाल:, सर्वापदां संहरणप्रवीणः ।
करोतु वृद्धिं सकलेऽपि वंशे, युष्माकमिन्दुः सततं प्रसन्नः ॥ १ ॥
(४) सूर्यदर्शनमंत्र या प्रमाणे छे.
ॐ अर्ह सूर्योऽसि, दिनकरोऽसि, सहस्त्रकिरणोऽसि, विभावसुरसि, तमोऽपहोऽसि, प्रियङ्करोऽसि, शिवङ्ककरोऽसि, जगच्चक्षुरसि, सुरवेष्टितोऽसि, विततविमानोऽसि, तेजोमयोऽसि अरुणसारथिरसि, मार्तण्डोऽसि, द्वादशात्माऽसि चक्रबान्धवोऽसि, नमस्ते भगवन् ! प्रसिदास्य कुलस्य, तुष्टिं पुष्टिं प्रमोदं कुरुकुरु, सन्निहितो भवभव, श्रीसूर्याय नमः ।
ॐ अहँ । सर्व सुरासुखन्द्यः, कारयिता सर्वधर्मकार्याणाम् ।
भूयात् त्रिजगच्चक्षु-र्मङ्गलदस्ते सपुत्रायाः ।
For Personal & Private Use Only
અઢાર
અભિષેક વિધિ
॥ १४२ ॥
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१४३॥
અઢાર અભિષેક વિધિ
षोडश (तीर्थोदक) स्नात्रम् ती (तीर्थन ४) मिश्रित ४ा शो बने 6मा २४, पछी नमोऽर्हत्. निम्नलिमित श्योपोसवा :
जलधिनदीद्रहकुण्डेषु यानि तीर्थोदकानि शुद्धानि।तैर्मन्त्रसंस्कृतैरिह, बिम्बं स्नपयामि सिद्धयर्थम् ।१।। नाकनदीनदविहितैः, पयोभिरम्भोजरेणुभिः सुभगैः। श्रीमजिनेन्द्रपादौ, समर्चयेत्सर्वशान्त्यर्थम् ।। ___ॐ हाँ ह्रीं हूँ हैं हाँ हुः परमार्हते परमेश्वराय गन्धपुष्पादि संमिश्र तीर्थोदकेन स्नपयामि स्वाहा।
એ પ્રમાણે બોલી દરેક બિંબ ઉપર કળશ અભિષેક કરવો. થાળી વગાડવી. ચંદનવિલેપન તથા પુષ્પો ચડાવવા અને ધૂપ પ્રથમની જેમ મંત્રપાઠ પૂર્વક કરવા.
॥ इति षोडश स्नात्रम्॥
सप्तदश (कर्पूर) स्नात्रम् કપૂર મિશ્રિત જળના કળશો લઈને ઉભા રહેવું, પછી નોરંતુ. કહી નિમ્નલિખિત શ્લોકો બોલવા - शशिकरतुषारधवला, उज्वलगन्धा सुतीर्थजलमिश्रा। कर्पूरोदकधारा, सुमन्त्रपूता पततु जिनबिम्बे ।१।।
અઢાર અભિષેક વિધિ
॥१४३॥
For Personal & Private Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________
અઢાર અભિષેક વિધિ
कनककरकनालीमुक्तधाराभिरद्भिः, मिलितनिखिलगन्धैः केलिकर्पूरभाभिः ।। ॥१४४ ॥ अखिलभुवनशान्तिं शान्तिधारां जिनेन्द्र - क्रमसरसिजपीठे स्नापयेद्वीतरागान् ॥२॥
___ॐ हाँ हाँ हूँ हूँ हाँ हुः परमाईते परमेश्वराय गन्धपुष्पादि संमिश्र कर्पूरचूर्ण संयुतेन जलेन स्नपयामि स्वाहा ।
એ પ્રમાણે બોલી દરેક બિંબ ઉપર કળશ અભિષેક કરવો. થાળી વગાડવી. ચંદનવિલેપન તથા પુષ્પો ની ચડાવવા અને ધૂપ પ્રથમની જેમ મંત્રપાઠ પૂર્વક કરવા.
॥ इति सप्तदश स्नात्रम्॥
अष्टादश (केशर, चंदन, पुष्प) स्नात्रम् અઢાર કેસર-કસ્તુરી અને ચંદન મિશ્રિત જળના કળશો લઈને ઊભા રહેવું, પછી નોરંત કહી અભિષેક |
કિની નિમ્નલિખિત શ્લોકો બોલવા. વિધિ
सौरभ्यं घनसारपङ्कजरजोभिःप्रीणितैः पुष्करैः,शीतैः शीतकरावदातरुचिभिः काश्मीरसन्मिश्रितैः। श्रीखण्डप्रसवाचलैश्च मधुरैः नित्यं लभेष्टैर्वरैः,सौरभ्योदकसख्यसाद्धचरणद्वन्द्वं यजे भावतः ।।
॥१४४
Jain Education international
For Personal & Private Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१४५ ॥
- ॐ हाँ ह्रीं हूँ हूँ हाँ हुः परमार्हते परमेश्वराय गन्धपुष्पादि संमिश्र, मृगमद, श्रीखण्ड, कश्मीरजादि संयुतेन जलेन स्नपयामि स्वाहा ।
અઢાર એ પ્રમાણે બોલી દરેક બિંબ ઉપર કળશ, અભિષેક કરવા. થાળી વગાડવી. ચંદન વિલેપન, પુષ્પ
અભિષેક ચડાવવા અને ધૂપ પ્રથમની જેમ મંત્રપૂર્વક કરવા.
વિધિ પછી પુષ્પાંજલિ લઈ નીચેનો શ્લોક બોલવો. नानासुगन्धिपुष्पौध-रञ्जिता चञ्चरीककृतनादा । धूपामोदविमिश्रा, पततात्पुष्पाञ्जलिर्बिम्बे ॥१॥ પછી “»
મિથામતિ વાહ'' એ મંત્ર બોલી પુષ્પાંજલિથી પૂજન કરવું.
રૂતિ માલિશ તાત્રમ્ II પછી શ્રીસંઘસહિત અધિકૃત જિનની સ્તુતિ આદિથી દેવવંદન કરવું તે આ પ્રમાણે ખમા. ઈરિયાવહિયા કહી સકલકુશલ. અધિકૃત જિનનું અથવા “ૐ નમ: પાર્શ્વનાથાય' ચૈત્ર વદી વંવિત્તિ,
દિલીપ ૨૪, નમુત્યુvi, રિહંતસાઇ, મન્નત્થ. એક નવકારનો વાસ કરી “નમોહં.' કહી નીચેની સ્તુતિ કહેવી अहँस्तनोतु स श्रेयः, श्रियं यद्ध्यानतो नरैः । अप्यैन्द्री सकलात्रैहि, रंहसा सहसौच्यत ॥१॥
અઢાર અભિષેક વિધિ
Join Education Interiors
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________
અઢાર અભિષેક વિધિ
पछी बोगस. सव्वलोमे अरि. सनत्य में 14२नो 16. 'नमोऽर्हत्.' sी स्तुति | ओमिति मन्ता यच्छासनस्य नन्ता सदा यदंही श्च। आश्रीयते श्रिया ते, भवतो भवतो जिना: पान्तु ।। __ पछी 'पुरु५२. सुमस्स भगव० वंदण० अन्नत्थ० मे नारनो काउ० नमोऽर्हत्.' ही स्तुति नवतत्त्वयुता त्रिपदी, श्रिता रुचिज्ञानपुण्यशक्तिमता।वरधर्मकीर्तिविद्या-नन्दास्याजैनगीजी यात्।३ _ पछी सिद्धाणं बुद्धाणं० श्री शान्तिनाथ आराधनार्थं क० का० वंदण० अन्नत्थ० मे नारनो काउ० नमोऽर्हत्.' स्तुति
__ श्रीशान्तिः श्रुतशान्तिः-प्रशान्तिकोऽसावशान्तिमुपशान्तिम् ।
नयतु सदा यस्य पदाः, सुशान्तिदाः सन्तु सन्ति जने ॥ ४ ॥ पछी 'सुयदेवयाओ करे० काउ० अन्नत्थ० : नवा२नो काउ० नमोऽर्हत्.' sी स्तुति .
वदवदति न वाग्वादिनि, भगवति कः श्रुतसरस्वति गमेच्छुः ।।
रङ्गत्तरङ्गमतिवर-तरणिस्तुभ्यं नम इतीह ॥ ५ ॥ पछी शासनदेवयाए करे० अन्नत्थ० मे नारनो काउ० नमोऽर्हत्.' ही स्तुति
અઢાર અભિષેક
વિધિ
॥१४६॥
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१४७॥
અઢાર અભિષેક વિધિ
- उपसर्गवलयविलयन-निरता जिनशासनावनैकरता । - द्रुतमिह समीहितकृते स्युः-शासनदेवता भवताम् ॥७॥ पछी 'श्रीअम्बिकायै करे० काउ० अन्नत्थ० मे 14t२नो काउ० नमोऽर्हत्.' ही स्तुति अम्बा बालाङ्किताङ्कासौ, सौख्यख्यातिं ददातु नः। माणिक्यरत्नालङ्कार-चित्रसिंहासनस्थिता ॥७॥ __ पछी 'अच्छुत्ताए करे० काउ० अन्नत्थ मे नारनो काउ० नमोऽर्हत्.' हा स्तुति चतुर्भुजा तडिद्वर्णा, कमलाक्षी वरानना। भद्रं करोतु सङ्घस्या-च्छुप्ता तुरगवाहना ॥८॥
पछी 'खित्तदेवयाए करे० काउ० अन्नत्थ में नारनो काउ० नमोऽर्हत्.' डी स्तुति यस्याः क्षेत्रं समाश्रित्य, साधुभिः साध्यते क्रिया ।सा क्षेत्रदेवता नित्यं, भूयान्नः सुखदायिनी ॥९॥
पछी 'समस्त वेया० क० काउ० अन्नत्थ से नवा२नो काउ० नमोऽर्हत्.' डी स्तुति संघेऽत्र ये गुरुगुणौघनिधे सुवैया-वृत्त्यादिकृत्यकरणैकनिबद्धकक्षाः । ते शान्तये सह भवन्तु सुराः सुरीभिः, सदृष्टयो निखिलविघ्नविघातदक्षाः ॥१०॥
અઢાર અભિષેક વિધિ
॥१४७॥
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ १४८ ॥
અઢાર
અભિષેક વિધિ
पछी 'नवकार० नमुत्थुणं० जावंति चे० जावंत के० नमोऽर्हत्.' डडी निम्नसिमित स्तवन जोसवुः ओमिति नमो भगवओ, अरिहंत-सिद्धाऽऽयरिय-उवज्झाय ।
I
वर - सव्व साहु- मुणि-संघ धम्म- तित्थ - पवयणस्स II १॥ सप्पणव नमो तह भगवई, सुयदेवयाए सुहयाए 1 सिवसंतिदेवयाणं, सिवपवयणदेवयाणं च 11 २॥ इन्दाऽगणि- जम-नेरईय- वरुणं वाउ - कुबेर-ईसाणा बम्भो - नागुत्ति दसह - मवि य सुदिसाण पालाणं ॥ ३ ॥ सोम-यम- वरुण-वेसमण- वासवाणं तव पंचण्हं 1 तह लोगपालयाणं, सूराइगहाण य नवहं ॥ ४ साहंतस्स समक्खं, मज्झमिणं चेव धम्मट्ठाणं सिद्धिमविग्धं गच्छउ, जिणाइ नवकारओ धणियं ॥ ५ ॥
11
1
पछी 'जयवीयराय' संपूर्ण उडेवा.
For Personal & Private Use Only
***** •*•*•·
અઢાર
અભિષેક
વિધિ
॥ १४८ ॥
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१४९।।
અઢાર અભિષેક વિધિ
(१) ॐ या पाति शासनं जैनं, सद्यः प्रत्यूहनाशिनी ।
सा ह्यभिप्रेत सिद्ध्यर्थं, भूयाच्छासन देवता ॥ . (२) ॐ आह्वानं नैव जानामि, न जानामि विसर्जनम् ।
पूजाचा नैव जानामि, त्वं गतिः परमेश्वरी ॥ (३) ॐ आज्ञाहीनं क्रियाहीनं, मन्त्रहीनं च यत् कृतम् ।
तत् सर्वं क्षमतां देवि ! प्रसीद परमेश्वरी ॥ (४) कीर्तिं श्रियो राज्यपदं सुरत्वं, न प्रार्थये किञ्चन देव! यत्त्वाम् ।
मत्प्रार्थनीयं भगवन् ! प्रदेयं, स्वदास्यतां मां नय सर्वदाऽपि ॥ (५) सर्वमङ्गलमाङ्गल्यं सर्व कल्याणकारणम् ।
प्रधानं सर्व धर्मांणां, जैनं जयति शासनम् ॥
અઢાર અભિષેક વિધિ
॥१४९।।
॥ इति अष्टादश-अभिषेक-स्नात्र-विधिः समाप्तः।
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१५०॥
ખાતમૂહુર્ત
વIષ
બ્રિાતમુહૂત વિધિ (ખનન વિધિ)) ગુરુ શુક્રાસ્ત તથા કમુરતાનો ખાતમુહૂતમાં ત્યાગ કરવો તે સિવાયના બીજા દિવસોમાં વૃષભ ચક્ર પૃથ્વીની અવસ્થાદિ તથા યોગ્ય નક્ષત્ર વિ. જાણકાર આચાર્ય ભગવંત પાસે તથા જ્યોતિષ જાણકાર પાસે જોવડાવી, યોગ્ય શુભદિવસ તથા યોગ્ય ખૂણો વિ. નક્કી કરવાં. (જિનમંદિર, ઉપાશ્રય, આરાધના ભવન વિ. ના નિર્માણમાં બેઠી અવસ્થાવાળી પૃથ્વી શુભ ગણાય છે.)
પ્રથમ જે ભૂમિ ઉપર પ્રાસાદ આદિ કરવાનાં હોય તે ભૂમિને હાડકાં, ચામડાં, કોલસા, વાળ વિ. દૂર પ્તિ કરવાપૂર્વક શુદ્ધ કરવી. પછી ઉપર જણાવ્યા પ્રમાણે ખાતદિન અને ખાતમુહૂર્ત નક્કી કરવાં.
વિધિપૂર્વક સ્નાત્ર ભણાવવું. અષ્ટપ્રકારી પૂજા વિ. કરવાં. શાંતિનાથનો કળશ બોલવો. (સ્નાત્રની ચોપડીમાં જોઈ લેવું.) નીચેનું સ્તોત્ર બોલી આત્મરક્ષા કરાવવી.
શ્રીવરૂપમ્રરસ્તોત્રો ॐ परमेष्ठिनमस्कारं, सारं नवपदात्मकम् । आत्मरक्षाकरं वज्र - पञ्जराभं स्मराम्यहम् ॥ १ ॥
ખાતમૂહૂત વિધિ
૨૫૦ છે
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१५१।।
ખાતમૂહૂત વિધિ
ॐ नमो अरिहंताणं, शिरस्कं शिरसि स्थितम् ॥ ॐ नमो सव्वसिद्धाणं, मुखे मुखपटं वरम् ॥ २ ॥ ॐ नमो. आयरियाणं, अङ्गरक्षाऽतिशायिनी ॥ ॐ नमो उवज्झायाणं, आयुधं हस्तयोर्दृढम् ॥ ३ ॥ ॐ नमो लोए सव्वसाहूणं, मोचके पादयोः शुभे॥ एसो पञ्चनमुक्कारो, शिला वज्रमयी तले ॥ ४ ॥ सव्वपावप्पणासणो, वप्रो वज्रेमयो बहिः । मंगलाणं च सव्वेसिं, खादिरागारखातिका ॥ ५ ॥ स्वाहान्तं च पदं ज्ञेयं, पढमं हवइ मङ्गलं । वप्रोपरि वज्रमयं, पिधानं देहरक्षणे ॥ ६ ॥ महाप्रभावा रक्षेयं, . क्षुद्रोपद्रवनाशिनी । परमेष्ठिपदोद्भूता, कथिता पूर्वसूरिभिः ॥ ७ ॥
ખાતમૂહૂત) વિધિ
॥१५१॥
For Personal & Private Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥શ્વર /
ખાતમૂર્હુત
વિધિ
यश्चैवं
कुरुते
રક્ષાઁ,
परमेष्ठिपदैः सदा 1 तस्य न स्याद् भयं व्याधि- राधिश्चापि कदाचन ॥ ८ ॥
પછી સંક્ષિપ્તમાં પાટલા પૂજન કરવું. (૧) દશિદક્પાલ પૂજન, (૨) નવગ્રહપૂજન અને (૩) અષ્ટમંગળ પૂજન કરવાં. .
પ્રથમ દદિક્પાલનું પૂજન કરવું. સાત ધાન્ય [જુવાર, જવ, ચોળા, અડદ, મગ, ચણા, ઘઉં] કોરા બાકળા (રાંધ્યાવગરનાં) વિસ્તારથી આપવા અને આગારમાં નૂતન જિનાલયની [જિનપ્રાસાદ, ઉપાશ્રય, આરાધનાભવન] “ખનન વિધિ મહોત્સવે” એમ બોલવું. ત્યાર બાદ નવગ્રહ પૂજન તથા અષ્ટમંગલ પાટલા પૂજન કરવું. ત્યારબાદ આરતી, મંગળદીવો, શાંતિકળશ કરવાં. શાંતિ ઉદ્ઘોષણા કરવી. જે નીચે મુજબ છે.
रोगशोकादिभिर्दोषै - रजिताय जितारये । नमः श्रीशान्तये तस्मै, विहिताशिवशान्तये ॥ १ ॥ श्रीशान्तिजिनभक्ताय, भव्याय सुखसम्पदाम् । श्री शान्तिदेवता देया- दशान्तिमपनीयताम् ॥ २ ॥ अम्बा निहितडिम्भा मे सिद्धिबुद्धिसमन्विता । सिते सिंहे स्थिता गौरी, वितनोतु समीहितम् ॥ ३ ॥
For Personal & Private Use Only
ખાતમૂર્હુત વિધિ
॥શ્કરો
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१५३॥
ખાતમૂહૂત વિધિ
धराधिपतिपत्नि या, देवी पद्मावती सदा । क्षुद्रोपद्रवतः सा मां, पातु फुल्लत्फणावली ॥ ४ ॥ चञ्चच्चक्रधरा चारु-प्रवालदलदीधितिः । चिरं चक्रेश्वरी देवी, नन्दतादवताच्च माम् ॥५॥ खङ्गखेटककोदण्ड-बाणपाणिस्तडिद्युतिः । तुरङ्गमनाऽच्छुप्ता, कल्याणानि करोतु मे ॥६॥ मथुरायां सुपार्श्वश्रीः, सुपार्श्वस्तूपरक्षिका । श्री कुबेरा नरारूढा, सुताड्काऽवतु वो भयात् ॥७॥ ब्रह्मशांतिः स मां पाया-दपायाद् वीरसेवकः । श्रीमद्वीरपुरे सत्या, येन कीर्तिःकृता निजा ॥८॥ श्रीशक्रप्रमुखा यक्षा, जिनशासनसंस्थिताः । देवीदेवास्तदन्येऽपि संघं रक्षन्त्वपायतः ॥ ९ ॥ श्रीमद्विमानमारूढा, मातङ्गयक्षसङ्गता । सा मां सिद्धायिका पातु, चक्रचापेषुधारिणी ॥१०॥
હવે જે સ્થાન - જગ્યા ઉપર ખનન વિધિ હોય તે જગ્યા ઉપર નીચે પ્રમાણેની વિધિ કરવી. (१) जनननी ४व्या स्नात्र (शशिनु ४) ७ieg. (૨) સલાટ-શિલ્પીના સાધનોને શુદ્ધ કરી કુસુમાંજલિ - વાસચોખા વિ. થી પવિત્ર કરી મીંઢળ બાંધી તૈયાર કરવા.
(3) 4%४५४२ स्तोत्रथी याने २६॥ २॥१वी. [भाग- पानुं शुमओ.]
ખાતમૂત
વિધિ
॥१५३॥
Join Education International
For Personal & Private Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________
*
॥१५४॥
ખાતમૂહૂત વિધિ
*
*
*
*
*
(૪) ખનનનાં સ્થાન ઉપર ગુરુ ભગવંત પાસે પ્રથમ વાસક્ષેપ કરાવવો. ત્યારબાદ ખનન માટે નક્કી કરેલા ખૂણે. જે જગ્યાએથી ખોદવાનું હોય તે ખૂણામાં ચાંદીના ઋષભના કળશથી [શિંગડાથી] અથવા તો ચાંદીના હાથીના દંતશૂળથી ખોદવાનું શરૂ કરવું. આચાર કરવો. (લગભગ ૧ ફુટx ૧ ફૂટ તથા ૪” થી ૬” ઊંડું ખોદવું. ખનનની જગ્યા છે તે બાંધકામમાં (construction) આવી જાય તેનું ધ્યાન રાખી તે જગ્યાએ ખૂણે ખનન કરવું.] તે સ્થાનને કુસુમાંજલિથી વધાવવું. કેસરનાં છાંટણાં કરવાં મહારાજ સાહેબ પાસે વાસક્ષેપ કરાવવો. નૈવેદ્ય ધરાવવું અને પ્રક્ષાલનાં દુધથી ખાડાને ભરી દેવો. તેના ઉપર પાટલો કે લાકડાનું પાટિયું મૂકી ઢાંકી દેવો. માફી માંગવી, પાટલાનું વિસર્જન કરવું. સંઘમાં ગોળધાણા વહેંચવા પછી નીચે પ્રમાણે શ્લોક બોલી વિસર્જન કરવું.
(૨) % વ ત શાસનં મૈને, સદ્ય: પ્રચૂદાશિની ! ' ના ઘfમત સિચિર્થ, મૂછાસન સેવતા છે (२) ॐ आह्वानं नैव जानामि, न जानामि विसर्जनम् ।
पूजाचा नैव जानामि, त्वं गतिः परमेश्वरी ॥ .
*
*
ખાતમૂહૂત , વિધિ
*
દર ૨૬૪ો
*
*
For Personal & Private Use Only
www.jambay.org
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ १५५ ॥
ખાતમૂર્હુત વિધિ
******
Jain Education Internat
( ३ ) ॐ आज्ञाहीनं, क्रियाहीनं, मन्त्रहीनं च यत् कृतम् । तत् सर्वं क्षमतां देवि ! प्रसीद परमेश्वरी ॥
(४) कीर्तिं श्रियो राज्यपदं सुरत्वं न प्रार्थये किञ्चन देव ! यत्त्वाम् । मत्प्रार्थनीयं भगवन् । प्रदेयं स्वदास्यतां मां नय सर्वदाऽपि ॥
(५) सर्वमङ्गलमाङ्गल्यं सर्व कल्याण कारणम् । प्रधानं सर्व धर्माणां, जैनं जयति शासनम् ॥
॥ इति खातमूहूर्त विधि ॥
For Personal & Private Use Only
ખાતમૂર્હુત
વિધિ
॥ १५५ ॥
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૫૬ રે
बारसाख-स्थापन विधि બારસાખ સ્થાપન વિધિને ઉંબરા સ્થાપન વિધિ પણ કહે છે. નૂતન જિનમંદિર બનતું હોય અને જ્યારે પીબારસાખ
સ્થાપન તેના જેટલા પ્રવેશ દ્વાર રંગમંડપના તથા ગભારાના હોય તે બધાના જ્યારે ઉંબરા મૂકવાનો સમય આવે
વિધિ ત્યારે આ વિધાન હાલમાં કરવામાં આવે છે.
ગુરુ-શુક્રાદિના અસ્ત વિ. જોઈને આ કાર્ય કરવું. ગુરુ ભગવંત પાસે શુભ મુહૂર્ત અને દિવસ કઢાવવા. તેમજ ધારચક્ર અવશ્ય જોવું.
મુહૂર્તના દિવસે સૌ પ્રથમ સ્નાત્ર ભણાવવું. વજપંજર સ્તોત્રથી આત્મરક્ષા કરવી. છે શ્રીવરસ્તોત્રમ્ છે
॥१५६॥ » પઝિનમજ્જાઉં, મારું નવપલાભમ્ | आत्मरक्षाकरं वज्र - पञ्जराभं स्मराम्यहम् ॥ १ ॥
બારસાખ સ્થાપન વિધિ
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१५७॥
બારસાખ સ્થાપન વિધિ
ॐ नमो अरिहंताणं, शिरस्कं शिरसि स्थितम् ॥ ॐ नमो सव्वसिद्धाणं, मुखे मुखपटं वरम् ॥ २ ॥ ॐ नमो आयरियाणं, अगरक्षाऽतिशायिनी ॥ ॐ नमो उवज्झायाणं, आयुधं हस्तयोर्दृढम् ॥ ३ ॥ ॐ नमो लोए सव्वसाहूणं, मोचके पादयोः शुभे॥ एसो पञ्चनमुक्कारो, शिला वज्रमयी तले ॥ ४ ॥ सव्वपावप्पणासणो, वप्रो वज्रमयो बहिः । मंगलाणं च सव्वेसिं, खादिरागारखातिका ॥ ५ ॥ स्वाहान्तं च पदं ज्ञेयं, पढमं हवइ मङ्गलं । वप्रोपरि वज्रमयं, पिधानं देहरक्षणे ॥ ६ ॥ महाप्रभावा रक्षेयं, क्षुद्रोपद्रवनाशिनी । परमेष्ठिपदोद्भूता, कथिता पूर्वसूरिभिः ॥ ७ ॥
બારસાખ સ્થાપન વિધિ
॥१५७॥
For Personal & Private Use Only
www.janety.org
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ १५८ ॥
બારસાખ
સ્થાપન
વિધિ
यश्चैवं कुरुते રક્ષમાં, परमेष्ठिपदैः सदा ' तस्य न स्याद् भयं व्याधि- राधिश्चापि कदाचन ॥ ८ ॥
સંક્ષિપ્તમાં દદિક્પાલ-નવગ્રહ-અષ્ટમંગળ પાટલા પૂજન કરાવવું. દશદક્પાલના પૂજનમાં સાત ધાન [જુવાર, જવ, ચોળા, અડદ, મગ, ચણા, ઘઉં] કોરા બાકળા આપવા. આગારમાં જે તે ભગવાન મૂ. ના. નું નામ લઇ [દા.ત. મહાવીર સ્વામી મૂ. નાયક હોય તો શ્રી મહાવીરસ્વામી ભગવાન આદિ નૂતન જિનમંદિરના બારસાખ ઉમરા સ્થાપના વિધિ મહોત્સવે] બાકળા આપવા. આરતી, મંગળદીવો, શાંતિકળશ કરવો. ત્યારબાદ સ્નાત્ર જળનું પાણી જે ઉંબરા હોય તે સ્થાનો પર રીશ્રી સર્વોપકવાન્ નાશય નાશય સ્વાહા । એમ સાત વાર બોલી છાંટવું.
જેટલા બાર સાખ-ઉંમરા હોય તેટલા સફેદ-ખેસ (કાપડ) મિસ્ત્રી સોમપુરાને પૂછીને મંગાવવા. બધાજ બારસાખ ઉંમરાને વસ્ત્રથી ઢાંકી દેવા તેના ઉપર કેસરનાં છાંટણા કરવાં. પુષ્પથી વધાવવા. આ બધી ક્રિયા પૂર્ણ થયા પછી સોમપુરાએ અગાઉથી લાકડાની ફાચર મારીને બારસાખ ઉંમરાને ફીટ કરેલ હોય. અઢેલીને રાખેલ હોય તે લગ્ન-મુહૂર્ત સમયે ફાચર કાઢી નાખે અને સિમેન્ટ વિ. પ્લાસ્ટર કરી વ્યવસ્થિત ફીટ કરી દે.
For Personal & Private Use Only
બારસાખ સ્થાપન
વિધિ
॥૮॥
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१५९॥
બારસાખ સ્થાપન વિધિ
વિસર્જન નીચેના શ્લોક બોલી કરવું.
(१) ॐ या पति शासनं जैन, सद्यः प्रत्यूहनाशिनी । . सा ह्यभिप्रेत सिद्धयर्थं, भूयाच्छासन देवता ॥ (२) ॐ आह्वानं नैव जानामि, न जानामि विसर्जनम् ।
पूजाचा नैव जानामि, त्वं गतिः परमेश्वरी ॥ (३) ॐ आज्ञाहीनं, क्रियाहीनं, मन्त्रहीनं च यत् कृतम् ।
तत् सर्वं क्षमतां देवि ! प्रसीद परमेश्वरी ॥ (४)कीर्तिं श्रियो राज्यपदं सुरत्वं, न प्रार्थये किञ्चन देव ! यत्त्वाम् ।
मत्प्रार्थनीयं भगवन् । प्रदेयं, स्वदास्यतां मां नय सर्वदाऽपि ॥ (५)सर्वमङ्गलमाङ्गल्यं सर्व कल्याण कारणम् ।
प्रधानं सर्व धर्माणां, जैन जयति शासनम् ॥ સંઘમાં મંગલને માટે અભિગ્રહ આપવો.
॥ इति बारसाखस्थापन विधि ॥
બારસાખ સ્થાપન વિધિ
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________
ને ૬૦ /
(शिलास्थापन - कूर्मप्रतिष्ठा विधि) શિલાન્યાસમાં કૂર્મચક્ર જોવું આવશ્યક છે. ગુરુ- શુક્ર અસ્ત કમુહૂર્તા ત્યાજય છે. શિલાસ્થાપન શુભ ]િ શિલા મુહૂતિ (પૃથ્વી સૂતી છે રજસ્વલા છે કે નહિ વિગેરે શિલ્પશાસ્ત્ર જ્યોતિષ પ્રમાણે નક્કી કરવું) કરવું. 1 સ્થાપન અથવા શ્રી ધર્મસિન્ધ ગ્રંથોકત મુજબ નક્ષત્રનો વિચાર કરવો. અને તેમાં જે તે નક્ષત્રમાં “અગ્નિખૂણામાં કૂિર્મપ્રતિષ્ઠા મુખ્ય શિલાસ્થાપન કરીને પછી દક્ષિણ, નૈઋત્ય, પશ્ચિમ યા ઉત્તર-પૂર્વદિશા આદિના ક્રમ મુજબ ની
વિધિ શિલા સ્થાપન કરવાનું વિધાન છે.
જે સ્થળે શિલા સ્થાપન કરવાનું હોય તે સ્થળે સ્નાત્ર ભણાવવું. શાંતિનાથનો કળશ બોલી અષ્ટપ્રકારી પૂજા કરવી. નીચે મુજબ વજપંજર સ્તોત્ર બોલી આત્મરક્ષા કરવી. ॥श्रीवपञ्जरस्तोत्रम् ॥
જી ૧૬૦ છે ॐ परमेष्ठिनमस्कार, सारं नवपदात्मकम् । आत्मरक्षाकरं वज्र - पञ्जराभं स्मराम्यहम् ॥ १ ॥
શિલા |
સ્થાપન કૂર્મપ્રતિષ્ઠા કરી
વિધિ
Jain Education international
For Personal & Private Use Only
www.n
yong
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१६१
શિલા સ્થાપન
કૂર્મપ્રતિષ્ઠા * विधि
ॐ नमो अरिहंताणं, शिरस्कं शिरसि स्थितम् ॥ ॐ नमो सव्वसिद्धाणं, मुखे मुखपटं वरम् ॥ २ ॥ ॐ नमो : आयरियाणं, अगरक्षाऽतिशायिनी ॥ ॐ नमो उवज्झायाणं, आयुधं हस्तयोर्दृढम् ॥ ३ ॥ ॐ नमो लोए सव्वसाहूणं, मोचके पादयोः शुभे॥ एसो पञ्चनमुक्कारो, शिला वज्रमयी तले ॥ ४ ॥ सव्वपावप्पणासणो, वप्रो वज्रमयो बहिः मंगलाणं च सव्वेसिं, खादिरागारखातिका ॥ ५ ॥ स्वाहान्तं च पदं ज्ञेयं, पढमं हवइ मङ्गलं । वप्रोपरि वज्रमयं, पिधानं देहरक्षणे ॥ ६ ॥ महाप्रभावा रक्षेयं, क्षुद्रोपद्रवनाशिनी परमेष्ठिपदोद्भूता, कथिता पूर्वसूरिभिः ॥ ७ ॥
શિલા સ્થાપન કૂર્મપ્રતિષ્ઠા વિધિ
| ॥१६१॥
Join Education International
For Personal & Private Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________
યશૈવં તે રક્ષાં, પરષ્ટિપર્વે સવા | ॥१६२ ॥
तस्य न स्याद् भयं व्याधि-राधिश्चापि कदाचन ॥ ८ ॥ પછી સાત ધાન (૧. જુવાર, ૨. જવ, ૩. ચોળા, ૪. અડદ, ૫. મગ, ૬. ચણા, ૭. ઘઉં) એટલે તિ
,2 | શિલા
સ્થાપન કોરા બાકળા (રાધ્યાં વગરના) વિસ્તારથી આપવા. આગારમાં “ શિલા સ્થાપન” વિધિ મહોત્સવે એમ તિ બોલવું. સંક્ષેપમાં દશદિપાલ, નવગ્રહ - અષ્ટમંગલ પાટલાપૂજન કરવું. આરતી - મંગલદીવો - *
વિધિ શાંતિકળશ કરવાં પછી ચૈત્યવંદન કરવું.
(મૂળનાયકજી નક્કી હોય અને એમનું ચૈત્યવંદન આવડતું હોય તો તે બોલવું ન આવડતું હોય તો...
1 નમ: પાર્શ્વનાથાય કહેવું ત્રણ સ્તુતિ સુધી કર્યા બાદ સિદ્ધાણં બુદ્ધાણં બોલી શ્રી શાંતિનાથ આરાધનાર્થ છે શિલા ની
કાઉસગ્ન કરું, ઇચ્છે શ્રી શાંતિનાથ આરાધનાર્થ કરેમિકાઉo વંદણવત્તિયાએ. અન્નત્ય કહી એક નવકારનો સ્થાપન
કાઉo પારીવ નમોદં, કહી સ્તુતિ કહેવી. તે આ . કૂર્મપ્રતિષ્ઠા વિધિ श्रीमते शान्तिनाथाय, नमः शान्तिविधायिने । त्रैलोक्यस्यामराधीश-मुकुटाभ्यर्चिताञये ॥१॥
॥१६२॥ પછી શ્રી સુઅદેવયાએ કરેમિકાઉo અન્નત્થ એક નવકારનો કાઉ0 - પારી- નમોસ્. કહી, સ્તુતિ કહેવી. તે આ.
*
* *
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१६३॥
यस्याः प्रसादमतुलं, संप्राप्य भवन्ति भव्यजननिवहाः। अनुयोगवेदिनस्तां, प्रयत: श्रुतदेवतां वन्दे॥ પછી શ્રી શાન્તિદેવયાએ કરેમિકાઉ0 અન્નત્થ એક નવકારનો કાઉo - પારી-નોરંતુ, કહી, સ્તુતિ
શિલા કહેવી. તે આ.
સ્થાપન उन्मृष्टरिष्टदुष्टग्रहगतिदुःस्वप्नदुर्निमित्तादि । सम्पादितहितसम्पन्नामग्रहणं जयति शान्तेः ॥ ३ ॥ SUકર્મપ્રતિષ્ઠા
વિધિ પછી શ્રી શાસનદેવયાએ કરેમિકાઉ૦ અન્નત્ય એક નવકારનો કાઉo - પારી- નમોહંતુ, કહી, સ્તુતિ કહેવી. તે આ. या पाति शासनं जैन, सद्यः प्रत्यूहनाशिनी । साभिप्रेतसमृद्ध्यर्थं, भूयाच्छासनदेवता ॥ ४ ॥
પછી શ્રી અખાદેવીએ કરેમિકાઉ૦ અન્નત્થ એક નવકારનો કાઉ0 - પારી- નમૉર્દ કહી, સ્તુતિ કહેવી. તે આ. अम्बा बालाङ्किताङ्कासौ, सौख्यख्यातिं ददातु नः । माणिक्यरत्नालङ्कार-चित्रसिंहासनस्थिता ॥५॥
પછી શ્રી ખિત્તદેવયાએ કરેમિકાઉ૦ અન્નત્થ એક નવકારનો કાઉ0 - પારી- નોર્દ કહી, સ્તુતિ કહેવી. તે આ.
શિલા સ્થાપન કૂર્મપ્રતિષ્ઠા વિધિ
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________
यस्याः क्षेत्रं समाश्रित्य, साधुभिः साध्यते क्रिया। सा क्षेत्रदेवता नित्यं, भूयान्न: सुखदायिनी॥६॥ ॥१६४॥
પછી શ્રી અધિવાસનાદેવીએ કરેમિકાઉo અન્નત્ય એક નવકારનો કાઉo - પારી- નમોહૃ. કહી, સ્તુતિ કહેવી. તે આ.
શિલા
સ્થાપન पातालमन्तरिक्षं भवनं वा या समाश्रिता नित्यम् । साऽत्रावरतु जैने, कूर्माधिवासनादेवी ॥७॥
દિ કર્મપ્રતિષ્ઠા પછી સમસ્ત વૈયાવચ્ચગરાણું - સંતિગરાણું - સન્મદિઢિ - સમાહિગરાણ કરેમિકાઉ૦ અન્નત્ય એક
વિધિ "નવકારનો કાઉ૦ - પારી- નમોદંત્. કહી, સ્તુતિ કહેવી. તે આ. सर्वे यक्षाम्बिकाद्या ये, वैयावृत्यकरा: (सुराः) जिने। क्षुद्रोपद्रवसंघातं, ते द्रुतं द्रावयन्तु नः ।।।
પછી એક નવકાર ગણી બેસી જાવંતી) ખમા જાવંત) નો દં. કહી - સ્તવન - લઘુશાન્તિનું શિલા
કહેવું. જયવીયરાય પૂરા કહેવા. સ્થાપન કૂર્મપ્રતિષ્ઠા
- ત્યારબાદ જે જગ્યા ઉપર શિલા સ્થાપન કરવાનું હોય તે જગ્યા ઉપર સ્નાત્ર જળ છાંટવું. વિધિ હા (શાંતિકળશનું જળ)
જ પ ડ્યૂ૪ ૫ શિલા સંપૂટ તૈયાર કરવા ત્યારબાદ તાબાની ઢાંકણ વાળી પાંચ લોટી તૈયાર કરાવવી (સામાન્ય રીતે મધ્યની કૂર્મ શિલાની લોટી સોને રસાવાય છે) જેમાં પારો + કુસુમાંજલી + સોપારી + પાંચરતની
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________
| પોટલી કોડીઓ (દરેકમાં પાંચ) સાકરનું પાણી (ઘી + ખાંડ) સાત ધાન્ય વિ. નાંખવા અને ઢાંકણ સાથે જ
ઉપર ચાંદીનો કાચબો મૂકી. નાડાછડી બાંધવી અને ચારખૂણા અને મધ્યમાં (કૂર્મ શિલાનો ખાડો) ખાડા કરી મૂકાવવી. પછી જે શિલાઓ સ્થાપવાની હોય તેને શાંતીજળ સ્નાત્રજળથી પખાળવી ધોઈ ધુપીને સાફ
શિલા
સ્થાપન કરવી કેસર ચંદનનાં છાંટણાં કરવા પુષ્પ વગેરેથી વધાવવી અને વર્ણ પ્રમાણે વસ્ત્રોથી વીંટાળી તૈયાર
કૂિર્મપ્રતિષ્ઠા કરવી અને શિલ્પીઓને ગોઠવવા સોંપી દેવી.
વિધિ (જો મુહૂર્ત સમય સુધીમાં આ શિલા સંપુટો તૈયાર કરીને સ્થાપન કરાવવા સુધી પહોંચી શકાય તેમ ન હોયતો મુહૂર્ત સચવાય એ માટે તે તે શિલાના સ્થળે ડાભ સ્થાપન કરવા અને શિલાઓ મૂકતી વખતે
આ તે ડાભ લઇ લેવા.) શિલા
- હાલમાં જિનમંદિરના શિલા સ્થાપનમાં નવ શિલાઓ મુકાવાય છે જેમાં ચાર ખુણા (દિશા) ચાર સ્થાપન
વિખુણાં (વિદિશા) અને મધ્યમાં એક એમ નવ શિલા સ્થાપન થાય છે. કૂર્મપ્રતિષ્ઠા વિધિ આઠ શિલાનાં નામ -
॥१६५ ૧. નંદા, ૨. ભદ્રા, ૩. જયા, ૪. રિકતા, ૫. અજિતા, ૬. અપરાજિતા, ૭. શુકલા, ૮. સૌભાગિનિ [ અને નવમી કૂર્મશિલા એ મધ્યમાં સ્થાપન કરવી.
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________
*
* *
*
- જે છે $ $
* *
શિલા વસ્ત્રનો વર્ણ (રંગ) ॥१६६॥॥
પૂર્વ દિશામાં
નન્દા
પીળુ અગ્નિ ખૂણામાં લાલ
શિલા : દક્ષિણ દિશામાં
સ્થાપન જયા કાળુ
કૂિર્મપ્રતિષ્ઠા નૈઋત્ય ખૂણામાં રિક્તા જાંબલી
વિધિ પશ્ચિમ દિશામાં
અજિતા આસમાની વાયવ્ય ખૂણામાં
અપરાજિતા
લીલું ઉત્તર દિશામાં છે. શુકલા
સફેદ શિલા
૮. ઈશાન ખૂણામાં સૌભાગિની સફેદ સ્થાપન કૂર્મપ્રતિષ્ઠા ૯. મધ્યમાં
, કૂર્મ શિલા લીલું વિધિ
શિલા સ્થાપન માટે પાતાળ સુધી એટલેકે પાણી આવે ત્યાં સુધી ખોદવું જરૂરી છે. પરંતુ ઘણી વખત ઘણું નીચે ખોદવા છતાં પાણી ન મળે તો ભીની માટી આવે / નીકળે અગર તો માટીનો રંગ બદલાય ત્યાં જ સુધી નું ખોદાણ કરવું જરૂરી છે.
*
*
* *
*
*
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________
એ ૬૭
માં
સકળ સંઘમાં ૐ પુથર્દિ પુષ્પદં પ્રચંતામ્ પ્રચંતામ્ બોલવું - બોલાવવું. પછી લગ્ન મુહૂર્ત સમયે નીચેનો મંત્ર
શિલા ૐ દૂ શ્રી 9 નિવૃષ્ટ નિન પ્રસાદું (અન્ય જે ગૃહ હોય તે નામ) થાર થારેય તિષ્ઠ
સ્થાપન तिष्ठ स्वाहा.
કૂિર્મપ્રતિષ્ઠા ઉપરોક્ત મંત્ર છ વાર બોલવો અને સાતમી વાર બોલી શિલા સ્થાપન કૂર્મ પ્રતિષ્ઠા કરવી એટલે કે
વિધિ ગુરુ ભગવંત બધી શીલાઓ ઉપર વાસક્ષેપ કરે ત્યાર પછી કેસરનાં છાંટણાં કરવાં કુસુમાંજલીથી વધાવવું પુષ્પ વિ. મૂકવાં.
પછી (૧) સૌભાગ્ય, (૨) સુરભિ, (૩) પ્રવચન, (૪) અંજલી, (૫) ગરૂડ એ પાંચ મુદ્રા ગુરૂ ભગવંત બતાવે આરતી કૂર્મ શિલા પાસે ઉતરાવવી નૈવેદ્ય ધરવું. આરતી આ શ્લોકો બોલી ઉતારવી. रोगशोकादिभिषैि-रजिताय जितारये । नमः श्रीशान्तये तस्मै, विहिताशिवशान्तये ॥१॥ श्रीशान्तिजिनभक्ताय, भव्याय सुखसम्पदाम् । श्री शान्तिदेवता देया-दशान्तिमपनीयताम् ॥२॥ अम्बा निहितडिम्भा मे सिद्धिबुद्धिसमन्विता । सिते सिंहे स्थिता गौरी, वितनोतु समीहितम् ॥३॥
શિલા
સ્થાપન કરો કુર્મપ્રતિષ્ઠા કરી વિધિ
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ १६८ ॥
શિલા સ્થાપન
કૂર્મપ્રતિષ્ઠા
વિધિ
શિલા
સ્થાપન
धराधिपतिपत्नि या, देवी पद्मावती सदा । क्षुद्रोपद्रवतः सा मां पातु फुल्लत्फणावली ॥ ४ ॥ चञ्चच्चक्रधरा चारु- प्रवालदलदीधितिः । चिरं चक्रेश्वरी देवी, नन्दतादवताच्च माम् ॥ ५ ॥ खङ्गखेटककोदण्ड-बाणपाणिस्तडिद्युतिः । तुरङ्गमनाऽच्छुप्ता, कल्याणानि करोतु मे ॥ ६ ॥ मथुरायां सुपार्श्वश्रीः, सुपार्श्वस्तूपरक्षिका । श्री कुबेरा नरारूढा, सुताङ्काऽवतु वो भयात् ॥ ७ ॥ * र्मप्रतिष्ठा ब्रह्मशांतिः स मां पाया-दपायाद् वीरसेवकः । श्रीमद्वीरपुरे सत्या, येन कीर्तिः कृता निजा ॥ ८ ॥ श्रीशक्रप्रमुखा यक्षा, जिनशासनसंस्थिताः । देवीदेवास्तदन्येऽपि संघं रक्षन्त्वपायतः ॥ ९ ॥ श्रीमद्विमानमारूढा, मातङ्गयक्षसङ्गता । सा मां सिद्धायिका पातु, चक्रचापेषुधारिणी ॥ १० ॥ આરતી ઉતાર્યા બાદ આ પ્રમાણે ચૈત્યવંદન કરવું.
વિધિ
(મૂળનાયકજી નક્કી હોય અને એમનું ચૈત્યવંદન આવડતું હોય તો તે બોલવું ન આવડતું હોય તો ૐ નમઃ પાર્શ્વનાથાય કહેવું ત્રણ સ્તુતિ સુધી કર્યાબાદ શ્રીશાંતિનાથ આરાધનાર્થ કાઉ. કરું, ઇચ્છે શ્રી શાંતિનાથ ૫૬૮ ॥ आराधनार्थ रेभिडाउ० व्हावत्तिया अन्नत्थ डडी खेड नवडारनो 530 पारी० नमोऽर्हत्. ही स्तुति કહેવી. તે આ
For Personal & Private Use Only
****
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૬૬
શિલા
સ્થાપન
કૂર્મપ્રતિષ્ઠા
વિધિ
श्रीमते शान्तिनाथाय नमः शान्तिविधायिने । त्रैलोक्यस्यामराधीश मुकुटाभ्यर्चिताङ्घ्रये ॥१ ॥ પછી શ્રી સુઅદેવયાએ કરેમિકાઉં૦ અન્નત્યં એક નવકારનો કાઉ૦ - પારી - નમોત્ત્તત્. કહી, સ્તુતિ કહેવી. તે આ.
यस्याः प्रसादमतुलं, संप्राप्य भवन्ति भव्यजननिवहाः । अनुयोगवेदिनस्तां प्रणतः श्रुतदेवतां वन्दे । પછી શ્રી શાન્તિદેવયાએ કરેમિકાઉ૦ અન્નત્થ એક નવકારનો કાઉ૦ - પારી- નમોત્હત્. કહી, સ્તુતિ કહેવી. તે આ.
उन्मृष्टरिष्टदुष्टग्रहगतिदुःस्वप्नदुर्निमित्तादि । सम्पादितहितसम्पन्नामग्रहणं जयति शान्तेः ॥ ३ ॥ પછી શ્રી શાસનદેવયાએ કરેમિકાઉ અન્નત્થ એક નવકારનો કાઉ૦ - પારી- નમો ંત્. કહી, સ્તુતિ કહેવી. તે આ.
या पाति शासन जैनं, सद्यः प्रत्यूहनाशिनी । साभिप्रेतसमृद्ध्यर्थं, भूयाच्छासनदेवता ॥ ४ ॥ પછી શ્રી અમ્બાદેવીએ કરેમિકાઉ૦ અન્નત્થ એક નવકારનો કાઉ૦ - પારી- નમોન્ફ્રેત્. કહી, સ્તુતિ કહેવી. તે આ.
अम्बा बालाङ्किताङ्कासौ, सौख्यख्यातिं ददातु नः । माणिक्यरत्नालङ्कार- चित्रसिंहासनस्थिता ॥५॥
For Personal & Private Use Only
શિલા
સ્થાપન
કૂર્મપ્રતિષ્ઠા વિધિ
૫૬૧ ॥
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________
પછી શ્રી ખિત્તદેવઆએ કરેમિકાઉ અન્નત્થ એક નવકારનો કાઉ૦ - પારી- મોદંત, કહી, સ્તુતિ | ૫ ૨૭૦ પગી કહેવી. તે આ. .
IS: શિલા यस्याः क्षेत्रं समाश्रित्य, साधुभिः साध्यते क्रिया। सा क्षेत्रदेवता नित्यं, भूयान्नः सुखदायिनी॥६॥
સ્થાપન પછી પ્રતિષ્ઠા દેવતાયે કરેમિ કાઉ. અન્નત્થ. એક લોગસ્સ. કાઉ. સગરવરગંભીરા સુધી. કરી પારી કૂિર્મપ્રતિષ્ઠા
વિધિ નોર્દ કહી સ્તુતિ કહેવી તે આ પ્રમાણે : यदधिष्ठिताः प्रतिष्ठाः सर्वाः सर्वास्पदेषु नन्दन्ति । जैनं कूर्म सा विशतु, देवतासुप्रतिष्ठमिदम्।७।
પછી એક નવકાર બેસી ગણી જાવંતિ. ખમા. જાવંત નમોહૃ. કહી સ્તવન- લઘુશાન્તિનું કહેવું. શિલા
|| જયવીયરાય પૂરા કહેવા. સ્થાપન . ચૈત્યવંદન પછી અક્ષતાંજલિ (ચોખા ખોબામાં) ભરીને નીચેની મંગલ ગાથાઓ બોલીને કૂર્મ ઉપર થી કૂર્મપ્રતિષ્ઠા કે
વધાવવી. સ્નાત્રીઆઓ અક્ષતાંજલિ અને પુષ્પાંજલી કરે. વિધિ
|ા ૨૭૦ છે મંગલ ગાથાઓ जह सिद्धाण पइट्ठा, तिलोयचूडामणिम्मि सिद्धिपए । आ चंदसूरियं तह, होउ इमा सुपइट्ठत्ति ॥१॥
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________
શિલા
સ્થાપન કૂર્મપ્રતિષ્ઠા વિધિ
जह सग्गस्स पइट्ठा, समत्थलोयस्स मज्झयारम्मि । आ चंदसूरियं तह, होउ इमा सुपइट्ठत्ति ॥२॥ ॥१७१॥
जह मेरुस्स पइट्ठा, दीवसमुद्दाण मज्झयारम्मि । आ चंदसूरियं तह, होउ इमा सुपइट्ठत्ति ॥३॥ जह जंबुस्स पइट्ठा, जंबुद्दिवस्स मज्झयारम्मि । आ चंदसूरियं तह, होउ इमा सुपइट्ठत्ति ॥४॥ जह लवणस्स पइट्ठा, समत्थ उदहीण मज्झयारम्मि । आ चंदसूरियं तह, होउ इमा सुपइट्ठत्ति ॥५॥ - પછી કૂર્મ ઉપર વસ્ત્ર ઢાંકી ચારે બાજુ ઇંટો ચણી ઉપર શિલા અગર પત્થરનું પાટીયું ઢાંકી દેવરાવવું Eી કે જેથી કૂર્મ ઉપર દબાણ ન આવે.
આ અક્ષતાંજલિ ચોખા માત્ર ગુરુ ભગવંત પણ ખોબામાં લઇને વધાવે છે. પછી કૂર્મ ઉપર વસ્ત્ર ઢાંકી શિલા
ચારે બાજુ ઇંટોથી ચણી વચ્ચે પાઈપ ઉતારી વ્યવસ્થિત રીતે ચણી લેવું. વિસર્જન - માફી - પાટલાનું સ્થાપન | વિસર્જન વિ. કરી લેવું સકળ સંઘને આ પ્રસંગ નિમિત્તે જયાં સુધી જિનમંદિર તૈયાર ન થાય ત્યાં સુધી કર્મપ્રતિષ્ઠા
અભિગ્રહ (પચ્ચકખાણ) કરાવવા. નીચેનાં શ્લોક બોલી માફી માંગવી. વિધિ
(૨) » યા પતિ શાસનં નૈન, સા: પ્રચૂદનાશિની |
.. सा ह्यभिप्रेत सिद्धयर्थं, भूयाच्छासन देवता ॥
| ॥१७१॥
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१७२॥
વિધિ
个孝李孝孝孝孝染率染染率染染率染
(२) ॐ आह्वानं नैव जानामि, न जानामि विसर्जनम् । पूजाचा नैव जानामि, त्वं गतिः परमेश्वरी ॥
શિલા (३) ॐ आज्ञाहीनं, क्रियाहीनं, मन्त्रहीनं च यत् कृतम् ।
સ્થાપન तत् सर्व क्षमतां देवि ! प्रसीद परमेश्वरी ॥ .
કૂિર્મપ્રતિષ્ઠા (४) कीर्ति श्रियो राज्यपदं सुरत्वं, न प्रार्थये किञ्चन देव ! यत्त्वाम् ।।
मत्प्रार्थनीयं भगवन् । प्रदेयं, स्वदास्यतां मां नय सर्वदाऽपि ॥ (५) सर्वमङ्गलमाङ्गल्यं सर्व कल्याण कारणम् । प्रधानं सर्व धर्माणां, जैनं जयति शासनम् ॥
કૂર્મચક્રમ તિથિ
नक्षत्र ७ १० माशे पुन । भधा |स्त | विशा | भू
પૂ.ભા. ८ | ११
५.६१. सि. अनु. | ५.५.. 6.मा. G... | स्वा. ये. G..
१७२॥
શિલા
સ્થાપન કુર્મપ્રતિષ્ઠા વિધિ
XXXXXX-XXX
॥ इति शिलास्थापन-कूर्मप्रतिष्ठा विधि ॥
For Personal Private Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________
श्री जिन बिंब प्रवेश विधि ॥१७३।।
કુંભચક્ર કલશચક્ર હોય તે દિવસોમાં ચંદ્ર સ્વરમાં શ્રી જિનબિંબનો પ્રવેશ કરાવવો તેમજ ગૃહમાં પ્રવેશ કરવો શુભ ગણાય છે.
I !જિનબિંબ
Eી વિધિ રોહિણી, મૃગશીર્ષ, પુષ્ય, ઉત્તરા ફાલ્ગની. ચિત્રા, અનુરાધો, ઉત્તરાષાઢા, ઘનિષ્ઠા, શતભિષા કે રેવતી ફિ. નક્ષત્રમાં સોમ, બુધ, ગુરુ, કે શુક્રવારે સ્થિર લગ્નમાં શુભ તિથિમાં ચંદ્ર, ગુરુ કે શુક્રના ઉદયમાં સન્મુખ કે પૂઠભાગનો વત્સ ન હોય ત્યારે પ્રભુપ્રવેશ કરાવવો. | મુહૂર્તને દિવસે સૌ પ્રથમ જે સ્થાન ઉપર પ્રતિમાજી રાખ્યા હોય અગર જ્યાંથી પ્રતિમાજી લેવાનાં
હા હોય તે સ્થાન ઉપર સ્નાત્ર ભણાવવું. શ્રી
નીચે પ્રમાણે સ્તોત્ર બોલી આત્મરક્ષા કરવી. જિનબિંબ 0. વિધિ તે શીવપન્નર સ્તોત્રમ્ |
||१७३॥ % પઝિનમાં , સારું નવપલાભમ્ | आत्मरक्षाकरं वज्र - पञ्जराभं स्मराम्यहम् ॥ १ ॥
Join Education Internation
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१७४।।
का
श्री
જિનબિંબ विधि
下幸幸孝孝孝孝孝孝荣幸奉孝孝孝宗崇
ॐ नमो अरिहंताणं, शिरस्कं शिरसि स्थितम् ॥ ॐ नमो सव्वसिद्धाणं, मुखे मुखपटं वरम् ॥ २ ॥ ॐ नमो आयरियाणं, अगरक्षाऽतिशायिनी ॥ ॐ नमो उवज्झायाणं, आयुधं हस्तयोर्दृढम् ॥ ३ ॥ ॐ नमो लोए सव्वसाहूणं, मोचके पादयोः शुभे॥ एसो पञ्चनमुक्कारो, शिला वज्रमयी तले ॥ ४ ॥ सव्वपावप्पणासणो, वप्रो वज्रमयो बहिः । मंगलाणं च सव्वेसिं, खादिरागारखातिका ॥ ५ ॥ स्वाहान्तं च पदं ज्ञेयं, पढमं हवइ मङ्गलं । वप्रोपरि वज्रमयं, पिधानं देहरक्षणे ॥ ६ ॥ महाप्रभावा रक्षेयं, क्षुद्रोपद्रवनाशिनी । परमेष्ठिपदोद्भूता, कथिता पूर्वसूरिभिः ॥ ७ ॥
શ્રી જિનબિંબ વિધિ
॥१७४॥
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી જિનબિંબ વિધિ
યશૈવં રક્ષાં, પરમેષ્ઠિપર્વેઃ સદ્દા ॥१७५॥
तस्य न स्याद् भयं व्याधि-राधिश्चापि कदाचन ॥ ८ ॥ સંક્ષિપ્તમાં પાટલા પૂજન, દશદિકપાલ, નવગ્રહ, અષ્ટમંગલ પૂજન કરાવવાં સાત ધાન્ય [જુવાર, જવ, ચોળા, અડદ, મગ, ચણા, ઘઉં] એકલા બાકળા [રાંધ્યા વગરના કોરા] વિસ્તારથી આપવા આગારમાં
“જે તે પ્રભુજીનું નામ લઈ દા.ત. મહાવીર સ્વામી ભગવાન અને બીજા પ્રભુજી હોય તો શ્રી મહાવીર જી સ્વામી તથા અન્ય જિનબિમ્બોનાં પ્રવેશ વિધિ મહોત્સવે એમ બોલવું” આરતી મંગળ દીવો શાંતિકળશ વિ. કરવાં. પછી જે સ્થાન ઉપર પ્રતિમાજી બિરાજમાન હોય ત્યાં સકળસંઘને ભેગો કરવો અને ગુરૂ ભગવંતની હાજરીમાં જે તે પ્રતિમાજીને તેમનાં નામનાં સંબોધન સાથે વિનંતી કરવી [આપને આનાથી
વધુ સારા સ્થાન ઉપર બિરાજમાન કરવાના હોઈ અમો સકળસંઘ આપને લેવા માટે આવ્યા છીએ તો જિનબિંબ
આપ પધારો પધારો પધારો વિ.થી વિનંતી કરે] ૧૨ નવકાર ગણી અને પ્રભુજીને લઈને વાજતે ગાજતે વિધિ પ્રક જિનબિમ્બોનો જ્યાં નૂતન જિનાલયમાં પ્રવેશ કરાવવાનો હોય તે માટેની તૈયારી કરે પ્રવેશના વરઘોડામાં હતા તે બધા પ્રભુજીને લઈને સકળ સંઘ વાજતે ગાજતે નીકળે તે સમયે નીચે પ્રમાણેની વિધિ હાલના સમયમાં
કરાય છે.
કરી ૨૭રે
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________
(૧) એક શુદ્ધ થાળમાં કેસર ચંદનનો તથા અક્ષતનો સાથીઓ કરવો તેમાં સાત સોપારી મૂકવી. તેમાં | ૭૬ મી પંચ તીથી પ્રતિમા (ધાતુની) પધરાવવી. (૨) બીજા થાળમાં અવ્વાણું તથા ચોખા લેવા તેમાં રૂપા નાણું મૂકવું.
જિનબિંબ (૩) ત્રીજા થાળમાં માણીજ્ય દીવો લેવો [ઘઉંનાં, લોટનો પિંડ બનાવી ચાર વાટવાળી દીવેટ મૂકવી]
વિધિ Eી ઘી તથા દિવેટ મૂકી પ્રગટાવી રૂપા નાણું મૂકવું
(૪) ચોથા થાળમાં અષ્ટ મંગળની પાટલી મૂકવી (૫) પાંચમા થાળમાં નવા બંગલુછણાનો સેટ લઈ તેના ઉપર નંદાવર્ત ચીતરવો
(૬) છઠ્ઠા થાળમાં બાકળા (સાત ધાન) કોરા લેવા જે વરઘોડામાં પ્રભુજીની આગળ રસ્તામાં !
ઉછાળતા ઉછાળતા જવું. જિનબિંબ
(૭) બે સૌભાગ્યવતી બહેનોના માથે વરઘડીયા (વરઘડીયા = નાનાઘડા) જેમાં ૧ રૂપીઓ + સાત સોપારી ચોખા વગેરે મૂકી તે ઉપર શ્રીફળ મૂકવું અને લીલા અથવા પીળા રેશમી વસ્ત્રથી નાડા છડીવડે
દિ ૨૭૬ બાંધવા ફૂલની માળા પહેરાવવી તે બંને બહેનો જિન બિમ્બની બે બાજુએ ઉભી રહે
ઉપરોક્ત થાળવાળા તેમજ બાકળા આપનાર અને વરઘડીઆ વાળી બે બહેનો વાજતે ગાજતે
શ્રી
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૭૭ /
વરઘોડામાં પ્રભુજીની આજુ બાજુ રહી ગીતગાન ગાતાં ગાતાં નૂતન જિનાલયના સ્થાન પાસે આવે
સામાન્ય રીતે નૂતન જિનાલયના પ્રવેશ દ્વાર પાસે પ્રવેશનું જે શુભ મુહૂર્ત હોય તેના ૩૦ મીનિટ પી. પહેલાં પહોંચવું.
| શ્રી
જિનબિંબ પ્રવેશ દ્વારની નજદીક વરઘોડો આવે ત્યારે એક ભાઈ ઘાતુનાં પંચતીર્થી પ્રતિમાજી લઈને સામે જાય |
વિધિ તેમજ એક સૌભાગ્યવતી કે કુમારિકા અષ્ટમંગળનો પાણીથી ભરેલો શ્રીફળ મૂકી બાંધેલો ઘડો લઈને સામે આવે [બે અથવા ચાર બહેનો પણ આવી શકે] શ્રીફળ તથા અખિયાણાનો થાળ ભરીને પણ સામે આવે અને સકળ સંઘ પ્રભુજીને સ્વામી પધારો પધારો એમ ઉલ્લાસ પૂર્વક બોલતાં પ્રવેશ દ્વાર પાસે પહોંચે અને પ્રભુજીનું બહુમાન પૂર્વક સ્વાગત કરે - ત્યાર બાદ પ્રવેશદ્વાર પાસે અગાઉથી ગોઠવેલ પાટો ઉપર પ્રભુજીને જિનમંદિર તરફ મુખ રહે તે રીતે બિરાજમાન કરે સૌભાગ્યવતી બહેનો પુંખણા કરે, ધવળ મંગળ ગીતો ગાવે ૐ પુષ્પાદું પુથાર્દ પ્રચંતામ્ પ્રચંતામ્ વિ. બોલવા-બોલાવવા પૂર્વક લગ્ન સમયે શુભ મુહૂર્ત પ્રતિમાજી પ્રવેશ કરાવનાર
૧ ૨૭૭ ભાઈ ના જમણા પગથી (પગ નીચે) સંપુટચંપાવી [સંપુટ= બે માટીના કોડીઆ જેમાં ચોખા સવા રૂપીઓ સોપારી મૂકી ઉપર બીજુ કોડીયું ઉંધુ મૂકવું] કુંભક શ્વાસેકસ્થિર શ્વાસે પ્રતિમાજીને પ્રવેશ કરાવે.
શ્રી
જિનબિંબ વિધિ
Join Education International
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________
જિનબિંબ વિધિ
જો પબાસણ વિ. તૈયાર થઈ ગયું હોય તો પ્રતિમાજીની નીચે ચાંદીની લગડી વિ. મુકવું ગાદીને ૧૭૮ uી પબાસણ ઉપર ગુરૂભગવંત પાસે વાસક્ષેપ કરાવવો કેસર કંકુના સાથીઓ કરવો કુસુમાંજલીથી વધાવવું
પ્રભુજીની પીઠ પાછળની ભીંત ઉપર કેસર કંકુથી.
ॐ हीं श्री जीरावलि पार्श्वनाथ रक्षां कुरु कुरु स्वाहा बj - પ્રવેશ કરાવ્યા પછી ગુરૂ ભગવંત પાસે વાસક્ષેપ કરાવવો. પ્રભુજીની સ્તુતી બોલવી ચૈત્યવંદન વિ J કરવું વહેલામાં વહેલી પ્રતિષ્ઠા થાય તે માટે સકળ સંઘને અભિગ્રહ પચ્ચખાણ આપવું. પ્રતિષ્ઠા ન થાય ત્યાં સુધી પ્રતિમાજી વ્યવસ્થિત રીતે પબાસણ ઉપર ગોઠવવા અને સોમપુરા-
મિસ્ત્રી પાસે સફેદ સિમેન્ટથી ફીટ કરાવી દેવા અને કંકુના થાપા દેવરાવવા તદ્ ઉપરાંત નવા સ્થાનમાં સ્નાત્ર ભણાવવું [કુલ બે સ્નાત્ર ભણાવાય છે (૧) જ્યાંથી પ્રતિમાજી લેવાના હોય છે ત્યાં અને (૨) જ્યાં પ્રવેશ કરાવીએ તે નવા
સ્થાનમાં]. જિનબિંબ વિધિ
વિસર્જન માફી નીચે મુજબ શ્લોક બોલી કરવું. (૧) ૐ ય તિ શાસનં નૈન, સ: પ્રત્યુનાશિની !
सा ह्यभिप्रेत सिद्ध्यर्थं, भूयाच्छासन देवता ॥ .
本本本幸幸幸幸幸幸幸幸幸幸
૧ ૨૭૮ ૨
in Educatio
n
For Personal & Private Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१७९॥
श्री
જિનબિંબ વિધિ
(२) ॐ आह्वानं नैव जानामि, न जानामि विसर्जनम् ।
पूजाचा नैव जानामि, त्वं गतिः परमेश्वरी ॥ (३) ॐ आज्ञाहीनं, क्रियाहीनं, मन्त्रहीनं च यत् कृतम् ।
तत् सर्व क्षमतां देवि ! प्रसीद परमेश्वरी ॥ (४) कीर्तिं श्रियो राज्यपदं सुरत्वं, न प्रार्थये किञ्चन देव ! यत्त्वाम् ।।
मत्प्रार्थनीयं भगवन् । प्रदेयं, स्वदास्यतां मां नय सर्वदाऽपि ॥ (५) सर्वमङ्गलमाङ्गल्यं सर्व कल्याण कारणम् ।
प्रधानं सर्व धर्माणां, जैनं जयति शासनम् ॥
શ્રી.
જિનબિંબ વિધિ
*॥१७९॥
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥૮॥
શ્રી
જિનબિંબ વિધિ
****************
પોંખણા....
પોખણું (૧)
આનંદ મંગલ ગાવો, પ્રભુ પોંખી. લઈશું લ્હાવો, મારી બેનો, અવસર આવો નહિ મળે...(૧) સુંદર ઘાટડી લાવો, સાથે મોડીયો મંગાવો, મારી બેનો, અવસર આવો નહિ મળે...(૨) પોંખીશ હું હરખે હરખે, વળી વળીને મુખડું નિરખે, મારી બેનો, અવસર આવો નહિ મળે...(૩)
પોંખીને લઈએ લ્હાવો, સહુ મંગળ ગીતો ગાવો, મારી બેનો, અવસર આવો નહિ મળે...(૪)
For Personal & Private Use Only
****************************
શ્રી
જિનબિંબ
વિધિ
॥૮॥
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________
છ જિનબિંબ
વિધિ
પોંખણું (૨) આવે આવે સહીયરોનો સાથ નિણંદજીને પોંખવા રે, ગાવે ગાવે સોહાગણનાર નિણંદજીને પોંખવા રે (૧) જળયાત્રા અભિષેકમાં રે, વળી સામૈયામાં સાર,
જિણંદજીને પોંખવા રે...(૨) બિંબ પ્રવેશ વિધિ મહોત્સવેરે પોંખી લેજો ભવપાર રે,
નિણંદજીને પોંખવા રે...(૩) બારણે તોરણ બાંધિયા રે રાખો પ્રભુજીને દ્વાર,
નિણંદજીને પોંખવા રે....(૪) વિધિ વિનયે પ્રભુ પોંખશે રે તેનો બેડો પાર,
નિણંદજીને પોંખવા રે...(૫) શિવસુખ સહેજે પામશે રે વિજય સદા સુખકાર,
જિહંદજીને પોંખવા રે...(૬)
શ્રી
જિનબિંબ વિધિ
ની ૨૮૨
Inn Education International
For Personal & Private Use Only
www.minibusyong
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨ ૨૮૨ ો
દિ જિનબિંબ
વિધિ
“来来来来来来来来奉孝孝奉奉孝孝忠
પોખણું (૩). ઊઠ ઊઠ વેવાણ તું ઉંઘ તજી, તારે આંગણે આવ્યા જગતપતિ ઝટ ઊઠને વેવાણ વેલી રે, તું શીદને બની છે ઘેલી રે (૧) તારે આંગણે આવ્યા જગતપતિ, તેની હજીયે તુજને ખબર નથી તારે આંગણે આવ્યા વેપારી, લાવ પોષ ભરીને સોપારી (૨) આવ્યો છે ત્રણ જગતપતિ, તને પોંખવાની છે હોંશ ઘણી, ઝટ ઊઠ તું લાવ કંકાવટી, આવી ઊભો આંગણ નાણાંવટી (૩) તારા ઘરમાં નથી કોઈ પાથરણું, આવ્યું સાજન મોટા ઘરનું ઘણું (૪) લાવ પુંખણા પોંખવા સોનેરી, તું પાથર ચાદર રૂપેરી, ઘુસર મૂશળ ને સાંબેલું, ત્રાક રવૈયોને સંપુટ પેલું. (૫) એ ગુણ નિધિ ભંડાર ભલો, ઉપકારી જગતમાં એક ખરો, તું હસતી જા ને પોંખતી જા, સાથે સુંદર ગીતડાં ગાતી જા (૬)
જિનબિંબ ; વિધિ
|
૨૮૨ રે
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી
જિનબિંબ વિધિ
કોઈ વાર કરો વિચાર કરો, ઊઠો ઊઠોને ઝટ સન્માન કરો, એમ પોંખણે પોંખે જગતપતિ, વિજય પામે તે ઉચ્ચગતિ (૭)
પોંખણું (૪) મેં તો થાળ ભર્યો રે સગ મોતીડે, હું તો પ્રભુજીને પોંખવા જઈશ
મારે સોના સરીખો સૂરજ ઉગીયો...૧ જીરે ઈડીપીંડી થ્રેસરૂ મુશળ જી રે રવૈયો ત્રાક કહાય
મારે સોના સરીખો સૂરજ ઉગીયો...૨ ગોરી પોંખવા ઉભી મુખ્ય બારણે એ તો સોલ સજી શણગાર,
મારે સોના સરીખો સૂરજ ઉગીયો...૩ હરખે હરખે પ્રભુજીને પોંખતી એને હઈડ હરખ અપાર
મારે સોના સરીખો સૂરજ ઉગીયો...૪
શ્રી
જિનબિંબ વિધિ
॥१८३॥
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી
જિજિનબિંબ દડી વિધિ
ભાવ ધરીને જે જન પાંખશે “વિજય” પામશે ભવનોપાર
મારે સોના સરીખો સૂરજ ઉગીયો...૫
પોંખણું (૫) જીરે ઈદ્રાણી પૂછે વેવાણોને રે, જીરે શી કરી કરણી તુયે સોય
પ્રભુને કેમ પાંખીયા રે...(૧) જીરે ઈડીપીંડી ઘુશરૂ મુસળ રે, જીરે રવૈયોને ત્રાક સોહાય
પ્રભુને કેમ પોખીયા રે...(૨) જીરે પહેલું તે ઘુસરૂ આદર્યું રે ઘુસરું ગાડલે હોય
પ્રભુને કેમ પોંખીયા રે...(૩) સંસારે ઘોંસરું નાંખીયું રે, તેથી પાર પામે સોય
પ્રભુને કેમ પોંખીયા રે...(૪)
શ્રી જિનબિંબ વિધિ
હn ૧૮૪
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१८५॥
શ્રી
રિજિનબિંબ
વિધિ
જે જન પ્રભુજીને પોંખશે રે, પામશે શીવસુખ સોય
પ્રભુને કેમ પોંખીયા રે...(૫)
પોખણું ૬ ઉગ્યો ઉગ્યોરે સુરજ આજ સોનાનો મારે આંગણે સુરતરુ ફળિયારે
ઊગ્યો... મારા મનના મનોરથ સર્વ ફળ્યા, મન મોહન આજ મને મલીયારે
ઊગ્યો...૧ હું તો વાટ જોતી ઉભી બારણે મેં તો ચોક પૂર્યા મારે આંગણેરે
ઊગ્યો....૨ પોંખણે પ્રભુજીને પોંખવા, ઉભી મોડ હું માથે મુકીને રે
ઊગ્યો....૩ હસતી જાઉંને પ્રભુ પોંખતી જાઉં પ્રભુજીનાં ઓવારણાં લેતી જાઉ
ઊગ્યો....૪
率率率率率率率率率率率率率率率、
જિનબિંબ વિધિ
॥१८५॥
For Personal & Private Use Only
wwwby
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१८६॥
દર જિનબિંબ
વિધિ
આનંદ મગંળ “વિજય' વર્યા, મારા ભવભવના ફેરા રે ટળ્યા રે
ઊગ્યો...૫ પોખણું મું આજ મારે આંગણે પ્રભુજી પધાર્યા મોતીના મેહુલા વરસ્યારે થાળ ભરી ભરી મોતીડે વધાવ્યા, હઈડાં સૌનાં હરખ્યા રે...૧ માથે મુકી મોડીઓને ખભે મુકી ધાટડી, પ્રભુજીને પોંખવા કાજે રે પ્રભુજીને પોંખતા મનડું મલકે, આનંદ મંગળ આજે રે..૨ આવો સખીયો ગીતડાં ગાવો, હરખે પ્રભુને વધાવો રે પ્રભુજીને પોંખવાનો અમુલ્ય અવસર, ફરી ફરી નહીં મલે આવોરે ધન્ય દિવસને ઘન્ય ઘડી આજે દર્શન પ્રભુજીનાં પામીરે...૩ જનમ મરણના ફેરા ટાળીને, બેનો વિજય શિવધામીરે...૪
ત્તિ નિવિશ્વ પ્રવેશ વિધા.
શ્રી જિનબિંબ ક
વિધિ
તે ૨૮૬ રે
For Personal & Private Use Only
www.jambay.org
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________
*
દા
૧૮૭
પછી જેઓને રવા. દેરાસરની શાસનની સાત સિક (સામિપ્રભુજીને સારી સ્નાત્ર ભજવાળ વગ
ધજા આરોપણ વિધિ
(प्रभुजीनी वर्षगांठना दिवसे धजा आरोपण करवानी विधि) પ્રભુજીની વર્ષગાંઠના દિવસે ધજા બદલવામાં આવે છે.
સૌ પ્રથમ જિનમંદિરમાં સ્નાત્ર ભણાવવું -આરતી, મંગળદીવો-શાંતિકળશ કરવાં. પછી નવી ધજાને કેસરનાં પાંચ સ્વસ્તિક (સાથિયાં) કરવાં. પછી જેઓને ધજા ચડાવવાની હોય તે પરિવારની બહેનોને માથે થાળમાં ધજા મૂકાવવી. પ્રભુજીને સાત પ્રદક્ષિણા કરવી. દેરાસરની સાત પ્રદક્ષિણા અગર તો સિંહાસનમાં જ્યાં ધાતુની પ્રતિમાજી બિરાજમાન કરી સ્નાત્ર ભણાવ્યું હોય તે સિંહાસનની સાત પ્રદક્ષિણા કરાવવી. ચોખા-કુસુમાંજલીથી વધાવવું. વાજતે-ગાજતે અગર તો થાળી વગાડતાં શિખર પાસે પહોંચવું.
જુની ધજા ઉતારી લેવી અને ધ્વજાદંડ તથા પાટલીને પ્રક્ષાલનાં-શાંતિકળશના પાણીથી પખાળવા, કેસરનાં છાંટણા કરવા, પુષ્પ વિગેરેથી વધાવવા, તથા આકાશમાં બાકુળા ઉછાળવા પછી સકળસંઘ સાથે
પુથાર્દ પુષ્પદં પ્રયન્તામ્ પ્રયન્તા'' એ પ્રમાણે બોલવું, બોલાવવું, અને શુભ સમયે ચોઘડીયા મુજબ નવી ધજા ચડાવવી અને ત્યારબાદ ગુરૂભગવંત હોય તો તેમના મુખે અગરતો શુદ્ધ શ્રાવકના મુખે મોટી શાંતિનો પાઠ સાંભળવો.
ધજા આરોપણ વિધિ
I ! ૨૮૭ રે
For Personal Private Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥૮॥
ધજા આરોપણ
વિધિ
અનુકૂળતા હોય તો સત્તરભેદી પૂજા પણ ભણાવાય છે અને નવમી ધ્વજપૂજા પૂર્ણ થયે પણ ધજા ચડાવી શકાય છે. વિસર્જન, માફી માંગવી
ધજાના પ્રકાર :
* અરિહંત પરમાત્માની ધજા નીચે પ્રમાણેની બને છે. (પરિકરવાળા ભગવાન મૂળનાયક હોય તો)
લા
સ
For Personal & Private Use Only
* સિદ્ધ પરમાત્માની ધજા :
સ
ફે
૩ જી જ
સ
ફે
******
************
ધજા
આરોપણ
વિધિ
|॥૮॥
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________
* દેવદેવી-ગુરૂમૂર્તિની ધજા :- .
* પાટલી પર કોતરવાનો ચોત્રીસો યંત્રઃ
૫ [૧૬] ૩ /૧૦
॥१८९॥
ધજા આરોપણ વિધિ
૧૪| ૭ |૧૨| ૧ ૧૧| ૨ |૧૩, ૮
ધજા આરોપણ || વિધિ
નોંધ :- ધજાની લંબાઈ ધજાદંડ જેટલા માપની હોય છે. - ધજાની પહોળાઈ પાટલીના માપની હોય છે. વિસર્જન માફી નીચે મુજબ શ્લોક બોલી કરવું. (૨) % યા પતિ શાસનં , સઃ પ્રચૂદાશિની !
सा ह्यभिप्रेत सिद्ध्यर्थं, भूयाच्छासन देवता ॥
For Personal & Private Use Only
www.janelyg
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१९०॥
ધજા આરોપણ વિધિ
(२) ॐ आह्वानं नैव जानामि, न जानामि विसर्जनम् ।
पूजाचा नैव जानामि, त्वं गतिः परमेश्वरी ॥ (३) ॐ आज्ञाहीनं, क्रियाहीनं, मन्त्रहीनं च यत् कृतम् ।
तत् सर्वं क्षमतां देवि ! प्रसीद परमेश्वरी ॥ (४) कीर्तिं श्रियो राज्यपदं सुरत्वं, न प्रार्थये किञ्चन देव ! यत्त्वाम् ।
मत्प्रार्थनीयं भगवन् । प्रदेयं, स्वदास्यतां मां नय सर्वदाऽपि ॥ सर्वमङ्गलमाङ्गल्यं सर्व कल्याण कारणम् । प्रधानं सर्व धर्माणां, जैनं जयति शासनम् ॥
। इति ध्वजारोपण विधिः ।
ધજા આરોપણ વિધિ
|॥१९०॥
For Personal & Private Use Only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ १९१ ॥
તીર્થયાત્રા ક શાન્તિકમ
तीर्थयात्रा शान्तिकम्
तीर्थयात्रा प्रयागाद्य-दिवसे यो विधीयते। जिनस्नात्रविधिस्तीर्थ यात्रा शान्तिकमुच्यते ॥ १७७॥ માટી૰-તીર્થયાત્રાએ નિકલવાના - દિવસે જે પ્રયાણ પૂર્વે જિનસ્નાત્ર વિધિ કરવામાં આવે છે તે
‘તીર્થયાત્રાશાન્તિજ કહેવાય છે.
સંઘ તીર્થયાત્રા નિમિત્તે પ્રયાણ કરે તે દિવસે પ્રથમ શુદ્ધ જલ મંગાવી, દેહરાસરમાં ભૂમિ શુદ્ધકરી, સિંહાસન ઉપર શ્રીશાન્તિજિનની પંચતીર્થી અથવા ચોવીસી સ્થાપી આગળ શ્રીસિદ્ધચક્રની સ્થાપના કરવી, અને પછી કુમારિકા અને ૪ સ્નાત્રકારોએ મળી કુસુમાંજલિ ચઢાવવા પૂર્વક શાન્તિકલશ ભણવા પૂર્વક સ્નાત્ર પૂજા ભણાવવી. ત્યારબાદ સંક્ષિપ્ત પાટલા પૂજન કરવું.
તે પછી સ્નાત્રકારોએ હાથમાં કુંકુમ, ચંદન, પુષ્પ, લેઈને પૂર્વ સન્મુખ ઉભા રહીને
१ ॐ क्षाँ क्षेत्रपालाय नमः । पूर्व दिशामां
२ ॐ ह्रीँ दिक्पालेभ्यो नमः । दक्षिण दिशामां
३ ॐ ह्रीँ ग्रहेभ्यो नमः । आकाशमां ( उर्ध्व )
For Personal & Private Use Only
**********
તીર્થયાત્રા શાન્તિકમ
॥ १९१ ॥
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________
તીર્થયાત્રા શાન્તિકમ
४ ॐ ह्रीँ षोडशमहादेवीभ्यो नमः । पश्चिम दिशामां ५ ॐ ह्रीं जिनशासनदेवीदेवेभ्यो नमः। उत्तर दिशामां
આ પાઠ બોલી પુષ્પાંજલી નાંખવી. કેસર ચંદનના ચારે દિશાઓમાં છાંટા નાંખવા, ધૂપ ઉવેખવો. તે પછી ચાર કળશ સોનાના વરખ અને દૂધ યુક્ત પંચામૃતથી ભરીને નિર્દષ્પ અને અખંડ શરીરવાળા | સ્નાત્રકારો હાથમાં લઇ ઉભા રહે. વિધિકારક નીચે પ્રમાણે શાન્તિ ઘોષણા કરે. रोगशोकादिभिर्दोषै-रजिताय जितारये । नमः श्री शांतये तस्मै, विहिताशिवशान्तये ॥१॥ श्रीशान्तिजिनभक्ताय, भव्याय सुखसम्पदाम्। श्री शान्तिदेवता देया-दशान्तिमपनीयताम् ॥२॥ अम्बा निहितडिम्भा मे सिद्धिबुद्धिसमन्विता। सिते सिंहे स्थिता गौरी, वितनोतु समीहितम् ॥३॥ धराधिपतिपत्नी या, देवी पद्मावती सदा । क्षुद्रोपद्रवतः सा मां, पातु फुल्लत्फणावली ॥४॥ चञ्चच्चक्रधरा चारु-प्रवालदलदीधितिः । चिरं चक्रेश्वरी देवी, नन्दतादवताच्च माम् ॥ ५ ॥ खङ्गखेटककोदण्ड-बाणपाणिस्तडिद्युतिः । तुरङ्गमनाऽच्छुप्ता, कल्याणानि करोतु मे ॥६॥
તીર્થયાત્રા શાન્તિકમ કે
॥१९२॥
For Personal & Private Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ १९३ ॥
તીર્થયાત્રા શાન્તિકમ
Jain Education Internat
• * -
मथुरायां सुपार्श्वश्रीः, सुपार्श्वस्तूपरक्षिका । श्रीकुबेरा नरारूढा, सुताङ्काऽवतु वो भयात् ॥ ७ ॥ ब्रह्मशान्तिः स मां पाया दपायाद् वीरसेवकः । श्रीमद्वीरपुरे सत्या, येन कीर्तिः कृता निजा ॥८ ॥ श्री शक्रप्रमुखा यक्षा, जिनशासनसंस्थिताः । देवीदेवास्तदन्येऽपि, संघं रक्षन्त्वपायतः ॥ ९ ॥ श्रीमद्विमानमारूढा, मातङ्गयक्षसङ्गता । सा मां सिद्धायिका पातु, चक्रचापेषुधारिणी ॥ १० ॥ ॐ नमो जिणाणं सरणाणं मंगलाणं लोगुत्तमाणं ह्रीँ ह्रीँ हूँ हूँ हूँ हूँ: असिआउसा त्रैलोक्य- ललामभूताय क्षुद्रोपद्रवशमनाय अर्हते नमः स्वाहा । "
આ પાઠ બોલી અભિષેક કરવો. અષ્ટપ્રકારી પૂજા કરવી, પછી ૪ અથવા ૮ કલશો દૂધ જલે ભરીને સ્નાત્રકારો ઉભા રહીને નીચેનો સ્નાત્ર પાઠ ભણાવે.
ॐ तं संतिं संतिकरं, संतिण्णं सव्वभया । संतिं थुणामि जिणं, संतिं विउ मे ॥ १ ॥ स्वाहा । ॐ रोगजलजलणविसहर-चोरारिमइँदगयरणभयाइँ । पासजिणनामसंकित्तणेण, पसमंति सव्वाइँ स्वाहा । ॐ वरकणयसंखविद्दुम-मरगयघणसंन्निहं विगयमोहं । सत्तरिसयं जिणाणं सव्वामरपूइअं वंदे स्वाहा ।३। ॐ भवणवड्वाणमंतर- जोइसवासी विमाणवासी अ । जे केई दुट्ठदेवा, ते सव्वे उवसमन्तु मम स्वाहा |४ |
For Personal & Private Use Only
તીર્થયાત્રા
શાન્તિકમ
॥ १९३ ॥
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१९४॥
श्रीमन्मन्दरमस्तके शुचिजलै ते सदर्भाक्षतैः । पीठे मुक्तिवरं विधाय रचितं तत्पादपुष्पस्रजा ॥ इन्द्रोऽहं निजभूषणार्थममलं यज्ञोपवीतं दधे। मुद्राकंकणशेखराण्यपि तथा जैनाभिषेकोत्सवे ॥१॥
तीर्थयात्रा विश्वैश्वर्यैकवर्यास्त्रिदशपतिशिरःशेखरस्पृष्टपादाः, प्रक्षीणा शेषदोषाः सकलगुणगणग्राम धामान एव ।
શાન્તિકમ जायन्ते जन्तवो यच्चरणसरसिजद्वन्द्व पूजान्विताः श्री-अर्हन्तं स्नात्रकाले कलशजलभृतैरेभिराप्लावयेत्तम्।* ___ॐ हाँ ह्रीं हूँ हैं है हूँ: अर्हते तीर्थोदकेन अष्टोत्तरशतौषधिसहितेन षष्टिलक्षाधिकैककोटिप्रमाण कलशैः स्नपयामि शान्तिं तुष्टिं पुष्टिं कुरु कुरु स्वाहा ।"
આ પાઠ પાંચ કે આઠ વાર બોલી સ્નાત્રાભિષેક કરવો, વાજિંત્રનાદપૂર્વક અભિષેક કરી અષ્ટવિધ પૂજા કરી આરતી મંગલદીવો કરવો, આગળ નૈવેદ્ય ધરવું,
એ પછી ઇરીયાવહી (પ્રતિક્રમણ) પૂર્વક નીચે પ્રમાણે આઠ થોય વડે દેવવંદન કરવું. ॐ नमः पार्श्वनाथाय विश्वचिन्तामणीयते । ही धरणेन्द्रवैरोट्या पद्मादेवीयुताय ते ॥१॥
॥१९४॥ शान्तितुष्टिमहापुष्टि-धृति कीर्तिविधायिने। ॐ हीं द्विडव्यालवेताल-सर्वाधिव्याधिनाशिने ॥२॥ जयाऽजिताऽऽख्या विजयाख्यापराजितयाऽन्वितः । दिशांपालैघ्र हैर्यक्षैर्विद्यादेवीभिरन्वितः॥३॥
તીર્થયાત્રા શાન્તિકમ
*
For Personal & Private Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१९५ ॥
ॐ असिआउसाय नमस्तत्र त्रैलोक्यनाथताम् । चतुःषष्टिः सुरेन्द्रास्ते भासन्ते छत्रचामरैः ॥४॥ श्रीशंखेश्वरमण्डन-पार्श्वजिन! प्रणतकल्पतरुकल्प चूरय दुष्टतातं, पूरय मे वाञ्छितं नाथ ॥५॥
તીર્થયાત્રા ___ जंकिंचि० नमुत्थुणं० अरिहंत चेइआणं० करेमि का० वंदणवत्ति० १ नव० नमोऽ० *न्तिम स्तुतिअहँस्तनोतु स श्रेयः-श्रियं यद्ध्यानतो नरैः । अप्यन्द्री सकलाऽत्रैहि रंहसा सहसौच्यत॥१॥
लोगस्स सव्वलोए० अरिहन्त० वंदण० अन्नत्थ० १ नव० स्तुतिओमिति मन्ता यच्छासनस्य नन्ता सदा यदंही श्च।आश्रीयते श्रिया ते भवतो भवतो जिनाः पान्त
पुक्खरवरदी० वंदण० अन्नत्थ० १ नव० स्तुतिनवतत्त्वयुत्तात्रिपदी-श्रितारुचिज्ञानपुण्यशक्तिमता।वरधर्मकीर्तिविद्या-नन्दास्या जैनगीर्जीयात् ।३।
*॥१९५ ॥ सिद्धाणं बुद्धाणं० श्रीशान्तिनाथ आराधनार्थं करेमि का० वंदण० १ लोगस्स० ॐ नमोऽर्हत्० स्तुति०
તીર્થયાત્રા શાન્તિકમ
Join Education international
For Personal & Private Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________
તીર્થયાત્રા શાન્તિકમ
श्रीशान्तिः श्रुतशान्तिः प्रशान्तिकोसावशान्तिमुपशान्तिम् । ॥१९६ ॥
नयतु सदा यस्य पदाः सुशान्तिदाः सन्तु सन्ति जने ॥४॥ श्रीद्वादशाङ्गी आराधनार्थं करेमि का० वंदण० १ नव० नमो० स्तुति
सकलार्थ सिद्धिसाधन बीजोपाङ्गा । सदा स्फुरदुपाङ्गा ।
भवतादनुपहतमहा - तमोऽपहा द्वादशांगी वः ॥ ५ ॥ ॥ श्रुतदेवतायै करेमि का० अन्नत्थ० १ नव० नमो० स्तुति
वद वदति न वाग्वादिनि भगवति कः श्रुतसरस्वतिगमेच्छुः ।
रङ्गतरङ्गमतिवर तरणिस्तुभ्यं नम इतीह ॥ ६ ॥ તીર્થયાત્રા शासनदेवतायै करेमि का० अन्नत्थ० १ नव० नमो० स्तुति* શાન્તિકમ
उपसर्गवलयविलयन-निरताजिनशासनावनैकरताः । द्रतमिहसमीहितकृते, स्युः शासनदेवता भवताम् ॥ ७ ॥
॥१९६ ॥
Jain Education interna
For Personal & Private Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥१९७
તીર્થયાત્રા શાન્તિકમ
*
समस्तवेयावच्चगराणं० सन्ति० अन्नत्थ० १ नव० नमो० स्तुतिसंघेऽत्र ये गुरुगुणौघनिधे सुवैया-वृत्यादिकृत्यकरणैकनिबद्धकक्षाः ।
ते शान्तये सह भवन्तु सुराः सुरीभिः, सदृष्टयो निखिलविघ्नविघातदक्षाः ॥ ८ ॥ न२ पूर्ण सीने नमुत्थुणं, जावंति, खमा. जावतकेवि. नमोऽ. अजितशान्ति स्तवन जयवीयराय वा.
तेपछी इर्यावही पडिक्कमी काउसग्ग १ लोगस्सनो री 6५२ लोगस्स 42 sी सभासमा देइ क्षेत्रदेवतायै करेमि का० अन्नत्थ १ लोग० नमो० स्तुतियस्याः क्षेत्रं समाश्रित्य साधुभिः साध्यते क्रिया। सा क्षेत्रदेवता नित्यं भूयान्नः सुखदायिनी ॥१॥
भुवनदेवतायै करेमि० का० अन्नत्थ, १ नव० नमो० स्तुति| ज्ञानादिगुणयुतानां, नित्यं स्वाध्यायसंयमरतानाम् विदधातु भुवनदेवी, शिवं सदा सर्वसाधूनाम्।२।
शान्तिदेवतायै करेमि का० अन्नत्थ० १ लो० नमो० स्तुति| उन्मृष्टरिष्टदुष्ट-ग्रहगतिदुःस्वप्नदुर्निमितादि । संपादितहितसंप-नामग्रहणं जयति शान्तेः॥ ३॥
તીર્થયાત્રા શાન્તિકમ
॥१९७॥
For Personal & Private Use Only
www.ininelibrary.org
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________
क्षुद्रोपद्रवशमावणी करेमि का० अन्नत्थ० १ नव० १ लोगस्स० १ उवसग्गहरं० मे नो 16स ૨૧૮ મી કરી નમોહૃત્ સ્તુતિसवें यक्षाम्बिकाद्या ये वैयावृत्यकरा जिने । क्षुद्रोपद्रवसंघातं, ते द्रूतं द्रावयन्तु नः ॥४।।
તીર્થયાત્રા
શાન્તિકમ ઉપર એક નવકાર પૂર્ણ કહેવો.
એ પછી સ્નાત્રજલ કલશોમાં ભરી, મોટી ત્રાંબાકુંડીમાં સ્વસ્તિક કરી, વૃછાતનો અખ્ખલિત પાઠ , | બોલતાં બે કલશોવડે અખંડ ધારાથી ત્રાંબાકુંડીમાં લેવું. શાન્તિ પૂર્ણ બોલાઈ રહે ત્યાં સુધી ધારા ચાલુ જ રાખવી. શાન્તિપાઠમાં “શ્રી બ્રહ્મ નોર્થ શાનિત્તમૈવતુ' એ પછી શ્રી સંઘનાયક અમુક (સંઘપતિનું નામ હોય તે બોલવું'). ૨ નિર્મા , શ્રીલંક ગની શાન્તિર્મવતુ આટલો પાઠ વધારે બોલવો.
શાન્તિ પાઠ બોલીને કુંડીમાં લીધેલ જળ મસ્તકે લગાડવું. એ પછી ક્ષીર, કરંબો, બાટ, પંચધારી તીર્થયાત્રા છે
| લાપસી, વડા, સુંવાલી ૨૧, મગદળના લાડુ ૨૦, દહિં પાત્ર એ સર્વ એક થાલમાં મૂકી પ્રભુ આગળ શાન્તિકમ
ધરવા, પછી સંઘ મલીને સંઘવીને તિલક કરે. સંઘપતિ પણ સંઘનું સન્માન-સાધર્મિક વાત્સલ્યાદિક કરે.
શુભ લગ્નસમયમાં ચન્દ્રનાડીમાં સ્વર વહેતો હોય તે વખતે શુભ શકુને પોતાના ઘરથી પ્રયાણ મુહૂત જ કરવું. નગરની બહાર દહેરાસરાદિએ ત્યાં નિત્ય શુદ્ધ વેષ પહેરી, સાધુ અથવા શ્રાવકે બન્ને ટંક જ
--
For Personal Private Use Only
IHI www.
library.org
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૧૨૨૫
તીર્થયાત્રા શાન્તિકમ
*****.
જિનમંદિરમાં સાત સ્મરણનો પાઠ કરવો. વળી જે દિવસે પ્રસ્થાન કરે તે દિવસે સંઘવી પોતે અથવા પોતાનાં પરિવારમાં જે માણસ પંડિત અને ચતુર હોય તેણે (૧) નવકાર (૨) લોગસ્સ, (૩) ઉવસગ્ગહરં એ ત્રણની ફૂલ ગુંથણીયે ૧ નવકા૨વાલી ગણવી.
॥ इति तीर्थयात्रा शान्तिक विधिः ॥
00
For Personal & Private Use Only
********--
તીર્થયાત્રા શાન્તિકમ
૫૬૧૧૫
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________
રે ૨૦૦
(श्री तीर्थमाणारोपण विधिः) ઇરિયાવહિ કરી મુદ્રામક (૧) સૌભાગ્ય, (૨) પરમેષ્ઠિ, (૩) સુરભિ, (૪) ગરુડ, (૫) પદ્ય (૬) તીર્થમાળામુગર (૭) અંજલિ- દ્વારા વાસાભિમન્નણ- ૐ હ્નીં મર્દ નE: I મંત્ર બોલવા પૂર્વક નાણમાં પ્રભુજીને IPL રોપણ
વિધિ વાસક્ષેપ- દશદિપાલ પૂજા. આત્મરક્ષા (fક્ષ પ » સ્વાદા) સંઘપતિઓને વાસક્ષેપ.
શ્રીફળ લઈને નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા-ઈરિયાવહિ કરી ખમા, ઇચ્છા, સંદિ, ભગ, વસહી પવેલ (પહ) ઇચ્છે.
ખમા. ભગવદ્ સુદ્ધા વસહી તહત્તિ, ખમાં. ઇચ્છા, સંદિ, ભગવદ્ મુહપત્તિ પડિલેહું (પડિલેહ) ઇચ્છે,
ખમા, ઈચ્છકારી ભગવત્ તુમ્હ અહ તિસ્થમાલ આરાવેહ-આરોવેમિ ઈ ખમા, ઈચ્છકારી ભગવદ્ તુમ્હ અમ્ય તિસ્થમાલ આરોવાવણી-નંદીકરાવણી-વાસનિબ્બેવં કરેહ-કરેમિ ઈચ્છે- (વાસક્ષેપ)
Iિો ૨૦૦ ો ખમા, ઈચ્છકારી ભગવત્ તુમ્હ અખ્ત તિસ્થમાલ આરોવાવણી, નંદીકરાવણી-વાસનિકખેવ કરાવણી શ્રી દેવે વંદાવેદ-વંદામિ (ઈચ્છ.) ખમા, ઈચ્છા, સંદિ, ભગ, ચૈત્યવંદન કરું (કરેહ) ઈચ્છે.
તીર્થમાળારોપણ વિધિ
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ २०१ ॥
तीर्थभाणा
રોપણ
વિધિ
'चैत्यवंदन:
ॐ नमः पार्श्वनाथाय विश्वचिन्तामणीयते । ह्रीँ धरणेन्द्रवैरोट्या पद्मादेवीयुताय ते ॥१॥ शान्तितुष्टिमहापुष्टि - धृति कीर्तिविधायिने । ॐ ह्रीँ द्विड्व्यालवैताल-सर्वाधिव्याधिनाशिने ॥२॥ जयाऽजिताऽख्या विजयाऽख्या, पराजितयाऽन्वितः । दिशांपालैर्ग्रहैर्यक्षैर्विद्यादेवीभिरन्वितः ॥३॥ ॐ असिआउसाय नमस्तत्र त्रैलोक्यनाथताम् । चतुःषष्टिः सुरेन्द्रास्ते भासन्ते छत्र चामरैः ॥४ ॥ श्रीशंखेश्वरमंडन-पार्श्वजिन प्रणतकल्पतरुकल्प । चूरय दुष्टव्रातं, पूरय मे वांछितं नाथ ! ॥५ ॥ पछी नमुत्थु ही अरिहंत येईयाएं. मेड नवझरनो 13. पारी नमोऽर्हत्. डडी स्तुति डंडेवी, ते खाअहँस्तनोतु स श्रेयः श्रियं यद्ध्यानतो नरैः । अप्यैन्द्री सकलाऽत्रैहि रंहसा सहसौच्यत ॥१॥ લોગસ્સ-સવ્વલોએ-અન્નત્ય-એક નવકારનો કાઉ. પારી સ્તુતિ ઃओमितिमन्तायच्छा-सनस्य नन्ता सदायदंहीं श्च। आश्रीयते श्रिया ते भवतो भवतो जिनाः पान्तु ॥ २॥ पुरवर- वंहावत्तिखाखे अन्नत्थ- खेड नवडारनो डाउ पारी स्तुति :
For Personal & Private Use Only
तीर्थभाणाરોપણ
વિધિ
॥ २०१ ॥
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥२०२॥
तीर्थमाणाરોપણ વિધિ
नवतत्त्वयुता त्रिपदी-श्रितारुचिज्ञानपुण्यशक्तिमता।वरधर्मकीर्तिविद्या-नन्दास्या जैनगीजर्जीयात्।३
સિદ્ધાણં બુદ્ધાણં શ્રી શાન્તિનાથ આરાધનાર્થ કરેમિ કાઉસગ્ગ વંદણવત્તિઓએ-અન્નત્થ. એક લોગસ્સ, 516. पारी नमोऽर्हत्. डी स्तुति :
श्रीशान्तिः श्रुतशान्तिः प्रशान्तिकोऽसावशान्तिमुपशान्तिम् ।
नयतु सदा यस्य पदाः सुशान्तिदाः सन्तुसन्ति जने ॥४॥ શ્રી દ્વાદશાંગી આરાધનાર્થ કરેમિ કાઉસગ્ગ વંદણવત્તિઓએ અન્નત્ય - એક નવકારનો કાઉસગ્ગ પારી नमोऽर्हत्. डी स्तुति:
सकलार्थ सिद्धिसाधन-बीजोपाङ्गा सदा स्फुरदुपाङ्गा ।
भवतादनुपहतमहा-तमोऽपहा द्वादशागी वः ॥ ५ ॥ पछी सुहेवयामे भि स - अनित्थ- मे 14२नो 16. पारी नमोऽर्हत्. ही स्तुति :
वदवदति न वाग्वादिनि भगवति कः श्रुतसरस्वति गमेच्छुः ।
रङ्गत्तरङ्गमतिवर तरणिस्तुभ्यं नम इतीह ॥ ६ ॥
तीर्थमाणा
રોપણ
વિધિ
|॥२०२॥
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥२०३
तीर्थमाणाરોપણ
વિધિ
पछी शासनक्यामे ७२. 16. सनत्य- मे नारनो 16. नमोऽर्हत्. डी स्तुति :
उपसर्ग वलयविलयन-निरता जिनशासनावनैकरताः ।।
द्रुतमिह समीहितकृते स्युः-शासनदेवता भवताम् ॥ ७ ॥ समस्तपेयावश्य।२।५i - रेमि 16. मे नव. नमोऽर्हत्. 380 स्तुति :
संघेऽत्र ये गुरुगुणौघनिधे सुवैया-वृत्यादिकृत्यकरणैक निबद्धकक्षाः । . ते शान्तये सह भवन्तु सुराः सुरीभिः, सद्दृष्टयो निखिल विघ्नविघातदक्षाः ॥ ८ ॥ नमुत्युgi adla ये ई - And अविसाडू - नमोऽर्हत्. स्तवन :ओमिति नमो भगवओ, अरिहंत - सिद्धाऽऽयरिय-उवज्झाय ।। वर-सव्व-साहु-मुणि-संघ, धम्म-तित्थ-पवयणस्स ॥ १ ॥ (आर्या) सप्पणव नमो तह भगवई, सुयदेवयाए सुहयाए । सिवसंति देवयाणं, सिवपवयण देवयाणं च ॥ २ ॥ (आर्या)
તીર્થમાળારોપણ વિધિ
| ॥२०३॥
For Personal Private Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________
તીર્થમાળારોપણ વિધિ
"ાડા-નમ-અનેરૂં-વ-વા-"યુવેર-હૂંસા / ૨૦૪ ો
“વો-નાગુત્તિ રસદ-મવિય સુવિલા પાનામાં છે રૂ (મા) સોમ-યમ-વUT-“સમU-“વાસવા તદેવ પંડ્યું ! તદ સ્નોનાપાત્રથા, સૂરદા ય નવદં . ૪ . (ગા ) साहंतस्स समक्खं, मज्झमिणं चेव धम्मणुट्ठाणं ।
सिद्धिमविग्धं गच्छउ, जिणाइ नवकारओ धणियं ॥ ५ ॥ (आर्या)
| પછી જયવીયરાય - સંપૂર્ણ કહેવા પછી બે વાંદણાં, ખમા, ઇચ્છ. ભગવદ્ તુમ્હ અહ સિરિ તીર્થમાળા- તિસ્થમાલ આરોવાવણી નંદી કરાવણી - વાસનિષ્ણેવ કરાવણી - દેવવંદાવણી નંદીસૂત્ર સંભળાવણી રોપણ
નંદીસૂત્ર કઢાવણી કાઉસગ્ગ કરાવો (કરાવેહ) ઇચ્છે . વિધિ
- ખમા. ઇચ્છ. ભગ. તુમહે અહ સિરિ તિસ્થમાલ આરોવાવણી નંદી કરાવણી - દેવવંદાવણી નંદીસુત્ર | સંભલાવણી નંદીસૂત્ર કઢાવણી કરેમિ કાઉ. અન્નત્થ. લોગસ્સનો કાઉ. પારી પ્રગટ લોગસ્સ.
દિ
૨૦૪
For Personal Price
Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥२०५ ॥
तीर्थमाणाરોપણ વિધિ
६७. भा. ५साय 3री मम नहीसूत्र संमायो (Aiमणो) छ. નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણવાર નંદીસૂત્ર સંભળાવવું.
॥ नंदी सूत्र ॥ नाणं पंचविहं पन्नतं तं जहा आभिणि बोहिअनाणं सुयनाणं ओहिनाणं मण पज्जवनाणं केवलनाणं तत्थ चत्तारि नाणाई ठप्पाइं ठप्पिज्जति नो उद्दिसिज्जति नो समुद्दिज्जति नो अणुन्नविज्जति सुअनाणस्स उद्देसो समुद्देसो अणुन्नाणुओगो पवत्तइ इमं पुण पठ्ठवणं पडुच्च भव्वस्स (भव्वाए,भव्वाणं) तित्थमालं आरोव नंदि पवत्तेह । नित्थारपारगाहोह (तहत्ति)। इच्छामो अणुसटुिं नमो खमासमणाणं.
તીર્થમાળારોપણ વિધિ
॥२०५॥
Inin Education in
For Personal & Private Use Only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ २०६ ॥
તીર્થમાળા
રોપણ
વિધિ
-ખમા. ઇચ્છ. ભગ. તુમ્હે અમ્લ તિત્થમાલં આરોવેહ આરોવેમિ (ઇચ્છું). ખમા સંદિસહ કિં. ભણામિ - વંદિત્તા પવેહ - ખમા - ઇચ્છ. ભગવન્ તુમ્હે અમ્લ તિત્થમાલા આરોવિયા ઇચ્છામો અણુસિટ્ટ આરોવિયા આરોવિયા ખમાસમણાણું હસ્થેણં સુત્તેણં અત્યંણં તદુભયેણં સમ્મ ધારિજ્જાહિ ગુરુગુણગણેહિં વુગ્નિજ્જાહિ નિત્થારપારગા હોહ (તહત્તિ)
—ખમા. તુમ્હાણું પવેઇયં સંદિસહ સાહૂણં પવેમિ પવેહ ઇચ્છું— નવકાર ગણવા પૂર્વક ત્રણ પ્રદક્ષિણા (સકળસંઘ ચોખાથી વધાવે)
ખમા. તુમ્હાણું પવેઇયં સાહૂણં પવેઇયં સંદિસહ કાઉસગ્ગ કરેમિ-કરેહ ઇચ્છું. ખમા. ઇચ્છ. ભગવન્ તુમ્હે અમ્હ તિત્થમાલં આરોવાવણી નંદી કરાવણી વાસિનક્ષેવ કરાવણી - નંદીસૂત્ર સંભળાવણી નંદીસૂત્ર કઢાવણી કરેમિ કાઉ. એક લોગ. નો. કાઉ. પારી પ્રગટ લોગસ્સ. પવેયણું - પચ્ચક્ખાણ - અવિધિ આશાતના. -હિતશિક્ષા.
॥ કૃતિ તીર્થમાળોપન વિધિ ।।
For Personal & Private Use Only
* તીર્થમાળારોપણ
વિધિ
॥૨૬॥
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________
રે ૨૦૭
તીર્થનાયક શ્રી વર્ધમાન સ્વામિને નમો નમઃ
સકલલબ્લિનિધાનાય શ્રી ગૌતમસ્વામિને નમોનમઃ શ્રી શાંતિ સ્નાત્ર તથા અષ્ટોત્તરી સ્નાત્રની સામગ્રીની યાદી
શ્રી શાંતિ
Eાનાત્ર તથા શાંતિ સ્નાત્ર
અષ્ટો. ] શાંતિ સ્નાત્રા
અષ્ટો. |
અષ્ટોતરી શ્રીફળ નંગ ૫૧ || નંગ ૧૨૫ ટોપરાના કાછલા
નં. ૨ સ્નાત્રની લાલનાડાછડીના દડા નં. ૬
સુકી દ્રાક્ષ ગ્રામ ૧૦૦ ગ્રામ ૧૦૦
સામગ્રીની
યાદી ગ્રામ ૧૦૦] ગ્રામ ૧૦૦ પીસ્તા
ગ્રામ ૫૦ ગ્રામ ૫૦) સોપારી કી. ૧, ૨૦૦ ગ્રામ કી. ૨! ચારોલી
ગ્રામ પ૦ ગ્રામ ૫૦ લાલ સોપારી | નં. ૧૫ ઇલાઇચી
ગ્રામ ૨૦ ગ્રામ ૨૦ કાળી સોપારી
બદામ મીંજ
ગ્રામ ૫૦ ગ્રામ પ૦) આખી બદામ ગ્રામ ૨૦૦|| ગ્રા. ૩00 કાજુ
ગ્રામ પ0 ગ્રામ પ૦)
ર ૨૦૭ ખારેક નં. ૧૫] નં. ૧૫ લવીંગ
ગ્રામ ૧૦ ગ્રામ ૧૦) મીંઢળ મરડાસીંગ બાંધેલા નં. ૫૦|| નં. ૭૫]. તિજ
ગ્રામ ૨૫ ગ્રામ ૨૫]
શ્રી શાંતિસ્નાત્ર તથા અષ્ટોતરી સ્નાત્રની સામગ્રીની યાદી
For Personal Price
Only
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૦૮
શ્રીશાંતિ
સ્નાત્ર તથા
અષ્ટોતરી
સ્નાત્રની
સામગ્રીની યાદી
**************
Jain Education Internat
શાંતિ સ્નાત્ર
કપૂર ગોટી
રતાંજલીનું લાકડું અગરનું લાકડું મરજ કંકોલના દાણા
કાચો હીંગલોક
સરસવ
ગોળ
પતાસા બુરું ખાંડ
ખડી સાકર
કાળા તલ
મમરા
નં. ૪
ગ્રા. ૨૫
ગ્રા. ૨૫
નં. ૧૧
ગ્રા. ૫
ગ્રા. ૫૦
કી. ૧॥
કી. ૧
ગ્રામ ૫૦૦
ગ્રામ ૨૦૦
ગ્રામ ૧૦૦
ગ્રામ ૧૦૦
અો.
નં. ૪
ગ્રા. ૨૫
ગ્રા. ૧૨૫
નં. ૧૧
ગ્રા. ૫
કી. ૧
A. 911
કી. ૨
ગ્રામ ૫૦૦
ગ્રામ ૨૦૦
ગ્રામ ૧૦૦
ગ્રામ ૧૦૦
શાંતિ સ્નાત્ર ગાયનું ઘી મહોત્સવનાં ભેંસનું ઘી દિવસ મુજબ
ભગવંતની રસોઇ માટે
દળેલું મીઠું
મરચું
હળદર
ધાણાજીરુ
રાઇ
ST
પાપડ
સારેવડા
વડી
મેંદાની સેવ
For Personal & Private Use Only
કી. ૩
કી. ૨
ગ્રામ. ૨૦૦
ગ્રામ ૧૦૦ ગ્રામ ૫૦
ગ્રામ ૫૦
ગ્રામ ૧૦ નં. ૫
નં. ૫
ગ્રામ ૧૦૦
ગ્રામ ૨૦૦
અષ્ટો.
કી. ૪
કી. ૨
ગ્રામ ૧૦૦
ગ્રામ ૧૦૦
ગ્રામ ૫૦
ગ્રામ ૫૦
ગ્રામ ૧૦
નં. પ
નં. પ
ગ્રામ ૧૦૦
ગ્રામ ૧૦૦
**********
* * * * * * * * * *
શ્રીશાંતિ
સ્નાત્ર તથા
અષ્ટોતરી
સ્નાત્રની
સામગ્રીની
યાદી
/૨૦૮ ॥
www.jainlibtkey.org
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________
તે ૨૦૧
ع
શ્રી શાંતિસ્નિાત્ર તથા અષ્ટોતરી
ه
સ્નાત્રની
م
| સામગ્રીની
યાદી
શાંતિ સ્નાત્રા
અષ્ટો. શાંતિ સ્નાત્ર
અષ્ટો, સિરૈયાની સામગ્રી
ગોરૂ ચંદન મી.ગ્રા ૧૦૦ || મી.ગ્રા૧૦૦ વાસક્ષેપ
ગ્રામ ૧૦૦ || ગ્રામ ૧૫૦| અગરનો ચુઓ ગ્રા. ૫ દશાંગ ધુપ ગ્રામ ૧૦૦|| ગ્રામ ૧૦૦) જુદી જુદી અત્તર શીશી નં.૩ અગરબત્તીના પડીકા નં. ૧
ગુલાબજળનો શીશો નં. ૧ ચાંદીના વરખ થોકડી ૧૧ || થોકડી ૧૪
|(ગંગાજળ તીર્થજળ) * સોનાના વરખ પાના ૨ પાના ૨,
૨૧ તારનો દડો નં. ૧ સોનેરી કાતરેલું બાદલું ગ્રામ ૫ ગ્રામ પ|
(કાચા સુતરનો લાવવો.). સોના-રૂપાના ફૂલ ગ્રામ ૧૦ ગ્રામ ૧૦
કેસર
ગ્રામ૩ ગ્રામ ૪ પંચરત પોટલી નં. ૧૫ નં. ૨૦
બરાસ
ગ્રામ ૨૦ ગ્રામ ૨૦ | સર્વૌષધી પડીકું નં. ૧ || નં. ૧
નં. ૧
પૂંજણી મી.ગ્રા. ૨૦૦|| મી.ગ્રા૨૦૦ કસ્તુરી અંબર | મી. ગ્રા. ૨૦૦]ીમી.ગ્રા૨૦૦|
મોરપીંછી
નં. ૧
م
શ્રી શાંતિસ્નાત્ર તથા અષ્ટોતરી સ્નાત્રની સામગ્રીની યાદી
॥२०९ ॥
એક
Inn Education International
For Personal & Private Use Only
www.inneborg
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥२१०॥
મીટર ૧
અખો. મીટર ૧ મીટર ૫
.ܕ .3 .ܕ
* *
શ્રી શાંતિસ્નાત્ર તથા અષ્ટોતરી
સ્નાત્રની | સામગ્રીની
યાદી
*
શાંતિ સ્નાત્રા
અષ્ટો. કાપડની યાદી પાંચ પટ્ટો મશરુ મીટર ol|l| મીટર oil| લાલ રેશમી કાપડ મીટર ૨II મીટર ૪ પીળુ રેશમી કાપડ મીટર ૨) મીટર ૩ લીલું રેશમી કાપડ મીટર oil મીટર ૧| સફેદ રેશમી કાપડ મીટર ૨ મીટર ૨) લીલા કકડા
નં. ૩ મીટર ૨ જાંબલી રેશમી કાપડ મીટર on|| મીટર ol વાદળી રેશમી કાપડ મીટર oil| મીટર oil| કાળું રેશમી કાપડ મીટર ol| મીટર oil| સુતરાઉ લીલી છીંટ મીટર ol| મીટર oil લાલ કસુંબો
મીટર ૪ મીટર ૬ મલમલ
મીટર ૩ || મીટર ૪ |
શાંતિ નાગ ખાદી નન કલાક (સેનો) મીટર ૫ નિપકીન ટુવાલ પંચીયા
નં. ૪ રેશમી પૂજાની જોડ નં. ૪ કસબી તાસ અનાજની યાદી ચોખા ડાંગર
ગ્રામ. પ00 ઘઉં
ગ્રામ. પ00 જવ
ગ્રામ. ૫00]
નં. ૪ મીટર on
શ્રી શાંતિ- IT સ્નાત્ર તથા) અષ્ટોતરી | સ્નાત્રની | સામગ્રીની તિ યાદી
કી. ૧૦
કી. ૧ - કી. ૧
॥२१०॥
| કી. ૧
Join Education International
For Personal & Private Use Only
www.ebayora
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૨૬૬
શ્રીશાંતિ
સ્નાત્ર તથા
અષ્ટોતરી
સ્નાત્રની
સામગ્રીની
યાદી
Jain Education international
જુવાર
મગ
અડદ
ચણા
ચોળા
શાંતિ સ્નાત્ર
ચણાની દાળ
મગની દાળ
અડદની દાળ
ઘઉંના ફાડા
ઘઉંનો લોટ
ચણાનો લોટ મગનો લોટ
ગ્રામ. ૫૦૦
ગ્રામ. ૫૦૦
ગ્રામ. ૫૦૦
ગ્રામ. ૫૦૦
ગ્રામ. ૫૦૦ ગ્રામ. ૧૦૦
ગ્રામ, ૧૦૦
ગ્રામ. ૧૦૦ ગ્રામ. ૨૦૦ કી. ૨
ગ્રામ ૨૦૦
ગ્રામ ૨૦૦
અષ્ટો,
કી. ૧
કી. ૧
કી. ૧
કી. ૧
કી. ૧
ગ્રામ. ૧૦૦ ગ્રામ. ૧૦૦ ગ્રામ. ૧૦૦ ગ્રામ. ૨૫૦ કી. ૨
ગ્રામ ૨૦૦
1
શાંતિ સ્નાત્ર અડદનો લોટ
ચોખાનો લોટ
ચોળાનો લોટ
ગ્રામ ૨૦૦
ગ્રામ ૨૦૦
ગ્રામ ૨૦૦
અષ્ટોત્તરીસ્નાત્ર હોય તો વાંસના જવારા અોનરીનાત્ર હોય તો પીટીકાના માપના લાકડાના ચોકઠા
માટીના વાસણો માટીની કુંડી
માટીના મોટા કોડીયા માટીના ઢોસકા માટીએક થાળ ભરી જોઇએ
For Personal & Private Use Only
નં. ૧
નં. પ
નં. ૪
અષ્ટો.
ગ્રામ ૨૦૦
ગ્રામ ૨૦૦
ગ્રામ ૨૦૦
નં. ૪
નં. ૨
નં. ૧ નં. ૧૦
થાળ ૧ કરાવવો
શ્રીશાંતિ
સ્નાત્ર તથા અષ્ટોતરી
સ્નાત્રની
સામગ્રીની
યાદી
॥ २११ ॥
www.jainlibtky.org
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________
અષ્ટો.
=
قم
ف
=
૨૦૦]
•f 'f 'f
م
=
8 | શ્રી શાંતિBસ્નાત્ર તથા | અષ્ટોતરી
સ્નાત્રની | સામગ્રીની
યાદી
ه
શાંતિ સ્નાત્ર
અષ્ટો. ] | અડાયા છાણાનો ભૂકો નં. ૪નો
કરાવવો || નં. ૨૦ કાચી મોટી ઇંટો અષ્ટોત્તરી સ્નાત્ર હોય તો કાચી- ઇંટોની વિદિકા બનાવવા માટે રેતી- કાચી ઈંટો
કિડીયાને પૂછી જોઇએ તેટલી મંગાવવી શ્રી શાંતિ
પરચૂરણ સામગ્રી સ્નાત્ર તથા
દીવાસળીની પેટી ખાત્રની ગરી રૂનું નાનું બંડલ નં. ૧|| નં. ૧ સામગ્રીની તક બોયાં
નં. ૫૦ નં. ૫૦ યાદી
સુતરાઉ દોરી ગ્રામ ૨૫O||ગ્રામ ૫Oo ચપ્સ
| નં. ૧|
શાંતિ સ્નાત્ર કાતર સુડી પત્થરનો ખરલ સોયા
નં. ૨ ભગવંતની રસોઇના વાસણ તપેલું મોટું
નં. ૧ નાની-મોટી તપેલી નં. ૧૦ થાળી
નં. ૧૦ વાટકા
નં. ૨૫ તવી
નં. ૧ તાવડી સાંણસી
નં. ૨
't
ه
ને. ૧૦
અષ્ટોતરી છે
ه
م
*
: 'f 'f 'F
થી પ ૨૨૨ રે
*
مه به
*
*
con
For Personal Price
Only
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ २१३ ॥
શ્રીશાંતિસ્નાત્ર તથા
અષ્ટોતરી
સ્નાત્રની
સામગ્રીની
યાદી
શાંતિ સ્નાત્ર
ચીપીયો
નં. ૧
નવગ્રહ પૂજન માટે ઘેર બનાવવાના લાડુની યાદી
ચણાની દાળના લાડુ
મગની દાળના લાડુ
અડદની દાળના લાડુ કાળાતલના લાડુ મમરાના લાડુ આખા ઘઉંના લાડુ
આખા મગના લાડુ ચોખાના લોટના લાડુ મગના લોટના લાડુ
*
નં. ૪
નં. ૪
નં. ૪
નં. ૪
નં. ૪
નં. ૪
નં. ૨
નં. ૪
નં.૯
અો.
નં. ૨
આજ
પ્રમાણે
લાડવા
બનાવવા
શાંતિ સ્નાત્ર
નં. ૯
ચુરમાના લોટના લાડુ અષ્ટોત્તરી સ્નાત્ર હોય તો ૧ થાળ સુખડી બનાવવી.
શાંતિસ્નાત્ર માટે ફળ, નૈવેધ, ફૂલની યાદી
ફળ ૪ જાતના દરેક જાતના ૩૧ તડબુચ,ટેટી,અનાનસ,લીલાશ્રીફળ, પપૈયા દરેક ત્રણ અથવા પાંચ નૈવેદ્ય ૪ જાતના દરેક
નં. ૩૧
પેંડા
નં. ૩૧
નં. ૭૫
પાન કપૂરી ડીંટાવાળા શેરડીના પુંછડાવાળા સાટા નં. ૪
For Personal & Private Use Only
અષ્ટો.
નં. ૧૧૧
બાજુ
મુજબ
નં. ૧૧૧
નં. ૧૧૧
નં. ૧૫૦
નં. ૪
શ્રીશાંતિ
સ્નાત્ર તથા
અષ્ટોતરી
સ્નાત્રની
સામગ્રીની
યાદી
૫૨૬૩૫
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________
અષ્ટો.
| ૨૨૪
જ
શ્રી શાંતિસ્નાત્ર તથા અષ્ટોતરી
સ્નાત્રની | સામગ્રીની
યાદી
શ્રી શાંતિસ્નાત્ર તથા અષ્ટોતરી સ્નાત્રની સામગ્રીની જ યાદી
શાંતિ નાત્રા
અષ્ટો.
શાંતિ સ્નાત્રા પાંચ જાતના શાક દરેક ગ્રામ ૫૦||બાજુ મુજબ
પાવલી
૧૦ રૂા. || ૩૦ રૂા. ગાયનું દૂધ લીટર ૨ | || લીટર ૩ દશીયા
નં. ૩૦]\ નં. ૧૨૦ ભેંસનું દૂધ
લીટર ૧ લીટર ૧ દહીં (મેળવવું) ગ્રામ ૫૦૦|| ગ્રામ ૫૦૦
દેરાસરની સામગ્રી ગુલાબ નં. ૧૫૦ નં. ૩૦૦
ત્રણ બાજોઠ સાથેનું શીખર વગરનું પરનાળીયો જાસુદ નં. ૫૦|| નં. ૧૦૦ સિંહાસન
બાજોઠ જાઇ,જુઈ,મોગરો,પારસ ગ્રા.૧૦૦ ગ્રા.૧00 |(પરનાળીયો બાજોઠ)
મોટો ૧ લાલ સફેદ કરેણ ગ્રામ ૧૦૦ ગ્રામ ૧૦૦ પાસે મૂકવાની દીવી મોટી નં. ૨
ગ્રામ ૨૫૦|| ગ્રામ ૨૫૦ તાંબાના કોડીયા પહેરવાના હાર નં. ૧૦|| નં. ૧૦ અખંડ દીવા માટે મોટું ફાનસ નં. ૧ આસોપાલવના તોરણ બંધાવવા
મોટું જીભવાળું કોડીયું નં. ૧ રોકડા રૂપીયા નં. ૫૧ || નં. ૧૫૧|
વાઢી
૧ નં. ૨ ||
ડમરો
॥२१४॥
Jain Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.inneborg
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________
.. له
ܘ .
.
م
•
.
به
| શ્રી શાંતિસ્નિાત્ર તથા | અષ્ટોતરી
સ્નાત્રની સામગ્રીની યાદી
.
سه
" નં. ૨
નં. ૧
||
શાંતિ સ્નાત્ર મે ૨૨૫ પર ચાંદીના છત્ર
નં. ૨ કલાઇવાળી ગોળી પાણી ભરવાના નળા અષ્ટમંગળના ઘડા
ઘંટાકર્ણની થાળી શ્રી શાંતિ
૧૦૮ દીવાની આરતી થાળનં. ૧ સ્નાત્ર તથા જર્મનના થાળ
. ૨૫ અષ્ટોતરી
જર્મનના વાટકા . ૧૦ સ્નાત્રની
જર્મનની સેવા કરવાની થાળીન.૨૫ સામગ્રીની
જર્મનની સેવા કરવાની વાટકીનં.૩૦ |િ જર્મનના કળશ નં. ૧૦)
જર્મનની ડોલ
.ܕ
અખો.
શાંતિ નાત્રા નં. ૪| જર્મનના દેગડા
નં. ૨ નં. ૧ જર્મનની કુંડી નાની ૨ નિવગ્રહ પાટલો
નં. ૧ દશર્દિકપાલ પાટલો અષ્ટમંગળ પાટલો નં. ૧
બેસવાના પાટલા નં. ૨૦ નં. ૩૫
લાકડાની બાજોઠી/બાજોઠ નં. ૪ નં. ૧૫ લાકડાની પાટ
નં. ૪|| નં. ૨૫
સોનાનો કળશ, વાટકી, થાળી – નં. ૩૦
૧૦૮ નાળચાનો કળશ નં. ૧| નં. ૧૦
વૃષભનો કળશ નં. ૧ નં. ૪]
= = •s
નં. ૨૦
જ
૮
ܐ .ܢܢ .ܢܢ .ܢܢ .ܕ܂ .3
=
યાદી.
૨૬૧ |
=
=
For Personal & Private Use Only
www.minibusyong
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________
Il
શ્રી શાંતિસ્નાત્ર તથા અષ્ટોતરી સ્નાત્રની સામગ્રીની
યાદી
શાંતિ સ્નાત્ર ] અષ્ટો. | શાંતિ ૨નાત્ર
આણો. તો ૨૧૬ થી ચાંદીનો કળશ
નં. ૧|. કુંભસ્થાપનામાં જોઇતા ફળ, નૈવેધ, ચંદરવા પુંઠીયા તોરણ જોડ ૨ || જોડ ૨ ફૂલની યાદી. ગ્લાસ વાળા ફાનસ-૨ ધુપધાણા
ફળ મીક્ષા 1 નંગ ૫ | નંગ ૧૧ દર્પણ, ચામર, પંખો, ઘંટડી,
નિવેદ્ય મીક્ષા નં. ૫|| નં. ૧૧ થાળી, વેલણ કાંસાના, કથરોટ નં.૨ || ન
પાન કપુરી ડીંટાવાળા નં. ૧૦|| નં. ૧૦ શ્રી શાંતિ
ગાયનું દૂધ ગ્રામ ૫૦૦ ગ્રામ ૫૦૦ તાવેતા સ્નાત્ર તથા
દહીં
ગ્રામ ૫૦ ગ્રામ ૫૦ ઝારો અષ્ટોતરી ની
ગુલાબ
નં. ૨૫ સ્નાત્રની ચમચા
નં. ૧૦ નં. ૧૦ સામગ્રીની ] ઓરસીયો, વેલણ
જાઈ, જુઈ, મોગરો, પારસગ્રા. ૫૦| યાદી
ગ્રા. ૫૦ લોટ ચાળવાની ચારણી નં. ૧
ડમરો
ગ્રામ ૧૦૦ ગ્રામ ૧૦૦ પાણી ભરવાનો નળો નં.
પહેરવાના હાર નં. ૫
'
.ܕ .ܕ .
નં. ૨૫
જાસુદ
''f 'f 'f '
.ܕ .ܕ
*
એ ૨૬
*
*
Jain Education Internal
For Personal & Private Use Only
www.inneborg
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________
અષ્ટો. |
નં. ૩
નં. ૧૧
૦
નં. ૧૦
૦
શાંતિ સ્નાત્ર આસોપાલવના તોરણ નં. ૫| રોકડા રૂપીયા
નં. ૧૧] પાવલી . દશીયા
નં. ૧૦ નવગ્રહ પૂજનમાં જોઇતા ફળ, નૈવેધ, ફૂલની ચાદી. મોસંબી નારંગી દાડમ સફરજન
શાંતિ સ્નાત્ર
અષ્ટો. બીજોરા લીલી દ્રાક્ષ, ગ્રામ ૧૦૦ || ગ્રામ ૧૦ |
કરી શ્રી શાંતિ
ટિસ્નાત્ર તથા પાન કપૂરી નં. ૫૦
| અષ્ટોતરી ઘેબર * નં. ૩
સ્નાત્રની પંડા
| સામગ્રીની બુંદીના લાડુ
યાદી મોહનથાળ મસુર મગજ
નં. ૭ ગુલાબ નં ૧૦૦ ||ન. ૧૦૦
થી ૨૨૭ છે જાસુદ
નં. ૨૫|| નં. ૨૫ જાઇ,જુઈ,મોગરો,પારસ.ગ્રા.૧૫૦|| ગ્રા. ૧૫૦
- -
- ૦ ૦ ૦ ૦ % 6
- - -
૦
૦
શ્રી શાંતિસ્નાત્ર તથા|I અષ્ટોતરી સ્નાત્રની સામગ્રીની યાદી
.ܕ .
નં. ૭ નં. ૭ નં. ૬
-
16mmm 60
ન
.3 .ܦܢ .ܕ .ܢ
ચીકુ
નં. ૬
શેરડીના કકડા ૬”ના નંગ નં.
છે
Jain Education Internet
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥२१८॥
શ્રી શાંતિસ્નાત્ર તથા અષ્ટોતરી સ્નાત્રની સામગ્રીની યાદી
શાંતિ સ્નાત્ર
અખો. ]
બિસવાના પાટલા નં. ૧૫ લાલ સફેદ કરેણ ગ્રામ ૧૦૦ || ગ્રામ ૧૦૦ બાજોઠી
નં. ૪ ડમરો ગ્રામ ૨૫૦ ગ્રામ ૨૫ | સામગ્રી માટે જર્મનનાથાળ - ૧૫
શ્રી શાંતિચંપાના ફૂલ નં. ૧૫ નં. ૧૫ વાડકા
નં. ૧૦]
દસ્નાત્ર તથા પહેરવાના હાર
| અષ્ટોતરી નં. ૧૦ | નં. ૧૦ બેસવા માટે કટાસણા નં. ૬
સ્નાત્રની આસોપાલના તોરણ નં. ૫ (મુહપત્તિ વગરના ઘરમાંથી કાઢવા).
સામગ્રીની ડાભ ધરો અઘેડાની લેખણ નં. ૨ | (૧) કુંભસ્થાપન :- સજોડે
યાદી રોકડા રૂ. ૨૫ રૂા. ૨૫
(૨) દીપક સ્થાપન :- સજોડે પાવલી આ નં. ૫ નં. ૫)
(૩) જ્વારારોપણ :- ચાર કુમારિકા દશીયા નં. ૩૫ નં. ૩૫
(૪) નવગ્રહપૂજન :- સજોડે ગાયનું દૂધ લીટર oiા| લીટરે oil
(૫) દશદિકપાલ પૂજન-સજોડે દહીં ગ્રામ પ0 ગ્રામ ૫૦ (૬) અષ્ટમંગલ પૂજન :-સજોડે
કરા ૨૧૮ રો નવગ્રહ, દશદીપાલ, અષ્ટમંગળ,
(સજોડેને બદલે બે પુરુષો બેસી શકશે) બે બહેનો જ પાટલા નં. ૩ પૂજન માટે જોઈએ.
બેસી નહિ શકે..
Join Education in
For Personal & Private Use Only
Isel www.janyag
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________
સૂચના : નવગ્રહાદિ નૈવેદ્યના લાડવા બનાવવા ૫૨૧૧ ॥ ॥ માટે ચાર મા બાપ વાળી બે પરણેલી સૌભાગ્યવતી વ્હેનોની જરૂર પડશે.
શાંતિસ્નાત્રના દિવસે
શ્રીશાંતિ
સ્નાત્ર તથા
અષ્ટોતરી
સ્નાત્રની સામગ્રીની યાદી
*****
(૧) પ્રભુસ્થાપન
(૨) દીપક સ્થાપન (પ્રભુજીના જમણી બાજુ તથા ડાબી બાજુ)
(૩) ગોળી સ્થાપન
(૪) શાંતીદેવીની સ્થાપના
(૫) બાકળા આપવાના
દરેકમાં બે સજોડા જોઇશે.
શાંતિસ્નાત્રમાં
કુલ ૨૭ પૂજા દરેક પૂજામાં નીચે પ્રમાણે નવ વ્યક્તિ લાભ લઇ શકશે.
(૧) સોનાનો - ચાંદીનો
(૨) ૧૦૮ નાળચાવાળો
(૩) ઋષભનો કળશ લઇને ઉભા રહેવું. (૪) કેસર પૂજા
૪કળશ લઇને
For Personal & Private Use Only
૧
(૫) પૂષ્પ પૂજા
(૬) બે બહેનો ઘી પૂરવા માટે
૨
(૭) રૂા. ૧ા, શ્રીફળ, પેંડો લઇને ઉભા રહેવાનું. (પૂજાના કપડા ન હોય તો ચાલે)
શ્રીશાંતિ
સ્નાત્ર તથા
અષ્ટોતરી
સ્નાત્રની સામગ્રીની
યાદી
૫૨૬૬૫
www.janelibrary.org
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૨૨૦ ॥
-: સંક્ષિપ્ત પાટલા પૂજન સામગ્રીની યાદી :
ચોખા - કિ. ૧૫
નાડાછડી - દડો ૧
કંકુ - ૨૫ ગ્રામ
શ્રીફળ -. ૫ નંગ
સોપારી - ૬૦
બદામ - ૩૧
પતાસા - ૩૧
- ૨૫
રોકડા રૂપિયા પાવલી - રૂા. ૩ની (૧૩) દશીયા - રૂા. ૩ના (૩૦) સાત ધાન - જુવાર, જવ, મગ, અડદ, ચણા, ચોળા, ઘઉં વ.
દરેક ૨૫૦ ગ્રામ
ખારેક - નં. ૫ ટોપરાની કાછલી - નંગ ૧ બેસવાના પાટલા - નં. ૧૦ ધૂપ પેકેટ - ૧
મીંઢળ મરડાસીંગ - ૨૦‘નંગ
કપુરી પાન ડીંટા વાળા - નં. ૪૦ ફળ - કુલ ૩૧ નંગ નૈવેદ્ય - કુલ ૩૧ નંગ નવગ્રહ-દદિક્પાલ અષ્ટમંગળ પાટલા દરેક - ૧ / ૧ ત્રણ બાજોઠ
પંચ રત્નની પોટલી - ૫ નંગ વાસક્ષેપ - ૫૦ ગ્રામ કપૂર ગોટી - ૧ નંગ સોનેરી કાતરેલું બાદલું - ગ્રામ
૨॥
કટાસણા - નં. ૬
કેસર - ૨ ગ્રામ
(મુહપત્તિવગરના ઘરમાંથી લાવવા) બરાસ - ૧૦ ગ્રામ
For Personal & Private Use Only
"૨૨૦ ॥
www.jainlibay.org
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________
Tો ૨૨૬ તો
સોનેરી વરખ પાનું - ૧ નેપકીન - નંગ ૫ દૂધ - ૫૦૦ ગ્રામ દહીં - ૧૦૦ ગ્રામ મેળવવું. સ્નાત્રની તમામ સામગ્રી પૂજા કરવાની થાળીઓ પૂજા કરવાની વાટકીઓ કુંડી - ૧ થાળા મોટા નં. ૭ વાટકા - નં. ૭ થાળી વેલણ
ફૂલ ગુલાબ - નં. ૫૦ સફેદ ફૂલ નાના મીક્ષ- ૧૦૦ગ્રા. ડમરો - ૨૫૦ ગ્રામ પહેરવાના હાર - ૧૦ નં. (પીળા ગોટાના) સંક્ષિપ્ત પાટલા પૂજનમાં પ્રથમ (૧) દશદિપાલ પૂજન (૨) નવગ્રહ પૂજન (૩) અષ્ટમંગલ પૂજા
જલયાત્રા વિધાનમાં જોઇતી
સામગ્રી શાંતિસ્નાત્ર, અષ્ટોત્તરી, પ્રતિષ્ઠા, અંજનશલાકા વ. ની સામગ્રીમાંથી મેળવી લેવી. ઉપરાંત : લીલું રેશમી કાપડ - ૧ મીટર લાલ રેશમી કાપડ - ૧ મીટર પીળું રેશમી કાપડ - ૧ મીટર જરમનના લોટા નં. ૫ ન મળી શકે તો માટીના ઘડા લાવવા. ફળ નૈવેદ્ય વિધિકારકને પૂછીને લાવવા.
| ॥२२१॥
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________
(પ્રભ - પ્રવેશ - ખનન - બારસાખ - મુકવો. સામગ્રીની યાદી.) ॥२२२॥ કંકુ - ૫૦ ગ્રામ કેસર -ગ્રામ ૨
અત્તરની શીશી નં. ૧ શ્રીફળ - નંગ ૫ બરાસ - ગ્રામ ૧૦
રૂ, દીવાસળીની પેટી નં. ૧ સોપારી - નંગ ૫૫ પતાસા - નં. ૩૫
રોકડા રૂપિયા - ૨૧ બદામ - નં. ૩૧ ખારેક નં. ૫
પાવલી - નંગ ૧૦ નાડાછડી - દડો ૧
ટોપરાની કાચલી નંગ ૧ દશીયા - નંગ ૫૦ મીંઢળ મરડાસીંગ પરોવેલા નં.૧૦ અંગલુછણા સેટ -૧ (નવો) (પ્ર) ચોખા - કિ. ૨ પંચ રતની પોટલી - ૫ નંગ - ચાંદીના વરખ થોકડી -૧ સાત ધાન - જુવાર, જવ, મગ, વાસક્ષેપ - ૫૦ ગ્રામ
સોનેરી વરખ પાના નંગ - ૧ અડદ, ચણા, ચોળા, ઘઉં વ. ધૂપ પેકેટ - નંગ ૧
લીલું સાટીન મીટર - ૧ (પ્ર) દરેક ગ્રામ ૨૦૦ કપૂર ગોટી - નંગ ૧
લાલ સાટીન મીટર - old (પ્ર) ડાંગર ગ્રામ - ૨૫૦ (પ્ર) |િ સોનેરી કાતરેલું બાદલું-ગ્રામ ૨ા માટીના કોડીયા નંગ -૨ (પ્ર) માટીના ઢોસકા(નાના)-નં. ૨ (પ્ર)
In ૨૨૨ રે
in Education n
ational
For Personal & Private Use Only
www.janey.org
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________
|| અથવા જર્મનના લોટા નં. ૨(પ્ર) થાળા મોટા નં. ૭
ડમરો ગ્રામ - ૨૫૦ ૨૨૩ નેપકીન નંગ - ૫
વાટકા મોટા નં. ૭
પહેરવાના હાર નં. ૧૧ ફળ મીક્ષ - ૩૧ નંગ થાળી વેલણ કાંસાની
(પીળાગોટાના) મીક્ષ મીઠાઈ - ૩૧ નંગ પોંખણા - ચુંદડી મોડ (પ્ર)
નોંધ : બારસાખ ઉમરાનાં પૂજન કપૂરી ડીંટાવાળા પાન નં. ૩૫ નવગ્રહ-દશદિપાલ અષ્ટમંગળ
માટે જેટલા બારસાખ હોય
તેટલા સફેદ ખેસ (કાપડ) દૂધ ગ્રામ - ૫૦૦ દરેક પાટલો - ૧
મંગાવવું (મિસ્ત્રીને પૂછવું.) તેના આ ઘી ગ્રામ - ૧૦૦
બાજોઠ નંગ - ૩
પ્રમાણમાં કેસર ફૂલ કુસુમાંજલી | દહીં ગ્રામ - ૧૦૦ (મેળવવું.) બેસવા માટે કટાસણા નંગ-૬
વધુ જોઇએ. આરતી મંગળ દીવો
(ઘરમાંથી મુહપત્તી વગરના કાઢવા) ખનન-પ્રવેશ-બારસાખ પૂજન પૂજા કરવાની થાળીઓ માણીજ્ય દીવો (વિધિકારકને પૂછવું) (પ્ર) નીચે પ્રમાણે આદેશ આપવા પૂજા કરવાની વાટકીઓ ફુલ ગુલાબના - ૫૦ નંગ (૧)દશદિકપાલ પૂજન ૧ સજોડુ કુંડી નં. ૧
સફેદ ફૂલ નાના મીક્ષ ગ્રા. ૧૦૦ (૨) નવગ્રહ પૂજન ૧ સજોડુ
થી ૫ ૨૨૩
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥ २२४ ॥
XX***
(૩) અષ્ટમંગળ પૂજન ૧ સજોડુ આરતી, મંગળદીવો શાંતિ કળશ (૧) ખનન હોય તો ઋષભ કે હાથીનું સુપન કઢાવવું. (૨) ખનન માટે સુશ્રાવક સજોડાને આદેશ આપવા.
નોંધ : પ્ર = પ્રભુ પ્રવેશનો
(૩) પ્રવેશ હોય તો (૧) પ્રવેશ દ્વાર પાસે મુહૂર્તના ૩૦ મીનીટ પહેલા પહોંચવું. (૨) પબાસણ તૈયાર હોય તો પ્રભુજીની ગાદી નીચે મૂકવા ચાંદીની લગડી કે ચાંદીના કાચબા મંગાવવા (૩)
For Personal & Private Use Only
પોંખણા પ્રવેશદ્વાર પાસે કરાવવા. (૪) જ્યાંથી પ્રભુજીને લેવાના હોય અને જ્યાં પ્રવેશ કરાવવાનો હોય તે બંને સ્થાન ઉપર સ્નાત્ર ભણાવવું.
સામગ્રી માટે વિધિકારક સાથે ચર્ચા કરી લેવી.
***
॥૨૪॥
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________
॥२२५ ॥
શ્રી અઢાર અભિષેક સામગ્રીની યાદી) કંકુ - ગ્રામ ૧૦
- દહીં કિલો ૧ (મેળવેલું) અત્તર શીશી ર શ્રીફળ - નંગ ૨ ઘી ગ્રામ ૧૦૦
રોકડા રૂા. ૨૦ અઢાર અભિષેકઔષધિના સેટ-૨ સાકર બુરું ખાંડ ગ્રામ ૨૦૦ પાવલી - રૂા. ૨ પંચરતની પોટલી નંગ - ૧૦ સૂર્ય, ચંદ્રનું સુપન કઢાવવું. ગુલાબ જળ શીશો ૧ કેસર -ગ્રામ ૨ ફળ કુલ નં. ૧૧
નાડાછડી દડો ૧ બરાસ - ગ્રામ ૨૦ નૈવેદ્ય કુલ નં. ૧૧
ચોખા કીલો ૨ સુખડ એક વાટકો ઘસાવવું. ફૂલ ગુલાબ નં. ૧૦૦ કપૂર ગોટી નંગ ૫ વાસક્ષેપ - ગ્રામ ૧૦૦
સફેદ ફૂલ નાના ગ્રામ ૨૦૦ નેપકીન નંગ ૩ સોનેરી કાતરેલું બાદલું-ગ્રામ ૫ ડમરો ગ્રામ ૨૦૦
સ્નાત્રની તમામ સામગ્રી તૈયાર રાખવી સોનેરી વરખ થોકડી ૧ ચંપો નંગ ૧૦
થાળી, વેલણ ચાંદીના વરખ થોકડી ૧ જાસુદ નંગ ૧૦
કટાસણા નં. ૩ દૂધ લીટર ૨
સર્વ ઔષધિગ્રામ - ૫) (બેસવા માટે મુહપત્તિ વગરનાં)
For Personal & Private Use Only
www.inneby.org
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________
કળશ - જરમનના
થાળી-વાટકીઓ પૂજા માટે કળશ કરવા નહિ. તો ૨૨૬ રોજ ચાંદીના
અંગ લૂછણાં પાટલુંછણા- (૩) બધા જ પ્રભુજીની પૂજા કરી સોનાનો દેરાસમાંથી કાઢવા.
કરી લેવી. થી ૧૦૮ નાળચાવાળો ઋષભનો ૧. સ્નાત્ર ભણાવી લેવું. વગેરે કળશ
- ૨. આરતી મંગળદીવો, શાંતિ
(તીર્થમાળારોપણ સામગ્રીની યાદી જિનાલયમાંથી લાવવાની સામગ્રી -ચાર દિશામાં ચાર તથા એક -જેટલા સંઘવી-સંઘવણ હોય તે | ત્રીગડું - ૧
ત્રિગડા નીચે સ્વસ્તિક કરવો. તે પ્રમાણે શ્રીફળ અને ૧ રૂપિયો અને ફાનસ - ૪
- દરેક સ્વસ્તિક ઉપર શ્રીફળ તથા તેટલી સંખ્યામાં સંઘમાળ લાવવી. બોયા સહિત ગ્લાસ - ૫ સવા રૂપીયો મૂકવો.
-ધૂપ તથા ઘી, વાસક્ષેપ કિ. ૧ -ધૂપ, ચૌમુખજી, અંગલુછણાં, -તથા ચૌમુખજી પ્રતિમાજી નીચે -જર્મનના થાળ નંગ-૫ . પાંચ નંગ પાટલા,
| ॥२२६ ॥ રૂપા નાણું મૂકવું.
-બહૂમાન યોગ્ય સામગ્રી જરૂરત -ત્રીગડા ઉપર ચંદરવો બંધાવવો -પાંચ કિલો ચોખા
પ્રમાણે હાજર રાખવી.
For Personal Prese Only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧ ૨૨૭
| કંકુ - ગ્રામ ૨૫
નાડાછડી દડા - ૩ નંગ કેશર - ૨ ગ્રામ બરાસ - ૨૦ ગ્રામ સોપારી - ૬૦ નંગ બદામ - ૩૫ નંગ ટોપરાની કાચલી - ૧ નંગ પતાસા - ૫ નંગ ખારેક - ૫ નંગ સાતધાન દરેક - ૨૦૦ ગ્રામ જવ, જુવાર, મગ, ચણા, અડદ, ચોળા, ઘઉં
શીલા સ્થાપન સામગ્રીની યાદી. ફળ જુદા જુદા - ૩૫ નંગ ચાંદીના કાચબા - ૯ નંગ નૈવેદ્ય જુદા જુદા - ૩૫ નંગ સોનાનો ઇન્દ્ર - ૧ શ્રીફળ - ૫ નંગ
કપૂરી પાન - ૪૦ નંગ સોનેરી કાતરેલું બાદલું - ૩ ગ્રામ મીંઢણ ચડાસીંગ - ૨૦ નંગ ચાંદીના વરખ થોકડી ૨ નેપકીન - ૪ નંગ પંચરતનની પોટલી - ૧૫ નંગ કપૂરની ગોટી - ૨ નંગ પારો - ૨૦ ગ્રામ
અત્તરની શીશી - ૧ કોડીઓ - ૪૦ નંગ
વાસક્ષેપ - ૧૦૦ ગ્રામ તાંબાની લોટીઓ ઢાંકણ સાથે - ચોખા - રા કિલો
૯ નંગ બાજોઠ - ૩ નંગ (જેમાંની ૧ લોટી-ઢાંકણ સાથે નવગ્રહ દશદિપાલ અષ્ટમંગલ સોનાથી રસાવવી)
દરેક પાટલો - ૧
કI ૨૨૭
Jan Education international
For Personal & Private Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 - II રોકડા - 25 રૂા. ' ગાયનું ઘી - 200 ગ્રામ પીળુ - 1 મીટર 2228 uii પાવલી - નંગ - 8 - આરતી, મંગલદીવો મહારાજ સાહેબ બેસે છે તેવી દસીયા - નંગ - 40 ' મોટા થાળ - 15 નંગ પાટો - 2 નંગ બેસવા માટે કટાસણા - 6 નંગ થાળીઓ નાની - 15 નંગ સિંહાસન - ત્રિગડુ - શાંતિનાથ (મુહપતી વગરના) મોટી વાટકીઓ - 15 નંગ ભગવાનની ધાતુની પંચતીર્થી મોટા વાટકા - 5 નંગ પ્રતિમા તથા સિદ્ધચક્રજી. દીવાસળીની પેટી - ૨નંગ સાદા બેસવાનાં પાટલા - 10 નંગ સ્નાત્રની તમામ સામગ્રી દૂધ - 1 લીટર ફૂલ ગુલાબ - 100 નંગ રેશમી કાપડ મીસ્ત્રીને પૂછીને લાવવું સફેદ ફૂલ - 100 ગ્રામ આસમાની - 1 મીટર, લીલું - પહેરવાનાં હાર ચાલુ - 15 નંગ 2 મીટર, સફેદ - ૨મીટર, અગરબત્તીનું પેકેટ - 1 નંગ કાળું - 1 મીટર, લાલ - 1 બુખાંડ - 200 ગ્રામ મીટર, વાદળી - 1 મીટર, 幸幸幸幸幸串格幸李孝崇 228 રે Jain Education international For Personal & Private Use Only www.jan .org