Book Title: Karm Prakruti Part 03
Author(s): Abhayshekharsuri
Publisher: Jain Shwetambar Murtipujak Sangh Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004979/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoho 81588888888888888888888Z488884848)2884843 Namolu chuM samaNassA bhagavao mahAvIrassA. jaI jaIjI ja i karmaprakRti, bhAga-3 praznottarI RI ? $ * * * muni abhayazekhara vijaya * * * * * * * # & # ja #ja ja prakAzaka zrI zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha zrI saMbhavanAtha jaina derAsara lena borIvalI (1) muMbaI 400 092 che *** hajI 182 kiza3%83%88 ki. 444chaE8%8:27458:4 81E388%Eii T Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *R************ Namonyu NaM samaNa bhagavao mahAvIrassa karma prakRti- bhAga-3 praznottarI lekhaka zrI prema-bhuvanabhAnu-dharmati-yazekharasUrIzvara ziSyANu muni abhayazekhara vijaya saMzodhana- gacchAdhipati pU.A.zrI vi. jayaghoSa sU.ma.sA. prakAzaka- zrI zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha zrI saMbhavanAtha jaina derAsara lena (jAmalIgalI) borIvalI (ve) muMbaI 400 092. prathama AvRtti- vi.saM.2049 mUlya-rUA.50/ noMdha- A pustaka jJAnakhAtAnI rakamamAMthI chapAyuM che. gRhasyoe enI mAlikI karavI hoya to pustakanI kiMmata jJAnakhAte cUkavavI. mudraka- Hansa Compugraphics, prata 100 201, Walkeshware Road, BOMBAY- 6 0 3625639. X*X*8*804*99*cetolo9c9motio80888.9ote9+8Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya.. borivalI e vartamAna bhAratadezanI Arthika rAjadhAnI muMbaI mahAnagarInuM pravezaddhArasamuM eka mahatvanuM upanagara che. Aje to ahIM hajAro gujarAtI, rAjasthAnI, kacchI jaino vase che ne zrI saMbhavanAthadAdAnI kRpAthI sthitisaMpanna che. paNa AjathI pacAsa varSa pUrve ahIM jenonI vastI khUba pAMkhI ane madhyamavargI hatI. pU.munirAjazrI RSimunijInA sadupadezathI sAdaDI (rAja) nivAsI zeTha zrI juhAramalajI uttamAjI bAphanAe vi.saM.200mAM 1600 co.vArano eka vizALa ploTa zrI saMghane derAsara-upAzraya mATe arpaNa karyo. enA para cAra nAnA rUmo bAMdhIne eka rUmamAM paMcadhAtunA pratimAjI padharAvI ame jinabhaktino prAraMbha karyo. vi.saM.2005 mAM saMghanA bhAioe zikharabaMdhI jinamaMdiranA nirmANano nirNaya karyo ne kAryano prAraMbha karyo. nANAbhIDa hovA chatAM pU. gulAbamunijInI preraNA ane acAnya saMghonA sahakArathI nirmANakArya pUrNa thayuM ane mULanAyaka zrI saMbhavanAtha dAdA vagere pAMca jinabiMbonI pratiSThA vi.saM. 2011 vaizAkha suda sAtamanA maMgaLa divase pU.munizrI pUrNAnaMdavi.ma. tathA pU.munizrI gulAbamunijI AdinI nizrAmAM mahotsava pUrvaka thaI. vi.saM. 2027 prathama vAra ja jAmalIgalI saMghanA upAzraye bhavya upadhAnatapa yugadivAkara pU.A. zrI dharmasUrIzvarajI ma. nI pAvana nizrAmAM thayA jemAM 425 ArAdhako hatA. mahAsuda terasanA zubhadine mALAropaNa utsava thayo. ne e ja vakhate zrI sImaMdhara svAmI vagere 6jinabionI mULagabhArAmAM ja DAbIjamaNI bAju gokhalAmAM pratiSThA thaI. tathA vardhamAnatapa AyaMbila khAtAno zubhAraMbha thayo. vi.saM.2034mAM derAsarajInI AgaLanI cokI para cAra zAzvatA jinabionI eka caumukhaderI tathA bAjunI becokI para eka zrI gautamasvAmI tathA eka zrI padmAvatadivInI ema traNa derIo nirmANa karAvI. temAM pU.A. zrIdharmasUrIzvarajI ma.sA.nI zubhanizrAmAM aMjanazalAkA-pratiSThA khUbaullAsapUrvaka thaI. ne vadhatI jatI vastInA kAraNe navA vizALa upAzraya mATenuM khanana paNa eja vakhate thayuM. A mATe vi.saM.2025 mAM ja saMghe jUnA upAzrayanI pAchaLano 750 I. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ co.vArano ploTa lai lIdhelo. nUtana upAzrayamAM vi.saM. 2036 mAM prathama cAturmAsa pU.A. zrI jayAnaMda su.ma.sA.nuM thayuM. cAturmAsa bAda upadhAna thayA jemAM 475 ArAdhako hatA. derAsarajInA zikharanI ucAimAM pheraphAra hovAthI uparanA gabhArAnA pAMce pratimAjIonuM utthApana karI zikhara utArI navuM zikhara taiyAra karAvAyeluM. e pAMceya jinabiMbonI pratiSThA, anya cAra jinabimbonI aMjanazalAkA-pratiSThA, pU. kanakavijaya ma.ne AcAryapada pradAna tathA upadhAnanI mALAropaNa. A badhA prasaMgo vi.saM.2037, mahAvada bIjanA dhAmadhUmathI ujavAyA. amArA zrI saMghanA ananya upakArI pU. A.deva zrI dharmasUrIzvarajI ma. sA. potAnA kALadharmanA paMdara divasa pUrve ja borIvalI padhArelA ne amArA zrAvikA upAzrayanuM udghATana karAvIne te mATenuM Avazyaka phaMDa karAvI ApeluM. vi.saM.2041mAM pU.A.zrI jayAnaMda su.ma.sA. nI pAvana nizrAmAM upadhAnatapa thayA jemAM 275 ArAdhako hatA. mALAropaNa prasaMge zrI jinamaMdIramAM 10 anya jinabiMbonI pratiSThA, dIkSA vagere paNa bhavya rIte thayA. vi.saM.2048 nA cAturmAsa mATe gacchAdhipati sakaLasaMghahitaiSI pU.A.zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA.ne AgrahapUrNa vinaMtI karatAM teozrIe vinaMtIno svIkAra karyo. jeTha suda cothanA pU.A.zrI jayazekhara sU.ma.sA. praveza karI zrI sUrianTanI pAMcamA prasthAnanI bhavya ArAdhanA karI.tyArabAdacAturmAsamAM pUjya munirAjazrI abhayazekhara vi.ma.nI pAvananizrAmAM sAmudAyika zatrujyatA, zanI-ravivAranI zibiro vagere bhavya ArAdhanAo thaI. pU.munirAjazrInI pAvana preraNAthI,pUjya sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtotathA jijJAsu zrAvaka-zrAvikAo mATe atyaMta upakAraka A mantha, ame amArA jJAnakhAtAmAMthI prakAzita karatAM anero harSa anubhavIe chIe. A granthanA thanArA svAdhyAyAdimAM nimitta banavA dvArA pedA thayelo puNya prAkSAra amane vadhune vadhu zAsanaprabhAvanAnA kAryomAM preraka bane evI paramakRpALu paramAtmAne prArthanA li borivalI- jAmalIgalI janasaMgha-TrIo. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (jayau savvaNNasAsaNa) jaM jaha sutte bhaNiyaM taM taheva jai viyAlaNA Natthi / ____kiM kAliyANuogA diTThI diTThIppahANehiM / sUtramAM je vAta je rIte hI hoya e ja rIte jo svIkArI levAnI hoya ane enA para koI vicAraNA-nana- na ca karavAnA na hoya to daSTipradhAna zrI jinezvara devoe kAlika sUtrano anuyoga zA mATe darzAvyo che? Azaya e che ke anuyoganA saMhitA, pada, padArtha, padavigraha, cAlanA (= asaMgatinI uda bhAvanA karavI) ane pratyavasthAna (=samAdhAna meLavavuM) ema je cha dvAro darzAvelAM che emAM cAlanA paNa che. sarvajJanAM vacanomAM zaMkA karavI e samyaka tvanuM dUSaNa che. ane ahIM cAlanAne ke je jinavacanamAM asaMgatinI zaMkA uThAvavA jevI che tene anuyoganA kAra rUpe jaNAvelI che. to zaMkA karavI e vihita che ke niSiddha ? Ano javAba e che ke zaMkA karavI e vihita paNa che ne niSiddha paNa. e kaI rIte UThAvAi rahI che enA para Ano AdhAra che. Ane jarA vistArathI vicArIe. A prakRtinuM-SaDadavyamaya vizvanuM saMcAlana khUba niyamabaddha rIte thAya che. vizvamAM ghaTatI koi paNa ghaTanA pAchaLa enAM cokkasa kAraNo hoya che. kAraNa vinA koi kArya thaI zakatuM nathI-thatuM nathI. vizvavatsala zrI tIrtha karadevo potAnA jAjavalyamAna kevalajJAnamAM A dareka ghaTanAo ne tenAM kAraNo nihALatA hoya che. ne emAMthI jeTaluM kahevA yogya hoya te bhavyajIvone upadezatA hoya che. A krikeTanI komenTarI jevuM che. krikeTanA grAunDa para bolIMga, beTIMga, phIlDIMga vagerenI je kAMI halacala thAya che ene komenTeTara komenTeTara bokasamAM besIne nihALe che ne emAMthI kahevA yogya aMzo komenTarImAM kahe che. komenTeTara, sTeDiyamamAM jevI ghaTanAo jue che ene anusarIne komenTarI Ape che. te svasvasthAne rahelA zrotAo, sTeDiyamamAM thai rahelA prasaMgone nihALatA na hovA chatAM, komenTeTara je komenTarI Ape che tenA zabdo dvArA, te prasaMgothI mAhitagAra bane che. zrotAne komenTeTara para zraddhA hoya che ne komenTeTaranA zabdo ja ramatanI jANakArI mATe AdhArabhUta hoya che, mATe e, e zabdo dvArA mecanI jANakArI meLavato rahe che. A vizvanA sTeDiyamamAM banatA prasaMgone sarvajJa bhagavaMto nihALe che ne vacano dvArA varNave che. chadmastha zrotAne A prasaMgonI jANakArI mATe sarvajJavacano nirdhAnta AdhAra III Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asatyavacanaprayoga thavAnAM kAraNo traNa che. rAgadveSa ane ajJAna. eka vidyArthI pAse bIjo vidyArthI penanI yAcanA kare che, tyAre prathama vidyArthI pAse potAnI pena hovA chatAM, enA paranA mamatvanA (rAganA) kAraNe, ( kadAca e mArI pena bagADI nAkhaze to ? evI dahezatathI) jUTha bolavA prerAya che ke "dosta ! huM paNa mArI pena bhUlI gayo chuM." jenA pratye dveSa hoya evI vyakti kAMi pUchavA Ave tyAre, e vadhu herAna thAya evI gaNatarIthI mAnavI jANavA chatAM asatyavacanaprayoga kare che. jANakArI na hoya chatAM bolavA jAya to asatya bolAya e to spaSTa ja che . vItarAga sarvajJa bhagavaMtone rAga, dveSa ke ajJAna A traNamAMthI ekeya kAraNa vidyamAna na hovAthI asatya bolavAne koi kAraNa hotuM nathI. mATe temanAM vacano paripUrNatayA zraddheya hoya che ne zraddhALu varga, zraddhApUrvaka e vacano sAMbhaLI vizvanuM svarUpa-ghaTanAo vagerethI paricita thato ja rahe che. tema chatAM, zrI sarvajJabhagavaMtone kthanIya je vastu che-vaizvika ghaTanAo te ja jyAre atyaMta tarkabaddha rIte-prAkRtika siddhAntonuM ullaMghana karyA vinA astitvamAM Ave che, tyAre sarvajJanAM vacanothI pratipAdita te te ghaTanAone tarkathI cakAsavI e anucita na lekhI zakAya. mATe, sUripuraMdara zrI haribhadasUri mahArAja kahe che pakSapAto na me vIraM, na dveSaH kapilAdiSu yuktimadvacanaM yasya tasya kAryaH parigrahaH / / jainadarzananA purarrA zrI vIra vibhu para mane pakSapAta nathI, ke sAMkhyadarzana vageranA praNetA kapila vagere para mane dveSa nathI. ( to pachI, tame zrIvIraprabhunAM vacanono svIkAra karo cho ane kapila vagerenAM vacanono inakAra karo cho, AvuM zA mATe ? eTalA mATe ke) jenuM vacana yuktisaMgata hoya teno svIkAra karavo joie. ( zrI vIraparamAtmAnAM ( vacano tarkasaMgata che, mATe huM teno svIkAra karuM chuM. ) zAstramAM paNa kahyuM che ke " je padAtho AjJAgrAhya hoya ( bhagavAne Ama kahyuM che, mATe A Ama ja che e rIte ja svIkArI levAnA hoya) ene- bAbAvAkya pramANa-zraddhAthI svIkAravA, emAM japhpha 6 jatha nanu na ca na karavAM; ane sarvajJakathita je padArtho hetugrAhya hoya ( "phlANA phalANA kAraNe A Ama che-Ama kahyuM che" ema kAraNa zodhavA pUrvaka svIkAravAnA hoya) ene mAtra zraddhAthI svIkArI na letA hetuvAdanI (tarkaparIkSaNanI) soTI para paNa caDhAvI parIkSaNa karIne svIkAravA joie. AmAM vaiparItya karanAro IV Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinavacananI ArAdhanA karI rahyo nathI." zaMkA:- jyAre prakRti ja tarkane varelI che tyAre, pUrve kahyA pramANe emAM ghaTanArI pratyeka ghaTanA ane enuM nirUpaNa karanAra pratyeka vacana to ja viSaya banI rahe che. zrI sarvajJo dunyavI ghaTanAo sivAya to kazuM varNavatA nathI. eTale emanuM dareka vacana ane tenAthI pratipAdita padAtho tarkano ja viSaya banI rahevAthI hetu mAhya ja hoya che. to pachI, AjJAmrAhya ane hetu mAhya' AvA be vibhAga zA kAraNe? samAdhAna :- AmAM kAraNa, chadmasthanI potapotAnI bhUmikA che. Ane jarA vyavasthita samajIe. eka bALaka svapitAne kutUhalatA pUrvaka prazna pUche che. Father ! why the trees are green ? (pitAjI ! vRkSo zA mATe lIlAM hoya che ne enA pitAjIe javAba Apyo: The trees are green because they are green. (vRkSo lIlAM hoya che kAraNa ke te lIlAM hoya che.) ne e bALake AnaMdapUrvaka e uttarane svIkArI lIdho. AmAM e pitAe vRkSonI lIlAzane AjJAsAhya banAvI, kAraNake emAM, kAraNa ke.' ityAdi kahevAyuM hovA chatAM koI ja vAstavika kAraNa darzAvAyuM nathI. jo e bALaka vijJAnano vidyArthI hota ne enA pitAjI koi vanaspatizAstrI hota to jarUra ene sUryakiraNo-phoTo sInthasIsanI prakriyA-klorophIla vagerenAM nirUpaNa pUrvaka lIlAzanuM kAraNa darzAvyuM hota. ane to e lIlAza hetujhAhya banAvI hevAta. eka AdamI bimAra paDyo. potAnA phemilI DaoNkaTaranI davA lIdhI. paNa 8-10 divasa sudhI kAMI phera na paDyo eTale phemilI DaoNkaTara moTA DaoNkaTarane bolAvI lAvyo. eNe AkhuM zarIra tapAsyuM, badhA riporTo lIdhA, roganuM nidAna karyuM ane davAno Akho korsa lakhI Apyo. pelo dardI moTA DaoN.ne pUche che ke A ijekazana zA mATe ne A gIphTara zA mATe? A goLIo zA mATe ne A kesyulsa zA mATe? eTale moTA DaoN. kahe che, e badhuM tamAre pUchavAnuM nahIM, mAtra "huM kahuM chuM ne.' tame davA levA mAMDo ne badhuM sAruM thaI jaze. mArA para vizvAsa rAkho. A, te te davAne AjJAmrAhya karI kahevAya. paNa jyAre phemilI DaoN. potAnA dardIno kesa samajavA mAge chene badhI davAonuM kAraNa V . . Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUche che tyAre moTo DaoN. "huM kahuM chuM ne..." ema javAba na ApatAM enI sAthe badhuM DIskazana karaze, ne badhAnAM kAraNo samajAvavA prayAsa karaze. A te te davAne hetujhAhya karI kahevAya. moTA DaoNkaTare eka paNa davA nirarthaka nathI ApI, dardInA zarIramAM evA koI koI vikAro joyA che ne enA upazamana mATe tene davAo ApI che. eTale ke dareka davA pAchaLa kAraNa to che ja. chatAM, dardI, zarIranuM baMdhAraNa, enI nirogI avasthA. emAM pedA thatA vikAro, e vikAronAM kAraNo, e vikArone sUcita karanArI bAhya asaro, kayuM tatva umeravAthI e vikAro zAnta thAya, kaidavAmAMthI e tatva maLI rahe... vagere koi meDikla Tarmsa jANato nathI ke jANavAnI bhUmikAmAM nathI. eTale kadAca moTA De. A badhuM ene, enI pathArI pAse UbhA UbhA samajAvavAno prayAsa kare to paNa e bheMsa AgaLa bhAgavata ja thAya, bIjuM kazuM nahIM. mATe enA mATe davA AjJAmAhya banI rahe che. paNa phemilI DaoNkaTara meDikla Tarmsano jANakAra che. moTA DaoNkaTara jhINavaTathI badhI vAto samajAve to e samajavAnI enI bhUmikA che. eTale moTA DaoN. ene badhuM samajAve che, enA mATe te te davA hetugrAhya che. dardI paNa jo A samajaNanI bhUmikA dharAvato hota, to, enA mATe paNa davA hetu mAhya banata ja. vaLI, ene jo te te dareka davA pAchaLanuM kAraNa jANavA maLI jAya to eno DaoNkaTara para vadhu Adara-bahumAna pedA thAya temaja e vadhu khaMtapUrvaka niyamita rIte davA laI vahelo nirogI banavAno ja. mATe, evA dardIni to, te te dareka davA kAraNa darzAvavA pUrvaka ApavI-hetujhAhya banAvavI e ja hitAvaha kahevAya. evI bhUmikA nahIM pAmelA dardIne jo badhAM kAraNo samajAvavAno prayAsa thAya to e, e kAraNone samajI na zake ane tethI tene davAo ene niSkAraNa lAgI javAnI paNa zakyatA UbhI thAya, athavA kAraNa samajavAnI mAthAkUTamAM paDI jAya to davA levAnI bAbatamAM bekALajI banI javAnI zakyatA... DaoN. kAraNa samajAvavAmAM niSphaLa javAthI ene DaoN. para eTalA Adara-bahumAna na jAge. AvAM badhAM kAraNoe e jaldIthI nirogI na bane. eTale ene mATe davAne hetu grAhya banAvavI e nukazAnai ane AjJAmAhya banAvavI e lAbhakartA- A samajI zakAya evI vAta che. A ja rIte sarva kathita padArtho hetu grAhya ke AzAgrAhya bane che. jenA mATe je hetujhAhya hoya, ene e hetupUrvaka samajAvavAthI hitAvaha bane che ke jenA mATe je AjJAsAhya hoya, ene e zraddhAdvArA samajAvavAthI hitAvaha bane che. vaLI, prajJApake-prajJApake ane zrotAe-zrotAe bhUmikA judI judI hovAthI hetujhAhya ane AzAmAhya padArtho vaccenI lakSamaNarekhA nizcita sthira hotI nathI. enA e ja ... VI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrotA mATe je padArtho prAthamika bhUmikAmAM AjJAmAhya hatA, te ja padArtho, jema jema enI bhUmikA AgaLa vadhatI jAya che, eno bAyopazama khIlato jAya che, buddhinI sUkSmatA thatI jAya che, sarvajJakathita tatvono paricaya vadhato jAya che... tema tema hetu mAhya banatA jAya che. huM huM chuM mATe karI levAnuM ema AjJA dvArA, bAlyavayamAM rahelA putra pAse je karAvyuM hatuM tene ja, te pitA, putra yuvAna thaye, kAraNa samajAvavA pUrvaka karAve che ne nIcalA dhoraNamAM, be hAiDrojanane eka okasIjanano paramANu bhegA thaI pANI (H2O) bane che e zIkhavADAya che. te upalA dhoraNamAM A ja vAta hAIDrojana-oksIjananA paramANubhArAMka, ilekaTronanI saMkhyA vagere dvArA sakAraNa samajAvavAmAM Ave che. eTale, zrI sarva kahela dareka bAbata ekadama tapUrNa ja che, paNa ApaNI te te dareka tarkane samajI zakavAnI bhUmikA nathI. je je tarka ApaNI buddhinAkSetranI bahAra che ene samajavAno-samajAvavAno prayAsa karavo e aMdhArAmAM AthaDavAnuM che, mAtra leza sivAya enuM bIjuM kazuM pariNAma nIpajatuM nathI. janmathI aMdha puruSa pUche che. dUdha kevuM hoya che? ko ke javAba Apyo- "sapheda. sapheda eTale kevuM?" "sapheda eTale haMsa jevuM sapheda.-' haMsa ke (sapheda) hoya? haMsa ? haMsa bagalAnI pAMkha jevo sapheda hoya...bagalAnI pAMkha kevI hoya ?" bagalAnI pAMkha sapheda hoya...paNa sapheda eTale kevI ?..sapheda eTale sapheda. dhoLI.zveta.-' paNa A sapheda, dhoLI, zveta eTale kevuM?' janmAMdhane A samajAvavAno prayAsa nAhakano kleza ja che ke bIjuM kAMi ? AvI ApaNI alpazanI bhUmikA hoya che. keTalAya atIndriya vagere to ApaNI buddhinI pahoMcathI para hoya che. eTale tene padArtho saMpUrNatayA tarkapUrNa hovA chatAM, ApaNA mATe AjJAzAhya banI rahe che. AvA AjJAsAhya padArtho aMge paNa jo ApaNe AvuM zA mATe kahyuM haze? vagere mathAmaNamAM paDIe to, janmAMdha vyakti jema sapheda raMgano paricaya pAmI zakatI nathI, VII Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " tema A kAraNo ApaNAM kSetranI bahAranI vastu hoi ApaNe bharacaka prayAso karavA chatAM pAmI zaktA nathI. tethI pachI zaMkA UbhI thAya che, bhagavAne AvuM zA mATe kahyuM haze? zuM A sAcuM haze ? ApaNA magajamAM to kAMi besatuM nathI- A rIte UThAvAtI zaMkA garbhita rIte bhagavAnanI sarvajJatA pratyenI zaMkA svarUpa hoya che. ane e samyaka tvanA dUSaNarUpa che, tyAjya che. AvI zaMkA UThe to enA upAyarUpe tameva sacca nisaMka je jiNehiM paveicaM ' eno vAraMvAra jApa karavo joie zrIjinezvaradevoe je prarUpeluM che te ja ni: zaMka satya che. kuvAnA deDakA jevuM mAruM jJAna atyaMta alpa che, mATe mane samajAtuM nathI. bAkI bhagavAne vheluM hoya temAM asatyatA saMbhave nahIM. " paNa, ApaNI jeTalI bhUmikA ghaDAyelI hoya eTalI maryAdAmAM AvatA tattvo mATe jijJAsA UThAvavI e, te te bAbatonuM parIkSaNa karavA barAbara banI rahe che, enAthI ghaNAM rahasyo jANavAM maLe che. jema marajIvo samudamAM ratno pAmavA mATe UMDe UMDe sudhI DUbakIo lagAve che chatAM bahAranA oksIjana sAthe naLI vATe knekazana UbhuM ja rAkhe che. ema, 'zrI jinezvaradeve kahelI vAto ni:sandigdhapaNe satya ja che * evI sacoTa zraddhA sAthenuM joDANa UbhuM rAkhIne zAstrasamudamAM UMDe UMDe sudhI DubakI mAravAthI aneka adbhuta rahasyo svarUpa ratnonI prApti thAya che. "sarvajJavItarAga prabhue Ama kahyuM che to jarUra enI pAchaLa kAraNa haze... A kAraNa zuM haze ? AvuM haze mATe Ama kahyuM haze . 99 66 ? athavA AvuM haze mATe Ama kahyuM haze ?" ahIM Ama kahyuM che ne anyatra Ama kahyuM che. A bemAM paraspara virodha bhAse che. paNa vItarAganAM vacanomAM pUrvApara virodha to hoya nahIM. to ahIM kai apekSAe Ama kahyuM haze ? ne tyAM kai apekSAe judI rIte kahyuM haze ?" AvA prazno jijJAsAnA gharanA hoya che ne e niSiddha nathI, paNa uparathI vihita che. samudramAM UMDe UMDe sudhI DUbakI lagAvavAmAM marajIvo eka kALajI rAkhato hoya che. uparathI prANavAyunuM snekazana kaTa thai javAnI zakyatA ene jo lAge to e tUrta DUbakI devAnuM aTakAvI de, paNa prANavAyu sAtheno saMbaMdha kapAi javA deto nathI. e jANe che ke prANavAyuno pUravaTho jo kapAi gayo to ratno to nahIM ja maLe paNa jIvanathI paNa jaiza. jijJAsu sAdhake paNa A kALajI rAkhavAnI hoya che. zAstronA gahana vistAramAM prazno dvArA DUbakI lagAvatAM lagAvatAM ( svakSayopazamanI ochAzanA kAraNe samAdhAna maLatuM na dekhAya ke evA koi kAraNe) zraddhAnA prANa UDI javAnI dahezata UbhI thAya to e Dangerous zone banI rahe che. tameva sacca nisaMkaM...' karIne e praznane tyAM ja choDI devo joie. rahasyanuM ratna pAmavA mATe A Denjarasa jhonamAM pravezavAno karAto VIII Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayAsa e zraddhAnA prANano jokhamI jugAra khelavA samAna banI rahe che. kathita kALajI rAkhavA sAthe karavAmAM AvatA "nanu naca' samAdhAna meLavavAnI AturatA UbhI kare che je pUrvApara zAstravacanonI upasthiti, puna: adhyayana, gahana vicAraNA, anuprekSA vagerenI taka pUrI pADe che. enAthI pUrvApara zAstravacanonuM anusaMdhAna thAya che ane aneka nahIM khUlelAM raho chatAM thAya che. tema ja zAstravacanonA padArthane vAkyarthathI paNa AgaLa vadhIne mahAvAkyartha ne dampardhArtha sudhI pahoMcavAnuM thAya che. mATe A rIte "zaMkA karavI" prazna UThAvavA e khUba ja lAbhaprada hovAthI e vihita che ja. jyAre eka ja bAbata aMge acAnya zAstravacana dvArA thayeluM pratipAdana judA judA prakAranuM jovA maLatuM hoya tyAre te be vacceno samanvaya sAdhavA prAmANika prayAsa karavo joie. judA judA pratipAdana pAchaLa rahelI apekSA zodhavI joie. kadAca emAM saphaLa tA na maLe to tattva kevalino vidanti e maMtrAlarono sahAro lai sarvajJa bhagavaMto para choDI devuM joIe. paNa ApaNuM DahApaNa DahoLavuM nahIM. kAraNa ke, kayAreka evuM paNa banatuM hoya che ke ApaNA jJAnano viSaya bananAra kSetramAM je niyama lAgu thato hoya che enA karatAM, ApaNA jJAnano viSaya na bananAra kSetramAM sAvaviparIta niyama hoyane ApaNe to ApaNA jJAnano viSaya bananAra kSetramAM lAgu paDanAra niyamane anusarIne ja vicAryA karIe, viparItaniyamanI lpanA paNa na Ave, to samanvaya zI rIte sadhAya ?..... eka dAkhalo ApuM. vizvanA tamAma padArtho mATe eka niyama che ke jema uSaNatAmAna ghaTe ema enuM kada ghaTe ne ghanatA vadhe. ane jema uSNatAmAna vadhe tema enuM kada vadhe ane ghanatA ghaTe. 4 senTIgreDa uSNatAmAna sudhI pANI paNa A ja niyamane anusare che. paNa enAthI paNa ochuM uSNatAmAna thAya to pANI mATe A niyama sAva viparIta thaI jAya che. pachI jema uSNatAmAna ghaTe che tema tema pANInuM kada ghaTavAnA badale vadhavA mAMDe che ne ghanatA ghaTavA mAMDe che. A to 4 se.nI nIcenA uSaNatAmAnanI avasthA paNa ApaNo viSaya che, mATe tyArathI niyama viparIta che e jANI zakAyuM. dhAro ke e ApaNA kSetranI bahAra hotane tethI e viparItaniyama jANI zakAyo na hota tathA barapha temaja barapha pANI para tare che vagere vAto ApaNI jANakArImAM na hota ne kayAMka khAlI eTaluM ja pratipAdana maLatuM hoya ke, " pANIne khUba ThaMDuM karavAmAM Ave tyAre e ghana avasthAne pAme che je barapha kahevAya che. ne A barapha pANI para tare che" to ApaNe to ApaNA viSayabhUta niyama ke "vastu ThaMDI thAya tema enuM kada ghaTe, ne e vadhu saghana thAya " e niyamane anusarIne A pratipAdananuM rahasya meLavavA prayAsa karyA karIe IX Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to havAmAM bAcakA ja bharavAnuM thAya ke bIjuM kAMI? " barapha pANI karatAM ThaMDo hovAthI bhAre hovo joIe ne DUbavo joIe evuM ja svaviSayabhUta niyama jaNAvato hovAthI, barapha taravAnI vAta to asatya ja lAge ne?ne chatAM, amuka hada pachI niyamanuM vaparItya thai jatuM hovAnA kAraNe e satya ja che ne... AvuM ja anya bAbatomAM paNa banI zake che. eTale atIndiya vagere tatvo aMgenAM amuka zAstravacano vagere dvArA amuka prakArano niyama hovAno nirNaya thayo hoya, ne bIjA zAstravacano dvArA thayeluM pratipAdana A niyamathI viparIta jatuM dekhAtuM hoya to paNa sarvAvacanone asatya jAhera karI devAnuM AMdhaLuM sAhasa karavuM na joIe. Aje vijJAna paNa pahelAM amuka niyama bAMdhe che, pachI enAthI judA prakAranuM kaMika jovA maLe che eTale vadhAre saMzodhano-vicAraNAo kare che ne tAravaNI kADhe che ke pahelAM bAMdhelo niyama amuka maryAdA sudhI hato, kSitijo jyAre vadhAre vistarI tyAre e niyama judA prakArano bhAse che, ityAdi.ne vijJAna vadhune vadhu sukSma prayogonA AdhAre niyamo badalyA kare che. jyAre sarvAne to badhuM ja pahele thI jJAta che. eTale kyAreka judI judI maryAdAmAM rahelA padArtho aMge niyama badalAto hovAthI pratipAdana juduM juduM paNa maLI zake. Ama, zraddhAnuM majabuta kavaca dhAraNa karIne, zAstravacano para prazno uThAvavA ne enAM samAdhAno meLavavA prayAsa karavo e vihita che ema nizcita thayuM. * kammapayaDI e karma aMgenI aneka atIndriya prakriyAonuM sacoTa pratipAdana karanAra adbhuta grantha che. emAM karelAM aneka vidhAno aMge jAtajAtanA prazno UThAvI enA samAdhAna meLavavAno prayAsa karyo. vartamAnakALe karmaviSayamAM ziramora jJAtA siddhAnta divAkara pUjyapAda A bhagavaMta zrImada vijyajayaghoSasUrIzvarajI mahArAjAnuM mane parama zraddheya mArgadarzana ane pIThabaLa maLyuM che. A rIte prazno uThAvyA karavA... zAstravacanone hetuvAdanI kasoTIe caDhAvavAne enA samAdhAna meLavavA..' huM A koI AtmaghAtaka pravRtti karI rahyo nathI ne? eno abhAna nirNaya meLavavAnuM sthAna teo ja hatA. sadAbahAra sUkSma layopazama, saMkhyAbaMdha granthonI ApaNA jevAne to harata pamADI de evI kapyuTarazI upasthiti (jyAre pUcho tyAre "kvANA pustakamAM joI lyo repharaMsa sAthe javAba lagabhaga taiyAra), zAstravacanonA vizALa samudamAMthI kyAre zuM vacanaratna upADavuM eno atyaMta Rrtimaya upayoga, kalpanA paNa na hoya ke A vivalita praznano uttara, e praznanA viSaya sAthe koI sIdho saMbaMdha dharAvatuM na hovA rUpe pratIta thayelA dUranAM koka prakaraNanA amuka zAstravacana parathI maLI zake, evA zAstravacananuM sTepa bAya sTepa rahasya samajAvatAM samajAvatAM teozrI vivaNita praznanA uttara sudhI pahoMcADI de tyAre kharekhara ! AMkho pahoLI thaI jAya, teo zrImad nA jabaradasta LX Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstraparizIlananI kaMika jhAMkhI thAya, teo zrImadda nI AgavI pratibhAno paricaya maLa vAthI dila jhukI jAya, pUrvApara zAstravacanonuM anusaMdhAna karavAnI kalA prApta thAya ne enA prabhAve keTalAMya ada bhutaajJAta rahasyonI jANakArI maLavAthI dilamAM anerI hormio anubhavAya, sarvajJazAsananAM zAstro mATe 'adbhuta' 'adbhuta' evA zabdo sahaja rIte mukhamAMthI-dilamAMthI sarI paDe. jIvaMta mobAila lAibrerI jevA vizALa jJAnanI sAthe anupama pariNatinA teozrImAM thayela subhaga milane, 'mArI A pravRtti AtmAne nukazAnakartA nahIM ja nIvaDe' evA nisandriya nirNaya meLavavAnA sthAna tarIke teozrIno nirNaya karAvyo che. ATha prabhAvakomAMnA prathama prabhAvaka prAvacanino sAdhako upara A eka ajoDa upakAra hoya che. temaja dAdA gurudeva sva. pUjyapAda A.bhaga. zrImadda vijya dharmajita sUrIzvarajI ma.sAhebanuM paNa karmasAhityamAM khUba UMDuM parizIlana-kheDANa hatuM. prazno UThAvavAnI ane samAdhAna meLavavAnI AgavI pratibhA hatI. teo zrImadda nAM bahoLA jJAnano paNa mane lAbha thayo che. A banne bahuzruta mahAtmAoe 'kammapayaDI ' mahAna graMthanuM mane adhyayana karAvyuM che. temaja A banne mahApuruSoe taiyAra karelI praznottarInuM me adhyayana ryuM enAthI mAro paNa prazno zI rIte UThAvavA-samAdhAna kai rIte meLavavA eno kaMika topazama khIlyo. e praznottarImAMthI paNa thoDA praznottaro lIdhA che. tathA.. vardhamAnataponidhi gacchAdhipati pradAdAgurudeva pUjyapAda A. bhaga.zrImad vijya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnI mahatI kRpAthI thoDI ghaNI tarkazakti paNa prApta thayelI che eNe paNa A praznottarImAM sAro bhAga bhajavyo che. vaLI vartamAnakALe karmasAhitya aMge je kAMi adhyayana-adhyApana-prakAzana vagere thAya emAM sAkSAta ke paraMparAe karmasAhitya niSNAta-naiSThibrahmacArI- siddhAntamahodadhi sva.pUjyapAda A. bhaga. zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjA no prabhAva to rahelo ja che. zrI sUrimantra paMcaprasthAnanI cAra vAra saMpUrNa ArAdhanA karI cUkelA pUjyapAda gurudeva A.bhaga. zrImad vijyajayazekharasUrIzvarajI mahArajAnI satata huMpha maLatI rahI che. A badhA pUjyonA upakAra smaraNapUrvaka sahavartI pratyeka mahAtmAoe paNa karelI anekavidha sahAyanuM smaraNa karI lauM chuM. kammapayaDI mahAgranthanuM adhyayana karAvavAno lAbha ApIne paNa aneka mahAtmAoe upakAra karyo che, kAraNa ke enA kAraNe ja mAruM A granthanuM parizIlana puna: puna: thayuM che. ne kaMika ne kaMika prazno-samAdhAno meLavAtA rahyA che. meM prazno UThAvI uttaro lakhyA che. emAM tako ApyA che. ne siddhAntadivAkara pU.A.zrI jayaghoSa sU.ma. pAse saMzodhana karAvyA che. teozrIe sUcavelA sudhArA karyA XI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, kyAMka teo zrImanA sUcana mujaba AkhA uttaro badalI nAMkhyA che, to kyAMka AkhA praznottaro ja kADhI nAMkhyA che. kyAMka kyAMka meM teo zrImad sAthe paNa carcA karI che, paNa chevaTano nirNaya teo zrImad no ja pramANa karyo che. - acAnya zAstravacanone anusarIne tarkono A praznottarImAM, sahAro levAmAM Avyo che, evuM A praznottarInA adhyetAne Dagale ne pagale pratIta thayA vinA nahIM rahe. pANInA aniyamita prasAraNanA daSTAnnathI pUrve jaNAvI gayo e mujaba, vaizvika ghaTanAo, kyAreka ApaNI buddhinI pahoMcanA tarkathI viparIta tane apanAvatI hoya e vAtane nakArI zakAtI nathI. eTale banI zake che, kyAreka ApaNA tarkathI maLato javAba, vAstaviktA karatAM kaMIka alaga paNa hoya. prastuta praznottarImAM AvuM kAMi paNa prastuta thai gayuM hoya ke chadmasthatA-anAbhoga vagerenA kAraNe zrI sarvajJabhagavaMtonA kevalajJAnamAM bhAselA ne teozrIe bhAkhelA padArthothI viparIta nirUpaNa je kAMi thaI gayuM hoya tenuM huM aMta:karaNa pUrvaka trividha trividha micchAmi dukkaDama devA pUrvaka, gItArtha bahuzrutone tenuM saMzodhana karavA mATe vinaMtI karuM chuM. kammapayaDI mahAgranthanA dareka adhyetAne, A praznottarInuM parizIlana karavAnI prArthanA sAthe viramuM chuM... poSa suda-1 vi.saM. 2044 muni abhayazekhara vi. bAsa zuddhipatraka karmapati-padA bhAga-1 nI najare caDelI azuTionuM saMmArjana paMkti azuddha zuddha 17 auvaio... vai0 A0 24,25 sthAnamAM sthAnamAM jIvonI 16,17 "bane taraphanA eTalA zabdo kADhI nAMkhavA. 22 zeSa 139 zeSa 144 sauthI nIce umeravuM-nIcegotra-1lebIje guNaThaNe hoya..paNa teuvAu0 mAM P/a bAda uccagotra uvelAi javAthI nIcagotramAM padmavatA rahetI nathI. 83 3 saMkrama saMkamANa 85 sauthI nIce umeravuM ane saMjava0 mAyAnA kSaye saMjaya0 pRSTha-35 XII Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 90 94 I lobhanI padmahatA naSTa thAya che. 27 22-21 23-22-21 koThAmAM chelle umera- 17, 1, trIje badhyamAna 17, aMtarmuo, aMtarma 6 lApasIne sApapa0samane 1 sApakane sapane chellI lITI A pramANe vAMcavI(4) 21mAM 25 cAreya prakAra hoya. sAdisAntano kALa aMtarmudezonArdha pudagalaparAvarti A pRSTha paranuM citra galata samajavuM. AMkaDAne ero darzAvavAmAM garabaDa thayelI che. 6. 26-15, 26-11,15, 6. 27-15, 27-11,15, 25 mI ane 29 mI lITImAM koThAmAM chellA UbhA khAnAmAM 'ti manu' zabdo je che tene UbhA cothA khAnAmAM samajavA. 17 4 the page 4the, pame, ke 127 25 napuM veda karatAM napuM veda nA karatAM 17 banavAne banyAne 11 203 20001 203 20002 142 12 20489 20499 145 chellI vadhI.. vadhaze. nIcethI cothI nikSepa niSeka 147 : 3 prathA prathama 147 22 Avalikada jeTaluM abAdhAthI abAdhAthI 147 27 mI paMktimAM "udvaryamAna karmalatAno baMdhasamaya' A pramANe lakhyuM che tenI nIce, nIce mujaba eka paMkti umeravI. ........................1 101 100 14 135 141 16 ........... ...., XIII Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ahaM namaH zrI zaGkhezvara pArzvanAthAya namaH zrI mahAvIra paramAtmane namaH zrI gautama-sudharmAdigaNabhRdbhyo namaH zrI zivazarmasUrI vara- - candrarSimahattarebhyo namaH zrI cUrNikRdmalayagirisUriyazovijayaupAdhyAyebhyo namaH ! zro prema-bhuvanapAnu- nayaghoSa-dharmInata- nayazavarasUrozemyo namaH ! e~ namaH zrI karmaprakRtisaMgrahaNI - praznottarI baMdhana M prazna - 1 :- judI judI prakRtionA rasabaMdhanA adhyavasAyo - sthitibaMdhanA adhyavasAyo vagere judA judA hoya che. jayAre koipaNa eka vivakSita samaye to jIvane eka ja adhyavasAya sthAna hoya che. to A bhinna bhinna rasabaMdha-sthitibaMdha svarUpa kArya kai rIte thAya ? - uttara 1 :- sUtaLInA resAomAMthI gUMthIne pAtaLI dorIo, evI keTalIka dorIone gUMthIne pAtaLuM doraDuM ane evAM pAtaLAM doraDAMone gUMthIne jADuM doraDuM banAvavAmAM Ave to jADA doraDAMtIkeekaja doraDuM hovA chatAM jema enA aneka peTA doraDAM- dorI - resAo hoya che tevuM jIvanA adhyavasAya aMge che. sAmAnyathI eka samaye eka adhyavasAya kahevAto hovA chatAM enA peTA, peTAnA peTA.... vagere vibhAgo ghaNA hoya che jenA kAraNe Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ judAM judAM aneka kAryo ekI sAthe thAya che. prazna - ra :- vIryanuM alezya ane salezya... vagere rUpe je vibhAjana karyuM che ene ja bIjI rIte darzAvI zakAya? uttara - 2 :- hA,A rIte - - sAyika mAyopathamika azyi salezya salezya (ayogakivalI, sine) (sayogI kevalIne) | akyAya (11, 12me) saklAya (1 thI 10 me, abhisaMdhija anabhisaMdhija abhisaMdhija anabhisaMdhija abhisaMdhija anabhisaMdhija AmAM kAyika ane mAyopathamika ane prakAranuM jesalezyavIrya che enA labdhivIrya ane upayogavIrya ema be bheda paNa pADI zakAya che. kAraNa ke viryAntarAyanAlayathI ke kSayopazamathI jeTaluM vIrya prakaTa thAya che eTaluM yogasthAna hotuM nathI. kSaya kemayopazamathI prakaTa thayelI vIryalabdhi elabdhivIrya che ane mana vagerenA pudagalonA sahakArathI thayela yogasthAna e upayogavIrya che. prAya: karIne anabhisaMdhija vIrya alpa hoya che ane abhisaMdhija vIrya vadhu hoya che. mATe e be bheda pADavAmAM Ave che. prazna - 3 :- anabhisaMdhija vIrya eTale zuM? uttara-3:- "buddhizUnya rIte thatI pravRttinuM vIryae anabhisaMdhija vIrya AvI enI vyAkhyA che. AmAM "buddhizUnya' AvuM ja kahyuM che tene pravRttinuM vizeSaNa na mAnatAM upalakSaNa mAnavuM. anyathA "buddhi eTale upayoga abhipreta hovAthI ane kevalI bhagavaMtone sarvatra upayoga hovAthI lohIbhramaNa vageremAM upayoga bhaLelo ja hovAnA kAraNe e anabhisaMdhija vIrya nahIM thAya. sAmAnyathI chadmasthanI je kriyAo buddhizUnyapaNe thatI hoya te badhI buddhizUnyatvena upalalita kahevAya. tethI kevalIone e kriyAo upayogapUrvaka baMdhanakaraNa Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovA chatAM anabhisaMdhija vIrya hovAmAM koI vAMdho nahIM Ave. athavA "abhisaMdhA zabda "prAdo arthamAM Ave che. je pravRtti rAdApUrvaka thAya athavA jemAM dAdAno vyavahAra thAya te pravRttinuM vIrya abhisaMdhija jANavuM tabhinna anabhisaMdhija. prazna - 4 :- prathamavargaNAnA kula viryANuo karatAM bIjI vargaNAnA kula viryANuo ochA hoya ke adhika? uttara -4:- prathamavargaNA karatAM bIjI vargaNAnA pratyeka Atma pradezo para eka eka viryANuM vadhAre che. eTale jeTalA Atmapradezo haze eTalA viryANa vadhyA, paNa prathama karatAM bIjI vargaNAmAM Atmapradezo ochA che ane pratyeka Atma pradeza para, asaMkhya loka pramANa viryANuo hoya che. tethI vIryANamAM vadhAro thayo asaMkhya pratA pramANa ane ghaTADo thayo asaMkhya loka pramANa. (kAraNake 1-1vargaNAmAM Atmapradezo asaMkhya pratara jeTalA che. bIjI vargaNAmAM ekapaNa Atmapradeza ghaTe eTale sIdhA asaMkhya lokajeTalA viryANuo ochA thaI jAya.) mATe prathama vargaNAnA kula viryANuo karatAM bIjI vargaNAnA kula viryANuo ochA (asaMkhya bhAgahIne) hoya che. prazna -5 :- yoga sthAnakomAM dviguNavRddhinAM sthAno vaccenAM AMtarAnAM sthAno sarvatra eka sarakhA hoya che? uttara - 5 :- A saMzodhanano viSaya che. kalpanA dvArA e samajIe. dhAro ke prathama yogasthAnakamAM 1000 spardhako che ane pratiyoga sthAna 100 spardhakanI vRddhi che. tethI agyAramA yoga sthAnakamAM 2000 spardhako maLavAthI e dviguNavRddha thaze, vacce AMtarAmAM 9 sthAno AvyA che. hara000 pachI je yogasthAnakamAM 4000 spardhako haze te dviguNavRddha banaze. jo haju paNa pratiyogasthAna spardhakonI vRddhi 100 - 100 nI ja rAkhavAnI hoya to 31 mA yogasthAnakamAM 4000 spardhako thavAthI e dviguNavRddha banaze. eTale ke AMtarAmAM 19 sthAno Avaze. Ama jo pratiyogasthAna spardhakonI vRddhi eksarakhI rAkhavAnI hoya to AMtarAnI saMkhyA uttarottara lagabhaga dviguNa-dviguNa joize. karyaprakRti - praznottarI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo AMtarAnAM sthAnonI saMkhyA sthira rAkhavI hoya. eTale ke, prathama dviguNavRddha sthAna pahelAM AMtarAmAM 9 sthAno hoya to pachI paNa bIjA gayA pachI dviguNavRddha sthAna AvI jAya, to, pratiyoga sthAna spardhakonI vRddhi dviguNa hovI joie. 11 mA yogasthAnakamAM 2000 spardhako che. tyArabAda jo 200 - 200 spardhako vadhavA mAMDato 21mA yoga sthAnakamAM 4000 spardhako thai javAthI e dviguNa vRddha banI jAya. tethI AMtaruM sthAnonuM sthira rahe. A bemAMthI kai vAstaviktA che yA trIjI ja koi vAstaviktA che e saMzodhanAI che. tema chatAM, sthitinikomAM AMtarAno AyAma (AMtarAnA sthAno nuM pramANa) sthira jaNAvyo che ane dalikonI ja vadhu vadhu hAni jaNAvI che ema ahIM paNa AMtarAmAM AvatA sthAnonuM pramANa sthira hovuM saMbhave che. prazna-6 :- yogasthAnomAM avasthAnakALa samaya, 5 samaya... yAvata samaya sudhIno batAvyo che. AmAM sahu prathama yogasthAnano kALa 4 samaya darzAvyo che te paryApta sUkSma nigodanuM sarvajaghanyayoga sthAna lai AgaLa AgaLa anyajIvonAM upara uparanAM yogasthAnoletAM letAM chelluM samayakALavALuM yogasthAna tarIke saMkSI paryApta paMcendriyanuM yogasthAna levuM. Ama badhA jIvonAM yogasthAnono A ja thI 2 samayagALA yogasthAnonI ekaja sthApanAmAM samAveza thaI jAya che ke amuka jIva prakAranA saMbhavita jaghanya yogasthAnathI prAraMbha karI (4 samaya) e ja jIva prakAranA utkRSTa yogasthAna sudhI (ra samaya) eka sthApanA. bIjA jIvaprakAranA jaghanyathI enA utkRSTa sudhInI eka alaga sthApanA. ema judI judI sthApanA karavAnI hoya che? uttara 6:- dareka jIvabheda mATe e judI-judI jANavAnI - eTale ke dareka jIvabhedanA aparyApta avasthAbhAvI yogasthAno eka - eka samaya avasthAna vALA hoya che. paryApta avasthAmAM saMbhavita jaghanyathI keTalAMka yogasthAno ja samaya avasthAnavALA hoya che, pachInAM keTalAka yogasthAno 5 samaya avasthAnavALAM che. ema thAva e ja jIvabhedanA saMbhavita utkRSTa taraphanA yogasthAno 2 samaya avasthAnavALAM che. AvuM sUkama ekendriya, bAdara ekendriya, beindriya vagere dareka jIvabhedo mATe svataMtra jANavuM. anyathA, ekendriyane paryApta avasthAmAM AvatAM (ane tethI ja samaya vagere baMdhanakaraNa Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasthAnavALAM)yogasthAnobeindriya vagerene aparyApta avasthAmAM AvatA hovA chatAM e jIvo enA para 4samaya vagere jeTalo kALa rahI zakavAnI Apatti Ave. vaLI yogasthAnonI jema rasasthAnonA kALanI paNa AgaLa prarUpaNA karI che. tyAM paNa jo badhA jIvo mATe e judI - judI na samajavAnI hoya to jIvasamudAhAramAM je sparzanA dvAra che emAM ghaNI asaMgatio UbhI thaze. nIcenA 4 samayanA rasasthAnone sparzavAno kALa ane uparanA 4 samayanA rasasthAnone sparzavAno kALa tulya batAvyo che. AmAMthI nIcenA 4 samayanA sthAnoekendriyane maLavAthI ane uparanA 4 samayanA sthAno paMcendriyane maLavAthI e banneno sparzanAkALa mulya zI rIte saMgata bane ? eTale tyAM paNa A mAnavuM paDe che ke dareka jIvaprakAramAM je jaghanyathI utkRSTa rasasthAno saMbhavita hoya che te 4 thI 8 ane 8 thI 2 samaya sudhInA avasthAnavALA rasasthAnomAM kramaza: vaheMcAi gayelA hoya che. emAMthI, te te bhavamAM, te te bhavaprAyogya nIcenA 4 samayavALAM sthAnone sparzavAno jeTalo kALa pasAra thayo hoya eTalo ja kALa sAmAnyathI uparanA 4 samayavALA sthAnone sparzavAmAM kADhyo hoya che. Avo eno phalitArtha nIkaLe che jemAM koi asaMgati nathI. 8 : jIvomAM yoganuM je alpabahutva ApyuM che te kyAre ghaTe ? - 8 :- sUkSma kSetra palyopamanA addhAcchedanaka sUkSma aApalyopamanA asaMkhyamA bhAga karatAM paNa asaMkhyamA bhAge hoya to ghaTe. koi paNa rakamane jeTalI vAra aDaghI - aDadhI karI zakAya eTalA enA ahvAcchedanaka kahevAya che. jemake 4 nA aDadhA ra ane benA aDadhA eka... ema be vAra aDadhA aDadhA thai zake che, mATe 4 nA ahvAcchedanaka be che. ema 8 www 4 yu 2 - 1... 8 nA avAcchedanaka 3 Avaze. bIjI rIte kahIe to * 4 = 2..... enA adhvAcchedanaka be che, prazna uttara - 3 . = 2.... enA acchedanaka traNa che.... 16 - 2.... enA ahvAcchedanaka cAra che... tethI 2nA ahvAcchedanaka X Avaze. have, paraMparopanidhAmAM, jaghanya thI utkRSTa sudhImAM sUkSma abApalyopamanA karmaprakRti - praznottarI - pa Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMkhyamA bhAga jeTalA dviguNavRtniAM sthAno batAvyA che. AmAM jaghanya sthAna labdhi aparyApta sUma nigodane ane utkRSTa sthAna saMtI paryAptane hoya che. tethI, jo jaghanya yogasthAnamAM taspardhako che ane dviguNavRtniA sthAnonI saMkhyA tarIke je P/a che te rakama dhAro ke ya che. tethI ulTa sthAnamAM spardhakonI saMkhyA 2 x sa jeTalI thaze kAraNakesa spardhako ya vAra dviguNa- dviguNa thayA che. have alpabadutva parathI vicAra karIe to.. labdhi aparyAptanA jaghanya yogasthAnathI 3ra mA pade saMtI paryAptanA utkRSTa yogasthAnano naMbara che ane A dareka padamAM guNaka sUkama kSetra palyopamano asaMkhyamo bhAga che. tethI labdhi aparyAptanA jaghanya yogamAM ja spardhako hoya to saMsI paryAptanA utkRSTa yoga mATe sAmAnyathI ema kahI zakAya ke e Hx kSetra palyopama * jeTalA haze. * 1 asaMkhya tethI, 1 ka la tethI, 2 X H = sUkSma kSetra palyopama * X1 asaMkhya T = 1 x asaMkhya sUma aLA palyopama sukama kSetra palyopama | ya | asaMkhya asaMkhya 2 2 - sUkSama aLA palyopama SLa sUkSma kSetra palyopama asaMkhya eTale ema kahI zakAya ke yogamAM guNaka je sUkama kSetra palyopamano asaMkhyamo bhAga che tene 31 vAra lakhI paraspara guNavAthI (eTale ke 30 vAra guNAkAra karavAthI) je javAba Ave chejo (1) sUkSama kSetra palyopama jeTalo hoya to sUma kSetrapalyopamanA ajJAcchedanaka be jeTalA (dviguNavasthAnonI rakama jeTalA) Ave, jo (2) sUma kSetra palyopama nA asaMkhyamA bhAge hoya to vya karatAM adhika Ave ne jo 3) sUma kSetra palyopama karatAM asaMkhya guNa hoya to tha' karatAM ochA Ave prabha-e:- yoganA alpabadutvamAM, labdhiparyApta evAkaraNa aparyApta jIvonA 'baMdhanakaraNa Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogasthAnonA naMbara kyAM Ave? uttara - 9 :- mULakAra ke cUrNikAre AnI koi prarUpaNA vizeSarUpe karI nathI. tema chatAM, labdhi ane karaNa ubhayaparyApta beindriyanA jaghanya yogano nirdeza karatI vakhate cUrNikAre A pramANe jaNAvyuM che ke * tato hiTTittA TALA tadvipanattaAE roLa apajjattagassa bhavaMti / tato beindiyapajjattagassa jahannao jogo asaMkhyaguNo // ' . eTale jaNAya che ke labdhi paryApta beindriya, teindriya....yAvatsaMjJIpaMcendriya jIvonA aparyApta avasthAnA utkRSTa ane utkRSTa taraphanA keTalAka yogasthAno, alpabahutvamAM labdhi aparyApta saMjJI paMcendriya nA utkRSTa yogasthAnanuM je 18muM pada che ane labdhi-karaNa paryApta beindriyanA jaghanya yogasthAnanuM je 19 muMpada che te benI vacamAM hoya che. labdhi paryApta beindriyathI saMjJI paMcendriya sudhInA badhA jIvonA aparyApta avasthA bhAvI uparanA keTalAka yogasthAnono samAveza ahIM ja jANavo, paNa evuM na mAnavuM ke karaNa aparyAptabeindriyanA yogasthAno karaNaparyApta beindriyanA jaghanya yogasthAna pUrve' (eTale ke 18, 19 nI vacamAM), ema karaNa aparyApta teindriyanA yogasthAno karaNaparyApta teindriyanA jaghanya yogasthAna pUrve (eTale ke 19, 20nI vacamAM).... ema cAvata karaNa aparyApta saMjJIpaMcendriyanA yogasthAno karaNaparyApta saMjJI paMcendriyanA jaghanya yogasthAna (23) pUrve ane karaNaparyApta asaMjJI paMcendriyanA jaghanya yogasthAna (22) pachI (eTale ke 22, 23 nI vacamAM) hoya che AvuM na mAnavuM. AvuM na mAnavAnuM kAraNa e che ke AgaLa pradezavaheMcaNInuM je alpabahutva ApyuM che temAM asaMgati UbhI thAya che. te A rIte, jaghanya pade pradezavaheMcaNInA alpabahutvamAM devagatinAmakarma karatAM narakagatinAmakarmane asaMkhya guNa daliko kahyA che. AvuM kahevAnuM kAraNa e che ke devagati samyaktvI jIvone aparyApta avasthAmAM paNa baMdhAi zake che, jayAre narakagati to paryApta avasthAmAM ja baMdhAya che. eTale samyaktvI manuSyane bhava prathamasamaye saMbhavita jaghanya yoge baMdha thAya tyAre devagatinA bhAge je dalika Ave e enuM jaghanya dalika hoya che. narakati to paryApta avasthAmAM ja baMdhAya che. tethI labdhi paryApta asaMjJI paMcendriya paryApta avasthAmAM saMbhavita je jaghanya yogenarakaprAyogya baMdha kare tyAre narakagatinA bhAge karmaprakRti praznottarI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je dalika Ave e enuM jaghanya dalika hoya che. A jaghanya dalika devagatinA ukta jaghanya dalika karatAM asaMkhya guNa hoya che ema alpabahumAM jaNAvyuM che. samyakatvIjIva asaMsImAM jato nathI. saMgIpaMcendriyamAM gayelA eno jaghanya yoga jo 22, 23 nI vacamAM hoya, eTale ke asalI karaNa paryApta paMcendriyanA jaghanya karatAM vadhu hoya to ene je devagatinuM dalika maLaze enA karatAM te paryApta avasthAmAM karaNaparyApta asaMjJI paMcendriya jIva devaprayogya bAMdhI je devagatinuM dalikameLave te ochuM haze, kAraNa ke enoyoga ocho che. tethI devagatinA jaghanya dalika tarIke paNa asaMkSIpaMcendriya jIve paryApta avasthAmAM bAMdhela dalika Avaze. narakagatinuM dalika paNa A rIte jaghanya maLatuM hovAthI e devagatine tulya thaze, paNa asaMkhya guNa nahIM thAya. labdhiparyApta karaNa aparyApta saMjJI paMcendriyanA upara taraphanAyogasthAno, karaNa aparyApta beIndriya vagerenI jema jo 18 ane 19nI vacamAM ja mAnI levAnA hoya to elabdhi-karaNaparyApta asaMjJIpaMcendriyanAjaghanyayogathI paNa asaMkhyamA bhAge thavAthI devagatinA jaghanya dalika tarIke samyaphtIe bhavaprathamasamaye bAMdheluM dalika Avaze. jenA karatAM narakagatinuM jaghanya dalika asaMkhya guNa che. eTale koI asaMgati raheze nahI. vaLI zakyUrNimAM saMtI karaNa aparyAptanA yogathI karaNaparyAptaasalIno yoga asaMkhya guNa batAvela che. mATe karaNa aparyApta saMjJI paMcendriyanA yogasthAno paNa 19 mA padapUrve mAnavA yogya che. tema chatAM karaNa aparyApta saMzI paMcendriyanA yogasthAnone rara mA sthAna pachI mAnavA hoya ane pradezavahecaNInI saMgati karavI hoya to AvI kaMIka karI zakAya. 22 mA sthAna tarakije karaNa paryApta asaMgIpaMcendriyanojaghanyayoga che te zarIra paryAptie paryAptajIvano jANavo.jayAre narakagatinAmakarmano baMdha bhASAparyAptie paryApta thaye thAya che jyArano eno jaghanya yoga paNa karaNa aparyApta saMjJI paMcendriyanA yoga karatAM asaMkhya guNa hovAthI narakagatinAmakarmane asaMkhya guNa dalika maLavA saMgata kare che. karaNa aparyApta labdhi paryApta ekendriyanA yogasthAno sUkSma karaNaparyApta ekendriyanA jaghanya yogasthAna (10) nI pUrve hovAM joIe. prazna - 10 :- yoganA alpabadutvamAM, zeSadeva, nATaka, tiryaMca, manuSyanA utkRSTa baMdhanakaraNa Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yogane chelle je jaNAvyA che te uttarottara asaMkhyaguNa - asaMkhya guNa che ke cAreyano utkRSTa yoga paraspara tulya che? uttara - 10 :- cAreyano utkRSTa yoga paraspara tulya che. jo uttarottara asaMkhya - asaMkhya guNa hota to manuSyano utkRSTa yoga badhA jIvabhedomAM sarvoTa thavAthI mithyAtvamohanIya vagere prakRtiono utkRSTa pradezabaMdha mAtra mithyAtvI ukTa yogI manuSyone ja kaheta. paNa ema na kahetAM cAreya gatinA saMzI paryApta paMcendriya utkRSTa yogIne te kahela che. mATe jaNAya che ke cAreya gatimAM utkRSTa yoga paraspara tulya hoya che. prazna - 11 :- avasthita yoga sthAna para jIva vadhumAM vadhu ATha samaya rahI zake che. ane tethI gRghamANadalika paNa eka sarakhuM hovuM ATha samaya sudhI maLI zake che. to jJAnAvaraNAdi sAta karmono avasthita pradezabaMdha keTalo kALa maLe ? uttara - 11 - saptavidhabaMdhaka jIva vivatiyoga sthAna para jayAre ATha samaya sudhI avasthAna kare che tyAre prathama samaye je dalika grahaNa kare che te avazya bhUyaskAra ke alpatarabaMdha rUpa hoya che, kemake pUrvasamaye vartamAnakAlIna yoga sthAna karatAM avazya juduM yogasthAna hovAthI badhyamAna dalika paNa avazya ochuM thatuM hoya che. pachInA sAta samayoe avasthitapradezabaMdha maLe che. e pachI yogasthAnanuM avazya parAvartana thAya ja che. tema chatAM, jJAnAvaraNIyAdi eka eka mULaprakRtino avasthitapradezabaMdha maLavo haju paNa saMbhave che. te A rIte - pachInA samaye AyuSyano baMdha paNa zaru kare. ane saMkhyAtabhAgavRddhivALA evA yoga sthAna para jAya ke jethI AyuSyane jeTalAM daliko maLavAnA hoya teTalAM ja vadhu dalikonuM grahaNa thAya. tethI zeSa jJAnAvaraNIyAdi karmone pUrvasamaya jeTalA ja daliko maLavAthI avasthita pradezabaMdha haju paNa cAlu ja rahe che. e keTalA samaya sudhI haju cAlu rahe te have vicArIe AgaLa pAMcamA praznamAM vicArI gayA ke uttarottara dviguNavRddhinA sthAno kaI rIte Ave emAM be vilpo maLe che- (1) AMtarAnA sthAnonI saMkhyA sthira hoya ane uttarottara yoga sthAnomAM thatI spardhakonI vRddhi vadhatI jatI hoya. athavA (2) AMtarAnA sthAnonI saMkhyA lagabhaga bamaNI bamaNI thatI jAya ane pratiyogasthAna vadhatA spardhakonI saMkhyA sthira hoya, AmAMnA prathama abhiprAya karmaprakRti - praznottarI Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mujaba jJAnAvaraNIyAdino avasthita pradezabaMdha 15 samaya sudhI maLI zake che, jayAre bIjA abhiprAya mujaba e 11 samaya sudhI maLI zake che. pahelAM, bIjA abhiprAya mujaba vicArIe - uttarottara dviguNavRddhinA sthAnomAM vacamAM vacamAMnA AMtarAnA yogasthAno lagabhaga bamaNAM bamaNAM hoya che. (asalpanAthI prathama dviguNavRddha sthAna AvatAM sudhImAM AMtarAnA dhAroke cAra yogasthAno che, to dvitIya dviguNavRsthAna AvatAM bIjA8 yogasthAno pasAra karavA paDaze. ema tRtIya mATe 16, caturtha mATe 3ra... ityAdi) AnA parathI e khabara paDe che ke koipaNa sthaLe chelluM dviguNavRddha sthAna AvavA mATe AMtarAmAM jeTalA yogasthAnA pasAra thayA hoya enA karatAM, e yogasthAnonI pUrvanA badhAM yogasthAno bhegA maLIne paNa kaMika ochAM hoya che. eTale ke dvicarama dviguNavRddhivALuM sthAna AvyA bAda carama dviguNavRddhivALuM sthAna Ave te AMtarAmAM ja, e carama dviguNavRddhayogasthAna sudhInA sarvayogasthAnonAM lagabhaga aDadhAM yogasthAno hoya che. eTale catu: sAmayika yogasthAnomAM je dvicarama dviguNavRddha yogasthAna hoya tyAMthI e ja yogasthAnomAM ja carama dviguNavRddha yogasthAna hoya te benA AMtarAmAM catu: sAmayika yogasthAnonAM lagabhaga aDadhAM yogasthAno AvI jAya che. temaja, have enA karatAM paNa Dabala (eTale ke catu: sthAnanA jeTalA kula yogasthAno hoya, lagabhaga eTalA) yogasthAno pasAra thayA pachI ja AgaLanuM dviguNavRddha yogasthAna Avaze. have, catu: sAmayika yogasthAna pachI je uttarottara pAMca sAmayika, cha sAmayika vagere yogasthAno Avecheteto pUrvapUrvanA yogasthAno karatAM asaMkhyAtamA bhAganA ja hoya che. mATe, kramaza: 5, 6, 7, 8, 7, 6 ane 5 samaya avasthAnavALAM badhAM yogasthAno maLIne paNa catu: sAmayika yogasthAno jeTalAM to nathI ja, paNa tenAM asaMkhyamA bhAge ja hoya che. mATe AmAMnuM koi yogasthAna dviguNavRddhayogasthAnarUpa hotuM nathI. eTale ke nIcenA catu: sAmayika yogasthAnanA carama dviguNavRddha sthAna pachI navuM dviguNavRddha yogasthAna uparanA catu: sAmayika yogasthAnonA paNa ghaNAM yogasthAno pasAra thai gayA pachI Ave che. AnA parathI e paNa jaNAya che ke aSTasAmayika je yogasthAna para ATha samaya rahIne jIve jJAnAvaraNIyAdino 7 samaya mATe avasthita pradezabaMdha karyo che tenI apekSAe, baMdhanakaraNa 10 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenAthI uparanA zeSa asAmayika sthAno, uparanA saptasAmayika sthAno, uparanA cha sAmayika sthAno, uparanA pAMca sAmayika sthAno ane uparanA, zaruAtanA catu: sAmayika yoga sthAno... A badhAM yogasthAno asaMkhya bhAgavRddhivALA hoya che. pachInA catu: sAmayika yogasthAno (A uparanuM dviguNavRddhinuM sthAna AvyuM tyAM sudhInA) saMkhyAtabhAgavRddhivALA hoya che. mATe, pUrvanA e aSTasAmayika yogasthAna pachI saMkhyAta bhAga vRddha yoga sthAna tarIke e jIvane uparanA A catu: sAmayika yoga sthAnomAMnuM ja koi eka yogasthAna pakaDavuM paDe che. ane enA para to e vadhumAM vadhu cAra samaya ja rahI zake che. tethI jJAnAvaraNIyAdi karmono avasthita karmabaMdha A mata mujaba pUrvanA 7 samaya + A 4 samaya = 11 samaya sudhI maLe che. paNa, prathama abhiprAya mujaba A kALa 15 samaya paNa maLe che, kemake e mata mujaba dviguNavRddhinA AMtarAnA sthAno uttarottara bamaNAM bamaNAM karavAnA na hovAthI asAmayika yoga sthAnomAM paNa dviguNavRddhinA sthAno hovA saMbhave che. ane tethI pUrvavivalita aSTasAmayika yogasthAnanI apekSAe A asAmayika yoga sthAnamAMnA ja keTalAka yoga sthAnako saMkhyAtabhAgavRddhivALA hovA paNa saMbhave che. enA para jIva ATha samaya sudhI paNa rahI zakyo hovAthI pUrvanA 7. samayo A8 samaya kula 15 samaya sudhI jJAnAvaraNIyAdino avasthitapradezabaMdha maLI zake che. prazna - 12 :- sUkSma nigodavargaNAmAM jaghanya karatAM utkRSTa no guNaka AvalikA : a kahela che jayAre AnA jaghanyayoga karatAM utkRSTa yogano guNakasUkSma kSetra palyopamano asaMkhyamo bhAga kahela che, eTale AmAM samajavuM zuM? uttara - 12 - sUkSma ane sAdhAraNa nAmakarmanA udayavALA-sUkSmanigodIyA jIvone sattAmAM rahela zarIranAmakarmanA pulone visasApariNAmathI Azraya karIne rahelI vargaNAo sUkSmanigodAvargaNAo kahevAya che. A vyAkhyA parathI jANI zakAya che ke A vargaNAone sattAgata zarIranAma karmanA pudgalo sAthe saMbaMdha che. A sarAgata daliko to jaghanya yogIne paNa utkRSTa jevA ane utkRSTa yogIne paNa jaghanya jevA saMbhavI zake che. eTale yoga jaghanya hoya to ochI vargaNAo coMTe ane utkRSTa hoya to adhika coTe evuM kahI zakAtuM na karmaprakRti - praznottarI 11 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovAthI yoganA guNakane vargaNAnA guNaka sAthe sAMkaLI levo e yogya lAgatuMnathI. hA,jo evuM hoya ke sUkSma nigodajIvone sattAgata zarIranAmakarmanA pudgalone AzrIne, jIvanA yogane anusarIne ochI vattI vargaNAo coTe che to yogane sAMkaLavAno vicAra karI zakAya. joke to paNa yogAnusAre, coTatA dhonI saMkhyA ochI vattI thAya, coTatA pratyeka skaMdhamAM rahelA paramANunI saMkhyA nahIM. jayAre vargaNAmAM je jaghanya karatAM utkRSTa no guNaka AvalikA/Dha kahela che te, sUkSmanigoda prathama vargaNAnA eka- eka skaMdhamA jeTalA paramANupradezo rahelA hoya tenA karatAM tenI utkRSTa vargaNAnA eka - eka skaMdhamAM rahelA paramANu pradezo keTalA guNA hoya che tene jaNAvanAra che. A ja rIte pratyekazarIrI ane bAdaranigoThavargaNA mATenAje guNako ApyA che tenI sAthe paNa teonA yoganA guNane sAMLavAnuM yogya lAgatuM nathI. pratyekazarIrIjIvonA ane bAdanigodanA jaghanya yogathI te tenA utkRSTa yogano guNaka sUkSma kSetra palyopamano asaMkhyamo bhAga che ane A vargaNAomAM paNa eTalo ja guNaka che e eka yogAnuMyoga ja lAge che, bAkI yogano guNaka ATalo che mATe vargaNAono guNaka ATalo che evuM mAnavuM yuktisaMgata bhAsatuM nathI. e to jema prathama dhruvazUnyamAM tathAlokbabhAve ja guNaka sarvajIvathI anaMtaguNa che, dvitIyavazUnyamAM te asaMkhya lokapramANa che tema A vartaNAomAMpaNa tathAlokbabhAveja jaghanya karatAM utkRSTano guNaka sUkSma kSetra palyopamanoasaMkhyamo bhAga che ema mAnavuM ucita lAge che. e rIte sUkSma nigoThavargaNAomAM jaghanya karatAM utkRSTano guNaka tathAlokvabhAve ja AvalikA/ache. ane tethI enA yogano guNaka sUkSma kSetra palyopamano asaMkhyamo bhAga hoya to paNa koi asaMgati jevuM nathI. vaLI cUrNikAra maharSie, sattAgata zarIranAmakarma pradezonA jaghanya karatAM enA utkRSTano guNaka sUkSma kSetra palyopamanA asaMkhyamA bhAga jeTalo hovAthI vargaNAno guNaka eTalo hovo kahyo che. A sattAgata pradezo kaMi vivakSita samayanA yogAnusAre jaghanya ke utkRSTa hotA nathI. vRttikAra mahAtmAoe yogano guNaka sUkSma kSetra palyopamano asaMkhyamo bhAga hovAthI vargaNAno guNaka eTalo kahyo che. eTale vastusthiti to saMzodhanano viSaya ja banI rahe che. 12 baMdhanakaraNa Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tema chatAM, sAkSAta ke paraMparAe yoganA guNaka sAthe vargaNAnA guNane sAMkaLI levo hoya to, sUma nigodavargaNA mATe kahelA Avalikada jeTalA guNanI saMgati A rIte karI zakAya ke, sUma nigoda jIvonA jaghanya yoga sthAnathI utthara yogasthAnano je sUkSma kSetra palyopamanA asaMkhyamA bhAga jeTalo guNaka kahyo che te guNakamAM bhAjaka tarIke je asaMkhya che te eTaluM moTuM hoya ke jethI bhAgAkAra (javAba) AvalikAnA asaMkhyamA bhAga jeTalo AvI jAya. AvalikAno asaMkhyamo bhAga paNa sUkSma kSetra palyopamano asaMkhyamo bhAga ja che, anaMtamo ke saMkhyAtamo bhAga nathI. prazna - 13 :- vargaNAo aMgeno matAMtara jaNAvo. uttara -13:- karmaprakRti mULakAra ane cUrNikAranA mate tathA tatvArtha, pannavaNAnA mate audArika, vaikriya ane AhAraka vargaNAo vacce agrAhyavargaNAonathI. ane tethI traNeya niraMtara hovAthI eno eka "AhAravargaNA' tarIke ullekha karyo che. (A vargaNAone "AhAravargaNA' eTalA mATe kahevAya che ke jIve jayAre A pudagalone leto hoya che tyAre e AhArI kahevAya che ane e sivAya "aNAhArI kahevAya che.) jayAre paMcasaMgraha vagerenA mate traNeyanI vacamAM agrAhya vargaNAo che. ane tethI traNeya vargaNAo svataMtra banI jAya che. vaLI emAM agrAhya vargaNAomAM jaghanya karatAM utkRSTa anaMtaguNa hovAthI, pradezonI apekSAe audArika skaMdha karatAM kriyaskaMdhamAM anaMtaguNa ane enA karatAM AhArakanA skaMdhamAM anaMtaguNa paramANuo hoya che. jayAre karmaprakRti- cUrNikAra mate, vacce agrAhyavargaNAo na hovAthI AhAra dravyavargaNAnA jaghanya skaMdha karatAM utkRSTamAM anaMtabhAga adhika paramANu pradezo ja hoya che. pradezArthatayA alpabadutva cUrNikAre je ApyuM che temAM audArika zarIradravyavargaNA karatAM vaikriyazarIradravyavaNA ane enA karatAM AhArakazarIra dravyavargaNAne asaMkhya guNa-asaMkhya guNa kahela che, teno abhiprAya e che ke audArikanI vargaNAo karatAM vaikriyanI vargaNAo ane tenA karatAM AhAranI vargaNAo asaMkhya guNa asaMkhya guNa che. vaLI karma prakRti sUtrakAra ane tene anusarIne cUrNikAre zvAsozvAsaNA karmaprakRti - praznottarI 13 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahelI nathI. jayAre vRttikAroe "ve' zabdathI enuM sUcana che ema jaNAvI e vargaNAo hI che. "audArika, vaikriya ke AhArakamAMthI je zarIra hoya tenI vargaNAnA dravyo ja zvAsozvAsa tarIke levAya che." evA matAnusAre kadAca zvAsozvAsa vargaNAne svataMtra mAnI nahIM hoya. jo ke badhazatakanI cUrNimAM e vargaNAne svataMtra mAnI che. kAmaNavargaNAnI uparanI vargaNAonI prarUpaNA zrI vizeSaAvazyaka bhAthamAM judI rIte kahI che. prazna - 14:- ApaNe je zvAsozvAsa laIe chIe te zvAsozvAsavargaNAnA pudagalo hoya che? uttara - 14 :- emAM prANavAyu vagere je hoya che te bAdaravAukAyanA zarIrarUpa hovAnI saMbhAvanA hovAthI dArikazarIramaya hovAnA kAraNe dArika pudagalo hovA joie. jema sAmAnya rIte khAdhelA khorAkane anusarIne audArika vargaNAnA pudagalo gRhIta thai zarIra racanA thAya che ema A zvAsozvAsamAM lIdhela vAyune anusarIne kAyayogathI sarvAtmapradezo dvArA zvAsozvAsa vargaNAnA pudagalo gRhIta thatA hoya. prazna- 15:sUkSma ekendriyanA yoga karatAM viklandriya - paMcendriya vagereno yoga asaMkhya guNa hoya che. ane emAM guNaka kSetrapalyopamano asaMkhyamo bhAga kahyo che. to sUkSmaekendriya jIvo karatAM vikalendriyAdine pradezabaMdha je asaMkhya guNa thAya che temAM guNakatarakanuM asaMkhya paNa zuM sUkSma kSetra palyopamano asaMkhyamo bhAga levo ke addhApalyopamano ? emAM yukti zuM? uttara - 15:- koipaNa samaye koipaNa jIve gRhIta kareluM koipaNa karmadalika udvartanA vagere karaNa lAge to paNa AtmA para 5 koDA koDI sAgaropamathI vadhu kALa rahetuM nathI. tethI ja pradezasaMkramamAM guNitakamAMza ane kSapitakarmIzanA adhikAramAM 70 koDA koDI sAgaropama kALa mATenI ja judI judI prakriyAo batAvI che, ethI adhika kALa mATe nahi. vaLI kSapitakarmAzanA adhikAramAM saMjavalana krodhanI jaghanya pradezasattA ane jaghanya pradezasaMkrama e bannenA svAmI tarIka, caramasamayabaddha dalijhmo banyaviccheda pachI caramasamaye saMkrama karatAM lapakane kahyo che, paNa pitakarmAza sUkSma nigodIyA 14. baMdhanakaraNa Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvane kahyo nathI. AnA parathI jaNAya che ke paMcendriyanA yogathI eka samayamAM gRhIta kareluM dalikApitakarmAza sUmanigodIyAjIvane sattAmAM rahelA dalika karatAM alpa hoya che. vaLI sUkSmajIvane sattAmAM raheluM dalikasvayogathI samayamAM gRhIta karelA dalikathI keTaluM hoya? e vicArIe to jaNAya che ke (1) skUlardaSTie joIe to vadhumAM vadhu koDA koDI sAgaropamanA samayathI guNIe eTaluM hoya (2) sUkSmadaSTithI vicArIe to palyopamanA asaMkhyamA bhAganA samaya jeTalA gaNuM hoya. AmAM kAraNa e che ke addhA palyopama = a mAM asaMkhyadviguNahAni sthAno AvI jAya. tethI koipaNa samaye baMdhAyeluM dalika addhA palyopamaH 3 thI uparanA nikomAM to mAtra asaMkhyamA bhAga jeTaluM ja hoya che. zeSa asaMkhya bahu bhAga dalika nIcenA nikomAM ja paDyuM hoya che. ane e to eTalo kALa pasAra thai jAya pachI lagabhaga khapI gayuM hoya che. ane pachInA kALamAM asaMkhyamA bhAganuM ja rahyuM hoya che. tethI koi paNa kALe sAmAnyathI jIva para raheluM dalika mukhyatayA chellA addhA palyopama = 2 jeTalA kALamAM baMdhAyeluM dalika ja hoya che, bAkInuM to eka bahu ja nAnA asaMkhyamA bhAga jeTaluM hoya che. Ane ja bIjI rIte kahIe to sattAgata dalika karatAM addhApalyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM dalika eka samayamAM gRhIta thAya.vaLI sUkSmanA sattAgata dalika karatAM saMjJI paMcendriyanuM ekasamayagRhIta dalika to ochuM che ja. tethI jaNAya che ke sUkSma ekendriya nA ekasAmayika dalika karatAM saMkSIpaMcendriyanuM eksAmayika dalika je asaMkhya guNa hoya che temAM guNaka addhA palyopamanA asaMkhyamA bhAga rUpe asaMkhya che. e guNaka jo sUkSma kSetrapalyopamanA asaMkhyamA bhAgarUpa asaMkhya hota to paMcendriya eksamaya gRhIta dalika sUkSma ekendriye ekasamaya gRhIta dalika karatAM asaMkhya kALacakragaNuM hovAthI tenI kulasattA karatAM paNa asaMkhya kALacaka gaNuM thAya. ane te pachI jaghanya pradeza saMkramasvAmInI ane jaghanya pradezasattA svAmInI prarUpaNAmAM saMjJI paMcendriyanuM ukta caramasamayabaddha dalikana kahetAM sUkSma nigodiyAjIvane ja svAmI kaho hota. paNa svAmI to saMjJI paMcendriyane ja kahyo che. tethI jaNAya che ke yogano guNaka sUkSma kSetra palyopamano asaMkhyamo bhAga hovA chatAM pradezano guNaka to allA palyopamano asaMkhyamo bhAga ja hoya che. tethI jayAM kayAMya paNa eno sUkSma kSetra palyopamanA asaMkhyamA bhAgarUpe ullekha hoya tyAM paNa e asaMkhyamo bhAga evo karmaprakRti - praznottarI 15 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMkhya levo ke jethI e guNaka addhA palyopamanA asaMkhyamA bhAgarUpa ja banI jAya, paNa asaMkhya kALacakarUpa na bane. vaLI sUkSmajIvanA jaghanya yoga karatAM teno utkRSTa yoga asaMkhya guNo hovA chatAM, ane sAmAnyathI yogamAM guNako kSetrapalyopamanA asaMkhyamA bhAgarUpa hovA chatAM, vargaNAprarUpaNAmAM sUkSmanigodAvargaNAnA jaghanya karatAM tenI utkRSTa vargaNAnA guNaka tarIke AvalikAno asaMkhyamo bhAga hI temAM kAraNa tarIke A vAta kahI che ke "AmAM kAraNa e che ke sUkSma nigoda jIvonA jaghanya yogasthAna karatAM utkRSTa yogasthAna AvalikAnA asaMkhyamA bhAga rUpa asaMkhya gaNuM ja hoya che, adhika nahi." (karmaprakRtivRtti - zlo. 18 - 20). (Ama jema ahIM TIkAkAre kSetra palyopama agakhano ullekha hovA chatAM ene jeTalo nAno levAno kahyo . abrA palyopama che tema prastutamAM tene - asaMkhya * jeTalo nAno paNa laI zakAya che.) ja pakhaMDAgamamAM to mULamAM sUkSma nigodavargaNAnA jaghanya karatAM utkRSTano guNaka addhA palyopamano asaMkhyamo bhAga ja kahyo che. prazna - 16 :- kyA snehanuM zuM kArya che? uttara - 16 :- pudgalomAM cAra prakArano sneha pedA thAya che ane e cAreya nuM potapotAnuM kArya hoya che. (1) visasA pariNAmathI pudagalamAM je sneha pedA thAya che te sneha pratyaya spardhaka saMbaMdhI hoya che. A snehathI paramANuo paraspara joDAIne skaMdho bane che. (2) baMdhananAmakarmanA udayathI zarIrapuzalomAM je sneha pedA thAya che te nAmapratyaya spardhaka saMbaMdhI hoya che. A snehathI audArika vagere zarIra rUpe gRghamANa skaMdhono anyagughamANa skaMdho ane pUrvagRhIta kyo sAthe ekameka saMbaMdha thAya che. (3) jIvanA prayoga (yoga - vIrya) thI pedA thato sneha, je prayogapratyaya spardhaka saMbaMdhI hoya che tenuM kArya gRhIta pulone Atma pradezo sAthe ekameka jevA karavAnuM hoya che. pulo mATe pudgalo e sajAtIya dravya che jayAre Atmapradezo e vijAtIya dravya che. eTale vijAtIya dravya sAthe ekamekajevo saMbaMdha karavA mATe vadhu snehanI jarUra hovI lpI zakAya che. baMdhanakaraNa Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) jIvanA kApAyika adhyavasAyothI karmapudagalomAM pedA thato nehaje rasa ke anubhAga kahevAya che tenuM kArya jIvane maMda ke tIvra vipAka dekhADavAnuM hoya che. prazna - 17 :- kyA pudagalomAM keTalA prakArano sneha hoya che? uttara - 17:- (a) AtmA para coTelA karma pudagalomAM cAreya prakArano sneha hoya che. (AkAzamAM rahelA paramANu vagere muddagalo sneha pratyAyanA snehathI paraspara joDAine kArmaNavargaNAnA skaMdho bane che. vyaNuka vagere badhA dho A snehathI bane che. temaja chUTA paramANuomAM paNa A sneha hoya che.) paNa e anaMtA skaMdho svataMtra-aLaga aLagA rahe che, paraspara joDAtA nathI ke Atmapradezo sAthe ekameka thatA nathI. jayAre jIva e skaMdhone karma tarIke gRhIta kare che tyAre e jIvanA baMdhananAmakarmanA prabhAve utpana thayelA nAmapratyayanA snehathI e jIvagRhIta kArpaNa skaMdho paraspara joDAya che. e ja vakhatanA jIvanA yogathI thayela prayoga pratyayanA snehathI e kaMdho Atmapradezo sAthe ekameka thAya che. jIvanA adhyavasAyathI pedA thayela rasanA prabhAve emAM tIvratA maMdatA utpanna thAya che.) (b) dArika vagere zarIra pudagalo jIva gRhIta hoya tyAM sudhI emAM sneha, nAma ane prayogapratyayano ema 3 prakArano sneha hoya che. ema, vItarAgajIvo je iryApathika karmabaMdha kare che te pudagalomAM paNa A 3 prakArano sneha hoya che. (c) jIve choDI dIdhelA mRtaphlevaranA pudagalo jyAMsudhI zarIra ke tenA hADakAM vagere avayavonA rUpamAM rahe che, sarvathA vIkharAya jatA nathI, tyAM sudhI emAM sneha pratyaya ane nAmapratyayano sneha hoya che. () AkAzamAM rahela vargaNAgata pudagalomAM mAtra sneha pratyaya spardhaka saMbaMdhI sneha hoya che. mRtadeha ke tenA avayavo sarvathA vIkharAi gayA pachI e skaMdho pota potAnI vargaNAomAM ja bhaLI jAya che. eTale emAM paNa mAtra snehapratyayasparphaka saMbaMdhI ja sneha rahyo hoya che. prazna-8 :- sneha pratyayaspardhakanI pUrva-pUrva vargaNAmAM rahela kula snehANu karatAM uttara-uttaranI vargaNAmAM rahela kula snehANa adhika hoya ke ochA? kyAM sudhI? uttara - 18:- prathamavargaNAmAM jeTalA pudagalo che eTalA kula snehANu che. bIjI vargaNAmAM enA karatAM asaMkhya bahu bhAga pudgalo che, eka asaMkhyamA bhAga jeTalA pudgalo ochA thayA che. dareka pudagalomAM baLe snehANu che. mATe kula nehANa karmaprakRti - praznottarI 17 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezona dviguNa haze. eTale ke vadhAre haze. have trIjI vargaNAno vicAra karIe to, je asaMkhyamA bhAga jeTalA pudgalo ochA che enA karatAM Dabala nehANa ghaTaze (kAraNake bIjI vargaNAmAM eTalA pulo vadhu hatA jemAM pratyekamAM babbe snehANu hatA) ane je asaMkhya bahu bhAga jeTalA pudgalo rahelA che eTalA nehANuo vadhaze (kAraNake e dareka pudagalomAM traNa-traNa snehANu hovAthI bIjI vargaNAnI apekSAe eka-eka snehANa adhika che.) eTale ke bIjI vargaNAmAM rahela kula snehANa karatAM dezona trIjo bhAga jeTalA snehANu vadhe che. Ama uttarottara vargaNAmAM, pudagalonI je asaMkhyamA bhAga jeTalI hAni thAya che ene pUrvanI vargaNAnA naMbara ( pratyeka pudagalamAM rahelA nehANunI saMkhyA) vaDe guNavAthI je javAba Ave eTalI hAni thAya che, ane asaMkhya bahubhAga jeTalA pudagalo emAM je rahyA hoya che eTalA kula nehANuonI vRddhi thAya che. jyAM sudhI zani karatAM vRddhi vadhu haze, tyAM sudhInI vargaNAomAM svaavyavahitapUrvanI vargaNAnA lagnehANa karatAM adhika nehANa haze, keka asaMkhyamI vargaNA evI Ave ke emAM hAni ane vRddhi samAna hoya, to e vargaNAnA kula snehANa pUrvanI vargaNAnA kula snehANuo jeTalA ja haze. ane tyArabAdanI vargaNAomAM hAni karatAM vRddhi ja ochI hovAthI kula nehANuo ochA ja haze. asalpanAthI A vAtane samajIe - dhAro ke prathama vargaNAmAM 1000 pudgalo che, ane asaMkhyamA bhAganI hAni tarIke 100-100 pudagalo prativargaNA ochA thAya che. jo ke vastuta: A pudagalonI hAni sarvatra sarakhI hotI nathI.) vargaNA pratipula | pugalanI | nehANunI | nehANunI kArane naMbara | sanehANuM saMkhyA hAni 1000 1000 coo 1800 100x1=100 100X2=200 10043=300 10*4=400 700 900x1=900 800x1=000. 700x1=000 600x1600 pa00x1=500 240 2800 3000 3000 2800 pa00 145=50 100x6600 441=400 baMdhanakaraNa Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastusthitimAM koI be vargaNAomAM samAna snehANa hoya ja evo nirNaya AnA parathI karavo nahIM. prazna- 19:- be zarIrasthAna vaccenuM aMtara (eTaleke pUrva sthAnanAcarama sparvanI caramavargaNA ane pachInA sthAnanA prathama spardhakanI prathama vargaNA vaccenuM aMtara) ane (eka ja zarIrasthAnanA) be spardhako vaccenuM aMtara tulya hoya che ke hInAdhikAra uttara - 19 :- be zarIrasthAna vaccenuM aMtara be spardhako vaccenA aMtara karatAM anaMtaguNa hoya che. A vAta vargaNApudgalagata snehAvibhAga saklasamudAya prarUpaNA parathI nizcita thAya che. dhAro ke 10mA ane 11mA zarIrasthAnanI ApaNe vicAraNA karIe chIe.10mA zarIrasthAnanA prathama spardhakanI prathama vargaNAmAM 1 karoDa nehANa che.. eka eka spardhakamAM 10-10 vargaNAo che, 10 mA zarIra sAnamAM dhAro ke 4 spardhako che ane spardhaka vaccenuM aMtara 99990 che. (1lAkha = sarvajIvathI anaMtaguNa rakama che. tethI 10 mA sthAnanA prathama spardhakamAM, 1karoDa thI 1karoDane asudhInI vargaNAo, bIjA spardhakamAM 1 karoDa1 lAkha thI 10100009 sudhInI vargaNAo, trIjAmAM 1 karoDa 2 lAkhathI 10000009 sudhInI ane chellA spardhakamAM 1 karoDa 3 lAkhathI 10300009 snehANu sudhInI vargaNAo che. have dhAroke 10mA sthAnanA prathama spardhakanI prathama vargaNAmAM 100 pudagalo che. tethI temAM kula nehANa 100 x 1 karoDa = 1 abaja thaze. have, 11mA sthAnanA prathama spardhakanI prathamavargaNAmAM A eka abaja karatAM anaMtaguNa kula snehANuo che ema uparokta prarUpaNAmAM jaNAveluM che. eTale ke dhAro ke emAM kula nehANao 5 abaja che. vaLI pudagalanI saMkhyA to uttarottara vargaNAmAM ghaTatI ja jAya che. tethI dhAroke emAM805galo che. eTale dareka pudgala para 5 abaja : 80 = 6,25,00,000 snehANuo che. 10 mA zarIrasthAnanA caramasparvanI carama vargaNAmAM prati pudgala 1,03,0009gnehANuohatA. tethI zarIrasthAnanuM aMtara 625,00,00- 1,03,00,000 =5,21,99991 nuM thaze je spardhakonA aMtara 1lAkha karatAM anaMtaguNa che. prazna - 20 :- nAmapratyayaspardhakanI prathama vargaNAnI apekSAe e ja sparvanI vargaNAomAM keTalA prakAranI vRddhio maLe? karmaprakRti - praznottarI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara - 20:- mAtra anaMtabhAgavRddhi ja maLe. prathama spardhakanI pahelI vargaNAmAM sarvajIva e anaMtaguNa nehANuo che, ane chellI vargaNAmAM paNa enA karatAM anaMtamA bhAga ja (abhathathI anaMtaguNa jeTalA ja)snehANa vadhyA che to vacalI vargaNAomAM pratipudagala enAthIadhisnehANunI vRddhinI koi zakyatAjanathI. te te vargaNAnA badhA pudagalonA kula nehANanI apekSAe to prathama vargaNAnI apekSAe prathama sparvanI dareka vargaNAomAM kula snehANuo ochA ja hoya che. kAraNake vIryasaMbaMdhI prarUpaNAmAM AvI gayuM tema ahIM paNa pUryapUrvanI vargaNAnI apekSAe e ja spardhakanI uttarottara vargaNAmAM kula snehANuo ochA ja hoya che. padArthonA pustakamAM batAvyA mujaba saMkhyAtamA spardhakonI prathama vargaNAnI apekSAe svottara spardhakanI vargaNAomAM saMkhyAtabhAgavRddhi ane asaMkhyamA spardhakonI prathama vargaNAnI apekSAe svottaraspardhakanI vargaNAomAM asaMkhya bhAgavRddhi maLI zake che. prazna - 21 :- pradezavaheMcaNInA alpabadutvamAM jJAnA. vagere karatAM mohanIyane vizeSAdhika(v) kahela che. kintu, mohanIyakarmano sthiti baMdha jJAnA. vagere karatAM sAdhika dviguNa che, to pradezo sAdhika dviguNa maLavA kema na kahyA? uttara - 21:- jJAnA. vagereno sthitibaMdha 30 ka. ko. sAgaropama che. mohanIyamAM mithyAtvamohanIyano 70 ko. ko. ane cAritramohanIyano 40 ko. ko. sAgaropama che. AmAM mithyAtvamohanIya sarvaghAtI hovAthI ene to mAtra anaMtamo bhAga ja dalika maLe che. tethI mohanIyakarmane maLatAM kula dalikamAM e mahattvano bhAga bhajavatuM nathI. saMjava. 4 dezaghAtI che ane eno 40 ko. ko. sAgaropama sthitibaMdha che je jJAnA. nA 30 ko. ko. karatAM vizeSAdhika che, mATe mohanIyane kula dalika vizeSAdhika maLe che. prazna - rara :- A pradezavaheMcaNI mAtra sakaSAyabaMdhanI apekSAe che ke akavAyabaMdhanI paNa bhegI gaNatarI che? uttara - 22 - mAtra sakalAyabaMdhanI apekSAe che. anyathA uttarapravRtiomAM utkRSTa pade zAtA vedanIyakarmane azAtA karatAM vizeSAdhika na kahetAM saMkhyAtaguNa kaheta, kAraNake azAtAnA baMdhakALe mULa prakRtiono baMdha levAno che jyAre zAtA baMdhanakaraNa Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe to vItarAga jIvone eka ja prakRtino baMdha lai zakAya che. te na letAM 10me guNaThANe mULa cha prakRtiono baMdha lIdho che ane vizeSAdhika vhela che. prazna - 23 :- pradezavaheMcaNInA alpabahutvanI vicAraNAno AdhAra zuM che ? uttara - 23 :- mukhyatayA 3 bAbatone AdhAra rAkhIne vicAraNA che . utkRSTa pada mATe adhikRta prakRtinA baMdhakALe yoganI saMbhavita utkRSTatA, baMdhAtI mULa prakRtionI saMbhavita alpatA, tathA baMdhAtI svajAtIya uttaraprakRtionI alpatA. jaghanya pade alpabahutva mATe AnAthI viparIta jANavuM. prazna - 24 :- pradeza vaheMcaNInA utkRSTapade alpabahutvamAM darzanAvaraNamAM pracalA, nidrA, pracalApracalA, nidrAnidrA.... vagere krame vizeSAdhika-vizeSAdhika kahela che, paNa A zI rIte ghaTe? kAraNakepracalA ane nidrA to darzanAvaraNanA SaDavidhabaMdhakane paNa baMdhAya che jayAre pracalApracalA vigere to darzanAvaraNanA navavidhabaMdhane ja baMdhAya che. Azaya e che ke pracalApracalAnA baMdhakALe darzanAvaraNanI naveya prakRtio baMdhAtI hovAthI enA bhAge je sarvaghAtI daliko AvelAM hoya che enA nava bhAga paDatA hovAthI pracalApracalAnA bhAge lagabhaganavamo bhAga Avato hoya che. nidrAnA baMdhakALe to (trIjA vagere guNaThANe) darzanAvaraNanI cha ja prakRtio baMdhAtI hovAthI nidrAnA bhAge darzanAvaraNasaMbaMdhI sarvaghAtI dalikano lagabhaga chaThTho bhAga Ave che. tethI, jema mohanIyakarmamAM saMjavalana krodhano baMdhaka mohanIyano caturvidhabaMdhaka maLato hovAthI ane saMjavalana mAnano baMdhaka trividhabaMdhaka maLato hovAthI saMjvalanamAnane vizeSAdhika dalika maLe che tema prastutamAM pracalApracalA karatAM nidrAne vizeSAdhika dalika maLavuM joie ne ? uttara - 24 : sarvaghAtI prakRtio mATe niyama che ke je sarvaghAtI prakRtino baMdhaviccheda jAya tenA bhAganA dalikono anaMta bahubhAga dezaghAtI banI baMdhAtI dezaghAtI prakRtione jAya che ane zeSa anaMtamo bhAga baMdhAtI sarvaghAtI prakRti one jAya che. eTale thINiitrakano baMdhaviccheda thayA bAda e traNanA bhAganA dalikano anaMta bahubhAga to acatudarzanAvaraNa vagere traNa dezaghAtIne maLavAthI nidrAne to mAtra anaMtamo bhAga ja dalika vadhe che. sAmAnyathI koipaNa 2sabaMdhakALe pracalA, nidrA, pracalA pracalA, nidrAnidrA karmaprakRti praznottarI 1 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane thINaddhi A kramamAM ja rasa, uttarottara vizeSAdhika baMdhAya che. A prakRtivizeSatAnA kAraNe, maLatuM dalika paNa Aja kramamAM vizeSAdhika-vizeSAdhika hoya che. vaLI AvI pravRti vizeSatAnA kAraNe thatuM prApta dalikanuM Adhikya asaMkhya bhAga jeTaluM hoya che. eTale jayAre pahele guNaThANe pAMce nidrA baMdhAtI hoya che tyAre pracalAne maLatAM dalika karatAM nidrAne asaMkhya bhAga adhika dalika maLe che. ema nidrA karatAM pracalApracalAne asaMkhya bhAga adhika dalika maLe vagere jANavuM. tethI navavidhabaMdhakane nava prakRtio baMdhAtI hovA chatAM pracalApracalAne prakRti vizeSatAnA kAraNe asaMkhyamo bhAga adhika dalika maLe che jyAre vaDa vidha baMdhakane cha ja prakRtio baMdhAtI hovA chatAM, prakRtialpatA thavAnA kAraNe nidAne maLatA dalikanuM Adhikya anaMtamo bhAga ja hoya che. tethI vavidha baMdhakALe nidrAne maLatAM dalika karatAM paNa navavidha baMdhakALe pracalApracalAne maLatuM dalita adhika hovAmAM koI asaMgati nathI. A ja kAraNa che ke mohanIyakarmamAM paNa apratyAkhyAnAvaraNa mAna, krodha, mAyA, lobha pachI pratyAkhyAnAvaraNa mAna.. vagerenA krame uttarottara vizeSAdhika dalika kahela che. anyathA anaMtAnubaMdhInA baMdhakALe kaSAyamohanIyanI 16 pravRtio baMdhAya che jayAre apratyAkhyAnAvaraNa ane pratyAkhyAnAvaraNanA baMdhakALe anukrame 12 ane 8 prakRtio paNa baMdhAvI zakya che. tethI anaMtA mAna, krodha, mAyA, lobha, apratyA mAna, krodha, mAyA, lobha, pratyA mAna, krodha, mAyA, lobha A krama dekhADavo paData. anaMtAnubaMdhI na baMdhAtI hoya tyAre enA bhAganuM anaMtabahubhAga dalika to dezaghAtI thai ja saMjavalanane ja maLavAthI apratyA0 vagerene mAtra anaMtamo bhAga dalika ja vadhe che jayAre anaMtAnubaMdhInA baMdhakALe eno adhika rasa baMdhAto hovAthI ene apratyA0, pratyA karatAM prakRtivizeSatAnA kAraNe asaMkhyAtamo bhAga adhika dalika maLe che. eTale kaSAyamohanIyanI 16 pravRtio baMdhAtI hoya tyAre anaMtAne je dalika maLe che te. 12 prakRtionA baMdha vakhate apratyAne maLatAM dalikathI ane 8 prakRtionA baMdhakALe pratyAne maLatAM dalikathI paNa adhika hovAthI alpa bahutvano Avo krama Apyo che. saMjavalana jato dezaghAtI pravRtio che. ane emAM to dezaghAtitvanA kAraNe anaMtaguNa dalika maLatuM hoya che. eTale saMjavalana krodhAdinA baMdhaviccheda bAda 22 baMdhanakaraNa Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enA bhAganuM dalika avaziSTa mAtAdine lagabhaga sarakhA bhAge maLatuM hovAthI saMjavalana krodha karatAM saMjavalana mAnane utkRSTapade prApta dalika vizeSAdhika hoya, prazna - 25 :- pradezavaheMcaNImAM sarvaghAtIne bhAge anaMtamA bhAganA ja pudagalA je Ave che enuM kAraNa zuM? uttara - 25 :- tathAsvabhAve ja jema jema rasa vadhato jAya tema tema daliko ochA thatA jAya che. uttarottara spardhakomAM dalika vizeSahIna-vizeSahIna hoya che. vaLI jaghanya dezaghAtI rasaspaddhakathI laIne utkRSTa dezaghAtI rasaspardhaka sudhI pahoMcatA pahoMcatA ja dalitonA anaMta dviguNahAnisthAno AvI jAya che. tethI tyArabAda nA spardhakone (ke je sarvaghAtI che tene mAtra anaMtamA bhAganuM ja dalika maLe che. prazna - 26 :- darzanAvaraNIyakarmanA bhAge Avela sarvaghAtI dalikono mobhAga thINaddhine maLe che ema tame 24 mA praznamAM kema jaNAvo cho ? kAraNake darzanAvaraNanI sarvaghAtI prakRtio 6 hovAthI temaja prasthamAM darzanA0nA bhAge Avela sarvaghAtI dalikanA 6 bhAga paDe che ema jaNAvela hovAthI ghaNaddhinA bhAge lagabhaga chaThThA bhAganuM dalika Ave che. uttara - 26 :- dezaghAtI pravRtionI vyAkhyA evI nathI ke jenA mAtra dezaghAtI spardhako ja hoya te dezaghAtI, kintu evI che ke jenA dezaghAtI spardhako paNa hoya te dezaghAtIeTale dezaghAtI pravRtionA paNa sarvaghAtI spardhako hoya to che ja (mAtra sagarvamohanIyanA hotA nathI, paNa e badhyamAna prakRtina hovAthI koI prazna nathI. eTale ja casudarzanA vagere dezaghAtI pravRtionA paNa 4 ThAsarvaghAtI rasano baMdha vagere jaNAvela che. jo baMdhakALe eka paNa sarvaghAtI dalika cakSudarzanA vagerene maLatuM na hoya to eno sarvaghAtI baMdha zI rIte kahI zakAya?ane baMdhana thato hoya to sarvaghAtI rasanA saMkrama - sanA-udaya-udIraNA vagere paNa zI rIte savaMta Thare? mATe nizcita thAya che ke baMdhakALe cakSudarzanA vagerene paNa sarvaghAtI daliko maLe to che ja. tema chatAM, cUrNikAra vageree, darzanA0ne maLatA sarvaghAtI dalikanA 6 bhAga thAya cheinyAdi je kahyuM che temAM evI vivakSA lAge che ke dezaghAtI prakRtine dezaghAtI dalika je maLe che eno mAtra anaMtamo bhAga ja sarvaghAtI dalika maLe che, eTale dezaghAtI dalikonI ghaNI ja ghaNI pracuratA hovAthI enA sarvAtI dalikane nagaNya mAnavuM. karmaprakRti - praznottarI 23 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna - 27 :- apratyA mAna karatAM apratyA, krodhane dalika vizeSAdhika maLe che emAM prakRtivizeSatAne hetu kahela che. A prakRtivizeSatA zuM che? uttara - 27 :- baMdhAtA rasamAM Adhikya e eka prakAranI prakRtivizeSatA che je prApta dalikanuM asaMkhyamA bhAge Adhikya kare che. apratyA mAnano utkRSTa rasa jeTalo baMdhAya che enA karatAM apratyA, krodhano utkRSTa rasa vizeSAdhika baMdhAya che. jema sthiti adhika baMdhAtI hoya to dalika adhika maLe che tema samAnasthitibaMdha hovA chatAM, rasa adhika baMdhAto hoya to paNa dalika adhika maLe che. kaSAyamohanIyamAM uphTa rasano krama apratyA mAna-krodha-mAyA-lobha, pratyA mAna-krodha-mAyA-lobha, anaMtA mAna- krodha-mAyA-lobha, mithyAtva... A rIte che, eTale A badhAno baMdha thato hoya tyAre AkramamAM vizeSAdhika-vizeSAdhika daliko maLe che. zeSa prakRtione dezaghAtI hovAthI anaMtaguNa dalika maLe che. emAM paNa jugu, bhaya, zoka, arati ane napuM. veda A krame utkRSTa sabaMdha che ane A ja kame pradezavaheMcaNI che. zoka-arati ane napuM. vedanA sthAne hAsya-rati ane strIveda baMdhAtA hoya to paNa A ja krame adhika adhika dalika maLe che. tethI zoka ane hAsyane paraspara tulya dalika maLe che. ema arati ane ratine temaja napuM. veda ane strIvedane paraspara tulya-tulya dalika maLe che. samAnasaMkhyakaprakRtibaMdhakALe puruSavedane paNanapuMsakaveda jeTaluM ja dalika maLe che. paNa e enuM utkRSTa dalika hotuM nathI. 4 saMjaya0 ane puruSavedamAM keTalI pravRtio baMdhAya che e utkRSTa pradezamAM bhAga bhajavI jAya che...mohanIyanA pAMca prakRtinA baMdhakALe puruSavedana, 4 nA baMdhakALasaMjava0 krodhane ema kramaza: 3, 2, 1 nA baMdhakALe saMjavalana mAna, mAyA, lobhane utkRSTa dalika maLe che. paNa puruSaveda e nokavAya che ane 4 saMjavalana e kaSAyamohanIya che. eTale pahelAM e be bhAga paDI jAya che, ane pachI kaSAyamohanIyanA bhAge Avela dalikanA 4 bhAga paDe che. eTale 5 pravRtio baMdhAtI hovA chatAM puvedanA bhAge lagabhaga 1/2 dalika Ave che. jyAre saMjavalana krodhAdinA bhAge kamaza: V4,43,Vra ane saMpUrNa dalika Ave che. vaLI tathA svabhAve ja noSAya karatAM kyAyane tema ja dvividhabaMdhakALe mAyA karatAM lobhane adhika dalika maLe che. eTale puruSaveda temaja saMjavalana mAyAne aDadhA karatAM kaMika ochuM dalika maLe che, ane temAMya puruSaveda karatAM saMjavalana mAyAne kaMika vadhu dalika 24 baMdhanakaraNa Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLe che. tema chatAM e aDadhA karatAM kaMika ochuM hovAthI enA karatAM saMjavalana lobhane dviguNa karatAM kaMika adhika dalika maLe che. eTale alpabahutva A krame maLe che. saMjavalana krodha, saMjavalanamAna, puruSaveda, saMjavalana mAyA ane saMjavalana lobha.AmAM saMjavalana lobhane saMkhyAtaguNa (sAdhika dviguNa) ane zeSane vizeSAdhika-vizeSAdhika jANavuM. - jJAnA0mAM kevalajJAnA sarvaghAtI che. zeSa dezaghAtI cAra prakRtiomAM utkRSTa 2sabaMdha mana: paryava- avadhi-zruta-matijJAnAvaraNanA krame vizeSAdhika-vizeSAdhika che. mATe dilako paNa A kramamAM uttarottara vizeSAdhika-vizeSAdhika maLe che. darzanA0mAM sarvaghAtImAM utkRSTa rasano krama pracalA, nidrA, pracalApracalA, nidrAnidrA, thINaddhi ane kevaladarzanA0 A rIte che. mATe navanA baMdhe liko paNa A krame uttarottara vizeSAdhika-vizeSAdhika maLe che. dezaghAtImAM utkRSTa rasano krama avadhidarzanA0 acakSu0 ane cakSu0 A krame hovAthI daliko paNa e krame maLe che. aMtarAyakarmamAM dAnA,lAbhA, bhogA, upabhogA0 ane vIryAntarAya A krame utkRSTa 2sabaMdha hoya che ane tethI e krame utkRSTa pradezo maLe che. A badhA ja karmo mAM utkRSTa bhinna rasa baMdhAto hoya tyAre paNa A ja kramamAM rasa baMdhAto hovAthI e vakhate paNa A ja kramamAM daliko maLe che e jANavuM. haMmeza mATe rasabaMdha A ja kramamAM adhika - adhika baMdhAto hoya che e ja eka kAraNa banI rahe che ke zreNimAM dezaghAtI rasabaMdhano prAraMbha paNa A ja kramamAM thAya che. jeno rasa ocho baMdhAto hoya teno rasabaMdha vahelo dezaghAtI thai jAya e sugama che. AyuSya to jayAre baMdhAya tyAre eka ja baMdhAya che ane cAreyanA baMdhakALe utkRSTa yoga saMbhavita che. mATe cAreya ne paraspara tulya daliko maLe che. zeSa 3 aghAtIkomAM badhyamAna mULa-uttara prakRtinI saMkhyA ja dalikonA alpabahutvamAM mukhya bhAga bhajave che. prazna - 28 :- mohanIya karmanA bhAge AvatA sarvaghAtI dalikonI vaheMcaNI kai rIte thAya che ? uttara - 28 :- prathama enA be bhAga paDe che, ekbhAga mithyAtvamohanIyane maLe che. bIjA bhAganA puna: be bhAga paDe che. ekabhAga kyAyamohanIyane ane bIjo nokaSAyamohanIyane maLe che. kyAyamohanIyane maLela bhAganA 16bhAga paDe karmaprakRti praznottarI - 5 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ane anaMtA krodha vagere 16 prakRtione eka-eka bhAga maLI jAya che. nokavAyanA bhAge AvelA dalikanA pAMca bhAga paDe che. hAsya ke zokamAMthI je baMdhAtI prakRti hoya tene eka bhAga, rati ke aratimAMthI je baMdhAya tene eka bhAga, bhayane eka bhAga, jugu ne eka bhAga ane badhyamAna vedane eka bhAga maLe che. AmAM sarvaprathama mithyAtvamohanIya ane cAritra mohanIya ema je be bhAga paDyA te eka sarakhA nathI hotA. kintu mithyAtvamohanIyane maLelo bhAga ghaNo nAno hoya che, jethI bIjA bhAganA aneka bhAga peTAbhAga thai javA chatAM anaMtA, lobhane maLela bhAga karatAM mithyAtvane maLela bhAga mAtra vizeSAdhika ja hoya che, saMkhyAtaguNa nahIM. eTale ja, cUrNikAre, sarvaghAtI dalikanA vibhAjanamAM, "aDadho bhAgadarzanamohanIyane ane aDadho bhAga cAritra mohanIyane maLe che, ema na kahetAM eka bhAga darzanamohanIyane ane eka bhAga cAritramohanIyane maLe che ema kahyuM che.. mohanIyanA bhAge je dezaghAtI dalika Ave che tenA paNa be bhAga paDe che. eka kaSAyamohanIyane maLe che, bIjo nokaSAyamahanIyane... kyAyamohanIyanA 4 bhAga paDI 4saMjavalanane maLI jAya che. nokaSAyamohanIyane maLelA bhAganA upara mujaba pAMca bhAga paDe che. prazna - ra9 :- nAma karmanI pradezavaheMcaNI samajAvo. uttara - ra9 :- gati, jAti, zarIra, saMghAtana, baMdhana, saMsthAna, upAMga, saMghayaNa, varNa, gaMdha, rasa, sparza, AnupUrvI agurulaghu upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, Atapa, udyota, khagati. gasa-sthAvara, bAdara-sUkSma, paryApta-aparyApta, pratyeka-sAdhAraNa, sthira-asthira, zubha-azubha, subhaga-durbhaga, susvara-du:svara, Adaya-anAya, yaza-ayaza,nirmANa ane jinanAmakarma. A 4ra mAMthI jeTalI prakRtio baMdhAtI hoya eTalA bhAga paDe che. ane A ja krama lakhyo che e ja kramamAM badhyamAna prakRtione uttarottara asaMkhya bhAga adhika (v) dalika prakRtivizeSatAnA kAraNe maLe che. traNa-sthAvara dazakamAMthI badhyamAna pratipakSI prakRtine tulya dalika maLe che. tyArabAda varNane maLela dalinA pAMca, gaMdhanA be, sanA pAMca, sparzanA8, zarIranA 3 ke 4 (jeTalA baMdhAtA hoya teTalA), e mujaba saMghAtananA paNa 3 ke 4, baMdhananA 7 ke 11 ema peTA vibhAgo paDe che. e pramANe mULa ane cUrNimAM jaNAvyuM che. baMdhanakaraNa Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trasa vagerenI peTA prakRtio na hovAthI ane gati vagerenI peTAprakRtio hovA chatAM eka sAthe aneka baMdhAtI na hovAthI A badhI pravRtionA bhAge Avela dalikanA koi peTAvibhAga paDatA nathI. prazna eTalo UbhA thAya che ke jenA peTA vibhAga paDe che evI varNa vagere. je prakRtio gaNAvI che temAM upAMga' no nirdeza karyo nathI, eTale upAMga mATe zuM samajavuM? jayAre mAtra audArika ke vaikriyazarIra baMdhAtA hoya tyAre to eka-eka ja upAMga baMdhAtA hovAthI koI prazna nathI raheto. paNa jayAre AhAraka ane vaikriya bane upAMga baMdhAya che tyAre zuM? e vakhate uparokta 42 mAMthI saMghayaNa, 3 pratyeka ane sthAvara 10A 14 sivAyanI 28 prakRtio baMdhAya che. tethI mukhya 28vibhAga thai pachI upAMganA bhAge Avela dalinA be bhAga paDe (eTale ke bannenA bhAge lagabhaga 56mo bhAga Ave) ke upAMganI be baMdhAtI hovAthI banene svataMtra gaNI pahelethI ja mukhya 29 vibhAga karI bannene eka - eka bhAga ApavAno (eTale ke banenA bhAge lagabhaga 29 mo bhAga AvI? A be vikalpo che. AmAM prathamavilpa vadhu ucita lAge che, kAraNa ke jo zarIrane 28 mo bhAga maLayA bAda enA 4 zarIranAmakarma baMdhAtA hovAthI 4 vibhAga paDe che to upAMgane paNa 28 mo bhAga maLayA pachI enA be vibhAga paDavA joie. vaLI mULamAM ke cUrNimAM prathama jesara pravRtio darzAvI che temAM upAMgano sAmAnyathI "upAMga tarka eka ja vAra ullekha che, AhAraka upAMgano emAM svataMtra ullekha che nahIM, eTale emAMthI ene eka svataMtra bhAga maLI jAya ema mAnI paNa zakAtuM nathI. tema chatAM, upAMganA bhAge Avela dalikanA paNa peTAvibhAga paDe che ema mULakAra, cUrNikAra ke vRttikAroe jaNAvyuM nathI. vaLI, utkRSTa pade alpabadutvamAM AhAraka karatAM vaikriya aMgopAMgane dviguNa na jaNAvatAM vizeSAdhika ja jaNAvela che. prathamavilpAnusAre AhArane lagabhaga pa6 mo bhAga maLe che jyAre vikriyane to (jyAre AhAno baMdha na hoya tyAre) utkRSTa pade 28 mo bhAga maLe che eTale vaikriyane utkRSTa pade AhAraka karatAM dviguNa maLe che. jo evI kalpanA karIe ke (1) vaikriyane 28 mo bhAga maLavA chatAM prakRti karmaprakRti - praznottarI 27 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSatAnA kAraNe edviguNathI kaMikahIna hovAthI vizeSAdhikArIalpabadutvamAM ullekha thayo hoya ane (2) zarIrane prApta dalikanA peTAvibhAga karavAnuM kahyuM che tenA upalakSaNathI aMgopAMganA dalikanA paNa jayAM saMbhava hoya tyAM peTAvibhAga karI levAnA hoya. AhArakanA alpakAlIna baMdha sivAyanI zeSa dareka avasthAmAM mAtra eka ja upAMga baMdhAtuM hovAthI eno svataMtra ullekha karyo na hoya. A be kalpanA karIe to prathamavikalpa ucita kare che. prazna - 30 :- ATha pratyeka pravRtiomAM pradezavaheMcaNInuM alpabahuta zuM che? uttara - 30 :- ATheya pravRttio svataMtra che, tema ja ekbIjAnI bIjI koI pratipakSI pravRtio nathI. eTale enA ochAvattApaNAMnI konI sAthe vicAraNA karavI? tema chatAM Atapa - udyota ekIsAthe baMdhAtI ke udayamAM hotI nathI. eTale e aMge pratipakSI jevI gaNI e beno vicAra to granthakAre kyAM che, zeSano karyo nathI. paraMtu e zeSa 6 prakRtiono paNa paraspara vicAra karavo hoya to Avo vicArI zakAya. ulTa pade jinanAma alpa (pUrvapraznokta 4ramAMthI 29 vibhAge). Atapa-udyota v (ekendriya prAyogya ra6nA baMdha 26 vibhAge). parAghAta ucchavAsane v (ekendriya prAyogya 25nA baMdha 25 vibhAge). agurulaghu, upaghAta nirmANa v (ekendriya prAyogya ra3nA baMdha 23 vibhAge) AmAM Atapa karatAM udyotane tathA parAghAta karatAM ucchavAsane prakRtivizeSAta vizeSAdhika dalika maLe che. e ja rIte agurulaghu upaghAta ane nirmANane prakRtivizeSatAnA kAraNe uttarottara vizeSAdhika dalika maLe che. janya pade - agurulaghu upaghAta, parAghAta, ucchavAsa - alpa (sUkSma ekendriyane jaghanya yoge udyota sahita 30 nA baMdha) nirmANa, udyota ! Atapa v (Atapa sahita 29 nA baMdha) jinanAma a (devane bhavaprathamasamaye manuSya prAyogya 30 nA baMdha) AmAM paNa, agurulaghu vagere prakRtione uttarottara vizeSAdhika maLatAM dalikono krama A mujaba jANavo- agurulaghu, upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, udyota ane 28 baMdhanakaraNa Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirmANa. prazna 31 :- SasthAnakamAM saMkhyAtaguNasthAna eTale zuM ? uttara 31 :- A bAbatamAM be mata maLe che. pUrvasthAnane utkRSTasaMkhyAtAe guNavAthI je Ave te saMkhyAtaguNa' kahevAya evo vRttino mata che. pUrvasthAnane utkRSTa saMkhyAtAe guNavAthI je Ave tene pUrvasthAnamAM umeravAthI je Ave te saMkhyAtaguNa kahevAya evo cUrNino mata che. - prazna kura :- narakagati ane devagatinA jaghanya rasabaMdhanA svAmI koNa hoya ? prazna eTalA mATe pUchIe chIe ke zatasUrNimAM evuM dekhADayuM che ke narakagatino jaghanyasthitibaMdhaka tenA jaghanyarasano baMdhaka hoya che ane devagatino jyeSTa sthitibaMdhaka tenA jaghanya rasano baMdhaka hoya che. to A jaghanya-utkRSTa sivAyano sthitibaMdha thato hoya tyAre te beno jaghanyarasabaMdha thAya ke nahIM? uttara 3rI :- narakagatinAmakarma parAvartamAnaazubha hovAthI jaghanya rasabaMdha adhyavasAya sthAna jyAM sudhI tAni anyAni anukRSTi cAle tyAM sudhI maLe che. eTale ke ene pratipakSabhUta tiryaMcagatinAmakarmanA baMdhanuM je 18 ko. ko. sAgaropama rUpa carama sthitisthAna che tyAM sudhI jaghancarasabaMdha adhyavasAya saMbhavita hovAthI tyAMsudhI jaghanyarasasabaMdha thAya che. tethI ja narakagatinA jaghanyarasabaMdhaka jIvonI sparzanA 6 rAja hovI ghaTe che. Azaya e che ke, sAtamI narakAyunA baMdha vakhate ke 7 mI narakamAM javA vakhatanA maraNasamuddAta vakhate jaghanyasthitibaMdha hoto nathI. tema chatAM narakagatinA jaghanya2sabaMdhaka jIvonI sparzanA cha rAja batAvI che, A sparzanA sAtamI narakamAM janArane maraNa samuddAte ja Ave che, e sivAya nahIM. tethI e jIvomAM jaghanya rasabaMdhatva to mAnavuM ja paDe che. tethI jaghanya sthitibaMdha sivAya paNa jaghanyarasabaMdha hoya to ja A vAta ghaTe che. Ama chatAM, zatacUrNimAM jaghanyasthitibaMdhakke jaghancarasabaMdhaka tarIke je kahyo che te AdisUtra tarIke samajavuM, paNa te ja teno svAmI hoya, anya sthitibaMdhako nahIM ja, evA anyacavacchedaka tarIke tyAM kahyuM che ema na samajavuM. eTale ke jaghanyarasabaMdhaka jIvomAM sthitibaMdhakonI apekSAe je sau prathama jaghanyasthitibaMdha hoya che teno tyAM ullekha karyo che. ane te ullekha parathI, tyArathI mAMDIne 18 ko. ko. sAgaropama sudhInA sthitibaMdhakomAM paNa te svAmitvanI saMbhAvanA jANI levI, mAtra jaghanya sthitibaMdhaka ja jaghanya rasabaMdhaka hoya che evuM na samajavuM, kemake karmaprakRti - praznottarI - 29 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evuM samajI levAmAM kammapayaDI vagere granthono virodha thAya che. devagati aMge paNa A ja pramANe jANavuM. eTale ke enI jayeSTha sthitino baMdhaka jaghanyarasabaMdhaka hovA chatAM, tyArathI mAMDIne nIce nIce yAvata manuSyagatino baMdha hoya tyAM sudhI parAvartamAna hovAthI jaghanya rasabaMdha saMbhave che. mATe e uTasthiti pada AvI badhI sthitionuM sUcaka jANavuM. AnI samajaNa narakagatinAmakarmanI jema pazcAnupUvIe jANavI. prazna - 33 - rasabaMdhanA adhyavasAyasthAnomAM je anaMtagaNa ke anaMtabhAga... vRddhi ke hAni kahyA che temAM anaMta' tarka zuM levAnuM che? uttara- 13:- e anaMta taraka"sarvajIva'nI saMkhyA levAnI kahI che. sAmAnyathI, jema yogasthAnamAM hAni-vRddhi spardhakanI apekSAe che tema AmAM paNa spardhakanI apekSAe levI joie. ane to pachI anaMtaguNa ke anaMtabhAga asaMgata bane che. prathama adhyavasAyasthAnathI laIne carama adhyavasAyasthAna sudhI abhacathI anaMtaguNa ane siddhanA anaMtamA bhAge ja spardhako hoya che. eTale sarvajIva vaDe bhAgavuM azakya rahevAthI anaMtabhAgavRddhi saMbhavita nathI. ema sarvajIva vaDe guNAkAra zakya hovA chatAM javAba je Ave eTalA spardhako koi sthAnamAM saMbhavita nathI. kemake 1-1 spardhakamAM 1-1 pudagala ja laie to paNaabhavyathI anaMtaguNa ja spardhako thAya, sarvajIvathI anaMtaguNa to nahIM ja. A asaMgati kadAca A rIte dUra thai zake- te te sthAnamAM spardhako keTalA che? e granthokta prarUpaNAnusAra sAmAnyaspardhakanI gaNatarI mujaba na vicAratAM eka vizeSa prakAranI paribhASAthI vicAravA. e paribhASA AvI hoya zake... te te vivakSita sthAnamAM kula nehANa jeTalA hoya te rakamane prathama sthAnanA prathamasparvanA kulasnehANa vaDe bhAgavI. je javAba Ave eTalAvivakSita sthAnamAM pAribhASika spardhako rahelA mAnavA. tyArapachInA sthAna mATe paNa A rIte pAribhASika pakonI saMkhyA kADhavI. e saMkhyA pUrvanA sthAnanA pAribhASika spardhakonI saMkhyA karatAM anaMtabhAga ke anaMtaguNa vRddhovAmAM koi asaMgati raheze nahIM. tatva kevaliga che. prazna - 34 - prathama anaMtaguNavRddhinA sthAna nIce anaMtabhAgavRddhinA sthAno keTalA Ave che? 30. baMdhanakaraNa Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara - 34 :- Ano javAba meLavatAM pahelAM gaNitanI paribhASA samajI levI Avazyaka che. koipaNa rakamane be vAra lakhI paraspara guNavAthI je javAba Ave tene e rakamano varga kahevAya che. (eTale AmAM guNAkAra eka ja vAra karavAno hoya che.) jemake 5 x 5 = 25. tethI 25 e pAMcano varga kahevAya. ema traNavAra lakhI paraspara guNavAthI je javAba Ave tene "ghana kahevAya che. 5 x 5 4 5 = 125. cAra vAra lakhI paraspara guNavAthI Avato javAba "vargavakahevAya che. pAMca vAra lakhI paraspara guNavAthI Avato javAba "paMcagata' kahevAya che. ema uttarottara paga, saptagata vagere jANavuM. A varga vagerene anukrame A rIte paNa lakhI zakAya che - , ga , 4' " prastutamAM, prathama anaMtaguNa vRddhinA sthAna pUrve, dhAro ke kaMDaka = k hoya to k" + 4k + 6k+ 4k + jeTalA anaMtabhAgavRddhinA sthAno Ave. eTale ke kaMDakapaMcagata, kaMDakavargavarga, 6 kaMDakaghana, 4 kaMDakavarga ane kaMDakano saravALo karavAthI je javAba Ave eTalA anaMtabhAga vRddhinA sthAno Ave. cUrNimAM, "paMca paramparAmyA: ATaluM lakhyuM che eja "saMpati' nI vyAkhyA che. tyArabAda parivaviI vagere je lakhyuM che e paNa enI vyAkhyA che evuM nathI, kintu jhaMDeTVti' mAM anya kai saMkhyAo umeravAnI che eno ullekha che. prazna - 35 - asaMkhya lokapramANa sthAnakomAMnA pratyekanuM prathama rasasthAna karyuM hoya che? uttara - 3pa :- darekanuM prathama sthAna anaMtabhAgavRddhivALuM hoya che ema granthamAM jaNAvyuM che. kintabIjAM vagere sthAno je rIte potapotAnA pUrva sthAnanI apekSAe vastuta:anaMtabhAgavRddhivALA hoya che ema AnathI hotuM. A prathama sthAna to evA saMtavazAta ja anaMtabhAgavRddhivALuM kahevAya che. eTale ke ditIyavagerethaTrasthAnakanuM prathama sthAna "anaMtabhAgavRddhivALuM kahevAtuM hovA chatAM e svapUrvanA sthAna (eTale ke prathamavagereSasthAnanA caramasthAna) karatAM vastuta: to anaMtaguNavRddhivALuM ja karmaprakRti - praznottarI 31 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che. vaLI AmAM guNaka tarIke je anaMta hoya che te, eka ja vasthAnakamAM AvatA anaMtaguNavRddhi vALA sthAnano svapUrvanA sthAna karatAM guNaka je anaMta hoya che tenA karatAM, anaMtaguNa moTo jANavo. zreNimAM 4 saMjava0 nI je 12 kIoi thAya che temAM vastuta: anaMtI kITionA 12 grupa (samUha) hoya che. A anaMtI dareka kIDio sva-sva pUrvanI kIki karatAM anaMta guNa hoya che. tema chatAM jyAM supa(saMgrahakIki badalAya che tyAM A guNaka zeSa guNako karatAM anaMtagaNa moTo hoya che. eTale ke eka ja mupamAMnI vivakSita kIki svapUrvakIdi karatAM jeTalA anaMtaguNa rasavALI hoya che enA karatAM, bIjA grupanI prathama koTi prathamamupanI aMtima kIki karatAM jeTalA anaMta guNa rasavALI hoya che te anaMtuM anaMtaguNa moTuM hoya che. A vAtano khulAso baMdhazatakyUrNinI TIppaNamAM karelo che. kIkinA aMtara karatAM saMgrahakIkinuM aMtara anaMtaguNa hoya che ema jaNAvavA dvArA karAyaprAbhUta cUrNimAM paNa A vAta kahelI che. guNaka Avo ekadama moTo thaI javAnA kAraNe ja aMtara moTuM paDI javAthI mupa paDI jAya che ane tethI, evA 11 sthAne guNako, sAmAnya guNaka karatAM khUba moTA hovAthI kla 12 mu5 paDI jAya che. jo e guNaka paNa zeSa kIrionA guNaka jeTalA ja hota to AvA 12 mupa pADavAnuM koI prayojana na rahetAM AkhuM eka ja mu5 kahyuM hota. Ama prastutamAM paNa, juduM sthAnaka jaNAvyuM che enAthI ja jaNAya che ke vacce aMtara ghaNuM moTuM paDI jAya che. ane tethI dvitIya vagere sthAnakanuM prathama sthAna pUrvanA prathama vagere sthAnanA carama sthAna karatAM ghaNuM ja moTuM aMtara dharAvatuM hoya che ema mAnavuM Avazyaka che. ane tethI e paNa anaMtaguNavRddhivALuM hoya che ema nizcita thAya che. (pranthAnamAM A pramANe jaNAvyuM paNa che.) vaLI A prathama sthAnane jo anaMtaguNavRddhivALuM na mAnIe to eka asaMgati paNa UbhI thAya che. agyAramA samayaprarUpaNA dvAramAM, pAMca samayabhAvI sthAnonuM prathama sthAna 4 samayabhAvI sthAnomAMnA caramasthAna karatAM anaMtaguNa vRddhivALuM hoya che. ema cha, sAta vagere samayabhAvI sthAnomAMnA prathama sthAna aMge paNa jaNAvyuM che. have jo vasthAnanA prathama sthAnane anaMtaguNavRddhivALuM na 32 baMdhanakaraNa Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnIe, to A pAMca vagare samayabhAvI sthAnomAMnA prathama sthAna tarIke, vasthAnakanI vacamAM AvatA koika anaMtaguNavRddhivALA sthAnane javuM paDe. ane tethI e sthAnakanA AgaLanA sthAno ja samaya avasthAnavALA sthAnonA mupamAM gayA ane adhikta anaMta guNavRddhivALA sthAnathI pachInA sthAno 5 samaya avasthAnavALA mupamAM gayA AvuM mAnavuM paDe. A rIte SasthAnakano bheda karavo ucita lAgato nathI. mATe, vasthAnakanA prathama sthAnane je "anaMtabhAgavRddhivALuM kahevAya che te eka saktavazAta karelI saMjJA mAtra ja che ema mAnavuM yogya lAge che. vaLI prathama vasthAnanA prathama sthAna mATe to A mAnavuM ja paDe che, kAraNake enI pUrve koI sthAna ja na hovAthI e konI apekSAe anaMtabhAgavRddhivALuM hoya ? prazna - 39 :- paraMparopanidhAe ApelA alpabadutvamAM jema saMkhyAta bhAgavRddhi vALA sthAno saMkhyAtIvAra pasAra thavAthI saMkhyAtaguNa thaI jAya che tema asaMkhya bhAgavRddhivALA sthAno asaMkhya vAra pasAra thavAthI asaMkhya guNa na thai jAya ? uttara - 36 - nA, je bhAjaka hoya eTalI vAra lagabhaga pasAra thAya eTale sthAna dviguNa banI zake tyArabAda saMkhyAtaguNa thaI zake. saMkhyAtabhAgavRddhimAM bhAjaka utkRSTa saMkhyAtuM hovAthI lagabhaga eTalA sthAno gayA bAda dviguNa vagere AvI jAya. asaMkhya bhAgavRddhimAM bhAjaka asaMkhya loka che. ekaSasthAnakamAM asaMkhyaloka pramANa asaMkhyabhAgavRddhivALA sthAno ja hotA nathI eTale asaMkhya bhAga vRddhivALA sthAno mAtrathI dviguNa- saMkhyAtaguNa ke asaMkhya guNa vRddhi maLI zake nahIM. prazna - 37 :- gasa-sthAvara prAyogya eka eka rasasthAnamAM eka sAthe utkRSTathI keTalA jIvo saMbhave? uttara - 37:- trasa prAyogya - (i) je rasabaMdhasthAno saMyamI AtmAone ja saMbhave che te.. temaja (i) pahele, cothe ke pAMcame guNaThANe saMbhavita je rasabaMdhasthAno saMyamAbhimukha jIvone ja saMbhave che te.. A baMne prakAranA rasabaMdhasthAnone eka samaye bAMdhanArA jIvo utkRSTathI saMkhyAtA ja maLe che. eTale to AhAranA jaghanya, ajaghanya, utkRSTa ke anukUTa rasabaMdhako koipaNa samaye saMkhyAtAthI adhika maLatA nathI. ema karmaprakRti - praznottarI 33 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva vagereno jaghanya rasa bAMdhanArA jIvo paNa saMkhyAtAthI adhika maLatA nathI. A sivAyanA trasa prAyogya koipaNa rasabaMdhasthAnane bAMdhanArA jIvo uttharathI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA asaMkhya maLI zake che. sthAvara prAyogya - paryApta manuSyanA AyuSyano baMdha karanAra je rasabaMdhasthAno hoya tenA baMdhakajIvo utUTathI saMkhyAtA ja maLe che. sAmAnyathI manuSya AyuSyanA ke aMtarmuhUrtathI adhika hoya evA tiryaMca AyuSyanArasabaMdhanA baMdhaka jIvoutkRSTathI asaMkhyAtA maLe che. tema tiryacaddhika ane nIcagotranuM jaghanya rasabaMdhasthAna ane tenI najIkanA asaMkhya sthAnonA sabaMdhaka teukAya - vAukAyanA jIvo hovAthI baMdhaka asaMkhya maLe che. tathA udyotano ekendriya jIvo je utkRSTa rasa bAMdhe te rasabaMdhasthAna ane tatyAsanasthAnonA baMdhaka paNa asaMkhyathI vadhu maLatA nathI. kAraNake e rasanA baMdhako paNa teu- vAukAyanA jIvo ja hoya che........... pahele guNaThANe naraka sivAyanA saMsI jIvo je vizuddhimAM manuSya prAyogya ja bAMdhe che. paraMtu tiryaMca prAyogya bAMdhatA nathI. te vizuddhimAM kamI narakanA jIvotiryaMca prAyogya ja bAMdhatA hovAthI teone teno jaghanya rasabaMdha hoya che. ema sthAvaramAM pRthvIkAya vagere jIvo je vizuddhimAM manuSyaprAyogya ja bAMdhe che te vizuddhimAM paNa te - vAunA jIvo totiryacakiane nIca gotraja bAMdhe che. eTale A vizuddhimAM A traNanA je sabaMdhasthAno (jaghanya rasabaMdhasthAna ane tenI najIkanA asaMkhya sthAno) baMdhAya che te mAtra teukAya vAukAyane ja saMbhave che. ane tethI tenA baMdhaka asaMkhyathI vadhu maLatA nathI. vaLI A vizuddhimAM paNa teo tiryaMca prAyogya bAMdhatA hovAthI udyota paNa bAMdhI zake che. anya sthAvaro A vizuddhimAM manuSya prAyogya bAMdhatA hovAthI udyota bAMdhatA nathI. tethI ekendriya jIvane udyotano je utkRSTa rasabaMdha hoya che tenA baMdhaka teu- vAukAyanA jIvo ja hoya che. sAsvAdana guNaThANe saMbhavita rasabaMdhasthAnonA baMdhako paNa asaMkhyathI vadhu maLatA nathI. te sivAyanA pratyeka sabaMdhasthAnone bAMdhanArA jIvo anaMta anaMta maLe che. tethI A badhAnA baMdhaka jIvo anaMtA che. enAthI jaNAya che ke te dareka rasabaMdhasthAnone pratyeka ane sAdhAraNa bane jIvo bAMdhI zake che. baMdhanakaraNa 34 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna - 38 - trasaprAyogya rasasthAna niraMtara keTalA kALa sudhI jIvazunya rahI zake ? uttara - 8 :- sAmAnyathI asaMkhya kALacaka sudhI jIvazUnya rahI zake. eTale ke zreNisivAyanA trasaprAyogya vivakSita sthAnamAM vivakSita samaye koi jIva rahyo hoya tyArabAda te ja adhyavasAya sthAnane utkRSTathI asaMkhya kALacakra sudhI koi ja jIva sparze nahIM evuM banI zake che. trasa prAyogya sthAno asaMkhya lokapradeza rAzi pramANa che jyAre trasajIvo prataranA asaMkhyAtamA bhAganA pradezarAzipramANa che. mATe asaMkhya kALacakra aMtara paDI zake che. prazna - 39 :- bAdara paryApta jIvomAM pratyeka ane sAdhAraNa jIvonI utkRSTa vizuddhi ane utkRSTa saMkleza tulya hoya che ke hInAdhika? * uttara - 39 :- bane jIvonA utkRSTa saMkleza ane utkRSTa vizuddhi tulya hoya che. AmAM kAraNa e che ke kammapayaDImAM sthAvaraprAyogya dareka rasabaMdha sthAnomAM anaMtA jIvo hovA kahyA che. mahAbadhamAM paNa sAta karmanA jaghanya sthiti baMdha ane utkRSTa sthitibaMdhamAM baMdhaka jIvo anaMtA hovAnuM pratipAdana kyuM che. sAdhAraNa jIvone choDIne zeSa baMdhakajIvo to anaMtA hotA nathI. mATe jaNAya che ke sthAvaraprAyogya dareka rasabasthasthAno ane sthitibaMdhasthAnone sAdhAraNa jIvo paNa bAMdhe ja che. mATe pratyeka ane sAdhAraNa e banene utkRSTa vizuddhi ane saMkleza tulya ja hoya che, jUnAdhika nahi. prazna - 40 :- rasabaMdhanA adhyavasAyasthAnomAM catu: sAmayika adhyavasAyathI mAMDIne aSTasAmayika adhyavasAyasthAno hoya che ane e pachI saptasAmayika, cha sAmayika. yAvat siAmayika adhyavasAyasthAno hoya che. AmAM aSTasAmayika sthAno sauthI alpa hoya che. tenA karatAM banne bAjunA saptasAmayika adhyavasAya sthAno asaMkhya guNa hoya che ane paraspara tulya hoya che. enA karatAM banne bAjunA chasAmayika adhyavasAyasthAno asaMkhyaguNa hoya che.. ema yAvat dvisAmayika adhyavasAyasthAno sudhI jANavuM. A badhAmAM asaMkhyaguNa asaMkhyaguNa je kahyuM che temAM guNaka koNa che? vaLI rasabaMdhanA jaghanya sthAna karatAM uttarottara sthAnomAM jIvonI saMkhyA vizeSAdhikavizeSAdhikahoya che. emAM kramaza: dviguNavRddhinA ghaNAM karmaprakRti - praznottarI 35 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAno gayA pachI yavamadhyama Ave che. ane e pachI jIvonI kramaza: hAni thavA mAMDe che. AmAM jIvayavamadhyama keTalA sAmayika rasabandhaadhyavasAyasthAnamAM Ave che ? vRttikArAdie aSTasAmayika rasabandha adhyavasAya sthAnamAM je yavamadhyama dekhADyuM che te mAnavAmAM zuM Apatti Ave che ? athavA to emAM kyo vizeSa azrupagama che ? uttara-40 :- jIvanAnAnA dviguNavRddhi-hAni sthAno AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa che. jIvayavamadhyamathI nIcenA sthAnomAM AmAMnA asaMkhyAtamA bhAganA (ane to paNa asaMkhya) dviguNavRddhisthAno AvI jAya che. ane asaMkhya bahubhAga dviguNavRddhi-hAnisthAno A jIvayavamadhyama karatAM uparanA sthAnomAM Ave che. AnA parathI jaNAya che ke sarvasthAnone AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samayo pramANa bhAjaka vaDe bhAgatAM je javAba Ave eTalA sthAno jaghanya sthAnathI gayA pachI jIvayavamadhyama Ave che. have jo aSTasAmayika sthAno karatAM saptasAmayika sthAno je asaMkhya guNa che temAM guNaka jo AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga hoya, ane ema saptasAmayika karatAM cha sAmayikamAM yAvata 4 sAmayikthAno sudhI sarvatra guNaka jo AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga hoya to jIvayavamadhyama aSTasAmayikthAnamAM AvI zake. paNa jo sarvatra A guNaka P/a ke zreNino asaMkhyAtamo bhAga ke asaMkhya loka pramANa hoya to jIvayavamadhyama ni:zaMkapaNe dvisAmayikthAnamAM ja Ave, anyatra kyAMya nahi, paNa A guNaka bahuzruto pAsethI jANavo joie. TIkAkAra bhagavaMte jIvayavamadhyamanuM aSTasAmayikasthAnamAM hovuM je pratipAdana karyuM che tene saMgata TheravavA mATe to guNaka mAtra AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga mAnavo joie. dhavalAkAra guNaka tarIke asaMkhya loka kahe che. teonA mate jIvayavamadhyama dvisAmayika sthAnamAM ja saMbhave che ane teo evuM pratipAdana kare che. prazna - 41 :- sAtame guNaThANe zubhaprakRtiono be ThANiyo rasabaMdha thAya ke nahIM? tathA kyA guNaThANe keTalA ThANiyo rasabaMdha thAya ? sAtamA uttara - 41:- AhArakaddhino jaghanyarasabaMdha be ThANiyo kahyo che. vaLI te sa guNaThANAthI nIce to baMdhAtI nathI. tethI jaNAya che ke teno A be ThANiyo rasa sAtame guNaThANe ja baMdhAya che. vaLI, eka zubhaprakRtino jeTalo rasabaMdha thato hoya, baMdhanakaraNa 36 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya zubhaprakRtino paNa, sAmAnyathI teTalo ja rasabaMdha thato hoya che. ekano be ThANiyo 2sa baMdhAto hoya tyAre anyazubhaprakRtino traNa ke cAra hANiyo rasa baMdhAya tevuM banatuM nathI. tethI nakkI thAya che ke sAtame guNaThANe badhI zubhaprakRtiono be ThANiyo paNa rasabaMdha thai zake che. eTale A paNa samajI zakAya che ke ekathI sAta guNaThANA sudhI zubhaprakRtiono be, traNa ke cAra ThANiyo rasabaMdha thai zake che. AThamAthI dasamA ke guNaThANA sudhI te mAtra cAraThANiyo ja baMdhAya che. prazna - 4ra :- anukRSTinI prarUpaNAthI zuM jANI zakAya che ? - uttara - 42 :- amuka vivakSita rasabaMdha vakhate judI judI keTalI sthitio bAMdhI zakAya che te mukhyatayA jANI zakAya che. prazna - 43 :- anukRSTinI prarUpaNAmAM prakRtionuM vargIkaraNa kai rIte che ? uttara - 43 :- aparA. azubha, aparA. zubha, parA. zubha ane parA. azubha ema 4 mukhya varga pADavAmAM AvyA che. zaMkA - 45 ghAtI prakRtiono upaghAtanI jema aparA. azubhamAM samAveza karAyo che. pAMcamA karmagrantha vageremAM parAvartamAna - aparA.nI prarUpaNAmAM 5 nidrA vagere prakRtiono parA. tarIke ullekha thayo hovA chatAM, e prakRtio baMdhanI apekSAe to aparA. ja che ane tethI ahIM aparA. azubhamAM eno samAveza asaMgata nathI. tema chatAM, 3 veda ane be yugala to baMdhanI apekSAe paNa parA. che, to eno samAveza parA. azubhanA vargamAM kema nathI kyo ? samAdhAna - je prakRtinA baMdha ke udaya anya prakRtinA baMdha ke udayane dAbIne pravartatA hoya te parAvartamAna prakRti che.' AvI pAMcamA karmagranthamAM je vyAkhyA che te ahIM levAnI nathI. kintu, jeno jaghanyarasabaMdha parAvartamAnatAnA kAraNe thAya, eTale ke parA. madhyama pariNAme thAya te parAvartamAna ane jaghancarasabaMdha saMkleza ke vizuddhinA kAraNe thAya te aparA.' evI vyAkhyA ahIM levAnI che.. tethI A prarUpaNAmAM, badhI ja ghAtI prakRtio aparA.ja che,kAraNake e badhIno jaghanyarasabaMdhavizuddhithI ja thAya che. eTale ja to, asthira vagere aghAtI ane ati vagere ghAtI prakRtio chaThThA guNaThANAnA aMtasamaya sudhI baMdhAtI hovA karmaprakRti praznottarI 37 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatAM, asthirAdinojaghanya rasabaMdha ekathI chamAMnA koipaNa guNaThANe parAvartamAna madhyama pariNAme kahyo hovA chatAM, ati vagereno jaghanya rasabaMdha mA guNaThANAne abhimukha chaThThA guNaThANAvALA jIvane ja vizuddhithI kahyo che. audArika-vaikriya vagerenA jaghanya rasabaMdhasvAmI paNa tatprAyogya saMkliSTa jIvo che. mATe e paNa aparA. vargamAM kahI che. trasacatu. parAvartamAna zubha che, tema chatAM, zAtAnA vargamAM eno samAveza eTalA mATe nathI ke zAtAmAM jaghanya tarapha zuddha sthiti hovAthI tahekadezAnya che ane tyArabAda utkRSTa sthitibaMdha sudhI AkrAnta hovAthI tAni anyAni che, jyAre trasa catuSkamAM to utkRSTa tarapha paNa zuddha hovAthI taThekadezAnya-tAnianyAni-tadekadezAnya ema anukRSTi che. sUkSmatrino utkRSTa sthitibaMdha 18 ko. ko. sAgaropama hovAthI tenI upara 20 ko. ko. sudhI bAdaratrikanI zuddhasthitio maLe che. sthAvara ane trasa banneno utkRSTa sthitibaMdha 20 ko. ko. hovA chatAM 18 ko. ko. thI 20 ko. ko. sudhIno sthAvarano baMdha izAnAntadevo ja kare che jyAre e sthitino trasano baMdha zeSa saMjJI jIvo ja kare che. eTale e sthitionA baMdhako mATe to e prakRtio apa2A. ja banI javAthI e sthitio zuddha maLe che. trasanI jema paMcendriya jAti paNa parAvartamAna zubha hovA chatAM, uparanI 18 thI 20 ko. ko. sudhInI sthitio izAnAntadevo sivAyanA saMjJIjIvo bAMdhatA hovAthI ane ekendriyanI te sthitio izAnAntadevo bAMdhatA hovAthI baMdhako judA hovAnA kAraNe zAtAthI judI paDI jAya che. tethI utkRSTa tarapha enI paNa tadekadezAnya anukRSTi maLavI joie. cothA parAvartamAna azubhanA vargamAM azAtA vagere 28 prakRtiono ullekha che. azAtAmAM pramattasaMyata prAyogya jaghanya sthitibaMdhathI 15 ko. ko. sAgaropama sudhI AkrAntasthiti hovAthI tAni-anyAni anukRSTi che ane tyArabAda anAkrAnta sthitio hovAthI taTheka deza- anya anukRSTi che. sUkSma trika, viklatrika, 4 madhyama saMghayaNa ane 4 madhyamasaMsthAna A 14 prakRtio evI che ke enI abhavyaprAyogya jaghanyathI potapotAnI utkRSTa sudhInI dareka sthitio AkrAnta ja che. eTale emAM mAtra tAni-anyAni anukRSTi ja maLe che, tadekadeza-anya anukRSTi maLatI nathI. ATalA aMze A 14 prakRtio azAtAthI judI paDe che e jANavuM. tiryaMcaDriMka ane nIcagotra 7 mI narakamAM upazamasamyaktvAbhimukha baMdhanakaraNa 38 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caramasamayamithyAtvIne A 3no jaghanya sthitibaMdha hoya che. tyAMthI abhavyaprAyogya jaghanya sudhI tadedezAnya, pachI 15 ko. ko. sudhI manuSya DriMka sAthe parAvartamAna hovAthI tAni anyAni ane tyAra bAda 20 ko. ko. sudhI pAchI ThekaThezAnya anukRSTi jANavI. prazna - 44 :- anukRSTinI prarUpaNA, utkRSTa tarapha to sva-sva utkRSTa sthitibaMdha sudhI che, paNa jaghanya tarapha kyAM sudhI che? uttara - 44 :- sAmAnyathI saMjJI jIvomAM abhacaprAyogya je jaghanya sthitibaMdha hoya tyAMthI prAraMbha karavAno ullekha che. tema chatAM, vyAkhyAnato vizeSapratipatti: nyAye nIcenI vizeSatAnI saMbhAvanA che. zAtA, sthira - zubha - yaza A 4nI pratipakSI azAtA vagere prakRtio chaThThI guNaThANA sudhI baMdhAya che. eTale ja A AThe ya prakRtiono jaghanya rasabaMdha 1 thI 6 guNaThANAmAMnA koipaNa madhyama pariNAmI jIvane kahela che. tethI chaThThAguNaThANA prAyogya azAtAno je jaghanya sthitibaMdha hoya tyAMthI lai zAtA vagerenI potapotAnI utkRSTa sudhI AkrAnta sthitio maLe che ema hevAya che. jo ke vicAra karIe to jaNAya che ke saMyatanA utkRSTa karatAM dezaviratino jaghanya, enA utkRSTa karatAM avirata samyaktvIno jaghanya, enA utkRSTa karatAM mithyAtvIno jaghanya sthitibaMdha... A badhA saMkhyAtaguNa - saMkhyAtaguNa hoya che. eTale dareka ThekANe vacce vacce AMtaruM paDI jAya che. tethI saMyatathI laine mithyAtvInA utkRSTa sudhInA badhA sthitibaMdhasthAno niraMtara maLatA nathI. tema chatAM mithyAtvaguNaThANe zAtA azAtAno je parAvartamAna bhAve jaghanya sthitibaMdha thAya (azAtAnoabhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdha) te vakhatanI vizuddhi karatAM adhika vizuddhimAM (samyaktvAbhimukha vagere vizudhdhamAna avasthAmAM) mAtra zAtA baMdhAtI hovAthI zAtAnA e sthitibaMdhasthAno zuddha maLe che. eTale samyaktva prAptinA pUrvasamaye saMbhavita jaghanya sthitibaMdhasthAnathI zaru karI azAtAnA parAvartamAnabhAve thatA jaghanya sthitibaMdha sudhI zAtAnI zuddha sthitio maLe che. tyArabAda 15 ko. ko. sudhI azAtA sAthe AkrAnta maLe che, tyArabAda azAtAnI svautkRSTa sudhI zuddhasthitio maLe che. zaMkA- samyaktvaprAptinA pUrvasamaye (mithyAtvanA caramasamaye) je jaghanya karmaprakRti - praznottarI -- 39 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitibaMdha hoya che tenA karatAM eka samaya vadhu be samaya vadhu.. ema yAvata palyopamanA saMkhyAmA bhAga jeTalo vadhu... ATalo sthitibaMdha to A avasthAmAM koine hoto nathI, kemake anivRttikaraNe rahelA A jIvono apUrvasthitibaMdha sIdho palyopamanA saMkhyAmAbhAga jeTalo ekI sAthe ghaTI jAya che. vaLI anivRttikaraNe jIvonA adhyavasAyomAM pharaka na hovAthI e rIte paNa judo judo sthitibaMdha hovo saMbhavato nathI. baMdhanakaraNanI 67mI gAthAnI cUrNimAM paNa tiryaMcagatinAmakarmanI tIvratA-maMdatA adhikAramAM jaNAvyuM che ke abhaprAyogya jaghanya sthitibaMdhanI nIcenI sthitio baMdhathI niraMtara maLatI nathI. eTale A vacalA gALAnI sthitibaMdha ja jo hoto nathI to anukRSTi zI rIte saMbhave? samAdhAna-karmaprakRticUrNinITIppaNamAM AcAryavaryazrImAna municandrasUri mahArAje jaNAvyuM che ke "aMtarAlasthAno zUnya che. tema chatAM, caramasamayabaMdha sudhI prarUpaNA karavI che. eTale tyAM sudhI pahoMcavA mATe vaccenA sthAnonI prarUpaNAmAtra karI che. nahIMtara to caramabaMdha sudhInI prarUpaNA ja azakya banI jAya. mATe je pramANe saMbhava hoya te pramANe tyAM sudhI anukRSTi ghaTe che. anya AcAryono abhiprAya evo che ke upazamasamyakatvAbhimukha mithyAtvanIcaramasamayabhAvI vizuddhi karatAM keTalAka kSayopazamasamyaktAbhimukha mithyAtvInI vizuddhi vadhu hovI saMbhave che. A vAta enA parathI jaNAya che ke - mithyAtvamohanIyanI jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI tarIke sAtamA guNaThANAne abhimukha thayelA caramasamayamithyAtvIne kahyo che. A jIva sAyopathamika samyakatva pAmato hoya che, upazamasamyakatva nahIM, kemake upazamasamyakta pAmanArane to AvalikA pUrve ja udIraNAviccheda thaI gayo hovAthI caramasamaye udIraNA ja hotI nathI. jo ke mithyAtvanI jaghanya udIraNAnA svAmInI A prarUpaNA parathI paNa sAyopazamika samyakta pAmanAra mithyAtvInI caramasamayabhAvI vizuddhi upazama pAmanAra mithyAtvInI AvalikA pUrvenI vizuddhi karatAM ja vadhu hovI siddha thAya che, caramasamayabhAvI vizuddhi karatAM nahIM. to paNa prasthAnarathI e siddha thaI zake che ke lAyopathamika samyakatva pAmanArane paNa utkRSTa vizuddhi saMbhavita che. mahAbaMdha mAM mithyAtvanA jaghanya rasabaMdhanuM aMtara aMtarmuhUrta batAvyuM che je te 40. baMdhanakaraNa Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanya rasabaMdha kSAyopazamika samyaktvAbhimukhane mithyAtvIne thato hoya to ja ghaTI zake che, kAraNake upazama samyaktvAbhimukhane mithyAtva caramasamayanuM jaghanya aMtara palyopamano asaMkhyamo bhAga hoya che, aMtarmuhUrta nahIM. (ema udyotanA utkRSTa rasabaMdhanuM aMtara paNa je aMtarmuhUrta batAvyuM che enA parathI paNa A vAta jaNAya che.) mATe, mAyopazamika samyaktvAbhimukha caramasamayamithyAtvI paNa utkRSTa vizuddhi dharAvI zake che. e jIvane to e vakhate anivRttikaraNa na hovAthI judI judI vizuddhi saMbhavita hoi judA judA badhA sthitibaMdhasthAno saMbhavita hoya che. eTale e vakhate ene je jaghanya sthitibaMdha thAya tyAMthI laine abhavyaprAyogya jaghanya sthitibaMdha sudhInA badhA sthitibaMdha sthAno enI apekSAe niraMtara maLI zake che. cUrNimAM je eno niSedha karyo che te mAtra karaNanI apekSAe jANavo. cUrNimAM anivRttikaraNa caramasamaya... vagere karelI bhAvanAne saMgata TheravavA TIppaNakAre uparokta TIppaNa karyuM che e jANavuM. Ama kSAyopamika samyaktva pAmanArA jIvanI apekSAe niraMtara sthitibaMdhasthAno maLe che ane dekadezAnya anukRSTi paNa maLe che e jANavuM. A ja rIte cothe guNaThANe anaMtAnubaMdhI visaMyojanA vagerenI prakriyAmAM karaNakALabhAvI je vizuddhi hoya che te vizuddhimAM mAtra zAtA ja baMdhAtI hovAthI enI zuddhasthitio maLe che. vaLI A sthitibaMdhasthAno karaNa vinA svasthAnavizuddhithI paNa maLe che. tethI niraMtara maLatA hovAthI anukRSTi maLe che. eTale cothA guNaThANA prAyogya jaghanya sthitibaMdha sthAnathI 4 thA guNaThANe thatA azAtAnA jaghanya sthitibaMdha sudhI zAtAnI taThekaThezAnya anukRSTi maLe che ane tyArabAda cothe guNaThANe zAtAno je utkRSTa sthitibaMdha hoya tyAM sudhI tAni anyAni maLe che e jANavuM. cothe guNaThANe ja saMbhavita enAthI vadhu saMklezamAM mAtra azAtA baMdhAya che eTale enI tyAM taTekadezAnya anukRSTi maLe che. A ja pramANe pAMcamA guNaThANe paNa anukRSTi jANavI... saMyatanI anukUSTi mATe, jo AThame guNaThANe paNa niraMtara sthitibaMdhasthAno maLatA hoya to AThamA guNaThANA prAyogya jaghanyathI zAtAnI tadekadezAnya anukRSTino prAraMbha karavo. jo AThame niraMtara sthAno na maLatA hoya to sAtamA guNaThANA prAyogya jaghanya sthitibaMdhathI prAraMbha karavo. chaDhe guNaThANe azAtAno jaghanya sthitibaMdha hoya tyAM karmaprakRti - praznottarI 1 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhI zuddha ane tyArabAda AkrAnta sthiti jANavI. ekendriya vagere jIvo mATe svaprAyogya ura saMkleza tarapha P/a jeTalA sthitibaMdhasthAno azAtAnA anAdAna hoya che, svaprAyogya utkRSTa vizuddhi tarapha P/a jeTalA sthitibaMdhasthAno mAtra zAtAnA zuddha hoya che ane vacalA sthAno AkAna hoya che. eTale ekendriya jIvomAM azAtAnI jaghanyatarapha tAnianyAni ne tyArabAda tackadezAnya anukRSTi maLe che. zAtA mATe ekendriya prAyogya uttharathI nIce tarapha pahelAM tAni anyAni ane tyArabAda tadukadezAnya anukRSTi jANavI.. beindriya vagere jIvomAM paNa A ja pramANe tAni - anyAni ane tadukadezAnya anukRSTi jANavI. prazna-45 :- tiryacaddhinI tAni-anyAni anukRSTi utkRSTathI keTalA sthitibaMdha sudhI maLe? uttara -45 :- deva ane nArakIone ti,ddhika manuSyaddhika sAthe 15 ko. ko. sudhI AkAnta che. manuSya ane tiryaMcone ti. dvika, manuSyadika sAthe to 15 ko. ko. sudhI ja AkrAnta che, kintu tyArabAda paNa narakaddhika sAthe 18 ko. ko. sudhI AkrAnta che. eTale e apekSAe 18 ka. ko. sAgaropama sudhI tAni - anyAni anukRSTi maLe. tyArabAda pharIthI takadezAnya maLe. tAni - anyAni anukRSTivALI sthitione parAvartamAna jaghanya anubhAgabaMdhaprAyogya sthitio kahe che... prazna-49 :- tadaudeza - anya anukRSTimAM nivartana kaMDaka je P/a pramANa che te vargamULa palyopama (P) thI hIna che ke adhika? uttara -40 :- A nivartana kaMDaka P karatAM moTuM hoya che. A vAta azAtAnI anukRSTi parathI jANI zakAya che. tAni anyAni pUrNa thayA bAda tadukadezAnya anukRSTinuM je prathama nivartana kaMDaka che. teno uparathI asaMkhyamo bhAga choDI nIcethI asaMkhya bahubhAga sthitiono jaghanya anubhAga uttarottara anaMtaguNa - anaMtaguNa kahevAno che. tyArabAda tAni-anyAninI jaghanya sthiti karatAM paNanIcenI eka kaMDaka pramANa sthitiono kramaza: utkRSTa - utkRSTa kahevAno che. tyArabAda upara eka sthitino jaghanya ane nIce tAni - anyAnimAM 1kaMDaka pramANa sthitiono utkRSTa, pAcho upara eka sthitino jaghanya ane nIce 1 kaMDaka pramANa sthitiono utkRSTa. Ama jaghanyamAM e baMdhanakaraNa ra Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivartanakaMDakano asaMkhyamo bhAga pUro thAya che ane utkRSTamAM tAni - anyAninA badhA kaMDako pUrA thai jAya che. eTale AkAntasthitimAM jeTalA kaMDako che eTalA A nivartanakaMDakanA asaMkhyamA bhAganA samayo che. AkAntasthiti vadhumAM vadhu saMkhyAtA palyopama (azAtAnI apekSAe dezona 14 ko. ko. sAgaropama ane bAdaratrikanI apekSAe dezona 17 ko. ko. sAgaro.)jeTalI che. dhAroke eka-eka nivartanakaMDakamAM na jeTalA samayo hoya to, AkrAntasthitimAM . saMkhyAnA palyopama rahelA kaMDakonI saMkhyA = sa vaLI A ja rakama ma nA asaMkhyamA bhAge che. tethI sakhyAta sthA* = | saMkhyAnA palyopama * asaMkhya - saMkhyAtA asaMkhya * palyopama = 1 - ma = VasaMkhyAta * Ypalyopama . > VP prazna-47 :- tiryaMcaddhinI anukRSTimAM tAni- anyAninI sthitio pachInA prathama kaMDakamAM je asaMkhyamo bhAga choDavAno hoya che te keTalo hoya che? uttara-47:- tiryacaddhinI anukRSTimAM vibhAga che. A vibhAgane ApaNe kamaza: ga, va ane 7 saMjJA ApIe. eTale ke 7 mI nArakInA carama samaya mithyAtvInA jaghanya sthitibaMdhathI abhavya prAyogya jaghanyabaMdha pUrvanA eka samaya sudhI mAM abhacanA jaghanyathI 18 ko. ko. sAgaro. sudhI ane te pachInA samayathI 20 ko. ko. sAgara. sudhInI sthitione ja saMjJA ApIe. ma mAM takazAnya anukuSTi che. enI tIvratA-maMdatA A pramANe che - ganI sarvaprathama sthitinuM jaghanya rasasthAna alpa manI bIjI sthitinuM jaghanya rasasthAna A(anaMtaguNa) manI trIjI sthitinuM jaghanya rasasthAna A Ama kaMDaka sudhInI jaghanya kahevI. tyArabAda manI prathamano utkRSTa rasa A pachI bIjA kaMDakanI prathamano jaghanyata(ahIM A khyAla rAkhavokebIjA kaMDakanI karmaprakRti - praznottarI 43 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamasthitinuM jaghanya AvyA pUrve prathama kaMDaknI prathamasthitino utkRSTa AvI ja javo joie. jo e utkRSTa pUrve bIjA kaMDakanI prathama sthitinuM jaghanya Ave, to, eno artha e thAya ke prathama kaMDanI prathama sthitinA keTalAka sthAno bIjA kaMDakanI prathamasthitimAM paNa kheMcAyA che. eTale ke prathama kaMDanI prathamasthitinI anukRSTi kaMDaka + 1 samaya sudhI cAlI che je tadekadeza-anya anukRSTi mATe ayogya che.) tyArabAda jha nI bIjI sthitino utkRSTa rasa A tyArabAda bIjA kaMDakanI bIjI sthitino jaghanya sa A..... Ama thAvata nI caramasthitino jaghanya rasa A kahevo. A pachI 2 nA caramakaMDakanI prathama sthitino u" kahevAno nathI. paNa 3 nI prathamasthitino jaghanya rasa A kahevAno che. (eTale ke no jaghanya rasa badho kahevAI gayo che, utkRSTa rasamAM carama kaMDakanI sthitio kahevAnI bAkI che.) pachI nI bIjI, trIjI... yAvat caramasthitino jaghanya rasa tulya kahevo. tyAra pachI je nA prathamakaMDakanI sthitiono jaghanya sa A-A kahevo zaru karavo. (eTale ke ma nA chellA kaMDakanI temaja 4 nI badhI ja sthitiono utkRSTa kahevAno bAkI che.) eTale ke ve nI caramasthitinA jaghanya karatAM % nI prathama sthitino jaghanya A, pachI * nI bIjIsthitano jaghanya A... A rIte prathamakaMDakanI asaMkhya bahubhAgasthitiono jaghanya kahI devo. AmAM je chellI sthiti hoya ene ApaNe ? saMjJA ApIe. eTale suno jaghanya kahevAI gayo che. (havejhanA chellA kaMDakano utkRSTa sa kahevAno bAkI che te kahevAno che.) eTale ke 3 nA jaghanya karatAMga nA chellA kaMDakanI prathamasthitino uphTa anaMtaguNa, enA karatAM enI bIjI sthitino utkRSTa A.... ema thAva enI chellI sthitino utkRSTa A pachI, 3 + 1 mI sthitino jaghanya 4 nA pahelA kaMDakanI pahelI sthitino utkRSTa nA pahelA kaMDakanI bIjI sthitino utkRSTa va nA pahelA kaMDakanI trIjIsthitino utkRSTa baMdhanakaraNa Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAvata nA pahelA kaMDakanI chellI sthitino utkRSTa 3 + 2 mI sthitino jaghanya 4 nA bIjA kaMDakanI pahelI sthitino utkRSTa vinA bIjA kaMDakanI bIjI sthitino utkRSTa yAvat va nA bIjA kaMDakanI chellI sthitino utkRSTa 3 + 3 mI sthitino jaghanya Ama 8 nI uparanI eka-eka sthitinA jaghanyanA aMtare AMtare nIcethI 4 nA 1-1 kaMDaka pramANasthitiono utkRSTa kahetAM rahevuM. thAvata vai nA chellA kaMDakanI chellI sthitino utkRSTa tyArapachI ja nA pahelA kaMDakanI chellI sthitino jaghanya ve nA pahelA kaMDakanI prathamasthitino ulTa nA bIjA kaMDakanI prathama sthitino jaghanya nA pahelA kaMDakanI bIjIsthitino utkRSTa * nA bIjA kaMDakanI bIjIsthitino jaghanya Ama yAvata che nA chellA kaMDanI chellIsthitino jaghanya 1 nA chellA kaMDakanI pahelIsthitino utkRSTa * nA chellA kaMDanI bIjIsthitino utkRSTa thAvata che nA chellA kaMDanI chellI sthitino utkRSTa A tIvratA-maMdatAno vicAra karatAM jaNAya che ke, Tu nI jaghanya pachI, e nA chellA kaMDakanA utkRSTa raso. pachI eka jaghanya, pachI ve nA prathamakaMDakanA utkRSTa raso ema thAva ve nA chellA kaMDaknA utthara so ane pachI tenA pahelA kaMDakanI chellI sthitino jaghanya rasa Avyo che. eTale ke, Tu pachI paNa e kaMDakanI eTalI sthitio bAkI che ke jethI gra nuM chelluM kaMDaka ane ve nA badhAM kaMDakonI darekanI utkRSTa kahyA pachI 1-1 sthitiono jaghanya rasa AvI jAya. arthAta AkrAntasthitio (18 ka. ko. - aMta: ko. ko.) mAM(va mAM) jeTalA karmaprakRti - praznottarI 45 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMDako che enA karatAM eka adhika sthiti 3 pachI bAkI hoya che ane eTalI sthitio bAda 4 nuM prathama kaMDaka pUrNa thAya che. tethI A nizcita thayuM ke tiryacaki, nIcagotra, trasacatuSka ane paMcendriya jAtimAM AkrAnta pachInI anAkAntanA prathamakaMDakano je asaMkhyamo bhAga choDavAno hoya che te, AkrAntasthitiomAM jeTalA kaMDako hoya tenA karatAM eka adhika karavAthI je javAba Ave eTalA samaya pramANa choDavo. uparokta tIvratAmaMdatAmAM AkrAntanA tava nA) chellA kaMDakanI chellI sthitinA utkRSTa bAda, jo, 1 nA pahelA kaMDaknI chellI sthitinA jaghanyanA badale (e A pUrve kahevAI gayo che ema mAnIne) nA bIjA kaMDakanI pahelI sthitino ghanya kahevAno hoya to A pravRtiomAM AkrAntamAM jeTalA kaMDako hoya eTalA samaya pramANa ja asaMkhyamo bhAga choDavo paDe, emAM 1 umeravo na paDe. paNa e yogya nathI, kAraNake, - (1) to pachI tenA bIjA kaMDakanI pahelI sthitino jaghanya kahyA pachI ja nA pahelA kaMDakanI pahelI sthitino utkRSTa Avaze. Ano artha e thaze ke nA bIjA kaMDakanI pahelI sthitimAM paNa tenA pahelA kaMDakanI pahelI sthitinA keTalAka sthAno kheMcAyA che. AvuM ja uttarottara dareka sthiti mATe thavAthI darekanI anukRSTi kaMDaka pramANa sthitionA badale kaMDaka + 1 pramANa sthitiomAM cAle che ema mAnavAnI Apatti Ave che. ane (2) bIjA kaMDanI pahelI sthitinA jaghanya bAda pahelA kaMDakanI prathamasthitino utkRSTa Ave che eTale pahelA kaMDanI caramasthitinA jaghanya bAda to enI paNa pUrvano utkRSTa Avaze. A rIte AgaLa jatAM jatAM chevaTecaramakaMDanI caramasthitinA jaghanya bAda caramakaMDanI pahelI sthitino utkRSTa na AvatAM e pUrvano utkRSTa Avaze, ane e utkRSTa bAda bIjA kaMDaka pramANa utkRSTa kramaza: Avaze eTale, upaghAta vageremAM jema chelle kaMDaka pramANa sthitionA utkRSTa rasa kahevAnA hoya che enA badale ahIM chelle kaMDaka +1 pramANa sthitionA utkRSTa rasa niraMtara kahevAnI Apatti Avaze je yogya nathI. eTale tiryacakika vageremAM, AkAna sthitiomAM AvatA kaMDakonI saMkhyA karatAM eka adhika jeTalA samaya pramANa asaMkhyamo bhAga choDavo ucita che. baMdhanakaraNa Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azAtA vageremAM pahelAM AkrAntasthitio ane pachI anAdAna che, paNa tiryacaddhika vagerenI jema AkrAntapUrve paNa anAkrAnta che nahIM. eTale e pravRtiomAM, AkrAntasthitiomAM jeTalA kaMDaka hoya teTalA samaya pramANa "kaMDakano asaMkhyamo bhAga choDavo. paNa eka adhika samaya pramANa nahI. kAraNa ke, tiryacaki vageremAM nIcenA anAkrAntanA chellA kaMDakanA utkRSTa raso bAda eka sthitino jaghanya je mUkavo paDato hato te azAtA vageremAM mUkavo paDato nathI. prazna - 48 - madhyama 4 saMghayaNa - saMsthAna, sUkSma 3, vila trika A 14 nI tIvratA maMdatA kevI hoya? uttara - ja8 :- AgaLa kahI gayA mujaba A pravRtiomAM mAtra tAnianyAni anukRSTi hoya che. eTale sau prathama abhavyaprAyogya jaghanya sthitibaMdhano jaghanya rasa alpa, pachInI sthitino jaghanya rasa tulya... ema thAva svautkRSTa sthitino jaghanya rasa tulya. tyAra bAda jaghanya sthitino utkRSTa rasa, pachInI sthitino utkRSTa A ema yAvat utkRSTa sthitino utkRSTa rasa A (anaMtaguNa) ema kahevuM prazna -49 :- tiryacaddhika pravRtiono, eka deva 14 koDA koDI sAgaropama ane bIjo deva 16 koDA koDI sAgaropama sthitibaMdha kare che. e bannene thato saMbhavita jaghanya rasabaMdha tulya haze ke hInAdhika? uttara - 49 - e baneno jaghanya rasabaMdha tulya hovo joIe, kAraNake aMbhavya prAyogya aMtaH koDA koDIthI 18 koDA koDI sudhInI tiryacaddhikanI sthitio parAvartamAna jaghanya anubhAgabaMdha prAyogya hovAthI e dareka sthitiprAyogya jaghanya rasabaMdha tulya ja hoya che. zaMka- devone tiryacaddhika manuSyaddhikasAthe ja parAvartamAna che, kAraNakenarakaddhino baMdha hoto nathI. manuSya dvino utkRSTa sthitibaMdha 15 koDA koDI sAgaropama che. eTale koipaNa deva nAmakarmano sthitibaMdha jyAre 15 koDA koDIthI adhika karato hoya che tyAre e tiryaMcaddhika ja bAMdhe che, parA, bhAve manuSyaddika bAMdhI zakto nathI. tiryacaddhikane 18 koDA koDI sudhI AkAna je kahI che te tiryaMca - manubaMdhakonI apekSAe narakaddhika sAthenI parAvartamAnatAnA kAraNe kahI che. tiryaMca-manuSyo mATe 18 koDA koDI sudhI parAvartamAna hovAthI devA mATe paNa e tyAM sudhI parA ja hoya evuM kahI zakAtuM nathI, kAraNake parAvartamAnatA mATe pratipakSI pravRtiono karmaprakRti - praznottarI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAnasthitika baMdha jema Avazyaka che ema e baMdha karanAra baMdhaka paNa samAna ja hovo Avazyaka che. jo baMdhaka badalAi jato hovA chatAM, pratipakSI prakRtino samAnasthitibaMdha saMbhavita hovA mAtrathI prakRti parAvartamAna banI jatI hoya to trasanAmakarmane 18 thI 20 koDA koDI sudhI paNa parA0 ja kaheta, aparA0 nahI. sthAvaranI 18 thI 20 koDA koDInI sthitio izAnAntadeva bAMdhe che jyAre trasanI te sthitio e sivAyanA saMjJIo bAMdhe che. Ama izAnantadevo 18 thI 20 koDA koDI sudhI trasanAmakarma bAMdhI zaktA na hovAthI teo mATe sthAvaranI te sthitio, ane anyasaMjJIo 18 thI 20 koDA koDI sudhI sthAvara bAMdhI zaktA na hovAthI teo mATe trasanI te sthitio jema aparA0 che, tema devo 15 koDA koDInI upara manuSyadghika bAMdhI zaktA na hovAthI tiryaM cakttika binaharIpha baMdhAtI hovAnA kAraNe devo mATe e 15 thI 20 koDA koDI sudhI aparA0 ja che, ane tethI emAM tadekadezAnya anukRSTi hovAthI 14 koDA koDI sAgaropama sthitibaMdha karanAra devane thatAM jaghanya rasabaMdha karatAM 16 koDA koDI sAgaropama sthitibaMdhaka devane thato jaghanya rasabaMdha anaMtaguNa ja hovo joie, tulya nahIM. samAdhAna tamAruM kathana yogya nathI, kAraNake chevaTe parAvartamAnatA ke aparAvartamAnanA e prakRtino dharma che. koi eka baMdhaka paNa, vivakSita prakRtino utkRSTathI je sthitibaMdha sudhI pratipakSI prakRti sAthe parAvartamAnabhAve baMdha karato hoya te sthiti sudhI e prakRti parAvartamAna banI ja gai. pachI bIjA baMdhako mATe bhale ne e utkRSTa sthiti sudhI pratipakSI prakRti baMdhAtI na paNa hoya. eTale tirya cakttine jo manuSyo 18 koDA koDI sudhI parAvartamAnabhAve bAMdhI zake che to badhA mATe e tyAM sudhI parAvartamAnatA svabhAvane ja anusaraze. hA, jo eka paNa evo baMdhaka maLato na hoya ke je 15 thI 18 koDA koDI sudhI ene parAvartamAnabhAve bAMdhato hoya to ene 18 koDA koDI sudhI parA0 na kahevAta. trasanAma karmane to 18 thI 20 sudhI koi ja parAvartamAnabhAve bAMdhatuM nathI. mATe e 18 thI 20 koDA koDI daramyAna aparA0 che. "samyaktvIo sthAvaracatuSka vagere bAMdhatA nathI, tethI mithyAtvIo mATe parA0 evI paNa trasacatuSka vagere jema teo mATe aparA0 ja che tema devo 15 koDA koDI nI upara tiryaMcaddika sivAyanI anyadghika bAMdhatA ja na hovAthI teo mATe 15 koDA koDI nI upara tiryaMcaddikane aparA0 ja kahevI baMdhanakaraNa 48 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joIe." AvuM kahevuM paNa yogya nathI, kAraNa ke samyaphtIono sthitibaMdha abhavyaprAyoya jaghanya karatAM ocho ja hoya che. ane e sthitibaMdhe koI ja jIva sthAvaracatuSka vagere azubhaprakRtio bAMdhato nathI. eTale trAsa catuSka vagerenI e sthitio aparAi hovAthI ane sabhyattvIo e ja sthitionA baMdhaka hovAthI, sakhyatvIone e prakRtio aparA. kahevAya che. prastutamAM evuM nathI. 15 thI 18 koDA koDI sudhI tiryaMcaddhikane manuSyo parAvartamAnabhAve bAMdhe che. mATe enI e sthitio parAve ja che, aparAve nahIM. jo A rIte, koi paNa baMdhaka mATe tiryaMcaddhinI 15 thI 18 koDA koDI sudhInI sthitione parAvartamAna na mAnIe to tiryacaddhikanI je tIvratA - maMdatA ApI che e asaMgata karI jaze. te A rIta- tamArA abhiprAya mujaba vicArIe-(1) mInAkInAjIvosamyaktapUrva samaye je jaghanya sthitibaMdha kare tyArathI mAMDI abhaprAyogya jaghanya sudhI ane tyArabAda 20 koDA koDI sudhI mAtra tiryacahnika ja bAMdhe che. eTale A badhI sthitio enA mATe anAkrAnta thavAthI tadukadezAnya anukRSTi maLaze. tethI abhaprAyogya jaghanya sthitinI nIcenI sthitinI anukRSTi paNa eka kaMDaka pramANa ja cAlavAthI, eka kaMDaka bAdanI je sthitio haze (abhavya prAyogya jaghanyathI prathama kaMDaka pUruM karI, pachInI sthitio) te badhIno jaghanya rasa A abhavyaprAyogya jaghanya sthitinI nIcenI sthitinA utkRSTa rasa karatAM anaMtaguNa ja haze. eTale parA sthitionI (15 ke 18 koDA koDI jeTalI gaNavI hoya enI) uparanI eka kaMDakanA asaMkhya bahubhAga pramANa sthitionA paNa jaghanya karatAM A nIcenI sthitiono utkRSTa rasa anaMtagaNa je kahyo che te 7 mI nArakInA jIvonI apekSAe to saMbhavita banato nathI. (2) devo ane zeSa nArakI temaja manuSyo ane tiryaMco abhavyaprAyogya jaghanya baMdhathI pUrvanI sthitio tiryaMcaddhinI bAMdhatA nathI, kAraNake evI vizuddha avasthAmAM manuSyaddhika ke devaddhika ja bAMdhe che. abhavyaprAyogya jaghanyathI 15 koDA koDI sudhI manuSya dvika sAthe deva - nArakIone ane 18 koDA koDI sudhI narakadika sAthe manuSya-tiryaMconetiryacadvikaparAvartamAnabhAve baMdhAze anetyArabAda aparAvartamAnabhAve. Ama sAtamInarakasivAyanA saMjJIone to abhaprAyogya karmaprakRti - praznottarI 49 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanyanI nIce tiryaMcaddikano baMdha ja na hovAthI teonI apekSAe e nIcenI sthitionA utkRSTarasane parAvartamAna 15 ke 18 koDA koDI sudhInA ane tyArabAdanI asaMkhyasthitionA jaghanya rasa karatAM anaMtaguNa kahevo paNa saMbhavato nathI. tema chatAM, granthamAM kahyo to che ja. to ene saMgata zI rIte karavo? eTale AgaLanA praznamAM tiryaM caddhikanA sthitibaMdhanA traNa khaMDa karI je Ja, va, saMjJA ApI che tadanusAra, Ja nA chellA kaMDakano utkRSTarasa, va nI badhI sthitionA ane nA prathamakaMDanI asaMkhyabahubhAga sthitionA jaghanya rasa karatAM anaMtaguNa hovo kahyo che tene saMgata karavA A pramANe mAnavuM paDe che ke vivakSita prakRtinI je sthitione koipaNa jIva parAvartamAnabhAve bAMdhato hoya te sthitio parAvartamAna tarIkenizcita karI devI ane zeSa badhyamAna sthitioaparAvartamAna tarIke svIkArI levI. ane pachI baMdhakane vacce lAvyA vagara, vivakSita prakRtinI sthitionA je parA0- aparA0 vagere khaMDo paDe e mujaba tIvratA - maMdatAno vicAra karavo. tiryaMcaddikane manuSyo - tiryaMco abhavyaprAyogya jaghanyathI 18 koDA koDI sudhI parAvartamAnabhAve bAMdhe che, tyAra bAda aparA bhAve bAMdhe che. ane e pUrve sAtamI nArakInA jIvo aparA0 bhAve bAMdhe che. eTale tiryaMcaddhika prakRtio mATe abhavya prAyogya jaghanya pUrveno aparA0 sthitiono Ja khaMDa, tyAMthI 18 koDA koDI sudhI 52aa0 sthitiono va khaMDa ane tyArabAda 20 koDA koDI sudhIno aparAno OM khaMDa... Ama traNa khaMDa thai gayA. have koNa baMdhaka che e vicAra karyA vagara tIvratA - maMdatAno vicAra karIe eTale granthokta tIvratAmaMdatA saMgata thai jaze. Ama tIvratA-maMdatAmAM baMdhane AgaLa karavAno na hovAthI tiryaMcadbhikano 14 koDA koDI sAgaropama ane 16 koDA koDI sAgaropama baMdha karanAra koipaNa jIvane (ane tethI devone paNa) jaghanya rasabaMdha sarakho ja thAya che ema mAnavuM yogya lAge che. tema chatAM, prakRtinI parAvartamAnatAmAM baMdhaka paNa bhAga bhajavato hovAnuM mAnavAnuM hoya to, ga khaMDanA chellA kaMDakanI anukUSTi khaMDanA prathama kaMDanA 50 baMdhanakaraNa Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMkhya bahubhAga sudhI cAle che te, ane tethI tIvratAmaMdatAmAM paNa e asaMkhya bahubhAga sthitiono jaghanya rasa kahyA pachI A khaMDanA chellA kaMDakanI sthitiono utkRSTa rasa anaMtaguNa ja kahyo che te. A baMne vAto mAtra aupacArika banI jAya. vAstaviktA e raheze ke - manuSyo ane tiryo mATe - abhaprAyogya jaghanyathI ja koDA koDI sudhI parAtu hovAthI mAtra tAni-anyAni anukuSTi ane e mujaba tIvratA - maMdatA. devo ane danaraka mATe - abhaprAyogya jaghanyathI 15 koDA koDI sudhI parAvartamAnabhAva hovAthI tAni-anyAni anukuSTi ane tenI upara 20koDA koDI sudhI aparAvartamAnabhAva hovAthI tame dezAnya anukuSTi. tIvratA-maMdatAazAtAne anusarIne jANavI. 7 mI naraka mATe - caramasamaya mithyAtvI prAyogya jaghanyathI 20 koDA koDI sudhI aparAvartamAnabhAva hovAthI tadukadezAanukRSTi ane e mujabatIvratAmaMdatA. A abhiprAyane anusAra, 14 koDA koDI sthitinA baMdhaka devane tiryaMca knioja jaghanyarasa baMdhAya tenA karatAM 16koDA koDI sthitinA baMdhAdevane baMdhAto jaghanya rasa anaMtaguNa haze, kAraNa ke deva mATe 14 koDA koDI sthiti pArvatamAnabhAve jaghanya anubhAga baMdhaprAyogya che, jyAre 16 koDA koDI sthiti tevI nathI. prazna - 50 - prastutamAM abhavyaprAyogya jaghanya sthitibaMdha eTale keTalo sthitibaMdha levAno che? uttara - 50:- "abhavyajIva saMtIpaNAmAM je jaghanya sthitibaMdha karI zake eTalo sthitibaMdha e abhavyaprAyogya jaghanya sthitibaMdha AvI vyAkhyA ahIM levAnI nathI.kAraNake 7mI narakamAM rahelo abhavya paNa nadIghola pASANanyAye yathApravRttakaraNa kare tyAre vizuddhimAM hovAthI zAtAno aparArvatAmAnabhAve ja baMdha kare che. e vakhatanA sthitibaMdha jeTalo azAtAnosthitibaMdha ekarato ja nathI. eTale zAtA-azAtAnI vicAraNA mATe, abhavyajIva azAtAno je jaghanya sthitibaMdha kare tene abhaprAyogya jaghanya sthitibaMdha tarIke levAno che, zAtAno je jaghanya sthitibaMdha kare te nahIM. karmaprakRti - praznottarI 51 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema tiryacaddhika mATe abhavyajIva 7mI narakamAM je jaghanya sthitibaMdha kare che te na letAM e sivAyanA saMjJIbhavamAM je jaghanya sthitibaMdha kare te levAno che. A sthitibaMdhaprAyogya vizuddhi karatAM paNa vizuddhi vadhe to manuSya vagere saMjJAo to tiryacaddika bAMdhatA ja nathI. eTale emane baMdhAtI devaddhika vagere aparAvartamAnabhAve ja baMdhAya che. (bhalene A vizuddhimAM sAtamI narakano jIva tiryacaddika bAMdhato hoya.) tethI manuSya vagere abhavyo tiryacaddhizno je jaghanyasthitibaMdha kare (ke jayAM sudhI e devadrikAdi sAthe parAvartAmAnabhAve baMdhAya che) te ahIM abhavya prAyogya jaghanya sthitibaMdha tarIke levAno che. A rIte anya pravRtio mATe paNa yathAsaMbhava jANavuM. prazna - 51 - abhavyaprAyogya jaghanyathI chevaUsaMghayaNanI 18 koDA koDI sudhI ane kukhagatinI 10 koDA koDI sudhI AkrAntasthitio hoya che, ane tyArabAda anAkrAnta sthitio hoya che. eTale ke bannenI pahelAM tAni anyAni ane tyArabAda tadekazAca anukRSTi hoya che. bannenI tIvratA- maMdatAnI prarUpaNAmAM, anAkrAntanA prathamaDakano uparano je asaMkhyamo bhAga choDavAno hoya te tulya hoya ke hInAdhika? uttara - 21 :- kukhagatimAM e asaMkhyamo bhAga jeTalo haze enA karatAM chevaTTe saMghayaNamAM te dezonadviguNa jevo haze. azAtAmAM jema, AkrAntasthitiomAM jeTalA kaMDako hoya eTalA samaya choDavAnA hoya che tema ja A be prakRtimAM paNa che. kukhagatimAM AkrAntasthitio (10 koDA koDI - aMtaH koDA koDI = ) sAdhika koDA koDI che jyAre chevaDuM saMghayaNamAM te (18 koDA koDI - aMtaH koDA koDIe) sAdhika 17 koDA koDI che. eTale, P/a pramANavALA kaMDako kukhagatinI AkrAntaristhatimAM jeTalA haze enA karatAM chevakuM saMghayaNanI AkrAntasthitimAM dezonaddhiguNa jeTalA haze e spaSTa che. tethI kukhagatimAM choDavA paDatAM asaMkhyamA bhAga rUpa samayo karatAM chelluM mAM choDavA paDatA te dezonadviguNa jevA haze e samajI zakAya che. prazna - para :- upaghAta vageremAM abhavyaprAyogya jaghanyathI 20 koDAkoDI sudhI tadekadezAnya anukRSTi che. emAM prathama samaya sivAyanA caramakaMDane choDI zeSa saghaLI sthitionI anukRSTi kaMDaka pramANa maLe che. jaghanyathI utkRSTa tarapha A kaMDaka para baMdhana karaNa Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka sarakhuM ja rahe che ke nAnuM - moTuM thAya che? - uttara - para :- eka sarakhuM ja rahe che. jo e nAnuM moTuM thatuM hoya totIvratA-maMdatAmAM prathama kaMDakano jaghanya rasa uttarottara anaMta - anaMtaguNa kahyA bAda nIceno eka utkRSTa- upara eka jaghanya... ema eka sarakhI rIte utkRSTa sthitinA jaghanya rasa sudhI je anaMta - anaMtaguNa tIvratA batAvI che te ekyArI samAna rIte na cAlatAM emAM phera paDI jAta. temaja chevaTe bAkI rahI jatA utkRSTa rasa paNa kaMDaka pramANasthitionA na rahetA ochA-vattA raheta. prazna - 53 :-nIla - kaTuka tathA zubhavarNAdi 11no utkRSTa sthitibaMdha keTalo hoya che ? uttara - 53 :- zrIpatnavaNA mULamAM zuklavarNa vagereno utkRSTa sthitibaMdha anukrame 10, 12 1/2, 15, 17 1/2 ane 20 koDA koDI sAgaropama kahyo che. te vAta paMcasaMgraha ane pAMcamA karmagranthamAM paNa tyAMthI AvI lAge che. paraMtu, zuklavarNAdi dareka prakRtio utkRSTa saMkleze paNa baMdhAya che, tethI badhAnI utkRSTa sthiti nAmakarmanI utkRSTa sthiti tulya baMdhAvI joie' evA niyamAnusAre karmaprakRticUrNimAM A badhI prakRtione baMdhotkRSTa gaNI che. (eTale ke dare kno utkRSTa sthitibaMdha 20 koDA koDI sAgaropama kahyo che.) karmaprakRtinA vRttikAroe saMkramakaraNamAM A prakRtione saMkramotkRSTa kahI che. chatAM,udIraNAkaraNamAM ane sattAadhikAramAM sthitinuM pramANa darzAvatAM vRttikAroe paNa baMdhotkRSTa kahI che. paMcasagrahamAM paNa udIraNA adhikAramAM baMdhotkRSTamAM gaNI che. tethI karmaprakRti vagerenA mate agurulaghu vagerenI jema zubhavarNAdino paNa 20 koDA koDI sthitibaMdha thAya ane AgamanA (patnavaNAnA) mate e 10 koDA koDI sAgaropama vagere thAya ema be mata jANavA. prazna - 54 :- pAMcamA karmagranthamAM sAsvAdanaguNaThANe jaghanya sthitibaMdha aMta: koDA koDI kahyo che, to ekendriya jeTalo kema nathI kahyo ? uttara - 54 :- tyAM vRttikAra bhagavaMte khulAso karyo che ke enI vivakSA nathI karI. jyAre jIvasamAsa vagere granthanA abhiprAye to sAsvAdana guNaThANuM saMjJIne ja hoya che, ekendriya - viklendriyane nahIM. tethI e mate jaghanya sthitibaMdha aMta: karmaprakRti - praznottarI 53 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koDA koDI ja maLe. prazna 55 :- cArathI sAta guNaThANe sthitisattA karatAM adhika sthitibaMdha thAya? uttara - 55 :- samyaktvaprApti bAda palyopama pRthakksa jeTalI sthitisattA kSINa thAya eTale dezaviratinI prApti thAya che. to devalokamAM eTalo kALa pasAra thayA pachI paNa dezavirati kema nathI pAmatA? AvA praznano zrAvakaprajJapti vageremAM uttara Apyo che ke samyaktvI devo paNa sthitisattA karatAM adhika sthitibaMdha kare che, tethI kALa pasAra thavA chatAM sthitisattA ghaTatI nathI. paNa A siddhAntano mata jANavo. karmaprakRti cUrNi TIppaNamAM AhAraka DriMkanI jaghanya sthiti udIraNAnA adhikAramAM samyaktvI jIva sattA karatAM adhika sthitibaMdha karato nathI ema niSedha karelo che. mATe be mata jANavA. prazna 56 :- zAtAno parAvartamAna bhAve je jaghanya sthitibaMdha thAya e azAtAnA jaghanya sthitibaMdhane tulya hoya che ke hInAdhika ? uttara - 56 :- parAvartamAnabhAve azAtAno je jaghanya sthitibaMdha thAya che e ja eno koi paNa jIvomAM maLato jaghanya sthitibaMdha che, e, zAtAno parAvartamAna bhAve je jaghanya sthitibaMdha thAya che ene tulya hoya che. W zaMkA - baMdhanakaraNanA aMtabhAge 22 bolanu je alpabahutva ApyuM che . enA AThamA ane navamA bolathI jaNAya che ke e be tulya hotA nathI, kAraNa ke AThamA bolamAM parAvartamAna zubhanA jaghanya sthitibaMdhane kahI, pachI navamA bolamAM parAvartamAna azubhanA jaghanya sthitibaMdhane vizeSAdhika kahyo che. samAdhAna - AThamA bolamAM parAvartamAna zubhano je jaghanya sthitibaMdha kahyo che te eno parAvartamAnabhAve thato jaghanya sthitibaMdha nathI, paNa enAthI paNa ocho jejaghanya sthitibaMdha aparAvartamAnabhAve thAya che e che. emAM parAvartamAnabhAva' evuM je vizeSaNa che te sthitibaMdhanuM nathI paNa mAtra prakRtinuM che. eTale ja cAra ThANiyArasa mATe paNa 'parAvartamAnazubha' ema lakhela che. anyathA, e vakhate azubhano baMdha na hovAthI sthitibaMdha aparAvartamAnabhAve thai rahyo hoya che. eTale parAvartamAnabhAve je jaghanya sthitibaMdha thAya che te zubha-azubhano samAna jahoya che. 54 baMdhana karaNa Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna - 57 - tiryacaddhika ane nIcagotrano jaghanya sthiti baMdha pRthvIkAyAdi pAMcamAM thAya che ke kokamAM ja? zA mATe? uttara - pa7 :- jeone manuSyaddhinA baMdhano saMbhava hoya che teo to vizuddhi avasthAmAM manuSya prAyogya bAMdhatA hoi tiryacaddhinA jaghanya sthitibadhano avakAza hoto nathI. jyAre teo tiryacaddika bAMdhe che tyAre teone tevI tIvravizuddhi hotI nathI ke jethI ukta traNa prakRtiono jaghanya sthitibadha thAya. tethI ja bAdara paryApta teukAya vAukAyajIvo tIvravizuddhivALA hoya tyAre paNa A traNa prakRtio ja bAMdhatA hoI teone ja A traNa prakRtiono ane udyota nAma karmano jaghanya sthitibaMdha hoya che, anya pRthvIkAyAdine nahi. zataka vagere prasthamAM bAdara paryApta ekendriya jIvone jaghanya sthitibandha svAmI tarIke je kahyA che te sAmAnyathI jANavuM, ane vyAkhyAnano vizeSa pratipatti: e nyAye ATalI vizeSa prarUpaNA AmAM jANavI, paNa koI virodhanI zaMkA na karavI. prazna - 58 :- jaghanyasthitibaMdha aMge zuM matAMtara che? uttara - 58 :- nidrA vagere 85 prakRtionA jaghanya sthitibaMdha aMge A pramANe matAMtara che. karmaprakRtimAM Ayu sivAyanI 7 prakRtionA kula 9 varga pADayA che. (mohanIyanA darzanamohanIya, kyAyamohanIya ane nokaSAyamohanIya ema 3varga, zeSa 6nA 6). vivaNita prakRti je varganI hoya te varganI utkRSTa sthitine 70 koDA koDI vaDe bhAgavAthI je Ave eTalo ekendriyano utkRSTa sthitibaMdha hoya che. emAMthI P/ bAda karavAthI ekendriyano jaghanya sthitibaMdha Ave che. sarva prakRtiomATe palyopamano A asaMkhyamo bhAga tulya ja hoya che evuM nathI, kintu nAno moTo hoya che. tethI jaghanya sthitibaMdha ochovato hoya che. A ja A85 prakRtiono jaghanya sthitibaMdha che. ekendriyanA utkRSTa sthitibaMdhane 25,50,100 ane 1000 vaDe guNavAthI anukrame beindriya, indriya, caurindriya ane asaMjJI paMcendriyano utkRSTa sthitibaMdha Ave che ane emAMthI P/s bAda karavAthI teono jaghanya sthitibaMdha Ave che. judI judI pravRtio mATe ahIM paNa palyopamano A saMkhyAtamo bhAga nAno moTo hovAthI jaghanya sthitibaMdha ocho thato hoya che. paMcasaMgrahamAM svarganI vivamAnathI. kintu potAno ja je utkRSTasthitibaMdha hoya tene 70 koDA koDI e bhAgavAthI je Ave te, nidrA vagereno jaghanya sthitibaMdha karmaprakRti - praznottarI papa Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. A ja ekendriyano paNa jaghanya sthitibaMdha che. AmAM P/a umeravAthI ekendriyano utkRSTasthitibaMdha Ave che. ekendriyanA jaghanyane 25 vagerethI guNavAthI beindriya vagereno jaghanya ane ekendriyanA utkRSTane 25 vagarethI guNavAthI beindriya vagereno utkRSTa sthitibaMdha Ave che. jo ke paMcasaMgrahamAM vhela A gaNatarI mujaba pItavarNa vagereno jaghanya sthitibaMdha sAgaropamanA aThThAvIsIyA pAMca bhAga (5/8 pAMca aThThAvIsAMza) vagere Avavo joie kAraNa ke eno utkRSTa sthitibaMdha sADAbAra koDA koDI sAgaropama vagere che. tema chatAM pItavarNa vagere 13 azubhavarNAdino darekano sAgaropamanA sAtIyA be - be bhAga (be saptamAMza) ja jaghanya sthitibaMdha kahyo che te jANavuM. emadevaddhino utkRSTa sthitibaMdha 10 koDA koDI sAgaropama hovAthI ane asaMjJI paMcendriya jIvo jaghanya sthitibaMdhaka hovAthI 10 x 1000 : 7 = 1000/7 sAgaropama jeTalo eno jaghanya sthitibaMdha hovo joie. tema chatAM paMcasaMgrahamAM vaikriyazarIraduikanI jema ja eno jaghanya sthitibaMdha 2000/7 sAgaropama - P/a kahyo che. pAMcamA karmagranthamAM potapotAnI utkRSTane 70 koDA koDI vaDe bhAgIne P/a cUna karavAthI je Ave ene A 85 nA jaghanya sthitibaMdha tarIke hela che. patnaNAsUtramAM potapotAnA varganI utkRSTa sthitine nahIM, kinnu potapotAnI utkRSTa sthitine 7 koDA koDIe bhAgatAM je Ave temAMthI P/a bAda karavAthI nidrA vagereno jaghanya sthitibaMdha Ave che ema kahyuM che. tyAM pItavarNa vagereno jaghanya sthitibaMdha P/a nyUna 5/28 sAgaropama vagere ja kahyo che ane devaddhikano paNa P/ a jUna 1000/7 sAgaropama jaghanya sthitibaMdha kahyo che. AmAM tattva kevaligamya che. tema chatAM, paMcasaMgrahanA mata tarIke je prasiddha che, ke jeno ahIM upara ullekha karyo che teno thoDo vicAra karIe. paMcasaMgrahanA pAMcamA baMdhavidhi dvAranI 55 mI gAthAmAM A pramANe jaNAvyuM che paNavIsA pannAsA saya dasasaya tADiyA igiMdi ThiI / vigalAsannrINa kamA jAyai jeTThA va iyarA vA // 55 // 56 baMdhana karaNa Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ano sIdho artha A thAya che ke ekendriyanA sthitibaMdhane anukrame 25, 50, 100 ane 1000 vaDe guNavAthI kramaza: viklendriya - beindriya, seindriya, caurindriya ane asaMjJIpaMcendriyano jayeSTha ane itara = jaghanya sthitibaMdha Ave che. A arthane anusarIne evuM prasiddha thayuM che ke ekendriyanA jaghanya sthitibaMdhane 25 vagerethI guNavAthI beindriya vagereno jaghanya sthitibaMdha ane ekendriyanA utkRSTa sthitibaMdhane 25 vagerethI guNavAthI beindriya vagereno utkRSTa sthitibaMdha Ave che. have jo, A ja arthane svIkArI laie to praMcasaMgrahakAre ja helI anya vAtano virodha thAya che. AgaLa A ja dvAranI 56 mI gAthAmAM ekendriyanA sthitisthAnako karatAM beindriyanA sthitisthAnako asaMkhyaguNa kahelA che. ekendriyanA jaghanya karatAM utkRSTa vacce P/a no taphAvata che. eTale enA sthitisthAno P/1 jeTalA che. ekendriyanA jaghanya ane utkRSTa bannene 25-25 vaDe guNavAthI je beindriya nA jaghanya ane utkRSTa sthitibaMdha Ave che teno taphAvata 25 x P/ thaze. (jemake, dhAroke ekendriyano mithyAtvano jaghanya sthitibaMdha 99900 che ane utkRSTa sthitibaMdha 100000 che. eTale e be vacce taphAvata 100 no ane sthitisthAno 101 thaze. A bannene 25 vaDe guNavAthI anukrame 2497500 ane 250000 e beindriyano jaghanya ane utkRSTa sthitibaMdha thaze. eTale be vacce taphAvata 2500 no thaze ane sthitisthAno 2501 thaze je kramaza: 100 ane 101 karatAM rapa gaNA ane kaMikanyUna 25 gaNA che.) tethI beindriyanA sthitisthAno lagabhaga 25 x P/a jeTalA thaze je P/ karatAM saMkhyAtaguNa che. asaMkhyaguNa nathI. eTale pUrvApara virodha thato hovAthI A artha khoTo gaNAya. AnA badale, A ja dvAranI je 54 mI gAthA che ke, jA egiMdi jahannA pallAsaMkhaMsasaMjuyA sA u / tesiM jeA sesANa saMkhabhAgahiya jAsanI // 54 // 6 Ano sIdho artha Avo che ke ekendriya jIvono je jaghanya sthitibaMdha hoya temAM P/a umeravAthI teono utkRSTa sthitibaMdha Ave che ane asaMjJI paMcendriya sudhInA zeSa jIvo mATe potapotAnA jaghanyamAM palyopamano saMkhyAtamo bhAga (P/s) umeravAthI utkRSTa sthitibaMdha Ave che. karmaprakRti praznottarI - 57 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A gAthAne anusarIne utkRSTa sthitibaMdha svIkAravAthI paMcasaMgrahakAranA vacanomAM pUrvAparavirodhano doSa raheto nathI, kAraNake beindriyanA jaghanya ane utkRSTa vacce P/s no taphAvata paDavAthI sthitisthAno paNa P/s maLaze je ekendriyanA PVR sthitisthAno karatAM asaMkhya guNa che. zaMkA - jo A arthane ja svIkArI laie to pa5 mI gAthAnA arthano virodha nahIM thAya ? samAdhAna - e virodha na thAya eTalA mATe papa mI gAthAno artha A rIte karavo joIe. pa4 mI gAthA sudhImAM prasthamAM ekendriyanI jaghanya ane ukTa baMdhAtI sthiti kahevAI gaI che. beindriya vagere mATe mAtra eTaluM kahyuM che ke potapotAnI jaghanya karatAM uphTa P/s adhika hoya che paNa jaghanya keTalI hoya che ke utkRSTa keTalI hoya che e kAMi kahyuM nathI. e jaNAvavA mATe papa mI gAthA AvI che. emAM sAmAnyathI ja, beIndriya vagerenI uSTa ke jaghanya baMdhAtI sthiti jANavI che? to sAmAnyathI ja eTalekejaghanyabutkRSTa koipaNa sthiti ekendriya karatAM(sAmAnyathI) 25, 50, 100 ane 1000 guNI hoya che. Avo artha pa5 mI gAthAno yogya lAge che. jaghanya ane utkRSTa e bane anyUnAdhika paNe ekendriyanI sthiti karatAM 25 guNI hoya che evuM jo mAnIe to ekendriyanA sthitisthAno karatAM beindriyanA sthitisthAno 25 guNA ja thavAthI padamI gAthAmAM je asaMkhyAtaguNa hovA kahyA che tenI sAthe virodha thAya.. eTale bemAMthI eka anyUnAdhikapaNe 25 guNa che ane anya kaMika ochevatte aMze ra5 guNa che eTalo artha to karavo ja paDe che. dhAro ke ekendriyano jaghanya sthitibaMdha la9900 ane utkRSTa 1,00,000 che. (eTale ke // te = 100) beindriyano utkRSTa 25,00,000 che ane emAMthI P/s = 10,000 ochA karavAthI) ra4,90,000e jaghanya che. to ekendriyanA utkRSTa karatAM beindriyano utkRSTa anyUnAdhikapaNe 25 guNa thaze ane ekendriyanA jaghanya karatAM beIndriyano jaghanya kaMIka nyUna 25 guNa thaze. (99900 x 25 = 24,97,500 karatAM 24,90,000 kaMika nyUna che e spaSTa che.) tema chatAM elagabhaga 25 guNa to che ja, mATe papa mI gAthAmAM sAmAnyathI jaNAvyuM che ke beIndriya vagerenA jaghanya ke utkRSTa ekandriyanA jaghanya ke utkRSTa karatAM 25 vagere guNa hoya che. * bAkI jaghanya ane utkRSTa e bane anyUnAdhikapaNe 25 guNa hoya che evo baMdhana karaNa Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha karavAmAM 55 mI gAthAne jema upara mujaba pa6 mI gAthA sAthe virodha Ave che tema pa4mI gAthA sAthe paNa Avaze ja. kAraNake ekendriyanA jaghanya karatAM utkRSTa P/a adhika hovAthI beindriyanuM jaghanya karatAM utkRSTa 25 x 7/8 jeTaluM ja adhika thaze. palyopamanA asaMkhyamA bhAgane 25 vaDe guNavAthI maLato javAba paNa palyopamanA asaMkhyamA bhAge ja hoya che, palyopamanA saMkhyAtamA bhAge nahIM. ane tethI pa4 mI gAthAmAM beIndriya vagere mATe jaghanya karatAM utkRSTa P/s adhika hoya che evuM ja kahyuM che teno virodha spaSTa che. zaMkA - 54 mI gAthAmAM "vA satro je pada che temAM prAkRtabhASA hovAthI jema "a' kAraprazleSa karI asaMzI artha levAno che tema "sAba saMvamAdayama' evuM je kahyuM che temAM paNa "a" kAra prazleSa karI palyopamano asaMkhyAtamo bhAga adhikaevo artha karI zakAya che, ane to pachI tame batAvela virodha nahIM Ave. samAdhAna - prAHbhASA hovAthI e rIta "a" kAraprakSepa karI zakAya che. paNa to pachI e gAthA ja asaMgata banI jaze. kAraNake ekendriya mATe to palyopamano asaMkhyamo bhAga adhika kahyuM che. have beindriya vagere mATe paNa jo asaMkhyamo bhAga ja adhika kahevAnuM hoya to "a" kAra prazleSanI AvazyaktAvALo "saMva mahaya' evo pRthaga ullekha na karatAM vamava 3' evuM ja kaMika kahI deta. mATe tyAM a" kAraprazleSa karavo yogya nathI. ane tethI beindriya vageremAM jaghanya karatAM utkRSTa P/s adhika che evo artha pUrvApara aviruddha hovAthI pa5 mI gAthAno paNa pUrvApara aviruddha darzita artha karavo ucita che. Ama, beindriyathI asaMjJI paMcendriya sudhInA jIvo mATe baMdhAtI utkRSTa karatAM jaghanya sthiti P/s jeTalI ochI che ema nizcita thayuM. have paMcasaMgrahanI pAMcamA dvAranI 49 mI gAthAno artha vicArIe - veuvichaki taM sahasatADiyaM jaM asanniNo tasiM / paliyAsaMkhaMsUNaM rchi abAhUNiyanisego // 49 // micchara naM tatuM eTalI pUrvagAthAmAMthI anuvRtti laIne A gAthAno artha Avo karavAmAM Ave che ke vaikriyaSaTakamAM utkRSTa sthitine mithyAtvanI utkRSTa sthiti 70 koDA koDI vaDe bhAgavAthI je Ave tene hajAra vaDe guNI emAMthI palyopamano asaMkhya bhAga bAda karIe eTalo jaghanya sthitibaMdha hoya che, kemake karmaprakRti - praznottarI 59 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enA baMdhaka asaMjJI jIvo hoya che. emAMthI abAdhA bAda karIe eTalo niSeka hoya che.(vaLI, Avo artha thayo eTale asaMjJIjIvane vaikriya 6no utkRSTa sthitibaMdha keTalo ? e praznano Avo javAba ApavAmAM Ave che ke jaghanyamAM khUTato P/a umerIdevAthI e Aveche. eTaleke asaMjJIno sthitibaMdha jaghanya 2000/7 P/a ane utkRSTa 2000/7 sAgaropama hoya che.) A rItano artha karavAmAM nIcenA prazno UbhA thAya che. (1) asaMjJIjIvone '/s jeTalA sthitisthAno hoya che temaja e, ekendriya karatAM asaMkhya guNa ane beindriya vagere karatAM saMkhyAtaguNa hoya che. paMcasaMgrahakAre ja helI A vAta sAthe pUrvAparivarodha thaze. (2) asaMjJImAM vaikriyaSaka sivAyamAM, utkRSTasthitine 70 koDA koDIe bhAgI 1000 vaDe guNavAthI jaghanya Ave che ane emAM P/sumeravAthI enI utkRSTa Ave che to vaikriyaSaTaka mATe AvuM kema ke utkRSTa sthitine 70 koDA koDI e bhAgI 1000 vaDe guNavAthI utkRSTa Ave ane emAMthI P/a bAda karavAthI eno jaghanya Ave ? anyaprakRtio karatAM vaikriyaSaTaka mATe A vilakSaNatA che ke enA jaghanya sthitibaMdha mATe hajAre guNavAnuM che ne enuM kAraNa granthakAre batAvyu che tema jo *P/a bAda karavAthI jaghanya Ave' AvI vilakSaNatA paNa emAM hoya to granthakAra enuM kAraNa paNa kema na batAve? (3) vaLI karmaprakRti vagere sAthe to virodha Ubho thAya che ja. granthakAranA potAnA ja pUrvApara vacanono virodha vagere A doSono parihAra paMcasaMgrahamULanA ja vacano parathI paNa jo zakya hoya to karavo joie evI gaNatarIthI have A 49 mI gAthAnI jarA judI rIte vyAkhyA vicArIe. 48 mI gAthAno uttarArdha Avo che ke selaLukosAo micchaIip na tanuM // 48 / . 48 mI gAthAnA A uttarArdhathI zeSaprakRtionA jaghanya sthitibaMdhanI prarUpaNA cAlu thAya che. paNa e prarUpaNA e gAthAmAM ja pUrNa thai gai nathI, kintu AgaLanI 49 mI gAthAmAM paNa AgaLa cAle che. ane 49 mI gAthAmAM 'patiyAsaMamULa' je pada rahyu che teno anvaya paNa AmAM karavo joie. eTale ke zeSa prakRtionI utkRSTa ne mithyAtvanI utkRSTasthitithI bhAgavAthI je javAba Ave tene palyopamanA asaMkhyamA bhAgathI nyUna karIe eTale e prakRtionI baMdhAtI baMdhana karaNa 0 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanya sthiti Ave che. zaMkA - "niyAmaMvaMsU' pada pUrve veubichaki... vagere Akho 49 mI gAthAno pUrvArdha rahyo che. eTale e padano avaya 48 mI gAthAnA uttarArdha sAthe karavo yogya nathI. samAdhAna - zeSa prakRtimAM vaikriyaSaTaka paNa samAviSTa che. kintu nidrA vagere zeSa prakRtio mATe jema utkRSTane 2 koDA koDIthI bhAgavAnI che eTaluM ja kArya vaikriyaSaka mATe paryApta nathI, kintu e pramANe bhAgIne 1000 vaDe guNavuM paNa Avazyaka che mATe e vAtane vacce jaNAvI dIdhI che. eTale vaikriyaSaTeka mATe utkRSTane 0 koDA koDIthI bhAgI 1000 vaDe guNavA sudhInI ane zeSa nidrAdi mATe utkRSTa ne 2 koDA koDIthI bhAgavA sudhInI prakiyA darzAvI dIdhI. have AgaLanI prakriyA darzAvavA prakAre "vimukha pada kahyuM che. eTale nidrAdiprakRtio mATe je kahyuM ke "utkRSTane 70 koDA koDIthI bhAgavAthI je Ave temAM A padanA tene palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgathI nyUna karavuM. AvA arthano anaya karI zakAya che. jo A rIte emAM avaya karavAmAM na Ave to eno anyAya kayAM karazo ? kAraNake vaikriyaSakanA jaghanya sthitibaMdhaka jIvo asaMjJI hovAthI ane teone to P7s sthitisthAno hovAthI emAM palyopamano asaMkhyamo bhAga nyUna karavAnuM kahevAno koI matalaba nathI. eTale e pada aya vinAnuM na rahI jAya eTalA mATe nidrA vagere mATe je kahyuM che emAM eno anvaya karavo asaMgata nathI. vaikriyaSaTaka to che ja prakRtio che, nidrA vagere pravRtionI ghaNI bahulatA che. mATe granthakAre nidrA vagere prakRtionI apekSAe ja zuM nyUna karavAnuM e jaNAvyuM che. vaikriyaSaTaka mATe to enA baMdhaka asalI jIvo che evuM A gAthAmAM jaNAvyuM che ane pa4 mI gAthAmAM "asaMjJIjIvonA jaghanya karatAM utkRSTa P/s jeTaluM adhika hoya che e jaNAvyuM che. A benA anusaMdhAnathI vaikriyaSaTakamATe PVs nyUna karavAno che eTalI vyAkhyAno vizeSa pratiprati: nyAye vyAkhyA karavI ene koi ayogya nahIM kahI zake, anyathA karmaprakRtimAM mULamAM to vaikriyaSaka mATe hajAre guNavAnuM paNa kahyuM nathI, chatAM cUrNikAre e pramANe je vyAkhyA karI che tene paNa asaMgata mAnavI paDe. bAkI, / nyUna karavAnI vAtanovaikriyaSaTakamAM anvaya karmaprakRti - praznottarI - 61 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI Avo je artha karavAmAM Ave che ke vaikriyalaTano jaghanyasthitibaMdha 2000/7 sAgaropama P/a ane utkRSTa sthitibaMdha 2000/7 sAgaropama che temAM, je uttaraprakRtiono samAna sthitibaMdha saMbhavita hoya te prakRtio eka ja samaye baMdhAtI hoya tyAre enA sthitibaMdhamAM P/a thI vadhu taphAvata na hoya' AvA niyamanI asaMgati UbhI thAya che. paMcendriya jAti vagereno paNa 2000/7 sAgaropama sthitibaMdha asaMjJI jIvane zakaya hovA chatAM(prasiddha vyAkhyAnusAre) vaiyidgikano utkRSTa sthitibaMdhaka asaMjJIjIva2000/7sAgaropama jeTalo sthitibaMdha kare che jyAre paMcendriya jAti vagere no 2000/7 sAgaropama +P/sno sthitibaMdha kare che. eTale ke P/s no taphAvata paDe che. (jo ke zuklavarNanA 10 koDA koDI sAgaropama sthitibaMdhe kRSNa varNano 20 koDA koDI sAgaropama sthitibaMdha mAnanAra mate ukta niyama na raheto hovAthI enI asaMgati kahI zakAtI nathI.) eTale nidrA vagerenA jaghanya sthitibaMdhanA adhikAramAMja 'pallAsaMkhaMpUrNa padano anvaya karavo yogya lAge che. eTale nidrA vagereno jaghanya sthitibaMdha 3/7 sAgaropama - [P/a jeTalo haze. emAMP/a umeravAthI je 3/7 sAgaropama Avaze te ekendriyane nidrAno thato utkRSTa sthitibaMdha che... Avo artha A vyAkhyAnusAre nIkaLaze, je karma prakRtine anusaranAro hovAthI banne granthano samanvaya paNa thai jAya che. ema vaikriyaSaka mATe, ra000/7 sAgaropama - P/s e jaghanya sthitibaMdha ane emAM P/s umeravAthI 2000/7 sAgaropama e vaikriya 6no asaMjJIne thato utkRSTa sthitibaMdha che. Ama nidrA vagere mATe utkRSTa sthitine 7 koDA koDIthI bhAgI emAMthI P/a bAda karavAthI jaghanya sthitibaMdha Ave ane emAM P/a umeravAthI ekendriyane thato utkRSTa sthitibaMdha Ave eTalo artha paMcasaMgrahamULa parathI paNa nIkaLI zakto hovAthI ATalA aMzamAM to e karmaprakRtinA mata sAthe samAna ja che. have eTalo taphAvata rahyo che ke karmaprakRtimAM vargotkRSTa sthitine 70 koDA koDIthI bhAgavAnuM kahyuM che jyAre paMcasaMgrahamAM utkRSTa sthitine bhAgavAnu kahyuM che. ATalo taphAvata paNa nIce mujaba vyAkhyA karavAthI dUra thai zake che. paMcasaMgrahakAre 'semA sAmo' kahyuM che. eTale ke zeSa prakRtionI jaghanya mATe baMdhana karaNa 62 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTane bhAgavAnuM kahyuM che. emAM svaukTane evo ullekha karyo nathI. eTale ubhayagranthanI saMgati thAya e mujaba vyAkhyA karI zakAtI hovAthI ahIM 'utkRSTa padathI "svauTa na letAMvatkRSTa levI. vaLI devaddhinI utkRSTa 10 koDA koDI hovA chatAM vaikriyaddhinI sAthe ja eno ullekha vaikriya 6tarIka karyo hovAthI eno jaghanya sthitibaMdha 10000 sAgaropama - P/S na letAM 2000 7 sAgaropamaP/s levAya che. to AnA dvArA ja zuM evuM sUcana na mAnI zakAya ke ahIM utkRSTa eTale vargotkaTa levAnI che. zaMkA- jJAnA05 no utkRSTa sthitibaMdha 30 koDA koDI che ane mohanIyano 70 koDA koDI. eTale sAmAnyathI dareka sthitibaMdhamAM 3: 7no krama jaLavAi rahe che. tema manuSya gatino 15 koDA koDI ane paMcendriya jAtino 20 koDA koDI utkRSTa hovAthI 3:4krama paNa A be vacce jaLavAi rahevo joie. eTale ekendriya vageremAM manuSya no 15/% sAgaropama ane paMcendriya jAtino 20% sAgaropama vagere baMdha mAnIe to ja e krama jaLavAto hovAthI "vargotkaTa levuM yogya nathI, kemake emAM manuSyagatino 20/70 sAgaropama baMdha mAnavo paDavAthI paMcendriya jAtine samAna e thai jAya che. samAdhAna - A rIte tarkathI ja jo vicAra karavo hoya to to vargophTa levI ja yogya kare che. jJAnA. ane mohanIya vacce je sAmAnyathI dareka sthitibaMdha kALe 3: 7no krama jaLavAi rahe che emAM eka kAraNa che ke mohanIyanA 70 koDA koDI baMdhakALe jJAnA. no 30 koDA koDI ane jJAnA. nA 30 koDA koDI baMdhakALe mohanIyano koDA koDI baMdha sAmAnyathI thAya che. eka ja varganI acAnya uttarapravRtio mATe AvuM nathI. manuSya gatino 15 koDA koDI baMdha thAya tyAre paMcendriya jAtino 20 koDA koDI baMdha thAya evuM nathI. tyAre to paMcendriya jAtino paNa 15 koDA koDI ja baMdha thAya che.(vadhumAM vadhu taphAvataP/ano ja hoya che.) ane jayAre paMcendriya jAtino 20 koDA koDI baMdha thAya che tyAre to manuSyagati baMdhAtI ja nathI. e to, 15 koDA koDI upara nAma karmano baMdha hoya tyAre manuSyagati baMdhAtI nathI mATe eno utkRSTa 15 koDA koDI ja che, adhika nathI. bAkI jyAre eno baMdha hoya tyAre paMcendriya jAti vagere nAmanI anya pravRtio sAthe eno kama lagabhaga 2 : 2 jeTalo ja hoya che, ane matijJAnA vagere sAthe 2:3no, kAyamohanIya sAthe 2:4no ane darzanamohanIya karmaprakRti - praznottarI Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAthe 2:7 no krama hoya che. eTale ja zreNimAM nAma-gotrano jayAre 1 palyopama baMdha hoya tyAre jJAnA. vagereno 1.5 palyopama ane mohanIyano be palyopama sthitibaMdha kahyo che. anyathA, jo badhyamAna prakRtionA utkRSTa sthitibaMdhono paraspara je krama hoya te ja jaLavAto hoya to nAma gotranA 1 palyopama baMdha kALe jJAnA. no 3 palyopama ane mohanIyano 4 palyopama baMdha heta. kAraNa ke nAma gotramAM badhyamAna prakRtio che yazanAma ane uccagotra jeno utkRSTa sthitibaMdha 10 koDA koDI che jyAre jJAnA. no 30 ane kyAyamohanIyano 40 koDA koDI che. eTale ke badhdhamAna A prakRtionA utkRSTa sthitibaMdhono krama to 1: 3 : 4 che. eTale sAmAnyathI to, vargotkRSTano ja krama jaLavAto hovAthI ane vaikriyaSaTka dvArA enuM sUcana paNa thai zakatuM hovAthI paMcasaMgrahakAre vhela 'utkRSTa" zabdano vargotkRSTa artha karI karmaprakRti sAthe paNa saMmati sAdhavI emAM kaMi anucita bhAsatuM nathI. Ama ekendriya vageremAM jaghanya ane utkRSTa sthitibaMdha keTalo hoya enA adhikAramAM paMcasaMgrahanI AvI vyAkhyA karavAmAM Ave to enA matamAM ane karmaprakRtinA matamAM koi taphAvata raheto nathI. paMcasaMgrahakAranA potAnA vacanomAM pUrvApara virodha na rahe ane karmaprakRtinI sAthe samanvaya thai jAya e gaNatarIe vyAkhyAnato vizeSapratipatti:' nyAye AvI vyAkhyA darzAvI che. chevaTe vastuta N tu keTalino vidantIti.' prazna -59 :- vaikriyaSaTakano jaghanya sthitibaMdha keTalo che ? uttara - 59 :- karmaprakRti mULamAM Ano svataMtra ullekha nathI. cUrNikAre A pramANe jaNAvyuM che ke velviyachALa sArovamasadasvasya ne sattamALA patiovamakSa khAva 3LA, aLipaviMDio TrevaLiyapALuM vadharUtti" . AmAM paliovamansa jAva...' eTalo nirdeza karIne cUrNikAre AgaLa nirdeza karyo nathI. vaLI e pUrve nidrApaMcaka vagere mATe palioyamansa asaMkhetibhAgeNa UNagA' ema jaNAvela che. eTale prastutamAM paNa palyopamano asaMkhyamo bhAga cUna karavAno che ema kalpanA thai AvavI sahaja che. paNa vastuta: palyopamano saMkhyAtamo bhAga nyUna karavAno che e jANavuM. 4 baMdhana karaNa Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaikriyaSaTaknA jaghanya sthitibaMdhaka asaMjJIpaMcendriya jIvo che. teono sthitibaMdha ekendriya karatAM hajAraguNo hoya che. eTale asaMjJIpaMcendriyano utkRSTa sthitibaMdha 2000 7 sAgaropama che. vaLI enA sthitisthAno P/s hoya che. mATe jaghanya sthitibaMdha 2000/7 sAgaropamamAMthI palyopamano saMkhyAmAM bhAga bAda karavAthI Ave e spaSTa che. cUrNikArane paNa e ja abhimata che. jema karmaprakRtisaMgrahaNI ane aMdhazataka mULanA kartA eka ja che tema banenI cUrNinA kartA paNa eka che evI kalpanA bannenI cUrNino samAna rIte thato prAraMbha, samAnaracanA paddhati vagere parathI sukara che. baMdhazatanI cUrNimAM cUrNikAre palyopamano saMkhyAtamo bhAga ocho karavAnuM spaSTazabdomAM kahela che. jUo 51mI gAthAnI cUrNidevginirygiveuvviysrorvetthbviyaNgaavNgnnirydevaannuputvonnN eesi kammANaM jahannagA ThiibaMdho sAgarovamassa besattabhAgA saharasaguNiyA paliovamarasa saMkhajjatibhAgaNUNayA, aMtomuttamabAhA // (pustakAkAra . 71). prazna - 60 :- ekendriyAdimAMthI saMjJImAM utpanna thatA jIvane vigrahagatimAM keTalo sthitibaMdha hoya che? uttara-60 :- sAmAnya nirdeza mujaba to e aMta: koDA koDa hovo saMbhave che. tema chatAM, asaMjJImAMthI narakamAM jatAM jIvane vigrahagatimAM 2000/7 sAgaropama baMdha kahyo che. tenA parathI ane anya aneka sthaLonA pratipAdana parathI jaNAya che ke ekendriyAdimAMthI saMjJImAM utpanna thatAM jIvane vigrahagatimAM asaMkSIpaMcendriya prAyogya baMdha ja hovo joie. zaMkA - asaMsImAMthI narakamAM jatAM jIvane jema pUrvabhavIya asaMkSIprAyogya baMdha kahyo che tema eke. mAMthI saMjJIpaMcendriyamAM jatA jIvane vigrahagatimAM pUrvabhavIya ekendriya prAyogya baMdha kaho ne, asaMzI paMcendriya prAyogya zA mATe kaho cho? samAdhAna - e jIva ekendriyamAMthI Avato hovA chatAM vihagatimAM paNa paMcendriya nAmakarmano udaya thai gayo hovAthI paMcendriya prAyogya baMdha to ene hoya ja che. paNa tema chatAM manaparyAptino haju prAraMbha thayo na hovAthI saMjJI prAyogyabaMdha hoto nathI. mATe asaMkSIpaMcendriya prAyogya baMdha hoya che. vaLI jevo utpatideze AvI chae paryAptiono prAraMbha karaze ke tarata ja enosthitibaMdha saMjJI paMcendriya karmaprakRti - praznottarI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAyogya aMta: koDA phoDI banI jaze. prazna- 61 - eka koDA koDI sAgaropama karatAM ocho sthitibaMdha thato hoya tyAre abAdhA keTalI hoya ? uttara - 1 :- jo tarkathI vicAra karavo hoya to trirAzi mAMDavI joie. 1 koDA koDI sAgaropama sthitibaMdhe jo 100 varSa abAdhA che, to 10 lAkha karoDa sAgaro ame keTalI? A rIte trirAzi mAMDavAthI nIce mujaba abAdhA AvI zake - 1 koDA koDI sAgaropama - 100 varSa 10 lAkha kroDa sAgaropama - 10 varSa 1 lAkha kroDa sAgaropama - 1 varSa. ema AgaLa - AgaLa jANavuM-thAvata chevaTe aMtarmuhUrta sthitibaMdha atyaMtanAnA aMtarmuhUrta jeTalI abAdhA Avaze. A rIte kramaza: judA judA sthitibaMdhe trirAzimujaba abAdhA mAnavAthI ja, 7000varSa-aMtarmuhUrtanA samayo jeTalA abAdhAsthAno che evI prarUpaNA saMgata Thare. anyathA, 000 - 100 = 6900 varSanA samayo ane abAdhA tarIke saMbhavita moTA aMtarmuhUrtamAMthI saMbhavita nAnuM aMtarmuhUrta bAda karavAthI AvatA samayo.. A beno saravALo karIe eTalA ja abAdhAsthAno maLe che. vaLI A saravALAmAM bIjI rakama je che te to saMkhyAnI AvalikAnA samayo jeTalI ja che. eTalA abAdhAsthAnone bhAge sthitibaMdhasthAno tarIke 1 koDA koDI sAgaropama thI aMtarmuhUrta sthitibaMdha sudhImAM jeTalA sthitibaMdhasthAno saMbhavita hoya te badhA maLavAthI abAdhAkaMDaka // karatAM moTuM thai jaze. Ama tarkathI bhAse che. tema chatAM, A atIndriya tatva che. e kayAreka ApaNA tarkanI maryAdA oLaMgI jatuM paNa hoya e nakArI na zakAya. tethI badhA ja rathakAroe eka sarakhI rIte aMta: koDAkoDI sAgaropama badhe je aMtarmuhUrtanI ja abAdhA kahI che e ApaNA mATe zraddheya che. prazna - dara :- paryApta paMcendriyanA AyuSyakarmamAM je alpabadutva ApyuM che temAM zeSa 7 karmonI jema 10 bola kema nathI, ATha ja zA mATe che? uttara- rara :- 7karmomAM abAdhA sthitibaMdhane anusare che. eTale ke e sthitibaMdha sAthe saMbaMdha dharAve che. tethI kaMDasthAno ane arthenakaMDaka emabe bola vadhe che. jyAre AyuSyamAM abAdhAne sthitibaMdha sAthe koi nisbata nathI. AyuSyabaMdha ukTa hoya baMdhana karaNa Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane abAdhA jaghanya hoya evuM paNa emAM saMbhave che. tethI amuka cokkasa abAdhAe sthitibaMdhanA amuka cokkasa saMkhyAnA vikalpo ja hoya evuM na hovAthI kaMDaka sthAno ane arthenakaMDakanI emAM prarUpaNA azakya che. mATe e be pada alpabahutvamAM ochA che. vaLI paryApta paMcendriya sivAyanA jIvabhedomAM to kroDapUrvathI adhika AyuSya baMdha hoto ja nathI. tethI niSenI eka paNa dviguNahAni saMbhavatI na hovAthI dviguNahAninA sthAno ane AMtarAnA sthAno e be pada paNa emAM saMbhavatA nathI. eTale temAM alpabahutvamAM mAtra cha ja pado che. prazna 63 :- labdhi aparyApta jIvomAM jaghanya karatAM utkRSTa AyuSya keTaluM hoya ? - uttara - 63 :- saMkhyAtaguNa hoya. kAraNake A jIvo je AyuSyabaMdha kare che tenA alpabahutvamAM jaghanya AyuSya karatAM abAdhAsthAnone saMkhyAtaguNa ane tenA karatAM utkRSTa abAdhAne vizeSAdhika vhela che. eTale jaNAya che ke jaghanya AyuSya karatAM utkRSTa abAdhA saMkhyAtaguNa hoya che. A utkRSTa abAdhA saMbhavita utkRSTa AyuSyanA trIjA bhAga jeTalI hoya che. tethI trIjo bhAga jo saMkhyAtaguNa che to saMpUrNa AyuSya to saMkhyAtaguNa hoya ja e spaSTa che. chatAM e paNa aMtarmuhUrta pramANa ja hoya che e khyAlamAM rAkhavuM. prazna 64 :- anaMtA. vagere kyA kaSAyanA udayakALe zubha/azubhamAM keTalo rasabaMdha hoya? enI prarUpaNAmAM anaMtAnA kaSAyodayakALe azubhamAM 4 ThA. ane zubhamAM 2 ThA. 2sabaMdha darzAvelo che. paNa, samyaktvAbhimukha mithyAtvIne anaMtA0 no udaya hovA chatAM e vakhate azubhano ra ThA. ane zubhano 4 ThA. rasa baMdhAvo kahyo che. to AmAM sAcuM zuM samajavuM ? uttara - 64 :- kyA kaSAyanA udaye zubha/azubhamAM keTalo rasabaMdha hoya enI ahIM je prarUpaNA karI che te vyavahAra mAtrathI jANavI. anyathA jema A Apatti Ave che tema anya Apattio paNa Ave che. jemake avirata samyaktIne azubhano 3 ke 4 ThA. rasabaMdha hoto nathI, tema chatAM A prarUpaNAmAM 3 ThA. rasa batAvela che. vastuta : anaMtA.nA udaye zubha-azubha banneno 2-3 ke 4 ThA. rasa baMdhAya che. apratyA0 ane pratyA0 (udaye)- azubhano 2 ThA. ane zubhano 2-3 ke 4 ThA. baMdhAya karmaprakRti - praznottarI - - 67 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjaya udaye- azubhano 2 ke 1ThA. ane zubhano 4- 3 ke 2 ThA. rasa baMdhAya. karmamaLyamAM kyAyodayAnusAre gatio dekhADI che ke anaMtA. vALo narakamAM, apratyAkhyAna vALo tiryaMcamAM, pratyAkhyAnavALo manuSyamAM ane saMbhava vALo devamAM jAya. AmAM paNa aneka prazno UbhA thAya che. mithyAtvI jIvone anaMtAno udaya hovA chatAM cAre ya gatimAM jAya che. apratyAkhyAna vagerenA udayavALA to samanvI ja hovAthI devalokamAM jAya che, tiryaMcamA zI rIte jAya ? AvI asaMgatio UbhI thatI hovA chatAM jo saMgati karavI hoya to ema vicArI zakAya ke anaMtA nA udayavALA - mithyAtvIo cAreya gatimAM jai zake che, zeSajIvo to devamAM ke manuSyamAM jAya che. eTale 4 gatinI A je prarUpaNA che e mULa anaMtA nA udayavALA jIvo mATe ja hoya. ane tethI anaMtA nA gharanA (samAna) anaMtAudayavALo narakamAM jAya, apratyAkhyAnanA gharanA (samAna) anaMtA udayavALo tiryaMcamAM jAya, pratyAkhyAnA gharanA (samAna) anaMtA nA udayavALo manuSyamAM jAya saMjavalananA gharanA (samAna) anaMtA udayavALo devamAM jAya. Ama kalpanA karI zakAya che. jo A lpanA sAcI hoya to prastutamAM paNa A rIte anaMtA nA udaya mATe ja vicAraNA karI zakAya che. jemake, anaMtA. anaMtA. azubha 4 ThA. zubha 2 ThA. apratyA0 anaMtA. azubha 3 ThA. zubha 3 ThA. pratyA. anaMtA. azubha 2 ThA. zubha 4 ThA. saMjava0 anaMtA azubha maMda 2 ThA. zubha vardhamAna 4 ThA. (paNa je 17 pravRtio mATe 1ThA. kahyo che te na saMbhave) A eka kalpanA che. tatva kevaligamya che. prazna - 5 :- sAkAra-anAkAra upayogamAM rasabaMdha keTalo thAya? uttara - 5 :- anAkAra upayogamAM zubha ke azubha baneno2 ThA. rasa ja baMdhAya che. sAkAra upayogamAM baneno 2-3 ke 4 ThA. rasa baMdhAI zake che. je anAkAra upayoganA sthAna che te sAkAra upayogamAM paNa baMdhAI zake ja che. "emAM anAkAra upayoganI yogyatA paNa che eTalI vizeSatA hoya che. jayAre e sivAyanA baMdhana karaNa Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAkAra upayoga prAyogya je sthAno hoya che te anAkAra prAyogya hotA nathI, eTale ke ekAMta sAkAra upayoga prAyogya hoya che. eTale granthamAM jayAM mizra upayoga prAyogya sthAno' ema lakhyuM che tyAM kadAca evo artha hoya ke 'sAkAra ke anAkAra koipaNa upayogathI bAMdhI zakAya evA sthAno.' tethI, vivakSita samaye to A bemAMthI koi paNa eka ja upayoga hoya che ane tenAthI ja e sthAna baMdhAi rahyuM hoya che. paNa tema chatAM e sthAna anya upayogathI paNa baMdhAvAnI yogyatAvALuM che, mATe eno ullekha 'mizraupayoga prAyogya' tarIke kyo che. eTale, eka ja samaye jIvane sAkAra anAkAra banne bhegA thaine mizra upayoga kai rIte hoya zake? Avo prazna UThato nathI. traNa ke cAra ThANiyA rasabaMdha mATe Avazyaka adhika pramANanA saMkleza - vizuddhi anAkAra upayogamAM saMbhavita nathI. tethI zubha ane azubha banneno 3 - 4 ThA. 2sa to mAtra sAkAra upayogathI ja baMdhAto hovAnA kAraNe emAM ekAMtasAkAra prAyogya ane mizra prAyogya ema bheda pADyA nathI. 2 ThA. mAM paNa ekadama jaghanya taraphanA ke utkRSTa taraphnA to ekAMtasAkAra prAyogya ja hoya che, madhyamanA rasasthAno ja sAkAra-anAkAra ubhayaprAyogya hoya che e 22 bolanA alpabahutva parathI jANI zakAya che. (azubhano eka ThA. rasa baMdha paNa sAkAra upayogathI ja thato hovo joie. mATe sUkSmasaMparAya saMyatane sAkAra upayoga helo che.) 'mizra upayoga' nA ullekhanuM A eka samAdhAna che. athavA AnuM ja eka anya samAdhAna pUjyapAda municandra sUrimahArAje karmaprakRticUrNinI TIppaNamAM Apela che jeno padAtho nA pustakamAM ullekha karyo che. tattva kevaligamya che. karmaprakRti - praznottarI 69 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (saMkamakaraNa) prazna-1:- upazamasattva sAthe upazamazreNi mAMDanArane mohanIyakarmanuM bemAM benuM saMkramasthAna mAM guNaThANe hoya? uttara - 1 :- hA, hoya. 9 mA guNaThANAnA caramasamaye saMjavalanalobhano baMdhaviccheda thAya che. enI samayagUna be AvalikA pUrvathI enI patadmahatA naSTa thaI hovAthI amAtyA -pratyA-lobha svasthAne ja upazAMta thAya che, paNa saMjavalana lobhamAM saMkramatA nathI. eTale 9mA guNaThANe paNa e samayajUna 2 AvalikA jeTalA kALa mATe bemAM benuM ja saMkrama sthAna hoya che. ane kSAyikSamyaktIne to tyArathI ja saMkamAbhAva hoya che. kSapakazreNimAM to mA guNaThANAnA aMta pahelAM ja aMtarmuhUrta zeSa hoya tyAre saMjavalana mAyAno sattAviccheda thavA sAthe saMkramAbhAva thai jAya che. paNa e pahelAM, krodhanA sattAviccheda pachI ane mAnano sattAviccheda na thAya tyAM sudhI be mAM be maLe che. prazna - 2 :- mohanIyanI 27nI sattAvALAne 1le guNaThANe 25 nuM saMkrama sthAna jaghanyathI 1 samaya mATe maLe ke nahIM? uttara - 2 - 28 nI sattAvALo samyatvamohanIyane uvelI nAMkhe tyAre 27nI sattAvALo thAya che. e vakhate 26 nuM saMkrama sthAna hoya che. mizna paNa uvelAtAM ukelAtAM caramakhaMDano caramaprakSepa thaye mAtra udayAvalikA zeSa rahe che tyArathI 25nuM saMkrama sthAna zaru thAya che. eka AvalikAmAM to e 26nI sattAvALo thai jAya che. tethI 25nuM saMkrama sthAna na AvalikA kALa mATe maLe che. 25nuM saMkrama sthAna eka samaya pravaryA pachI bIjA samaye jo e mizraguNaThANe cAlyo jAya to ekasamaya mATe maLI zake. paNa evuM banatuM nathI, kemake jaghanyathI paNa mizranI sattA P/a nyUna eka sAgaropama bAkI hoya tyAM sudhImAM ja eno udaya thaI zake che, tyAra bAda nahIM. tema chatAM, kaSAyaprAbhUtacUrNinA mate eka samaya A rIte maLe che- jyAre mizramohanIyano caramakhaMDa uvelAi rahyo hoya tyAM sudhImAM puna: upazamasamyakta pAmavAnI evI rItanI prakriyA kare ke jethI mizramohanIyano caramaprakSepa mithyAtvamAM kare, pachI eka samaya mATe 25no saMkrama kare ane te pachInA samaye ja saMkramakaraNa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtvanA aMtaramAM praveza thavAthI puna: upazamasamyaktvI banI 28 nI sattAvALo ane 26nA saMkramasthAnavALobane. jo AvuM zakya hoya to25nuM saMkramasthAna jaghanyathI eka samaya maLe. (AvuM azakya hovAnuM mAnavAmAM koi kAraNa jaNAtuM nathI.) bAkI 28 nI sattAvALAne 25 nuM saMkramasthAna bIje guNaThANe eka samaya mATe jAya to eka samaya kALa mATe maLe ja che, kAraNake bIjA guNaThANAnI AgaLapAchaLa cothe ane pahele guNaThANe 27nuM saMkramasthAna hoya che, bIje guNaThANe darzanamohamAM saMkrama na hovAthI 25nuM saMkramasthAna hoya che. prazna - 3 :- mohanIyakarmamAM 6 ke 7 me guNaThANe 11 nuM ane 9 nuM patadmahasthAna eka samaya mATe maLI zake che to 10 nuM patagrahasthAna jaghanyathI eka samaya mATe kema nahIM? uttara - 3 :- 64 - 7 me guNaThANe 11 nuM patagrahasthAna kSAyopazamika samyaktvIne ane 9 nuM pataddagrahasthAna kSAyikasamyaktvIne hoya che. 6 ke 7 me 1 samaya mATe AvI kALa karI jAya te jIvane A patahasthAno1samaya mATe maLe che.(tyArabAda 4the guNaThANe javAthI 19 ke 17nuM patadmahasthAna hoya.) kintu 10nuM pataddahasthAna to kSAyikasamyaktva pAmatI vakhate mithyAtva kSINa thaye hoya che. A avasthAmAM jIva mRtyu pAmato nathI. ane mRtyu sivAya chaThuM - sAtamuM guNaThANuM eka samaya mATe AvatuM nathI. mATe 10nuM pataddahasthAna jaghanya thI paNa aMtarmuhUrta kALa mATe ja maLe che. A ja kAraNasara chaDhe sAtame guNaThANe 11mAM 26nuM saMkramasthAna paNa jaghanya thI 1samaya mATena maLatAM 1AvalikA mATe maLe che. ema 10mAM 22 nuM saMkramasthAna paNa aMtamurcha mATe maLe che. prazna - 4 :- prakRtisaMkrama ane pradezasaMkramamAM taphAvata zuM che ? uttara - 4 :- jyAre te te pradezone AdhAra tarIke vikSI temA thayelA svabhAvanA pheraphAranI vAta hoya tyAre e prakRtisaMkrama kahevAya che. jemake amuka dalikomAM matijJAnane AvaravAno svabhAva hato te badalAine zrutajJAnane AvaravAno svabhAva thayo e matijJAnAvaraNano prakRtisaMkrama hevAya. jyAre prakRtione AdhAra tarIke vivatI dalikonI avarajavaranI vikSA hoya te pradezasaMkrama kahevAya che. jemake matijJAnA0 prakRtimAM rahelA pradezo zrutajJAnA vagere bIjI prakRtimAM karmaprakRti praznottarI 1 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayA e matijJAnAno pradezasaMkrama kahevAya che. Azaya e che ke dareka Atmapradezo para sattAgata badhI pravRttionA daliko hoya che. tema chatAM, buddhithI kalpI laie ke matijJAnAva nA jeTalA daliko che teno eka samUha che, zrutajJAnA 0nA dalikono bIjo samUha. ityAdi. A eka samUhamAMthI dalikonuM bIjA samUhamAM javuM e pradeza saMkrama kahevAya che. ahIM khyAlamAM rAkhavA jevuM e che ke dalikone ahIMthI ahIM khasavAnuM hotuM nathI, mAtra, vivakSita samaye matijJAnAnAkula dalikomAMthI jeTalAdalikomAM svabhAvano pheraphAra thaizrutajJAnA avadhijJAnAva vagerepaNuM AvyuM, teTalA dalikono pradeza saMkrama kahevAya che. eTale ke parivartana pAmatA dalikonI vivalA e pradezasaMkrama che ane parivartana pAmatI prakRtinI vivekSA e prakRtisaMkrama che.jeTalAdalikomAM mAtra sthiti ane anubhAgano pheraphAra thAya che e dalikono pradeza saMkrama kahevAto nathI, kAraNa ke pradezasaMkramanI prarUpaNA mAtra prakRtinA pheraphAranI apekSAe ja karavAmAM AvI che. A ja rIte, sthitinI AdhAra tarIke vikSA karIne prakRtino pheraphAra e sthitisaMkrama(anyaprakRtinayana) kahevAya che. jema ke 15 koDA koDI sAgaropama sthitinuM matijJAnAzrutajJAnA banyuM to matijJAnAno15 koDA.koDI sAgaropama sthitisaMkrama thayo kahevAya. prakRtinI avasthita AdhAra tarIke vivamA karIne sthitimAM je pheraphAra thAya te sthitinI uddavartanA - apavartanA kahevAya che. jema ke matijJAnAva mAM 15 koDA koDI sAgaropamanI sthitimAM rahela dalika upara nIce gayuM to udvartanA/apavartanA kahevAya. A ja rIte anubhAga saMkrama ane anubhAga uvartanA- apavartanA aMge paNa jANavuM prazna-5:- kammapayaDI temaja paMcasaMgrahamAM darzanamohanIya ane cAritramohanIyano paraspara saMkrama thato nathI ema jaNAvyuM che. jyAre AvazyakyUrNivizeSAvazyakabhAtha brahavRtti, navazatavRtti vageremAMsAyikasamyakTraprAptinI prakriyAmAM anaMtAnu0 no eka anaMtamo bhAga mithyAtvamAM nAMkhe che ane enI sAthe mithyAtvane khapAve che ema jaNAvyuM che. to anaMtAnu no mithyAtvamAM saMkrama thAya? uttara - 5 :- tatvArthasUtranI vRtti vageremAM anaMtAnu4 ane darzanagika ema 7 prakRtione darzanamohanIya (darzanasaptaka) tarIke ane zeSa 21 prakRtione cAritra saMkramakaraNa Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mohanIya tarIke gaNAvela che. eTale e mujaba anaMtAnu0 no mithyAtvamAM saMkrama thai zake ema mAnavAnuM mana thAya. paNa jo ema mAnIe to Apatti e Ave ke anaMtAnu darzanamohanIya thavAthI apratyA0 krodha vageremAM saMkramI zakaze nahI ane apratyA0 vagere emAM saMkramI zakaze nahIM. (i) (ii) anaMtAnu jema mithyAtvamAM saMkramI zake ema mithyAtva paNa anaMtAnu0mAM saMkramI zakavAthI anAdi mithyAtvI vagerene paNa mithyAtvamohanIyano saMkrama maLavAthI pahele guNaThANe 26 nuM saMkrama sthAna paNa maLaze. Ama A rIte samanvaya karavAmAM AvI badhI Apatti o UbhI thatI hovAthI A banne matAMtaro che" evuM mAnavuM vadhu yogya lAge che. - prazna 6 : patagrahatAno nAza puruSaveda mATe prathama sthiti samaya nyUna be AvalikA zeSa hoya tyAre thAya ane saMjaya0 krodhAdi mATe samayanyUna 3 AdhulikA zeSa hoya tyAre thAya che. to AvuM kema ? uttara - -6 :- zreNimAM baMdha viccheda pUrve samayanyUna ra AvalikA kALe patamahatAno nAza thAya che. pu vedano baMdhaviccheda enI prathamasthitinA carama samaye thAya che jayAre saMjava0 krodhAdino baMdhaviccheda enI prathamasthiti eka AvalikA zeSa hoya tyAre thAya che. Avo bheda paNa eTalA mATe paDe che ke puvedano udayaviccheda prathamasthitinA caramasamaye thAya che jyAre saMjaya0 krodhAdino eka AvalikA zeSa hoya tyAre thAya che. udaya hoya tyAM sudhI baMdha hoya. udayavicchedamAM paNa bheda eTalA mATe paDe che ke saMjava0 krodhAdinI avaziSTa AvalikA stibuka saMkramathI saMjaya0 mAnAdimAM saMkramI zake che, paNa nokaSAyano kaSAyamAM stibuka saMkrama na hovAthI pu0 vedanI 1 AvalikA jo aziSTa rahe to e zemAM saMkramIne bhogavAya ? e prazna Ubho thAya. AnI vizeSa spaSTatA AgaLa prazna naM 54 mAM thaze. prazna - 7 :- saMjaya0 lobhanI patadmahatAno nAza kyAre thAya ? uttara - 7 :- kSapakazreNimAM, saMjavalana mAyAno sattAviccheda thaye saMjavalana lobha nI patadmahatA naSTa thAya che, e vakhate 9 mA guNaThANAno haju aMtarmuhUrta kALa zeSa hoya che. upazamazreNimAM AnA mATe evuM jaNAvyuM che ke 9 mAnA aMte be lobha upazAMta thAya eTale saMjaya0 lobhanI patadamahatA naSTa thAya che. paNa A karmaprakRti praznottarI 73 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka sthUlathI thayela kathana hoya ema lAge che, anyathA saMjavalana lobhanA baMdhaviccheda vakhate be lobhamAMthI tatkALa saMkramathI Avela prAcIna dalika paNa anupazAMta maLavAthI * udayAvalikA sivAyanuM koi prAcIna dalika anupazAMta hoya nahIM evA niyamano bhaMga thAya. tethI enI patadmahatAno nAza paNa saMjavalana kodha vagerenI jema baMdhaviccheda pUve samayagUna be AvalikAe mAnavo yogya che. vaLI upazamanAkaraNamAM cAritra mohopazamanA adhikAramAM e mujaba ja jaNAvela paNa che. jUo upazamanA karaNa gAthA para-pa3 nI cUrNi- "tase hiraddhA ti, AvaliyAsu samayUNAsu sesAsu duve lohA saMjalaNAe Na saMkamaMti, satthANe ceva uvasAmijjati / artha: te kiTIkaraNa aLAnI samayajUna 3 AvalikA zeSa hoya tyAre aprAtyA pratyA0 lobha saMjavalana lobhamAM saMkramatA nathI. kintu svAsthAnamAM ja upazAMta thAya che. prazna - 8:- "sakhyattvamohanIya ane mizramohanIya e banne prakRtio mULa mithyAtvamohanIya prakRtinI ja avasthAvizeSa che, paNa sarvathA svataMtra prakRtio nathI' evI mAnyatAnuM samarthana thai zake che? uttara - 8 :- evuM samarthana karanArI keTalIka bAbato nIce mujaba che - A banne prakRtiono baMdha thato nathI, paNa samayajya svarUpa vizuddhinA kAraNe mithyAtvanA dalikomAMsanI viziSTa apavartanathaiAbe prakRtio astitvamAM Ave che. samyakatva mohanIyanA rasaspardhako pUrNa thayA pachInA spardhakathI mizranA spardhako zaru thAya che ane enAunTa saspardhaka pachInA spardhakathI mithyAtvanA rasaspardhako zaru thAya che yAvata ukTa sudhI hoya che. eTale mULa eka ja prakRtinA rasanA traNa vibhAga karI traNa nAmo ApyA che ema kahI zakAya. samyakta ane mizra badhyamAna na hovA chatAM emAM mithyAtva saMkrame che. AnI saMgati paNa A rIte thaI zake ke e rasAyavartanA rUpa che ane apavartanAmAM baMdhanI apekSA hotI nathI. jyAre uddavartanAmAM baMdhanI apekSA hovAthI mithyAta baMdhAtuM na hoya tyAre rasovardhanArUpa sagargha-mizrano mithyAtvamAM saMkrama thato nathI. mohanIyanI anya pravRtiomAM sarvopazama thaye paraprakRtimAM saMkrama thato na hovA chatAM darzanamohamAM thAya che. eTale ema kahI zakAya kemithyAtva ane mizra je mizra ane samyaknamAM saMkrame che te rasaapavartanA che, paraprakRti saMkrama nathI, kAraNa ke chevaTe A traNeya mULa eka ja prakRti svarUpa che. 4 saMkramakaraNa Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matijJAnAvaraNa vagere dezaghAtI sarvaprakRtionA sarvaghAtI spardhako paNa hoya to che ja, mAtra samatva mohanIyanA ja te hotA nathI evuM kema ? AvA praznanA javAbamAM paNa AvuM vicArI zakAya che ke mizra ane mithyAtvanA je sarvaghAtI spardhako hoya che e ja samyakvamohanIyanA sarvaghAtIspardhako che, kemake chevaTe A traNeya eka ja prakRti che. samatva ane mizra mohanIyanA rasane sakhyatvI ke mithyAtvI koi jIva kSapaNAkALa sivAya haNato nathI, AvI hakIkta paNa AnuM sUcana karI zake che ke chevaTe A traNe ya prakRtio eka che. tethI rasaghAtamAM to ulTa taraphathI ja rasa haNavAno prAraMbha thato hovAthI ane ulTa tarapha to mithyAtvano ja rasa hovAthI e ja mAtra haNAya che. A beno rasa to eTalo ocho hoya che ke kSapaNAkALa sivAya haNAvAno prazna ja Avato nathI. A badhI bAbato jema "A traNeya judI judI svataMtra prakRtionathI enuM sUcana kare che tema "A traNa prakRtio kathaMcit svataMtra prakRti rUpa paNa che' evuM sUcana karanArI paNa keTalIka bAbato che. (1) karmaprakRti ane kaSAyaprAbhUtacUrNie bannemAM A traNa prakRtionA yathAsaMbhava guNasaMkrama, udvalanA saMkrama temaja vidhyAsakramanI prarUpaNA karI che. A guNasaMkrama vagere pradezasaMkramanA peTA bhedo che. ane pradezasaMkrama to anya prakRtimAM dalikono saMkrama thato hoya tyAre ja kahevAya che. prakRti badalAyA vagara mAtra uddavartanA - apavartanA thatI hoya tyAre pradeza saMkrama kahevAto nathI. eTale jo A traNe sarvathA mULa eka ja prakRti hoya to emAM paraspara saMkrama e mAtra uddavartanA ke apavartanA rUpa mAnavo paDavAthI emAM pradezasaMkramanA peTAbheTa svarUpa guNasaMkrama vagerenI saMgati karavAno prazna Ubho thAya. (2) prathama samyakatva prAptinA prathama samaye mithyAtvano samyakatvamohanIyamAM ane miznamAM saMkrama thayA pachI mizrano samyaktamAM saMkrama saMkramAvalikAbAda thAya che ema karmaprakRtimAM jaNAvela che. jo A traNe sarvathA eka ja prakRti rUpa hoya to mithyAtvamAMthI mizrAmAM thato saMkramarasaapavartanArUpa bane. vaLI apavartanAvalikA choDavAnI hotI nathI. tethI eno bIjA ja samaye mizramAMthI samyakatvamAM saMkrama thavo dekhAData. (jo ke kaSAyaprAbhRta cUrNimAM bIjA ja samaye e dekhADela che. eTale karmaprakRti - praznottarI zapa Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enA mate A vAta paNa 'traNeya prakRtio mULa eka ja che e vAtanI samarthaka bane e jANavuM.) (3) saMjavalana kyAyono sarvaghAtIrasa baMdhAto hoya tyAre paNa enA dezaghAtI spardhako paNa baMdhAtA to hoya ja che. samyaktvamohanIya rUpe pariNamatA spardhako jo, sarvathA mithyAtvamohanIya prakRti rUpa ja hoya to, mithyAtvamohanIyanA baMdha vakhate e spardhako paNa baMdhAvA joie, paNa anaMtAnubaMdhI vagerenI jema baMdhAtA nathI.. ane tethI ja mithyAtvamohanIyane mAtra anaMtamA bhAganAM ja daliko maLe che. (4) jo dezaghAtI spardhako rUpe pariNamIne samyaktvamohanIya tarIke banelAM daliko 'mithyAtvamohanIya' thI bhinnaprakRti svarUpa na hoya to e 'mithyAtvamohanIya' nAM ja dilako hovAthI, mithyAtvamohanIyane dezaghAtI' kahevAnI Apatti Ave, kAraNa ke jemAM dezaghAtI spardhako paNa hoya te * dezaghAtI prakRti' evI vyAkhyA che. prazna - 9 :- nAmakarmamAM paMcendriya tio prAyegya ra9 nA patadmahasthAna mAM 102 nA saMkramasthAnano utkRSTa kALa keTalo maLe ? uttara - 9 :- 102 nuM sattAsthAna AhA0 7 sAthe hoya che. P/akALamAM e uvelAi na jAya tyAM sudhI 102 nuM saMkramasthAna cAlu hoya che. tema chatAM tiryaMca prAyogya 29nuM baMdhasthAna aMtarmuhUrtakALathI adhika TakyuM na hovAthI e patahasthAnamAM eno kALa adhika maLato nathI. A ja vAta A ja patadmahasthAnamAM 95 nA saMkramasthAna mATe paNa jANavI. W prazna - 10 :- baMdhotkRSTa ane saMkramotkRSTa prakRtionI gaNatarImAM cUrNikAra ane vRttikAra kema judA paDe che ? uttara 10 :- utkRSTa saMklezakALe zubha evI paNa paMcendriya jAti vagereno jema 20 koDA koDI sAgaropama sthitibaMdha thAya che tema zubha-azubha varNAdi vIse vIsano 20 koDA koDI sAgaropama ja baMdha thAya che, mATe e badhI baMdhotkRSTa che evo cUrNikArano mata che. jyAre TIkAkArano mata evo che ke saMkaleza utkRSTa hoya tyAre paNa te te amuka varNAdino utkRSTa sthitibaMdha 10 koDA koDI, 12aa koDA koDI vagere ja hoya che. eTale varNAdi 20 mAMthI zuklavarNa vagere 13 prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha 20 koDA koDI thI ocho hovAthI e 13 prakRtio saMkramotkRSTa che, baMdhotkRSTa nahIM. - saMkramakaraNa Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna - 11 - saMkramakaraNanI 16 mI gAthAmAM sAsvAdana samyakvIne 21 nA patasrahamAM 21 nuM sakrayasthAna kahyuM che te zI rIte samajavuM? uttara - 11:- upazamasandhI jIva anaMtAnubaMdhI kaSAyonA udayathI sAsvAdane Ave che, eTale bIje guNaThANe anaMtAnubaMdhInuM prAcIna dalika hovuM ja joie, ane tethI eno paNa saMkrama thavAthI 21mAM 25 nuM saMkramasthAna maLavuM joie, paNa 21 nuM nahIM evo A praznano Azaya che. "saMkramakaraNanI 12thI 22 gAthAo para cUrNi che nahIM, tethI jaNAya che ke A gAthAo cUNine anusarIne bhAgyakAre banAvelI che." A pramANe TIppaNakAre khulAso karela che. vaLI cUrNikAre paNa 24 nI sattAvALAne 21 mAM 21 nuM saMkramasthAna kahe che. eTale A prarUpaNA, je AcAryo ema mAne che ke anaMtAnu nA udaya vinA paNa anya kaSAyonA tIvra udayathI bIje guNaThANe AvI zakAya che teonA mate jANavI. tema chatAM karmaprakRtikArane A mata mAnya nathI evuM nathI. kemake upazamanAkaraNa 31 mI gAthAmAM anaMtAnu nI udvelanA (visaMyojanA) ja thAya che paNa aMtara ke upazama thatA nathI ema jaNAvyuM che. vaLI upazamaNinA pratipAtamAM ko kajIva sAsvAdane paNa jAya che ema upazamanAkaraNanI dara mI gAthAmAM jaNAvela che. eTale jo anaMtAnu0nA udaye ja sAsvAdane avAtuM hoya to anaMtAnu visaMyojaka upazamaNithI paDatAM sAsvAdane zI rIte AvI zake? mATe anya kaSAyonA anaMtAnubaMdhI jevA tIvra udayathI paNa sAsvAdane AvI zakAya evuM karmaprakRtikArane paNa amAnya nathI e jANavuM. (kyAyaprAbhRtAcUrNikArano paNa Avo ja abhiprAya che.) evA jIvane prathama AvalikAmAM anaMtAnu navuM ja baMdhAyela hovAthI ane e enI baMdhAvalikA hovAthI eno saMkamahoto nathI. mATe 21 nuM saMkramasthAna maLe che. prazna - 1ra :- nidrAddhikano jaghanya sthitisaMkrama AvalikAnA asaMkhya bhAgathI adhika be AvalikA sthiti zeSa rahI hoya che tyAre kema thAya che? uttara -1ra :- karmaprakRti cUrNi - vRtti banemAM tathAsvabhAve ja ATalI sthiti zeSa hoya tyAre sauthI uparanI eka sthitinI apavartanA thainIcenA AlikAnA samayAdhikatrIjA bhAgamAM nikSepathAya che ema jaNAvyuM che. paNa jJAnAvaraNIyAdinI jema samayAdhika AvalikAze e ekauparanI sthitinI apavartanA thAya che ema karmaprakRti - praznottarI Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahIM. A tathAsvabhAvanI samajaNa A rIte ApI zakAya - jJAnAvaraNIyAdi prakRtio udayavALI hovAthI enuM apavartanathI paDatuM dalika udayAvalikAmAM udaya samaya sudhI paDe che, jyAre nidrAdikaudayavatIna hovAthI enuM dalika udayAvalikAmAM praveza pAmatuM nathI, udayAvalikAnI bahAra ja paDe che. vaLI apavartanAmAM jaghanya nikSepa samayAdhika V3 AvalikA je kahela che te udayAvalikAmAM thatA nikSepanI apekSAe che. udayAvalikAnI bahAra thato jaghanya nikSepa udvartanAnI jema apavartanamAM paNa AvalikA/ajeTalo hoya che. vaLI apavartamAna niSeka potAnI nIcenI eka AvalikAne to ati sthApanA rUpe ullaMghe ja che. tethI sthiti udayAvalikA+ Avali/a (nikSepa) + atisthApanAvalikA +1. Avo ssio mAtra nidrAdika mATe ja bane che e jANavuM. jema ayogImAM 2 prakRtionI sattA dvicaramasamaye jAya che, mATe jaNAya che ke e anudayavatI hoya che ema nidrAddhino bAramAnA ciramasamaye kahelo sattAviccheda ja enA anudayane sUcavI de che. carama apavarnanA samaya apavarcamAna niSeka (12 mAnA caramasamaye udayamAM AvavA mATe goThavAyela niSeka) udayAvalikA -- nikSepa (Avalida) atisthApanAvalikA tema chatAM kavAyAbhUta cUrNimAM kSapakazreNi adhikAranA sUtranaMbara 1565 mAM to ducarimasamaye NidApayalANamudayavicchedo' ema jaNAvI nidrAddhikane bAramAnA dvicaramasamaya sudhI udayavatI mAnI che. A rIte bArame guNaThANe nidrAddhino udaya mAnanAranA mate to jaghanya sthitisaMkrama samayAdhika AvalikA zeSe ja jANavo. prazna-13:-je prakRtionA jaghanya sthitisakama tarIkacaramakhaMDano je saMkrama thAya che tema kahyo che te prakRtiomAM te caramakhaMDaje aMtarmuhUrta kALa mATe saMkrame che e AkhA aMtarmuhUrta sudhI jaghanya sthitisaMkrama maLe? uttara - 13 :- nA, caramakhaMDane ukeravAno zaru kare te samayathI jema jema eka-eka samaya pasAra thAya che tema-tema nIcethI eka - eka samaya vItato jato hovAthI saMkramakaraNa Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - udayAvalikA eka eka samaya upara AvatI jAya che. tethI caramakhaMDa eka - eka samaya nAno thato jAya che. dhAroke4samayanI AvalikA che. 1lA samaye caramakhaMDane ukeravAno prAraMbha thayo ane e vakhate kula sthitisattA 100 samaya che. caramakhaMDane umeratAM kula 10 samaya lAgavAnA che. to prathama samaye - 1 thI 4 samaya udayAvalikA, 5 thI 100 (=96) samaya caramakhaMDa, eTale e vakhate 99 samayano sthitisaMkrama thaze. bIjA samaye - 2 thI 5 samaya udayAvalikA, 6 thI 100 (=95) samayano caramakhaMDa. 10 mA samaye - 10 thI 13 samaya udayAvalikA, 14 thI 100 (=87) samayano caramakhaMDa. Ama mAtra caramasamaye ja caramakhaMDa sahuthI nAno hoya che ane eno jaghanya sthiti saMkrama thAya che e jANI zakAya che. eTale jaghanya sthitisaMkrama mAtra e eka samaya mATeja maLe che. paNa napuM0 veda vagere je prakRtiomAM aMtara paDayuM hoya, ane bIjI sthitimAMthI caramakhaMDa ukerAto hoya teno jaghanya sthitisaMkrama aMtarmuhUrta sudhI maLyA kare che te jANavuM. kemake caramakhaMDa aMtaranI uparathI ja zaru thato hovAthI nIce eka - eka samaya pasAra thavAmAM emAM koi phera paDato nathI. prazna 14 :- puruSavedanA jaghanya sthitisaMkrama tarIke abAdhAnyUna caramabaMdha (8 varSa) zA mATe kahyo, aMtaransUna caramabaMdha kema nahIM ? uttara 14 :- jaghanya sthiti saMkrama jyAre thAya che tyAre mAtra caramasamayabaddha dalika ja sattAmAM rahyuM hoya che, prAcIna koi dalika hotuM nathI.... ane caramasamaye baMdhAyela dalika to abAdhAmAM niSeka rUpe goThavAyeluM hotuM nathI ja. vaLI ahIM abAdhAnyUna karavAnuM kahyuM che enAthI ja jaNAya che ke caramasamayabaddha e dalika baMdhAvalikA vItyA bAda paNa apavartanAthI abAdhAnI aMdara AvyuM hotuM nathI. AnA parathI jaNAya che ke apavartanA mATe patadmahabhUta niSeka Avazyaka che. vaLI A jaghanya sthitisaMkrama puruSavede zreNimAMDanArane ja jANavo, kAraNake anyavede zreNimAMDanArane puruSa vedano baMdhaviccheda vahelo thavAthI 8 varSanocaramabaMdha vagere saMbhavatuM nathI. ema napuM0 vedano jaghanya sthitisaMkrama napuM0 vede zreNimAMDanArane jANavo. kAraNake anya veThe zreNi mAMDanArane napuM0 veda jaldI kSINa thatuM hovAthI je caramakhaMDa hoya che tenA karatAM, navuM vede zreNi mAMDanAra jIvane napuM 0 veda moDo karmaprakRti praznottarI - - 79 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSINa thato hovAthI vadhAre sthitighAta vagere thayA hovAnA kAraNe caramakhaMDa nAno hoya che. strIvedano jaghanya sthitisaMkrama'koipaNa vede zreNi para ArlR jIvane maLe che, kemake badhAne eka ja sthaLe eno caramasaMkrama thAya che. karmaprakRticUrNinI TIppaNamAM, strIvedano jaghanya sthitisaMkrama koipaNa vedArlR jIvane kahyo ja che. kaSAyaprAbhUta cUrNinI vRttimAM paNa e pramANe kahyuM che. karmaprakRtinI vRttimAM ane kaSAyaprAbhUta cUrNimAM mAtra strIvedADha jIvane ja strIvedano jaghanya sthitisaMkrama ane jaghanyarasasaMkrama je kahyo che te matAMtara rUpa na jANavo, kemake traNemAMthI koipaNa vede Aphta thayelA jIvane niyatasthAne niyatasthitiomaya samAna caramakhaMDano ja saMkrama thAya che. tema chatAM, napusaMka vedano jaghanya sthitisaMkrama mAtra napuMsakavedIne hovAthI te strIvedanI vAta napuMsakavedanI sAthe karI hovAthI kaSAyaprAbhUtacUrNi vageremAM mAtra strIvedInI vAta karI che ema jANavuM. athavA, anya be vedamAM sva-svavedArlRjIvane ja jaghanya sthitisaMkrama vagere maLatAM hovAthI traNe vedamAM sAmya dekhADavA mATe ukta nirdeza karyo hoya ema jANavuM. vyAkhyAthI, strIvedano jaghanya sthitisaMkrama traNe vedADhane maLe e jANavuM. prazna - 15 :- saMjaya0 krodha vagere 4 no jaghanya sthitisaMkrama kone maLe ? uttara-15 :- krodhanA udaye kSapakazreNimAMDanAra jIvane cAreyano jaghanya sthitisaMkrama maLe che. mAnAphTane krodha vinA traNano, mAyAphTane mAyA-lobhano ane lobhADha ne mAtra lobhano jaghanya sthiti saMkrama maLe che. krodhArlR jIvane avedI banyA pachI azrva karNakaraNa akkA ane kiTTIkaraNa aA pachI krodhakSapaNAkALa hoya che. emAM trIjI saMgrahakikrinA caramaudayasamaye krodhanI je sthitio baMdhAi hoya che teno samayanyUna be AvalikAnA caramasamaye je caramasaMkrama kare che e eno jaghanya sthitisaMkrama hoya che. mAnArlR jIva avedI banyA pachI pahelAM krodhane khapAvI de che ane pachI ambhakarNakaraNa temaja kiTTIkaraNa kare che ane tyArabAda mAnane khapAve che. tethI ene saMjaya0 krodhano jaghanya sthitisaMkrama maLI zakto nathI. mAnane khapAvavAnI bAbatamAM krodhAphTa ke mAnADha banne sarakhA jevA ja hovAthI mAnano jaghanya sthitisaMkrama e bannene maLe che. mAyodayADha jIva mAnane ambhakarNakaraNa ane kiTTIkaraNa pUrve khapAvI deto hovAthI ene mAnano paNa jaghanya sthitisaMkrama maLato nathI. e ja pramANe lobhodayADhane mAyAno paNa jaghanya saMkramakaraNa 80 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitisaMkrama maLI zaktonathI ejANavuM(praznanaM-28nA uttaramAM A vadhu spaSTa thaze). prazna -16 :- mohanIyakarmano jaghanya sthitisaMkrAmaka koNa hoya ? uttara - 16:- kSAyika samyaktvI upazAmakane sUkSma saMparAyanA carama samaye paNa dvitIya sthitimAM apavartanA saMkrama hoya che. tethI tene maLato jaghanya sthiti saMkrama aMta: koDA koDI sAgaropama pramANa hoya che. kSepakane to sUkSmasaMparAyanI samayAdhika AvalikA zeSe udayAvalikAnI bahAranA mAtra ekaniSekno apavartanA svarUpa sthitisaMkrama hoya che. mATe mohanIyanA jaghanya sthitisaMkramano svAmI kSepaka ja hoya che, upazAmaka nahIM. prazna- 17:- mohanIyakarmano ajaghanya sthitisaMkramano sAdi bhAMgo kone maLe ? uttara- 17:- 11me guNaThANe jaine paDanAra kSAyisamyaktvIne sAdi bhAMgo maLe. ahI kSAyisamyaktvI eTalA mATe levAnuM ke jo upazamasamyaktvI levAmAM Ave to 11me guNaThANe paNa darzanamohamAM saMkrama cAlu rahevAthI saMkramAbhAva na thavAthI patana thatAM sAdi na maLe. prazna-8 :- puveda vageremAM caramakhaMDa je saMkrame che te kyAM sudhI hoya che ? uttara-18 :- aMtara jyAM pUrNa thatuM hoya tenI pachInA prathama niSekathI ja caramakhaMDa zaru thai jAya che. have, pu0 vedano caramabaMdha je 8 varSa thAya che tenA niSeko paNa AcaramakhaMDamAM aMtargata ja hoya che. vaLI caramakhaMDa umerAi javA chatAM e dalikonI sattA to akSata rahe che, to caramakhaMDa sapUrNa nile pAto nathI ema samajavuM yA 8 varSanI uparanA niSekathI ja caramakhaMDa zaru thAya che ema samajavuM? Avo prazna Ubho thAya che. AnuM samAdhAna e che ke,8 varSanI uparathI caramakhaMDa zaru thAya che evuM to mAnI zakAya ja nahIM, kAraNake jo ema mAnIe to bIjI sthitinA 8 varSa sudhInA niSeko akSata rahI javAthI ane temAM pracura prAcIna dalika hovAthI, baMdhaviccheda samaye mAtra navuM baMdhAyeluM dalika ja hovuM joie e niyamano bhaMga thai jAya. eTale caramakhaMDano prAraMbha to bIjI sthitinA prathama niSekathI ja mAnavo yogya che. paNa,8 varSa vagere sudhInA niSekomAM je dalika navuM baMdhAyeluM chete bheguM umerAtuM nathI. eTale baMdhaviccheda samaye caramakhaMDa uzkerAi javA chatAM samayanyUna 2 AvalikAmAM je dalika baMdhAyuM hoya tenA niSeko haju UbhA ja rahe che. tema karmaprakRti - praznottarI 1 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatAM, caramakhaMDanuM saMpUrNa nirlepana thai gayuM ema kahevAmAM paNa koi vAMdho nathI, kAraNake e prAcIna dalikanI apekSAe ja kahevAnuM hoya che, ane prAcIna dalika to koI bacyuM hotuM nathI ja. prazna-19:- vai0 11 no jaghanya rasa saMkrama keTalA kALa sudhI satata maLe? uttara-19:- A pravRtionI sattA vagarano asalI paMcendriyajIva puna: baMdha kare tyAre baMdhAvalikA bAda Ano jaghanyarasasaMkAmaka bane che. jo ke tawAyogya ukTa saMkalezamAM jaghanya rasabaMdha thAya che ane e saMkleza be samayathI adhika Takto na hovAthI jaghanyarasabaMdha paNa be samaya sudhI ja thAya che. tema chatAM, asaMgI jIva e saMkleza sudhI pahoMcI jaghanya sabaMdha kare e pUrve eNe vai0 11 no ajaghanya rasabaMdha karI ja lIdho hoya che. eTale e pUrvabaddha rasano saMkrama paNa bhego maLavAthI jaghanyathI jeTalo rasa baMdhAya che eTalo ja jaghanya rasa saMkramamAM maLato nathI. tethI A pravRtionI sattA vagaranA asaMjJIne sarvaprathama jaghanyathI jeTalo rasa baMdhAya che e ja baMdhAvalikA bAda saMkrame tyAre jaghanya rasasaMkrama tarIke maLe che. sAmAnyathI, A sarvaprathama je baMdha thAya che te. jemAM parAvartamAna pravRtio paNa baMdhAI zake evuM cAra samaya prAyogya madhyama adhyavasAya sthAna hoya che. eTale e rasano satata cAra samaya baMdha thai zakto hovAthI baMdhAvalikA bAda satata cAra samaya sudhI jaghanya rasAsaMkrama maLI zake che. prazna-20:- nAma, gotra ane vedanIya karmano utkRSTa rasa lapaka jIva 10 mAnA caramasamaye bAMdhI baMdhAvalikAbAda saMkramAvavo zaru kare che, yAvat 13 mAnA carama samaya sudhI saMkramAve che ema kahyuM che. AmAM prazna Ubho thAya che ke 12 mA -13 mA guNaThANe baMdha na hovAthI udvartana ke paraprakRtimAM saMkrama hoto nathI. "sampaTTio na jIrU sudAjumA e vacanAnusAre apavartanA paNa hotI nathI. to ahIM kayo anubhAgasaMkrama hoya che? uttara-20:- uddavartanAke paraprakRtisaMkrama tohatojanathI. paNa apavartanA hovAmAM koI vAMdho nathI. samyaphtI jIva zubhanA rasane haNato nathI evuM je kahyuM che te to upara-uparanA te te rasano sarvathA ghAta karato nathI e tAtparyamAM che, eTale ke A vAta mAtra vyAghAta bhAvinI apavartanAnA niSedha mATe che. rasanI apavartanAmAtranA niSedha mATe nahiM. utkRSTa rasa sudhInA rasanI apavartanA cAlu saMkramakaraNa Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja hoya che, tema chatAM e rasavALA aneka daliko sattAmAM paNa rahe che tethI rasaghAta thato nathI. prazna -21:- sUkSma saM5rAyanA caramasamaye sthitibaMdha 8 muhUrtta ane 12 muhUrta hoya che. tethI utkRSTa rasabaMdhavALuM te karma dezona pUrvakroDa sudhI TakavAnuM ja na hovAthI utkRSTa rasasaMkrama dezonapUrvakroDa sudhI zI rIte maLe ? uttara- 21:- e vakhate sattAgata devagika vagere potAnI P/a pramANa sthitine kAyama rAkhIne yaza nAmakarma vageremAM saMkrame che. tethI yazano sthitibaMdha 8 muhUrta hovA chatAM saMkramathI eP/a pramANa thAya che. vaLI e vakhate devaduikAdinA daliko potAno pUrvabaddha je rasa laIne AvyA hoya che tenI yazanA badhyamAna utkRSTarasa sudhI uddavartanA thavAthI tyAM sudhInA badhA niSekomAM utkRSTarasasattA prApta thAya che. vaLI yazanA paNa sattAgata uparanA niSekomAM rahelAM dalikomAM badhyamAna utkRSTa rasa sudhI rasoddavartanA thAya che. eTale teramA guNaThANAnA caramasamaya sudhI utkRSTa rasasaMkrama maLI zake che. Avazyaka cUrNimAM ema jaNAvyuM che ke kevaLIbhagavAna kevalisamuddaghAtamAM zubhaprakRtinA rasane azubhamAM nAMkhIne haNe che. tethI e mate tyArabAda utkRSTa rasasaMkrama maLe nahI te jANavuM, ema A mate devadghika vagereno paNa tyArabAda utkRSTa rasasaMkrama maLato nathI. prazna-2ra :- 7 mI narakamAM samyaktvAbhimukha mithyAtvI udyotano utkRSTa rasa bAMdhe che ane baMdhAvalikA bAda 132 sAgaropama sudhI saMkramAve che evuM je kahyuM che te kai rIte ghaTe ? kemake e jIva 7 mI naranA carama aMtarmuhUrNa mAM avazya mithyAtve jai tiryaMcamAM paNa mithyAtva sAthe utpanna thAya che. ane mithyAtvI jIva to aMtarmuhUrta mAM Ano rasa haNI nAMkhe che. uttara-22 mithyAtve jaine tUrta ja A rasane haNavAnuM cAlu thai jatuM nathI, kintu aMtarmuhUrta bAda cAlu thAya che. ane cAlu thayA pachI paNa utkRSTa rasane haNatAM aMtarmuhUrta lAge che. A be aMtarmuhUrta jeTalo kALa pasAra thAya che e pUrve e jIva bhavAMtaramAM samyaktva pAmI jAya che, eTale utkRSTa rasa TakI rahe che. prazna-23 97zubhAzubha zeSa prakRtionA jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmI tarIke sUkSma ekendriyapaNAMmAM je jIva anubhAgasattAno ghaNo nAza karIne hatasatkarma vALo banyo che te jIva tyAMthI beindriyathI saMjJI paMcendriyapaNA sudhImAM jAya to karmaprakRti praznottarI 8.3 - Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM paNa jyAM sudhI te hatasatkarmanA anubhAga karatAM adhika rasa na bAMdhe tyAM sudhI jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmI tarIke kahyA che. to A kevI rIte saMbhave? kemake beindriya vagere jIvo jaghanyapaNe paNa prathamasamayathI ja ekendriya karatAM anaMtaguNa rasa na bAMdhe ? uttara-232sane haNI haNIne hatasatkarmA banelA ekendriyane paNa sattAmAM je rasa avaziSTa hoya che te, jyAre ekendriyajIva svaprAyogya vizuddhimAM hoya tyAre baMdhAtA jaghanya rasa karatAM anaMtaguNa ja hoya che. vaLI beindriya vagere jIvo, ghAtIkamo nI temaja aparAvartamAna aghAtI karmanI ekendriyane thatI jaghanya rasa sattA karatAM paNa alparasa jaghanyapaNe bAMdhe che ane parAvartamAna aghAtIno tulyarasa jaghanyapaNe bAMdhe che. eTale to 85 prakRtionA jaghanyasthitibaMdhanA svAmI tarIke ekendriyane ja jema kahela che tema jaghanya rasabaMdha mATe vhela nathI. eTale ke sUkSma ekendriyapaNAmAM rasane haNI haNIne je jaghanya rasa sattAmAM zeSa rAkhavAthI jIva hatasatkarmA bane te sattAgata jaghanya rasa paNa, mithyAtvI jIvane saMjJIpaMcendriyapaNAmAM jaghanyathI je rasa baMdhAya tenA karatAM anaMtaguNa hoya che. jo AvuM na hota to, anaMtAnu0 4 nI jaghanya rasasattA hatasatkarmA jIvane kahI hota, paNa visaMyojakane mithyAtvanA prathamasamaye na hI hota. paNa e kahI che, tenAthI jaNAya che ke visaMyojaka jIva mithyAtve jai prathama samaye hatasatkarmA jIvanI anubhAgasattA karatAM hInarasa bAMdhI zake che. eTale prastuta 97prakRtio mATe paNa, jyAM sudhI hatasatkarmA jIvanI anubhAgasattA karatAM adhika rasa bAMdhI baMdhAvalikA bAda na saMkramAve tyAM sudhI saMjJIpaMcendriyapaNA vageremAM paNa jaghanya rasasaMkrama maLavAmAM koi vAMdho nathI.(A saMjJIpaMcendriya tarIkedeva, naraka ke yugalika jIva na levA, kemake sUkSma ekendriya jIva marIne tyAM jato nathI.) prazna- 24 jIva sUkSma ekendriyapaNAmAM ja hatasatkarmA bane che evuM kema ? uttara-24 sUkSma ekendriyane je utkRSTa saMkleza hoya che te anya jIvonA utkRSTa saMkleza karatAM ocho hoya che. eTale sUkSma ekendriyamAM rasane ghaTADatAM ghaTADatAM tyAM sudhI ghaTADI zakAya che temaja puna: baMdha dvArA rasa enAthI AgaLa vadhavAnI zakyatA hotI nathI. mATe temAM ja jIva hatasatkarmo bane che. prazna- 25 kSepakazreNimAM aMtarakaraNa pUrvekSapakane ghAtIkono je rasa sattAmAM saMkramakaraNa 84 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya tenA karatAM sUkSma ekendriya jIvone anaMtamo bhAga ja sattAmAM hoya che. tethI ja mithyAtvanA jaghanya rasa saMkrama ane jaghanya rasasattA hatasatkarmA jIvane kahyA che paNa darzanamohakSapakane nathI kahyA. to pachI, mizramoha ane samyaktvamoha aMge A benA svAmI tarIke hatasatkarmA jIvane kema nathI kahyo ? uttara- 25 samyaktvamohanIya ane mizramohanIyano rasa enA kSapaNAkALa sivAya samyaktvI ke mithyAtvI koi jIva haNatA nathI. kSapaNAkALe ja e rasa haNAya che, ane tethI kSapaNA daramyAna ja enA je carama saMkrama ane sattA hoya che te jaghanya tarIke maLe che. mithyAtvIne A benI jo sattA hoya to utkRSTa rasanI ja hoya che. prazna- 26 hatasatkarmA jIvane je rasa sattAmAM hoya che enA karatAM saMjJIjIvane baMdhAto jaghanya 2sa ochA hoya che. ane tethI anaMtAnu0 4 nI jaghanya rasasattA ane jaghanya rasasaMkrama visaMyojane puna: baMdhe kahyA. tema chatAM AmAM eka prazna che ke baMdhAto rasa bhale hatasatkarmA jIva karatAM ochA hoya, paNa anyakaSAyono saMjJI jIvane rahelo 2sa to anaMtaguNa hovAthI e paNa A paNa A badhyamAna anaMtAnubaMdhImAM saMkramavAthI ene jaghanya rasasattA ke saMkrama kai rIte maLe ? uttara-26 anyaprakRtinayana dvArA saMkramatI prakRtti potAnI sthiti jALavI rAkhe che. jemake zAtAno baMdha 15 koDA koDI sudhI hovA chatAM enI uparanI paNa azAtAnI je sthiti hoya te akabaMdha rahInezAtAmAM saMkrame che ane tethI zAtAnI sthiti . paNa vadhI jAya che. kintu anubhAga mATe AvuM nathI.anubhAga to badhyamAna prakRtino jeTalo baMdhAto hoya tyAM sudhI ja anyaprakRtino emAM saMkrame che. enAthI adhika nahI. (eTale ja, prakRtionA baMdhotkRSTA ne saMkramotkRSTA evA bheda sthitinI apekSAe che, paNa anubhAganI apekSAe nathI.) eTale baMdhaprApta anubhAga karatAM saMkramaCArA anubhAga vadhI zakato nathI. tethI visaMyeAjakne puna: baMdhe anubhAganA sattA ane saMkrama jaghanya hovAmAM koi vAMdho nathI. prazna-27 strIvedanI jaghanya anubhAga sattA jo 1ThA. dezaghAtI rasa che to jaghanya anubhAgasaMkrama tarIke 1 ThA. rasano saMkrama kema maLato nathI ? uttara-27 aMtarakaraNakriyA thayA pachI mohanIyanA ekaThA0 rasa no baMdha ane udaya hoya che. eTale strIvedodayArUDha jIvane strIvedodayanA caraniSekamAM je sarvaghAtI karmaprakRti - praznottarI 5 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koddedArU bhinna bhinna kaSAyoyArUnI traNanI sthApanA. saMnya lAbha baMdhavicche,|6|_* lobha kaMTTIvedano prAraMbha. 'sattva, sAma badhaviccheda sAyA kaMTTIvedanAkA prAraMbha AnabaMdha viccheda manaphiTrIvedanaa prAraMbha krodhabaMdha vizcheha uTIvanAdhA. prAraMbha. cAranI kiTTInAdhA prAraMbha cArenI azvaka kaNAya prAraMbha Se3lle mAyA-lobha kaTrIkaa prAraMbha. Ama,mAyA, kSobha kriTIkara||4| prabha mAna,AyA,lAkha azvaka pharAhe prAraMbha implle sabhAna lobha hidIharaNAddhA prAraMbha. lobha azrvaka karaNArdha) AraMbha saM. mAyA baMghaviccheda jAyA,lobha azvakankarAdhe prAraMbha. sahAdhavida saMmAna baMdhaviccheda. #IR3FdlP saMkramakaraNa Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dalika raheluM hoya che te paNa e caramasamaye udayasamAna 1 ThA. dezaghAtI rasavALuM thaIne udayamAM Ave che. eTale e vakhate e ekaniSekamAM to 1ThA. rasanI ja sattA hoya che paNa eno saMkama hoto nathI, udaya pAmI jAya che. bIjI sthitimAMthI caramakhaMDano je caramasaMkrama thAya che temAM sarvaghAtI rasaspardhako paNa saMkame che, mATe 1 ThA. rasa saMkamAM kahevAto nathI. prazna-28- saMjavalana krodhano jaghanya rasa saMkAmaka koNa hoya che? uttara-28- kodhodaye kSapakazreNipara ADha thayela jIva caramara kame jaghanya rasasaMkrama kare che. ahI anyAyodayathI ADha jIva na levo, kAraNa ke e saMjavalana kola no spardhaka rUpe ja nAza kare che jyAre kodhodayArUDha jIvakidI rUpe eno nAza kare che. tethI anyakaSAyodayADhane jaghanya maLI zake nahI. A ja rIte saMjavalana mAnanA jaghanya rasasaMkAmaka tarIke mAyA ke lobhanA udayathI ArUDha jIva na levo ane saMjavalana mAyAnA jaghanya rasasaMkrAmaka tarIkalobhodayADhakSapalevo nahI. jaghanya sthitisaMkrama mATe paNa A ja pramANe jANavuM. eTale krodhAsTane cAre kaSAyanA jaghanya sthitisaMkrama ane jaghanya rasasaMkrama maLe che. mAnADhane kAMdha sivAyanA traNanA jaghanya sthiti-rasa saMkrama maLe che. ityAdi jANavuM. AnI samajaNa A pramANe jANavI. kSapakazreNimAM kodhodayADhane azvakarNakaraNAdhAnA carama samaye jeTalo baMdha hoya che teTalo mAnAdithI ArUDha thayelA jIvane kodhano jaghanyasthitibaMdha ane jaghanya sabaMdha hoya che. AnuM kAraNa e che ke koMdhArUDhane pahelAM cAre ya kaSAyonI azvakarNa karaNAddhA Ave che, e pachI cAreyanI kiTIkaraNAdhA Ave che tyAra bAda kodhanI kilTIvedana abrA Ave che jenA anekolano baMdhaviccheda thAya che. paNa mAnADhavagerene konI azvakarNakaraNAddhA vagere hotI nathI. vaLI kodhArUDhajIva je sthAne cAre kaSAyanI kiTIkaraNAdhAmAM pravezato hato te sthAne mAnArUDha mAnAdi traNe kyAyonI azvakarNakaraNAdA mAM praveze che, ane te ja sthAne te jIvane krodhano baMdhodayaviccheda thAya che. mAyodayADha ane lobhodayArUDhajIvane paNa te ja sthAne krodhano baMdhaviccheda thAya che. A vakhatanI caramabaMdha e mAnAdithI ArUDha jIvane thato saMjavalana kodha no jaghanya sthitibaMdha ane jaghanyasabaMdha hoya che. jyAre kodhADhane to e sthAna pachI kiTIkaraNAdhA ane koMdhakiTIvedanAbA pasAra thayA bAda kolano baMdhaviccheda saMkramakaraNa Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che. A vakhate vizuddhi vadhu hovAthI, je sthitibaMdha ane rasabaMdha thAya che te mAnArUDha vagerene thatA saMjavalana kodhanA caramabaMdha karatAM ochA hoya che. mATe saMjavalana kodhanA jaghanya sthitibaMdha ane rasabaMdha kopArTsa kSepakane ja maLe che, anyane nahI. ' krodhADhane kodhano baMdhodayaviccheda thaye mAnanI kiTIvedanAvA Ave che. jenA aMte mAnano baMdhaviccheda thAya che. A eno caramabaMdha hovAthI jaghanya sthiti-rasabaMdha hoya che.mAnodayArUDha jIvane paNa mAnakidIvedanAddhA to, koMdhADhane je sthAne krodha no baMdhAdayaviccheda thai mAnakidIvedanAbA zaru thatI hatI tyAMthI ja zaru thAya che. ane kodhArUDhane e jayAM pUrNa thatI hatI tyAM ja pUrNa thAya che. mATe banne prakAranA jIvone mAnano caramabaMdha te samAna sthAne ja thato hovAthI banene thato mAnano jaghanya sthiti-rasabaMdha samAna hoya che. kintu, mAyA ke lobhathI zreNimAMDanArane to, mAnADha jIvane jyAM traNa kaSAyonI kiTIkaraNAdA hoya che tyAM ja mAnano carama baMdha hoya che. mATe teone thato e caramabaMdha, krodhADha ke mAnArUDhane saMjavalana mAnanA thatA caramabaMdha karatAM vadhu hoya che. mATe saMjavalana mAnano jaghanya sthitibaMdha ane jaghanya rasabaMdha krodhADha kemAnADhane hoya che paNa mAyADha kelobhArUDhane hoto nathI. ema saMjavalana mAyAno jaghanya sthitibaMdha ane jaghanya rasabaMdha koi mAna ke mAyAnA udaye ArUDha thayelA pakone hoya che, paNa lobhodayADhane hoto nathI. jyAre saMjavalana lobhano jaghanya sthitibaMgha ane rasabaMdha cAremAMthI koi paNa kavAyanA udaye ArUDha thayelA jIvane maLe che. AnI sthApanA (pRSThAMka 86 para.) prazna- ra9 samyakta ane mizramehanIyano jaghanya rasasaMkrama kayAre maLe? uttara-ra4 darzanamohalapane sa ttvamohanIyanI samayAdhika AvalikA zeSa rahI hoya tyAre apavartanArUpe jaghanyarasaMkrama maLe che. mizramohanA carama anubhAgakhaMDane jyAre kSapaka sagartamAM saMkamAve che tyAre mizramohano jaghanya rasakama thAya che. A caramaanubhAgakhaMDa jeTalo kALa rahe che eTalA kALa (aMtarmuo) mATe e eno saMkrAmaka hoya che. jyAre jaghanya sthitisakama to caramasthitikhaMDanA carama samaye ja maLe che e jANavuM kemake sthiti nIcethI eka- eka samaya kapAtI jAya che. samyaknamohanI 8 varSa sthitisarA zeSa rahe e pahelAM rasakhaMDono aMtarmuhUrta aMtarmuhurte ghAta thavAmAM pracUra rasaghAta thai gayo hoya che. tyArabAda pratisamaya rasa karmaprakRti - praznottarI Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apavartanA thatI hovAthI uttarottara samaye maLatI avaziSTa rasasarA alpa hoya che. tethI carama apavartanA jaghanya rasAsakrama tarIke maLatI hovAthI eka ja samaya mATe maLe che. A vakhate rasaghAta na hovA chatAM anusamaya apavartanAra pratisamaya vyAghAtabhAvinI rasaapavartanA hoya che. A anusamaya apavartanAnA kAraNe ja jJAnAvaraNano jaghanya rasasaMkrama paNa bAramA guNaThANAnI samayAdhikAvalikA zeSe eka samaya mATe ja maLe che. prazna- 30 napuM. vedano jaghanya rasasaMkrama koNa kare che.? uttara-30 napuM.vadekSapakazreNi mAMDanAra jIvanapaM.nA caramaanubhAgakhaMDamAM vartato hoya tyAre jaghanya rasasaMkrama kare che. anya vede zreNi mAMDanAra pakavo nahIM, kemake ene napuM. vedanI sanAviccheda vahelo thato hovAthI rasa eTalo haNAyo hotonathI. prazna- 31 nidrAddhiknA jaghanya sthitisaMkrAmaka ane jaghanya rasasaMkAmakamAM koI phera che? uttara-31 hA, nidrAdikano jaghanya sthitisaMkrama 12 mAnI 2 AvalikA AvalikaMa jeTalo kALa zeSa hoya tyAre thAya che, jyAre jaghanya rasAsakrama samayAdhika AvalikA zeSa hoya tyAre thAya che. (anusamaya apavartanA hovAthI krisamayAdhika AvalikA zeSa vagere kALe jaghanya rasakama maLato nathI.) samayAdhika AvalikAze jo sthitiapavartana thAya to e samayAdhikaAlikAnA caramaniSekamAM (udayAvalikAnI bahAranA nikamAM rahelA dalike udayAvalikAnI aMdara AvavuM paDe, je nidrAddhika anudayavatI hovAnA kAraNe zakya nathI. jyAre e vakhate rasaapavartana mATe AvuM nathI. udayAvalikAgata nikonA dalikamAM to rasa apavartanA thatI nathI, kAraNa ke udayAvalikAsala karaNane ayogya che. paNa enI bahAra je eka nivekabAkI che emAM sApavartana thaI zake che. e nikamAM adhika rasavALAM je daliko hoya teone sApavartana mATe udayAvalimAM praveza karavo paDato nathI, kintu e ja niSekamAM rahIne teono rasa ghaTI jAya che je rasAyavartanA hoi rasasaMkrama che. tethI samayAdhika AvalikA zere rasakama thaI zake che, sthitisaMkrama nahIM. prazna- phara yazanAma karma vagereno jaghanya sthitisaMkrama sayogInA caramasamaye kahyo che. pradezo anya nikamAM gayA vagara A sthitisakama saMbhavato nathI. eTale e saMkramakaraNa 89 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vakhate pradezono paNa saMkrama to che ja. to yazanAmakarmano utkRSTa pradeza saMkrama e vakhate kahevo joie ne, kAraNa ke sarvApavartanA dvArA sauthI vadhu pradezo e vakhate nIcenA nikomAM Ave che. 8 mAnA chaThThA bhAge utkRSTa pradezasaMkama kALe jeTalA pradezono saMkrama thAya che enA karatAM A pradezono jaththo adhika hoya che. uttara-32 jayAre dalika eka prakRtimAMthI anya prakRtimAM jAya tyAre ja "pradezasaMkrama' kahevAnI vicakSA maLyomAM karI che, mAtra anyaniSeka ke anya rasaspardhakamAM jAya tyAre nahIM. eTale ke prakRtisakama thato hoya to ja pradezasaMkrama kahevAya che, anyathA nahI. eTale to (1) *i zyamanapA gabbarU sI saMmI paUsasa ' A pramANe dalikone anya prakRtimAM lai javA e pradezasaMkrama che evI enI vyAkhyA ApI che. (2) sAdyAdi prarUpaNAmAM mULaprakRtinA pradezasaMkramano niSedha karyo che. tethI, 13 mA guNaThANe prakRtisaMkrama na hovAthI, pradezasakama paNa na hovAnA kAraNe tyAre utkRSTa pradezasaMkrama kahyo nathI. prazna - 33 1le guNaThANe rahela paryApta paMcendriya tiryaMca AkhA bhava daramyAna manuSyaddhika bAMdhe nahIM evuM bane ? uttara-33 kammapayaDIvRttimAM manuSyaddhika jaghanya pradezasaMkramanA adhikAramAM A pramANe jaNAvyuM che ke teukAya- vAukAyamAM manuSyadika uvelI sUkSma ekendriyamAM puna:bAdhI paryA. paMce tiryacamAM jAya, tyAM bAMdhyA vinA 7mI narakamAM jaI pAcho paryApaMcendriya tiryaMcamAM Ave. tyAM paNa bAMdhyA vinA teukAya- vAukAyamAM ukelatAM dvicaramakhaMDanA caramaprakSepe jaghanya pradezasaMkrama maLe. eTale AnA parathI jaNAya che ke tiryaMca paMcendriya paryApta jIva AkhA bhava daramyAna manuSya dvikana bAMdhe e saMbhavita che. jayAre chaThThA karmagranthamAM paMcendriya tiryaMca vagerene 21- ra6nA udayasthAne manuSyaddhika vinAnuM 8 nuM sattAsthAna mAnyuM che (nAmakarmanI ara prakRtionI gaNatarI pramANe), paNa 28nA udayasthAne nathI mAnyuM. eTale ke zarIra paryAptie paryApta thAya tyAM sudhImAM manuSyaddhika avazya badhI ja de ema mAnuM che. chaThTha karmagranthanA A mata jaghanya pradezasaMkramanA svAmI tarIke teukAya-vAukAyamAM uvelI sUkSma ekendriya alpakALa mATe bAMdhI puna: teukAya-vAukAyamAM dIrghakAlIna uvelanA kare tyAre dvicaramakhaMDanA caramaprakSepe jaghanya pradezasaMkrama jANavo. prazna-34 anudayavALInAma prakRtinuM dalika snibukasaMkramathI udayaprApta karmaprakRti - praznottarI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajAtIya prakRtimAM ja jAya ke nAmanI udayaprApta sarva prakRtiomAM paNa jAya ? uttara-34 nAmanI udayaprApta sarvaprakRtiomAM jAya ema mAnavuM yogya lAge che. narakagatinA jaghanya pradezodayanA svAmI tarIke yogyaprakriyA karIne narakamAM gayelA sarvaparyAptie paryApta thayelA jIvane kahyo che, ane emAM kAraNa tarIke e darzAvyuM che keparyAptajIvane keTalAMka karmovipAkodayamAM AvavAthI eno snibusaMkrama thato nathI.nahItara eno stibuksaMkrama thaine dalika narakagatimAM paNa AvavAthI pradezodaya jaghanya na raheta .A stibusaMkramathI anyAnya prakRtionuM dalika adhikRta prakRtimAM na AvI jAya e mATe aneka prakRtionA jaghanyapradezodaya svAmitva adhikAramAM sarva paryAptie paryApta jIva levAnuM kahyuM che. AnA parathI jaNAya che ke stibuksaMkramano viSaya baneluM dalikanAmakarmanI udayaprAptasarvaprakRtiomAM jAya che, paNa anudayaprApta gatinAmakarmanuM dalika phakta udayaprApta gatinAmakarmamAM ja jAya evuM nahIM. A ja pramANe jAtinAmakarma vageremAM jANavuM. prazna-35 stibukasaMkrama kyAre kai prakRtino kayA niSekamAM thAya ? uttara-35 vipAkodaya vagaranI prakRtionA udayasamayamAM rahelA dalikono vipAkodayavALI sajAtIya prakRtiomAM udayasamayamAM ktibusaMkrama thAya che ema karmaprakRti saMkramakaraNamAM ane saptatikA bhASyanI vRttimAM jaNAveluM che. keTalAka AcAyo ema kahe che ke " udayasamayanI uparanA eka niSekamAM rahelAM likono udayasamayamAM skribukasaMkrama thAya che. '' A vAta vyavahAranayAnusAre jANavI. paNa karmaprakRti vagere sAthe virodha hovAthI A mata pradhAna nathI e jANavuM. prazna-6 AnupUrvI saMkrama zaru thAya tyArathI hAsyAdi 6 puruSa veda mAM saMkrame che ke nahIM? uttara-36 strIveda upazAMta ke kSINa thai jAya tyArathI pu.vedanI patadmahatA naSTa thAya che evuM na jaNAvatAM pu.vedanA baMdhaviccheda pUrve samayansUna be AvalikAe e patagrahatAno nAza kahyo che. ane tethI ja upazamazreNimAM strIveda upazAMta thaye sAtamAM 20 nuM ane pAMcamAM 18 nuM saMkramasthAna batADayuM che, temaja kSapakazreNimAM strIveda kSINa thaye pAMcamAM 10nuM saMkramasthAna dekhADayuM che. AnAthI jaNAya che ke AnupUrvI saMkramamAM paNa pu.vedamAM hAsyAdi 6 saMkrame che. e jo na saMkramatA hota to strIvedano saMkramaviccheda thaye pu.vedanI patahatA naSTa thai jAta saMkramakaraNa 91 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane tethI upazamazreNimAM 20 ane 18 nuM saMkamasthAna anukrame 6 mAM ane 4 mAM kaheta temaja kSapakazreNimAM 10 nuM saMkramasthAna 8 nA patadmahasthAnamAM kaheta. tema chatAM, 5 vedanA utkRSTa pradezasatAnA svAmI taraka, kammapayaDI mULa, cUrNi ane paMcasaMgrahamAM, utkRSTa pradezasaMkramano je svAmI hoya te jIvane, je samaye strIveda sarvasaMkamathI pu.vedamAM saMkame te samaye kahela che. jo AnupUvI saMkramathI hAsyAdi 6paNa pu. vedamAM saMkramatA hota to, je samaye hAsyAdi 6no pu. vedamAM caramaprakSepa thAya te samaye kaheta, paNa kahela nathI. tethI jaNAya che ke DAyAdi 6 pu. vedamAM saMkramatA nathI, kintu saMjavalana kodhamAM ja saMkrame che evo kaSAyaprAbhUta, tenI cUrNi ane sattaricUrNino ja mata che tenuM AnAthI sUcana che. A mATe strIveda kSINa ke upazAMta thAya tyArathI puruSavedanI patadmahatAno nAza jANavo. A be matamAM tattva kevalIgamya che. prazna-37 udvelanA saMkramamAM eka-eka khaMDa POa no ja hoya? uttara-37 /a kALamAM thanArI udvelanAnA khaMDo /vanA ja hoya che. paNa anivRttikaraNe aMtarmuhUrta kALa mAtramAM je uvelanA thaI jatI hoya che tenA eka eka khaMDo IP/snA paNa hoya che. e ja vakhate sthitighAta je thato hoya che tenA khaMDo paNaV/s nA hoya che. udavelanA saMkramanI prarUpaNAmAM aMnataropanidhAmAM dalikonI apekSAe uttarottara khaMDa je vizeSAdhika- vizeSAdhika kahelo che te paNa P/a kAlIna udvelanA mATe jANavuM. aMtarmu, kAlIna uddalanAmAM to asaMvaguNaasaM0 guNa jANavuM. kemake P/s jeTalA khaMDamAM dviguNavRdmiA asaMsthAno AvI javAthI anaMtara khaMDanA dareka niko pUrvakhaMDanA te te niSeko karatAM asaMvaguNaasaMhaguNa daliko dharAvatAM hovAthI Akho khaMDa paNa asaMvaguNa daliko dharAve che. aMtarmuhUrtakAlIna A uvelanAmAM uvelAtA khaMDo te kALe sthitighAtathI ukerAtA je khaMDo hoya che te ja hoya che ema mAnavuM yogya che. anyathA zreNimAM ekendriya prAyogya jaghanya sthitisattA bAda sthitighAtane anusAra je sAntara sthitisthAno kahyAM che temAM AMtarAmAM vacce vacce paNa ulanAnA kAraNe maLatAM acAnya sthitisattAsthAno mAnavA paDe. tethI sthitighAtamAM te kALe P/s, Pa vagere AyAmavALA je je khaMDo hoya che te te ja unAmAM paNa jANavA. athavA to sthitighAta ane urdUlanA banne pravartavAnI yogyatA hoya tyAre je karmaprakRti - praznottarI kara Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakriyA cAle che eno ja, pAMca apUrvamAMnA eka sthitighAtane paNa pravartamAna mAnavAno hovAthI sthitighAta tarIke ullekha thato hoya. ( kAraNa ke sthitikhaMDono nAza to thAya che ja) ane anyaprakRtimAM paNa dalika jatuM hovAthI eno ja uvelanA tarIke ullekha thato hoya. vaLI A vAta sthitighAta ane uddelanA bannenI pravRtti jaNAvI hoya tyAM ja jANavI. e sivAya to A be svataMtra ja che, kAraNake uddavelanA amuka prakRtiomAM ja thAya che jyAre sthitighAta AyuSya sivAyanI sarvaprakRtiomAM thAya che. sthitighAta vakhate koipaNa pradezasaMkrama cAlu hoya to e saMkramanA kAraNe ukerAtA khaMDanuM dalika paraprakRtimAM paNa jAya che. pradezasaMkrama cAlu na hoya tyAre mAtra svasthAnamAM ja paDe che. jemake agyAramA vagere guNaThANe uddavelanA saMkramathI dalika svasthAna ane parasthAna bannemAM jAya che. caramakhaMDa vakhate mAtra svasthAnamAM jAya che. sthitighAta ane uddelanA saMkramano ATalo taphAvata jANavo. prazna-3 samyaktvamohanIyamAM keTalA prakAranA pradezasaMkramo saMbhave che ? uttara-3 samyaktvamohanIyamAM 3 prakAranA pradezasaMkramo saMbhave che. mithyAtve gayelA samyaktvIne prathama aMtarmuhUrtamAM yathApravRttasaMkrama hoya che. (tethI ja samyaktvamohanIyano utkRSTapradezasaMkrama yathApravRttasaMkramathI hovo kahyo che.) tyArabAda uddavelanA saMkrama hoya che. ane uddelanAmA caramakhaMDanA caramaprakSepe sarvasaMkrama hoya che. udvelanAmAM caramakhaMDane khAlI karatI vakhate to uttarottara samaye asaMkhyaguNaasaMkhyaguNa dalika mithyAtvamAM paDe che eTale enI guNasaMkrama tarIke vivakSA karavI hoya to guNasaMkrama paNa kahI zakAya. prazna-39 samyaktvathI mithyAtve gayelA jIvane samyaktva ane mizra mohanIyano uddelanAsaMkrama mithyAtvanA prathamasamayathI ja pravase che ke aMtarmuhUrta bAda ? jo aMtarmuhUrta bAda pravartato hoya to pahelAM aMtarmuhUrtamAM te beno ko saMkrama pravare che? uttara-39 jema aviratabanelAne AhAraka saptakano aMtarmuhUrta bAda uddalanAsaMkrama pravarte chetema ahIM paNa aMtarmuhurtta bAdauddalanAsaMkrama jANavo. prathamaaMtarmuhUrtamAM te beno yathApravRttasaMkrama hoya che evuM karmaprakRticUrNinA TIppaNamAM zrI municandrasUrimahArAje praznottara pUrvaka sahetuka kahyuM che. kaSAyaprAbhUtacUrNimAM 93 saMkramakaraNa Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatvamohanIyanA utkRSTapradezasaMkramasvAmInA nirUpaNamAM spaSTarUpe yathApravRttasaMkrama jaNAvyo che. saMkamakaraNagranthamAM svargastha pUjyapAdapremasUrIzvarajI mahArAjAe yathApravRttasaMkramanuM je khaMDana kyuM che te aMge teo zrImade svayaM ja svajIvananA prAntabhAge, zAstrAntaro jovAthI samyaktatva jJAta thavAnA kAraNe, potAnA anAbhogane jAhera karIne chavAsthatAprayuktasvapramAdanuM nirAkaraNa karyuM hatuM. mATe saMkamakaraNagranthamAM te khaMDananA sthAne karmaprakRticUrNinI TIppaNano pATha mUkavo. prazna- pu. vedamAM kayA kayA pradezasakramo saMbhave che? uttara- vidhyAtasakama to hoto nathI. kAraNa ke savedI avasthAmAM sarvatra baMdhayogyatA hovAthI sAmAnyathI yathApravRtasakama hoya che. avedI avasthAmAM yathApravRtasakama hoya che ema upazamanAkaraNacUrNimAM kahyuM che. "aveya saM saM samaJUL duAvaliyabaMdha aNuvasaMtaM taM asaMkhajjaguNaseToeuvasAmijjati parapagatie puNa ahApavattasaMkamaNaM saMmati | prathamAdiguNaThANe yathApravRttasakama hoya che. anyavedanI jema pu.vedano paNa navamA guNaThANe udavelanAsaMkrama kahyo che.A kairIte saMbhave e samajavuM Avazyaka che, kAraNake udvelanAsaMkramamAM paraprakRtimAM je dalika paDe che te to (asaMkhyakALacaka bhAgAravALuM hovAthI) ghaNuM ja ochuM hoya che. yathApravRtta saMkamathI paDatuM dalika(P/a bhAgahAravALuM hovAthI) enA karatAM asaMo guNa hoya che. eTale jyAM sudhI baMdhaviccheda thayo nathI tyAM sudhI yathApravRtasaMkrama hovAthI uvalanA zI rIte? baMdhaviccheda bAdato upara kahyA pramANe yathApravRttajhama hoya che. vaLI pu. vedodayADha jIvane to caramabaMdha ane caramakhaMDano caramaprakSepa eka sAthe ja thAya che. eTale tyArabAda to uddalanA hovAno saMbhava ja nathI. eTale kadAca evuM hoya ke ghAtyamAnakhaMDamAMthI ulanA ane aghAtyamAnasthitiomAMthI yathApravRttasaMkrama cAlu hoya. athavA.. pu. vedodayArUDha jIva je sthAne strIvedano sattAviccheda kare che te sthAne, anyavedodayArUDha jIvane vedodayaviccheda ane putravedabaMdhaviccheda thAya che. ane tyArabAda (samayagUna be AvalikAe nahI, kintu) aMtarmuhUrta hAsyAdi 6 sAthe 50 vedano sattAviccheda thAya che. A aMtarmuhUrtakALamAM eno ulanAsakama saMbhavI zake. jo ke uddalanAsaMkrama yogya karmaprakRti - praznottarI 94 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakRtiomAM saMjaya0 trino paNa samAveza karAyo che. A 3 ne to, koipaNakaSAyodayArlR jIva hoya, baMdhaviccheda bAda samayanyUna be AvalikAe ja sattAviccheda ke upazAMtatA hovAthI, ane e kALa daramyAna to yathApravRttasaMkrama hovAthI uvelanAsaMkrama upara kahyA mujaba ghaTAvavo paDe ke aghAtyamAnakhaMDamAMthI yathApravRttasaMkrama ane ghAtyamAna khaMDamAMthI udvelanAsaMkrama hoya che. vastutattva kevaligamyama have pu0 vedano guNasaMkrama hoya ke nahIM te vicArIe guNasaMkramayogya prakRtiomAMpu0 vedanI gaNatarI karavAmAMAvInathI. vaLI guNasaMkrama azubha abadhdhamAnano thato hovAthI baMdhaviccheda na thAya tyAM sudhI to guNasaMkrama hoto nathI, ane baMdhaviccheda bAda samayanyUna 2 AvalikAmAM to yathApravRttasaMkrama hoya che. temaja e vakhate to mAtra navuM baMdhAyela dalika sattAmAM hoya che je ghaNuM alpa hovA thI guNasaMkrama thai zakto nathI. eTale pu0 vedano guNasaMkrama saMbhavato nathI. tema chatAM, chaThThA karmagranthanI 67 mI gAthAnI vRttimAM jaNAvyuM che ke samayansUna be AlikAmAM baMdhAyela dalikane eTalA ja kALamAM guNasaMkrama dvArA kSaya kare che. AgaLa kahyA mujaba, anyavedodayADha jIvane baMdhaviccheda bAda paNa pu0 vedanI aMtarmuhUrta sudhI sattA rahe che temaja e dalika prAcIna hoya che. eTale e jIvo ne e aMtarmuhUrtamAM guNasaMkrama hovo saMbhavita lAge che. ema, uddelanAmAM paNa caramakhaMDanuM dalika saMjaya0 krodhamAM asaMkhyaguNa - asaMkhyaguNa guNakAre saMkramAve che, eTale pu. vedanI uddavelanAnI apekSAe caramakhaMDane khAlI karavAmAM guNasaMkramanI vivakSA karI zakAya che. vastutattva bahuzrutagamya che. have pu0 vedanA sarvasaMkramanI vicAraNA sarvasaMkramanA nirUpaNa mATe A pramANe kahyuM che : uddelanAsaMkramanI prarUpaNAmAM ja bhegI sarvasaMkramanI prarUpaNA karI che. udvelanA saMkramanA caramakhaMDane khAlI karatAM karatAM caramasamaye je saMkrama thAya tene sarvasaMkrama tarIke jaNAvela che. " jA pagatI aNNaM pagatiM saMkamamANA NillevA hoti tIse jo carimo saMchobho so kasiNasaMkamo , mati " anya prakRtimAM saMkramavA dvArA je nile 5 thatI hoya teno je caramaprakSepa hoya te sarvasaMkrama kahevAya che. eTale sarvasaMkramamAM be vAta jaNAya che- uddelanAnA saMkramakaraNa 95 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caramakhaMDamAM asaMkhya guNakAre thatA saMkramanA cheDe sarvasaMkrama hoya che, ane e thayA. bAda udayAvalikA sivAyanuM dalika sattAgata rahetuM nathI. A "sarvasaMkama' tarIke sTa che. have pu. veda mATe vicArIe.... saMja10mAyAnA utkRSTa pradezasaMkrama mATe kammapayaDIcUrNimAM A pramANe jaNAvyuM che-vaM mAyAva Rsika sarvasaMvano , nA parivesa II 87. eTale 50 vedano utkRSTa pradezasaMkrama paNa "sarvasaMkamathI hoya che evuM jaNAya che. eTale ke guNitakarmA zApakapu. vedanA caramabaMdhasamaye caramakhaMDano je caramaprakSepa saMjaya0 krodhamAM kare che teno sarvasaMkama' tarIke ullekha thayo kahevAya. jo ke e prakSepa thaye puruSavedanI udayAvalikA sivAyanuM dalika to zeSa rahevuM joie ja nahIM evuM ahI che nahIM, kAraNa ke samayagUna be AvalikAbaddha badhuM dalika avaziSTa hoya che. eTale Ane upacArathI sarvasaMkama' rUpe kaho lAge che. vaLI yuvedanA jaghanya pradezasaMkrama mATe cUrNimAM Ama jaNAvyuM che ke purasadaHTMmAthAsaM na TUi 'ghAlamANaNatti jahaNNajogiNA carimabaddhassa' tti khapaNAe anbhuTThiyarasa appappaNA carimasamayabadhdarasa sagaaMtima ti appappaNA carimasamae chobhe savvasaMkamaNaM jahaNNatA padesasaMkamA rAtti che eTale ke baMdhavicchedathI samayagUna be AvalikAkALanA aMtima samaye je caramasaMkrama thAya che ane ahIM sarvasaMkrama tarIke jaNAvela che. "sarvapradezo saMkramI jAya che mATe sarvasaMkrama' ema vyutpattithI Ane sarvasaMkrama tarIke kahela hoya evuM lAge che. eTale ke baMdhavicchedakALe caramakhaMDano je caramaprakSepa thAya che ane tyArabAda samayagUnabe AvalikAnA caramasamaye je (caramasamayabaddha dalikanA eka asaMkhyamA bhAganA avaziSTa dalikono) caramasaMkrama thAya e A bannene sarvasaMkrama tarIke ullekha che. te zuM be vAra sarvasaMkrama thAya? A prazna Ubho thAya che. tatva kevaligamya che. paNa, samayagUna be AvalikAnA caramasamaye A ja saMkrama thAya che e udvelanAnA caramakhaMDanA caramaprakSepa svarUpa na hovAthI pradezasaMkramanA bheda tarIke je sarvasaMkrama kahyo che tadUpa A saMkrama nathI, tema chatAM, sarva avaziSTa dalikono saMkrama thai jato hovAthI upacArathI eno " sarvasaMkama' tarIke ullekha karyo hoya ema lAge che. prazna-jApu. vedano jaghanya pradezasakama kone hoya? karmaprakRti - praznottarI Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara- kammapayaDIcUrNimAM, upara kahyA mujabalapane samayagUna beAvalikAnA caramasamaye jaghanya pradezasaMkrama hovo kahyo che. paNa kavAyakhAbhUtacUrNimAM upazamaNimAM jaghanya yoge caramasamayabaddha dalino samayagUna be AvalikAnA caramasamaye je caramasaMkrama thAya tene jaghanya pradezasaMkrama kahyo che. Ama kahevAnuM kAraNa evuM lAge che ke, caramabaMdha jaghanya yoge je baMdhAyela hoya te baMdhAvalikA bAda lapakane mAtra saMkrama ja pAme che. jyAre upazAmakane emAMthI keTaluM ka dalika upazAMta thAya che ane zeSa dalika saMkrame che. (samayagUna be AvalikAmAM uttarottara samaye asaMkhya guNa- asaMkhyaguNa dalika upazAMta thAya che ane paraprakRtimAM yathApravRtasaMkamathI saMkrame che.) eTale upazAmakane, saMkrama pAmatuM dalika ochuM hovuM pratIta thAya che. tatva kevaligamya che. prazna-42 gaNitakarmA za ane kSapitakarmA za nI prakriyA parathI kai kai vAto tAravI zakAya che ? uttara-42 anAdi mithyAtvI jIvone, sAmAnyathI, AyuSya sivAyanI koipaNa prakRtinuM te te samaye je dalika baMdhAyuM hoya temAMnuM keTaluMka dalika to, te te samayathI utkRSTathI 70 ko. ko. sAgaropama sudhI AtmA para rahe che. eTale ke jJAnAvaraNIya vagere karmono utkRSTa sthitibaMdha 30 ka. ko. vagere hovA chatAM vivAhita samaye baMdhAyelA dalikomAMthI baMdhAvalikA bAda apavartana - udIraNA vagere dvArA daliko udaya pAmIne bhogavAi javAno prAraMbha thAya che. uttarottara samayee bhogavAtuM jAya che. tema ja navA navA baMdhane anusarIne, e vivakSita samaye baMdhAyeluM keTaluM kadalika, udavartanA paNa pAmatuM rahe che. ema udvartana pAmatAM pAmatAM e AtmA para 70 ko. ko.sAgaropama sudhI rahe che. baMdhasamayathI 70 ko. ko.+ 1mA samaye koI dalika AtmA para rahyuM hotuM nathI. Ama sthitibaMdha judI- judo hovA chatAM AtmA para rahevAno utkRSTa kALa badhA mATe eka sarakho 7 ka. ko. che. jo AvuM na hoya, to mithyAtvamohanIya mATe bhale trasakAyasthitinyUna. ko sudhIbAparyA pRthvI vageremAM rahevAnuM jaNAvyuM, paNa jJAnA vagere mATe evuM na jaNAvata. kintu trasakAyasthitinyUna 30 ka. ko. sAgaropama vagerenI prakiyA ja sthAvarabhavonI batAvata, kAraNake e pUrve sUkSma hoya ke bAdara, paryA hoya ke aparyA hoya koi phera paDavAno nathI, kAraNa ke e vakhatanuM koI dalika ja AtmA para rahI zakavAnuM 97. kamakaraNa Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. paNa badhA kAma mATe ruko. ko.nI prakriyA batAvI che e jaNAve che ke sAteya karmanA daliko 70 ko. ko. sudhI AtmA para rahI zake che. mATe ja 9 ko. ko. ne karmasthiti kahevAya che. (jo ke anyagranthakArano mata evo che ke jJAnA0 30 ko. ko. kaSAyamohanIya 40 ko. ko. sAgaropama vagere kALa sudhI ja AtmA para rahI zake. teonA mate guNitakarmA zanI prakriyAmAM jJAnA mATe trasakAyasthitinyUna 30 ko. ko. sudhI sthAvarabhavomAM rahevAnuM vidhAna samajavuM. ema anya kamo mATe yathAsaMbhava jANavuM. vaLI, jema koi vivaNita samaye baMdhAyela dalika AtmA para 70 ko. ko. sudhI rahI zake che tema jaghanyathI e vivalitasamayamabaddha keTaleka dalikaP/jUna 20 ko. ko. jeTalo kALa sudhI AtmA para avazya rahe ja che. eTale ke ko'ka samaya evo paNa hoya ke je samaye baMdhAyeluM badhuM dalikaP/a^na 70 ko. kopahelAM ja kSINa thaI jAya, eTalA kALa sudhI emAMnuM koi dalika pahoMce nahIM- AvuM kyAreya banatuM nathI. trasakAyasthiti sAdhika 2000 sAgaropama che, eTale satata AnAthI adhika kALa mATe koi jIva trAsapaNAmAM rahI zakto nathI ema samajAya che. paNa sAthe A paNa samajAya che ke koI jIva 70 ko. ko. sAgaropama saMsAramAM paribhramaNa kare to e saMpUrNa kALa daramyAna e sAdhika 2000 sAgaropamathI adhika trasamAM rahI zake nahIM. eTale ke AMtare- AMtare sthAvaramAM jaine je trasamAM jayA kare, eno paNa trasamAM rahevAno kula kALa sAdhika 2000 sAgaropamathI adhika na hoya. jo enAthI adhika saMbhavato hota, to, guNitakarmA zanI prakriyAmAM, chellA sAdhika 2000 sAgaropama sivAyano pUrvano badho kALa je sthAvaramAM vItAvavAno jaNAvyo che te na jaNAvatAM sthAvarapaNAMnA AMtare AMtare trasamAM vItAvavAno jaNAvyo hota. paNa jaNAvyo nathI. tethI jaNAya che ke, 70 ko. ko.sAgaropama kALa mATe koi jIvanuM saMsAramaNa thAya to temAM trasapaNe vadhumAM vadhu sAMtara ke niraMtara badhuM maLIne sAdhika2000 sAgaropama kALa mATe ja hoya che, enAthI adhika kALa mATe nahI. saMkalezamAM udvartana vadhu thAya che enAthI jaNAya che ke kaSAyo paMpanuM kArya kare che. karmadalikone upara-uparanA sthitinikomAM dhakele che. eTale ja to, prakRti zubha karmaprakRti - praznottarI 98 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya ke azubha, kavAya jema vadhu, tema sthitibaMdha adhika thAya che. vizuddhimAM sthitinI apavartana ane udIraNA adhika thAya che e paNa A vAtanuM sUcana kare che. prazna-43 strIvedanA utkRSTa pradezasaMkrama adhikAramAM vacce yugalika bhava lIdho che emAM e kAraNa ApyuM che ke ene napuM vedano baMdha na hovAthI saMkhyAtabahubhAga kALa sudhI strIveda ja baMdhAyA kare che. jo devabhava levAmAM Ave to saMkhyAtabahubhAga kALa mATe napuM veda ja baMdhAvAthI strIveda saMkhyAtamA bhAganA kALa mATe ja baMdhAvAthI yugalikamAM thatI puSTi karatAM saMkhyAtamA bhAga jeTalI ja puSTi thAya. paNa AnI sAme ema na kahI zakAya ke- yugalikanA utkRSTa yoga karatAM devano utkRSTa yoga asaMkhya guNa hovAthI saMkhyAmA bhAganA kALamAM paNa asaMkhyaguNa puSTi thai zakaze. uttara- 43 AnA samAdhAna mATe AvuM vicArI zakAya ke yugalika karatAM deva vagereno yoga asaMkhyaguNa je kahyo che te utkRSTa yoga mATe hoya, sAmAnya rIte sarakho yoga hoya.. athavA.. jema strIveda baMdhAya che tema eno yathApravRttasakama paNa cAlu hoya che. yathApravRtasaMkrama yogane anusare che. tethI devAdi bhAvamAM vadhAre yogathI jema strIvedavadhu puSTa thAya che ema anyaveda baMdhakALe yathApravRttasakamathI saMkramI paNa vadhu jAya che, tethI ekaMdare yugalika jevI puSTi na thAya.. A ke AvuM anya koi kAraNa haze ke jethI yugalibhava kahyo che. anya eka mata to yugalikone paNa utkRSTa yoga mAnela che. eTale e mate A prazna ja raheto nathI. prazna-4 pu. vedanA utkRSTa pradezasaMkamamAM napuM. ane strIvedane puSTa karavAnuM zA mATe kahyuM che? enA karatAM eTalo kALa samyakta paLAvI pu. vedane ja puSTa karavAnuM zA mATe nahIM ? uttara-4 napuM veda ane strIvedamAM je dalikonI puSTi thai hoya che eno asaMkhyabahubhAga to kSapakazreNimAM guNa-sarvasaMkrama dvArA pu. vedane ja maLavAno hoya che, eTale A be vedane puSTa karavAmAM paNa eTalI koi moTI hAni nathI. jyAre putravedane ja puSTa karavA samyakta jALavI rAkhavAmAM Aveto, samyajyakALa mAM mithyAtvI karatAM vizuddhi hovAthI (1) apavartanA- udIraNA vadhu thAya che ane udvartanA ochI thAya che, tethI vadhu daliko khapI jAya.. ane (2) sthitibaMdha ocho thavAthI nIce nIcenA niko vadhu puSTa bane je sva-svaudayakALa bhogavAi javAthI 99 saMkamakaraNa Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTalI hAni vadhu thAya. AvA koi kAraNe strIveda- napuM0 veThanI paNa puSTi batAvI hoya. prazna-4 manuSyaddikanA utkRSTa pradezasaMkramanA adhikAramAM 7mI narakamAM aMtarmuhUrtanyUna 33 sAgaropama mATe samyaktva pALavAnuM kahyuM che, to enA karatAM anuttaramAM pUrNa 33 sAgaropama mATe zA mATe na kahyuM ? uttara-45 anuttaradevanA yoga karatAM nArakIno yoga asaMkhyaguNa hovAnA kAraNe temaja anuttaradevane atyaMta vizuddhihovAthI- kaSAyonI maMdatA hovAthI uddavartanA ochI thAya ane apavartanA vadhAre thAya. A kAraNe 7 mI narakano bhava lIdho hoya. tema chatAM, A prazna to Ubho ja rahe che ke, to pachI prathamasaMghayaNa mATe paNa AvuM zA mATe na kahyuM ? enI paNa utkRSTapradeza sattA manuSyaduikanI jema 7 mInarakamAMsamyanA caramasamaye ja batAvelI che. to baMdhAlikA bAda utkRSTapradezasaMkrama kema kahyo nathI ? AnuM rahasya kevalI bhagavaMto jANe che. prazna- 49 prathamasaMghayaNano jaghanyapradezasaMkrama kone hoya che ? uttara- 46 karmaprakRtimAM paMce jAti vagerenI sAthe A prakRtine paNa bhegIMgaNI 36 prakRtino jaghanyapradezasaMkrama upazamazreNi mAMDayA vinAnA kSapitakarmAzane kSapakazreNimAM8mA guNaThANAnI prathamAvalikAnA caramasamaye kahelo che. paMcasaMgrahanI mULaTIkAmAM prathamasaMghayaNano jaghanyapradezasaMkrama kSepakazreNi para caDatAM pahelAM je prathamaguNaThANe caramabaMdha thAya tyAre kahyo che. ahIM vicAratAM ema jaNAya che ke, paMcendriya jAti vagere 35 zubhaprakRtio to zreNimAM baMdhAtI hovAthI guNasaMkramathI puSTa thai javAnA kAraNe eno jaghanya pradezasaMkrama na maLe. tethI 4vAra upazamazreNino niSedha karyo e barAbara che. kintu prathamasaMghayaNa to zreNimAM baMdhAtuM na hovAthI e guNasaMkramathI puSTa thavAno prazna ja raheto nathI, uparathI guNazreNi dvArA keTaluM ya nirjarI javAnuM che, to enA adhikAramAM 4 vAra upazamazreNi mAMDavAno paNa samAveza hovo joie. vaLI paMcasaMgrahamAM je caramabaMdhe jaghanya pradezasaMkrama kahyo che e aMge paNa Avo vicAra Ave che ke, tyAre to baMdhayogyatA hovAthI yathApravRtta saMkrama thaze,jyAre tyArabAda baMdhayogyatA nIkaLI javAthI vidhyAtasaMkrama maLavAthI jaghanyapradezasaMkrama maLaze... eTale tarkathI vicAratAM AvuM yogya lAge che ke 4 vAra upazamazreNi karmaprakRti praznottarI - 100 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahita pitakarmAza jIva kSapakazreNi para ArUDha thAya tyAre 10 mAnA caramasamaye eno jaghanya pradezasakama maLe. vidhyAsakramanI vivekSA 7 mAM guNaThANA sudhI ja che evuM jo mAnavAnuM hoya to, 7 mAnA caramasamaye eno jaghanya pradezasaMkama maLe ema vicAratAM lAge che. tattva bahuzrutagamyama. prazna-47 udyatano jaghanya pradezasaMkrama koNa kare che? uttara-47 4 palyopama adhika 163 sAgaropama sudhI bhavapratyaya ke guNapratyaya vaDe tiryaMcatika ane udyotano abaMdhaka pitakarmAza kSapakazreNi mAMDe tyAre 7mAM guNaThANAnA (yathApravRttakaraNanA) caramasamaye eno jaghanya pradezasaMkrama hoya A pramANe kammapayaDI ane paMcasaMgrahamAM jaNAvela che. tiryacaddhika azubha hovAthI, tyAra bAda eno guNasaMskama maLavAthI jaghanya maLe nahI, tethI e beno 7 mAnA aMte kahevo to spaSTa ja che. paNa udyota to zubhaprakRti che, ane guNasaMkrama azubhaabadhdhamAnano ja hoya che, eTale eno guNasaMkama thavAno na hovAthI mAnA ja carama samaye kahI devAnI zI jarUra ? UlaTuM zreNimAM guNazreNithI adhika dalika khapI javAthI jaghanya maLavAnI zakayatA rahe. "7 mAnA caramasamaye vidhyAtasakama thAya che. ane tyAra bAda te vidhyAsakramanI vivasA nathI, tethI tyArabAda eno jaghanya na maLe" AvuM kahI zakAya che, tema chatAM, eka prazna rahe che ke udvelanAsaMkamamAM ciramakhaMDanA caramaprape jeTaluM dalika paramAM saMkame che te vidhyAtasakamathI saMkamatA dalikonA asaMkhyamA bhAge hoya che. kAraNa ke eno bhAgahAra vidhyAtasakamanA bhAgahArathI asaMkhya guNa che. tethI ukta jIvane uddalanAmAMkicaramakhaMDanA caramaprakSepe jaghanya pradezasaMkrama maLe evuM vicAratAM lAge che. athavA, ciramakhaMDanA caramaprakSepe je daliko paramAM saMkrame che teno bhAgAra vidhyAtasaMkramanA bhAgahArathI asaMkhya guNa hoya che. AvuM ja kahyuM che te ekendriya vageremAM vaikiya vagerenI thatI P/a kAlIna ulanA mATe hoya, 9mA guNaThANA vageree aMtarmuhUrta kAlIna je ulanA thAya che emAM e bhAgahAra vidhyAtanA bhAgahArathI alpa hovAnA kAraNe vadhu dalika saMkamatuM hovAthI jaghanya na maLatuM hoya. vaLI zreNimAM vidhyAtanI vivekSA na hoya. (anyathA 8mAnA aMta samaye vidhyAtathI jaghanya maLI zake). tethI 7 mAnA caramasamaye je jaghanyapradezasaMkrama kahyo che te saMgata kare che. (khaMDAgamamAM 101 saMkamakaraNa Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhyAtasaMkrama sAtamA guNaThANA sudhI ja kahyo che ane zreNimAM prazasta abadhyamAna prakRtiono yathApravRttasaMkrama kahyo che.) tatva kevaligamyama. Atapa mATe paNa AvI vicAraNA thai zake che. prazna- 48 hAsya, rati, bhaya ane jugupsAno jaghanyapradezasaMkrama kone hoya ? uttara- 48 kSapitakarmAza kSepakane 8 mA guNaThANAnA aMtasamaye (baMdhavicchede) jaghanyapradezasaMkrama hovo kahyo che. 8 mA guNaThANAnI prathamAvalikAnA caramasamaye kema kahyo nathI e samajAtuM nathI. Azaya e che ke paMcendriya jAti vagere zubha prakRtiono jaghanyapradezasaMkrama 8 mAnI prathamAvalikAnA caramasamaye je kahyo che te 18 A kAraNathI ke A badhyamAna prakRtiomAM 8 mAnA prathama samayathI ja azubha abadhyamAna prakRttio guNasaMkramathI AvavA mAMDavAthI e puSTa thavA mAMDe che jethI saMkramAvalikA bAda emAMthI paNa dalikono saMkrama thavAthI jaghanya maLI zake nahI. A ja dalIla prastutamAM paNa kAma kare che, mATe hAsyAdi 4 no paNa 8 mAnI prathamAvalikAnA aMtasamaye jaghanya pradezasaMkrama hevo tarkathI ucita lAgeche. A ja rIte nidrAduika mATe paNa prathamAvalikAnA caramasamaye yogya lAge che. tattva kevaligamya che. paMcendriya jAti vagere prakRtio mATe 4 vAra upazamazreNi mAMDavAno niSedha karyo che te hAsyAdi mATe Avazyaka nathI.. kAraNake paMcendriya jAti vagere to zubha hovAthI baMdhaviccheda bAda paNa eno guNasaMkrama na hovAthI guNasaMkrama dvArA thanAra pracura pradezahAni thAya nahI. jyAre baMdhakALa daramyAna anya azubhaprakRtionA guNasaMkramathI e puSTa ghaNI thai jAya che. paNa hAsyAdi to azubha hovAthI eno guNasaMkrama thavAthI enI pracura pradezahAni thAya che. jo ke 8 mA guNaThaNAno kALa navamAnA kALa karatAM saMkhyAtaguNa che, eTale guNasaMkramathI anyaprakRtinuM AvanAra dalika saMkhyAtaguNa kALa mATe Ave che ane enuM dalika guNasaMkramathI pu0 veThAdimAM je jAya che te saMkhyAtaguNahInakALa mATe jAya che, eTale Avaka-jAvakamAMthI koNa vadhe eno nirNaya karavo Avazyaka che. jAvakano kALa saMkhyAtaguNahIna hovA chatAM vizuddhi anaMtaguNa-anaMtaguNa vadhatI jatI hovAthI guNasaMkrama adhika dalikono thavAthI jAvaka ja vadhu hoya che. eTale ja hAsyAdi 6 nI utkRSTapradezasattAnA adhikAramAM 4 vAra upazamazreNi kahI nathI, jyAre jaghanyapradezasattAnA adhikAramAM karmaprakRti praznottarI - 101 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te kahI che. prazna-49 saMjava trikanA utkRSTapradezasaMkamAdhikAramAM padmaNi mAMDatA pUrve e jIve 4 vAra upazamazreNi mAMDI hoya ke na mAMDI hoya ? uttara-jala kammapayaDI ane kaSAyaprAbhUtacUrNi Abe mAMthI ekeya mAM upazamazreNi mAMDavAnI vAta karI nathI. eTale jaNAya che ke upazamazreNi mAMDayA vinA kSapakazreNi mAMDanAra jIva levo yogya che. zaMkA- upazamazreNimAM saMjaya kolano baMdha jayAM sudhI pravarte che tyAM sudhI emAM apratyA pratyA0 krodha vagere guNasaMkramathI saMkramI saMjava0 krodhane puSTa kare che. baMdhaviccheda thayA bAdato mAtranUtanabaddha dalikaja samayagUna be AvalikA jeTalA kALa mATe yathApravRttasaMkamathI saMjava, mAnamAM saMkrame che. eTale hAsyAdi6nuM dalika guNasaMkamathI adhika saMkamI javAthI emAM jema upazamazreNino niSedha karyo che e rIte ahIM karavAnI jarUra rahetI nathI, kAraNake saMjavalana kodhano guNasaMkama thato nathI. "bhale guNasaMkrama nathI, paNa guNazreNithI to ghaNuM dalika nirjarI javAthI dalikonI puSTi nahIM maLe ne?' evI dalIla karavAnI paNa jarUra nathI, kAraNake eka to saMjavalana mAnAdinA udaye upazamaNi maMDAvIzuM, eTale aMtarakaraNakriyA bAda saMjavalana kodhanI to mAtra eka ja udayAvalikA guNazreNithI nirjaraze. e pUrvopaNa (8mA, mAguNaThANe) guNazreNithI jeTaluM dalikanirja haze, enA karatAM guNasaMkamathI AvanAra dalika te adhika hoya ja che. A vAta enA parathI paNa jANI zakAya che ke paMcendriya jAti vageremAM 8 mA guNaThANAnA chaThThA bhAga sudhI guNasaMkramathI dalika Ave che, baMdhaviccheda bAda potAno guNasaMkrama anyamAM thato nathI, guNazreNithI dalikonI nirjarA 8mAthI 11mA sudhI thAya che, tema chatAM enA utkRSTapradezasaMkama-utkRSTapradezasattA adhikAramAM 4 vAra upazama zreNi mAMDavAnuM kahyuM che. jo upazamazreNi dvArA enuM dalika vadhavAne badale ghaTatuM hota to 4 vAra upazamaNi mAMDavAnuM kahetA nahIM. tethI 9 mAnA amuka bhAga sudhI ja guNazreNinirjarAvALA saMjavalana koinA dalikajaththAmAM to upazamazreNithI vRddhi ja thAya che e nizcita che. to javAra upazamaNi mAMDavAnI vAta kahevI ja joIe samAdhAna- tamArI vAta sAcI che, upazamazreNithI saMjavalana krodhanuM dalito vadhe A saMkramakaraNa 12. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja che. saMjavalana krodhano utkRSTapradezasaMkrama je potAnA caramakhaMDanA caramaprakSepe thAya che te pahelAM emAM madhyama 8 kaSAyonuM pracura dalika AvI gayuM hoya che. ema napuM/ strIvedanuM saMcita thayeluM asaMkhyabahubhAga dalika pu.vedamAM Ave che. hAsyAdi 6 nuM saMcita thayela dalika jo AnupUrvI saMkrama kALe paNa pu0 veThamAM AvatuM hoya to enA dvArA, ane anyathA sIdhuM ja saMjavalana krodhamAM asaMkhyabahubhAgapaNe Ave che. pu. vedanuM potAnuM,ane guNasaMkrama-sarvasaMkramathIAvela A napuM.vedAdinuM badhuM dravya asaMkhyabahubhAgapaNe sarvasaMkrama dvArA saMjavalana krodhamAM ja Ave che, eTale ke nave nokaSAyanu asaMkhyabahubhAga dalika ane 8 kyAyonuM saMkhyAtamA bhAganuM lika chevaTe saMjavalana krodhamAM ja AvavAnuM hoya che. eTale upazamazreNi na mAMDI hoya to nokaSAya vagerenuM dalika saMjavalana krodhane na maLatAM, pota potAnA sthAne ja rahe to paNa, kSapakazreNimAM chevaTe e badhuM saMjavalana krodhane maLI ja javAnuM hovAthI e rIte saMjavalana krodhane koi nukazAna nathI. UlaTuM, upazamazreNi mAMDe to nava nokyAya, 8 kaSAya ane saMjavalana krodha... A badhAnI guNazreNi thavAthI A badhAnuM pracura daulika nirjarI javAthI, ochuM thai javAnA kAraNe kSapakazreNimAM saMjavalana krodhano eTalo dalikajaththo maLI zake nahIM. A ja rIte saMjavalana krodhanuM dalika chevaTe saMjavalana mAnane maLatuM hovAthI ane saMjavalana mAnanuM dalika chevaTe saMjavalana mAyAne maLatuM hovAthI saMjavalana krodha, mAna ane mAyA traNeyanA utkRSTapradezasaMkrama mATe upazamazreNi mAMDavAno niSedha jANavo. zaMkA- A rIte to saMjavalana mAyAnuM moTAbhAganuM dalika paNa chevaTe sarvasaMkrama dvArA saMjavalana lobhane ja maLe che, to enA utkRSTapradezasaMkrama mATe 4 vAra upazamazreNi mAMDavAnI vAta zA mATe karI ? samAdhAna-tamArI vAta sAcI che, saMjavalana mAyAnuM paNa asaMkhya bahubhAga dalika saMjavalana lobhane ja maLI jAya che. paNa, AnupUrvI saMkrama hovAnA kAraNe saMjavalana lobhano e vakhate saMkrama hoto nathI. eno utkRSTapradezasaMkrama to aMtarakaraNayiA pUrNa thavAnA caramasamaye hoya che. tyAM sudhImAM to saMjavalana mAyA vagere koi enAmAM sarvathA saMkramyA hotA nathI, mAtra yathApravRttasaMkrama dvArA thoDA ghaNAM saMkramyA hoya che. tethI upazamazreNi mAMDavAthI guNazreNi dvArA A anya prakRtionuM dalika ochuM thai jAya to paNa saMjavalana lobhane koi vizeSa phera paDato nathI. uparathI karmaprakRti praznottarI 104 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAravAra upazamaNi mAMDavAthI e pote 8 kalAya vagerenA guNasaMkrama dvArA puSTa thayeluM hoya che, jethI potAnA caramasaMkrame eno kaTapradezasaMkrama maLI zake che. jo saMjavalana mAyAno sarvasaMkrama thayA bAda saMvalana lobhano utkRSTapradezasaMkrama maLavAno hota to jarUra, saMjavalana trikanI jema saMjavalana lobha mATe paNa upazamazreNino niSedha karata. hA, saMjavalana lobhanI utkRSTapradezasattA mATe evuM che ja ke saMjavalana mAyAno sarvasaMkrama thaye enI utkRSTapradezasattA thAya che. eTale utkRSTapradezasattAnA adhikAra mATe upazamaNino niSedha karyo ja che. vaLI A saMjavalana lobhanA utkRSTapradezasaMkrama adhikAramAM 4 vAra upazamazreNi je mAMDavAnI che te jo zakaya hoya to) cAra vAra acakavAyodaye mADalI jANavI. eTale saMjavalana lobhanI prathamasthiti eka AvalikA mAtra thavAthI guNazreNithI enuM dalika bahu nirjarI jAya nahIM'. prazna- pa0 zAtAvedanIyano utkRSTapradezasaMkAmaka koNa che? uttara-50 7mI narakamAM guNitakarmA za thai paMcendriya tiryaMcamAM prathama samayathI dIrghakALa sudhI zAtA bAMdhI pachI azAtA baMdhanI prathamAvalikAnA carama samaye utkRSTapradezasakrama hovo kahyo che. AmAM 4 vAra upazamaNi mAMDavAnI vAta kema nathI hI te samajAtuM nathI. jo upazamazreNi mADe to azAtAno guNAMkamAM thavAthI zAtA ghaNI puSTa thAya. pachI paDIne cheke Ave tyAre azAtA baMdhanI prathamAvalikAnA caramasamaye utkRSTapradezasakrama maLI zake. upazamazreNithI zAtA vedanIya puSTa thAya che mATe to zAtAnI ulTapradezasattA mATe savAra upazama zreNi mAMDavAnuM kahyuM che ane zAtAnA jaghanyapradezasaMkrama mATe upazamaNino niSedha karyo che. eTale tatva kevaligamyuM. uccagotra mATe 4 vAra upazamaNi mAMDI pachI paDI mithyAtve javAnuM kahyuM. (kAraNake 4 thA vagere guNaThANe nIcano baMdha na hovAthI uccano saMkrama hoto nathI.) pachI kSapakazreNi mAMDavA mATe pAchuM upara caDavAnuM hoya e pUrve 1le guNaThANe je rahevuM paDe che emAM anekavAra vArApharatI uccanIcano baMdha thayA kare che. emAMthI, upazamazreNithI paDatAM paDatAM 4 thA guNaThANA sudhI Ave tyAM sudhI to mAtra ucca baMdhAtuM hovAthI ane nIca emAM saMkamatuM hovAthI ucca gotra puSTa ja thAya che. tyArabAda bIje ke pahele guNaThANe je prathamavAra nIcano baMdha zaru kare enI saMkamakaraNa Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhAvalikAnA caramasamaye uccano utkRSTa pradezasekama nathI kahyo, kintu have kSapakazreNi mAMDI zIghra siddha thavAno hoya ane e mATe pAcho upara caDavA mAMDe tyAre 1le guNaThANe nIcano je caramabaMdha kare enA caramasamaye utkRSTapradezasaMkama kahyo che. 1 le AvIne prathamavAra nIcanA baMdhanA baMdhAvalikAnA aMtyasamaye je pradezasattA uccanI hoya enA karatAM A carama baMdhanA caramasamaye e sattA ochI hovA chatAM eno utkRSTa pradezasaMkrama jaNAvyo che enAthI jaNAya che ke zIghrasiddha thanAranA karmabaMdho zithila thavA mAMDayA hoya che ane tethI eno vadhu pradezasaMkrama maLe che. A pramANe zrImunicanda mahArAje TIppaNamAM khulAso karyo che. eTale A paNa prazna rahe che ke zAtA mATe paNa 4vAra upazamaNi maMDAvI, pachI zIvra siddha thanArane cheke azAtAnA caramabaMdhanA caramasamaye zAtAno utkRSTa pradezasaMkrama kema na kahyo? ema 4 darzanAvaraNanI utkRSTapradezasattA ane utkRSTapradezasaMkrama anukrame guNitakarmAzane 7 mI naranA caramasamaye ane tyArabAda paMcendriya tiryaMca bhavanI prathamAvalikAnA caramasamaye kahela che. AmAM paNa javAra upazamazreNimAMDI zIvra kSapaka thanArane ulTapradezasatA ane saMkrama kema na kahyA te khyAlamAM AvatuM nathI. kAraNake tarkathI vicArIe to. 4 vAra upazamazreNimAM ane kSapakazreNimAM nidAdikanuM guNasaMkamathI ane thINadvitrikanuM guNasaMkramathI temaja kSapakazreNimAM sarvasaMkamathI pracura dalika badhyamAna A 4 darzanAvaraNane maLyuM hoya che. kadAca ema kahI zakAya ke A pAMceya nidrA sarvaghAtI hovAthI enuM kula dalika paNa cakSudarzanA vagere karatAM anaMtamA bhAge ja hovAthI AvanAruM dalita anaMtabhAganuM Ave jyAre vAra upazamazreNi ane kSapakazreNinI guNazreNithI nirjarI janAra dalika enA karatAM anaMtaguNa hoya, mATe A pramANe kahyuM nathI. to paNa kevaladarzanA to sarvaghAtI hovAthI ene to guNasaMkramAdithI maLanAra dalika ja guNazreNithI khapI janAra dalika karatAM adhika hovuM joIe, ane tethI A rIte kSapaka thanArane eno utkRSTa pradezasakama maLavo tarka thI bhAse che. A badhI tarkathI thayelI vicAraNA jANavI. bAkI atIndriya tatvo evA hoya che ke ApaNA pUlatarka kayAreka emAM kAma lAgatA hotA nathI. jemake, jema pradeza vahecaNImAM baMdhaviccheda bAda sarvaghAtI prakRtinuM dalika, dezaghAtI pravRtione anaMta karmaprakRti - praznottarI 106 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahubhAga maLe che, jyAre anya badhyamAna sarvaghAtI prakRtine eka anaMtamo bhAga ja maLe che, tema jo, sarvaghAtInuM saMkramanuM dalika sarvaghAtI patamrahane mAtra anaMtamo bhAga ja maLatuM hoya to kevaladarzanAne maLatAM dalika karatAM guNazreNithI nirjaratuM dalika ja adhika hovuM saMbhavita hovAthI granthokta parUpaNA saMgata rahe che. prazna-51 saMjavalana krodhano utkRSTapradezasaMkrama kyA kaSAyodaye zreNi mAMDanAra ne hoya ? uttara-51 saMjvalana mAnAdinA udaye zreNimAMDanArane hoya. jo saMjvalana krodhanA udaye zreNi mAMDI hoya to enI prathamasthiti aMtarmuhUrta pramANa thavAthI guNazreNi dvArA vadhu dalika khapI javAnA kAraNe utkRSTa pradezasaMkrama maLe nahIM. A ja pramANe saMjavalana mAna-mAyA mATe mAyA- lobhanA udaye zreNi jANavI. prazna-para pu0 vedanA utkRSTa pradezasaMkrama mATe kayA vedodayA zreNivALo jIva levo? uttara- para hAsyAdi 6AnupUrvI saMkramathI pu. vedamAM saMkrame che ane nathI saMkramatA evA be mata che e pUrve joi gayA.. jo saMkrame che, evo mata laie to pu.vedodayADha jIva levo yogya lAge che, kAraNa ke ene pu. vedano baMdha dIrghakALa sudhI cAlavAthI hAsyAdi 6 nuM vadhAre dalika guNasaMkramathI maLI zake. AnupUrvI saMkrama cAlu thayA bAda hAsyAdi 6 pu. vedamAM nathI saMkramatA, kintu saMjvalana krodhamAM ja saMkrame che evo jo mata lai e to anyavedodayADha jIva lejo. kAraNa ke pu. vedodayAjIvane paNa strIvedano sarvasaMkrama thayA bAda pu . vedamAM koi prakRti saMkramatI na hovAthI saMkramadgArA to pu. veda puSTa thaze nahI. hA, haju aMtarmuhUrta kALa sudhI pu. vedano baMdha cAlu hovAthI e baMdhathI puSTa thaze. paNa sAthe, pu. vedanI prathamasthiti paNa haju aMtarmuhUrta sudhI laMbAyelI hovAthI ane e prathamasthitimAM guNazreNiracanA hovAthI asaMkhya guNa dalika nirjarI jaze. yAda rAkhavuM joie ke baMdhathI prApta dalika karatAM guNazreNithI nirjaratuM dalika asaMkhyaguNa hoya che ane enA karatAMpaNa guNasaMkramathI prApta thatuM dalika asaMkhyaguNa hoya che (jo prApta thatuM hoya to). anyavedodayArlR jIvane to strIveda saMkramI jAya tyAM sudhI ja vedanI prathamasthiti hovAthI tyAra bAda guNazreNi nirjarAthI daliAni thatI nathI. mATe A mate anyavedodayArlR jIvane pu. vedanI utkRSTapradezasattA ane utkRSTapradezasaMkrama maLe saMkramakaraNa 103 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema lAge che.tattva kevaligamyama prazna-53 parAghAta, paMcendriya jAti vagere 12 prakRtionA utkRSTapradezasaMkrama mATe sAdhika 13ra sAgaropama sudhI sakhya avasthA je batAvI che temAM 4 vAra upazamazreNino samAveza kharo ke nahIM? uttara-53 hA, jaghanya pradezasaMkrama mATe upazamazreNino niSedha karyo che enAthI jaNAya che ke upazamazreNi dvArA A zubhaprakRtio anya azubhaprakRtionA guNasaMkamathI puSTa thAya che. prazna-54 kalAyamohanIya ane nokavAyamohanIyano parasparasaMkrama thAya? uttara-pa4 nokavAyone baMdhAtkRSTa nathI kahyA paNa saMkramotkRSTa kahela che. noklAyano utkRSTasthitibaMdha 20 ko. ko. che tyAre utkRSTasthitisattA AvalikAnUna 40 ko. ko. che. eTale kaSAyo to nodhAyomAM saMkrame ja che. vaLI hAsyAdi, zreNimAM saMjavalana kodha mAM saMkrame che e to spaSTa ja che. sAmAnyathI, cAritramohanIyanI sAgata koi paNa prakRti cAritramohanIyanI badhyamAna badhI pravRtiomAM saMkrame che AvuM zAstrIya vidhAna che. eTale kaSAya-nokavAyono paraspara saMkrama thAya che e nizcita che. zaMkA-jo kyAyonuM dalikanolAyamAM jaI zake che to hAsyAdino utkRSTapradezabaMdha je 4 thI 8 mA guNaThANe kahyo che te mAtra 6, 7, 8mA guNaThANe jana kaheta? kAraNake tyAM apratyA pratyA0 kalAya baMdhAtA na hovAthI enA bhAganuM dalika paNa hAsyAdine maLavAthI utkRSTa pradezabaMdha maLe ne. samAdhAna- hAsyAdino utkRSTapradezabaMdha avirata samyaktIne hoya che ema paMcasaMgrahavRttimAM kahela che jeno abhiprAya agamya che). badhazatazUrNi ane karmamaLyavRttimAM 4thI 8 guNaThANe kahela che. A guNaThANAoe mithyAtva baMdhAtuM nathI. eTale enA bhAganuM dalika paNa cAritramohane ja maLatuM hovAthI hAsyAdine adhika maLe. bIje-trIje paNa mithyAtva baMdhAtuM na hovA chatAM utkRSTa yoga na levAthI 4 thI8 guNaThANA kahyA che. paNa ATalA mAtrathI kaSAyano saMkrama nokaSAyamAM thato nathI evuM mAnI levAnI jarUra nathI. baMdha vakhate dalikonuM vibhAjana ane konA bhAganuM dalika kone jAya enI vyavasthA karatAM saMkrama dvArA konuM dalika kone maLe e vyavasthA judI che. AbenuM sAMkarya karavuM joie.eTale ke amuka karmaprakRti - praznottarI 18 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakRtinA baMdhaviccheda bAda e prakRtinuM dalika jene maLatuM hoya emAM ja eno saMkama paNa thato hoya, ane jene na maLe emAM eno saMkrama na ja hoya AvuM na pakaDavuM joie. anyathA, apramatapaNAmAM AhArakazarIranAmakarma bAMdhanAro pramata-guNaThANe Ave tyAre e bAMdhato nathI, ane tyAre enA bhAganuM dalika vaiva taio ane kAzmaNa zarIra nAmakarmane ja maLe che, gatinAmakarma vagerene maLatuM nathI (kAraNake zarIranAmakarmanA bhAge je dalika AveluM hoya emAMthI ja jeTalA 3 ke 4 zarIranAmakamoM baMdhAtA hoya tenA bhAga paDe che,nAmakarmane je dalika maLatuM hoya emAMthI jeTalI prakRtio baMdhAtI hoya eTalA bhAga paDe ema nathI.) paNa eTalA mAtrathI evo niyama na bAMdhI levAya ke AhArakazarIranAmakarmano gatinAmakarma vageremAM saMkrama thato nathI. ema bIje vagere guNaThANe mithyAtva baMdhAtuM na hovAthI enA bhAganuM dalika kavAya-nokaSAyane ja maLe che, paNa eTalA mAtrathI mithyAtvano saMkrama kavAya-nokaSAyamAM thaI zake ema mAnI zakAtuM nathI. eTale saMkrama aMgenI vyavasthA ane baMdha vakhate dalivibhAjananI vyavasthAnuM sAMkarya karavuM yogya nathI. mohanIyakarmanA bhAge Avela dalikanA be vibhAga paDe che. eka darzana mohanIyane maLe che. ane eka cAritramohanIyane maLe che. jyAre mithyAtvabaMdhAtuM na hoya tyAre badhuM ja cAritramohanIyane maLe che. have cAritramohanIyane je dalika maLe che tenA paNa be vibhAga paDe che. eka kavAyane maLe che ekanokavAyane. (A vibhAga paDatI vakhate, kaSAyamahanIyanI keTalI ochI-vanI prakRtio baMdhAya che enI koI gaNatarI hotI nathI e khyAlamAM rAkhavuM. tyArabAda kaSAyane maLelA dalikamAMthI jeTalA 16,12,8 vagere kaSAyo baMdhAtA hoya eTalA vibhAga paDe che. eTale 16 nA badale 12 baMdhAya to 4 pAyo (anaMtA.) na baMdhAvAno lAbha 1ra ne ja maLe che, nokavAyone nahI. ema 12 ke 8 nA badale 8 ke 4 baMdhAtA hoya to na baMdhAtA apratyA -pratyA kavAyonA dalikono lAbha baMdhAtA kaSAyone ja maLe che, nokavAyone nahIM. emanokaSAyane je bhAga maLe che emAMthI eka veda, ekayugalanA be bhAga ane bhaya-jugu ema pAMca baMdhAtA hoya tyAre pAMca bhAga paDe che. ane jyAre (navame guNaThANe) mAtra veda baMdhAya che tyAre nokaSAyanA bhAganuM badhuM dalika e badhyamAna puruSa vedane ja maLe che. e vakhate ja saMjavalana + puruSa veda ema 109 saMkramakaraNa Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mohanI 5 prakRtio baMdhAtI hovAthI mohane maLatA dalijjA pAMca bhAga paDI pu. vedanA bhAge lagabhaga pAMcamA bhAganuM dalika Ave evuM nathI thatuM, kintumohane prApta dalinA kavAya-nokavAya ema be ja bhAga paDI pu. vedane lagabhaga aDadhA bhAganuM dalika maLI jAya che. ane saMjavalana kodhAdine lagabhaga aDadhAmAMthI cothA bhAganuM dalika maLe che. mATe to utkRSTa pade pradezavaheMcaNImAM saMjavalana mAna pachI pu. vedano naMbara che. anyathA pu. vedanA baMdha vakhate mohanI 5 prakRtio baMdhAya che jyAre saMjavalana mAnanA baMdhakALe to mohanI mAtra 3 prakRtio baMdhAvAnI avasthA paNa maLatI hovAthI saMjavalana mAnane lagabhaga trIjA bhAganuM dalika maLe che. jyAre pu. vedane (5 prakRtiono baMdha hovA chatAM lagabhaga bIjA bhAganuM dalika maLatuM hovAthI saMjavalana mAna karatAM e vizeSAdhika hoya che. eTale, kavAyo 12, 8, ke4 baMdhAtA hoya, nokavAyane (hAsyAdine) maLatAMdalikomAM koI phera paDato na hovAthI hAsyAdino utkRSTa pradezabaMdha mAtra 6 thI 8 guNaThANe na kahetAM 4 thI 8 guNaThANe kahyo che. ane to paNa, eTalA mAtrathI, kapAya-nokavAyano paraspara saMkrama hoto nathI evuM mAnavAnI jarUra nathI. hA, kaSAya-nokaSAyono paraspara tibukasaMkrama hoto nathI ema ApaNe kaSAyaprAbhUtacUrNinA akSaro parathI nirNaya karI zakIe chIe. kaI rIte ? A rItehAsya, rati, arati ane zoka A 4no utkRSTapradezodaya guNitaka za lapakane 8 mAnA caramasamaye kahyo che. ane e vakhate ene bhaya, juguno udaya hovo na joie ema jaNAvyuM che. AnuM kAraNa e spaSTa che ke A beno anudaya hoya eTale tibuksakamathI e benuM dalika hAsyAdine maLavAthI hAsyAdinA udaya pAmatA dalikono jaththo vadhe. ema bhayanA utkRSTa pradezodaya mATe jugano ane jugurunA utkRSTa pradezodaya mATe bhayano anudaya levAnuM kahyuM che. ema, arati-zokanA jaghanya pradezodaya mATe bhaya- juguno paNa e vakhate vipAkodaya hovo joIe ema jaNAvyuM che. (hAsya-rati-bhaya-jugu mATe AvI koi vizeSatA eTalA mATe nathI jaNAvI ke eno jaghanya pradezodaya mRtyupAmIne deva thayela upazAMta kayAya jIvane devabhavanI prathamAvalikAnA caramasamaye kahyo che. e vakhate bhaya-guno jo anuya hoya to udayAvali bahAra ja prathama sthiti thai hovAthI vivakSita samaye karmaprakRti - praznottarI 110 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udaya pAmanAra niSekamAM enuM koI dalika ja na hovAthI stibuka saMkamathI paNa hAsyAdine koi lAbha thaI zakto nathI.) A badhAthI jaNAya che ke hAsyAdi 6no to paraspara stibuka saMkrama thAya che kAraNake bhaya-jugu no hAsyAdimAM thAya to hAsyAdino bhaya-jugumAM na thAya ema mAnavAne koI kAraNa nathI.) paNa anaMtA 4, apratyA0 4 ane pratyA0 4 A 12nA utkRSTa pradezodaya vakhate bhayajugu na anudaya levo ema jaNAvyuM nathI ke aMnatA04nA jaghanya pradezodaya mATe bhaya-jugu no vipAkodaya levo ema jaNAvyuM nathI.(4 saMjava0 nA utkRSTa pradezodaya vakhate A kazAnI sattA ja hotI nathI ane jaghanyapradezodaya vakhate bhaya-juga0nA udaya- anudayathI hAsyAdinA jaghanya pradezodaya mATe upara kahyuM tema koI phera paDavAno hoto nathI. mATe enI vicAraNA ahIM Avazyaka nathI.) jo bhaya-jugu nuM dalika tibukasaMkramathI kaSAyomAM jatuM hota to upara pramANe anudaya-udaya avazya kahyA hota. mATe nizcita thAya che ke pAya-nokavAyono paraspara stibuksakama hoto nathI. jo nokaSAyono kaSAyamAM nathI thato, to kaSAyono nokaSAyamAM mAnavAne paNa koI kAraNa nathI.) A ja kAraNasara have e paNa samajAya che ke zreNimAM saMjavo krodhAdinA udayaviccheda bAda paNa eka AvalikA jeTalI prathama sthiti avaziSTa hoya che jyAre pu. vedanA udayaviccheda bAdata hotI nathI. kAraNa spaSTa che ke saMjave krodhAdinI to bAkI rahela prathamasthitinI eka AvalikA tibukasaMkramathI saMbhava mAnAdimAM saMkamI khapI jAya, paNa puvedanI jo eka AvalikA prathamasthiti zeSa rahI hoya to e konAmAM tibuksakamathI saMkramI khape ? kAraNake e saMjava0 kodhAdimAM te saMkamI zaktI nathI. mATe enI 1 AvalikA zeSa rahetI nathI. prathamasamyakatva prAptikAle mithyAtvamohanIyanuM je aMtara thAya che temAM mithyAtvamohanIyanI prathamasthiti mithyAtvanA udayakALa jeTalI ja thAya che. paNa eka AvalikA vadhu thatI nathI. A vAta paNa AvA kAraNanI lpanAnuM samarthana kare che. kAraNakemithyAtvanI eka AvalikA bAkI raheto e zenAmAM tibuksakamathI saMkamI khape ? kAraNa ke mithyAtvamohanIyano udayaprApta cAritramohanIyamAM stibuksakama hoto nathI. vaLI kaSAyaprAbhUtacUrNimAM napuM.vedanA jaghanya pradezodaya mATe paNa bhaya-jugu nA 111 saMkamakaraNa Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udaya-anudayanI vivakSA karI nathI. enAthI evuM mAnavuM paDe ke hAsyAdinuM dalika stibuksakamathI jema kaSAyamAM nathI jatuM tema vedamAM paNa jatuM hovuM na joie, ane tethI vedanuM paNa temAM AvatuM hovuM na joie. jo ke nava nokavAyono paraspararsakama na mAnIe to eka prazna Ubho thAya che ke zreNimAM 9mA guNaThANAnA prAraMbhathI nokaSAyomAMthI mAtra eka vedano ja udaya hoya che, hAsyAdi6mAMthI ekeya no nahIM. te e vakhate hAsyAdino sTibuksakama zemAM thAya? thato nathI ema to mAnI zakAtuM nathI, kAraNake aMtaramAM praveze tyAM sudhI pradezodaya cAlu ja hoya che. A prazna Ubho thAya che ene dUra karavA nIcenA be vikalpo vicAravA paDe che. (1) jyAM sudhI hAsyAdi 6 mAMnI koipaNa prakRti udayamAM hoya tyAM sudhI emAMnI anudayavALI prakRtino tibukasaMkrama e udayavALI prakRtimAM ja thAya che. vedamAM nahI. paNa jyAre e 6mAMnI eke ya no udaya na hoya tyAre e 6no tibuksakama udayaprApta vedamAM thAya che. athavA (2) hAsyAdi 6 mAMnI anudayaprApta prakRtinuM dalikartibuksakamathI haMmezA udayaprAptavedamAM paNa jAya ja che. kaSAyaprAbhUtacUrNimAM napuM.vedanA jaghanyapradezodaya mATe e vakhate bhaya-jugu0no udaya hovo joIe evuM spaSTa bhale nathI kahyuM , chatAM e upalaNathI samajI levAnuM hoya. AmAM kharuM tattva bahuzrutagamya che. prazna-pa5 matijJAnAvaraNAdi dezaghAtI prakRtiono kevalajJAnAvaraNAdi sarvaghAtI pravRtiomAM je saMkrama thAya che, temAM enA sarvaghAtI spardhako ja saMkrame ke dezaghAtIspardhako paNa? uttara-pa5 banne prakAranA spardhako saMkrame che. savAgata dezaghAtI spardhakonA dalinA eka anaMtamA bhAganA dalikomAM rasaudvartana thai e spardhako sarvighAtI banIne sarvaghAtI prakRtimAM saMkrame che. ema sarvaghAtI prakRtinA sarvaghAtI spardhako dezaghAtI prakRtimAM sarvaghAtI spardhaka tarIke saMkrame che. tema ja dezaghAtI rUpe thaIne paNa saMkrame che. jo ke zreNimAM jyArathI mana:paryava jJAnAva vagere badhI pravRtiono dezaghAtI rasa ja baMdhAvA mAMDe che tyArabAda paNa kevalajJAnAno saMkrama to cAlu hoya che. ane rasasaMkrama to patagrahaprakRtinA badhyamAna rasa sudhI ja thAya che, eTale tyArathI kevalajJAnAva nA sarvaghAtI rasaspaddhakonI bhegI apavartana karI ene dezaghAtI karmaprakRti - praznottarI 11ra Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasavALA karIne ja matijJAnA vageremAM saMkramAve che. prazna-pa6 uccagotrano utkRSTa pradezasaMkrama Apaka thavA pUrve 1lA guNaThANe nIcenA carama baMdha kahyo che je yathApravRttasaMkrama hoya che. to AnA badale teukAya-vAukAyamAM uccagotranI udavelanAnA aMte je sarvasaMkrama kare tene utkRSTa pradezasaMkrama tarIke kema na kahyo? uttara-pa6 teukAya- vAukAyamAM gayela jIva uccagotranI uvelanA P/a kALe kare che. ATalA kALa sudhI nIcenIcenAM puSTaniko to khapI-khapIne nirjarI ja gayA hoya che. eTale jayAre "sarvasaMkrama thAya che tyAre zeSa raheluM dalika eTaluM badhuM ochuM hoya che ke jethI udayAvalikA sivAyanuM e badhuM dalika saMkamatuM hovA chatAM, yathApravRttathI je dalika saMkame enA karatAM ochuM hoya che. sAmAnyathI, aMtarmudramAM * je udavelanA thatI hoya enA aMte thatAM sarvasaMkramathI ja utkRSTa pradezasaMkrama maLI zake che, P/a kAlIna ulanAnA aMtabhAvI sarvasaMkamathI nahIM. 113 saMkramakaraNa Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udvartanA-apavartanA karaNa prazna-1 sthitibaMdha, sthitisattA ane sthitikALano taphAvata zuM che? uttara-1baMdha dvArA racAtA sthitinikomAM,baMdhasamayathI dUramAM dUra je niveka hoya teno kALa sthitibaMdha kahevAya che. vartamAna samayathI dUramAM dUra je niSeka baMdha yA saMkramathI racAyelo vidyamAna hoya teno kALa sthitisarA kahevAya che. karmadalika AtmA para jeTalo kALa rahe ene sthitikALa kahevAya che. amuka jIva vivakSita samaye 20 ko. ko. sAgaro jeTalo napuM. vedano utkRSTa sthitibaMdha kare che. A baMdhathI prApta dalikothI jeniko racAze temAMno chello niSeka 20 ko. ko. sAgaropame udayamAM AvI zakavAnI yogyatAvALo haze. tyArabAda udayamAM AvI zake evo koi niSeka baMdhathI racAto nathI. mATe sthitibaMdha 20 ko. ko. sAgaze. kahevAya che. have, A ja vivakSita samaye pAyamohanIyano 40 ko. ko. sthitibaMdha karyo che. eTale ke eno chello niSeka 40 ko. ko. sAgaropame udayamAM AvI zake evo che. baMdhAvalikA bAda kaSAyamohanIyanI AvalikAnUna 40 ko. ko. sthiti je vidyamAna che te napuM. vedamAM saMkramaze. eTale have napuM. vedanI sthiti paNa AvalikAnUna 40 ko. ko. thaze. eTale ke AvalikAnUna 40 ko. ko. sudhInA napuM. vidanA niko paNa vidyamAna maLaze. A napuM. vedanI sthitisattA che. vaLI e ja vivakSita samaye baMdhAyela dalika udvartanA pAmI pAmIne paNa vadhumAM vadhu 70 ko. ko. jeTalo kALa ja AtmA para rahe che enAthI adhika nahI... mATe ko. ko. e utkRSTa sthitikALa che. ema koi dalika vivAhita samaye baMdhAIne 2000 varSa abAdhAthI upara 20 ko. ko. sudhInA koipaNa niSekamAM goThavAyuM ane baMdhAvalikA bAda udIraNAthI udayasamayamAM paDI nirNa thayuM to e samayAdhikAeka AvalikA jeTalo kALa mATe ja AtmA para rahyuM hovAthI e dalika mATe sthitikALa samayAdhika 1 AvalikA kahevAya. A sAMparAyika karmadalino jaghanya sthitikALa che. sakalAyabaMdhathI AtmA para coMTeluM koi paNa dalika samayAdhikAeka AvalikA pUrve te AtmA parathI ukhaDI zakatuM nathI ja. 70 ko. ko.sAgarono je sAteya karmono utkRSTa sthitikALa che te karmasthiti kahevAya che. prazna-2 vivakSita samaye thatA baMdhanI abAdhA sudhImAM je karmalatAono karmaprakRti - praznottarI 114 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitikALa pUrNa thaI jAya che emAM udvartana thatI nathI. je karmalatAnAbaMdhasamayathI >> ko. ko sAgaropama jeTalo sthitikALa abAdhAnI upara eka samaye pUrNa thAya che te karmalatAnA udayAvalikA bahAra rahelA nikamAMthI dalikonI uddavartanA thAya che ane abAdhAnI upara je A ja karmalatAno aMtima eka niSeka gayo che temAM te dalikononikSepa thAya che ema jaNAvyuM che. ahIM prazna Ubho thAya che ke uddavartanAmAM jaghanya nikSepa paNa AvalikAno asaMkhyamo bhAga che, je nikonA dalikone AnAthI ocho nikSepa ja maLavo zakya hoya temAMthI uddavartana thatI nathI. to A karmalatAmAMthI paNa udavartanA thavI na joIe, kAraNake eka samayathI adhika nikSepa zakaya nathI. uttara-2 dhAro ke 7000 samaya = 90 ko. ko.sAgazepama, 00 samaya=7000 varSa abAdhA..10 samayanI AvalikA che. jIva 69901 mA samaye pahoMcyo che ane tyAre 20 ko. ko. (2000) baMdha kare che. eTale e vakhate 2000 varSa (200 samaya) abAdhA che. eTale ke 69901 thI 30100 abAdhA che. prathamasamayabaddha karmalatA 70000 mA samaye pUrNa thAya che, eTale e abAdhAnI upara gai nathI. ema bIjA samayabaddha karmalatA 70001 mA samaye pUrNa thAya che, eTale e paNa abAdhAnI upara gai nathI. ema thAvat 100 mA samayanI karmalatA 100 mA samaye pUrNa thAya che, eTale e paNa abAdhAnI upara gai nathI. eTale A 100 latAomAMthI to uddavartanA thatI nathI. have 101 mA samaye baMdhAyelI karmalatAno cheDo 70101 mo samaya che, eTale ke e karmalatAno aMtima niSekaabAdhAnI upara gayo che. tethI e karmalatAnA udayAvalikAnI (19901 thI 6910 sudhInA nikonI) uparanA(19911mA vagere)niSekamAMthI dalikonI udvartanA thai 70101 mAnikamAM nikSepa thaze. 70102 mArSika vageremAM edalikononikSepa thai zakto nathI, kAraNake e karmalatAnA dalikono 7000 kALa pUrNa thaI jAya che. eTale tamAze prazna che ke A eka ja niSekamAM nikSepa zakya na hovAthI (kAraNake jaghanya nikSepa paNa AvalikAno asaMkhyamo bhAga= dhANe ke 2 to hovo joie) 100 mA samaya sudhInI karmalatAonI jema 101 mA samaye baddha karmalatAmAMthI paNa udvartana thavI na joIe. paNa A tamAze prazna barAbara nathI, kAraNake A jaghanya nilepa AvalikA vaje kahyo che te eka ja karmalatAnA amuka vivaNita niSekamAMthI udvartanA-apavartanAkaraNa 115 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upaDelA dalika mATe nahI, paNa judA judA samaye baddha judI judI karmalatAonA e naMbaranA niSekamAMthI upaDatA dalika mATe. eTale ke udayAvalikA bahArano prathama (69911mo) niSeka je che emAM jema 121 mA samayabaddha karmalatAnA daliko che ema 1 thI 100 samaya baddha daliko temaja 102 vagere samaya baddha daliko paNa che. 69911mA samaye udaya pAmavAnI yogyatAvALA dalikono samUha e 69911 mo niSeka che (ahI judAjudA samaye baMdhAyelI karmalatAonA A ja samaye udaya pAmanAra niSekone eka ja niSeka tarIke gaNavAno che e khyAlamAM rAkhavuM)A nikamAM je 1 thI 100 samaya sudhImAM baMdhAyelA daliko che tenI to udavartanA thatI nathI. 101 mA samaye baddha dalikonI uddavartanA thai 101 mA nikamAM nikSepa thAya che. ema 102 mA samaye baddha dalikonI uddavartanA thai 70101 ane 010mAM nikamAM nikSepa thAya che. 103 mA samayanI karmalatAnI uddavartanAthI 30101 thI 7103 mA nikamAM nikSepa thAya che. ema uttarottara jANavuM. eTale 69911 mA niSekamAMthI je udavartana thAya che teno nikSepa kAMi eka ja nikamAtramAM thAya che evuM nathI ke jethI eno niSedha karavo Avazyaka bane. prazna-3 nircAghAtabhAvinI sthiti apavartanAmAM jaghanya nilepa ane jaghanya atisthApanA keTalI hoya che? uttara- 3 udayAvalikA bahAra rahela sthitinI jyAre apavartana kare che tyAre eno jaghanya nilepa samayAdhika 1/3 AvalikA hoya che ane AvalikAno zeSa bhAga ati sthApanA hoya che. AvalikAnA samayo cothA asaMkhe che. e tayugma saMkhyA hovAthI 4vaDe bhAjaya rakama che. tethI AvalikA barAbara dhAro ke 16 samaya (4 vaDe bhAjaya ane 3 vaDe bhAgatAM 1samaya zeSa vadhe evI koi rakama hoya to samayAdhika V3 AvalikA= 6 samaya jeTalo jaghanya nikSepa maLe ane zeSa AvalikA=10 samayaH samayagUna AvalikAnA 2/3 bhAga jeTalI jaghanya atisthApanA maLe. have AvalikA barAbara jo 12 samaya (4 ane 3 bane vaDe ni:zeSa bhAjapa hoya evI rakama) hoya to samayAdhika V3 AvalikA= 5 samaya jeTalo jaghanya nikSepa ane zeSaAvalikA= 2/3 AvalikA-1= 7 samaya jeTalI jaghanya ati. maLe. karmaprakRti cUrNimAM jaghanya atisthApanA jaghanya nikSepa karatAM traNasamayagUna dviguNa hovI jaNAvI che. eTale cUrNikAranA abhiprAya AvalikAnA samayo ja karmaprakRti - praznottarI 116 116 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane 3 bane vaDe ni:zeSa bhAjaya hoya evI rakama che. (jethI jaghanya nikSepa 5 samaya karatAM 7 samayanI atio 3 samayajUna viguNa (10-3= 7) thAya. kaSAyaprabhutAcUrNimAM samayagUna AvalikanA 2/3 bhAga jeTalI ati sthApanA ane samayapUna AvalikAnA 43 bhAga karatAM eka samaya adhika jeTalo jaghanya nilepa kahelo che. eTale enA mate AvalikA=16 samaya jevI rakama che. prazna-4 udvartana ane apavartanA kyA niSekamAMthI thatI hoya tyAre nikSepa ane ati sthApanA bane tulya maLe? uttara-4 nircAghAte udvartanAmAM sAgatasthitinA agrabhAgathI 2 AvalikA pUrvano ja niSeka hoya (eTale dhAro ke 10000 samaya sthitisarA che. samayanI AvalikA che to 99ra monika) temAMthI thatI udvartanAmAM 9993 thI 1996 mAnika svarU5) eka AvalikA atisthApanA ane (9997thI10000mAnika svarUpa) eka AvalikA nikSepa maLaze. vyAghAtabhAvinI udvartanAmAM sattAmata sthiti karatAM AvalikAnA be asaMkhyamAM bhAga jeTalI ke be AvalikA jeTalI adhika sthiti baMdhAtI hoya tyAre savAgata caramaniSekamAMthI thatI uddavartanA mATe atisthApanA ane nikSepa tulya maLaze. dhAroke 10000 samaya sthitisattA che. 12 samayanI AvalikA che. 3 samaya emAla che. to jyAre 10006 samaya sthitibaMdha haze tyAre 10000 mAninA daliko mATe 10001 thI 10003 sudhI 3 samayanI atisthApanA ane 10004thI 10006 sudhI samayano nikSepa maLaze. ema 1024 samaya sthitibaMdha haze tyAre 10001 thI1001ra sudhI AvalikA atisthApanA ane 10013 thI 10024 sudhI 1AlikAno nikSepa maLaze. nircAghAte apavartanAmAM, udayAvalikA ane pachInI AvalikAnI uparano je niSekahaze temAMthI thatI apavartanAmAM nikSepa ane ati sthApanA tulya hoya che. 4 samayanI AvalikA hoya to mAnika mATe8 thI panika svarUpa eka AvalikA atisthApanA ane 4 thI 1(udayasamaya) svarUpa udayAvalikA e nilepa maLaze. vyAghAtabhAvinI apavartanAmAM, koipaNa niSeka mATe Avo saMbhava che ke nahIM te vicArIe. utkRSTa ati sthApanA samayagUna zAtyamAnakhaMDa jeTalI ja kahI che 117 udvartanA-apavartanAkaraNa Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenAthI jaNAya che ke enuM dalika ghAlyamAnakhaMDamAM paDatuM nathI. ghAlyamAnakhaMDanI nIce ja paDe che. vaLI, sthitighAta vageremAM caramakhaMDa, dvicarakhaMDa karatAM moTo hoya che. tethI dvicarama vagere koipaNa khaMDa ukerAto hoya tyAre e umerAtA khaMDa karatAM sattAgata nIcenI sthitio (ke je nikSepa banavAnI che te ja vadhu rahetI hovAthI atisthApanA karatAM nikSepa ja vadhu maLe che. have, caramakhaMDa jyAre ukerAya che tyAre apavartanAthI dalika e caramakhaMDamAM te paDatuM nathI. vaLI, prAya: koI udayavatI prakRtimAM mAtra udayAvalikA bAkI rahe e rIte caramakhaMDa ukerAto hoya evuM maLatuM nathI. badhAmAM aMtarmu. sattA avaziSTa hoya tyArathI ja sthitighAta baMdha paDI jAya che. eTale e aMtarmu. sattA caramakhaMDanI bahAra hovAthI emAM apavartanAthI dalikanikSepa thAya che, paNa caramakhaMDamAMna thAya. jemake samyakvamohanIya, jJAnA.. 14 sayogIne udayaprApta prakRtiomAM. vaLI, caramakhaMDa karatAM e avaziSTa aMtarmuhUrta nAnuM hoya che. tethI caramakhaMDanA prathamaniSekathI, e avaziSTa aMtarmuhUrta pramANa niko pachIno je niveka haze tenI mATe ati sthApanA ane nikSepa tulya maLaze. kAraNa ke potAnI nIce rahelA (caramakhaMDanA) niko ati sthApanA tarIka chUTavAnA che ane avaziSTa aMtarmuhUrta pramANa bahAranA niveka nikSepa banavAnA che je bane tulya che. eka mata evo che ke ghAtyamAna khaMDanuM dalika, e khaMDane umeravA mATe je aMtarmuhUrta kALa lAgavAno hoya tenA mAtra caramasamaye ja e khaMDamAM paDatuM nathI. dvicarama vagere samayoe to eka AvalikA atisthApanA choDI e ghAyamAna khaMDamAM ane enI nIcenAnikomAM badhe paDe che. samayapUna ghAtyamAnakhaMDajeTalI utkRSTa ati sthApanA je kahI che te tene khaMDane ukeravAnA mAtra caramasamaye ja jANavI. bAkInA samayamAM te AvalikA pramANa ati sthApanA ja hoya che. upara, caramakhaMDanA je niSeka mATe atisthApanAne nikSepa tulya kahyA che e ja niSeka mATe, A mate paNa e be tulya maLaze, paNa e caramakhaMDane ukeravAnA mAtra caramasamaye maLaze, e pUrve nahIM. prazna-5 baMdhanakaraNamAM je DAyasthiti che ane apavartanAmAM je DAyasthiti che e bane eka ja che ke bhinna ? uttara-5 bhinna che. kAraNake baMdhanakaraNamAM je DAyasthiti kahI che te aMta: ko. ko. sAgaro. pramANa che evuM tyAMnA 22 bolanA alpabadutva parathI jaNAya che. e karmaprakRti - praznottarI 118 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alpabadutvamAM 17mA naMbare DAyasthiti kahIne pachI 18 mA naMbare aMta: ko. kone enA karatAM saMkhyAtaguNa kahela che.vyAghAtabhAvinI apavartanAmAM utkRSTa nikSepa dezonaDAyasthiti kahyo che ane utkRSTa nikSepa karatAM sarvakarmasthiti vizeSAdhika kahela che. eTale jaNAya che ke e DAyasthiti-aMta:ko.ko.nyUna utkRSTasthiti- pramANa che. mATe A banne DAyasthitio judI che. baMdhanakaraNamAM je DAyasthiti che te upara caDavA mATe che jyAre vyAghAtabhAvinI apavartanAmAM je DAyasthitinI vAta che te nIce utaravA mATe che. eTale ke evuM jaghanya sthitisthAna ke jyAMthI jIva anaMtara samaye utkRSTasthitibaMdha karI utkRSTasthitisthAna sudhI pahoMcI zake ene baMdhanakaraNamAM DAyasthiti tarIke kahela che. utkRSTasthitisattA dharAvato jIva utkRSTathI jeTalA dIrghatamaAyAmavALA sthitikhaMDane ukerIne sIdho aMta: ko. ko.sattAvALo thaI jAya e AyAmane apavartanAmAM DAyasthiti tarIke kahela che. (apavartanA saMbaMdhI DAyasthitinI A vyAkhyA paNa paMcasaMgrahAnusAre jANavI, kema ke emAM utkRSTa kaMDa kanuM pramANa DAyasthiti jeTaluM kahyuM che. karmaprakRtimAM enuM pramANa dezonaDAyasthiti jeTaluM kahyuM hovAthI jaNAya che ke evo utkRSTasthitighAta jyAre kare tyAranI sthitisattA ja enA mate DAyasthiti tarIke abhipreta che.) Ama baMdhanakaraNokta DAyasthiti ane apavartanAkarANokta DAyasthiti judI judI che. vaLI sthitisattAnI utkRSTavRddhi karatAM utkRSTa hAni adhika hoya che. tethI baMdhanakaraNokta baddha DAyasthiti karatAM apavartanAdhikAranI A DAyasthiti moTI hoya che e jANavuM. prazna-6 vyAghAtabhAvinI rasa apavartanAmAM rasaghAta keTalo thAya che? uttara-6 sAgata anubhAgano anaMtabahubhAga rasa khaMDAya che ane eka anaMtamo bhAga rasa zeSa rahe che. AvuM enA parathI jaNAya che ke kaMDaka karatAM sarvaanubhAga vizeSAdhika kahevAmAM Avela che. prazna-7 anubhAganI apavartanAnA alpabadutvamAM vyAghAtabhAvinI apavartanAnA utkRSTa anubhAga kaMDaka karatAM utkRSTa nikSepane vizeSAdhika kahyo che. zAtyamAna anubhAgakhaMDake je anaMtabahubhAga rasaspaddhavALo che temAM nikSepa to thato nathI, aghAtyamAna rasa to anaMtamo bhAga ja che, to nikSepa vizeSAdhika zI rIte? uttara-7 e utkRSTarnikSepa vizeSAdhika je kahyo che te nircAghAte apavartanAno utkRSTanikSepa che. emAMtacaramaspardhannAdalikonI apavartanathaiatisthApanAgata 119 udvartanA-apavartanAkaraNa Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spardhako chUTI zeSa saghaLAM spardhakomAM nikSepa thAya che, mATe e utkRSTa anubhAgadaMDakathI vizeSAdhika maLavAmAM koi asaMgati nathI. prazna-8 sthitiapavartanAmAM utkRSTanikSepa samayAdhikabeAvalikAnUna utkRSTasthiti jeTalo kahyuM che. Ano artha e thAya ke utkRSTasthitibaMdha thayA bAda baMdhAvalikA vItye tarata apavartana thAya che ane eka ati sthApanA AvalikA temaja apavartamAna caramaniSekasivAya sarvatranikSepathAya che. to zuM ukTasthitibaMdha thayA bAda eka AvalikA pachI tUrta sthitighAta thAya? uttara-4 A utkRSTanilepa je kahyo che te nircAghAtabhAvinI apavartanAno che ane ene baMdhAvalikA bAda thavAmAM koi doSa nathI. eTale vyAghAtabhAvinI apavartanA eka AvalikA bAda tUrta thavA mAMDe evuM AnA parathI phalita thatuMnathI. utkRSTasthitibaMdha karyA pachI aMtarmuhurta sthitighAta thai zake, eka AvalikAe nahI. prama- sthitinI uddavartanA apavartanAne anusAre ja rasanI uvartanAapavartanA thAya evo niyama kharo? uttara - 9 TIkAkAroe rasanI uvartanA apavartanA mAM Avo niyama mAnyo che. ane tethI je sthitiniko uddavarcamAna hoya temAMnA dalikonA rasaspardhakanI paNa udvartana thAya ane, e sthitinikonA udvartita dalikono je sthitinikomAM nikSepa thAya e ja sthitinikomAM rahelA dalitonA rasaspardhakomAM udvartita rasaspardhakano nikSepa thAya. eTale uparanA AvalikA + A = jeTalAM sthitinikomAMthI sthitiudvartanA nathI thatI, to emAMthI rasauddavartanA paNa thatI nathI. mULakAra ane cUrNikAre uparanA je anaMtA rasaspardhakonI udvartanAno niSedha karyo che te spardhako A niSekomAM hoya che ema TIkAkAroe jaNAvyuM che, ane tethI emAMthI udavartanA thatI nathI. e ja rIte nIcenA anaMtAspardhakomAMthI apavartanA thatI nathI vagereno artha TIkAkAroe evo karyo che ke sAgata prathama spardhakathI lai anaMtA spardhako udayAvalikAmAM hoya che, ane udayAvalikAmAMthI jema sthitiapavartanA nathI tema rasaapavartanA nathI. udayAvalikAnI upara prathama samayamAMthI sthitiapavartana thai jema samayAdhikav3 AvalikAmAM nilepa thAya che tema udayAvalikAbahAranA e prathamaniSekagata dalikonA rasanI apavartana thaI samayAdhika 13 AlikAnA niSekomAM je rasaspardhako hoya temAM nikSepa thAya che karmaprakRti - praznottarI 1ra0 a Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityAdi. TUMkamAM, je sthitinikomAMthI sthitinI udavartana ke apavartana thAya e ja sthitinikomAM rasanI paNa udavartana ke apavartana thAya che ane je nikomAMuddavartita ke apavartita dalikono nikSepa thAya che e ja niSekagata rasamAM udavartita ke apavartita (rasayukta) dalikono nikSepa thAya che. TIkAkAroe. Ama saMpUrNatayA sthitinI udavartanA apavartanAne anusAre ja rasanI udavartanA apavartanA zA mATe mAnyA che eno abhiprAya jANI zakAto nathI, kAraNake Avo niyama mAnavAmAM nIce mujabanA aneka prazno UbhA thAya che. TIkAkAroe AvuM je mAnyuM che eno phalitArtha e thAya che ke udayasamayanA dali komAM sattAgata jaghanya rasaspardhakathI spardhako rahevA zaru thayA che. jema jema nika upara jaie tema tema upara - uparanA spardhakone te nikamAM rahyA che..yAvata utkRSTa taraphanA rasaspardhako caramaniSekamAM rahyA che. 1.sauthI jaghanyarasapUrvakamAM jeTalA daliko che enA karatAM bIjA spardhakamAM vizeSahIna pradezo che, ema uttarottara vizeSahIna-vizeSahIna pradezo che. AvA anaMtA spardhako jAya tyAre eka dviguNahAninuM sthAna Ave AvA dviguNahAninA sthAno paNa anaMta che, paNa enA karatAM ekadviguNahAnisthAnanA AMtarAmAM rahelA sthAno anaMtaguNa hoya che. atisthApanA ane jaghanya nilepa bannemAM anaMtA dviguNahAninA sthAne hoya che evuM alpabadutva parathI jaNAya che. kAraNake alpabadutvamAM pradezanI dviguNahAni vaccenA aMtara karatAM jaghanya nikSepane anaMtaguNa ane enA karatAM jaghanya atine anaMtaguNa kahela che.). pradezanI dviguNahAninA anaMtA sthAno jAya eno artha e thAya ke anaMtaguNahAni thai gai. (anaMtI vAra aDadhA- aDadhA thavAthI pariNAma anaMtamo bhAga ja rahe e spaSTa che.) eTale ke je rasaspardhakamAMthI dalika udvartana mATe upaDe che e. atisthApanAne oLaMgI pachI je rasaspaddhaka mAM nikSipta thaze e rasaspardhakamAM udvartana pAmatA rasaspaddhaka karatAM anaMtabhAganA ja dalika hovA joIe. e pUrvanA saghaLAM spardhako atisthApanA tarIke oLaMgAi javA joie. have sthitinikono vicAra karIe. prathama nikamAM sarvathI adhika pradezo hoya che 121 uddavartanA-apavartanAkaraNa Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je uttarottara niSekamAM vizeSahIna-vizeSahIna thAya che. ema P/a jatAM dviguNahAninuM sthAna Ave che. AvA dviguNahAninA kula sthAno paNa asaMkhya ja che. eTale ke prathamanika karatAM caramaniSekamAM paNa asaMkhyamA bhAganA ja daliko hoya che. eTale koipaNa niSekamAM anaMtamA bhAganA daliko to na maLavAthI, dvicaramasudhInA saghaLAM niko atisthApanAmAM ja oLaMgAi jaze ane mAtra caramaniSekamAM je anaMtAspardhako rahyA hoya temAMnA prAraMbhika anaMtAspardhako choDI pachInA spardhakomAM nikSepa thAya che evuM mAnavuM paDe, je yogya nathI. (jo ke, prathamaniSekathI laI uttarottara dareka nikomAM anaMtA anaMtA rasaspardhako rahyA che. emAMnA prathama spardhakyI e ja niSekanA anaMtA spardhako bAdanA spardhakomAM dviguNahIna pradezo che. e ja niSekamAM AvA dviguNahAninA anaMtA spardhako AvI jAya che. e pachI bIjA niSekamAM paNa dviguNahAninA anaMtA spardhako che, ane chatAM, prathamaniSanA badhA spardhakonuM bheguM dalika, bIjA niSekanA badhA spardhakonA bhegA dalika karatAM vizeSahIna ja thAya e rIte e spardhako goThavAyA hoya evuM mAnI zakAya che. tethI A Apatti ApI zakAtI nathI, kemake AvalikA pramANa niko pasAra thavAthI nikagatakula dalika vizeSahIna ja thayuM hovA chatAM, te te niSenA jespardhakamAMthI dalika upaDe e spardhakanI apekSAe anaMtaguNahIna dalikavALuM spardhaka sthiti udavartanAnI atisthApanA svarUpa AvalikA bAdanA niSekamAM maLI zake che. eTale emAM nikSepa paNa thai zake che. tema chatAM, AvalikAmAM atisthApanA pramANa anaMtArasaspardhako jo AvI gayA che, to jaghanya nilepa ke je enA karatAM anaMtamA bhAgapramANa spardhako ja che te to eka ja nikamAM AvI javAthI AvalikAnA asaMkhyamA bhAga pramANa niSekagata paddhakomAM jaghanya nikSepa thAya che e vAta asaMgata rahe che.) (2) abAdhAnI uparanA nikomAMthI thatI sthiti udavartanA mATe ati sthApanA eka AvalikA hoya che. ane te te niSekamAMthI thatI rasa udavartana mATe paNa e ja eka eka AvalikA gata spardhakone atisthApanA tarIke svIkAryA che. paNa upara-uparanA AvalikAgata spardhakonI saMkhyA eka sarakhI mAnI zakAtI na hovAthI ati sthApanA tarIke oLaMgAtA spardhakonI saMkhyA badalAtI jaze je ayogya che, kAraNake koipaNa spardhakamAMthI thatI udvartanAmATe ati sthApanA tulya karmaprakRti - praznottarI 122 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja hovI kahI che. (3) upara uparanI sthitiomAM UMcA-UMcA spardhako hoya che ane nIce nIcenA sthitinikomAM nIcA-nIcA spardhako hoya che. AvuM je mAnavuM paDe che emAM e prazna Ubho thAya che ke sthitiniko to. jema-jema samaya pasAra thAya che tema-tema uparanA ja niko nIce AvI jAya che, to e vakhate enA spardhakono rasa saMpUrNatayA zenAthI hIna thai jAya ? (jI nidrAddhino jaghanya sthitisakama (ke je sthitiapavartanA svarUpa che te) 12mAno kALa AvalikAnA asaMkhyamA bhAgathI adhika 2 AvalikA zeSa hoya tyAre kayo che, eTale ke tyArabAda enI sthitiapavartanA paNa hotI nathI. jayAre jaghanyasasaMkrama (ke je rasaapavartanA svarUpa che te) samayAdhikAvalikAze kahyo che. eTale ciramaAvalikAmAM temaja e pUrve AvalikAnA asaMkhyamA bhAga jeTalA kALamAM rasaapavartanA hoya che paNa sthitiapavartanA hotI nathI. (5) rasanI udvartana ane apavartanAmAM jaghanya nikSepa tulya kahyo che jyAre sthitinI udavartanA (AvalikA/a) ane apavartanA (samayAdhika 1/3 AvalikA) mAM te bhinna bhinna karyo che. (6) apUrvakaraNe sthitighAta-rasaghAta vagere apUrva cAlu thAya che. emAM prathamarasaghAta thAya che ane anaMtabahubhAga rasa khaMDAi jAya che. ( A vyAghAtabhAvinI rasaapavartana ja hoya che.) A anaMtabahubhAga rasa uparanA jeTalA sthitinikomAM hoya evuM paNa badhuM dalika khAlI thaI javuM joIe, kAraNake A nikomAM, avaziSTa rahenAra anaMtamA bhAganA rasa spardhako to hotA nathI. tethI A eka rasaghAta pUrNa thAya eTale e rasaspaddhaka vALA nikonI sthiti paNa haNAI jAya ema mAnavuM paDe je yogya nathI, kAraNake sthitighAta to. hajAro rasaghAta thAya tyAre thAya che. eka rasaghAtamAM upalo eka niSeka paNa saMpUrNatayA khAlI thato nathI. mATe sthitine sApekSa rIte rasanI uddavartanA apavartanA mAnavA karatAM sthitine nirapekSapaNe ja e mAnavI yogya che. eTale ke, judIjudIsthiti pariNAmavALA dalikonA jaththA kaMI judA judA Atmapradezo para hoya che evuM na hovA chatAM jema nikonI lpanA karI e judAjudA mAnI sthitinI uddavartanA apavartanAne 123 - unA -apavartanAkaraNa Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajIe chIe e rIte sthitinirapekSapaNe rasanA paNa spardhako goThavI devA. eTale ke jaghanya rasavALA je koi daliko AtmA para coMTelA hoya e badhAnuM eka ja spardhaka ( je jaghanya rasaspaddhaka che). (A spardhakanA daliko sthitinI apekSAe mAtra udayasamayamAM ja hoya evuM nathI kintu koi udayanikamAM. koI bIjA niSekamAM koi trIjA nikamAM...ema yAvata keTaluMka dalika sAgata caramaniSekamAM paNa hoya che. A ja vAta sAmAnyathI, utkRSTa sudhInA dareka spardhako mATe jANavI.) jaghanya rasathI pachInA rasavALA je koi daliko hoya te badhAnuM bIjuM rasaspardhaka..(A dalito paNa te te dareka Atmapradeza para ane te te dareka nikamAM hoya che.) ema cAvata utkRSTa rasa sudhInA anaMtA rasaspardhako jANavA. A spardhakone kamaza: ekathI anaMtasudhInA naMbare ApI devA... pahelA spaddhakamAMthI dalika upaDI uddavartanA dvArA anaMtAspardhakone choDI pachInA badhyamAna dareka spardhakamAM paDe che. ema bIjA spardhakamAMthI upaDeluM dalika paNa eTalA anaMtA spardhakone ati sthApanA tarIke oLaMgI pachInA spardhakomAM paDe che. Ama uttarottara spardhako mATe jANavuM . uvartita thayela dalikone paDavA (nikSepa) mATe paNa ochAmAM ochA anaMtAspardhako to joIe ja che, mATe uparanA (jaghanyanikSepa+ati sthApanA pramANa) anaMtA spardhakomAMthI udvartanA thai zaktI nathI.(pachI bhalene A spardhakonuM dalika udayasamayathI laI caramaniSeka sudhImAM game tyAM hoya !) (tema chatAM A ja uparanA spardhakonuM je dalika upalA AvalikA + AlAla jeTalA niko ane udayAvalikAnA niko sivAyanA nikomAM rahyuM hoya che temAMthI sthitiudvartanA to thAya ja che e jANavuM. ema uparanA AvalikA + AlAlajaTalA nikomAMthI sthitiudvartanAna thatI hovA chatAM, e niSekomAM uparanA anaMtArasaspardhaka sivAyanA nIcenA je rasaspardhako rahyA hoya che tenA dalikanI rasauddavartanA to thAya ja che.) Ama upalA anaMtArasaspardhako sivAyanA dareka rasaspardhakamAMthI rasanI uddavartana thAya che. hA e ja rasaspardhakone udayAvalikAmAM jeTalika rahyuM hoya tenI rasauddavartanA thatI nathI, kAraNake udayAvalikAsarvakaraNone ayogya che, paNa eja rasaspardhakonuM udayAvalikA bahAra jeTalika rahyuM hoya temAMnA keTalAka dalikanI saudvartanAthavAmAM koiharakta lAgatI nathI. karmaprakRti - praznottarI 124 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkA- abAdhAgata dalikomAM paNa rasovartana na thAya ne? samAdhAna-sthitiabAdhAgata niSekomAM rahelAM dalikonA udvartanA yogya spardhakonI udvartanA mAnavAmAM koi vAMdho jaNAto nathI. udayAvalikAnI jema abAdhA kAMi sakaraNa ayogya nathI. jema 10 mAnA caramasamaye vedanIyakarma mAtra 12 muhUrta baMdhAya che. chatAM P/a pramANa sAgatanikomAM rahela dalitagata rasa udvartana pAmI badhyamAna utkRSTa rasa sudhIno thAya che. eTale ke uparanA adhyamAna sthitinikomAM rasa udvartanA thai zake che to nIcenA adhyamAna - abAdhAgata) niSekomAM badhyamAnarasa sudhI rasaudvartanA zA mATe na thai zake A ja pramANe, rasaapavartana mATe paNa sthitinirapekSatA yathAsaMbhava jANavI. prazna- 10 sthitiapavartanAmAM jaghanyanikSepa samayAdhika 123 AvalikA je kahyo che te udayAvalikAnI bahAranI prathama sthitimAMthI apavartanA thai udayAvalikAmAM udayasamaya+43 AvalikAmAM daliko paDe che te vakhate kahyo che. paNa je prakRtio anudayavatI hoya, tenuM dalika to udayAvalikAmAM pravezI zakyuM nathI. eTale enA dalikono apavartanAthI thato nikSepa udayAvalikAnI bahAra ja thAya che. to eno jaghanya nilepa keTalo hoya ane e nipi apavarcamAna kayA niSeka mATe hoya? uttara- 10 udayasamaya sudhI niko vidyamAna hoya, prakRti anudayavatI hoya ane enI jaghanya sthitiapavartanA maLatI hoya to e keTalI che ane e vakhate nikSepa keTalo? vagere vicArIne A praznano javAba meLavI zakAya che. AvI pravRtio mAtra be ja che nidAki. eno jaghanya sthitisakama (jaghanyasthitiapavartanA) bAramA guNaThaNAnI be AvalikA + aAka zeSa hoya tyAre kahyo che, tyArabAda enI apavartanA hotI nathI. jo ke kammapayaDI ane paMcasaMgrahamAM AmAM tathA svabhAvane ja hatu kahyo che.paNa e tathAsvabhAvanuM vizleSaNa karIe to jaNAya che ke udayAvalikAmAM to dalika pravezI zakatuM na hovAthI e choDI, anya eka AvalikA ati sthApanA mATe choDI.eTale bAkI rahelAAvalika/(apavarcamAna samayajUna malika nikSepa haze. AnAthI ocho nikSepa saMbhavita na hovAthI tyArabAda apavartanA thatI na hoya. tathAsvabhAvanI A samajaNanA anusAra prastutamAM jo vicArIe to anudayavatInI udayAvalikAmAM to dalika praveza na 125 uddhanA-apavartanAkaraNa AvalikA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' hovAthIe choDI ja devAnI, udayAvalikAnI uparanA prAraMbhika Avataka jeTalA nikomAMja nikSepa hoya, tyArabAdanI eka AvalikAati sthApanA choDavAnI hoya, to tyArapachInA niSekamAMthI apavartana thAya. eTale ke udayasamayathI laI be AvalikA + AlAlajeTalA samayonA niSeko pachIno jenika hoya temAMthI apavartanA thai zake, e pUrvanA niSekomAMthI nahI ane A niSekamAMthI je apavartana thAya che tenI AvalikA atisthApanA, ane cAlaka (jaghanya) nikSepa hoya che. enA pachInA niSekamAMthI je apavartana thAya enA mATe ati sthApanA to 1AvalikA ja hoya che, nilepa 1 samaya vadhe che, ema uttarottara atisthApanA sarakhI, nilepa 1-1 samaya vadhAratA javAnuM, yAvat caramaniSeka sudhI. caramaniSeka mATe utkRSTa nikSepa maLaze je anudayavatI baMdhotkRSTA mATe,(utkRSTasthitibaMdha-baMdhAvalikA-udayAvalikA- atisthApanA AvalikA-samaya jeTalo eTale ke utkRSTasthitibaMdha-samayAdhika rUAvalikA jeTalo haze. ane jaghanya nikSepa udavartanAnI jema ahIM paNa cAlaka maLaze. (samayAdhika V3 AvalikA je jaghanya nikSepa kahyo che te udayavatI mATe ja hoya.) ane to pachI, jema rasanI udvartanA apavartanAmAM jaghanya nikSepa tulya che tema sthitinI udvartanA apavartanAmAM paNa te A pramANa tulya ja hoya. prazna-11 sthiti ke rasanI udvartanA-apavartana sAgata dalikomAMthI keTalA bhAganA dalikonI thAya? uttara-11palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa je asaMkhya teTalAmA bhAganA dalikonI uvartanA-apavartanA thAya che ema kamAyAbhUtamAM jaNAveluM che. sthitinI apavartanA-udvartanAmAM to e saMgata che ja, kemake emAM atisthApanA tarIke AvalikAnA ke abAdhAnA niko ja varjavAnA hoya che. eTale udvartanA ke apavartanA je nikomAMthI thavAnI hoya che e nikomAM savAgata dalikanuM asaMkhya bahubhAga dalika rahyuM hovAthI enA eka asaMkhyAtamA bhAganA dalikanI udvartana- apavartanA thavAmAM koi asaMgati rahetI nathI. paNa anubhAganI udvartanA-apavartana mATe prazna Ubho thAya che. pahelAM anubhAga apavartanA mATe vicArIe. eno jaghanya nipa anaMtaguiNahAnisthAno AvI jAya eTalA anaMta rasasthAno che ane jaghanya atisthApanA paNa eTalI che. eTale karmaprakRti - praznottarI a 1ra6 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanya rasaspardhakathI laIne anaMta dviguNahAnisthAno AvI jAya tyAM sudhImAMthI to apavartanA thatI nathI. tyArabAdanA sthAnomAMthI apavartana thAya che. kintu jaghanyathI utkRSTa tarapha dalika vizeSahIna vizeSahIna hovAnA kAraNe, ane dalikanA anaMtadviguNahAnisthAno to pasAra thaI gayA hovAthI, apavartanano viSaya banelA A sthAnomAM, sAgata dalikanuM eka anaMtamA bhAganuM ja dalika hoya che. anaMtabahubhAga daliko to, prAraMbhika je anaMtA sthAno chUTI jAya che temAM ja rahyuM hoya che. eTale sApavartanA, sattAgata kula dalikanA eka anaMtamA bhAganA dalikonI ja thAya che ema mAnavuM paDe che. hA, ema kahI zakAya ke, je je rasasthAnamAMthI apavartanA thaI rahI che tene sthAnamAM jeTaluM dalika rahyuM hoya tenA asaMkhyAtamA bhAganA dalinI apavartana thAya che. paNa kula dalikanA to eka anaMtamA bhAganuM ja dalika apavartana pAme che. anubhAga udvartana mATe utkRSTa taraphanA anaMtadviguNahAnivALA anaMtA sthAnone nikSepa ane atisthApanA tarIke choDavAnA hovAthI emAMthI udavartanA thatI nathI. paNa e sthAnomAM to eka anaMtAbhAganuM ja dalika hoya che, kAraNake e pUrve paNa dviguNahAnivALA anaMtAsthAno hoya che je uddavartanAno viSaya bane che, mATe emAMthI asaMkhyAtamA bhAganuM dalika udvartana pAmI zake che. tema chatAM, eka bIjo prazna Ubho thAya che. je je sthAnamAMthI dalika upaDe che te te sthAnathI mAMDIne anaMtAsthAno (ke jemAM dviguNahAninA paNa anaMtA sthAno AvI jAya eTalA anaMtAsthAno) atisthApanA taka choDavA paDe che. eTale patata bananAra sthAnomAM to badhuM maLIne eka anaMtamA bhAganuM ja dalika raheluM hoya che, tethI uddavartanathI jo emAM asaMkhyAtamA bhAganuM dalika paDe to to dalikono je vizeSahIna-vizeSahIna kame gopuccha cAlato hato te tUTI jAya. eTale e gopucchane jALavI rAkhavA mATe ema mAnavuM Avazyaka thaI paDe che ke uddavartanAthI emAM anaMtamA bhAganuM ja dalika paDe che, asaMkhyAtamA bhAganuM nahI. arthAta sattAgata dalikanA anaMtamA bhAganA dalikanI ja rasaudvartana thAya che. Ama, rasanI uddavartanA-apavartanA banemAM anaMtamA bhAganuM ja dalikaviSaya bane che ema mAnavAnuM hovAthI, sattAgata kula dalinA asaMkhyAtamA bhAganA dalikonI udvartanA-apavartanA thavAnuM je kathana che te sthitinI uddavartanA-apavartanA aMge 127 udvartanA-apavartanAraNa Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja mAnavuM yogya lAge che. athavA, rasanI uddavartanAmAM paNa e asaMkhyAtamA bhAganA dalinnI vAta mAnavI hoya to AvuM hoya zake ke uddavartana mATe asaMkhyAtamA bhAganuM dalika upaDe che kharuM, paNa emAMnuM anaMtabahubhAga dalika pAchuM e ja sthAnomAM paDe che ane eka anaMtamAM bhAganuMja dalika uparanA sthAnomAM paDe che. zaMkA- jo upaDelA dalikomAMnuM anaMtabahubhAga dalika pAchuM svAsthAnamAM ja paDavAnuM hoya, te upara na javAnuM hoya to ene upAya ja na kahevAya.. samAdhAna-zreNimAM kiTIkaraNa adhikAramAM A pramANe nirUpaNa Ave che ke satAvatadalikanA eka asaMkhyAtamA bhAganuM dalika upADI tenA paNa eka asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM daline kiTTIo rUpe banAve che ne bAkInuM upADeluM dalika pAchuM svAsthAnamAM ja (spardhakomAM ja) nAMkhe che. AmAM, jeTaluM dalika kiDI rUpe bane che enA karatAM asaMkhya guNa dalika upADavAnI jema vAta che ema prastutamAM paNa hoya zake che. rasanI apavartanAmAM te A rIta paNa kula dalijju asaMkhyAtamA bhAganuM dalika upaDe che ema kahI zakAya evI koi zakyatA nathI. tema chatAM, A bAbatamAM bIjI paNa eka nIcenI vAta noMdhanIya che"apUrva spardhako karavA mATe ke kikio karavA mATe pUrvaspardhakagata dalikomAMthI apavartanAnA bhAgahArathI asaMkhyAtamA bhAga pramANa dalikonuM grahaNa karIne temAMthI asaMkhyAtamA bhAganA dalikonI kikio kare che, ane zeSa asaMkhyabahubhAga dalikone to pAchA pUrvaspardhakomAM ja nAMkhe cheAvI je prarUpaNA che emAMvicAra karIe to jaNAya che ke pUrvaspardhakomAM savAgata dalikonuM asaMkhyabahubhAga dalika to zaruAtanA asaMkhya dviguNahAnisthAna sudhInA spardhakomAM ja hoya che. vaLI apUrvaspardhakanekikio rUpe nahI pariNameluM asaMkhyabahubhAgadalitapUrvaspardhakomAM ja pAchuM paDe che. eTale ke e dalika A asaMkhyadviguNahAni sudhInA spardhakomAMthI ja kyAMkthI upaDayuM hatuM ane teTalAmAM ja kayAMka paDe che. tethI rasaapavartanamAM jaghanya atisthApanA paNa anaMtadviguNahAninA sthAnovALI hoya evuM je kahyuM che te ahI saMgata thatuM nathI.(athavA to nIcenA asaMkhyadviguNahAni sudhInA sthAnomAMthIja e dalika lIdhuM hatuM ane pAchuM emAM ja paDe che mATe ati sthApanA karmaprakRti - praznottarI 128 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na maLe.) vaLI rasanI udavartana ane apavartanAno bhAgahAra "anaMta mAnIe (eTale ke sattAgata dalikomAMthI anaMtamA bhAganuM dalika ja uvartita ke apavartita thAya che evuM mAnIe to paNa apUrvaspardhakomAM ke kikiomAM guNazreNi karavA mATe asaMkhyasamayaprabaddha dalika (asaMkhya samayomAM baMdhAya eTaluM dalika ke je sattAgata kula dalikanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM ja hoya che, anaMtamA bhAga jeTaluM nahIM. te ) Avazyaka hovAthI bhAgavAra "asaMkhya ja mAnavo paDe che. anaMta nahIM e khyAlamAM rAkhavuM. mATe pUrve anaMtadviguNahAnisthAnonI atisthApanA vagere yuktithI rasanI apavartanAmAM bhAgahAra anaMta che evuM je pyuM hatuM te A guNazreNi racanAnI paristhitimAM asaMgata rahe che e khyAlamAM rAkhavuM. sAcuM rahasya to bahuzruto jANe che. 129 udvartanA-apavartanAkaraNa Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (udIraNAkaraNa) prazna-1 upaghAta, pratyeka ane sAdhAraNanAmakarmanA udIraka koNa hoya che? uttara-1 karmaprakRti ane tenI cUrNimAM zarIrastha jIvone AnA udIraka kahyA che. eTale ke utpattisthAne Ave e ja samayathI e zarIra pudgalone grahaNa karavAno prAraMbha kare che. eTale tyArathI ja e zarIrastha thayA hoya che ane tyArathI ja udIraka hoya che. jayAre paMcasaMgrahamAM, tenI vRttimAM ane karmaprakRtinI vRttimAM zarIraparyAptie paryAptA jIvone udIraka kahyA che. Ama kema kahyuM che te bahuzrutagamya che, kAraNake A prakRtiono udaya utpattisamayathI (zarIrastha jIvone) hoya che. vaLI AgaLa udayaprakaraNamAM udIraNA vagara paNa je 41 prakRtiomAM udayanI saMbhAvanA kahI che emAM A prakRtiono samAveza nathI. mATe zarIrastha jIvone jo Ano udaya che, to udIraNA paNa hovI joie. prazna-2 nidAdikanA udIraka koNa hoya che? uttara-ra indriya paryAptie paryApta thayela jIva pachInA samayathI Ano udIraka hoya che. tema chatAM lapaka ane kSINamola jIvo AnA udIraka hotA nathI, kAraNa ke teone Ano udaya paNa hoto nathI. (kevaLIone to AnI sattA paNa hotI nathI, mATe udaya-udIraNA hotA nathI.) A pramANe kammapayaDImAM kahyuM che. indriya paryAptie paryApta saghaLAjIvoAnA udIraka che, mAtra tINamohaguNakANe caramaAvalikAmAM AnI udIraNA hotI nathI" A vAta karyastava vagerenA mathakAroe sapaka ane kSINamohI jIvone paNa A beno udaya mAnyo che, e matAnusAre jANavI. A bAbatamAM paMcasaMgrahano zuM mata che? evI zaMkAnuM samAdhAna e che ke je mata kammapayaDIno che e ja mata paMcasaMgrahano che, judo nathI. jo ke potULa vIkharA reMtiyaTMT Doti ' AvA paMcasaMgrahanA udIraNAkaraNanI 19 mI gAthAnA pUrvArdhano "caramAvalikA sthita kSINarAgane choDI indriya paryAptie paryApta saghaLA jIvo nidAkinI udIraNA kare che A pramANe artha karIne eka evI mAnyatA pracalita thaI che ke nidAdikanA udaya-udIraNA lapaka-pINamohane hovA paMcasaMgrahakArane paNa mAnya che. karmaprakRti - praznottarI 139 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A mAnyatA yogya eTalA mATe nathI ke (1) jaghanyasthitiudIraNAnA svAmI tarIke kammapayaDInI jema paMcasaMgrahamAM paNa hatasamutpattikaekendriyane ja batAvyo che. jo bArame guNaThANe udIraNA mAnya hota to bAramAnI samayAdhikAvalikA zeSe lapakane batAvata. (ra) jaghanya anubhAgaudIraNAnA svAmI tarIke paNa kammapayaDInI jema upazAMta mohIne batAvela che. jo kSINamohIne udaya-udIraNA hovA mAnya hota to ene ja batAvata. (3) utkRSTapradezadIraNAnA svAmI tarIke paNa kammapayaDInI jema upazAMta mohIne batAvela che, kSINamohIne nahIM. (4) jaghanyasthitiudaya tarIke bAramAnI caramAvalikAnA pratyeka samaye 1-1 sthitino udaya batAvyo nathI. utkRSTasthitiudIraNA vagerenA svAmitvanuM nirUpaNa paNa sarakhuM che, paNa emAMthI bIjo koI nirNaya maLI zake ema nathI. kammapayaDInI jema vINagvA paradhvana ' e spaSTa ullekha na hovA mAtrathI lapakane choDavA paMcasaMgrahakArane abhipreta nathI evuM mAnI levuM na joIe. teoe "gogarA" Avo je zabda vAparyo che enI A jaghanyasthiti udIraNAnA svAmI vagere sAthe asaMgati na thAya evI vyAkhyAno vizeSa pratipatti nyAye viziSTavyAkhyA karI levI joIe. eTale ke vIkhara 'nA upalakSaNathI lapakano paNa samAveza karI devo yogya che. tethI moTU vorA no artha "paka ane kSINamohIne choDIne ema karavAthI koi asaMgati rahetI nathI. bAkI to karmastavano mata paMcasaMgrahane abhipreta che ema mAnavAmAM paNa vorA no artha yathAzruta na letAM "caramAvalikAsthita kSINamohI' ema vizeSa to karavo ja paDe che je AgaLanA adhikAro joDe viruddha hovAthI ayogya che. mATe, paMcasaMgrahakAra paNa nidrAddhinA udaya-udIraNA kSepaka temaja kSINamohIne mAnatA nathI e nizcita che. paMcasaMgrahanI vRttimAM lapaka-lINamohIne nidrAddhino je udaya kahyo che te, e udaya mAnanAra karmastavanAmatanA ullekha rUpe jANavo. kaSAyaprAbhUtacUrNimakSapakazreNinI prarUpaNAmAM bAramAnA dvicaramasamaye viccheda batAvyo che. "to Turisamasamaye 131 udIraNANa Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fpatApurAMtavA chatA jo ke, anudayavatIprakRtinI jema ja nidrAddhino paNa sattAviccheda dvicaramasamaye kahela che. prazna-3 asaMjJI paMcendriyane prathamasaMgha saMsthAnanI udIraNA hoya? uttara-3 karmaprakRti, paMcasaMgraha vagere maLyomAM paryApaMce asaMjJItiryaMcone paNa chae saMghayaNa-saMsthAnanA udaya-udIraNA kahyA che. paNa bRhatsaMgrahaNI vagere keTalAka granthomAM asaMjJI jIvone mAtra chelluM saMghayaNa-saMsthAna ja mAnya che. eTale teonA mate A jIvone prathama pAMca saMgha saMsthAnanA udaya-udIraNA hotA nathI. ema paMcasaMgraha ane karmaprakRtimAM kSapakazreNinI jema upazamaNi paNa prathama saMghayaNIne ja hovI mAnI che. eTale upazamazreNimAM paNa AThamA-navamA vagere guNaThANe mAtra prathama saMghayaNanAM ja udaya-udIraNA hoya che. eTale ja bIjA-trIjA saMghayaNano utkRSTa pradezodaya agyAramA guNaThANAnA prathama samaye karelI guNazreNinA zISena kahetAM dezavirati, sarvavirati ane anaMtAnubaMdhI cAranI visaMyojanA.. A traNanI guNazreNionuM zIrSa jyAM bheguM thatuM hoya te ninA udaye kahyo che. kintu karmastara vagere granthomAM upazamazreNimAM prathama 3 saMghayaNa mAnyA che. eTale teonA mate bIjA-trIjA saMghayaNanI paNa tyAM udIraNA mAnya che. A mate bIjA-trIjA saMghayaNano utkRSTapradezodaya agyAramAM guNaThANe prathama samaye karelI guNazreNinA zISe jANavo. prazna-4 dareka mithyAtvIo mithyAtvamohanIyanA udIraka hoya ja? uttara-4 prathama (upazama) samyakta pAmanAra mithyAtvIne prathama sthitinI carama AvalikAmAM mAtra udaya hoya che, udIraNA hotI nathI. eTale e sivAyanA mithyAtvIo enA udIraka jANavA. paNa A rIte anaMtAnubaMdhIno udaya hoya ane udIraNA na hoya evuM maLatuM nathI, kAraNake A granthakAronA mate anaMtAnubaMdhInI upazamanA na hovAthI aMtara karavAnuM hotuM nathI. upazamaNi mAMDanAro paNa anaMtAnubaMdhInI to visaMyojanA ja kare che evo teono mata che. jeo upazamaNinuM upazamasattva pAmavA mATe anaMtAnubaMdhInI upazamanA paNa svIkAre che teonA mate paNa te upazamanA prathamadvitIya guNaThANe to thatI nathI ja, ane upara jyAM thAya che tyAM anaMtAnubaMdhIno udaya hoto nathI. A paNa jANavA yogya che ke prathamasamyakta karmaprakRti - praznottarI 13ra Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALe darzanamohanIyano upazama ane anaMtAnubaMdhIno kSayopazama hoya che. zreNinA upazamasamyaktvamAM eka mate to anaMtAnubaMdhInI visaMyojanA ja hoya che, bIje mate visaMyojanA ke upazamanA hoya che. jo prathamasamyaktva mATe anaMtAnubaMdhInI upazamanA thatI hota to emAM aMtara karavuM ja paDe, ane to pachI mithyAtvanI jema anaMtAnubaMdhInI paNa prathamasthitinI caramaAvalikAmAM udaya hovA chatAM udIraNA na maLe. ane tethI udaya adhikAramAM je udIraNA vagaranA udayavALI 41 prakRti o gaNAvI che temAM 4 anaMtA0 paNa umerI 45 prakRtio heta. vaLI dezopazamanAnA adhikAramAMprathama upazamasamyaktvanI prAptikALe anivRttikaraNe mithyAtvIne 25nI ja dezopazamanA kahI che, 21 nI nahIM. jo anaMtAno upazama thato hota to enA mATe paNa aMtara ane anivRttikaraNa Avazyaka banavAthI mithyAtvanI jema enI paNa dezopazamanAvicchinna thavAthI 21nI dezopazamanA hevI paData. vaLI anaMtAno jaghanyarasasaMkrama tarIke visaMyojaka jIva puna: bAMdhI baMdhAvalikA vIte tyAre je prathamasamaye saMkrama kare te kahela che. jo anaMtAno upazama thato hota to caramasamayabaddhano je samayansUna be AvRlikAnA caramasamaye saMkrama thAya tene jaghanyarasasaMkrama tarIke heta. kAraNake visaMyojane puna:prathamabaMdha je zuddhi hoya enA karatAM A upazamane caramabaMdhe anaMtaguNa vizuddhi hovAthI rasabaMdha anaMtaguNahIna thayo hoya che. zaMkA- mithyAtvamohanIyano to upazama thAya che e nizcita che. tema chatAM, enA caramasamayabaddha rasano samayona be AvalikAnA caramasamaye je saMkrama thAya che tene enA jaghanyarasasaMkrama tarIke kahela nathI. eTale, anaMtAnubaMdhImAM paNa e pramANe jaghanyarasasaMkrama na kahyo hovA parathI eno upazama thato nathI ema kahevuM ucita nathI. samAdhAna- A zaMkA barAbara nathI. mithyAtvamohanIya e darzanamohanIya che jayAre anaMtA0ecAritramohanIya che. jo anaMtAno upazama thato hota, to e samayona be AvalikAnA caramasamaye, caramasamayabaddha dalika sivAyanuM badhuM dalika upazAnta hovAthI mAtra e samaye baMdhAyelo ja rasa saMkrame, kAraNake cAritramohanIyamAM upazAnta dalikonuM saMkramaNa hotuM nathI. paNa darzanamohanIyamAM to, upazAnta dalikonuM paNa saMkramaNa pravartatuM hovAthI, samayona be AvRlikAnA caramasamaye, hIrAkaraNa 133 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caramasamayabaddha dalika sivAyanuM anya badhuM dalika upazAna hovA chatAM, e dalika paNa saMkrame ja che. eTale e saMkamyamANa dalikono rasa ghaNo hovAthI e vakhate jaghanyarasaMkrama maLI zakto nathI. paNa anaMtA jo upazama pAmatuM hota to caramasamayabaddha sivAyanuM badhuM dalika upazAna thaI gayeluM hovAthI saMkramatuM na hovAnA kAraNe e ja samaye jaghanya rasasaMkrama maLavo ja joIe. paNa kahyo nathI, mATe jaNAya che ke prathamasatva prAptimAM anaMtAno upazama hoto nathI. prazna-5 nArakIone arati, zoka ane azAtAno niraMtara udaya-udIraNAkALa utkRSTathI keTalo hoya? uttara-5 karmaprakRticUrNimAM udIraNAkaraNamAM keTalAka nArakIone saMpUrNa bhavadaramyAna A pravRtionA udaya-udIraNA kahyA che. AnAthI jaNAya che ke keTalAka nArakone 33 sAgaropama sudhI A traNeno niraMtara udaya hoya che. zrI jinezvaradevonAM kalyANakomAM, teonA kama nikAcita hovAthI udaya badalAto nathI, paNa rasodayanI maMdatA thatI hovAnI saMbhAvanA lAge che. dhavalAkAre paNa A traNa prakRtiono utkRSTa udaya-udIraNA kALa 33 sAgaropama kahyo che. prama-6 uttarakriya kALamAM ke AhAraka zarIra kALamAM audArikazarIra nAmakarmano udaya hoya ke nahI? uttara- 6 karmaprakRtimAM udIraNAkaraNamAM prakRti udIraNAmAM dArikazarIra nAmakarmanA udIraka jIvo tarIka devanArakone choDIne temaja uttarakriya ke AhArakazarIrI jIvone choDIne zeSa saghaLA AhArI jIvonuM pratipAdana karyuM che. tethI e abhiprAya mujaba jaNAya che ke uttarakriya kALamAM audArikanAmakarmano udaya hoto nathI ane tethI audArikazarIra vaDe audArika vargaNAprahaNarUpa AhAranuM grahaNa paNa hotuM nathI. tethI dArikano mAtradezaparipATa hoya che paNa dezasaMghAta ane paripATa e bane hotA nathI. paNa AgamagranthomAM dArikadezasaMghAtAdinA aMtaranI prarUpaNAmAM kevala dezaparipATa kahyo nathI. uttarakriyAdi kALe jo dArika nAmakarmano udaya na hoya ane tethI dArikapulonA grahaNa rUpa saMghAta na hoya to e uttarakriyanA aMtarmuhUrta kALa daramyAna nirantara audArikano to dezaparipATa ja hoi dezasaMghAtanuM aMtara jaghanyathI paNa aMtarmuhUrta kALa maLavuM joie, kemake maraNavyAghAta vinA karmaprakRti - praznottarI 134 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarakriyano kALa jaghanyathI paNa aMtarmuhUrta to hoya ja che. paNa AvuM koi aMtara kahyuM nathI. vaLI saptatikA bhAganI vRttimAM uttarakriyakALe audArikazarIranI apekSAe audArikazarIra nAmakarmano udaya paNa kahyo che. zrI haripraznamAM paNa audArikazarIra ane AhArakazarIranI vacamAM rahelA Atmapradezono AhAra audArikazarIranI najIkamAM hoya to audA saMbaMdhI AhAra ane AhArakazarIranI najIkamAMrahela Atmapradezono hoya to AhArazarIrasaMbaMdhI AhAra hoya che AvuM yathAyogya hovuM jaNAvyuM che. Ama A bAbatamAM eka karmaprakRtino ane bIjo Agamano ema be mata jANavA. vaLI A aMge dhavalAkAra to karmaprakRtivRttinA anusAra prarUpaNa kare che e khyAlamAM rAkhavuM. prazna-7 AhArakanA udIraka koNa hoya che ? uttara-7 prasthamAM AhArakazarIranA vidurvaka pramatta saMyatone udIraka kahyA che. cheke guNaThANe AhArano prAraMbha karI AhArakazarIranI vidyamAnatAmAM ja jIva 7 me jai zake che, mATe me eno udaya mAnyo che. tethI upalakSaNathI 7me paNa AhAranI udIraNA mAnavI yogya lAge che. prazna-8 sAsvAdana guNaThANe mohanIyakarmanA keTalAM udIraNAsthAno hoya che ? uttara- 8 prastuta granthamAM 7, 8, ane 9 ema traNa udIraNAsthAno darzAvela che. anaMtAnanA udayathI ja bIjuM guNaThANuM pAmI zakAya e mata ahIM jANavo. A ja granthamAM saMkamakaraNamAM je 12 thI 22 gAthAo che enA para cUrNinathI. paNa e gAthAnA padArtho pUrvanI gAthAnI cUrNimAM AvI gayA che. mATe A gAthAo bhAthanI che ema TIppaNamAM zrI municanda sU mahArAje khulAso ryo che. cUrNimAM temaja AmAMnI 16 mI gAthAmAM sAsvAdana guNaThANe 21 nuM saMkamasthAna paNa mAnyuM che. "anaMtAno visaMyojaka upazamaNithI paDatI vakhate acakaSAyonA tIvra udaye mithyAtvanI jema sAsvAdana guNaThANe paNa AvI zake che " Avo je mata che te mATe ja A zakya bane che, kAraNa ke anaMtAno visaMyojaka na hoya to 21 nuM saMkramasthAna na saMbhave. eTale saMkamakaraNamAM samarthita A mata anusAra vicArIe to sAsvAdananI prathama AvalikAmAM anaMtA kapAyodaya vinAnuM 6 prakRtinuM udIraNA sthAna paNa saMbhave che. chatAM e kavAyo tIvra anaMtAnubaMdhI jevA udIraNAkaraNa 135 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovAthI ene anaMtAnubaMdhI tarIke gaNIne cha na batAvatAM 7 prakRti batAvI che. prazna-mithyAtve Avela anaMtA visaMyojakta bIjI AvalikAnA prathama samayathI anaMtAnI udIraNA zI rIte maLe ? kAraNake mithyAtvanA prathamasamaye je navuM anaMtA baMdhAya che te to abAdhAnI upara rahela hovAthI haju udaya paNa pAmyuM nathI.. uttara-9 jayAre azAtAno zAtAmAM saMkrama thAya che tyAre zAtAnA sthitibaMdha karatAM uparanI sthitiomAM rahela azAtAnI sthitiomAM rahela daliko potAnI sthitine jALavI rAkhIne zAtAmAM saMkrame che, bhale ne zAtAnA e nikomAM koi dalikona paNa hoya. ema mithyAtvanA prathamasamaye abAdhAnI aMdaranA nikomAM anaMtA nA daliko na hovA chatAM, udayAvalikAnI uparanA e niSekomAM, eTalI ja sthitinA anya kaSAyonAnikonuM dalika potAnI sthitine kAyama rAkhIne saMka che. eTale eka AvalikA vItyA bAda e niSeko udayamAM Ave che ane tethI upara rahela navuM baMdhAyela dalika paNa udIraNAkALe emAM AvI udaya pAmI zake che. prazna-10 sAsvAdana guNaThANe ekendriyane nAmakarmanuM 51 vagere prakRtinuM ane viklendriyane 54 vagere prakRtionuM ane nArakIne 4ranuM udIraNAsthAna hoya? uttara- 10 nA, na hoya. ekendriya ane vizle ane sAsvAdana guNaThANuM pUrvabhavanuM ja hoya che. vaLI A guNaThANAno utkRSTa kALa paNa 6 AvalikA che. teone zarIraparyAptie paryApta thatAM AnA karatAM vadhu kALa (aMtarmuhUrta) lAge che ane tyArabAda ja pa1 ke pa4 vagerenuM udIraNAsthAna hoya che. eTale jayAre sAsvAdana guNaThANuM vidyamAna hoya che tyAre A udIraNAsthAno nathI hotA ane jayAre A udIraNAsthAno hoya che tyAre sAsvAdana guNaThANuM rahyuM hotuM nathI. bIjuM guNaThANuM laine koi narakamAM jatuM nathI, mATe vigrahagatimAM ja saMbhavita jaranuM udIraNAsthAna nArakIne sAsvAdane maLatuM nathI. prazna-11 udyotanAmakarmano udaya tiryaMcone hoya che. jyAre utkRSTasthitibaMdha devanArakone hoya che. to ene udayabaMdhotkRSTa zI rIte kahevAya? uttara-11 devone uttaravaikriyazarIramAM udyotano udaya hoya che. e vakhate teno utkRSTasthitibaMdha paNa thato hovAthI eudayabaMdhotkRSTa che. A rIte uttarakriyazarIrI karmaprakRti - praznottarI 136 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiryaMca-manuSyo vaikriyaddhikanI utkRSTa sthiti bAMdhe tyAre vaiddhika paNa A rIte udaya baMdhotkRSTa maLe. prama-12 anudaya baMdhAtkRSTa prakRtinI utkRSTa sthiti udIraNA keTalI thAya? uttara-1ra TIkAkAroe aMtarmuhUrtanyUna uSTasthitibaMdha jeTalI hI che jyAre cUrNikAre be AvalikAnUna utkRSTasthitibaMdha jeTalI kahI che. eka jIve mAnavajanmanA carama samaye utkRSTa saMklezamAM narakagatino 20 ko. ko. sAgaropama baMdha karyo. ane pachInA samaye narakamAM e utpana thayo. tyAM baMdhAvalikA vItye udayAvalikA uparanI badhI sthitiomAMthI udIraNA thAya che. mATe cUrNikAre be AlikAnUna utkRSTa sthitibaMdha jeTalI hI che. izAnAnna deva bhavacarama samaye utkRSTa saMkleze ekendriya prAyogya baMdha sAthe Apano 20 ko. ko. baMdha karI pachInA samaye bALa mRthvIkAya tarIke utpana thAya che. tyAM baMdhAvalikA vItye paNa Atapano udaya thato nathI, kAraNake zarIra paryAptie paryApta thayA bAda Atapano udaya thAya che. eTale aMtarmuhUrta bAda ja ApanA udaya udIraNA thAya che. tethI enI utkRSTasthitiudIraNA aMtarmuhUrtanyUna utkRSTasthitibaMdha jeTalI maLe che. TIkAkAroe ApanI jema narakagati vagere sarve mATe aMtarmuhurtajUna karavAnuM kahyuM che te yA abhiprAyathI e samajAtuM nathI. kAraNake enAM to parabhavaprathamasa na thI ja udaya-udIraNA zaru thaI jAya che. "pUrvabhavanA carama aMtarmuhUrtamAM utkRSTa saMkleza saMbhavata nathI. tethI dvicarama aMtarmuhUrtamAM usthitibaMdha karI pachI carama aMtarmuhUrta madhyamapariNAmI rahI pachI bhavAMtaramAM narakamAM jAya tyAre utkRSTasthiti udIraNA thatI hovAthI aMtarmuhUrtadhUna karavuM paDe che " ema kahI zakAtuM nathI. kemake bhavanA caramasamaye paNa utkRSTa saMkleza ane utkRSTasthitibaMdha saMbhave che e vAta guNitakarmANanI prakriyA parathI siddha che. prazna-13 4 madhyamasaMghayaNanI utkRSTasthiti udIraNA keTalI hoya che? uttara-13 A 4 prakRtionI udayasaMkramotkRSTAmAM gaNatarI karIne enI utkRSTa sthitiudIraNA 3 AvalikAnUna utkRSTasthitibaMdha jeTalI batAvI che. paNa, tarkathI vicAra karavAmAM Aveto A4prakRitio anudaya saMkotkRSTa jaNAya che. madhyamasaMghayaNamAM rahelA jIvone utkRSTasaMkleza na hovAthI narakagati vagereno 137 udIrankaraNa Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa utkRSTasthitibaMdha hoto nathI. prathamasaMghayaNamAM rahela jIva utkRSTasaMkleze utkRSTasthitibaMdha karI pachI madhyamasaMghayaNo bAMdhe tyAre be AvalikAnUna utkRSTasthitibaMdha jeTalI sthiti emAM saMkamAvI saMkramotkRSTa bane, paNa e vakhate madhyamasaMghayaNano udaya hoto nathI. kadAca ema kahIe ke "pUrvabhavamAM prathamasaMghayaNamAM caramasamaye utkRSTasthitibaMdha karI pachI madhyamasaMghayaNavALA bhavamAM jAya ane tyAM baMdhAvalikA vItye badhyamAna madhyamasaMghayaNamAM ene saMkamAve tethI udayasaMkramotkRSTa maLe.." paNa AvuM kahI zakAtuM nathI. kemake pUrvabhavamAM prathamasaMghayaNamAM caramasamaye jo utkRSTa saMkleza hoya to narakaprAyogya ja baMdha hovAnA kAraNe e vakhate saMghayaNano baMdha ja hoya nahIM. temaja pachInA bhAvamAM enarakamAM javAthI koIpaNa saMghayaNa hoya ja nahIM. kAraNa ke sAmAnyathI, bhavAMtaramAM jevI paristhitimAM javAno hoya tadanurUpa prakRtino pUrvabhavamAM carama aMtarmamAM baMdha hoya che. utkRSTa saMklezavALo niSTa sthAnamAM jAya. eTale pachInA bhave madhyamasaMghayaNa vALo banAvavo hoya to pUrvabhavamAM prathama saMghayaNamAM carama aMtarmumAM madhyamasaMghayaNanA baMdha prAyogya madhyama pariNAma hovA joie. ulTa saMleza cirama atarmamAM hoya, tyAre utkRSTasthiti bAMdhe ane carama aMtarmamAM madhyamasaMghayANa bAMdhe tyAre saMkamathI utkRSTa sthitisattA maLe, paNa tyAre ene prathamasaMghayaNano udaya hoya che, madhyamasaMghayaNano nahIM. tethI madhyama 4 saMghayaNo anudayasaMkramoSTa lAge che. ane tethI enI utkRSTa sthitiudIraNA, aMtarmu, jUna utkRSTa sthitibaMdha jeTalI maLavI joIe. zaMkA- manu gatine udayasaMkramotkRSTa kahI che. eTale ke nArakIno utkRSTa sthitibaMdha (20 ko. ko.) karI baMdhAvalikA vItye ene e vakhate badhdhamAna manu gatimAM saMkramAve tethI manuSyagatinI udayasaMkramotkRSTa sthiti AvalikAnUna 20 ko. ko. maLe che. saMkamAvalikA bAda enI udayAvalikAnI bahAranI sthitionI udIraNA thatI hovAthI traNa AvalikAnUna 20 ko. ko. nI udIraNA maLavI kahI che. manuSyagatino utkRSTasthitibaMdha 15 ko. ko. che. eTale jaNAya che ke narakagatino 20 ko. ko.sthitibaMdha karavA yogya saMzathI jIva. e baMdhAyelI 20 ko. konI baMdhAvalikA vIte tyAM sudhImAM to paDIne 15 ko. ko. ke tenI paNa aMdaranA adhyavasAya sudhI pahoMcI zake che. (20 ko. ko. karyA bAda bIjA ja samaye paNa e karmaprakRti - praznottarI 138 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI zakto hovo joie.) jo ene 20 ka. ko. thI 15 ko. ko. sudhI paDavAmAM aMtarmu lAge ja evo niyama hota te enI utkRSTa sthitisarA vagere mATe aMtarmunyUna karavAnuM kaheta. eTale A rIte ja, chevaTuM saMghayaNa 20 ko. ko. bAMdhIne enI baMdhAvalikA vIte te pahelAM pAMcamA-cothA vagere saMghayaNa prAyogya 18,16 ko. ko. vagerenA baMdhaprAyogya adhyavasAyamAM AvI eno baMdha kare, mRtyu pAme, e pAMcamuM-cothuM vagere vivalita saMghayaNa pAme temaja bAMdhe ane tyAM pelA 20 ko. ko.nI baMdhAvalikA vItavAthI eno saMkrama thAya. Ama A pravRtio paNa udayasaMkotkRSTa maLI zake che ne? samAdhAna-20ko.ko. parathI 15 ko. ko. vagerenAbaMdha para AvI javA mATe aMtarmuo lAgavAno niyama nathI. eTale manuSyagati udayasaMkramotkRSTa banI zake che. manucagatinA udayakALe ukTasthitibaMdha thaI zakto hovAthI bhavaparAvartananI AvazyaktA hotI nathI. kintu madhyama saMghayaNanA udayakALe to utkRSTasthitibaMdha thato nathI. eTale je saMghayaNanA chevanA) udayakALe utkRSTasthitibaMdha thAya te saMghayaNamAM utkRSTasthitibaMdha karAvI pachI vivalita saMghayaNano udaya levA mATe bhavAMtaramAM javAnI AvazyaktA rahe che. bhavaparAvartana karavAnuM Ave, eTale je bhavamAM javAnuM hoya ta~AyogyabaMdha ja sAmAnyathI pUrvabhavanA carama aMtarmumAM hoya che. tethI cirama aMtarmumAM utkRSTasthitibaMdha kare enI baMdhAvalikA vIte e pUrveja vivalita saMghayaNano baMdha zaru kare ane baMdhAvalikA vItye utkRSTasthiti emAM saMkamAve paNa che ja. tethI ja enI utkRSTa sthitisattA meLavavA mATe aMtarmunyUna karavuM paDatuM nathI. paNa enA udaya-udIraNA mATe to bIjA bhavamAM javAnuM che, ane te mATe to A zaru thayelo vivalita saMghayaNano baMdha carama aMtarmucAlavo ja joIe. e pahelAM bhavAMtaramAM jai zakAtuM nathI. jo e pahelAM paNa jai zakAtuM hota to sUkSmatrine paNa udayasaMkramotkRSTa kahIne enA mATe paNa aMtarmu-nyUna karavAnuM na kaheta, kAraNake pUrvabhavanuM eka AvalikA karatAM ochuM AyuSya zeSa hoya tyAre utkRSTasthitibaMdha karI pachI zeSa AyuSya daramyAna sUkSmatrika bAMdhe, tyAM utpana thAya ane utkRSTasthitibaMdhanI baMdhAvalikA vIte tyAre ene saMkamAvI sUkSmatrikanI paNa saMkotkRSTasthitisarA kare. e vakhate sUtrikano udaya to che ja. eTale e udayasaMkramotkRSTa banaze. temaja saMkamAvalikA udIpakaraNa 139 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAda udIraNA thavAthI 3 AdhulikAnsUna utkRSTasthitibaMdha jeTalI udIraNA maLa ze. paNa Ama na batAvatAM bAdara vagerenA udayavALA pUrvabhavanA caramaaMtarmumAM pachInA bhavaprAyogya sU.trino baMdha ane e pUrve ja utkRSTasthitibaMdha kahyo che je baMdhAvalikA vItye saMkramavAthI anudayasaMkramotkRSTatA maLe che. A ja rIte madhyamasaMghayaNo mATe anudayasaMkramotkRSTa ane udIraNA mATe aMtarmuncuna karavuM e yogya lAge che. jo ke AgaLa sthitisattAnA adhikAramAM paNa A 4 saMghayaNone udaya saMkramotkRSTamAM gaNAvela che. eTale tattva kevaligamya che. madhyama 4saMsthAnavALA prathamasaMghayaNavALA hoya zake che ane tethI utkRSTasthitibaMdha karI zaktA hovAthI e 4 to udayasaMkramotkRSTa che ja. prazna-14 narakagatino utkRSTasthitibaMdha satata eka AlikA sudhI thai zake ? uttara-14 hA, thai zake, kAraNake enI utkRSTasthitiudIraNA satata 1 AvRlikA sudhI maLe che. dhAroke 4 samayanI AvalikA ane 20000 samaya utkRSTasthitibaMdha che. prathamasamaye 20000 no baMdha thayo. pAMcamA samaye enI udIraNA thaze. 5 thI 8 udayAvalikA che. eTale 9 thI 20000 (be AvalikAnsUna utkRSTasthiti) jeTalI udIraNA pAMcamA samaye thaze. have bIjA samaye jo 20000 no baMdha na thAya to sattA 20000 mA niSekathI upara na javAthI chaThThA samaye 10 thI 20000 nI udIraNA maLe je utkRSTa nathI. chaThThA samaye paNa utkRSTa udIraNA to ja maLe jo bIjA samaye 20000 no baMdha thavAthI sattA 20001 nA samaya sudhI paho cI hoya. ema sAtamA-AThamA samaye paNa utkRSTasthiti udIraNA to ja maLe jo trIjA-cothA samaye paNa utkRSTasthitibaMdha thayo hoya. mATe1thI 4 samaya (= 1AvalikA) sudhI satata utkRSTasthitibaMdha maLe che ema mAnavuM Avazyaka che. zaMkA- ahIM, eka AvalikAthI vadhu kALa mATe satata utkRSTasthiti udIraNA kahI nathI eno artha evo thAya ke satata 1 AvalikAthI adhika kALa mATe utkRSTasthitibaMdha thai zakto nathI ? samAdhAna- nA, evo artha karavo yogya nathI. satata utkRSTasthitibaMdha aMtarmu0 sudhI thai zake che. mATeto matijJAnAvaraNa vagerenI utkRSTasthiti udIraNA satata aMtarmu0 sudhI maLI zake che. karmaprakRti praznottarI - 140 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkA- to pachI narakatinI paNa utkRSTasthiti udIraNA satata aMtarmu0 kema na hI? samAdhAna- e samajavA mATe uparokta asatkalpanAno AdhAra laie. dhAro ke vivakSita jIva 100 mA samaye mRtyu pAmyo, 101 mA samaye nArakImAM utpanna thayo. 10 samayanuM aMtarmu0 che. saMklezanA qAraNe 91 thI 100 mA samaya sudhI pratisamaya eNe 20000no (utkRSTa) sthitibaMdha kyo che. eTale ke 91 mA samayabaddha dalika 20090 mA niSeka sudhI paDayuM che, dara mA samayabaddha dalika 20091 mA niSeka sudhI paDayuM che. ema yAvata 100 mA samaye baMdhAyeluM dalika 20099 mA niSeka sudhI paDayuM che. 101 mA samaye narakagatino udaya thai jAya che ane have teno navo baMdha hoto nathI. vaLI 97 sudhInA samayomAM baddha dalika ke jenI baMdhAvalikA vItI gai che ane je 20096 mA niSeka sudhI goThavAyelu che temAMthI 101 thI 104 samayanI udayAvalikA choDI 105 thI 20096 sudhInA niSekomAMthI utkRSTasthiti udIraNA thaze. ema 102 mA samaye 106 thI 20097 sudhInA niSekomAMthI utkRSTasthiti udIraNA thaze. yAvata prathamAvalikAnA carama samaye (104 mA samaye) 18 thI 20099 mA sudhInA niSekomAMthI utkRSTasthiti udIraNA thaze, kemake e vakhate 100 mA samaye 20099 mA niSeka sudhI baMdhAyela dalikanI paNa baMdhAvalikA vItI gai che. paNa, have 105 mA samaye udayAvalikA 105 thI 108 samaya sudhI hovAthI ane upalo caramaniSeka to 20099 thI AgaLa vadhato na hovAthI ( kAraNa ke 101 mA vagere samaye narakagatino baMdha thayo nathI) utkRSTasthitiudIraNA maLI zaktI nathI. 101 nI pUrvanA 100 mA 99 mA vagere samayoe 96-95 mA vagere samayoe baMdhAyela utkRSTasthitinI baMdhAvalikA vItI gai hoya che paNa narakagatino udaya na hovAthI udIraNA hotI nathI. tethI utkRSTasthiti udIraNA to mAtra eka AvalikA sudhI ja maLe che. jayAre matijJAnAvaraNano to udaya cAlu ja hoya che. eTale 91 mA samaye baMdhAyela utkRSTasthiti 95 mA samaye, hara mA samayabaddhanI 6 mA samaye.... ema 100 mA samaye baMdhAyelanI 104 mA samaye utkRSTasthitiudIraNA maLe che. Ama 91 thI 100 sudhI (aMtarmu0) jo satata utkRSTabaMdha thAya che to 95 thI 104 samaya (aMtarmu) sudhI enI utkRSTasthiti udIraNA paNa maLe che. 11 udIrAkaraNa Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkA - jo utkRSTa sthitibaMdha satata aMtarmu0 sudhI thai zake che to utkRSTasaMkleza mAtra be ja samaya Take che evuM baMdhanakaraNamAM zA mATe jaNAvyuM che ? samAdhAna - utkRSTasaMklezasthAna para jIvanuM avasthAna to bethI adhika samaya hotuM ja nathI. paNa utkRSTasthitibaMdha mAtra utkRSTa adhyavasAyasthAnathI ja thAya che evuM nathI. uparanA asaMkhyaloka pramANa rasAdhyavasAyasthAnothI utkRSTasthitibaMdha thai zake che . A adhyavasAyomAMnA adhyavasAyo para jIva aMtarmu0 sudhI satata rahI satata utkRSTasthitibaMdha karI zake che. eTale ke utkRSTarasabaMdhanA adhyavasAya para jIva utkRSTathI be samaya mATe rahe che jayAre utkRSTasthitibaMdhanA adhyavasAya para aMtarmu sudhI rahI zake che. prazna-15 jIva pachInA bhavamAM jevI (gati vagere) paristhitimAM javAno hoya tevo ja baMdha pUrvabhavanA carama aMtarmumAM kare che. A rIte, pachInA bhavamAM gayA pachI paNa prathama aMtarmu0 mATe, jo e prakRtiono baMdha zakaya hoya to, e ja prakRtio bAMya evo niyama che ? uttara-15 nA, nathI. tiryaM cagatinI jaghanyasthiti udIraNA mATe je batAvyuM che ke teukAya vAukAyamAM hatasamutpattika karI paMcendriya tiryaM ca mAM AvI prathama dIrghakALa sudhI manuSyagati bAMdhI pachI tiryaMcagati bAMdhe tenI baMdhAvalikAnA caramasamaye jaghanyasthiti udIraNA maLe. ema pAMca saMghayaNonI jaghanyasthiti udIraNA mATe paNa ekendriyamAM jaghanyasthiti sattA karI potapotAnA udayavALA bhavamAM jai pratipakSI saMghayaNo bAMdhe, pachI svabaMdhanI baMdhAvalikAnA caramasamaye jaghanyasthiti udIraNA hoya. AnA parathI jaNAya che ke tiryaMcamAM janAra manuSyaprAyogya ane bIjA-trIjA vagere saMghayaNamAM janAra trIjA-cothA vagere saMghayaNano prathamasamayathI baMdha karI zake che. prazna-16 hatasamutpatti kriyA zuM che ? uttara- 16 saMjJIpaNAmAM aMta: ko. ko. ke tethI paNa vadhu sthitisattA vALo thayelo jIva jayAre ekendriya vagere bhavomAM jAya chetyAre tyAM te sthitisattAne TakAvI zakto nathI. eTale vyAghAtabhAvinI sthitiapavartanA vaDe e sthitine haNe che. utkRSTarasa bAMdhanAra mithyAtvI e rasane jALavI zakyo na hovAthI aMtarmu0 mAM vyAghAtabhAvinI rasApavartanA karI haNI nAMkhe che. A jema guNaanimittaka rasaghAta hoya che tema karmaprakRti praznottarI 142 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastutamAM guNa animitaka sthitighAta jANavo. bAeke jIva AvA sthitighAto karI karIne jeTalI haNI zake eTalI haNI nAMkhe che. have je sattA zeSa rahI hoya che e paNa ekeDanA jaghanyasthitibaMdha karatAM to adhika ja hoya che. have vadhu sthitighAta (vyAghAtabhAvinI apavartanA) thaI zake ema hotuM nathI. jo A sthitighAtathI prApta sthitine ja hasamutpatika sthiti kahevAnI hoya to ekendriyamAM maLatI jaghanya sthitisattA AnA karatAM ochI paNa saMbhave che. kAraNake A sthitisattA karatAM hIna ja sthitibaMdha jyAM sudhI thAya che tyAM sudhI uparathI sthiti vadhatI nathI ane nIcethI ekaekaudaya pAmato jatonika ocho thato jAya che. caramasthitighAta thayA bAda A rIte utkRSTathI jeTalA samaya sudhI hIna sthitibaMdha saMbhavita hoya eTalA samaya sudhI e thAya che ane tethI eTalA samayo sattAmAMthI ora ochA thai jAya che. have je sattA rahI hoya che te dhruvabaMdhI mATe saMbhavita jaghanya sattA hoya che, ahIM sudhI pahoMcyA pachI jo have vivaNita prakRtinI pratipakSI pravRtio baMdhAya to (sthitibaMdha adhika thavA chatAM) vivaNita prakRtino baMdha na hovAthI e upara vadhatI nathI ane nIce kapAtI jAya che. eTale pratipakSI pravRtiono baMdha jeTalo kALa thai zake eTalA samaya ora vadhu enI sthiti kapAi jAya che. A vikSita prakRtinI saMbhavita jaghanya sattA hoya che. A pachI to eno baMdha cAlu thaI javAthI baMdha/saMkrama dvArA enI sattA vadhI ja jAya che. paNa e vahelI savAgata niSekanA dalikane baMdhAvalikA-saMkramAvalikA vItavAnI rAha jovAnI hoya che. ane eTalI vAramAM nIcethI to ora eka-eka samaya kapAto jAya che eTale AvI pravRtio mATe baMdhAvalikAnA caramasamaye jaghanyasthiti udIraNA maLe che. prazna-17 nAmakarmanA baMdhasthAnono vicAra karIe to jaNAya che ke Atapa ane udyota bane sAthe te baMdhAtA nathI. to jema pAMca saMghayaNa vagere mATe pratipakSIprakRtiono baMdha karI pachI potAno baMdha thAya tenI baMdhAvalikAnA caramasamaye jaghanyasthiti udIraNA kahI che evuM Atapa mATe udyotano baMdha hI zA mATe na kahyuM? uttara-17 AvuM nathI kahyuM enAthI jaNAya che ke Abe prakRtio parAvartamAna bhAve kamaza: baMdhAyA kare evuM to nathI ja. tema chatAM e rIte kramaza: na ja baMdhAya eno niSedha paNa karI zakAto nathI. eTale kadAca evuM hoya ke A bannenA udayathI zUnya 143 udIraNASNa Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvo bane bAMdhI zaktA hoya ane udayavALA jIvo bemAMthI jeno udaya hoya te ja bAMdha. eTale AtapanA udayavALo udyota bAMdhI zakto na hovAthI eno baMdha karavAnuM kahyuM na hoya. A pramANe cUrNiTIppaNamAM samAdhAna ApyuM che. athavA, uparanA 16 mA praznanA uttaramAM dhruvabaMdhI prakRti mATe je saMbhavita jaghanya sattA hI eTalI AtapanI jaghanya sattA, caramasthitighAta dvArA thayelI sthitisarA karatAM paNa alpa sthitibaMdha jyAM sudhI maLI zake tyAM sudhI karAvIne meLavI. have alpasthitibaMdha saMbhavita na hovAthI ApanA baMdhano ja abhAva levAno. Apa ke udyota A bemAMthI eka baMdhAvI ja joie evo niyama nathI. eTale udyota baMdhAya ke na baMdhAya, kazo phera paDato nathI. eTale ke udyotano baMdha thAya ke na thAya, Atapa na baMdhAvAnA kALamAM koI phera paDato na hovo joie. arthAta, have jyAre Apano baMdha zarU thaze ane sattA vadhavAnI cAlu thaze, e pUrve udyota baMdhAyeluM ke nahIM e akicitthara rahe che. mATe udyotano baMdha thAya ke nahIM e aMge maLyukAre kAMi jaNAvyuM na hoya. prazna-8 tiryaMcagatinI jaghanya sthiti udIraNA mATe teukAya vAukAyamAM ja hatasamutpattika kriyA karavAnuM zA mATe kahyuM che? zuM teukAya-vAukAyamAM vadhu zuddhi hoya ane tethI e vadhu sattAne hANI nAMkhe che? uttara-18 teuvAu0 mAM anya bAdara kendriyo karatAM vadhu vizuddhi hovAthI e vadhu satAne khAMDI nAMkhe che evuM mAnI zakAtuM nathI. kemake jo evuM hota to, bAra kapAya vagere mATe paNa, mAtra teuvAu0mAM ja hatasamutpatika kriyA karavAnuM kaheta. paNa kahyuM nathI. TIppaNakAre evuM jaNAvyuM che ke hasamutpatikriyA mATe vizuddhi paNa Avazyaka che, mATe to bAdara paryApta ekendriya levAno karyo che. sUkSma ke aparyApta nathI. tethI anya ekendriyamAM jo hasamutpatikriyA karAvI pachI saMjJI paMcendriyamAM javAnuM hoya to e jIvo tathAvidha vizuddhivazAta manuSyamAM ja cAlyA jAya che, paMcendriya tiryacamAM jAya nahIM. ane tethI tiryaMcagatinA udaya-udIraNA maLe nahIM. jyAre teuvAu0 to game eTalI vizuddhimAM paNa tiryaMcaprAyogya ja bAMdhe che ane tiryaMcamAM ja jAya che, mATe tiryaMcagati nAmakarmanA udaya-udIraNA maLI zake che. tethI ahI teu0 vAuo nI vAta karI che. karmaprakRti - praznottarI 144 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI rIte kahevuM hoya to, caramasthitighAta dvArA je jaghanyasthitisattA maLe enAthI ocho sthitibaMdha karavA mATe Avazyaka vizuddhimAM pRthvIkAya vagere ekendriyajIvo manuSyadrika ja bAMdhatA hoya, tiryacaddhika nahI. ane tethI, adhika sthitibaMdha karyA vagara saMjJImAM eNe javAnuM hoya to e manuSyamAM ja jaze, kAraNake carama aMtarmuhUrtamAM vizuddhivazAta manuSyaprAyogya baMdha karyo che. tiryaMcamAM na jai zakavAthI tiryaMcagatinAmakarmanA udaya-udIraNA ja maLe nahIM. teu0 vAu0 ne to game eTalI vizuddhi vadhe, e tiryaMcaprAyogya ja bAMdhaze ne chevaTe tiryaMcamAM ja jaze, jethI tiryaMcagatinAmakarmanA udaya-udIraNA tene maLI zakaze. teu0 vAu0 mAMthI saMjJI paMcendriyamAM javAnuM eTalA mATe kahyuM che ke ekendriya jIva vagerene pratipakSabhUta manuSyagati vagereno je baMdhakALa hoya che tenA karatAM saMjJIpaMcendriyane te vadhu hoya che. eTale saMjJImAM utpattisamayathI ja dIrghakALa sudhI tiryacakina baMdhAvAthI ne sattA nIcethI kapAtI jatI hovAthI sattA ora ochI thAya che. saMbhavita dIrghakALa sudhI manuSyaddika bAMdhyA bAda tiryaMcaddika bAMdhaze tyAre baMdhAvalikAnA caramasamaye jaghanya sthiti udIraNA maLaze. tiryaMcagati mATenI vicAraNA nIcagotra mATe paNa samAna rIte vicArI zakAtI hovAthI, nIcagotranI jaghanyasthiti udIraNA mATe paNa jou0 vAu0 mAM hatasamutpanika kriyA samajavI ucita lAge che. prazna-19 mizramohanIyanI jaghanya sthitiudIraNA mATenI sthitisattA P/a nyUna sAgaropama jeTalI je karavAnI hoya che te ekendriyamAM ja karavAnI zA mATe kahI ? uttara-19 koipaNa bhavamAM, sthitisatA ghaTatAM ghaTatAM jyAre svaprAyogya jaghanya karatAM paNa ochI thai jAya che, tyArabAda e udaya-udIraNA prAyogya rahetI nathI. trasa prAyogya jaghanya sthitisarA P/s nyUna 1000 sAgaropama che. eTale trasamAM je sthitisatA ghaTADavAmAM AvI hoya to ATalI nyUna satA thayA bAda e udaya-udIraNA pAmI ja zake nahIM. ekendriya prAyogya jaghanya sthitisattAP/a cUta eka sAgaropama che. eTale ekendriyamAM sthitisatA ghaTADavA dvArA ATalI thAya tyAM sudhI udaya-udIraNA thaI zakavAthI jaghanya sthiti udaya-udIraNA maLI zake che. 145 udIrANa Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna-20 nidrAddhikanI jaghanya sthiti udIraNA kone hoya ? uttara-ra0 bArakaSAya vagerenI jema ekendriyamAM hasamucha karanArane hovI mathakAre kahI che. A ja mukhya mata che. paNa jeo bAramAM guNaThANA sudhI nidrAddhizno udaya mAne che teonA mate jJAnAva 14 nI jema 12 mA guNaThANAnI samayAdhika AvalikAze ekasamayanI jaghanyasthitiudIraNA maLe. e mate jaghanya anubhAga udIraNA paNa tyAM ja maLe, temaja jaghanya sthitiudaya paNa bAramAnI carama AvalikAmAM 1-1 samaya pramANa maLe. prazna-ra1 anubhAga udIraNAmAM ghAtIsaMjJA-sthAnasaMjJA prarUpaNAmAM mAtra manuvati prAyogya je prakRtio gaNI che temAM AhA0 7 ane jinanAmane bhegI kema gaNI nathI ? kAraNake e paNa mAnavabhavamAM ja udaya-udIraNA pAme che ne! uttara-21- chatAM, baMdhamAM e devaprAyogya baMdha sAthe baMdhAya che mATe mAtra manuSya prAyogya' tarIke enI gaNatarI karI lAgatI nathI. prazna-rara-janmathI aMdha vyaktine eka0, bei0 ane tenI jema cakSudarzanalabdhino sarvathA abhAva hoya ? uttara-22- nA. jo ema hota to cakSudarzanAvaraNanA utkRSTa anubhAgodIraNA svAmI tarIke saMliSTa indriyane na kahetAM e janmAMdhane kaheta. indriya jIvane je svAmI kahyo che temAM cUrNikAre kAraNa darzAvyuM che ke temanA ja mata te vAM TrAkSavi parvota tti 3 prAptinI vadhu najadIka hovA chatAM na pAmavuM e AvaraNanI prabaLatAnuM sucaka che, mATe eka bei ne svAmI tarIke na kahetAM tene kahyA che. have jo saMjJI paMce ne paNa e labdhi na maLI hoya te, e to sauthI vadhu enI prAptinI yogyatAvALo hovA chatAM vaMcita rahyo che, vaLI eno aMza to te karatAM vadhu hoya che. eTale ene svAmI kahevo paData. nathI kahyo, e jaNAve che ke ene catudarzanAno layopa0 hoya che, ane tethI cakSudarzanalabdhi to hoya ja che. prazna-23 - audAva pano jaghanya anubhAgodaraka koNa? uttara-23- aparyA. alpAyuSya su.vAukAya jIva bhavAdya samaye A 6 no jaghanya anubhAgodIraka hoya che. AmAM bhavAdyasamaye kahyuM che tenAthI e jANavuM ke e jIva Rjugati thI utpanna thai rahyo che. jo vigrahagatithI Ave to prathamasamaye haju karmaprakRti - praznottarI 146 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utpattisthaLe Avyo na hovAthI audA vagerenA udaya-udIraNA maLe nahI. vaLI cUrNikAre, mArUtapUi TAiTuM suTa vIka ya AvA mULanI vyAkhyA A pramANe karI che : satipU ti rAtmaya veviyA nahAvAM 'suma vAyu ' urAliyachakkagarasa apajjanagA suhamA vAukkAIo veubviyachakkagassa pajjattago laddhoe vAyu tti bAyaravAyU paDhio na suhumA / AmAM cUrNikAre yathAsaMkhya' ema je kahyuM che enA para bhAra ApIne ane vADavArUM evA zabdanA upalakSaNathI zeSa pRthvIkAya vagere paNa laIne A rIte bhAvArtha jANavo yogya che ke - audA vano aparyA, sUkSma ekendriya ane vikriyano paryA. (bAdara) vAukAya jaghanya rasIdIka hoya che. anyathA, audAva mATe sU0 vAukAya ja kema? pRthvIkAya vagere kema nahIM? evo prazna Ubho thAya che... vaLI A pramANe badhA ekene levA cUrNikArane amAnya che evuM to nathI ja kAraNa ke AgaLa 77mI gAthAmAM "muratisa' AnI cUrNimAM cUrNikAra A pramANe jaNAve che - "pattamuranarmAta para sarovarasa nA DAniyarasa sume nAyA pannALivatA 3vavA paTamAma bahAratI gaUTgumArorA AmAM audArikano atideza hovA chatAM koIpaNa sUkSma jIvane lIdho che mAtra vAukAyane nahIM. eTale nizcita thAya che ke audA)SakanI jaghanya rasodIraNA jugatithI AvelA s 0 aparyA. koipaNa ekendriyane bhavaprathamasamaye hoya che. vaLI pratyeka aMgenA cUrNinA pAThamAM je "nAyA, pannAvatIzabda che temAM "paSmatta zabdanI AgaLano "" lahiyAthI bhUlAi gayo lAge che. kAraNake audArizno atideza che ane emAM aparyAnuM grahaNa che. vaLI aparyAeke ne paNa pratyekanA udaya-udIraNAno abhAva nathI. mATe pratyeka prakRtinI jaghanya rasodIraNAno svAmI-alpAyuSka RjugatithI Avela aparyA. sUpratyeka ekendriyane bhavAgha samaye mAnavo yogya lAge che. ( anyatra aparyApta jIvane kahela che.). audA aMgopAMga-aprathamasaMghayaNa vagerenI jaghanya rasodIraNA mATe paNa upara pramANe jugatithI utpana thayela jIvo samajavA. prabha-24- prathamasaMghayaNano jaghanya rasodIraka koNa hoya che? uttara-24- kammapayaDI-paMcasaMgrahamAM paryAasaMsI paMce tiryaMcone jIe 147 udIrANa Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghayaNa-saMsthAna mAnela che. eTale A granthomAM zIdhraparyApta thanAra alpAyuSka asaMDIne bhavaprathama ane AhAra prathama samaye (eTale ke jugatithI Avelo hoya tene) svAmI tarIke kahela che. bRhatsaMgrahaNI vagere je maLyomAM asaMzI jIvone mAtra chellAM saMghayaNa-saMsthAna ja mAnyA che. teonA mate A beno jaghanya rasodIraka koNa? e vicAratAM ema lAge che ke jugatithI Avela alpAyuSka zIghaparyAthanAra manuSya prathamasamaye jaghanyarasodIraka hoya. (AgaLa 4 saMghayaNanI jaghanyarasAdIraNAmAM cUrNikAre jaNAvyuM che ke manuSyotiryaMco karatAM alpabaLI hoya che. mATe ahIM prathamasaMghayaNa mATe manuSyo jalevA, prathamasaMsthAna mATe manuSya ti banenI saMbhAvanA hoya zake.) tattva kevaligamyama prazna- 25 sabhya mohanIya ane 4 saMjavanI jaghanyasthiti udIraNA kaI zreNimAM maLe ? uttara-25 bane zreNimAM maLe che. upazamazreNi mATe upazama samyakatva pAmavAnuM hoya tyAre aMtara karyA bAda prathamasthitinI samayAdhika AvalikAze samyaka mohanI 1samayanI jaghanyasthiti udIraNA maLe che. kSapakazreNi mATe mAyikasamyakta pAmatAM sabhya mohanI samayAdhika AvalikAsanA rahI hoya tyAre paNa jaghanyasthiti udIraNA 1samayanI maLe che. A ja rIte bane zreNimAM potapotAnI prathama sthiti samayAdhikaAvalikAzeSa hoya tyAre saMjavalana kaSAyonI samayanI sthitiudIraNA maLe che. kSapakazreNimAM saMjavalobhanI dazamAguNanI samayAdhika AvalikAze paNa jaghanyasthiti udIraNA maLe che. paNa jaghanya anubhAga udIraNA to mAtra kSapakazreNimAM ja maLe che te jANavuM. prazna-26 AnupUvInAmakarmanA utkRSTa anubhAgodaraka koNa hoya che.? uttara-26 saMsImAMthI saMjJImAM jatAM jIvane vigrahagatimAM jeTalA saMkleza ke vizuddhi saMbhave che eTalA anya jIvane saMbhavatA nathI. saMjJImAMthI saMjJImAM janAra jIvane vadhumAM vadhu 2 vakragati ane trIjA samaye utpatti hoya che. trIjA samaye to e jIva AhArI hoya che. tema chatAM, granthakAre trIjA samaye AnupUvInI utkRSTa anubhAga udIraNA jaNAvI che. tethI jo ema mAnIe ke trIjA samaye jIva AhArI banyo hovA chatAM AnupUrvIno udaya hoya che to utpattisthAne je pa1,52 nA udaya-udIraNA sthAna mAnyA che te asaMgata banI jaze, kAraNake AnupUvI sahita karmaprakRti - praznottarI 148 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52,53 nuM sthAna maLaze. kadAca, trIjA samaye utpattisthAne jIva paho cyo, ane cothA samaye eNe AhAra grahaNa karyo ema vyavahAranayane AgaLa karIe to granthakAre AvA abhiprAyathI kahyuM hoya . anyatra granthamAM bIjA samaye utkRSTa anubhAgodIraNA kahI che. eTale tattva kevaligamya che. prazna-27 chevaDuM saMghayaNano jaghanya anubhAga udIraka koNa hoya che. ? uttara-27 saMghayaNa-saMsthAna puddagalavipAkI prakRtio che. puddagalavipAkI prakRtionI jaghanya anubhAgaudIraNA sAmAnyathI bhavaprathamasamaye hoya che. vaLI azubhaprakRtinI jaghanya anubhAgaudIraNA yathAsaMbhava vizuddhimAM thAya che. nArakI sivAyanA traNa AyuSya zubha hovAthI, sAmAnyathI jeTalA dIrgha eTalI vizuddhi vadhu hoya che. tethI kammapayaDI cUrNimAM chevaThA saMghayaNanA jaghanya anubhAgodIraka tarIke bAra varSAyuSya RjugatithI utpanna thayela prathama samayavartI beindriyane jaNAvela che. karmaprakRtinI banne TIkoomAM temaja paMcasaMgrahanI vRttiomAM AnA svAmI tarIke bAramA varSe vartamAna beindriyane je kahyo che teno abhiprAya zuM che ? e bahuzruto jANe. anya saMghayaNa-saMsthAnanA jaghanyarasodIraka tarIke to tyAM paNa bhavaprathamasamayavattI jIva ja kahyA che. prazna-28 avadhiddhino jaghanya rasoTIraka koNa che ? uttara-28 avadhilabdhirahita caturgatika mithyAtvI saMkliSTa jIvane eno svAmI kahyo che. asaMjJImAMthI deva-narakamAM gayelA jIvo aparyAavasthAmAM avadhilabdhi rahita hoya che. paNa e vakhate sarvasaMkliSTa avasthA hotI nathI. e to paryApta avasthAmAM ja hoya che. tethI, paryApta avasthAmAM paNa keTalAka deva-nArakI adhizUnya hoya che ema mAnavuM e ke sAmAnyathI caturgatino cUrNi-TIkAmAM ullekha hovA chatAM sarvasaMkliSTa manu0 tiryaM cane ja enA svAmI mAnavA e yogya che te kevaligamya che. prazna-29 mithyAno jaghanyarasodIraka pachInA samaye saMyamasahita samyaktva je pAme che te kyuM hoya che ? 149 udIrANa Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-ra9 te lAyopathamika sabhyatva hoya che, jo prathama upazama samyakatva ane tenI sAthe saMyama pAmato hoya to samyaktaprAptinI pUrvaAvalikAmAM mithyAtvanI prathama sthitinI carama AvalikAmAM) udIraNA ja maLe nahIM. eTale ja ahIM kSAyopasattva pAmanAra lIdho che, kAraNake saMyamaprApti mATenI uttarottara anataguNa-anataguNa thatI vizuddhi upazamasakhya pAmanAra karatAM AnI eka AvalikA jeTalI vadhu kALa mATe thai gayelI hoya che. upazamasakhya pAmanAra, saMyamaprApti mATenI eTalI vizuddhie pahoMce (saMyamaprApti pUrva samaye) tyAre mithyAtvanI udIraNA rahI hotI nathI. prazna-30 matijJAnA vagerenI ukTa pradezodIraNA mATe zrutakevalI vagere vizeSaNanI AvazyaktA nathI, to avadhiddhika mATe "avadhilabdhirahita evuM vizeSaNa zA mATe? uttara-30 zreNipUrve pramatta-apramatta guNakANe jo avadhijJAna hoya to, enI prApti ane jALavaNI mATe vadhAre vizuddhi Avazyaka hovAthI saMyamanimittaka guNazreNithI vadhu dalikonI nirjarA thaI jAya che. tethI pachI zreNimAM carama udIraNAkALe, savAgata daliko apekSAe ochA hovAthI udIraNA paNa ochI maLe, utkRSTa na maLe. mATe "avadhilabdhirahita evuM vizeSaNa joyuM che A pramANe dhavalAmAM kahyuM che . prazna-31 aprathama saMghayaNano utkRSTapradezodIraka koNa hoya che? uttara-1 svaprAyogya utkRSTa vizuddhi vALo apramattasaMyata hoya che. ahI svaprAyogya Avazyaka che, kAraNake sava nRSTa vizuddhivALo apramattasaMyata to prathamasaMghayaNamAM ja hoya che. vaLI jeo bIjA-trIjA saMghayaNathI paNa upazamazreNi svIkAre che teonA mate e be saMghayaNanI utkRSTa pradezodIraNA 11 mA guNaThANe jANavI. (AmAM "svaprAyogya utkRSTavizuddhi" eTale karaNa sivAya svasthAna utkRSTa vizuddhi evo artha jANavo.) prazna-32 jinanAmakarmanI jaghanya pradezodIraNA AyojikA karaNa sudhI ja zA mATe hoya che? uttara-3ra AyojikA karaNathI ayogInimittaka guNazreNino prAraMbha thAya che. sayogI guNazreNi karatAM A guNazreNi dalinI apekSAe asaMkhyaguNa ane karmaprakRti - praznottarI 15o Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALanI (AyAmanI) apekSAe saMkhyAtamA bhAganI hoya che. vaLI uttarottara samaye asaMkhya guNa asaMkhyaguNa dalika laIne e racAya che. eTale pariNAmonI vadhu vizuddhi thai hovAthI pradezodIraNA paNa adhika thAya che. mATe jinanAmakarmanI jaghanya pradezoThIraNA AyojikA karaNa bAda maLI zaktI nathI. prazna-33 samya0 mohanIyanI utkRSTa pradezoThIraNA kone hoya ? uttara-33 jene jaghanya anubhAga udIraNA hoya tene utkRSTapradezoThIraNA hoya e rIte ghAtIko mATe sAmAnyathI atideza karyo che. cUrNikAre vivecanamAM anya dareka prakRtionA svAmI darzAvyA che. Ano svAmI darzAvyo jovA maLato nathI. kintu jaghanya anubhAga udIraNA jema kSAyisamyaktva pAmatI vakhate samayAdhika AvalikA zeSa hoya che tema A paNa tyAre ja jANavI. zaMkA- kRtakaraNa thayA bAda to jIvanA pariNAma saMkliSTa ke vizuddha banne thai zake che. jyAre kRtakaraNa thavAnA pUrvasamaya sudhI to samyamohanA sthitighAta vagere cAlu hovAthI e avazya vizudhdhamAna hoya che. tethI anivRttikaraNanA caramasamaye kejyAre caramasthitighAta thAya che tyAre A samayAdhika AvalikA zeSa karatAM adhika vizuddhi hovAthI utkRSTa pradezoThIraNA hevI joie ne ? samAdhAna- jema bAramA guNaThANAno saMkhyAtamo bhAga bAkI hoya tyArathI sthitighAta vagere baMdha paDI jAya che. tema chatAM matijJAnA0 vagerenI utkRSTa pradezoThIraNA enA pUrva samaye na kahetAM samayAdhika AvalikA zeSe ja kahI che tema prastutamAM paNa jANavuM. 151 udIraNAkaraNa Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (upazamanA karaNa prazna-1 prathama samyotpAdanamAM kahela upazamalabdhi vagere zuM che? uttara-1 upazamAvavAnI yogyatA e upazamalabdhi, guru upadeza pAmavAnI yogyatA e upadezalabdhi ane aMtaraMgakAraNonI prApti e prAyogyalabdhi AvI vyAkhyA TIppaNakAra zrI municandra sUri mahArAje Apela che. AnA para vicAra karatAM evuM lAge che ke ardhapudgalaparAvarta karatAM saMsArakALa ocho rahevo ane tethI kamanI jayopazama thavAnI yogyatA hovI e upazamalabdhi haze. vinaya-jijJAsA vagere prajJApanIyatA hovI e upadezalabdhi haze ane aMtaraMgakAraNabhUta anukaMpAakAmanirjarA-aMta: ko. ko. sthitisarA vagere prAyogyalabdhi haze. prazna-2 yathApravRttakaraNane pUrvapravRttakaraNa zA mATe kahevAya che? uttara-2 apUrvakaraNamAM sthitighAta vagere je apUrva cIjo hoya che te ekeya yathApravRttakaraNamAM hotI nathI. mAtra pUrve kyAreka saMsArakALa daramyAna paNa jema anaMtaguNa-anaMtaguNa vizuddhithI vadhAtuM hatuM tema AmAM vadhavAnuM hoya che. mATe Ane pUrvapravRttakaraNa paNa kahevAya che. A abhavyane paNa vAraMvAra thAya che. temaja guNaprApti vagara paNa AnAthI pAchuM pharI zakAya che. prazna-7 upazamasamyaktapAmanArAjIvane mohanIyakarmanI keTalI uttarapravRtionI satA hoya? uttara-3 lAyopathamika sabhyasthI upazamaNi mAMDavA mATe je upazamasamyakta pAme che te zreNiprAyogya upazamasamyakatva kahevAya che. saMpUrNa saMsArakALa daramyAna A samyakatva cArathI adhikavAra pAmI zakAtuM nathI. A sivAya je upazamasatvane jIva pAme che te prathamasamyatva kahevAya che, mithyAtvI jIvo A samyakTraprApti mATekaraNa kare che. A samyattva bhavacakra daramyAna anekavAra pAmI zakAya che. zreNinuM upazamasamyattva pAmanAra jIvane mohanIyanI 28 ke ra4 prakRtionI niyamAsanA hoya che. prathamasamajyapAmanArajIvane mohanIyanI ra6prakRtionI sattA hoya. matAMtare 20 ke 28nI paNa sattA hoya che. anAdimithyAtvIne ke samyo ane mizranI uvelanA karI cUkelA sAdi mithyAtvIne ra6nI sattA hoya che. mAtra karmaprakRti - praznottarI 15ra Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sagaDhanI uvelanA karI cUkelA sAdimithyAtvIne 27nI sattA hoya che. mithyAtve gayA bAda samyanI saMpUrNa uvelanA nathI thai, kintu eTalA pramANamAM thai gaI che ke jethI eno udaya thaIne mAyopathamika sabhya pAmI zakAya nahIM, AvA jIvane prathamasama7prAptinA karaNakALe 28nI sattA hoya che. (AvA jIve paNa, pUrve AhArakaDrika bAMdhela hoya to paNa e to samakvamohanIyanI udaya ayogya avasthA AvavA pUrve ja saMpUrNa uvelAi gai hoya che. tethI AhAkinI niyamo asattA hoya che. ewvageremAM devadrika vagerene uvelIne AvanArajIvaupazamasamya pAmavAno prAraMbha karavA pUrve ja e prakRtione bAMdhI cUkyo hoya che. mATe enI sattA avazya hoya ja che.). prazna- mithyAtvaguNaThANethI je jIvo 3 karaNapUrvaka sabhya dezavirati ke sarvavirati pAme che te traNe prakAranA jIvone anivRttikaraNamAM adhyavasAyo eka sarakhA ja hoya ke judA judA ? uttara-4 A traNe prakAranA jIvone anivRttikaraNamAM adhyavasAyo uttarottara anaMtaguNa vizuddha hoya che. mATestotraNeyanosthitibaMdha paNa tulya nathI hoto kintu uttarottara saMkhyAtaguNahIna saMkhyAtaguNahIna hoya che. mATe jaNAya che ke teonA adhyavasAyo paNa judA judA hoya che. anivRttikaraNamAM mukatAvali AkAre adhyavasAyo hovA je kahyA che te, te te guNaThANAne abhimukha jIvonA anivRttikaraNa mATe ja jANavA. eTale ke traNe anivRttikaraNanI traNa judI judI muktAvali jANavI, paNa eka nahIM. prazna-5 saMkhyAtAvarSa Ayu vALA saMkSIpaMce tiryo ne aparyAavasthAmAM lAyopathamika samyakta hoya ke nahi? samyane laIne yugalika sivAyanA anya tiryacomAM utpanna thai zakAya ke nahi? uttara-5 kArmamanzikonA abhiprAyayugalakatiryaMcone aparyA avasthAmAM mohanI raranI sanAvALuM takaraNa saMbaMdhI lAyopathamika sabhyattvake sAyika samyo hoya che. paNa upazamasamyaka hotuM nathI ke mohanI 24ke 28nI sattAvALuM lAyopathamika samajya hotuM nathI. saMkhyAmavarSAyuddha tiryacomAM to aparyAvra avasthAmAM A traNemAMthI eke samyatva hotuM nathI. chaThThA karmagranthamAM "tiryaMcone nAmanA 28 nA baMdha sthAne 21, 26, 28, 29 ane (udyota sahitanuM) 30 A pAMca udayasthAno 153 upazamanANa Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSAyiksamyaktvI ke mohanIyanI 22 nI sattAvALA pUrvabaddhAyuSya vedasamyaktvI ne hoya che " evuM jaNAvyuM che. 31 nuM tathA ( udyota rahita) 30 nuM udayasthAna to paryA0 avasthAmAM hoya che, mATe temAM traNe samya0 ghaTI zake che. paNa prastutamAM teno adhikAra nathI. siddhAntano abhiprAya evo jANavA maLyo che ke samyaktvane sAthe laine jIva saMdhyeya varSa AyuSyavALA tirya comAM paNa utpanna thai zake che. prazna-6 apUrvakaraNanA caramasamaya sudhI je sthitikhaMDono ghAta thAya che teomAM rahelA nikAcita dalikonuM zuM thAya che ? uttara-6 jema apUrvakaraNamAM aMte sattAgatasarvadalikonI nikAcanA nIkaLI jAya che, eTale ke nikAcitadalikonuM nikAcitapaNuM cAlyuM jAya che tema apUrvakaraNanA caramasamaya sudhI ghAtyamAna sthitikhaMDomAM rahelA dalikonuM nikAcitapaNuM paNa te te sthitighAtanA hetubhUta pariNAmothI dUra thai jAya che. athavA to evuM mAnavuM ke te sthitikhaMDomAM pahelethI ja nikAcita daliko hatA ja nahi. A bemAMthI eka viklpa samAdhAna karavuM. prazna-7 darzanatrikanI upazamanA thayA pachI kayA karaNo pravarte che ane kyA pravartatA nathI? uttara-7 koi paNa mohanIyaprakRtino sarvopazama thayA pachI teno bandha hotonathI, tema prastutamAM paNa samajavuM. eTale ke darzanamohanIyamAM baMdhanakaraNa pravartatuM nathI. mithyAtvano mizra ane samyaktvamAM temaja mizrano samyaktvamAM saMkrama hoya che. emAM mithyAtva ane mizrano prakRti-rasa-pradeza ema traNe prakArano saMkrama hoya che. anyaprakRtinI samAnasthitimAM saMkramavA rUpa sthitisaMkrama hoya che, apavartanArUpa sthitisaMkrama prAya: hoto nathI, paNa bahuzruto pAsethI teno nirNaya karavo. uddavartanA, udIraNA, dezopazamanA, nidhatti, nikAcanA ane udaya hotA nathI. sattA to hoya che. samyaktvamohanIyamAM to mAtra apavartanA ja hoya che, ane te paNa rasanI jANavI. sthitinI apavartanA to prAya: hotI nathI. prazna-8 samyaktvaprApti mATenA yathApravRttakaraNanA paNa aMtaryu pahelAMthI ja jIva evo vizuddhivALo banato jAya che ke jethI zAtA vagere parAvartamAna zubha karmaprakRti praznottarI 154 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtio ja bAMdhe che. pratipakSI azAtA vagere bAMdhato nathI. jayAre chaThThA prAyogya jaghanya aMta:ko. ko. sudhI azAtA paNa parAvartamAna bhAve baMdhAya che. ane enI nIce ja mAtra zAtA baMdhAya che. to zuM sabhyaprApti kAlIna vizuddhi cha&A guNaThANA karatAM adhika hoya che? uttara-8 sabhyatvaprApti pUrvanA caramasamaya mithyAtvInI vizuddhi karatAM paNa chaThThA guNaThANAnI jaghanya vizuddhi paNa anaMtagaNa ja hoya che. tema chatAM jyAre uttarottara anaMtaguNa-anaMtaguNa vizuddhi na hoya ane madhyama sthira jevA pariNAma hoya tyAre zAtA ane azAtA bane parAvartamAna bhAve baMdhAya che. samyaktaprApti karanAra mithyAtvI uttarottara anaMtaguNa-anaMtaguNa vizuddhimAna hovAthI azAtA baMdhAtI nathI. cheke guNaThANe paNa je adhyavasAyasthAno para (madhyamapariNAmanA kAraNe ) parAvartamAna bhAve azAtA paNa baMdhAya che e ja adhyavasAyasthAno jo anaMtaguNa-anaMtaguNa vizuddhamAna avasthAmAM Ave to e vakhate mAtra zAtA ja baMdhAya che, azAtA baMdhAtI nathI. eTale vizuddhi to saMyamInI ja adhika hovAmAM koI vAMdho nathI. prazna-9 prathamasamyajyotpAdanAmAM darzanamohanIyane upazAMta rahevAno kALa keTalo hoya che? uttara-9 aMtarmuhUrtapramANa hoya che. karmaprakRticUNine anusarIne A aMtarmanuM pramANa A mujaba jANavuM. sAdhika AvalikA pramANa aMtara zeva hoya tyAre, aMtaranI e carama AvalikAmAM, bIjI sthitimAMthI traNe puMjanuM dalika lai gapucchAkAre goThave che. ane e caramaAlikAnA prathamasamaye adhyavasAyAnusAre eka puMjano udaya thAya che. Ama traNa puMjane upazAMta rahevAno kALa AvalikAnUna aMtarmuo jeTalo thayo. jo e jIva sAsvAdane pAmavAno hoya to aMtara utkRSTathI AvalikA zeSa hoya tyArathI anaMtAno udaya thaI sAsvAdane pAme che. paNa mithyAtvano to e 6 AvalikA kALa pasAra thayA pachI ja udaya thAya che. eTale evAjIvane darzanamohanI traNe prakRtio aMtarano jeTalo kALa hoya eTalo kALa upazAMta rahe che. karAyaprabhutAcUrNinI apekSAe vicArIe to darzanamoha upazAMta rahevAno kALa aMtara karatAM saMkhyAtamA bhAge hoya che. 155 upazamanANa Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAyakhAbhUtacUrNimAM prathama samyaktAdhikAramAM A pramANe alpabadutva ApeluM che - (1) upazAmakanA carama rasaghAtano kALa alpa (2) apUrvakaraNe prathamarasaghAtano kALa (3) caramasthiti ghAta (4) carama sthitighAta kAlIna sthitibaMdha kALa (5) aMtarakaraNa kriyAkALa (6) e vakhatenI sthitibaMdha kALa (7) apUrvakaraNe prathama sthitighAtano kALa (8) e vakhate sthitibaMdhano kALa (9) mithyAtvamohano guNasaMkrama kALa (10) prathamasamaya upazAmakanuM guNazreNi zIrSa (prathamasamaya upazamasamyakakvIne zeSakamonI guNazreNinuM A zIrSa jANavuM ) (11) prathamasthiti (12) upazAmaka kALa (mithyAtvane upazamAvavAno kALa. samayapUna ra AvalikA jeTalI adhiktA jANavI.) (13) anivRttikaraNa kALa (14) apUrvakaraNa kALa (15) (apUrvakaraNa prathamasamaye) guNazreNino AyAma (16) upazAMta addhA (mithyAtvane upazAMta rahevAno che ! (17) aMtara (18) jaghanya abAdhA (mithyAtvanA caramabaMdha) (19) utkRSTaabAdhA (apUrvakaraNe prathamabaMdha) (20) jaghanyasthitikhaMDa (mithyAtvano carama sthiti (21) utkRSTa sthitikhaMDa (22) jaghanya sthitibaMdha (23) utkRSTa sthitibaMdha (24) jaghanya sthitisarA (prathamasthitinA caramasamaye) (25) utkRSTa sthitisattA (apUrvakaraNe prathamasamaye) karmaprakRti - praznottarI 156 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AmAM upazAMta adA karatAM aMtarane saMkhyAtaguNa kahela che eTale jaNAya che ke aMtarano saMkhyAtamo bhAga pasAra thAya tyAM sudhI ja darzanamoha upazAMta rahe che. eTale ke upazamasamyakta Take che. pachInA samaye je pejano udaya thavAno hoya tene udayasamayathI ane zeSa bene udayAvalikA bahArathI aMtaramAM gopucchAkAre goThave che. sAsvAdane janArane A upazAMta addhA jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI 6 AvalikA jeTalo kALa zeSa hoya tyAre anaMtAno udaya thAya che. Avo kapAyAbhUtacUrNine abhiprAya jANavo. tattva kevaligama vaLI ahIM guNazreNi AyAma karatAM upazAMta addhAne saMkhyAtaguNa kahela che eTale jaNAya che ke upazamasamyattvanA kALano saMkhyAtamo bhAga pasAra thaI jAya tyAM sudhImAM guNazreNizIrSa nirjIrNa thaI jAya che. tethI mithyA gayA bAda A guNazreNi maLI zake nahIM. jyAre karmaprakRtinA udayAdhikAranI 10mI gAthAmAM prathama traNa guNazreNio mithyA gayelAne paNa maLe che ema jaNAvavA dvArA A guNazreNinI mithyA gayA bAda paNa vidyamAnatA jaNAvI che. tatva kevaligamyama. prazna-10 anaMtA.visaMyojanAmAM ra4 nI sattA kyAre thAya? uttara-10 anaMtA visaMyojanamAM aMtarakaraNa hotuM nathI.anivRttikaraNe ulanAnuvidha guNasaMkrama hoya che. anivRttikaraNanA caramasamaye caramakhaMDano caramaprakSepa thAya che. A caramakhaMDano caramaprakSepa udayAvalikAnI uparanI sthitiomAMthI thato hovAthI udayAvalikA ukarAtI nathI. e stibukasaMkramathI bhogavavAnI rahe che. eTale anivRttikaraNa pachI e zeSa AvalikAnA caramasamaye ra4 nI sattA maLe ema mAnavuM yogya lAge che. prazna-11 darzanamohakSapaNA saMbaMdhI guNazreNinI racanA kyArathI zaru thAya ane kayAM sudhI cAle ? uttara-11 lapaNA mATe apUrvakaraNa kare tenA prathamasamayathI guNazreNiracanA cAlu thAya che ane jIvaktakaraNa thAya (anivRttikaraNa pUrNa thAya tyArabAda paNa ekAMta vizuddhayamAnatAnA aMtarmusudhI e cAle che. (anaMtA, visaMyojanAmAM paNa A ja pramANe jANavuM) ekAMta vizudyamAnatAno A kALa pUrNa thayA pachI ja jIva 157 upazamanANa Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhAzubha koipaNa vezyAvALo thaI zake che temaja anyagatimAM jai zake che ema jaNAya che. prazna-1ra zreNimAM aMtara paDI gayA pachInA samayathI kayA 7 adhikAro pravarte che? uttara-1ra (1) mohanIyamAM AnupUvI saMkrama, (2) saMjavalobhano asaMkAma, (3) badhyamAna kamoMmAM 6 AvalikA bAda udIraNA, (4) mohanIyano 1ThA. baMdha ane udaya, (5) napuMsakavedanI upazamanA(kSapaNA)no prAraMbha (6) mohanIyanA saMkhyAtavarSa baMdha-udIraNA ane (3) mohanIyamAM navo-navo baMdha saMkhyAtaguNahIna- zeSamAM asaM guNahIna. A pramANe 7 adhikAro karmaprakRti cUrNimAM darzAvyA che. paMcasaMgrahamAM, mohanIyanA saMkhyAtavarSabaMdha ane saMkhyAta varSanI udIraNA A bene svataMtra adhikAra tarIke jaNAvela che ane navo navo je saMkhyAtaguNahInabaMdha thAya che tene svataMtra gaNAvela nathI. kapAyakhAbhUtAcUrNimAM paNa uttarottara saMkhyAtaguNahInabaMdhane judA adhikAra tarIke kahela nathI, kintu mohanIyanA 1ThA. udayane svataMtra adhikAra tarIke jaNAvela che. tema chatAM, jayAM jene svataMtra adhikAra tarIke kahela nathI tyAM paNa teno anya adhikAramAM samAveza to karI ja dIdho che eTale padArthamAM koi matAntara nathI e jANavuM. prazna-13 dasamA guNaThANe keTalA adhyavasAyo hoya che? uttara-13 jema navamA anivRttikaraNaguNaThANe muktAvali saMsthita adhyavasAyo hovAthI aMtarmunA samaya pramANa ja adhyavasAyo hoya che ema ahIM paNa jANavuM. zrI bhagavatIjI sUtramAM aMtarmunA samayapramANa kahyA che. keTalAka AcAryonuM kahevuM evuM che ke "kSapaka, upazamazreNi Arohaka ane upazamazreNiavarohakane A guNaThANe kramaza: anaMtaguNa-anaMtaguNa saMleza hovAthI teonA adhyavasAyo bhinna hovA saMbhave che. mATe dasamA guNaThANAnA aMtarmu kALanA samaya karatAM traNagaNA adhyavasAyo dasamA guNaThANe hoya che. prazna-14 upazAnamohaguNaThANAno jaghanya ane utkRSTakALa keTalo hoya? uttara-14 upazAntakaSAya avasthA sAdi sAtta che. jaghanyathI eka samaya mATe hoya che. bIje samaye mRtyu thavAthI cothe guNaThANe jAya jyAM avazya kodhAdino udaya hovAthI sakaSAya avasthA hoya che. utkRSTakALa aMtarmu hoya che, kAraNake agyAramAM karmaprakRti - praznottarI 158 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNaThANAno kALa ja eTalo che. A eka mata kahyo. bIjo mata ema kha che ke jaghanyathI paNa aMtarmukALa hoya che, kemake lobhane upazamAvavA mATe pravRtta thayelA jIvanuM, upazamakriyA pUrNa thayA bAda aMtarmu pahelAM mRtyu thatuM nathI evo vRddhavAda (paraMparA prApta saMpradAya ) che. utkRSTathI to A mate paNa aMtarmu kALa ja che je jaghanyakALa karatAM vizeSAdhika che. AvI vAta zrI jIvAbhigamamAM 261 mA sUtranI vRttimAM dekhADI che. kAryapranthiko to prathama matane ja svIkAre che e jANavuM. prazna-15 sthitibaMdha, sthitighAta ane rasaghAtano kAla je aMtarmuha pramANa kahevAya che te AvalikA karatAM nAno che ke mATo ? uttara-15 eka murttamAM 16777216 AvalikA hoya che evuM pratipAdana zAstramAM maLe che. eka AThamA guNaThANe paNa uttarottara sthitibaMdhamAM ghaTADo palyopamanA saMkhyAtamA bhAga jeTalo thAya che. eTale ke eka palyopama jeTalo sthitibaMdha ghaTADavA mATe saMkhyAtA sthitibaMdha pasAra karavA paDe che. vaLI, AThamA guNaThANAnA prathama samaye jeTalo sthitibaMdha hoya che tenA karatAM tenA caramasamaye e saMkhyAtaguNahIna hoya che. eTale ke AThamA guNaThANAnA aMtarmu kALamAM saMkhyAtA sAgaropama jeTalo sthitibaMdha ghaTADavAno hoya che. eka eka sAgaropamamAM dasa koDA koDI palyopama hovAthI aMtarmu kALamAM saMkhyAtA ko. ko. palyopama jeTalo sthitibaMdha ghaTADavAno hoya che. eTale ke enA karatAM paNa saMkhyAtaguNa apUrvasthitibaMdha pasAra karavA Avazyaka che. have, eno kALa to 16777216 AvalikA karatAMya ocho ja che. mATe jaNAya che ke eka eka apUrvasthitibaMdha vagereno kALa AvalikAnA saMkhyAtamA bhAge hoya che. jayadhavalAkAra vagere digaMbara granthakAroe eka muhUrtamAM saMkhyAtA ko. ko. AvalikAo je dekhADI che tenI apekSAe A sthitibaMdha vagereno kALa saMkhyAtI AvalikA ghaTe che. pUrvokta AvalikA ane A AvalikA e bannenuM nAma samAna hovA chatAM A AvalikAno kALa pUrvokta AvalikAnA kALa karatAM saMkhyAtAkoDamA bhAgano hoya che e jANavuM. prazna-16 upazamazreNimAM pu.vedano caramabaMdha 16 varSano hoya che tyAre saMjavakaSAyono baMdha keTalo hoya che ? 158 upazamanANa Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-16 32 varSa hoya che. jo ke karmaprakRtinI cUrNimAM AvI paMkti che ke naMmi samasta cha nokasAyA uvasaMtA taMmi samate purisaveyassa TThitibandho solasavarisANi, saMjalaNANaM baMdho saMvejJAni vAsasaMdarasALa ! eTale Ane anusarIne to saMjavAno baMdha saMkhyAtA hajAra varSo hovA jaNAya che. paraMtu A pAThamAM lahiyAnI bhUlathI saMnatAnuM vaMdha A zabdo pachI vattIsaM varasA, nAvirori' ATalA zabdo rahI gayA lAge che. AvuM mAnavAnuM kAraNa e che ke 1) AnA pachIno saMjava0no baMdha aMtarmu-nyUna 3ra varSano kammapayaDI cUrNimAM kahyo che. (2) vaLI upazamazreNinI prarUpaNAmAM jyAM jyAM sthitibaMdhanI prarUpaNA karI che tyAM tyAM sarvatra jJAnAvaraNIyAdinI sthitibaMdha paNa jaNAvyo ja che. eTale ahIM jo uparokta lakhANa chUTI gayeluM na mAnIe to A sthaLe jJAnAvaraNIyAdino sthitibaMdha jaNAvyo nathI evuM mAnavuM paDene yogya nathI. (3) kaSAyaprAbhUtacUrNimAM pu. vedanA A caramabaMdhe saMjava0no baMdha 3ra varSa kahyo che. prazna-17 avedIjIva, samayagUna be AvalikAmAM baMdhAyelA pu. vedanA anupazAMta dalikane eTalA ja kALamAM asaMvaguNa- asaguNa zreNie upazamAve che evuM je kahyuM che teno artha zuM? uttara-17 avedIpaNAnA prathamasamaye pu.vedanuM kula jeTaluM dalika upazamAve enA karatAM enA pachInA samaye asaM.guNa dalika upazamAve. enA karatAM enA paNa pachInA samaye asaMvaguNa dalika upazamAve.. Avo artha ahIM saMgata lAgato nathI, kAraNake avedIpaNAnA prathamasamaye be samayagUna be AvalikAmAM baddha latAonuM dalika upazamano viSaya bane che, bIjA samaye enA karatAM eka jUna latAnuM dalikaupazamano viSaya bane che. Ama uttarottara upazamano viSaya bananArI latAo hIna-hIna thatI hovAthI uttarottara samaye upazAMta thatuM kula dalika asaMvaguNa-asaMvaguNa hovuM saMbhavatuM nathI. tethI prastutamAM asaMvaguNazreNie upazamAvavAnuM ja kahyuM che teno artha evo karavo yogya lAge che ke te vivaNita samaye baddhalatAnI baMdhAvalikA vItyA bAda prathamasamaye jeTaluM dalika upazame enA karatAM e ja latAnuM enA pachInA samaye asaMvaguNa dalika upazame. Ama yAvata eka AvalikAmAM elatA saMpUrNaupazAMta thaI jAya tyAM sudhI jANavuM. tatva kevaligamyuM. prazna-4 pu.vedanA baMdhaviccheda bAda enuM navuM baddha dalika paraprakRtimAM je saMkrame karmaprakRti - praznottarI 160 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che tene guNasaMkrama kema nathI kahyo? kAraNake pu.veda paNa tyAre azubha abadhyamAna uttara-18 pu.vedanA baMdhavicchedabAda, be samayanUna be AvalikAmAM baddha dalika anupazAMta ke akSINa hoya che jene jIva eTalA ja kALamAM upazamAve che ke saMkamArA khapAve che. (upazamazreNimAM pratisamaya upazama ane saMkrama bane thAya che, lapakazreNimAM mAtra saMkrama thAya che.) eTale, ekavAra evI kalpanA karI laIe ke upazama thato ja nathI ane badhuM dalika saMkrame che, to paNa sAmAnyathI ema kahI zakAya che ke e kALa daramyAna pratyeka samaye 1-1 samayamabaddha dalika saMjaya krodhamAM saMkrame che. kAraNake e dalika rAzino baMdhakALa ane saMkramakALa sarakhA che. guNasaMkramamAM to pratyekasamaye asaM samayaprabaddha dalika saMkramavuM joIe. mATe A guNasaMkrama nathI. vaLI bIjI rIte paNa vicArIe to guNasaMkramamAM uttarottara asaM guNa-asaMeguNa dalika saMkame che je ahI saMbhavita nathI. pu.vedano je caramasaMkrama thAya che te tenA caramasamayabaddha dalikano ja amuka bhAga hoya che, kemake ciramasamayabaddha vagere dalika to dvicaramasaMkrama vagere dvArA saMkramI cUkyuM hoya che. pu.vedano je ciramasaMkrama thAya che temAM ciramasamayabaddhadalijjo avaziSTabhAga ane caramasamayabaddha dalino amuka bhAga saMkamato hoya che. eTale ciramasaMkrame saMkramatA dalika karatAM caramasaMkrame saMkrama, dalika asaMvaguNa ja hoya evuM kahI zakAtuM nathI. uparathI pu.vedanA phicaramabaMdha yoga ghaNo ja hoya ane caramabaMdhe yoga saMbhavita jaghanya hoya to phicaramasaMkrame saMkamatA dalika karatAM caramasaMkrame saMkramanuM dalika ghaNuM ja ochuM hovuM paNa saMbhave che. mATe to pu.vedano jaghanyapradezasaMkrama caramasaMkame kahyo che. Ama caramasaMkrama karatAM dvicaramasaMkramamAM saMkrAna thatuM dalika adhika hovuM jema saMbhave che tema cirama karatAM tricaramasaMkramamAM paNa tema saMbhave che. AvuM ja pUrva-pUrvanA samaya mATe jANavuM. mATe e guNasaMkrama nathI. zaMkA - to pachI eno vidhyAtasakama kahevo joie, yathApravRtta to nahIM ja, kemake have baMdhaviccheda thai gayo hovAthI enI baMdhayogyatA rahI nathI. samAdhAna- vidhyAtasakamano bhAgahAra asaMkALacaka che. eTale jo pu.veda vidhyAtasakamathI saMkamato hoya to be samayagUna be AvalikAkALamAM e saMpUrNa tayA saMkamI na zakavAthI eno sattAviccheda thaI zake nahIM. mATe baMdhaviccheda bAda 161 upazamanAkarANa Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa eno yathApravRttasaMkrama kahyo hoya ema lAge che. Ama to yathApravRttasaMkramano bhAgahAra paNa P/a che. paNa e sAmAnyathI saMsArabaddha dalika mATe che. ane saMsArabaddha dalikamAM sAmAnyathI koipaNa kALe pUrvanA P/a jeTalo samayomAM baMdhAyeluM dalika mukhyatayA hoya che, e pUrva baMdhAyeluM dalika bahu ja hIna-hInatara hoya che. eTale yathApravRttasaMkrama mATe sAmAnyathI kahI zakAya ke pratisamaya eka samayaprabaddha jeTaluM dalika saMkrame che je prastutamAM saMgata hovAthI prastutamAM yathApravRttasaMkrama kahyo che. prazna-19 'anivRttikaraNe dezopazamanA,nitti ane nikAcanA aTake che" Ano artha zuM ? uttara-19 have ko mAM navA dezopazamanA vagere thatA nathI, ane je dalikomAM pUrve dezopazamanA vagere pravane lA hoya te paNa nAbuda thAya che. eTale ke je daliko dezopazAMta, niddhatta ke nikAcita thayela hoya te dalikomAMthI te dezopazAMtatA vagere pariNAma nIkaLI jAya che. eTale have e dilakonA paNa saMkrama vagere saMbhavita banavAthI kSaya thai zake che. anyathA nikAcita thayela dalikomAM to apavartanA paNa lAgatI na hovAthI e dalikono sthitighAta vagere kAMi thai zake nahI, ane tethI nAza paNa thai zake nahIM. vaLI eTale ja A klpanA paNa karavI Avazyaka lAge che ke anivRttikaraNa pUrve paNa sthitighAta vagere dvArA ghAtyamAna khaMDanA niSekomAMnA dalikomAMthI paNa A pariNAmo nIkaLI jatA hovA joie. vaLI jaghanyasthitidezopazamanA uddavalyamAna 23 prakRtio mATe, je carama uvelAto khaMDaP/a pramANa hoya che eTalI hI che temAM paNa A prazna Ubho thAya che ke jayAre caramakhaMDa ughelAvo zaru thAya tyAre ja eTalI sattA hovAthI tyAre ja jo e dezopazamanA thatI hoya to dezopazAMta thayela dalikomAM have aMtarmusudhI saMkrama vagere karaNa lAgu paDI na zakavAthI e khaMDa sarvathA khAlI ja nahIM thAya. eTale cirama vagere khaMDa ughelAto hoya tyAre upara mujaba enI to dezopazamanA thatI na hovAthI A caramakhaMDa jeTalI jaghanya dezopazamanA e vakhate thAya ane caramakhaMDa uvelavAno avasara Ave tyAre e pariNAma nIkaLI jAya ema mAnavuM paDe. athavA to dezopazamanA pariNAmane TakavAno je jaghanyakALa hoya, caramakhaMDa ughelAya e pUrve eTalA kALa pahelAM ja caramakhaMDamAM caramadezopazamanA thaI hoya je caramakhaMDane karmaprakRti - praznottarI 162 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ulatI vakhate svakALa pUrNa thai gayo hovAthI TakatI nathI, ane tethI caramakhaMDa khAlI thai zake che. vaLI e carama dezopazamanA thavAnA kALe dvicaramakhaMDa vageremAM dezapazamanA thatI nathI, kAraNake e khaMDa to caramakhaMDa karatAM pahelAM uvelAi jato hovAthI tyAM sudhImAM enA dalikono dezapazamanA pariNAmo TakI raheto e khaMDa saMpUrNa khAlIna thaI zakavAnI Apatti Ave. eTalejaghanya sthitidezopazamanA tarIke caramakhaMDanI sthitio je kahelI che te saMgata thaI jAya che. tattvakevaligamyama prazna-20 sUkSmasaMpAyanA prathamasamaye jIva keTalI kikione vede che? uttara-ra0 karmaprakRticUrNimAM A pramANe pATha chapAyo che ke "paDhamasamaya sumarA fTTImAM prasaMnnamAM veti' paNa A pAThamAM kaMIka azuddhi lAge che. kAraNa ke cUrNikAre pote ja jaNAve che ke "jhAjho paramasakhate vAto tAiM to gAMvRMtimAM mAtRM... sAto rIpati ; kiTIkaraNa addhAnI prarUpaNAmAM e jaNAvAi gayuM che ke prathamasamaye jeTalI kikio kare che tenA pachInA samaye asaMvaguNahIna kikio kare che. ema uttarottasamaye asaM guNahIna-asaMvaguNahIna kikio kare che. eTale kle kikio prathamasamayaktakikio karatAM asaMtamAbhAga jeTalI ja vadhu hoya che. ane prathamasamayaktakikiomAMthI mAtra asaMmo bhAga choDI zeSa to saghaLI kikiono udaya thavAnuM uparokta pAThamAM cUrNikAre jaNAvyuM ja che. mATe saghaLI kikionI paNa asaMhabAhubhAga kikio prathamasamaye udaya pAme che evuM cUrNikArane paNa abhipreta che ja. kaSAyamAmRtAcUrNimAM paNa asaMbahubhAgano udaya darzAvyo che. prazna-21 upazamazreNinA anivRttikaraNamAM je adhyavasAyo hoya te ja zuM kSapakazreNinA anivRttikaraNamAM hoya ke bIjA hoya ? uttara-ra1 upazAmaka jIva apUrvakaraNe Ave tyArathI potAnA apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa karatAM vizeSAdhikakALanI guNazreNi kare che. pakajIva paNa potAnA apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa karatAM vizeSAdhika kALanI guNazreNi kare che. tema chatAM upazAmakajIvanI gaNaNi karatAM lapakajIvanI guNazreNi kALanI apekSAe saMkhyAtamA bhAganI ja hoya che. tethI jaNAya che ke upazAmakanA apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa karatAM kSepakanuM apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa saMkhyAmAM bhAganA ja hoya che. tethI upazAmakanA anivRttikaraNanA adhyavasAyo ane upazamanArANa 163 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapannA anivRttikaraNanA adhyavasAyo eka hovA saMbhavatA nathI. vaLI upazAmaka' karatAM sapanA sthitibaMdha-rasabaMdha vageremAM paNa ghaNuM tAratamya hoya che. mATe jaNAya che ke bannenA anivRttikaraNanA adhyavasAyo samAna hovA saMbhavatA nathI paNa judA ja hoya che. kaSAyaprAbhRtacUrNimAM paNa upazAmakanA anivRttikaraNanI apekSAe lapakanuM anivRttikaraNa saMkhyAmAM bhAga pramANa ja hovuM spaSTa akSaro dvArA kahyuM che. mATe e benA adhyavasAyo judA ja hoya che e svIkAravuM. prazna-rara AyuSya bAMdhyA vagara ja jeo darzanamohane khapAve che teo AgaLa zuM kSapakazreNi avazya mATe ja che ke koi aTake paNa kharA? jo aTake to pachI devAyu bAMdhe ke nahI? uttara-rara karmaprakRti cUrNimAM upazamanAkaraNamAM darzanamohakSapaNAdhikAramAM aMte jaNAvyuM che ke "jo abadghAyuSka hoya to kSapakazreNi jamADe chepaNa temAM ATalo apavAda che ke "jo jinanAmanI sattAvALo na hoya to." jo pUrve jinanAma nikAcita na karyuM hoya to kSapakazreNi mAMDe. paNa jo nikAcita karyuM hoya to abadghAyuSka hoya to paNa tene e bhavamAM kSapakazreNino asaMbhava hoi e avazya virAma pAme ja che. evo jIva pachI kAlAntare devAyu paNa avazya bAMdhe ja che. tethI ja kAyiksamyakta mArgaNAmAM 4 thI 7 guNaThANe devAyubaMdhanuM paNa pratipAdana che. A pratipAdana 4 bhavika kSAyikasattvanI apekSAe che ema kahI zakAtuM nathI, kemake 4 bhavikalAyinsaganlI jIvodevAyuno baMdha bIjA bhavamAM yugalikapaNAmAM kare che jayAM 5, 6, 7 guNaThANA hotA nathI. vaLI zrI duSpasahasUrima. vagere jevA pAMca bhavavALA sAyisamyaphtIonI apekSAe e pratipAdana che evuM samAdhAna paNa karavuM yogya nathI, kemake evA kSAyikasabhyatvI kadAcitna hoI te bhAvane keTalAka AcAryabhagavaMto apavAdarUpa ja mAne che, vaLI keTalAka AcAryabhagavaMto to sAyikasamyakatvIne 4 thI vadhu bhava hoya ja nahI evuM mAne che. sAyikasamyaknamArgaNAmAM devAyunA jayeSThasthitibaMdhamAM jayeSTha abAdhA paNa nikAcita jinanAmakarmavALA jIvonI apekSAe maLI zake che. kahevAno Azaya e che ke lAmiksakhyattvanI mArgaNAmAM devAyubaMdhanA pratipAdananuM samAdhAna pAMcabhavikalAyigaphtInI apekSAe karavAnuM hoya to devAyunoutkRSTasthitibaMdha karmaprakRti - praznottarI 164 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke utkRSTaabAdhA saMbhavatI nathI. emAM kAraNa e che ke pAMcabhavika e jIvaje trIjA bhavamAM bhAyikasamyakta hovA chatAM devAyu bAMdhavAno hoya che temAM e pAMcamA ArA jevA mokSagamana ayogya kALamAM hoya che. e vakhate prathamasaMghayaNa na hoi devAyuno utkRSTasthitibaMdha thaI zakto nathI ke kroDapUrvanuM Ayuna hoI ulTaabAdhA saMbhavatI nathI, 4 bhavika lAmiksabhya je bIjA bhavamAM devaAyuno baMdha kare che te yugalikakALamAM hoi utkRSTasthitibaMdha ke utkRSTaabAdhA maLatAM nathI. A benI saMgati e rIte ja thaI zake ke pUrvoDa AyuvALA jIve potAnuM 2/3 Ayu pUrNa thAya e pUrve jinanAma nikAcita karyuM, pachI bhAyiksama0 pAmyo hoya ane pachI 43 Ayu zeSa hoya tyAre anuttaranuM 33 sAgaronuM Ayu bAMdha. ahIM nikAcitajinanAmakarmanA upalakSaNathI nikAcita gaNadharanAmakarma vagerenI paNa gaNatarI karI levI evI ame saMbhAvanA karIe chIe. eTale ke amane evuM lAge che ke je jIve gaNadharanAmakarma vagere nikAcita karI dIdhA hoya te jIva abaddhAyukahoya ane kSAyikasabhyapAme to e paNa tyAre kSapakazreNi mAMDatonathI paNa virAma pAme che, ane bhaviSyamAM devAyu paNa avazya bAMdhe che. A bAbatamAM tatvanI jANakArI bahuzruta pAsethI meLavavI. prazna-23 kevalIsamughAtanA ATha samayomAM kayA samaye keTaluM kSetra avagAhita hoya? teno AkAra kevo hoya ? uttara-23, samaya AkAra vyAptakSetra 1-7 uparanIce 14 rAja.zarIra pramANa daMDa loka/asaM. 2-6 uparanIce lokAna sudhI-uttara-dakSiNake loka/asaM. pUrva-pazcimamAM lokAna sudhI. anyamAM zarIra pramANa..evuM kapATa 3-5 a dizAmAM paNa sarvatra lokAna sudhI lagabhaga dezonaloka 14 rAjalokanA ja AkAra jevA AkAravALo ghana.. 4 saMpUrNaloka puruSano AkAra sarvaloka 8 svazarIrastha... lokAasaM. AmAM 3jA ane 5 mA samaye lokamAM rahelA vizreNistha niSphaTa vagerene choDIne upazamanANa 165 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeSa saMpUrNa loka AtmapradezothI vyApta thai gayo hoya che. mATe vyAptakSetra dezonaloka hoya che. A vakhatano AkAra 'pratara' kahevAya che. A kevalIsamudghAtamAM pahelAM pAMca samayomAM samaye samaye sthitighAta rasaghAta hAjara hovAthI konuM maMthana (khaMDana) thatuM hoya che. tethI e pAMca samayomAM madhyavattI evA trIjA samaye 'manthAna kare che' evo zAstramAM nirdeza Ave che. (2saghAta sAmAnyathI aMtaryu. aMtaryu. kALamAM thAya che. paNa A pAMca samayomAM samaye samaye thAya che. ane pachI pAcho aMtarmu. kALe thAya che. e samaye dvitIyasamayanA kapATane ghana kare che, eTale ke tenA jevA AkAravALA kSetrane vyApIne Atmapradezo rahe che. (eTale ke teno AkAra lagabhaga lokapuruSa jevo thai jAya che.) trIjA samayanI prakriyAmAM vaparAyelA 'manthAna' zabdano 'dahIMnuM valoNuM karanAra ravaiyo evo je artha karavAmAM Ave che te yogya nathI lAgato, kemake emAM to mAtra be kapATa jeTaluM kSetra vyApta hovAthI lokanA asaM.mA bhAganuM kSetra ja vyApta thAya, dezonaloka jeTaluM nahiM. niSkuTa vagere pradezo loknA asaM.mA bhAga jeTalA pramANavALA hoya che. te paNa 4 the samaye pUrAi javAthI saMpUrNaloka AtmapradezothI vyApta thai jAya che. pAMcamA samaye trIjA samayanI jema dezonaloka, chaThThA samaye bIjA samayanI jema kapATa hovAthI lokano asaM.mo bhAga ane 7 mA samaye prathamasamayanI jema daMDAkAra thavAthI lokno asaM.mo bhAga vyApta hoya che. AThamA samaye svazarIrastha thai jAya che. AmAM sAtamA samaye kapATanuM saMharaNa hoi prazamarati vagere granthomAM audArikamizra kAyayoga hovAnuM pratipAdana chejayAre digaMbaro e vakhate daMDAkAra hoiprathamasamayavata audA.kAyayoga mAne che. AThamA samaye daMDanuM saMharaNa thai javAthI zarIrastha thai javA chatAM tenI samuddaghAtanA samaya tIka parigaNanA karavI e nyAya che. digaMbaro tenI samuddAtanA samaya tarIke gaNatarI karatAM nathI ane tethI kevalIsamudghAtane 7 samayano ja mAne che. paNa emAM pannavaNA vagere granthono virodha thato hoi enI upekSA karavAmAM Ave che. bahuzrutoe A bAbatamAM zrutAnusAre yogya vicAra karavo. prazna-24 zubhaprakRtionI utkRSTa anubhAgadezopazamanA kone hoya che ? uttara-24 sAmAnyathI e apUrvakaraNe kahI che. AnA para vizeSa vicAra karIe to AvuMlAge che ke zAtA, uccagotra ane yazanAmanI utkRSTaanubhAga dezopazamanA karmaprakRti praznottarI 166 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamazreNithI paDatA jIvane apUrvakaraNathI prAraMbhI samajALavI rAkhe (132 sAgaro.) tyAM sudhI hovI joie temaja mithyAtve paNa ghAta na kare tyAM sudhI hovI joie ane zeSa zubhaprakRtionI te lapakane apUrvakaraNe caramabaMdha thayA bAda baMdhAvalikA vItye hovI joIe. ukta traNa prakRtiono utkRSTaanubhAgabaMdha paka caramabaMdha kare che. paNa tyArabAda cAreya enI dezopazamanA thatI nathI. lapakajIvane anivRttikaraNa pUrve dezopazamanAno viSaya bane evo A traNano je rasa baMdhAya che enA karatAM sU.saMpAyanA caramasamaye upazAmakane anaMtaguNa rasa baMdhAya che. tethI e jIva paDatI vakhate jyAre apUrvakaraNe Ave che tyAre e rasanI utkRSTa anubhAgadezopazamanA thAya che. devadrika vagere anya zubhaprakRtiono anivRttikaraNe to baMdha hoto nathI. eTale apUrvakaraNe baMdhaviccheda samaye je rasa baMdhAya tenI baMdhAvalikA bAda apUrvakaraNe ja dezopazamanA thAya che. baMdhaviccheda samaye upazAmaka karatAM lapakane anaMtaguNa rasa baMdhAto hovAthI A pravRtionI utkRSTaanubhAga dezopazamanA kSepakane maLe che. 167 pazamanANa Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( udayAdhikAra prazna-1 anaMtAnubaMdhI visaMyojanA vagerenI guNazreNinuM zIrSa mithyAtvake mizra avasthAmAM maLI zake? uttara-1 nA, e zIrSa mithyAtva mizra avasthAmAM maLe nahIM, kAraNake prathamanI 3 (samyattvotpAda, dezavirati, sarvaviratinI) guNazreNio mATe ja mithyAtve jai aprazastamaraNathI marI anyabhavagamana hovuM kahyuM che. zaMkA- A 3 guNazreNio mATe ja A je kahyuM che ane zeSaguNazreNio mATe eno je niSedha karyo che te aprazastamaraNa aMge jANavuM. eTale ke zeSa guNazreNionuM zIrSa paNa bhogavAine e guNazreNio kSINa na thai jAya tyAM sudhI aprazasta maraNa na thAya. (chatAM yathAsaMbhava prazastamaraNa thai zake che.) paNa e guNazreNio kSINa na thAya tyAM sudhImAM mithyAtve ke mithe paNa jIva na jAya evuM zA mATe mAnavuM? samAdhAna- anaMtA.visaMyojanA vagerenI guNazreNio tINa thayA pUjema aprazasta maraNa thatuM nathI tema mithyA ke mizra guNaThANuM paNa AvatuM ja nathI. jo e AvI zakatuM hota to, mithyAtve mizranA utkRSTapradezodayanA svAmitvanA adhikAramAM mAtra dezavirati-sarvaviratinI guNazreNino zIrvodaya na kahetAM pAMca saMghayaNanI jema A be guNazreNinA zIrSa sAthe anaMtA 4 visaMyojanAnA guNa zreNinuM zIrSa paNa jayAM maLe te sthAna kaheta. paNa e kahyuM nathI. AthI jaNAya che ke anaMtA visaMyojanAnI guNaNinA zIvadayakALe mithyAtva ke mizrano udaya hoto nathI. anaMtA 4nI visaMyojanA vagere thayA bAda paNa aMtarmuzkALa sudhI uttarottara anaMtaguNa-anaMtaguNa vizudAmAna adhyavasAyo hoya che ane tyAM sudhI guNazreNiracanA cAlu hoya che. AmAM caramasamaye enI vizuddhi eTalI badhI thai gai hoya che ke jethI e samaye thayelI guNazreNinuM zIrSa udaya pAme e pahelAM mithyAtve ke mizra guNaThANe javA jeTalo saMleza AvI zakto nathI. prazna-2 prathama 3 guNazreNio aprazamaraNathI marIne anyagatimAM janArane paNa hoya che AvuM kahyuM che emAM trIjI guNazreNitarI yathApravRttasaMyataguNazreNi hI che. to A yathApravRtasaMyataguNazreNi zuM che? karyaprakRti-praznottarI 18 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-ra yathApravRttakaraNa ane apUrvakaraNa e be karIne je samaye jIva sarvavirati pAme che e ja samayathI sarvaviratinimittaka guNazreNi racanAno prAraMbha thAya che. vaLI e samayathI aMtarmu0 sudhI haju paNa jIva uttarottara anaMtaguNa-anaMtaguNa vizubdhamAna hoya che. A aMtarmu. ekAMtavizuddhino kALa che, emAM dilanI apekSAe uttarottara samaye asaMguNa-asaMguNa guNazreNi racAya che. tyArabAda jIva svabhAvastha thAya che. tyArathI pariNAmanimittaka sthitighAta-rasaghAta baMdha paDe che. sarvaviratinimittaka guNazreNi ke je kALanI apekSAe avasthita ane dalikonI apekSAe saMkleza-vizuddhine anusAre ja prakAranI hAnivRddhivALI hoya che te saMyama jaLavAi rahe tyAM sudhI cAlu rahe che. A guNazreNine yathApravRttasaMyataguNazreNi kahe che, enI vidyamAnatAmAM jIva mithyAtve jai zake che. paNa saMyamanI prAraMbhika ekAMta vizuddhi guNazreNi kSINa na thAya tyAM sudhI tevo saMkleza Avato na hovAthI jIva mithyAtve jato nathI. A ja vAta dezivaratinI guNazreNi mATe paNa jANavI. prazna-3 guNitakarmA za jIva upazamazreNimAM aMtarakaraNakriyA cAlu karavAnA pUrva samaye mRtyu pAmI devalokamAM gayo. tyAM, aMtaryu bAda guNazreNizISo daya thAya tyAre hAsyAdi 6 no utkRSTa pradezodaya je kahyo che temAM koi vizeSatA che ? uttara-3 hA, hAsyAdi 4 no utkRSTapradezodaya jo klevo hoya to e vakhate bhaya-jugupsAno anudaya levo. ema bhayanA utkRSTapradezodaya mATe jugu.no ane jugu.nA utkRSTapradezodaya mATe bhayano anuya levo. Ama levAnuM kAraNa ? A devAMtanA jaghanya pradezodaya mATe kahyuM che ke e vakhate udyotano udaya hovo joie, nahIMtara udyotanuM dalika stibuksaMkramathI devagatinAmakarmamAM paNa AvavAthI devagatino jaghanya pradezodaya na maLe. eTale prastutamAM bhaya-jugu.no udaya na hoya to guNazreNiNIye rahela enA pracura dalino paNa hAsyAdine ktibuksaMkramathI lAbha maLavAthI eno utkRSTapradezodaya maLe. kaSAyaprAbhUtacUrNimAM hAsyAdi no utkRSTapradezodaya kSapakane 8 mAnA caramasamaye kahyo che, ane, emAM kAraNa jayadhalAkAre evuM jaNAvyuM che ke upazAmaka karatAM sapanI8 mA guNaThANe paNa vizuddhi anaMtaguNa hovAthI enI guNazreNiracanAthI adhika dalika goThavAyuM hoya che. ema kyAyaprAbhUtasUrNimAM8kaSAyonoutkRSTapradezodaya 169 udayAdhikAra Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNitakarmAza jIvane dezavirati, sarvavirati tathA darzanamohakSapaNA 3 guNazreNionA zIrvodaye e jIva asaMmata thAya tyAre kahyo che. jayAre kammapayaDImAM hAsyAdinI jema upazamaNimAM kALa karI deva thayelAne utkRSTapradezodaya kahyo che. AmAM kAraNa e jaNAya che ke ukta 3 guNazreNio karatAM upazAmaklI guNazreNimAM asaMvaguNa dalika hovAthI ukTapradezodaya maLe. A matAMtaro jANavA. tatva kevaligamya che. A tibukasaMkramanI gaNatarIne dhyAnamAM laI ne ja arati-zokanA jaghanya pradezodaya mATe e vakhate bhaya-juguno paNa vipAkodaya hoya e jANavuM. paNa AvI zarata hAsya-rati-bhaya-jugu nA jaghanya pradezodayanA adhikAramAM Avazyaka nathI. eTale ke hAsya-ratinA jaghanya pradezodaya mATe bhaya ane juguno ane bhaya-jugu nA jaghanya pradezodaya mATe jugu-bhayano e vakhate udaya hoya ke na hoya to koI phera paDato nathI. AnuM kAraNa e che ke e prakRtiono jaghanya pradezodaya, teone upazamAvIne devaloke gayela jIvane bIjI sthitimAMthI prathamasthiti karIne udIraNodaya AvalikAnA caramasamaye hoya che. A vakhate jo anya pravRtio udayaprApta hoya to to tibuksakamathI tenuM dalika adhikta prakRtimAM AvavAno koi prazna ja hoto nathI, ane jo e prakRtio udayaprApta na hoya to enI prathama sthiti udayAvalikAnI bahAra ja thai hovAthI jaghanya pradezodayakALa udaya pAmI zake evo koI niSeka ja na hovAthI stibukasaMkrama dvArA enuM dalika adhikta prakRtimAM AvavAno prazna hoto nathI. prazna-4 phakta udIraNodaya zuM che? uttara-4 aMtakaraNanA kAraNe udayAvalikAmAM je karmano sarvathA abhAva hoya te karmanI bIjI sthitimAMthI pariNAmavizeSa dvArA asaMzlokanA bhAgahAre daliko udIrI udayAvalikAmAM (udayasamaye adhika, pachI-pachInA nikomAM) uttarottara vizeSahIna-vizeSahIna goThavI ene anubhavavA e udIraNodaya kahevAya che. AmAM, te te sthitimAM mULa dalika koi rahyuM nahotuM je svAbhavika rIte udayamAM Ave. mAtra udIraNAthI Avela dalika ja hoya che je udaya pAme che, mATe Ane udIraNodaya kahe che. prazna-pa jo A udIraNodayakALe sAhajika udayaprApta dalino udaya nathI hoto, karmaprakRti-praznottarI 10 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to 'A vagara udaye udIraNA thai' ema nahIM kahevAya? uttara-5 'vipAkodaya vinA udIraNA na thAya' e niyama aMtarapUraNa sivAyanI avasthA mATe jANavo. eTale ke A avasthA sivAya anyatra sarvatra sahaja prApta vipAkodayanI sAthe ja udIraNA hoya che. prazna-6 varNAdi 20 pudgalavipAkI che. to kyA zarIramAM keTalI prakRtiono vipAka hoya che ? uttara-6zarIravargaNAonA puddagalomAM varNAdinA je vibhAgo hoya che enI apekSAe vicAra karIe to audA,vaiane AhArazarIramAM to vIse prakRtiono udaya hoya che. tejasa ane kArpaNa zarIramAM 5 varNa, 5 rasa ane be gaMdhano udaya to hoya ja che. ATha sparzamAMthI bhagavatIjInA abhiprAye taijasadhdhomAM (anetethI taijasazarIramAM) AThe ya spazo ane kAryaNadhamAM snigdha, rUkSa, zIta, uSNa ema 4 spazo no udaya hoya che. jayAre karmaprakRtinI ane zatakanI cUrNanI apekSAe tejasa ane kAryaNamAM mRdu-laghunI sAthe snigdha-uSNa, snigdha-zIta, rukSa-uSNa, ane rukSa-zIta A 4 mAMthI eka yugala ema 4 spazo jaNAvela che. jo ke skaMdhomAM je sparza vagere hoya te ja sparzAdino te te rIramAM udaya hoya evo nirNaya karavAmAM prazna e Ubho thAya che ke cUrNanI apekSAe taikAzarIramAM cAra ja spazo hovAthI ane karkaza-guru to asaMbhavita ja hovAthI vigrahagatimAM eno udaya maLaze nahIM. ane to pachI zuM e avodayI thai jAya ? bhagavatIjInA mate taijasa dhomAM ATheya sparza hovAthI A prazna nathI. tema chatAM, taijasa skvomAM cAra sparzo ja hoya che evuM pratipAdana e kAryagranthika eka mata che jene anusarIne karmaprakRti ane zataka bannenI cUrNimAM cAra spo kahyA che. paNa kAryagranthika bIjo mata taijasa skvomAM AThe ya spazo mAne che, ane ene anusarIne Avo koi prazna Ubho thato nathI. zaMkA- AvuM zAnA parathI kaho cho ? samAdhAna- jaghanya anubhAgodIraNA svAmitva adhikAramAM 78 mI gAthA ane tenI cUrNimAM karkazaguruno jaghanya rasodaya kelisamudghAtamAMthI pAchA pharanArane manthAna kALe kahyo che ke jyAre audArikano to anudaya hoya che. vaLI kAryaNazarIramAM to A be sparza che ja nahIM.. mATe taijasazarIramAM A spazo mAnavA paDe che. enA udayAdhikAra 171 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parathI A jaNAya che. prazna-7narakagatino utkRSTapradezodaya kone hoya che? uttara-7 cothA guNaThANAvALo pUrvabaddha narakAyuSka jIva darzanamoha HpaNA mATe apUrvakaraNAdi kare ane guNazreNiracanA kare. pachI dezavirati pAme ane tyArabAda sarvavirati pAme. sarvaviratinI ekAntavRddhivALI guNazreNi racanAnI samApti bAda-aMtarmuhUrta pachI saMkliSTa thAya, mRtyu pAme, narakamAM jAya. tyAM traNenI guNazreNinA zIrvodaye narakagatino utkRSTa pradezodaya hoya ema manthakAra maharSi e jaNAvela che. darzanamohakSapaNAsaMbaMdhI guNazreNino AyAma deza-sarvaviratinI guNazreNinA AyAma karatAM saMkhyAtaguNahIna kahyo che. eTale ahIM prazna khaDo thAya che ke prathama darzanamohakSapaNAnI guNazreNi thatI hoya to zeSa be sAthe tenuM zIrSa bheguM kaI rIte thai zake? AnuM eka samAdhAna evuM hoya zake ke, darzanamohakSapaNAnI 7 me guNaThANe je guNazreNithAya teno AyAma saMyamanI guNazreNinAAyAma karatAM saMkhyAtaguNahIna hoya. paNa cothe guNaThANe jo kSapaNA thatI hoya to enA guNazreNino AyAma saMyamanI guNazreNinA AyAma karatAM moTo hoya jethI enuM zIrSa bheguM thai zake. athavA pahelAM kramazaH deza-sarvavirati pAmI pachI mithyAtve jAya. narakA, bAMdhe ane tyAra bAda samyakta pAmI darzanamohApaNA kare. karaNonI samApti bAda aMtarmuhUrta saMkliSTa bane, mare, narakamAM jAya. tyAM traNenI guNazreNinA zIrvodaya narakagatinAmakarmano utkRSTa pradezodaya hoya. (AmAM vacce mithyAtve AvavAnuM eTalA mATe kahyuM ke keTalAka AcAryonA mate baddha narakAyu jIva deza-sarvavirati ane baddha tiryaMcAyu jIva sarvavirati pAmI zakatA nathI. A vAta paMcasaMgrahAntargata saptatikAmAM batAvelI che.) prazna-8 upazAmakane 10 mAM guNaThANAnA caramasamaye thayelI guNazreNino AyAma moTo hoya ke upazAMtamo guNaThANe thatI guNazreNino? uttara-8 11 guNazreNionA AyAma(kALa)nI prarUpaNAmAM upazAmakanI guNazreNino kALa saMkhyAtaguNa kahe che. paNa e upazAmakanI prAraMbhakAlIna guNazreNinA AyAmanI apekSAe hovo joIe. 10 mAnA caramasamaye je karmaprakRti-praznottarI 12 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNazreNinikSepa thAya che teno AyAma to 11 me thatI guNazreNi karatAM ocho hoya che. jo e paNa saMkhyAtaguNa hota, to nidrAddhinA utkRSTa pradezodaya mATe agyAramAM guNaThANAnA prathamasamaye thatI guNazreNinA zIrvodaye na kahetAM, jayAM A 10 mAnA caramasamaye thayela zreNinuM zIrSa hoya tyAM ja, 11 mAnA je samaye thayelI guNazreNinuM zIrSa Ave. te guNazreNinA zIrvodaye kaheta.paNa e kahyuM nathI. tethI jaNAya che ke 11 mA guNaThANe prathama samaye thayela guNazreNinuM zIrSa jyAM Ave tenA karatAM pahelAM ja 10 mAnA caramasamayanI guNazreNinuM zIrSa AvI gayuM hovuM joie. mATe eno AyAma ocho hoya che. Ama, 11 mA guNaThANAnA prathamasamaye thayela guNazreNinuM zIrSa Ave e pahelAM ja 10 mAnA caramasamayanI guNazreNinuM zIrSa AvI gayuM hoya che evuM A nidrAddhinnA utkRSTa pradezodayanA sthAna parathI jema nizcita thAya che tema e paNa nizcita thAya che ke mAtra 10 mAnA caramasamayanI guNazreNinuM ja nahIM, atyAra sudhI thayela dareka guNazreNinuM zIrSa e pahelAM ja AvI jAya che, pachI nahIM, anyathA e zIrSa sAthe 11 mAnA je samayanI guNazreNinuM zIrSa Ave te zIrvodaya kaheta. paNa ATalA mAtrathI 8 mA vagere guNaThANAe je guNazreNi thAya eno AyAma paNa 11 mAnI guNazreNinA AyAma karatAM nAno ja hoya ema mAnavAnI jarUra nathI, e to saMkhyAtaguNa ja hoya che jenA kAraNe to upazAmaknI guNazreNine kALanI apekSAe upazAMtamohanI guNazreNi karatAM saMkhyAtaguNa kahela che). paNa e vakhate haju kALa vItavAno ghaNo bAkI hovAthI e vakhatanI guNazreNionuM zIrSa A 11 mAnA prathamasamayanI guNazreNi zIrSane AMbI zakyuM nathI. dhAro ke pahelo samaya e 8 mAno prathama samaya che. 1001 mo samaya e 11 mAno prathamasamaya che ane e vakhate 1001 thI 1010 mA niSeka sudhI guNazreNi racAya che. 1010 mo niveka e zIrSa che. 1 thI 100 mA samaya sudhImAM 8, 9 ane 10 guNaThANA pasAra thAya che. AmAMnA koI paNa samaye thatI guNazreNinuM zIrSa 1010 mA samaya pUrveja AvI jAya che. prathama samaye dhAro ke 1thI 100pa mAnika sudhInI guNazreNi thAya to eno AyAma 1005 samayano hovA chatAM zIrSa (1005mo niSeka) to 1010 mA samaya pUrve AvI ja jAya che, Ama sarvatra jANavuM. prazna-9 AhA bo utkRSTa pradezodaya kone hoya che? udayAdhikAra 173 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara- AhArakazarIra banAvI apramatta guNaThaNuM pAme, tyAre apramattatAnA prathamasamaye karelI guNazreNinA zISe utkRSTa pradezoThaya hela che. jema vizuddhi vadhe che tema guNazreNithI paDatuM dalika vadhe che. eTale pramattatAthI vizudhamAna pariNAme apramatta banyA pachI paNa jyAM sudhI vardhamAnavizuddhi hoya tenA caramasamaye karela guNazreNinA zIryodaye utkRSTa pradezodaya kema nathI kahyo e zodhI kADhavAno viSaya che. prazna-10 anaMtA0 4 nA jaghanya pradezodaya mATenI prakriyAmAM chevaTe sAyika 132 sAgaropama samya0pALI mithyAtve jAya che tyAM mithyAtvanA prathama samaye jaghanya pradezodaya na kahetAM prathama AvalikAnA caramasamaye kema kahyo ? uttara-10 svAbhAvika niSekonI gopucchAkAra racanAnA kAraNe uttarottara je vizeSahInatA-vizeSahInatA dilakonI thayelI hoya che tenA kAraNe AyalikAnA caramaniSekamAM thatI hAni-temaja anya anudayaprApta je prakRtionuM e niSenuM dalika skribukasaMkramathI potAne maLavAnuM hoya te prakRtionA te niSenI paNa gopucchAkAranA kAraNe ni... AvAM kAraNothI AvalikAnA caramasamaye jaghanya pradezodaya kahyo hovo joie. AnupUrvI o mATe vigrahanA trIjA samaye na kahetAM prathamasamaye jaghanya pradezodaya kahyo che enAthI jaNAya che ke emAM gopucchanA kAraNe je hAni thAya enA karatAM, utpattikALanI najadIka thavAthI yogavRddhi ke vizuddhi thatI hoya ane udIraNAthI adhika dalika prApta thatuM hoya tethI trIjo samaya na kahyo hoya. prazna-11 narakagatinA jaghanya pradezodaya mATe paryApta thavAno prathama samaya lIdho enA karatAM bhavacaramasamaya kema na lIdho ? kAraNake narakagati nAmakarma baMdha ke saMkramathI puSTa thatuM nathI ane saMpUrNa AyuSya daramyAna udaya-udIraNa!-apavartanAthI ghaNuM bhogavAi gayeluM hoya, gopucchAkAra racanAnA kAraNe e caramasamayasaMbaMdhI niSekamAM paNa dalika ghaNuM ochuM hoya . na uttara-11 jaghanya pradezodaya mATe, mAtra, potAnI ja pradezasattA keTalI jaghanya thai che e jovAnuM hotuM nathI, (anyathA narakagati mATe kSapitakarmAzanI prakriyA vagere hevAnA badale narakatinI velanA karIne pachI asaMjJImAM alpakALa bAMdhI narakamAM javAnuM thana karata ) kintu e vakhate ktibukasaMkramathI potAne maLatA karmaprakRti-praznottarI 174 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dalino paNa vicAra karavAno hoya che. prastutamAM, narakagati baMdhAtI na hovA chatAM, manuSyagati vagere baMdhAtI pravRtio narakanA saMpUrNa bhava daramyAna pAchI puSTa thaI jAya ane enA puSTa niko tibukasaMkamathI narakagatimAM saMkramavAthI narakagatino jaghanya pradezodaya maLe nahIM, mATe paryAptapaNAno prathamasamaya kahyo che. aparyApta avasthAmAM svara vagere je prakRtine anudaya hoya che tenuM paNa dalika maLatuM hovAthI jaghanya pradezodaya maLato nathI. prazna-1ra audA zarIra nAmakarma vagereno jaghanya pradezodaya kone hoya? uttara-12 ekendriya jIvane yathAsaMbhava A pravRtiono jaghanya pradezodaya kahelo che. Ama kema kaheluM che te samajAtuM nathI, kAraNake vicAra karatAM trasamAM eno jaghanya pradezodaya kahevo yogya lAge che. ekendriyamAM aMgopAMga vagereno udaya na hovAthI enuM paNa dalika A udayavatI pravRttione maLavAthI pradezodaya jaghanya na rahe. trasamAM yoga vadhu hovAthI udIraNAkaraNathI vadhu dalika AvavAnA kAraNe jaghanya na maLe ema kahI zakAtuM nathI, kAraNa ke te pachI manuSyagati vagere mATe paryApta thavAnA prathamasamaye na kahetAM bhavaprathama samaye ja kahI deta, kAraNake tyAre aparyAptapaNAnA kAraNe yoga ekadama ocho hoya che. udIraNAkaraNanA kAraNe dalikonuM thatuM ochA-vattApaNuM asaM0mA bhAgane asara kare che. jyAre udayaprApta prakRtionI saMkhyAnuM ochA-vattApaNuM saMkhyAmA bhAgane asara kare che. eka paNa prakRti udayamAMthI ochI thAya eTale enA bhAganuM e ninuM saghaLuM dalika anya udayaprAptasaMkhyAtI prakRtione maLI jAya che. eTale vivalitaprakRtine saMkhyAmAM bhAga maLI jAya che je udIraNAnA kAraNe thatAM dalika pheraphAranI apekSAe ghaNuM adhika hoya che. eTale udyotanA udayavALA saMjJIpaMcendriyane, e utkRSTasthitibaMdha karI ghaNI udvartana kare. ane pachI baMdhAvalikAnA caramasamaye uSTa saMkleze jaghanya pradezodaya kahevo yogya lAge che. sAmAnyathI, saMkleza jema vadhu tema pradezodIraNA ochI hoya che. beindriyane saMjJIpaMcendriya jeTalo saMkleza na hovAthI saMsIpacendriyane te kahevAno abhiprAya che. prama-13 paryApta asaMjJIpaMcendriya tiryaMcone 6 saMghayaNa, 6 saMsthAna, be khagati, sthidi 6 ane asthirAdi6 e 6 prakRtiomAMthI kai kai prakRtino udaya hoya che ane kai kai prakRtino udaya hoto nathI ? 175 udayAdhikAra Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-13 chaThThA karmapranthanI vRtti ane zUrNimAM A chavIze prakRtiono udaya hovo kahyo che. 36 mI gAthAnI cUrNimAM ane saptatikA bhAganI 147 mI gAthAnI vRttimAM A vAta spaSTapaNe kahI che. paNa kammapayaDImAM udIraNAkaraNamAM prakRtiudIraNAnA adhikAramAM subhaga-AdeyanI udIraNA mAtra garbhajomAM hovI ja kahI che. saMmUrchAimajIvone tAdurbhaga-anAdeyanI ja udIraNA karI hovAthI udaya paNa te beno ja hoya che. bAkInI bAvIzano to yathAyogya prakRtiudIraNA ane pradezaudIraNAne anusAra asaMjJIomAM paNa udaya hovo kahyo che te khyAlamAM rAkhavuM. jyAre siddhAntapranthomAM asaMjJIpaMcendriya jIvomAM, AmAMnI azubha prakRtiono ja udaya kahyo che, zubhamAM mAtra susvarano udaya hovo kahyo che. prazna-14 saMjavalobhanA jaghanyasthitiudayano svAmI koNa hoya? uttara-14 sabhyomAM pakazreNimAM dazamA guNaThANAnA caramasamaye rahelA jIvane tenA svAmI tarIke kahyo che. jo ke Ama to vicAra karavAthI jaNAya che ke jema e samaye apavartanA-udIraNA na hovAthI udayasamayarUpa mAtra 1samayanI sthitiudaya hoya che tema e jIvane dazamAnI saMpUrNa caramAvalikAmAM udIraNA ke apavartanA na hovAthI te te samaye mAtra eka eka udayasamayano ja sthitiudaya hoya che. tethI saMpUrNa caramAvalikA daramyAna jaghanya sthiti udaya hoya che. tethI karmaprakRticUrNimAM caramasamaya' evo ullekha maLato nathI. tema chatAM, anyomAM je caramasamayavartI jIvano ullekha maLe che temAM evI vivekSA samajavI ke jaghanya sthitisarA viziSTa jaghanya udayanI temAM vikSA che. evo viziSTa jaghanyasthitiudaya to caramasamaye ja hoya che, ciramavagere samayoe to savAbe vagere samayanI hovAthI jaghanya hotI nathI. mATe caramasamaye svAmitva hovAnuM kareluM nirUpaNa viruddha nathI e jANavuM. zaMkA:- A rIte jaghanya sthitiudaya kSepakanI jema upazAmakane paNa 10 mA guNaThANAnI caramaAvalikAmAM saMbhava to che ne? kemake teone paNa be AvalikA zeSa hoya tyAre AgAlaviccheda thayo hovAthI ane caramAvalikAze udIraNA viccheda thayo hovAthI mAtra udayasamayarUpa eka sthitino ja udaya hoya che. AnI sAme evI zaMkA na karavI ke "jema vedanIyakarmamAM sAtamA guNaThANe ke upara udIraNA na hovA chatAM eka samayanI sthitiudaya kahyo nathI, kemake tyAre paNa apavartanAthI to uparanI sthitionuM dalika udayasamayamAM paNa AvI udaya karmaprakRti-praznottarI 16 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAmatuM hovAthI e apavarcamAna sthitiono paNa udaya hoya ja che. A ja rIte saMjavalobhamAM paNa AgAlaviccheda tathA udIraNA viccheda thayo hovA chatAM bIjI sthitimAMthI apavartanAthI dalika AvatuM hoya to e sthitio no paNa udaya hovAthI upazAmakane caramAvalikAmAM eka samayano jaghanya sthitiudaya zI rIte maLe? AvI zaMkA eTalA mATe na karavI ke be AvalikA zeSe je AgAlaviccheda thAya che te mAtra udIraNAthI AvatA dalikonA niSedhane ja nathI jaNAvato, kintu bIjI sthitimAMthI apavartanathI AvatA dalikonA niSedhane paNa jaNAve che. eTale ke AgAlaviccheda thaye bIjI sthitimAMthI koI dalika prathamasthitimAM AvatuM nathI. "AgAlaviccheda' thI AvI vAta phalita karavI e yogya paNa che ja, kemake guNazreNi paNa AgAlaviccheda thAya tyArathI baMdha thai jAya che. jo AgAlaviccheda bAda paNa bIjI sthitimAMthI apavartanA dvArA dalika AvavAnuM cAlu hoya to guNazreNi paNa cAla, rahevI joIe, kAraNake guNazreNiracanA mATenuM dalika mukhyatayA apavartanAthI ja AvatuM hoya che, ane e to haju cAlu ja che. mATe nakkI thAya che ke upazAmakane paNa 10 mAnI caramAvalikA daramyAna udIraNAthI ke apavartanAthI upalI sthitimAMthI koI dalika AvatuM hotuM nathI. ane tethI tene paNa mAtra eka eka udayasamayano ja udaya hoya che. to jaghanya sthitiudaya tarIke teno paNa ullekha kema na karyo ? samAdhAna - tamArI vAta sAcI che. paNa tema chatAM, upara kahI gayA mujaba, jaghanya sthitisarA viziSTa jaghanya sthitiudayanI ahIM vivekSA hovAthI upazAmano ullekha karyo na hoya, kemake upazAmakane e vakhate sthitiudaya eka samayano hovA chatAM, sthitisarA aMta: ko.ko. sAgaropama hovAthI jaghanya hotI nathI. zaMkA - AvuM samAdhAna ApavuM yogya nathI, kemake to pachI mithyAtvanI jaghanya sthitiudayanI prarUpaNAmAM upazamasamyaktAbhimukha mithyAtvIne svAmI tarIke je kahyo che te paNa kahI nahIM zakAya. e jIvane mithyAtvamohanIyanI aMta: ko. ko. sAgaropama pramANa dvitIya sthiti hAjara hovA chatAM mAtra eka samayano (udayasamayano) ja udaya hovo jaNAvI jaghanya sthitiudayanA svAmI tarIke eno ullekha karyo che. e rIte prastutamAM saMjavalobhanI paNa bhalene dvitIya sthitigata sthitisarA aMtaH ko. ko. sAgaropama hoya, to paNa dazamA guNaThANAnI 17 udayAdhikAra Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caramalikAmAM eka samayano udaya hI ja zakAto hovAthI jaghanya sthiti udaya zA mATe na kahevAya ? samAdhAna:- saMjavalana lobha ane mithyAtvamohanIyamAM taphAvata che. saMjavalobhamAM eka samayanI sthitisattA (jaghanya sthitisattA) viziSTa eka samayano udaya maLe che. mATe tenI prarUpaNAmAM evI vivakSA karI zakAya che. mithyAtvamohanIyamAM eka samayanI sthitisattA viziSTa eka samayano sthitiudaya koi jIvane maLavo saMbhavita nathI ke jethI ene aMge evI vivakSA karI zakAya. e prakRtimAM to eka samayanA udaya vakhate avazya aMta: ko. ko. sAgaropama sthitisattA dareka jIvone hoya che, mATe jaghanya sthitisattAnI gaNatarI vinA ja mAtra jaghanya sthiti udaya tarIke eka samayano ullekha che. paNa saMjvalana lobhamAM ukta vivakSA hoi upazAmano jaghanya sthiti udayanA svAmI tarIke ullekha nathI. tema chatAM, AvI vivakSA hovAnuM samAdhAna jo jacatuM na hoya to jaghanya sthitiudayanA svAmI tarIke kSepaka jIvanI je prarUpaNA karI che tenA upalakSaNathI upazAmajIvane paNa te svAmI tarIke jANI levo. karmaprakRti-praznottarI 17 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( sattAdhikAra prazna-1 narakRddhinI prathama guNaThANe ekendriyamAM thatI ulanAmAM je caramakhaMDa hoya che te, tenI navamA guNaThANe thatI ulanAnA caramakhaMDa karatAM nAno hoya che ke moTo? uttara-1 moTo hoya che. kAraNa ke narakannio jaghanya sthitisakama 9 mA guNaThANe caramakhaMDano je caramaprakSepa thAya che tene kahyo che, prathama guNaThANe thatA caramaprakSepa ne nahIM. prazna-2 saMjavakrodhanI jaghanya sthitisarA keTalI che? uttara-2 saMjava0krodha vagere 10 prakRtinI jaghanya sthitisatA jaghanya sthitisaMkramane tulya kahela che. saMjavakrodhano jaghanya sthitisaMkrama aMtarmuhUrtadhUna 2 mahInA che eTale enI jaghanya sthitisatA paNa eTalI jANavI. sapane saMjaya krodhanA caramabaMdha 2 mahInA sthitibaMdha che jemAMthI aMtarmuhUrta pramANa abAdhA bAda karIe eTalA niko bIjI sthitimAM racAya che. baMdhAvalikA vItyA pachInI AvalikAnA caramasamaye to saMkAmyamArNa saMkrAnti nyAye enI sattA vicchinna thaI jAya che. eTale e AvalikAnA ciramasamaye (eTale ke samayapUna be AlikAnA caramasamaye) eno jaghanya sthitisakama ane jaghanya sthitisattA maLe che. A samaye mAtra caramasamayabaddha niko ja bIjI sthitimAM vidyamAna hoya che ane saMkama pAme che. eTale abAdhAmAM to koI niSeko na hovAthI aMtarmacUra be mahInA jaghanya sthitisaMkrama maLe che. zaMkA- caramabaMdhathI samayamUna be AvalikAe prastuta (jaghanya sthiti saMkama-sattA vALo) samaya Avyo che. eTale e vakhate sarAgata caramanikanI sthiti-samayanUna be AvalikAnUna 2 mahInA jeTalI haze. to pachI jaghanya sthitisattA tarIke aMtarmunyUna be mahInA zA mATe ho cho? samayacUna 2 AvalikAnUna 2 mahInA kahevA joIe ne ! samAdhAna:- A zaMkA aNasamajathI thayela che. caramaniSekanI sthiti tame kahI che te barAbara che paNa nIce abAdhA pramANa sthAnomAM eca niSeka racAyA na hovAthI eTalA sthAne jeTalI sthitinI paNa sattA kahI zakAtI nathI. eTale jema, 19 sattAdhikAra Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anudayavatI prakRti mATe besamayasthitivALo caramanika e ekasamayanI jaghanya sthitisarA kahevAya che. paNa prathama niveka (udayasamaya) khAlI hovAthI be samaya sthitisatA nathI kahevAtI tema ahIM nIcenA niko khAlI hovAthI enI sattA kahevAtI nathI. mATe aMtarmuhurtajUna 2 mahInA jaghanya sthitisattA hoya che. prazna-3 devone kaI pravRttionI sattA ata: ko.ko. karatAM nyUna hoya? uttara-3 AhAraka-7, samyakvamohanIya ane mizramohanIya rUpa 9 uddalAtI prakRtionI sattA udavalyamAna avasthAmAM, temaja anaMtA 4nI visaMyojanA karAtI avasthAmAM sthitisarA aMta: ko. ko.thI nyUna hoya che yAvata palyopamanA asaM0mA bhAga pramANa paNa hoya che. vaLI je asaMjJIjIva vai0 11 nI svabaMdhasamAnasanA karIne tyAMthI sIdho deva ke nArakamAM utpanna thayo hoya tene A 11nI jaghanya sattA palyopamanA saMkhyAtabhAgagUna 2000/7 sAgaropama jeTalI bhavacaramasamaya sudhI maLe che. asaMjJImAM bAMdhelI sattA deva-narakabhAvamAM vadhI zaktI nathI, kema ke A pravRtiono teone baMdha hoto nathI, ane tethI ja anyabaLamAna adhika sthitio paNa temAM saMkramatI nathI. A sattA bhavana, vyaMtara devomAM temaja ratnaprabhAnArakIomAM ja jANavI, anyatra nahi, kemake jayotiSka vagere devomAM temaja ratnaprabhAnI pAMcamI pratarathI mAMDIne 7 mI naraka sudhI saMjJI jIvo ja utpanna thAya che, asaMjJI nahi. tethI tyAM vai011nI aMta:ko. ko.thI nyUna sattA maLe ja nahi. prazna-4 upazAntamo guNaThANe sAta karmonI jaghanya ane utkRSTa sthitisattA keTalI hoya che? uttara-4 kammapayaDImAM AhAraka kinnI jaghanya sthiti udIraNAmAM hetu tarIke cAra vAra upazamazreNi, e pachI darzanasaptakanI kSapaNA, e pachI 33 sAgaropama AyuSyavALA anuttaramAM utpanna thavuM e dekhADyuM che. AnA parathI jaNAya che ke cothA guNaThANAnAjaghanya ke utkRSTa sthitibaMdha karatAM vadhu sthitisattA upazAnamoha guNaThANe hovI joIe. AmAM kAraNa e che ke cAra vAra upazamaNi mAMDavAmAM ane e pachI darzanaginI lapaNAmAM sthitighAto vaDe sAte karmonI puSkaLa sthiti khAMDI nAkhI hoya che. vaLI e pachI 33 sAgaropama jeTalo kALadevalokamAM pasAra karyo eTale eTalI bIjI sthiti alpa thai gai. (AmAM kAraNa e che ke 4the ke karmaprakRti-praznottarI 180 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparanA guNaThANe koi jIva kyAreya sattA karatAM vadhu sthitibaMdha karato nathI, paNa saMkhyAtaguNahIna ja kare che. tethI sthitibaMdhathI sattA to vadhatI nathI, ane nIcethI jema jema samayo pasAra thAya che tema tema sattA ghaTatI jAya che.) e pachI manuSyamAM AvI saMyama lai jayAre AhA0 2 bAMdhe tyAre nAmanA badhA karmonI sthitisattA alpa thayelI hovAthI saMkramathI paNa AhA0 ranI sattA atyaMta dIrgha to thatI nathI. tethI udIraNA paNa tenI alpa thAya che. ahIM, upazamazreNithI paDIne 4 the guNaThANe dIrghakALa rahevAnuM je vidhAna chetenA parathI jaNAya che ke eTalo kALa rahevA chatAM paNa e jIva sattAne kyAre ya vadhArato nathI. eTale ke upazAntamoha guNaThANAthI je sattA uttarottara paNa ghaTatI ghaTatI Ave che tenA karatAM 4 the guNaThANe paNa vadhu baMdha e karato nathI. eTale ke upazAntamoha guNaThANe 4 thA guNaDhANAnA sthitibaMdha karatAM vadhu sthitisattA hoya che. vaLI upazamanAkaraNamAM upazamazreNinA adhikAramAM cUrNimAM te te sthAnoe sthitibaMdhonA alpabahutva, dezaghAtI karaNa vagere dekhADI pachI tyAM ja sattA to badhe ja aMta:ko. ko. sAgaropama hovI dekhADI che, tethI pachI paNa 11 mA sudhI sarvatra teTalI sattA hovI jANavI. TIkAkAroe sthitibaMdhanA alpabahutvanI jema sthitisattAnuM paNa alpabahutya je kahyuM che te paMcasaMgrahAnusArI jANavuM, paNa cUrNi anusArI nahi. A eka matAntara tarIke lAge che, tattvane bahuzruto jANe. kaSAyaprAkRtanI cUrNi ane vRttimAM upazAntamoha sudhI aMta: ko. ko. sthitisattA hovAnuM pratipAdana che e jANavuM. prazna-5 varNAdi 20nI utkRSTa sthitisattA keTalI che ? uttara-5 cUrNikAre vIse prakRtione udayabaMdhotkRSTA mAnI che. eTale dareknI utkRSTa sthitisattA 20 ko. ko. che. TIkAkAroe zuklavarNa vagere 13 prakRtione udayasaMkramotkRSTA mAnI che eTale emanA mate enI utkRSTa sthitisattA eka AvalikAnsUna 20 ko. ko.jANavI. zeSa 7 prakRtione to teoe paNa udayabaMdhotkRSTa mAnI hovAthI 20 ko.'ko. pUrI sattA jANavI. prazna-6 matijJAnAvaraNavagereno jaghanya rasasaMkrama 12 mA guNaThANAnI samayAdhika AvalikA zeSe 2 ThA. rasano kahyo che. rasa apavartanA svarUpa A saMkrama mAtra 12 mA guNaThANAnA caramasamayabhAvI caramaniSekamAM rahelA dalikomAMthI thAya che. sattAdhikAra 181 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale jaNAya che ke e niSekamAM paNa be ThA. rasanI satA to hoya che ja. to pachI bAramAnA caramasamaye enI 1ThA. rasanI sattA batAvI che te zI rIte ? uttara-6 tamArI vAta sAcI che. caramanikamAM be ThA. rasa paNa hoya che ja. paNa jayAre (12mAnA caramasamaye) eno udaya thAya che tyAre e badho rasa udayamAM jeTalo rasa hoya teTalo ja thaIne udayamAM Ave che. tethI jema pUrvasamaya sudhIdevagati vagere rUpe rahelI prakRti udayasamaye udayavatI manuSyagati vagere rUpa thaIne ja udayamAM Ave che, ane enI devagati rUpe sattA manAtI nathI tema) uparanA rasanI e samaye satA gaNAtI na hovAthI 1ThA. rasanI ja sattA hoya che. dvicaramasamaya sudhI 2 ThA. rasa sattAmAM kahevAya ane caramasamaye 1 ThA. sa sattAmAM kahevAya. prazna-7 jema cothe guNaThANe aMtarmuhUrtanyUna 70 ka. ko. sthitisattA maLI zake che ema cha-sAtame guNaThANe maLe? uttara-7 nA, nahIM maLe. kAraNa ke AhAraka dvikanI utkRSTa sthitisarA aMta: ko. ko. ja batAvI che. aMta: ko. ko.thI vadhAre sthitisarA sAthe jo sAtame AvI zakAtuM hoya to AhAraka dvikanI utkRSTa sthitisattA saMkramakArA 20 ko. ko. batAvI hota. prazna-8 zrI tIrtha karadevanI kevalI avasthAno jaghanya ane utkRSTa kALa keTalo? uttara-4 jaghanyakALa varSapRthattva hoya che. utkRSTakALa dezonapUrvakroDa jANavo. kammapayaDInI cUrNimAM jaghanya pradezasattA svAmitva adhikAramAM Avo pATha che ke anne bhaNaMti-titthakaranAH ta appaddhA baMdhiyatti appakAlaM caurAsoto vAsasaharasANi sAtiragANi baMdhiu kevalI jAto pavvakADidasaNaM kevalapariyAgaM aNapAliya ajAgikavalissa carimasamata varTamAirasa vitharmomAsa nahanA~ pAsata " (artha-sAdhika 84000 varSa jeTalA alpakALa mATe jinanAmI bAMdhI kevalI thAya, dezonapUrvakroDa sudhI kevalaparyAya pALe. pachI ayogInA caramasamaye rahelA pitakarmAzane jaghanya pradezasattA hoya) A pAThathI e paNa jaNAya che ke jinanAmanI sattAvALA jIvo narakamAM paNa 84000 varSathI ochI AyuSyamAM jatA nathI. prazna-9 bIjA vagere guNaThANe azubhaprakRtionA 3-4 kANiyA rasanI sattA hoya? jo na hoya to zA mATe? uttara-9 e sattA hotI nathI, kAraNa ke jIvajayAre sakhyattva pAmato hoya che tyAre karmaprakRti-praznottarI 182 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyuSya sivAyanA azubhakarmonA be DhANiyA rasanI ja sattA rahe che, uparanA rasano ghAta thaI gayo hoya che. ane sattva pAmyA bAda enI hAjarImAM azubhaprakRtiono traNa-cAra ThANiyo rasa navo paNa baMdhAto nathI. tethI cothA vagere guNaThANe to 3-4 ThA. rasanI sattA hotI nathI. bIje guNaThANe paNa cothe guNaThANethI ja javAtuM hovAthI A rasasanA hotI nathI. tethI jaNAya che ke bIje temaja cothe vagere guNaThANe azubhaprakRtiono dristhAnika rasa ja sattAmAM hoya. trIjA guNaThANe paNa saMbhava no dristhAna - rasano ja lAge che. paNa nirNaya thai zakato nathI. Azaya e che ke mithyAtve gayelo sagarUpatita jIva sabhyatvamohanIyanA palyopamanA asaMkhya bhAga pramANa udavelanAkALa karatAM ochA kALamAM samyakatvamohanIyano udaya thavAthI cothe guNaThANe jAya tyAre karaNa karato na hovA chatAM evI viza...i maLo to avazya hoya ja che ke jethI chellA aMtarmuhurtamAM baMdhAyelA paNa traNa cAra chANiyA rasano ghAta thaI dristhAnika rasa ja zeSa rahe che. paNa A rIte mizramohano udaya thavAthI trIje guNaThANe jato jIva evI vizuddhivALo avazya hoya ja evo nirNaya jenA parathI karI zakAya tevI koi binA zatramAM kahelI dekhAtI nathI. tethI 3-4 ThA. rasano ghAta thai ja gayo hoya evo paNa nirNaya thai zakto nathI. jo ke, samyatvanI saMkramasthiti aMtarmuhUrtanyUna % ko. ko. batAvI che tenA parathI, cothe guNaThANe aMtarmuhUrta mATe aMtamunyUna 70 ko. ko. sthitisattA hovI jaNAya che. ane AnA parathI e paNa jaNAya che ke sthitighAta karyA vagara paNa cothe javAya che. to paNa, cothe guNaThANe mithyAtvano utkRSTa rasa je batAvyo nathI e jaNAve che ke cothe jatI vakhate rasaghAta to thAya ja che. vaLI rasaghAta karIne upara caDhe che evuM jaNAvatA zabdo paNa maLe che. zaMkA- paNa rasaghAta prAyogya vizuddhi jo che, to tenAthI sthitighAta paNa thai nahI jAya ? samAdhAna:- nA, avazya thaI jAya evuM nathI. emAM kAraNa A hoya ke sthitighAtano kALa rasaghAtanA kALa karatAM vadhu hoya athavA sthitighAtano prAraMbha pAchaLathI thato hoya. tethI cothe pahoMcatA pahelAM rasaghAta avazya thai jAya che, 183 sattAdhikAra Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayAre sthitighAta avazya thaI jato nathI. mATe cothe guNaThANe sthitisarA aghAtita maLI zake che paNa rasasarA to ghAtita ja maLe che. paMcaliMgI prakaraNamAM cothA guNaThANe azubhaprakRtionA cAra ThA. rasanI sattA ane baMdhanuM je pratipAdana che te bahuzrutagamya che. kAraNake mithyAdRSTinI utkRSTa vizuddhi karatAM paNa samyagadaSTinI jaghanya vizuddhi paNa anaMtaguNa hovI zatapUrNi vageremAM batAvelI che. ema sthitibaMdha paNa ukta mithyAtvI karatAM ukta samyaktInI saMkhyAtaguNahIna kahyo che. tethI mithyAtvI paNa, svaprAyogya kaMika vizuddhimAM jo azubhano be chANiyo rasa ja bAMdhe che to tenA karatAM avazya vadhu vizuddhivALA sakhyatvIo te enA karatAM vadhu rasa bAMdhe ja nahI. mATe tatva bahuzrutagamya che. kaSAyaprAbhRtavRttimAM sAsvAdanathI upara azubhanA be DhANiyA sanI ja sattA hovI spaSTa kahI che. prazna-10 hAsya, rati, bhaya, juguno ukTa pradezanA svAmI koNa che? uttara-10 7 mI narakanA caramasamaye rahelA guNitakarmAza jIvane tenA svAmI tarIke kahyo che. apUrvakaraNa guNaThANe A pravRtio guNasaMkramathI puSTa thatI hovA chatAM guNitakaza sapane apUrvakaraNanA caramasamaye enA svAmI taraka nathI kahyo, eTale jaNAya che ke saMpakane apUrvakaraNe guNasaMkramadvArA dalikonI jeTalI puSTi thAya che enA karatAM adhika daliko samakRtyotpAda, saMyama, anaMtA 4 visaMyojanA, darzanatrikakSapaNAnI guNazreNi ane pannA A AThamA guNaThANA sudhInI guNazreNi vagere vaDe nirjarI jAya che. tethI tyAM sudhI pahoMcavAmAM lAbha karatAM hAni vadhu thAya che. prazna-11 7 mI narakamAM traNe veda bAMdhavAnI yogyatA che eTale napuM. vedano baMdha saMkhyAtabahubhAgakALa mATe thavAno ja che. izAnadevalokamAM paNa eno baMdha saMkhyAtabahubhAgakALa mATe ja thAya che. to atyaMta dIrgha AyuSyavALI 7 mI nArakamAMnapu. vedano kula baMdhakALa ghaNo vadhAre maLavAthI enA ja aMtasamaye utkRSTa pradezasattA kema na kahI ? uttara-11 izAnamAM saMkhyAba bhAgakALa sthAvarabaMdhano hoya che ane eka saMkhyAtamobhAga trasabaMdhano hoya pAvarabaMdhakALe te mAtra napuM.veda ja baMdhAya karmaprakRti-praznottarI 184 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 che ane trasabaMdhakALamAMthI paNa keTaloka kALa napuM.veda baMdhAya che. tethI 7mI narakamAM zeSa be vedanI apekSAe napuM.vedano baMdhakALa jeTalA guNo adhika hoya che enA karatAM izAnadevalokamAM e vadhAre guNo adhika maLe che. vaLI A izAnamAM Avela jIva paNa e pUrve yathAyogya rIte 7 mI narakamAM jai napuM. vedane puSTa karI Avela hoya che e to samajavAnuM ja che. athavA to guNitakarmAza prakriyAmAM sAdhika 2000 sAgaropamanI trasakAyasthitimAM jeTalI vadhu vAra izAnamAM jai zake eTalI vadhu vAra tyAM mokalI napuM.vedanI puSTi karavAno artha samajavo joie. ane jo napuM.veda mATe A artha levAno hoya to strIveda mATe paNa jeTalI adhikavAra P/a AyuSyavALA yugalikamAM jai zake eTalI adhikavAra emAM moklI strIvedanI puSTi karavAno artha samajavo joie.A yugalikakALa daramyAna strIveda ane pu.veda parAvartamAnabhAve baMdhAyA kare che emAM strIvedabaMdhakALa jeTalo dIrgha saMbhave eTalo-eTalo dIrgha levo temaja e vakhate yathAsaMbhava utkRSTa yoga ane saMkleza jANavA, jayAre pu.vedano baMdhakALa yathAsaMbhava nAno levo ane e vakhate yoga tathA saMkleza yathAyogya ochAmAM ochA levA, jethI strIvedanI vadhune vadhu puSTi thAya, pu.vedanI ochI thAya. prazna-12 saMjava0 krodhAdinA utkRSTa pradezasattA svAmImAM koi vizeSatA che ? uttara-12 hA, saMjaya0 krodhanI utkRSTapradezasattA mATe saMjavamAnAdinA udaye zreNimAMDanAra guNitakarmAza jIva levo, paNa saMjaya0 krodhodaye zreNi mAMDanAra jIva nahIM. anyathA saMjavalana krodhanI prathamasthiti aMtarmuhUrta pramANa thavAthI e dalika kSINa thai jAya. A ja rIte saMjavalanamAnAdi mATe saMjavalana mAyA vagerenA udaye zreNimAMDanAra jIva levo. saMjavalanalobha mATe mAnodayADha jIva jANavo.(AmAM kAraNa evuM hoya zake ke pradezasattAmAM krama mAna, krodha, mAyA, lobha hovAthI mAnanuM svarUpe dalika ochuM hovAnA kAraNe enI saMbhavita dIrgha prathamasthiti (je mAnodayArUDhane ja maLe che) dvArA paNa dalika anyodayADhanI apekSAe ochuM khape che.) prazna-13 sthitisattAsthAnonI prarUpaNAmAM utkRSTa sthitisattA sthAnathI ekendriya prAyogya jaghanya sthitisattAsthAna sudhInA niraMtara sattAsthAno batAvyA che te kevI rIte saMbhave ? kemake eke bei vagerenA sthitibaMdha vacce ghaNuM aMtara hoya che. sattAdhikAra 185 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-13 saMjJI0 paMcendriyamAMthI ekendriya vageremAM gayelo jIva vyAghAtabhAvinI apavartanA vagere dvArA sthitisattAne ghaTADI ekendriya vagere prAyogya sthitisattA kare che. A apavartanA vagere vakhate badhA jIvo eka sarakhA ja sthitikhaMDono ghAta karIne sattA ghaTADe evuM hotuM nathI.. nAnA-moTA sthitikhaMDone ukerIne sthitisattA ghaTADe che, eTale badhA sattAsthAno saMbhave che.paNa ekendriya prAyogya jaghanya sthitisattAsthAna karatAM ya ochI sthitisattA to kSapaNAkALe ja anivRttikaraNe thAya che. 'anivRttikaraNe dareka jIvone eka sarakhA pariNAmo hovAthI (prathamasthitikhaMDa sivAya) eka sarakhA sthitikhaMDono ghAta thAya che ane te te sthitikhaMDane ukeravAno kALa paNa dareka jIvo mATe sarakho hoya che. eTale nAnA-moTA sthitikhaMDo ukerAine judA judA jIvonI apekSAe niraMtara dareka sthitisattAsthAno maLavA saMbhavatA nathI. te te sthaLe jayAre sthitikhaMDa saMpUrNa ukerAi jAya, eTale dareka jIvone eTaluM gAbaDuM ekI sAthe paDI ja jAya che. prazna-14 ekendriya prAyogya jaghanya sthitisattA pachI sthitisattAsthAnamAM A je gAbaDuM paDe che te keTaluM hoya che ? IP/s ke '/a ? uttara-14 A gAbaDuM P/s hoya che ema cUrNimAM kahyuM che, jayAre TIkAomAM e IP/ hovuM jaNAvyuM che. paNa A bemAMthI eke ya kathana galata nathI. kSapaNAnI prakriyAno vicAra karavAthI A jANavA maLe che. jyAM sudhI sthitisattA 1palyopama jeTalI thatI nathI tyAM sudhI thatA sthitighAtono AyAma P/S hoya che. eTale te te sthitighAta karatI vakhate je aMtarmuhUrta lAge eTalA niraMtara sthitisattAsthAno maLyA bAda P/s nuM sIdhuM AMtaruM paDI jAya che jayAre sthitisattA 1 palyopama thAya chetyArathI je sthitighAta thAya che temAM sattAgatasthitinA saMkhyAtabahubhAga khaMDAi jAya che. eTale ke eka palyopamanI sattA bAdanA prathamasthitikhaMDano AyAma palyopamanA saMkhyAtabahubhAga (dezona palyopama) jeTalo hoya che. eTale e khaMDa ha~kairAtI vakhate dezona palyopama jeTaluM aMtara paDI jAya che. tyArabAda hajAro sthitighAta pachI je sthitighAto thAya che teno AyAmaP/a hoya che, (asaMbahubhAga-asaMbahubhAga sattA je eka-eka sthitighAtamAM khaMDAi che te sthitighAtono AyAma P/a- P/a jeTalo hoya che.) eTale e sthitighAtothI P/a nuM aMtara maLe che. Ama ekendriya prAyogya jaghanya sthitisattAsthAna bAda karmaprakRti-praznottarI 186 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitisattAsthAnomAM A traNeya prakAranA AMtarA maLe che. dezona palyopamanuM 1 vAra, P/s nuM hajArovAra ane P/a nuM hajArovAra AMtaruM maLe che e jANavuM. vaLI tyArabAda keTalAka karmomAM saMkhyAtA varSa AyAmavALA ane chevaTe aMtarmuhUrta AyAmavALA paNa sthitighAto thAya che. eTale e kamomAM ATaluM-ATaluM AMtaruM paNa maLe che te jANavuM. vaLI upalakSaNathI ahIM e paNa jANavA yogya che ke samyakvamohanIya vagere je prakRtionI anivRttikaraNa vinA paNa udvelanA thAya che te prakRtinA ekendriya prAyogya jaghanya sthitisattAsthAna karatAM nIce paNa niraMtara sattAsthAna maLavA joIe. anivRtti karaNe badhA jIvonA eka sarakhA pariNAmo hovAthI darekane eka sarakhA ja udavelanA-sthitighAtanA khaMDo ukerAtA hovAthI samAna rIte sAntara sthitisattA sthAna maLe che. paNa anivRttikaraNasivAyanI avasthAmAM to jIvonA vicitra pariNAmo hoya che. ane tethI te te sthAne judA judA jIvo je khaMDone uvele che te badhA jIvone eka sarakhA na rahetAM nAnA-moTA AyAmavALA hoya che. tethI ekajIvane uvelanAthI sthitisattAsthAnomAM je AMtaruM maLe che temAM bIjA jIvone niraMtara sthiti sattA sthAno maLI zake che. Ama thavAthI, te te ukelAtI prakRtino ulAto caramakhaMDa jaghanyathI jeTalA AyAmavALo hoya (saMbhavita jaghanya P/a) eTalA sattAsthAnone choDIne zeSa to badhA sattAsthAno ane jIvApelayA niraMtara maLavA ja joIe. tyArabAda A saMbhavita jaghanya PPya sudhImAM kSapane je rIte sthitighAta vagerethI sAnara-niraMtara sattAsthAno maLe e rIte zeSa satAsthAno jANavA joIe. jo ke manthakAre A rIte jaNAvyuM nathI. eTale ekendriyaprAyogya jaghanya sthitisattA sthAnathI nIce paNa, sAntara-niraMtara sattAsthAno ja maLatA hoya to, anivRttikaraNa sivAyanI ulanAmAM paNa, ekendriyaprAyogya jaghanya sthitisattAsthAna pachI ulatA khaMDo badhA jIvone ekasarakhA ja hoya ema mAnavuM yogya lAge che.samajyamohanIya; mizramohanIya, vai0 11, AhA. 7, manuddhika ane uccagotra A 23 prakRtio mATe A vAta jANavI. prazna-15 uparanA praznanA uttaramAM je kahyuM ke PWs P/a vagere je AyAmano sthitighAtakhaMDa hoya te pramANe vacce-vacce AMtarA maLe che te yogya lAgatuM nathI, kAraNa ke sapakazreNimAM jaghanya ane utkRSTathI paNa P/s sthitikhaMDa ja kahyo che.. sattAdhikAra 187 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-15 eP/s pramANa ja je sthitikhaMDo kahyA che te apUrvakaraNe ukerAtA khaMDo jANavA. anivRttikaraNe to Pa vagere pramANa sthitikhaMDo paNa umerAya che. anyathA P/a sattA thai gayA bAda zuM sthitighAta aTakI jAya? ane to pachI karma sarvathA kSINa paNa zI rIte thAya? prazna-16 anivRttikaraNe te te sthAne ukerAtA khaMDono AyAma dareka jIvone tulya ja hoya ? uttara-16 hA, sAmAnyathI eka jIvane amuka cokkasa sthAne jeTalo sthitikhaMDa ukarAto hoya, eTalo ja anya sarva jIvone te cokkasa sthAne ukerAto hoya che. tema chatAM, anivRttikaraNe prathama sthitikhaMDa je ukerAya che te nAno-moTo paNa hoya zake che. kAraNake apUrvakaraNa pUrNa thaye tete kamoMnI je sthitisarA eka jIvane hoya che, eTalI ja anyane paNa hoya evuM che nahIM. ane tethI anivRttikaraNe prathama sthitighAta evI rIte thAya che ke jethI e sthitighAta thaye badhA jIvonI sthitinA eka sarakhI thai jAya, ane tyAra bAdanA sthitighAta ekasarakhA thAya. eTale A prathama sthitighAta viSama hoya che. emAM jaghanya karatAM utkRSTa asaMkhyAtamo bhAga adhika hoya che te jANavuM. temaja judA judA kaSAyodaya ane judA judA vedodayathI zreNi mAMDanArane anivRttikaraNe bIjA sthitighAtano AyAma, eno kALa, apUrva sthitibaMdha judA judA hoya che. paNa te te cokkasa kaSAya ane vedathI zreNi mAMDanArA dareka jIvone te tulya hoya che. prazna-17 mithyAtva vagere paNa uvalyamAna pravRtio che. enA caramakhaMDanA nirlepa bAdazava AlikAnA jema samayagUna AvalikA pramANa judA judA spardhako maLe che tema vai0 7 vagere uvelAtI pravRtiomAM kema nathI maLatA? uttara-17 vai0 7 vagerenI zeSa AvalikAmAM guNazreNi racanA hotI nathI. tethI uttarotara niSekonuM dalika vizeSAhIna-vizeSahIna hovAthI carama eka niSekanA dalikonA vividha jIvonA je sattAsthAno hoya che tenA karatAM carama-dvicarama be niSpAdalikonAsatAsthAno vacce aMtara paDatuM nathI. acAnyajIvonA ochA-vatA dalika hovAnA kAraNe e badhA niraMtara thaI jAya che. e ja rIte AkhI AvalikA mATe ane vAva utkRSTa pradezasattAsthAna sudhI niraMtarasatAsthAno maLe ja che. tethI eka ja spardhaka thAya che. jayAre mithyAtva vageremAM guNazreNi racanA thaI hovAthI karmaprakRti-praznottarI 188 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caramaniSeka karatA ciramaniSekamAM asaMkhyAtamA bhAganuM ja dalika hovAthI AMtaruM ghaNuM hoya che, je guNitanA caramaniSekanA dalikonI gaNatarI levA chatAM pUratuM nathI. tethI enA samayagUna AvalikA jeTalA alaga-alaga spardhako bane che. naraka dviknI paNa navamAM guNaThANe uvelanA thayA bAda zeSa AvalikAnA te te samaye, kSapitakarmAzathI gaNitakarmAza sudhInAjIvone je ekottara vRddhivALA sattAsthAnonA samUho maLe che te dareka samUho mithyAtvanI jema paraspara aMtarathI vibhAjita hoya che. tema chatAM, A benI ekendriyamAM je uvelanA thai jaghanya sattAsthAna maLe che tyAMthI laI uSTa pradezasattAsthAna sudhInA niraMtara sattAsthAna maLatA hovAthI A benuM eka ja spardhaka che. 9mA guNaThANe zeSa AvalikAnA samayagUna AvalikA pramANa ukta samUho paNa A spardhakanI ja aMtargata hoya che, ane e samUhonI vaccenA AMtarA, A spardhakanA anyAya sattAsthAnothI pUrAyela ja hoya che. tethI ukta samUhonA ahIM judA judA spardhako na kahetAM AkhuM eka ja spardhaka kaheluM che te jANavuM. caramaAvalikAnA samayagUna AvalikA pramANa vadhArAnA spardhako vALI thINaddhi vagere pravRtiomAM naraddikano paNa je ullekha karyo che te eka prakAranI vizeSa vivekSA ja jANavI, vastuta: e sattAsthAno A eka spardhakamAM ja samAviSTa hoya che. sattva ane mizramohanIyanI paNa mithyAtva avasthAmAM ulanA thAya che. tyAM guNazreNi hotI nathI. mATe eka ja spardhaka bane che. sAyika samyatva pAmavAnI prakriyAmAM sva-svanA aMtabhAge judA judA samaye maLatA pitakarmAzathI guNitakarmAzanA sattAsthAnonA samUho paNa A spardhakamAM ja aMtargata hovAthI enA judA spardhako hotA nathI. prazna-18 vaikriyasaptaka vagerenA spardhaka keTalA hoya che? uttara-18 uddalAtI 23 prakRtio tarIke AnuM kammapayaDImAM eka spardhaka kahyuM che. paMcasaMgahamAM, "hututaM 37LA nakhanna TIdaana ' A pramANe jaNAvyuM che. "anudayavatI pravRtionI jema uvalanayogya 23prakRtionAeka AvalikAnA samayapramANa spardhako maLe che " ema vRttikAroe vyAkhyAna karyuM che. AvI prarUpaNAno abhiprAya jANI zakAto nathI, kAraNa ke cira uddalanAnA aMte hai, 7 vagerenI je eka udayAvalikA zeSa rahI hoya che tenA (anudayavatI hovAthI samayagUna AvalikA jeTalA spardhako maLavA saMbhavita nathI. te paNa eTalA mATe 189 sattAdhikAra Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke e AvalikAmAM guNazreNi racanA hotI nathI. uttarottara niSekamAM sAmAnya rIta mujaba gopucchAkAre vizeSahIna-vizeSahIna daliko goThavAyelA hoya che. tethI caramaniSekamAM lapitaothI guNitanA je niraMtarasattAsthAno hoya che temAM ja saMpitane carama-kicaramaniSekathI je sattAsthAna maLe teno samAveza hoya che. e pramANe AgaLa-AgaLa jANavuM. tethI A badhInuM eka ja spardhaka maLavuM yogya lAge che. prazna-19 mithyAtvanI caramAvalikAnA caramaniSekamAM pitakazane jeTaluM dalita hoya tenA karatAM guNitakarmAzane keTaluM adhika dalika hoya ? uttara-19 asaMvabhAga adhika hoya. Avo nirNaya karavAmAM nIcenA 3 kAraNo jANavA..(1) kSapitakarmAzane dhAroke caramaniSekamAM 1 abaja daliko che. tethI, guNazreNi racanA hovAnA kAraNe kicaramaniSekamAM enA karatAM asaMkhyAtamA bhAganuM ja dalika mAnavuM paDe. tethI dhAro ke 10 karoDa daliko dvicaramaniSekomAM che. tethI pitakarmAza jIvane tricaramasamaye cirama ane carama ema be niSeka bhAvI dalika tarIke sattAmAM 1abaja 10 karoDa dalijha thaze. A tricaramasamaye rahelA bIjA spardhAnuM prathamasattAsthAna che. prathamaspardhakanuM caramasthAna ane bIjA spardhakanuM prathama sthAna ekotaravRddhivALA hotA nathI. kintu banne vacce ghaNuM aMtara hoya che. anyathA be spardhako alaga alaga na rahetAM eka ja thai jAya. tethI prathama spardhanuM caramasthAnake je guNitakarmAzane caramaniSekamAM rahelA daliko svarUpa che temAM bIjA sparvanA prathama sthAna svarUpa pitakarmAzanA tricaramasamabhAvI sthAna karatAM ghaNAM ochAM daliko hovA joie. vaLI bIjA spardhakanuM prathama sthAna, prathama spardhakanA prathama sthAna karatAM mAtra asaMkhyamAbhAga (10 karoDa) jeTaluM ja vadhAre che. tethI prathamaspardhakanuM caramasthAna to enA karatAM paNa ochuM ja vadhAre hovuM joie. tethI (guNitakarmANanuM dalika) prathamasthAna karatAM asaMkhyAtamo bhAga ja adhika hoya che e nizcita thAya che. (2) A caramAvalikAmAM darzanamohakSapaNAnA anivRttikaraNe thayelI guNazreNi racanAthI AveluM dalika ja mukhya asaMkhyAtabahubhAga hoya che, kAraNa ke saMyama vagerenI guNazreNithI Avela temaja guNazreNivinAnuM sAhajika dalika to enA karmaprakRti-praznottarI 19o Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMkhyAtamA bhAge ja hoya che. vaLI anivRttikaraNamAMtapitakarmAza, guNitakarmANa ke koipaNa jIvane eka sarakhA ja pariNAmo hovAthI enI guNazreNithI je dalita racAya che te dareka jIvone eka sarakhuM ja hoya che. tethI A niSekamAM kSapita karatAM guNitane je phera paDe che te anivRttinI guNazreNinA dalika sivAyanA zeSa asaMkhyAtamA bhAganA dalinnI apekSAe ja phera paDe che. asaMkhyAtabahubhAga dalika to banenuM eka sarakhuM ja hoya che. tethI te nikomAM lapitakarmAza karatA guNitakarmAzane asaMkhyAtamAbhAga adhika ja dalika hoya che. (3) kapAyakhAbhUta cUrNimAM te asaMkhyAtamo bhAga adhika jaNAvela che. prazna-20 bAramA guNaThANAno saMkhyAmAM bhAga levA hoya che tyAre matijJAnAvaraNa vagerene sarvApavartanA vaDe apavatI zeSa bhAga jeTalI ja sthitisatA rAkhe che, ane tethI tyArabAda sthitighAta hotA nathI. tethI A zavabhAganA jeTalA samayo hoya eTalA spardhako enA svataMtra maLe che. (taduparAMta eka saMsArakALabhAvI spardhaka.) ema dazamA guNaThANAno jayAre saMkhyAmAM bhAga zeSa rahe che tyAre saMjavalobhanI paNa sarvApavarta nA thAya che ane sthitighAta vagere baMdha paDI jAya che. to enA paNa eka mukhya spardhaka uparAMta, A zeSabhAganA samayo jeTalA spardhaka kema batAvyA nathI ? uttara-ra0 matijJAnAvaraNa vagerenI jaghanya pradezasatA bAramAnA caramasamaye Ave che. guNazreNi racanA hovAnA kAraNe, phicaramasamayabhAvI je pitaothI guNitakarmAzanA sattAsthAno hoya tenA karatAM, A niraMtara na maLatAM sAntara thai jAya che, mATe svataMtra spardhaka che. ema e zeSa bhAganA pratyeka samayanA svataMtra spardhako jANavA. saMjavalobhanI jaghanya pradezasatA ke utkRSTa pradezasattA 10mAnA caramasamaye nathI. jaghanya pradezasatA 7 mAnA caramasamaye ane utkRSTa pradezasattA 9 me guNaThaNe jayAre saMjava0mAyA sarvasaMkamathI saMkrame tyAre hoya che. A jaghanyathI utkRSTa sudhInuM eka ja spardhaka che. eTale dazamA guNaThANAnA zeSabhAgamAM, pratisamaya, lapitaothI guNitao sudhInA je sattAsthAnonA samUho maLe che, (je samUho paraspara sAntara che) te badhA A eka spardhakanI aMtargata ja hoya che, bahAra hotA nathI. 191 sattAdhikAra Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjaya0mAyAno sarvasaMkrama thayA bAda saMjavalobhanA daliko ghaTavA ja mAMDayAM hoya che eTale utkRSTanI aMdara ja sattAsthAno hoya che. 10 mAnA zeSabhAganA judA-judA samayonI apekSAe sattAsthAnomAM je aMtara rahe che, te e pUrvanA saMsArakALa daramyAna saMbhavita satAsthAnothI pUrAyeluM ja hoya che, eTale sarvakALano vicAra karatAM vacce kyAMya aMtara maLatuM na hovAthI eka ja spardhaka maLe che, e jANavuM. prazna-21 ayogakavalI guNaThANe sattA dharAvanArI kai prakRtionA keTalA spardhako hoya che? uttara-21 cUrNi ane TIkAmAM A pramANe prarUpaNA che ke anudayavatI pravRtionA zailezI avasthAnA samaya jeTalA ane udayavatI pravRtionA enA karatAM eka adhika spardhaka hoya che. AmAM anudayavatI tarIke vai0 7 vagerenI temaja udayavatI tarka manuSyagati vagerenI bAdabAkI karavAnuM jaNAvyuM kema nathI e samajAtuM nathI. Azaya e che ke vai0 7 ane devaddhikanI jaghanyapradezasattA cirauddavalanAnA aMte eka sthitizeSa hoya che ane utkRSTa pradezasattA 7pUrvakoDa sudhI A pravRtione puSTa karI 3 palyopama AyuvALA yugalika thayelAne e bhavanA caramasamaye hoya che. jaghanyathI utkRSTa sudhInA niraMtara pradezasattAsthAno maLatA hovAthI A AkhuM eka ja spardhaka hoya che. ayogaguNaThANe je judA-judA samayoe sattAsthAno hoya che te badhAno AmAM ja samAveza hoya che, kAraNa ke teno jaghanya ke utkRSTa tarIke nirdeza na hovAthI e madhyamanA ja sthAno che. tethI mAtra ayogI guNaThANe maLatA judA-judA sthAno vacce aMtara hovA chatAM, A eka ja spardhanI aMtargata je bIjA saMsArakALabhAvI sthAno che tenI sAthe bhego vicAra karatAM vacce kyAMya AMtaruM paDatuM nathI. mATe bhinna spardhaka maLatAM nathI, tethI A pravRtionuM eka ja spardhaka maLavuM yogya lAge che. A ja rIte AhA. 7 nuM paNa uddalAtI prakRtione anusarIne eka ja spardhaka hovuM joie, ayogInA judA spardhako nahIM. yazanAmakarmanI pradezasattAnuM jaghanya yathApravRttakaraNanA caramasamaye ane ukTa 4 vAra upazamazreNi karI sapakathanArane 10 mAnA caramasamaye batAvela che. jaghanyathI utkRSTa sudhI niraMtara sthAna maLe che. (je prakRtinA jaghanya tarka eka ja nid dalika ke eka ja caramasamaya prabaddha dalino amuka bhAga maLato hoya, ane e jaghanyasthAna sahita pUrvanA samayamAM guNazreNi racanA hoya ke eka-eka samaya karmaprakRti-praznottarI 19ra Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhika prabaddha dalignA aMzo sattAmAM maLatA hoya te prakRtimAM ja sAntara sthAno maLe che. paNa jenA jaghanya tarIke maLatA sthAnamAM saMsArakALabhAvI daliko guNazreNiracanA sivAya paNa goThavAyelA maLatA hoya temAM pradezabaMdha - saMkrama - udavartanA- apavartanA-udIraNA vagerenI vicitra prakriyAo lAgu paDatI hovAthI aneka jIvApAyA badhA sthAne niraMtara ja maLe che, sAntara maLatA nathI. tethI yazanAmakarmanA 14 me guNaThANe je sattAsthAna maLe che te badhA paNa AmAM samAviSTa hovAthI enuM eka ja spardhaka jANavuM ucita che. ema jinanAmakarmanuM jaghanya sthAna prathama baMdha che ane utkRSTasthAna caramabaMdhe che eTale enuM paNa jaghanyathI utkRSTa niraMtarasthAnonuM eka ja spardhaka hovuM joie. (jaghanya yogI kSapitakarmAza jIvane prathamasamaye baMdha-saMkrama dvArA je sattAsthAna maLe tyArathI mAMDIne utkRSTayogI guNitakarmAzane prathamasamaye baMdha-saMkrama dvArA je sattAsthAna maLe tyAM sudhInA sattAsthAno ane tyAra pachI uttarottara samaye baMdha-saMkrama dvArA maLatA sattAsthAno niraMtara maLatA hoya ema mAnIne A jANavuM. jo e niraMtara na maLatA hoya to judA-judA spardhako yA upacarita spardhako maLI zake.) ayogI avasthAmAM maLatA sattAsthAnono paNa AmAM samAveza hovAthI e svataMtra spardhako tarka maLI zake nahIM. hA, ayogIne caramasamaye jaghanya pradezasatAsthAna mAnavAno je matAMtara che tene anusAre ayogInA samayo jeTalA spardhako maLI zake, kAraNa ke guNazreNithI racAyelA eka-be-traNa vagere nikonuM dalika sattAmAM maLe che. manuSyaddhika ane uccagotranuM uvelAtI pravRtio mujaba 1-1 spardhaka ja jaghanyathI utkRSTa sudhI niraMtara maLe che, eTale ayogI avasthAmAM enA paNa svataMtra spardhako hovA na joie. manuSya AyuSyakarmamAM guNazreNi racanA hotI nathI. temaja anya AyuSyanI paNa spardhaka aMge koi prarUpaNA nathI. eTale enA spardhako maLe ke nahI te kevaliga che. TUMkamAM, ayogI guNaThANe 95 prakRtionI sattA hoya che emAMthI manuSyaddhika, devadrika, vai0 7, Aha0 7, jinanAma, yaza ane uccagotra A 21 prakRtionI jaghanyasattA ayogInA caramasamaye maLatI nathI, mATe enA ayogI guNaThANe svataMtra spardhako maLe nahI ema lAge che. jinanAma ayogI caramasamaye jaghanya 193 sattAdhikAra Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavAnA mate enA svataMtra spardhako maLe. manuSyaAyu mATe paNa svataMtra spardhako maLI zake ema lAgatuM nathI, chatAM eno nirNaya thai zakto nathI. zeSa 73 prakRtionI jaghanya pradezasattA udayavatInI ayogInA caramasamaye ane anudayavatInI dvicaramasamaye maLe che, emAM ayogInA saMpUrNakALa daramyAna guNazreNithI daliko goThavAyelA hoya che, mATe udayavatImAM ayogInA samaya jeTalA temaja anudathavatImAM enA karatAM eka nyUna spardhako maLe che. taduparAMta, sayogInA caramasamayabhAvI sattAsthAna sahitanuM AsaMsAra kALabhAvI 1-1 spaka e bannemAM adhika maLe che. mULagAthAmAM sAmAnyathI ja zailezIavasthAmAM vidyamAna prakRtiono ullekha karyo hovA chatAM, vyAkhyAno vizeSa pratipatti: nyAye A pramANe samajavuM yogya lAge che. athavA to, sattAprakaraNanI 47mI gAthAnusAre udvalyamAna evI narakadikanuM 1-1 ja spardhaka che jemAM jaghanyathI utkRSTa sudhInA niraMtarasattAsthAno samAviSTa che. eTale kSapaNA kALe avaziSTa rahela tenI carama AvalikAmAM guNazreNi ane anudaya hovA chatAM enA svataMtra spardhako maLI zaktA nathI. tema chatAM thINadvitrika vagerenI jema narakaddhinA paNa e AvI nA saMbaMdhI samayagUna AvalikA jeTalA spardhako cUrNikAre kahyA che. eTale vAya che ke cUrNikAranI A eka prakAranI vivasAvizeSa ja lAge che. e ja rIte prastutamAM paNa vai0 vagerenA svataMtra spardhako je kahyA che e eka prakAranI vivasA vizeSathI ja kahyA che ema samajavuM. (jo - naraddhika mATe vizeSa prakAranI vivikSA karI to mizramohanIya mATe kema na karI e prazna pAcho Ubho thAya ja che. kAraNa ke enuM paNa jaghanyathI ulTa sudhInuM e ja spardhaka hovA chatAM, lapaNAkALe carama avaziSTa AvalikAmAM guNazreNi ane anudaya hoya ja che.) eTale chevaTe tatva kevaligamyam.... tapAgacchIya AcArya zrI prema-bhuvatabhAnu-dharmajita-jayazekhara sUrIzvara. mahArAjanA ziSya muni abhayazekhara vijaye karmaprakRti-saMgrahaNI mahAgranthana padAthonI gujarAtImAM karelI saMkalanA (bhAga 1-2) tathA tatsambaddha praznottarI (bhAga-3) sAnaMda saMpUrNa thai (vikrama saMvata 2048). chaghasthatA anAbhoga vagerenA kAraNe, paramapavitra zrI jinAjJAthI viparIta je kAMi pratipAdana thayuM hoya tenuM micchAmI dukkaDama. zubha bhavatu zrI zramaNasaMghasya.. karmaprakRti-praznottarI 194 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- _