Book Title: Jinbhakti Dvantrinshika
Author(s): Yashovijay Upadhyay, Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004665/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA viracitA 'jinabhaktidvAjhizikA zabdazaH vivecanA pAMcamI batrIzI vivecaka : paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjA viracita dvAciMzaddhAtrizikA aMtargata jinabhaktidvAciMzikA zabdazaH vivecana mULa graMthakAra tathA TIkAkAra ka laghuharibhadrasUri mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjA + AzIrvAdadAtA + vyAkhyAnavAcaspati, zAsanaprabhAvaka sva. pa. pU. AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAja tathA SaDradarzanavettA, pravacanikapratibhAdhAraka sva. pa. pU. munipravara zrI mohajitavijayajI mahArAjA tathA vartamAna zrutamarmajJAtA vidvAna pa. pU. AcArya bhagavaMta zrImad vijaya yugabhUSaNasUrIzvarajI mahArAjA vivecanakAra ja paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA saMkalana-saMzodhanakArikA che pa. pU. bhaktisUrIzvarajI mahArAjAnA samudAyanA prazAMtamUrti gacchAdhipati pa. pU. premasUrIzvarajI mahArAjAnA AjJAvartinI sAdhvIjI surendrazrIjI mahArAjanA ziSyA sAdhvIjI bodhiratnAzrIjI : prakAzaka : ta mAtAthI 5, jena marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA zabdazaH vivecana A vivecanakAra che paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA vIra saM. 2534 vi. saM. 2014 AvRtti : prathama ja nakala : 500 mUlya : rU. papa-00 ka Arthika sahayoga - nepIyansI roDa "mAtRAziSa jaina zve. mUrtipUjaka saMgha, muMbaI madhye - pa. pU. A. zrI bhaktisUrIzvarajI mahArAjanA samudAyanA gacchAdhipati pa. pU. A. zrI premasUrIzvarajI mahArAjanA AjJAvartinI sA. surendrazrIjI mahArAjanA viduSI sA. bodhiratnAzrIjI ma. sA., sA. daSTiratnAzrIjI ma. sA. tathA sA. ArjavaratnAzrIjI ma. sA.nA. saMvata 2063nA cAturmAsanI yAdagIrI nimitte temanA sadupadezathI zrI vAsupUjya jaina zve. mU. saMgha taraphathI jJAnakhAtAnI rakamamAMthI che. A graMthanA prakAzanano saMpUrNa lAbha levAmAM Avela che. Be 25 * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * - : mukhya prAptisthAna : tAthaS pa, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. mudraka , navaraMga prinTarsa AsToDIyA, amadAvAda-1. phonaH (mo.) 9428500401 (ghara) 26614603 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meM : prAptisthAna : * amadAvAda : gItArtha gaMgA 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. 4 (079) 26604911, 32911471 * muMbaI : zrI nikuMjabhAI Ara. bhaMDArI viSNu mahala, trIje mALe, gavAre pevelIyananI sAme, DI roDa, carcageTa, muMbaI-400020. -(022) 22814048 zrI lalitabhAI dharamazI 302, caMdanabALA epArTamenTa, javAharalAla naheru roDa, sarvodaya pArzvanAthanagara, jaina derAsara pAchaLa, muluMDa (ve), muMbaI-80. 14 (022) 25680614, 25686030 *surata : DaoN. praphulabhAI je. zeTha DI-1, arpaNa epArTamenTa, bAbu nivAsanI galI, TImalIyAvADa, surata-395001. : (0261) 3228623 * BANGALORE : Shri Vimalchandji C/o. J. NEMKUMAR & COMPANY Kundan Market, D. S. Lane, Chickpet Cross, Bangalore-53. (080) (0) 22875262, (R) 22259925 zrI naTavarabhAI ema.zAha(AphrikAvALA) phleTa naM. 501, bloka-e, riddhivinAyaka TAvara, vijayanagara relve krosiMganI pAse, nAraNapurA, amadAvAda-13. * (079) 27478512 zrI himAMzubhAI ena. zeTha e-241, azoka samrATa, trIje mALe, daphatarI roDa, gauzALA lena, bInA jvelarsanI upara, malADa (I.), muMbaI-400097. - (022) 32438434 (mo.)9322264851 * jAmanagara zrI udayabhAI zAha C/o. mahAvIra agarabattI varkasa C-9, supara mArkeTa, jayazrI TokIjhanI sAme, jAmanagara-361001. 2 (0288) 2678513 * rAjakoTa : zrI kamalezabhAI dAmANI "jinAjJA", 27, karaNaparA, rAjakoTa-360001. 4 (0281) 2233120 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. prakAzakIya "gItArtha gaMgA"nuM mukhya lakSya to ApaNA upakArI pUrvAcAryo jevA ke pa. pU. A. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja sAheba, pa. pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAja sAheba Adi racita jainazAstromAM patharAyelAM vividha paramArthabhUta tatvonAM rahasyonuM naya, vikSepa, vyavahAra, nizcaya sApekSa arthagAMbhIryapUrNa vizleSaNa karavAnuM che, jethI zrI jetasaMghane te te padArthonA sarvAgI bodhamAM sahAya maLe. A kArya atyaMta vistAravALuM ane gahana che, ghaNAM sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto AmAM sahAya karI rahyAM che, aneka zrAvako ane zrAvikAo paNa sau saune yogya kAryo saMbhALI rahyAM che, te anusAra kAma bahAra AvI rahyuM che ane kramasara AvatuM raheze. daramyAna zrI saMghamAMthI jijJAsu mumukSao tathA zrAvaka-zrAvikAo taraphathI evI mAMga vAraMvAra Ave che ke pU. munipravara zrI mohajitavijayajI mahArAja sAhebanAM tathA pa. pU. A. bha. zrImad vijaya yugabhUSaNasUrIzvarajI mahArAja sAhebanAM judA judA viSayo paranAM apAyelAM vyAkhyAno tathA paMDitavarya zrI pravINabhAI motAe vividha zAstrIya viSayo para karelAM vivecano chapAvIne taiyAra karavAmAM Ave to sakaLa zrI saMghane cokkasa lAbhadAyI nIvaDe. AvI vinaMtIone lakSyamAM rAkhIne TrasTe nakkI karyuM che ke AvAM vyAkhyAno tathA vivecanonAM pustako prakAzita karavAM ane tene mAtra eka saMlagna pravRtti tarIke svIkAravI. A kAma gItArtha gaMgAnA mukhya lakSathI saheja phaMTAya che, bodhanI vividhatA ane saraLatAnI daSTie paNa bhinna prakAre che, chatAM tattvajijJAsu mATe hitakArI hovAthI tema ja ati mAMgane kAraNe uparyukta vinaMtI lakSamAM rAkhIne A pravRtti cAlu rAkhela che. tatvajijJAsu jIvo mATe AvAM pustako samyajJAna-darzana-cAritranI ArAdhanAmAM upayogI thaze, tevI AzA sahita - 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. TrasTIgaNa gItArtha gaMgA sarva hakka gItArtha gaMgA TrasTane AdhIna che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItArtha gaMgAnA prakAzano pa. pU. munipravara zrI mohajitavijayajI mahArAjA (moTA paMDita ma. sA.)nA pravacananA pustako 1. Azrava ane anubaMdha 2. pugala vosirAvavAnI kriyA 3. cAritrAcAra - pa. pU. A. bha. zrImad vijaya yugabhUSaNasUrIzvarajI mahArAjA - (paMDita ma. sA.) phata, saMpAdita ane pravacananA pustako - 1. zrAvakanAM bAra vratonA vikalpo 2. yogadaSTisamuccaya 3. karmavAda karNikA 4. sadgati tamArA hAthamAM ! pa. darzanAcAra 6. zAsana sthApanA 7. anekAMtavAda 8. praznottarI 9. cittavRtti 10. cAlo, mokSanuM sAcuM svarUpa samajIe 11. manovijaya ane Atmazuddhi 12. bhAgavatI pravajyA paricaya 13. bhAvadharma bhAga-1 (praNidhAna) 14. bhAvadharma bhAga-2 (pravRtti, viSNajaya, siddhi, viniyoga) 15. nainazAsana sthApanA 16. cittavRtti 17. zrAva ke vAra vrata pUrva vidya18. lokottara dAnadharma "anukaMpA" Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. praznottarI 20. kudaratI AphatamAM jainanuM kartavya 21. dharmarakSA pravacana zreNI bhAga-1 22. jainazAsana svataMtra dharma ke saMpradAya ? 23. ninazAsana svataMtra gharSa yA saMbavAya ? 28. Is Jaina Order Independent Religion or Denomination ? 24. Status of religion in modern Nation State theory 26. gRhajinAlaya mahAmaMgalakArI ra saMpAdaka :- pa. pU. gaNivarya zrI arihaMtasAgarajI mahArAja sAhaba X 1. pAkSika aticAra gItArtha gaMgA dvArA prakAzita anya pustakonI yAdI 1. zrI sametazikharajInI saMvedanA saMkalanakartA: jyotiSabhAI zAha 2. zrI navapada ArAdhanA vidhi saMkalanakartA H jyotiSabhAI zAha 3. svataMtra bhAratamAM dharma parataMtra u (guja.) saMkalanakartA: dharmatIrtha rakSA samiti 4. svataMtra bhArata meM dharma parataMtra !!!! (hindI) saMkalanakartA dharmatIrtha rakSA samiti pa. Right to Freedom of Religion LpA saMkalanakartAH dharmatIrtha rakSA samiti (aMgrejI). 6. 'rakSAgharma' abhiyAna (guja.) saMkalanakartA gharmatIrtha rakSA samiti 7. "Rakshadharma' Abhiyaan (aMgrejI) saMkalanakartA dharmatIrtha rakSA samiti Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 2 : gItArtha gaMgA dvArA prakAzita kaks vivecananA graMtho chuM vivecanakAra :- paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA ja 1. yogaviMzikA zabdazaH vivecana 2. adhyAtmaupaniSata prakaraNa zabdazaH vivecanA 3. adhyAtmamata parIkSA zabdazaH vivecana bhAga-1 4. adhyAtmamata parIkSA zabdazaH vivecana bhAga-2 5. adhyAtmamata parIkSA zabdazaH vivecana bhAga-3 6. viMzativiMzikA zabdazaH vivecana pUrvArdha 7. viMzativiMzikA zabdazaH vivecana uttarArdha 8. ArAdhaka-virAdhaka caturbhagI zabdazaH vivecanA 9. samyakatva SasthAna caupaI zabdazaH vivecanA 10. adhyAtmasAra zabdazaH vivecana bhAga-1 11. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-1 12. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-2 13. phUpadaSTAMta vizadIkaraNa zabdazaH vivecana 14. paMcasUtra zabdazaH vivecana bhAga-1 (sUtra 1-2) 15. sUtranA pariNAmadarzaka yatnaleza bhAga-1 16. paMcasUtra zabdazaH vivecana bhAga-2 (sUtra 3-4-5) 17. sAmAcArI prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 18. sAmAcArI prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-2 19. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-3 20. dAnahAviMzikA-1 zabdazaH vivecanA 21. mitrAdvAaizikA-21 zabdazaH vivecana 22. yogazataka zabdazaH vivecana 23. paMcavastuka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 24. yogabhedadvAciMzikA-18 zabdazaH vivecana 25. yogavivekadvAciMzikA-19 zabdazaH vivecana 26. sAdhusAmagyadvAciMzikA-6 zabdazaH vivecana 27. bhikSadvAciMzikA-27 zabdazaH vivecana Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28. dIkSAdvAciMzikA-28 zabdazaH vivecana 29. yogadaSTinI sakjhAya zabdazaH vivecana 30. kevalibhaktivyavasthApanadrAviMzikA-30 zabdazaH vivecana 31. pAtaMjalayogalakSaNavicAradvAciMzikA-11 zabdazaH vivecana 32. jJAnasAra zabdaza: vivecanA 33. saMthArA porisI sUtrano bhAvAnuvAda ane hiMsASTaka zabdazaH vivecana 34. jinamahatvadvAciMzikA-4 zabdazaH vivecana 35. samyagdaSTidvAciMzikA-15 zabdazaH vivecana 36. yogalakSaNAviMzikA-10 zabdazaH vivecana 37. muktiadveSaprAdhAnyadvAciMzikA-13 zabdazaH vivecana 38. apunabaMdhakadvAciMzikA-14 zabdazaH vivecana 39. yogadaSTisamuccaya zabdazaH vivecana bhAga-1 40. yogadaSTisamuccaya zabdazaH vivecana bhAga-2 41. yogadaSTisamuccaya zabdazaH vivecana bhAga-3 42. adhyAtmasAra zabdazaH vivecana bhAga-2 43. adhyAtmasAra zabdazaH vivecana bhAga-3 44. yatilakSaNasamuccaya prakaraNa zabdazaH vivecana 45. devapuruSakAradvAciMzikA-17 zabdazaH vivecana 46. tArAditrayadvAbiMzikA-22 zabdazaH vivecana 47. kutarkagrahanivRttidvAciMzikA-23 zabdazaH vivecana 48. saddaSTidvAbiMzikA-24 zabdazaH vivecana 49. paMcavastuka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-2 50. mArgadvAciMzikA-3 zabdazaH vivecanA 51. dezanAdvAtrizikA-2 zabdazaH vivecana gItArtha gaMgA aMtargata gaMgotrI graMthamALA dvArA prakAzita graMtho " f-=-=- " 1. dharmatIrtha bhAga-1 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'dvAciMzadvAciMzikA' graMthanI "jinabhaktidvAciMzikA'nA 1 zabdazaH vivecana saMkalana-saMpAdananI veLAe prAstAvika vizvakalyANakara zrI jinazAsananA gaganane jJAnAlokathI prakAzita ane prabhAvita karanArA aneka mahApuruSomAM svaparadarzananiSNAta, prakAMDa vidvAna, vistRta sacoTa-spaSTa-saMdehamukta sAhityanA samartha sarjaka, sarvanayamaya vANI vahAvanAra, nyAyavizArada, nyAyAcArya mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjAnuM AgavuM sthAna che. teozrInA vizALa sAhityajagatamAM judA judA batrIza viSayo upara viSayavAra 32-32 arthagaMbhIra zlokothI karAyela vizada chaNAvaTavALo, tathA 5050 zloka pramANa, adbhuta, adhyayanIya, 'tattvArtha dIpikA' nAmanI svopajJavRttithI samalaMkRta, A "DhAtrizaddhAtrizikA' graMtha, pU. upAdhyAyajInI eka Master Piece - uttama namUnArUpa amara kRti che. A koI Agama graMtha nathI paNa Agama graMthonA gUDha rahasyonuM udghATana kare tevo saraLa arthabodhaka graMtha che. vastutaH "lAtrizadddhAtrizikA samyajJAnano dariyo che. yoga, Agama ane tarkayuktinA ziramora samAna eka aNamola anupama A mahAgraMthamAM adhyAtmanA gaMbhIra padArtho, yogamArganA atIndriya bhAvo, dArzanika padArtho ane AcArasaMhitA gUMthAyelI che. A zAstrono vAraso A kalikALamAM ApaNane na prApta thayo hota to ApaNe saphaLatApUrvaka AtmakalyANa sAdhavA samartha kema banI zakata ? vartamAnamAM tattva ke sArA pAmavA mATe aneka zAstronA nicoDarUpa amUlya khajAnAvALo A graMtha AlaMbanarUpa che. eka ekathI caDiyAtA graMtharatnonuM sAhityasarjana 'laghuharibhadra'nI prasiddhine pAmelA mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjAe karyuM che. lagabhaga aDhI dAyakA sudhI upAdhyAya pade ArUDha rahIne teozrIe jinazAsanane jayavaMtu rAkhyuM che temanI bahumukhI pratibhAne bhAgye ja koI viSaya aNakheDyo rAkhyo haze tema lAge che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktivAtrizikA/prAstAvika jinabhaktiAtrizikA" A graMthanuM pAMcamuM prakaraNa che. pUrvanI jinamahattvadvAaizikA'mAM graMthakArazrIe jinanuM mahattva batAvyuM. te sAMbhaLIne yogya jIvone jinanA mahattvanuM jJAna karyA pachI jinabhakti karavI Avazyaka che. tethI te bhakti kevA svarUpavALI che te prastuta dvAaizikAmAM graMthakArazrI batAve che. zloka-1mAM ja graMthakArazrI jaNAve che ke sAdhuo bhagavAnanA vacanane kahenArAM sUtronuM smaraNa karIne te sUtra anusAra mana-vacana-kAyAne sudaDha rIte pravartAve che, tethI sAdhuone bhagavAnanI pUrNa bhakti che, jyAre gRhastho dravyastava kare che tethI teone dezathI bhakti che arthAt aMzathI bhakti che. ahIM jina eTale sarvakarmarahita, mohanA saMskArothI nirAkuLa cetanAmaya AtmA. Avo jinasvarUpano bodha karyA pachI te bodhane AtmAmAM pragaTa karavA mATe prakarSathI udyama karanArA sAmarthyayogakAlIna yogIo che, jeo saMpUrNa saMga vagaranI avasthAmAM upayukta thaIne zuddha Atmatattvane jovAno yatna karatAM aMte vItarAgabhAvanI prApti kare che. Ama chatAM, zAstravacanAnusAra pUrNa AcArane pALanArA yogIo paNa sarva zaktinA prakarSathI jina thavA mATe yatna kare che, tethI zAstrayogakAlIna yogIomAM paNa pUrNa bhakti che. vaLI je zrAvako saMsAranuM svarUpa jANI saMsArathI para muktaavasthA prApta karavAnA arthI che, paraMtu bhagavAnanA vacanAnusAra pravRtti karavAmAM alpazakti hovAne kAraNe udyama karavA samartha nathI tethI pUrNa bhaktinI zakti pragaTa karavA mATe dravyastava kare che tevA zrAvako bhagavAnanA guNo pratye ane saMyama pratye bahumAnavALA banI bhaktinI abhivyakti dravyastavathI kare che te temanI dezathI bhakti che. dharma atyaMta ucita pravRttirUpa hovAthI jinamaMdirane karAvavA mATe adhikArI zrAvakanI ucita pravRttionuM svarUpa zloka-ramAM jaNAvyuM. zloka-3thI zloka9 sudhI vidhithI zuddha jinamaMdira kema karavuM, tenuM svarUpa batAvyuM. vatanAyukta jinAlayanirmANa zrAvaka mATe bhAvapUjArUpa bhAvayajJa che mATe jinAlayanuM nirmANa karyA pachI zIdhra jinagRhamAM jinabiMbanI pratiSThA kare te zloka-10mAM batAvyuM. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/prAstAvika jinabiMbanirmANa pUrve zilpI sAthe ucita vyavahAra kevo kare te zloka11mAM batAvyuM. vaLI zrAvaka "lokottama puruSa evA bhagavAnanI A pratimA che." evA bahumAnabhAvapUrvaka potAnuM tathA zilpInuM citta nAza na thAya te rIte ucita vyavahAra kare ane ucita utsAhathI pravarte ke jethI mahAna phaLa prApta thAya, tathA zilpInA dohadonI pUrti pratimAgata avasthAtrayanA bhAvana dvArA kare te zloka-12-13mAM batAvyuM. A rIte jinabiMbanirmANa pUrve zuM ucita kartavyo karavA ane jinapratimAnirmANanI zAstravidhi zloka-11thI 15 sudhI jaNAvI; kema ke AgamAnusArI pravRtti karavAthI bhagavAnanI bhakti, bhagavAnanA guNonuM bahumAna ane bhagavAna pratye vinayAdi guNo pragaTa thAya che; kema ke biMbanirmANamAM bhAvathI vizeSa che, suvarNAdi dravya vizeSa nathI. zAstravidhi anusAra jinabiMba karAvavuM te lokottara ane mokSaphaLadAyaka che, ane zAstravidhithI viparIta jinabiMba karAvaNa laukika ane abhyadayaphaLadAyaka che, te vAta zloka-16mAM jaNAvI. ahIM sudhI jinAlayanirmANa, jinabiMbanirmANanI vidhi batAvI. tyArabAda pratiSThAvidhi zloka-17mAM batAvI ke biMbaniSpanna thayA daza divasamAM praSTA karAvavI. A pratiSThA be prakAre H (1) mukhyapratiSThA :- mukhya devane uddezIne potAnA AtmAmAM nijabhAvanI ja pratiSThA te mukhyapratiSThA che. (2) upacArapratiSThA :- pratimAnI pratiSThA te upacArapratiSThA che arthAt "mArA cittamAM vartato bhagavAnanA AlaMbanavALo bhAva A pratimAmAM upacArathI sthApana karAyela che, tevA abhedaupacArathI pratimAnI karAtI pratiSThA te upacArapratiSThA che. pUjA karanArane "A pratimA pratiSThita che', tevuM jJAna thavAnA kAraNe vItarAgAdi bhAvothI pratiSThita pratimA sAthe cittanI ekAgratArUpa samApatti thatAM vipula nirjarAnI prApti thAya che. paNa pratimAmAM vItarAgadeva saMnidhAna karatAM nathI ityAdi zloka-18-19mAM batAvyuM. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/prAstAvika pratiSThAvidhimAM maMtrajAsAdinI yuktiyuktatA tathA pratidina bhagavAnanI pUjAnI vidhinuM svarUpa, pUjAnA prakAra be rIte, ityAdi zloka-20thI 26 sudhI batAvyuM. tyAM bhagavAnanI bhaktimAM karAtA snAnAdithI thatI hiMsAtmaka pUjA ISTa nathI tevI koIne zaMkA thatAM yuktithI samAdhAna zloka-27mAM batAvyuM ke te azakyaparihArarUpa che. vaLI "A bhagavAnanI bhakti karI huM saMsArasAgarane taruM' ema guNonI vRddhi arthe karAtI pUjA niravagha che ane nirjarAnuM kAraNa che. tyArabAda zloka-28-29mAM bhAvarUvArUDha sAdhu tathA prakRtithI AraMbhabhIru sAmAyika AdivALA zrAvaka paNa dravyastavanA anadhikArI che te batAvyuM. je zrAvako svajIvanamAM AraMbha karanArA hovA chatAM bhagavAnanI bhaktimAM AraMbhanI zaMkAthI pUjAnI sAmagrImAM saMkoca karanArA che tevA zrAvakane pUjA karavAthI paNa prakRSTa abodhinI prApti thAya che te vAta zloka-30mAM jaNAvI. mATe bhagavAnanI bhakti arthe zaktine anurUpa vipula uttama sAmagrIthI pUjA karavI joIe ane tenA mATe dhana na hoya to dhanaprApti mATe paNa udyama karavo joIe te batAvyuM. ane zloka-31mAM dharma mATe AraMbhanI pravRtti svIkAravAthI prApta zAstrapAThono virodha Avaze evI pUrvapakSInI zaMkAnuM nirAkaraNa saMkAzazrAvakanA dRSTAMta ane durgAnArInA dRSTAMtathI karyuM ane aMte upasaMhAra karatAM zloka-32mAM vItarAganI pUjAthI paramAnaMdarUpa mokSa kaI rIte prApta thAya che tenI yukti batAvI, A dhAaizikAnI pUrNAhUti karela che. paramAtmAnI kRpA, gurukRpA, zAstrakRpA eka graMthakArazrInI kRpAthI prastuta batrIzInA zabdazaH vivecananI saMkalanAno prayAsa yatkiMcit saphaLa thayo che. yogamArgasaMdarzaka guruvaryonI satata varasatI divya kRpAvRSTi ane nirmaLa amIdraSTithI, ane yogamArgamarmajJa ane mane yogamArgano bodha karAvavAmAM dharmabodhakara evA sva. pa. pU. moTA paMDita mahArAja pU. mohajitavijayajI mahArAjAe jagADelI jJAnayoganI sAdhanAnI rucithI, 5.pU. haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA ane pa. pU. yazovijayajI mahArAjAnA saMvegavardhaka yogagraMthonA abhyAsamAM niraMtara mAro yatna thato rahyo. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktihAviMzikA/prAstAvika mAruM jaMghAbaLa kSINa thatAM mAre amadAvAda mukAme sthiravAsa karavAnuM thayuM. tethI sUkSmaprajJAsaMpanna, satata yogagraMthonA paThana-pAThanamAM rata, paMDita pravarazrI pravINabhAI pAse adhyayana karatAM karatAM temanI preraNA ane kRpAthI, teozrI jainazAsananA jJAnanidhine ajavALIne je yogamArgane jagata samakSa vaheto mUkavAnuM kArya karI rahyA che, te graMthonA zabdazaH vivecananuM lekhana kArya karI tenI saMkalana karavAnI puNya taka prApta thaI, jenA kAraNe nAdurasta tabiyatamAM paNa prasannatA jaLavAI rahI. kharekhara ! mArA jIvanamAM cittanI prasannatA mATe svAdhyAyarUpI saMjIvanIe auSadhanuM kArya karela che. A zrutabhaktinuM kArya yogamArgamAM mane rata banAvI aMte mane pUrNa banAve, tevI yogInAtha paramAtmA pAse prArthanA karuM chuM. A graMthanA gujarAtI vivecananA praphasaMzodhananA kAryamAM zratopAsaka, zrutabhaktikAraka, suzrAvaka zrI zAMtilAla zivalAla zAhano suMdara sahayoga prApta thayo che ane sAdhvIjI daSTi ratnAzrIno tathA sAdhvIjI ArjavaratnAzrIno A graMthanA sarjanamAM suMdara sahAyakabhAva prApta thayo che. 'dhArnAizikA' graMthanuM vivaraNa lakhavAmAM ke saMkalana-saMzodhanAdi kAryamAM chadmasthatAne kAraNe taraNatAraNa jinezvara devonI AjJAviruddha ke graMthakArazrInA Azayaviruddha padArthanuM nirUpaNa thayela hoya to "micchA mi dukkaDa" mAMguM chuM. prAMte tIrthaMkaranA mukhakamaLamAMthI vistRta thayela, sarvajaMtuhitakAriNI, vANIrUpI agAdha sAgaramAMthI uddhata thayelA motItulya vartamAna zratagraMthonA apAra rahasyone saduhaNA ane parama rucipUrvaka jIvanamAM yatkiMcit AtmasAt karIe. jagatamAM apratima evA A mahAzAstranuM RNa adA karavA jIvanabhara jinavacananI avicala niSThAne dhAraNa karIe topaNa A kalikALanA viSama saMyogo vacce paNa ApaNA AtmA mATe mahAbhISaNa bhavacakranA aMtano pAyo sarjAyA vinA nahIM rahe. AtmapariNatinI nirmaLatA mATe karAyela A graMthanA paThana-pAThana-zravaNamanana-ciMtana-nididhyAsanathI pUrNa jinabhakti karavAnA manoratha karatI huM tathA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/prAstAvika jinabhakti karavAnA arthI sau koI laghukarmI jIvo, kalikALamAM huMDA avasarpiNIkALanA pAMcamA ArAmAM, jinanAM virahakALamAM, jinapratimA ane jinAgamanA AlaMbana dvArA AtmavikAsa karIne nikaTanA bhAvomAM parama ane carama vizrAMtisthAna paramapadane=mokSasukhane pAmI bhavaviraha prApta karIe e ja aMtaranI zubhAbhilASA. - 'jIvyApAmatu sarvagIvAnAma" - vi. saM. 2014, caitra vada-3, tA. 23-4-2008, budhavAra 302, vimalavihAra, sarasvatI sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda-7. vairAgyavAridhi pa. pU. bhaktisUrIzvarajI mahArAjAnA paTTAlaMkAra gacchAdhipati pa. pU. premasUrIzvarajI mahArAjAnA AjJAvartinI sAdhvIjI jaya-lAvaNyahemazrIjI ma. sA.nA ziSyA tapasvIratnA, svAdhyAyapriyA pa. pU. sA. surendrazrIjI ma.sA.nA ziSyA bhavavirahaththu sAdhvIzrI bodhiratnAzrIjI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/saMkalanA 'dvAciMzaddhAtrizikA' graMthanI pAMcamI jinabhaktidvAciMzikA'nA padArthonI saMkalanA jinamahattva' nAmanI cothI dvAaizikAmAM bhagavAnanuM mahattva batAvyuM, ane jinanA mahattvanuM jene jJAna thAya, tene jinamAM bhakti karavI Avazyaka che, tethI have pAMcamI "jinabhaktidvArnAizikA' batAve che. jinanI pAramArthika bhakti bhagavAnanA vacanAnusAra cAritranA pAlanathI thAya che; kema ke samyak rIte karAyeluM cAritranuM pAlana vItarAgatAne pragaTa karavAnuM kAraNa che ane vItarAgatAnuM kAraNa hoya te ja vItarAganI bhakti che. vaLI, zrAvako sarva udyamathI mohanA unmelanane anukULa yatna karI zakatA nathI, paraMtu sarva udyamathI mohanA unmelanane karavAnI icchAvALA hovAne kAraNe tene anurUpa zaktinA saMcaya arthe uttama dravyothI bhagavAnanI bhakti kare che; kema ke mohane vaza thaIne je dhanAdi prApta karyAM che, teno potAnA bhogamAM upayoga karavA mAtrathI teone saMtoSa nathI, tethI te bhogane anukULa potAnA mAnasanA uccheda arthe zrAvako bhagavAnanI bhakti kare che. ane te bhaktithI teo sAMsArika bhAvo pratye abhiLaMgavALuM citta nAza karIne sarvaviratinI zaktino saMcaya kare che. tethI zrAvakane dravyastava dvArA dezathI bhakti thAya che ane te bhaktinuM svarUpe prastuta kAtrizikAmAM batAvela che. dravyastavathI bhakti karanAra zrAvake nyAyapUrvaka dhana upArjana karavuM joIe, bhagavAnanA pAramArthika svarUpanuM jJAna prApta thAya tevA atimAna thavuM joIe, sarvatra ucita pravRtti karanArA thavuM joIe ane "bhagavAnanI bhakti karIne huM paNa vItarAga thavAne anukULa sarvaviratinI zaktine prApta karuM" tevA zubhAzayapUrvaka jinAlayanuM nirmANa karavuM joIe. A jinAlayanA nirmANa dvArA karAtI bhakti RddhimAna zrAvakane AzrayIne che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/saMkalana vaLI, te zrAvaka jinAlayanA nirmANa arthe je jagyAnI kharIdI kare, tenI AsapAsamAM vasatA lokone aprIti na thAya mATe te lokono dAnAdi dvArA satkAra kare ane kahe ke "mAre A sthAnamAM jinAlayanuM nirmANa karavuM che ane tame tenI najIkamAM raho cho mATe puNyazALI cho, tethI bhaktipAtra cho." tema kahIne temano Adara-satkAra kare, jethI te jIvomAM je yogya jIvo che, temane bodhi AdinI prApti thAya. vaLI bhagavAnanI bhakti arthe nirmANa karAtA jinAlayamAM sarva sAmagrI paNa zreSTha grahaNa kare, paraMtu tuccha ane asAra sAmagrI grahaNa na kare. vaLI jinAlayanA nirmANanA kAryamAM prakRtithI suMdara hoya evA mANasonuM niyojana karavuM joIe ane temane paNa saMtoSa thAya e rIte dhanAdi ApavAM joIe; kema ke bhagavAnanI bhaktimAM teo nimitta hovAthI dharmamitra che. vaLI bhagavAnanA guNonA smaraNapUrvaka "huM guNavAna evA bhagavAnanI bhakti karIne saMsArasAgarathI taruM' e prakArano zubhAzaya jinAlaya nirmANa karatI vakhate karavo joIe, paraMtu AlokanI khyAti ane paralokanI AzaMsAthI jinAlaya nirmANa karavuM joIe nahi. vaLI bhagavAnanI bhaktimAM anupayogI hoya tevI koI AraMbhanI pravRtti karavI joIe nahi, paraMtu yatanApUrvaka jinAlaya nirmANa karavuM joIe. A rIte jinAlayanA nirmANanI kriyA pratidina yatanAnA pariNAmathI yukta ane bhagavAnanA guNonA smaraNapUrvaka karavAmAM Ave to bhAvayajJa bane cheHkarmane nAza karavA mATe bhAvayajJa bane che. jinAlaya nirmANa thayA pachI tyAM jinabiMba sthApana karavA mATe tarata biMba nirmANa karavuM joIe, ane te biMba nirmANa karavA mATe zakya hoya to vyasana vagaranA zilpIne kArya soMpavuM joIe. vaLI potAnA vaibhavane anurUpa zilpInI pUjApUrvaka jinabiMbanirmANanuM kArya zilpIne soMpavuM joIe, ane kahevuM joIe ke "bhagavAnanI pratimA tame nirmANa karo cho, mATe tame paNa amArA mATe pUjApAtra cho.' A rIte karAyelI zilpInI pUjA paNa bhagavAnanI bhaktimAM Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAaizikA/saMkalanA vizrAnta thAya che. vaLI A rIte zilpInI pUjA karavAthI ane jinAlaya nirmANa karanArA dharmamitra sAthe ucita vyavahAra karavAthI ane jinAlayanA nirmANanA sthAnanI AjubAjumAM vasanArAono Adara-satkAra karavAthI te sarvanA cittamAM je utsAha thAya che, te biMbanA nirmANanuM kAraNa hovAthI te sarvanA cittanA utsAho bibanI atizayatAnA ja kAraNa che; kema ke biMbanirmANanuM prayojana bhagavAnanI bhakti che, ane A nimittane pAmIne jeone bhagavAnanI bhakti thaze te sarva jinabiMbanirmANanuM ja aMga banaze. mATe biMba nirmANa karanAra zilpImAM aprIti na thavI joIe ane zilpInI prIti arthe ja pratimAnI traNa avasthAne Azraya karIne zilpInA traNa avasthAgata dohado pUravA joIe, jethI bhagavAnanI bhakti thAya ane zilpIne aprItino prasaMga na Ave. vaLI potAnI saMpattithI jinabiMba nirmANa thatuM hoya, emAM anyanI saMpatti paNa bhegI hoya to te saMpattithI thatA puNyanuM phaLa tene thAo" tevo zubhAzaya karavo joIe, jethI bhAvanI vizuddhi thAya, ane jinabiMba nirmANa thayA pachI pratimAmAM maMtranyAsa karavA joIe. vaLI A pratimA suvarNanI che ke ratnanI che, tenAthI temAM vizeSatA nathI, paraMtu zAstravacanAnusAra vidhinA smaraNapUrvaka karAyelI kriyAthI thatA bhAvane kAraNe pratimAnI vizeSatA che. tethI zrAvake pratimAnirmANa pachI te prakAranI vidhimAM yatna karavo joIe jethI biMbamAM vizeSatA prApta thAya; ane A rIte nirmANa karAyeluM biMba lokottara che, ane zAstravidhinuM jemAM pUrNa anusaraNa nathI, e biMbanuM nirmANa laukika che. lokottara biMbanuM nirmANa mokSanuM kAraNa che ane laukika biMbanuM nirmANa abhyadayanuM kAraNa che. A rIte vidhipUrvaka nirmANa thayelI biMbanI daza divasamAM pratiSThA karavI joIe. te pratiSThA vyaktipratiSThA, kSetrapratiSThA ane mahApratiSThArUpa traNa bhedavALI che. A rIte biMbamAM pratiSThAnuM kathana thavAthI jijJAsA thAya ke pratiSThA zuM che ? tethI zloka-18mAM graMthakArazrI paramArthathI pratiSThAnuM svarUpa batAve che. je bhagavAnanI pratimA nirmANa karavAnI hoya te paramAtmAnA svarUpanuM AlaMbana karIne pratiSThA karAvanArano je vItarAgAdi guNone avagAhana Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 jinabhaktihAviMzikAsaMkalanA karavAno upayoga, te tenA AtmAmAM thatI mukhya pratiSThA che; ane potAnA AtmAmAM thayela mukhya pratiSThAno upacAra pratimAmAM karavAmAM Ave che, ane upacArathI pratimAmAM pratiSThA thavAne kAraNe A pratimA pratiSThita che, tevuM jJAna pUjA karanArane thAya che, ane tenA kAraNe vItarAgAdi bhAvothI pratiSThita evI pratimA sAthe cittanI ekAgratArUpa samApatti thAya che, jenA kAraNe pUjA karanArane pUjAnI pravRttithI ghaNI nirjarAnI prApti thAya che, paraMtu pratiSThAvidhithI vitarAgadeva pratimAmAM sannidhAna karatA nathI ke pUjA karanArane pUjAnuM phaLa ApatA nathI. vaLI pratiSThAvidhikALamAM vAyukumAra, meghakumAra Adi devonuM AvAhana karavA mATe maMtrajAsa karavAmAM Ave che, te paNa yuktiyukta che, tenI vistArathI carcA zloka-20mAM karela che; ane pratimA pratiSThita thayA pachI tenI pUjA paMcopacArA, aSTopacArA ane sarvopacArA bhedathI thAya che. vaLI bhagavAnanI pUjA karanAre bhagavAnanA guNone kahenArI ane potAnAM pAponI gaha karanArI stutipUrvaka pUjA karavI joIe, jethI bhagavAnanA guNone sanmukha bhAva ane pApathI vimukha bhAva pragaTe. vaLI anya AcArya traNa prakAranI pUjA kahe che : (1) kAyayogasArA, (2) vAguyogasArA ane (3) manoyogasArA. kAyayogasArA pUjAmAM kAyAthI sarvottama sAmagrI prApta karIne vidhipUrvaka bhagavAnanI bhakti karAya che, vAguyogasArA pUjAmAM vacanathI anya kSetromAMthI paNa uttama sAmagrI meLavIne vidhipUrvaka bhagavAnanI bhakti karAya che ane manoyogasArAmAM teTalI uttama sAmagrIthI saMtoSa nahi thavAthI sarvottama evA bhagavAnanI bhakti mATe sarvottama evA naMdanavanAdithI gailokyasuMdara evAM puSpAdine mana dvArA grahaNa karIne vidhipUrvaka bhagavAnanI bhakti karAya che. A rIte bhagavAnanI bhaktinI sarva vidhi jinAlayanA nirmANathI mAMDIne bhagavAnanI pUjA karavA sudhI batAvI, tyAM koIne zaMkA thAya ke bhagavAnanI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 jinabhaktidvAciMzikA/saMkalanA bhaktimAM snAnAdithI hiMsA thAya che, mATe hiMsAtmaka pUjA iSTa nathI. tenuM yuktithI samAdhAna zloka-27mAM Apela che. vastutaH bhagavAnanI pUjAmAM bhagavAnanA guNone avalaMbIne svamAM guNonI niSpattine anukULa vyApAra hovAthI te pUjAnI pravRttikALamAM je hiMsAdi thAya che, ane bhagavAnanI pUjA arthe karAtA snAnAdimAM je hiMsA thAya che, te azakya parihArarUpa che. vaLI te pUjAkALamAM jIvano upayoga guNonI vRddhine anukULa hovAthI pUjAnI kriyA nirjarAnuM kAraNa che, mATe saMpUrNa niravadya che. tyAM prazna thAya ke jo pUjAthI zrAvakane nirjarA thatI hoya to sAdhuoe paNa pUjA karavI joIe. tethI zloka-28mAM graMthakArazrI spaSTatA kare che ke dravyastavarUpa pUjAthI bhAvastavanI prApti karavAnI che, ane sAdhune bhAvastava prApta thayela che. mATe sAdhu dravyastavarUpa pUjA karatA nathI, ane zrAvaka bhAvastavanA arthI che mATe pUjA kare che. vaLI je zrAvaka paNa atisaMparucivALA che ane sAmAyikAdimAM che, teo bhAvastavamAM ArUDha che, mATe teo paNa pUjAnA adhikArI nathI. vaLI jeo saMsAramAM AraMbha kare che ane bhagavAnanI pUjAmAM AraMbhanI zaMkA kare che ane tethI pUjAnI sAmagrImAM saMkoca kare che, teone to pUjAthI paNa prakRSTa abodhinI prApti thAya che. vastutaH bhagavAnanI pUjA bhAvastivanuM kAraNa hovAthI uttama bhAvanA arthI zrAvaka uttama sAmagrI potAnI pAse na hoya to tenA mATe dhanaarjananI pravRtti kare to te pravRtti paNa nirjarAnuM kAraNa che; paNa dhanaarjananI kriyA che mATe karmabaMdhanuM kAraNa che, tema kahI zakAya nahi. AnuM yuktithI sthApana graMthakArazrIe zloka-31mAM karela che. A rIte pUjA sarva kalyANanuM kAraNa che, tema sthApana karyuM. tyAM prazna thAya ke vItarAga mokSamAM gayelA hovAthI pUjA karanArane koI upakAra karatA nathI, tethI pUjAnuM phaLa bhagavAna Ape che, tema kaI rIte kahI zakAya ? tethI kahe che ke jema ciMtAmaNi Adi koI upakAra karatA nathI, topaNa temanI pUjA karanArane phaLa maLe che; tema bhagavAnanI pUjA karanArane pUjAkALamAM vartatA potAnA zubha AzayathI phaLa maLatuM hovA chatAM bhagavAnanI pUjAthI prApta thatA phaLa pratye Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jinabhaktiAsiMcikA/saMkalanA bhagavAna baLavAna AlaMbana hovAne kAraNe bhagavAna phaLa Ape che, tema kahevAya che. saMkSepathI bhagavAnanA guNonI smRtithI karAyelI bhakti bhagavAnanA jevA guNo pragaTa karavAnI zaktinuM AdhAra kare che, ane pUjAkALamAM bhaktino prakarSa thAya to tatkALa pUjA karanAra vItarAga paNa bane che. AthI ja nAgaketu puSpapUjA karatAM kevaLajJAnane pAmyA. mATe pUjAmAM bAhya kriyA ke bAhya saMpattinI pradhAnatA nathI, paraMtu bhagavAnanA guNone avalaMbIne aMtaraMga pravRtti karavAmAM upaSTabhaka bane te rIte ja bAhya kriyAnuM saphaLapaNuM che. chavsthatAne kAraNe A graMthanA vivecanamAM vItarAga paramAtmAnI AjJAviruddha ke graMthakArazrInA Azayaviruddha ajANatAM kaMI paNa lakhAyuM hoya to trividhe trividhe "micchA mi dukkaDa' mAMguM chuM. - pravINacaMdra khImajI motA vi. saM. 2014, caitra vada-3, tA. 23-4-2008, budhavAra 302, vimalavihAra, sarasvatI sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda-7. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/anukramaNikA anukramaNikA , pAnA naM. ] ? 1thI 3 3thI 5 pathI 7 ja ra 9thI 11 11thI 13 zliokanI - viSaya | (i) jinabhaktinuM svarUpa. (ii) pUrNa bhakti zramaNone ane dezabhakti gRhasthane. jinamaMdirane karanArA adhikArInuM svarUpa. jinamaMdiranirmANanI bhUminuM svarUpa. dharmamAM udyata mATe parapIDAparihArano yatna mukhya aMga 7thI 9 jinamaMdiranirmANa arthe parapIDAparivAra mATe karaNIya kartavyathI zubhAzayanI vRddhi dvArA bodhinI vRddhi. jinamaMdiranirmANanI uttama upAdAnasAmagrInA grahaNanuM svarUpa jinAlaya nirmANamAM kArya karanAra mANaso prati aucitya. jinAlaya nirmANamAM zubhAzayanI vRddhi. yatanAyukta dravyastavano AraMbha gRhasthane bhAvapUjArUpa bhAvayajJa zuddha avyayanIvivALA jinAlayane karIne zIdhra | jinabiMbanI sthApanA. 11. jinabiMbanirmANa pUrve zilpI sAthe ucita vyavahAra.] jinabiMbanirmANa samaye zrAvakane thatAM ucita utsAhathI mahAphaLa prApti. 13. | (i) bhagavAna uddezaka zilpImAM aprItinuM parihAryapaNuM. (ii) pratimAgata avasthAtrayanA udubhAvana dvArA zilpInA dohadonI pUrti 14thI 16 16thI 19 20thI 23 23thI 25 25thI 28 12. 28thI 30 30thI 34 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 jinabhaktidvAciMzikA/anukramaNikA zlokana. viSaya pAnA naM. ] 14. jinabiMbanirmANamAM vizuddha bhAva ane maMtrajAsa. 34thI 38 15. jinabiMbanirmANamAM suvarNAdi dravyathI nahIM paNa bhAvathI vizeSatA. 38thI 41 16. (i) zAstravidhi anusAra jinabiMba karAvaNa lokottara ane mokSadAyaka. (ii) zAstravidhithI viparIta jinabiMba karAvaNa laukika ane abhyadaya phaLa kAraka. 41thI 44 jinabiMbanirmANa pachI pratiSThAvidhi. 44thI 46 AtmAmAM mukhya pratiSThA ane pratimAmAM upacAra pratiSThA. 47thI 18 19. (i) pratimAmAM pratiSThA karavAthI pUjakane prApta 17. phaLa. pa8thI 90 90thI 101 20. 22. 101thI 102 102thI 104 105thI 107 (ii) vItarAganuM saMnidhAna pratiSThita pratimAmAM asaMbhavI. pratiSThAvidhimAM maMtrajAsAdinI yuktiyuktatA. pratiSThA karyA pachI pratidina bhagavAnanI pUjAnI vidhinuM svarUpa. pUjAnA prakAra. puruSone mATe pUjAvidhi. pUjA samaye uttama bhAva arthe bolAtAM stotronuM svarUpa. anya rIte pUjAnA traNa prakAra. kAyayogasArApUjA, vAgyogasArApUjA ane manoyogasArApUjAnuM svarUpa. bhAvastava arthe karAtI snAnAdi pravRttinI aduSTatA. bhAvastarArUDha sAdhune dravyastavano anadhikAra. 107thI 111 111thI 116 25. 116thI 118 27. 118thI 122 122thI 127 24 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtriMzikA/anukramaNikA zloka naM. viSaya 29. prakRtithI AraMbhabhIru, sAmAyika AdivALA zrAvakane paNa dravyastavano anadhikAra. svajIvanamAM AraMbha karanArA chatAM bhagavAnanI bhaktimAM AraMbhanI zaMkAthI saMkoca karanArA zrAvakane prApta doSo. 30. 31. 32. dharma mATe AraMbhanI pravRtti svIkAravAthI prApta zAstrapAThonA virodhanI zaMkAnuM samAdhAna. vItarAganI pUjAthI paramAnaMda svarUpa mokSanI prAptinI yukti. pAnA naM. 15 127thI 130 130thI 132 133thI 142 142thI 144 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hrIM aha~ namaH / OM hrIM zrIzaGkezvarapArzvanAthAya namaH / aiM namaH / nyAyavizArada-nyAyAcArya-zrImadyazovijayopAdhyAyaviracitA svopajJavRttiyutA dvAtriMzadvAtriMzikA antargata jinabhaktidvAtriMzikA-5 pUrvanI dvAciMzikA sAthe saMbaMdha : jinamahattvajJAnAnantaraM tatra bhaktirAvazyakIti seyamidAnI pratipAdyate - martha : jitanA mahattvanA jJAna pachI tyAM jinamAM, bhakti Avazyaka che. ethI te Ate A bhakti, have pratipAdana karAya che - bhAvArtha : pUrvanI "jinamahattvAtrizikA'mAM graMthakArazrIe jinanuM mahattva batAvyuM ane te sAMbhaLIne je yogya jIvone jinanA mahattvanuM jJAna thAya teone jinanA mahattvanuM jJAna karyA pachI te jinamAM bhakti Avazyaka che. tethI te bhakti kevA svarUpavALI che, te have prastuta kAtrizikAmAM graMthakArazrI jaNAve che - Reos: zramaNAnAmiyaM pUrNA sUtroktAcArapAlanAt / dravyastavAd gRhasthAnAM dezatastadvidhistvayam / / 1 / / Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 anvayArtha: sUtrovattAcArapAlanAt=sUtrokta AcAranuM pAlana hovAne kAraNe zramaLAnAm= sAdhuone vaM=A=bhakti pUrvA=pUrNa che dravyastavAd-dravyastavathI gRhasthAnAM= gRhasthone vezataH=dezathI che=dezathI bhakti che tu=vaLI tithi-tenI vidhi= dezathI bhaktinI vidhi trayam=A che=AgaLanA zlokomAM kahevAya e che. / / 1 / / zlokArtha : sUtrokta AcAranuM pAlana hovAne kAraNe sAdhuone A=bhakti, pUrNa che. dravyastavathI gRhasthone dezathI bhakti che. vaLI tenI=dezathI bhaktinI, vidhi A che=AgaLanA zlokomAM kahevAya e che. / / 1 / / TIkA H zramamiti-Dva=mahiH / / / / jinabhaktidvAtriMzikA/zloka-1 TIkArya : yaM mavintaH / / zrlokanAM 'vaM' zabdano artha spaSTa karatAM kahe che ke A= bhakti. // 1 // zlokanA bAkInA zabdo sugama hovAthI graMthakArazrIe TIkA karela nathI. bhAvArtha: (i) jinabhaktinuM svarUpa : (ii) pUrNabhakti zramaNone ane dezabhakti gRhasthone sAdhuo bhagavAnanA vacanane kahenArAM sUtronuM smaraNa karIne mana-vacanakAyAnA yogone te sUtra anusAra sudRDha rIte pravartAve che, tethI sAdhuone bhagavAnanI pUrNa bhakti che. gRhastho dravyastava kare che, tethI teone dezathI bhakti che arthAt aMzathI bhakti che, ane gRhasthane aMzathI bhagavAnanI bhaktinI vidhi A che, je have pachI kahe che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvADhizikA/zloka-1-2 ahIM vizeSa e che ke jina eTale sarvakarma rahita, mohanA saMskArothI nirAkuLa cetanAmaya AtmA. AvA jinanA svarUpano bodha karyA pachI te bodhane anurUpa jinanuM svarUpa potAnA AtmAmAM pragaTa karavA arthe jeo prakarSathI udyama kare che, teomAM paramArthathI jinanI bhakti che, ane sAmarthyayogakALamAM yogIo Avo udyama kare che; kema ke sAmarthyayogakAlIna yogIo saMpUrNa saMga vagaranI avasthAmAM upayukta thaIne zuddha Atmatattvane jovA mATe yatna kare che, je yatna vItarAgabhAvanI prAptimAM ja vizrAMta thAya che; ane vItarAganI bhakti paNa vItarAgatAnI prAptine anukULa yatna svarUpa che. joke sAmarthyayogakAlIna yogI sivAya anya yogI AvI bhakti karI zake nahIM, topaNa zAstravacanAnusAra pUrNa AcArane pALanArA yogIo paNa sarva zaktinA prakarSathI jina thavA mATe yatna kare che. tethI teomAM pUrNa bhakti che, tema kahela che. AnAthI e prApta thAya ke sAmarthyayogakAlIna bhakti, jema pUrNa bhakti che, tema apekSAe zAstrayogakAlIna bhakti paNa pUrNa bhakti che. vaLI je zrAvako saMsAranA svarUpane jANe che ane saMsArathI para evI mukta avasthA prApta karavAnA arthI che, ane teno upAya bhagavAnanA vacanAnusAra pravRtti che, tevuM paNa temane jJAna che, chatAM zaktinI alpatAne kAraNe te prakArano udyama karavA samartha nathI, tethI pUrNa bhaktinI zakti pragaTa karavA arthe dravyastava kare che, tevA zrAvakomAM bhagavAnanI dezathI bhakti che arthAt saMsAranA viSayo pratye je kaMI rAgAMza che te aMzamAM vItarAga pratyenI bhakti nathI, paraMtu je aMzamAM bhagavAnanA guNo pratye ane saMyama pratye bahumAna che, te aMzamAM bhagavAna pratye bhakti che; ane te bhaktinI abhivyakti teo dravyastavathI kare che. tethI zrAvakamAM dezathI bhakti che. AvA avataraNikA : pUrvazlokamAM kahyuM ke dravyastavane kAraNe gRhasthane dezathI bhakti che ane tenI A vidhi che. tethI have dravyastavanI vidhi batAvatAM prathama dravyastavane karavAnA adhikArInuM svarUpa batAve che - Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtriziko/zloka-2 zloka : nyAyArjitadhano dhIraH sadAcAraH zubhAzayaH / bhavanaM kArayejjainaM gRhI gurvAdisammataH / / 2 / / anvayArtha: cArvatathana =cAyathI prApta dhanavALA thIra=matimAna dravyastava kaI rIte bhAvatavanuM kAraNa banaze enA paramArthane yathArtha jANIne te rIte prayatna kare tevI mativALA satAvAra =sadAcAravALA=saMsAramAM paNa sArA AcArone pALanArA, zumAza=zubhAzayavALA="A jinamaMdiranuM nirmANa karIne huM saMsArasAgaratA pArane pAmuM' evA prakAranA uttama AzayavALA visammata =guru Adine saMmata=potAnAthI vaDila, rAjA vagerene bahumata evA vRdI gRhastho ne mavanaM vAra=jitabhavanane karAve. parA zlokArca - nyAyathI prApta dhanavALA, sadAcAravALA, zubhAzayavALA, gurvAdisaMmata gRhastho jinabhavanane karAve. ||rA TIkA : nyAyeti-dhIro-matimAn, gurvAdisammataH=pitRpitAmaharAjAmAtyaprabhRtInAM bahumataH, IdRgguNasyaiva jinabhavanakAraNAdhikAritvamiti bhAvaH / / 2 / / TIkArya : thIro .... mAvA ghIra=matimAna, guru Adi saMmata=pitA-pitAmaha, rAjA, amAtya vagerene bahumata. ahIM prazna thAya ke jinabhavana karAvanAranAM, dhIra Adi vizeSaNo kema ApyAM ? tethI kahe che - AvA guNavALAne ja jitabhavana karAvavAnuM adhikArIpaNuM che, e pramANe bhAva che kahevAnuM tAtparya che. liaa. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/zloka-2-3 bhAvArthajinamaMdira karAvavA mATenA adhikArInuM svarUpa - dharma e atyaMta ucita pravRttirUpa che, ane jeo saMsAramAM paNa ucita pravRtti na karatA hoya evA jIvo jinamaMdira Adi karAve topaNa dharmanA lAghavane karanArA bane che. tethI jinamaMdirane karAvavA mATenA adhikArI zrAvaka kevI ucita pravRttio kare, tenuM svarUpa batAve che - (1) cAInadhana - nyAyathI prApta dhanavALA arthAt dharmane bAdha na kare te rIte artha upArjana karanArA zrAvako. (2) thIraH :- dravyastava kaI rIte bhAvastavanuM kAraNa banaze tenA paramArthane jANIne te rIte dravyastavamAM udyama kare, jethI svaparanA hitanI paraMparA UbhI thAya, tevA matimAna. (3) satAdhAra :- zrAvakanI maryAdAne anukULa sarva ucita AcaraNAo karanArA. (4) zubhAzaya: - "A jinamaMdiranA nirmANathI bhAvastavanI prApti dvArA mArA saMsArano aMta thAya, ane A jinamaMdiranA nimittane pAmIne yogya jIvone bhagavAnano mArga prApta thAya e prakAranA zubhAzayavALA. (5) "visammatiH :- pitA, pitAmaha, rAjA, amAtya vagerene bahumata. AvA gRhastho jinamaMdira karAve; kema ke AvA guNavALA ja jinabhavana karAvavA mATe adhikArI che. zA avataraNikA : pUrvazlokamAM dravyastavamAM pradhAna aMgarU5 jinabhavana karAvavA mATenA adhikArInuM svarUpa batAvyuM. have te jinabhavana nirmANa karAvavA mATe kevI zuddha bhUmi grahaNa karavI joIe ? te batAvavA arthe kahe che - zloka : tatra zuddhAM mahImAdau gRhNIyAcchAstranItitaH / paropatAparahitAM bhaviSyadbhadrasantatim / / 3 / / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktiAsiMcikA/zloka-3 anvayArtha - tatra tyAM=jitabhavananA nirmANamAM, mA prathama parIpata paditAM paropatApa rahita, bhaviSyamadrasannatiSNabhaviSyamAM thanAra bhadranI saMpattivALI zuddha madIzuddha evI bhUmine zAstranItita =zAstranItithI pRevyAtrigrahaNa kare. Imail. zlokArca - tyAM jinabhavananA nirmANamAM prathama paropatAparahita, bhaviSyamAM thanAra bhadra saMtativALI, zuddha bhUmine zAstranItithI grahaNa kare. 13 TIkA : tatreti-tatra-jinabhavanakAraNe prakrAnte, zAstranItito vAstuvidyAdharmazAstroktanyAyAnatikrameNa / paropatApaH prAtivezmikAdikhedaH / / 3 / / TIkArca - tatra=nimavana.. prativaizvivivedaH | tyAM prakrAta evA jinabhavananA nirmANamAM, zAstranItithI vAstuvidyA ane dharmazAstramAM kahevAyelA vyAyanA anatikramathI jamIna kharIdavAnA viSayamAM vAstuzAstra je zreSTha jamIna kahe che tenA atikramaNa vagara, ane jyAM dharmanI sArI vRddhi thAya tevA sthAnamAM, jinamaMdira nirmANa karAvavAnuM dharmazAstra kahe che te maryAdAnA atikrama vagara, bhUmi kharIdavI joIe ema avaya che. zlokamAM "parIpatA hitA' kahyuM tyAM "paropatA' zabdathI pADozI Adino kheda grahaNa karavo. 3 pratizmira' - ahIM 'thiI jenI pAsethI bhUminI kharIdI karavI che, tema ja te bhUmi sAthe bIjA paNa koI saMkaLAyelA hoya tevA puruSonuM grahaNa karavuM. bhAvArthajinamaMdira nirmANa mATenI bhUminuM svarUpa : jinamaMdiranA nirmANamAM sau prathama bhUminI kharIdI thAya che, ane bhUminA lakSaNane kahenAra vAstuzAstra pramANe te bhUminI kharIdI karavAmAM Ave to Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktiAtrizikA/zloka-3-4 jinamaMdirathI dharmanI vRddhi thAya. tethI vAstuzAstranI maryAdAnA atikrama vagara bhUminI kharIdI karavI joIe. vaLI dharmazAstra kahe che ke je sthAnamAM jinamaMdira karavAthI AjubAjumAM vasatA aneka jIvone prabhunA mArganI prApti thAya tevA sthAnamAM jinamaMdira karavuM joIe. A baMne prakAranI zAstranItine sAme rAkhIne gRhastha bhUmi kharIdavI joIe. vaLI te bhUmi paropatAparahita hovI joIe arthAt AjubAjumAM rahenArA, tema ja jenI pAsethI bhUminI kharIdI karI che, te sarvane paropatApano hetu na thAya te rIte bhUmi grahaNa karavI joIe. vaLI bhaviSyamAM bhadranI saMtatikakalyANanI paraMparAnuM kAraNa bane tevI bhUmi grahaNa karavI joIe arthAt uttama bhUmi hoya to te sthAnamAM nirmANa thayela jinamaMdirathI aneka jIvone kalyANanI paraMparA thAya, tevI bhUmino nirNaya karIne bhUmi kharIdavI joIe. II3II avataraNikA - pUrvazlokamAM kahyuM ke jinamaMdiranA nirmANa arthe paropatAparahita bhUmi kharIdavI joIe. tyAM koIne prazna thAya ke jinamaMdira nirmANa karanAra puruSano para upatApa karavAno prayatna nathI, paraMtu je jIvone upatApa thAya che, te jIvono tevo svabhAva hovAne kAraNe ja jinamaMdiranA nirmANanA prasaMgate AzrayIne upatApane pAme che. tethI tevA paropatApanA parihArArthe yatna karavo joIe, tema kema kahyuM ? tethI kahe che - zloka : aprIti va kasyApi kAryA dharmodyatena vai / itthaM zubhAnubandhaH syAdatrodAharaNaM prabhuH / / 4 / / anvayArtha :vaghatena dharmamAM udhata puruSe sthApi koIne paNa gati naiva = aprIti na ja karavI joIe. tyaM A rIte paranI aprItinA parihAra Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtriMzikA/mloka-4 . mATe samyag yatna karavAmAM Ave e rIte, zumAnuvanyaH=zubha phaLa thAya. tra=AmAM=paranI aprItinA parihAramAM vAdarAM prabhu:=udAharaNa prabhu che-vIra bhagavAna che. / / 4 / / zlokArtha : dharmamAM udhata puruSe koIne paNa aprIti na ja karavI joIe. e rIte zubha anubaMdha thAya. emAM vIra bhagavAna udAharaNa che. II4 TIkA H aprItiriti-dharmodyatasya parapIDAparihAraprayatnAtizayo mukhyamaGgam, yathA tApasAprItiparihArArthaM bhagavato varSAsvapi gamanamiti bhAvaH // 4 // TIkArya H tharmoghatasya ..... bhAvaH / / parapIDAnA parihAra mATenA prayatnano atizaya dharmamAM udyata puruSanuM mukhya aMga che, je pramANe tApasanI aprItinA parihAra mATe bhagavAnanuM varSARtumAM paNa gamana thayuM, e pramANe bhAva ||4|| bhAvArtha: dharmamAM udyata mATe parapIDAparihArano yatna mukhya aMga : dharmamAM udyamazIla puruSe parapIDAnA parihAramAM prayatnano atizaya karavo joIe; kema ke dharmanI pravRttinuM e mukhya aMga che. che. Azaya e che ke dharmanI pravRttithI koIne paNa je aprIti thAya che, tenAthI teone durlabhabodhitvanI prApti thAya che, ane parane thatI A durlabhabodhitvanI prAptinA parihAra mATe dharmaudyata puruSa samyag yatna na kare to teone thatI durlabhabodhitvanI prAptimAM pote nimitta bane, ane koInA ahitamAM pote nimitta bane to potAnI te dharmapravRtti potAnA paNa ahitanuM nimitta bane. mATe dharmanI pravRttimAM parapIDAnA parihAranA prayatnano atizaya mukhya aMga che. temAM daSTAMta batAve che -- Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/zloka-4-5 tApasanI aprItinA parihAra mATe varSARtumAM paNa bhagavAne vihAra karyo. A rIte paranI aprItinA parivAra mATeno prayatna karavAmAM Ave to sevAtA dharmAnuSThAnonuM zubha phaLa prApta thAya, nahIMtara dharmaanuSThAnonuM paNa azubha phaLa Ave. IIii avataraNikA - pUrvazlokamAM kahyuM ke dharmaudhata puruSe parapIDAnA parihAramAM yatnAtizaya karavo joIe; kema ke dharmamAM udyata puruSanuM te mukhya aMga che. tethI have jinamaMdira nirmANa arthe bhUmi kharIdI karyA pachI te mukhya aMganA pAlana mATe zuM karavuM ucita che? te batAvavA arthe kahe che - zloka - Asanno'pi janastatra mAnyo dAnAdinA yataH / itthaM zubhAzayasphAtyA bodhivRddhiH zarIriNAm / / 5 / / anvayArthaH yatA =je kAraNathI dharmanI pravRttimAM paranI aprItinA parivAra mATe udyama karavo joIe te kAraNathI tatra tyAM jinamaMdiranI bhUminI kharIdInA viSayamAM gADapi Asana paNa banA=loka nAvinA dAnAdithI mAtra mAnya che=Adara-satkAra karavA yogya che. rUlyuM A rIte jinamaMdira nirmANa arthe bhUmi kharIdI karyA pachI te bhUminI AjubAjumAM rahenArA lokono dAnAdithI satkAra karavAmAM Ave, tenAthI bhagavAnanI bhakti thAya che, ane te bhagavAnanI bhaktimayukta audAryanI A pravRtti karI e rIte mAyAcA=zubhAzayanI sphAtithI="jinamaMdiranA AsakSavartI jIvone yogabIjanI prApti thAo' e prakAranA zubhAzayanA vistArathI zArIripAm vathivRddhi =jinamaMdira nirmANa karatA zrAvakone bodhinI vRddhi thAya che= samyagdarzananI nirmaLatA thAya che. pitA zlokArca - je kAraNathI dharmamAM paranI aprItino parihAra karavo joIe, te kAraNathI tyAM jinamaMdiranA nirmANanI bhUminI kharIdInA viSayamAM, Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktivAtrizikA/zloka-5 Asanna paNa loka dAnAdithI satkAravA yogya che. tethI zubhAzayanI phAtithI jinamaMdira nirmANa karanAra zrAvakone bodhinI vRddhi thAya che= samyagdarzananI nirmaLatA thAya che. ApaNA "satroDa'i - ahIM 'pa'thI e kahevuM che ke jinamaMdira nirmANamAM kArya karanArA lokonuM to dAnAdithI sanmAna karavuM joIe, paraMtu jinamaMdiranA kAryamAM prayatna nahIM karanArA evA te sthAnanI najIkamAM rahenArA paNa lokonuM dAnAdithI sanmAna karavuM joIe. TIkA :__ Asanno'pIti-Asanno'pi taddezavaH svajanAdisambandharahito'pi / itthaM bhagavadbhaktiprayuktaudAryayogAt / / 5 / / TIkArtha: mItroDapi ... yogAn Asa paNa te dezamAM rahenAra svajanAdi saMbaMdha rahita paNa je sthAnamAM jinamaMdira nirmANa karavuM che tenI AsapAsamAM rahenAra svajanAdi saMbaMdha rahita paNa, loka satkAra karavA yogya che, ema avaya che. zlokamAM kahela "strano artha spaSTa kare che - A rIte=jinamaMdiranA nirmANanA sthAnanA AsattavartI lokano paNa satkAra karavAmAM Ave e rIte, bhagavAnanI bhaktiprayukta odAryanA yogathI zubhAzayanI sphAti thAya che, ema zloka sAthe saMbaMdha che. pA svananaqzvarahitopa' - ahIM 'thiI e kahevuM che ke jinamaMdira nirmANanA sthAnanI najIkamAM rahelA evA svajanAdinuM to dAnAdi dvArA sanmAna karavuM joIe, paraMtu jeo svajanAdi saMbaMdha rahita che, teonuM paNa dAnAdi dvArA sanmAna karavuM joIe. bhAvArtha :jinamaMdira nirmANa arthe parapIDAparihAra mATe karaNIya kartavyathI zubha AzayanI vRddhi dvArA bodhinI vRddhi - pUrvazloka-4mAM kahyuM ke dharmamAM udyamazIla puruSe sarvanI aprItinA parivAra mATe udyama karavo joIe, jethI te dharmAnuSThAna zubha phaLavALuM thAya. tethI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/zloka-pa-6 dharmamAM udyamazIla evA jinamaMdira nirmANa karanAra zrAvaka, paranI aprItinA parihAra arthe te dezanI najIkamAM rahenArA svajanAdi saMbaMdha rahita paNa lokone dAna-sanmAnAdi dvArA satkAra kare, to te dezanA AsannavartI jIvone jinamaMdira nirmANanA prasaMgamAM aprIti thavAno saMbhava hoya to teno parihAra thAya che; ane A rIte jinamaMdira nirmANanA kAryamAM paranI aprItinA parivAra mATe je yatna karAyo te bhagavAnamAM rahelI potAnI bhaktimayukta audAryanuM kRtya che, ane "A prakAranA audAryanA kRtyathI jinamaMdira nirmANa karanAranA cittamAM zubhAzayanI vRddhi thAya che arthAt koIpaNa yogya jIvone jinamaMdira nirmANanA kAryamAM dveSa na thAya ane durlabhabodhinI prApti na thAya, paraMtu jinamaMdiranA nirmANanA nimittane AzrayIne bIjAdhAnanI prApti thAo" e prakAranA zubhAzayanI vRddhi thAya che; ane A prakAranA zubhAzayanA phaLarUpe jinamaMdira nirmANa karanAra puruSamAM bodhinI vRddhi thAya che arthAt aneka janmomAM saMtAnarUpe bodhinI prApti thAya che. ApA avataraNikA - jinAlaya nirmANa arthe adhikArI zrAvaka kevI bhUmi grahaNa kare, tenuM svarUpa batAvyuM, ane jinAlaya nirmANamAM koIne aprIti na thAya tenA mATe zuM ucita karavuM joIe, tenuM svarUpa batAvyuM. have bhUminI kharIdI pachI jinAlayanA nirmANa mATe kevA prakAranI upAdAna sAmagrI kharIdavI joIe ? kaI rIte kharIdavI joIe ? kaI rIte lAvavI joIe ? tenuM svarUpa batAve che - zloka : iSTakAdi dalaM cAru dAru vA sAravanavam / gavAdyapIDayA grAhyaM mUlyaucityena yatnataH / / 6 / / anvayArca - rUSTAdri ratna IMTa Adi upAdAna sAmagrI vA=ane sAruM lAkaDuM vA=suMdara sArava=sAravALuM nava=navuM yatnatA=yatnapUrvaka mUvinTena ucita mUlyathI navadIyA praha gAyAdine pIDA ApyA vinA grahaNa karavuM joIe. dA. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jinabhaktidvAciMzikA/zlokazlokArca - IMTa Adi upAdAna sAmagrI ane lAkaDuM suMdara, sAravALuM, navuM, yatnapUrvaka ucita mUlyathI gAyAdine pIDA ApyA vinA grahaNa karavuM joIe. III javAdyapIDayA' - ahIM 'gatithI anya pazuo athavA majUra varganuM grahaNa karavuM. TIkA - iSTakAdIti-AdinA pASANAdigrahaH, cAru guNopetaM, dAru vA cAru, yatnAnItaM devatAdyupavanAdeH praguNaM ca, sAravat-sthiraM khadirasAravat, gavAdInAmapIDA bahubhArAropaNakRtapIDAparihArarUpA tayA, mUlyaucityena grAhyaM tatkArivargataH tadgrahaNaM ca pUrNakalazAdisuzakunapUrvaM zreyaH, suzakunazca cittotsAhAnuga iti bhAvinIyamddA TIkArca - gavinA .... bhavanIya | 'STarinA "' zabdathI pASANAdinuM grahaNa karavuM. IMTa vagere jevA grahaNa karavA joIe, te spaSTa kare che - cAru-guNathI yukta grahaNa karavAM joIe ane lAkaDuM suMdara=devatA AdinA upavanAdithI yatnapUrvaka lAveluM ane zreSTha grahaNa karavuM joIe. vaLI sAravALuM sthira khadirasAravALuM grahaNa karavuM joIe. vaLI te IMTa vagere kevI rIte grahaNa karavA joIe, te spaSTa kare che - gAya Adine apIDA=bahu bhAranA AropaNathI karAyelI pIDAnA parihArarUpa apIDA, tenA vaDe, ane tenA karanArA varga pAsethI IMTa Adi karanArA mANaso pAsethI, mUlyanA aucityathI ucita mUlyathI, grahaNa karavA joIe arthAta ati kasIne alpa mUlyathI grahaNa karavA joIe nahIM ane tenuM grahaNa=IMTa AdinuM grahaNa, pUrNa kalazAdi suMdara zukanapUrvaka zreya che kalyANakArI che ane suMdara zukata citanA utsAhane anusaranAra che e pramANe bhAvata karavuM joIe. lidA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 jinabhaktihAviMzikA/zloka-1 che tevatadupavanAH'mAM 'thiI jaMgala AdinuM grahaNa karavuM. 'pUrNavatsarAri' - ahIM 'mathI zubha divasa ane zubha nakSatranuM grahaNa karavuM. bhAvArtha :jinamaMdira nirmANa mATe uttama upAdAna sAmagrInA grahaNanuM svarUpa : jinAlaya nirmANa arthe bhUminI kharIdI karyA pachI jinAlayanA nirmANa mATe upayogI iMTa, paththara vagere guNayukta kharIdavAM joIe, ane devatAdinA upavanAdithI yatnapUrvaka lAveluM ane guNavALuM lAkaDuM grahaNa karavuM joIe. ahIM "yatnapUrvaka kahevAthI e prApta thAya ke je sthAnathI lAkaDuM grahaNa karavuM che, tyAM vasavATa karIne tyAM rahelA devatAdino upadrava na thAya te rIte devatAdinI tuSTi mATe ucita yatna karIne grahaNa karavuM joIe, ane zreSTha lAkaDuM grahaNa karavuM joIe. vaLI te lAkaDuM sAravALuM, navuM grahaNa karavuM joIe=sthira khadirasAravALuM navuM grahaNa karavuM joIe arthAt je lAkaDAmAMthI thaMbhAdi karavAnA che, te lAkaDAM vacamAM polANavALAM hoya ke vacamAMthI kharatAM hoya tevAM grahaNa karavA joIe nahIM, paraMtu Akho sthaMbha sthira thAya tevuM sthira khadirasAravALuM lAkaDuM levuM joIe. vaLI te lAkaDuM gAya Adine ati bhArAropaNakRta pIDAnA parihArapUrvaka lAvavuM joIe, jethI jinAlaya nirmANanI pravRttimAM dayAno pariNAma jIvaMta rahe. vaLI IMTa Adi banAvanArA mANaso pAsethI ucita mUlyapUrvaka grahaNa karavuM joIe, paraMtu mUlyane ati kasIne grahaNa karavuM joIe nahIM; jethI te kArya karanArA jIvone paNa cittamAM kleza thAya nahIM. vaLI pUrNa kaLaza Adi zukanapUrvaka IMTa Adi sAmagrInuM grahaNa karavuM joIe, ane IMTa vagere grahaNa karatI vakhate zukana cittanA utsAhane anusaranAruM che. tethI e prApta thAya ke jyAre cittano utsAha vartato hoya tyAre IMTa Adi grahaNa karavA joIe, ane te grahaNa karatI vakhate pUrNa kaLaza AdinuM sthApana karavuM joIe. ahIM pUrNa kaLazAdimAM 'mathI e prApta thAya ke zubha divasa ane zubha nakSatramAM IMTa vagere grahaNa karavA joIe. list Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 jinabhaktivAtrizikA/bloka-7 avataraNikA : jinAlayanA nirmANa mATe kevI zuddha bhUmi grahaNa karavI joIe, tenuM svarUpa prathama batAvyuM, tyArapachI bhUmi kharIdyA pachI koIne aprIti na thAya tenA parivAra mATeno yatna batAvyo, tyArapachI IMTa Adi sAmagrI kaI rIte grahaNa karavI te batAvyuM. have jinAlayanirmANamAM je mANaso pAsethI kArya karAvavuM che, te kevA rAkhavA joIe? ane kaI rIte aucityapUrvaka kArya karAvavuM joIe ? te batAvavA arthe kahe che - bloka : bhRtakA api santoSyAH svayaM prakRtisAdhavaH / dharmo bhAvena na vyAjAddharmamitreSu teSu tu / / 7 / / anvayArtha - - svayaM pravRti sAdhavaH mRta ja santoSA=svayaM prakRtithI suMdara evA kArya karanArAone paNa saMtoSavA joIe. vaLI ghamitre; tey=dharmamitra evA teomAM mAna=bhAvathI tharSa =dharma che=dharma utpanna thAya che arthAt ThagavAnA bhAvathI rahita evA saMtoSa ApavAnA bhAvathI ja dharma utpanna thAya che ? vyAnA ThagavAthI nahIM. zA zlokArca - svayaM prakRtithI suMdara evA kArya karanArAone paNa saMtoSavA joIe. vaLI, dharmamitra evA teomAM bhAvathI dharma utpanna thAya che ThagavAnA bhAvathI rahita evA saMtoSa ApavAnA bhAvathI teomAM dharma utpanna thAya che, ThagavAthI nahIM. IIchA TIkA - __bhRtakA iti- svayaM prakRtisAdhava eva bhRtakA niyojyAH, te'pi santoSyAH, teSAmapi dharmanimittatvena dharmamitratvAt, teSu vaJcanavirahitabhAvenaiva dharmopapatteH / / 7 / / Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 jinabhaktiAsiMcikA/zloka-7 TIkArya - svayaM .... papapa svayaM prakRtithI ja suMdara kArya karanArA mANasone niyojana karavA joIe=jinAlaya nirmANanA kRtyamAM niyojana karavA joIe, ane teone paNa saMtoSa Apavo joIe arthAt temanA kRtyane anurUpa dhanAdi ApIne saMtoSavA joIe. zlokamAM kahyuM ke dharmamitra evA teomAM bhAvathI dharma utpanna thAya che, ThagavAthI nahIM. tyAM prazna thAya ke kArya karanArA mANaso dharmamitra che, tema kema kahevAya ? tethI kahe che - teonuM paNa kArya karanArAonuM paNa, dharmanuM nimittapaNuM hovAne kAraNe= jinAlayanirmANarUpa dharmakRtyamAM nimittakAraNapaNuM hovAne kAraNe, dharmamitrapaNuM che. teomAM kAryakaranArAomAM, vaMcana virahita bhAvathI ja teone ThagavAnA abhAvapUrvaka saMtoSa ApavAnA bhAvathI ja, dharma upapati che te jIvomAM paNa bIjAdhAnAdirUpa dharmanI upapatti che. kA. bhAvArtha - jinAlayanA nirmANanA kRtyamAM AsannavartI jIvone kleza thAya to te pApabaMdhanuM kAraNa bane, tethI tevA jIvone dAnAdithI saMtoSa Apavo joIe, ema zloka-pamAM batAvyuM. have kahe che, jinAlayanA nirmANamAM kArya karanArA jIvo dveSAdibhAva kare to teonuM ahita thAya, ane prIti Adi bhAva kare to dharmakRtya pratye bahumAna thavAthI teomAM bIjAdhAna thAya, tethI jinamaMdira nirmANa karatI vakhate prakRtithI uttama puruSone niyojana karavA joIe; kema ke kSudra prakRtivALA jIvo hoya to jinAlaya nirmANanA prasaMgamAM paNa anucita kRtya karIne karma bAMdhe, ane udAratApUrvaka dhana ApavAmAM Ave to paNa teone bIjAdhAna thavAnI saMbhAvanA rahetI nathI, paraMtu vyasanAdimAM te dhanano durthaya karanArA thAya che. tethI atyaMta apavAdika kAraNa na hoya to sArI prakRtivALA jIvone ja jinAlaya nirmANamAM niyojana karavA joIe, ane teone dAnamAna AdithI saMtoSavA joIe ane teonA kRtyane anurUpa teone dAna ApavuM joIe, jethI jinAlayanirmANanA kAryamAM teone saMtoSa utpanna thAya. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtriMzikA/zloka-7-8 ahIM prazna thAya ke kArya karanArA sAmAnya mANasone paNa dAna-mAnAdithI saMtoSavA te moTA mANasane kaI rIte ucita gaNAya ? tethI kahe che 16 bhRtako paNa jinAlayanirmANarUpa dharmakRtyamAM nimitta kAraNa che, tethI teo dharmamitra che. AnAthI e prApta thAya ke prakRtithI suMdara evA puruSone dharmakArya arthe yojana karyA pachI 'teo mArA dharmamitra che', tevI buddhi karIne prathama teonuM dAnAdithI ucita sanmAna ka2vAthI kAryanA prAraMbhamAM ja teone atyaMta saMtoSa utpanna thAya che. teone thAya che ke 'A dharmanuM uttama kArya che, mATe AvA zrImaMto paNa amane dharmamitra tarIke Adara-satkAra kare che.' A rIte teone temanA kArya pramANe alpa dhana ApavArUpa vaMcananA pariNAmanA abhAvapUrvaka teone saMtoSa ApavAno bhAva karavAmAM Ave, to tenAthI teomAM bhagavAnanA zAsana pratye bahumAnanA bhAvarUpa dharmanI utpatti thAya che arthAt prakRtithI suMdara evA te puruSo vicAre che ke 'A zreSThIono dharma kevI ucita pravRttipUrvakanI udAratAvALo che ke jethI dhana grahaNa karIne ame kArya karIe chIe, topaNa dharmanA kRtyamAM ame nimitta chIe, tema vicArIne amAro Adara-satkAra kare che,' tethI A dharma atyaMta vivekavALo che tevI buddhi thavAthI teone dharma pratye suMdara Azaya thAya che, jethI teomAM paNa dharmanI niSpatti thAya che. IIII avataraNikA : jinAlayanA nirmANamAM AsannavartI jIvone ane kArya karanAra jIvone pIDA na thAya te mATe zuM ucita karavuM joIe, te zloka-5 ane zloka-7mAM batAvyuM, ane jinAlayanA nirmANamAM sarva sAmagrI uttama grahaNa karavI joIe te zloka-6mAM batAvyuM. have jinAlayanA nirmANamAM pote kaI rIte zubhAzaya karavo joIe ? te batAve che -- zloka H svAzayazca vidheyo'trAnidAno jinarAgataH / anyArambhaparityAgAjjalAdiyatanAvatA / / 8 / / Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/zloka-8 anvayArtha : ane tra=ahIM jinabhavananA kRtyamAM natAviyatanAvatA jalAdi yatanAvALA puruSe cAra maparityAtriavya AraMbhanA parityAgathI, nirAti =jitarAgathI nihAna =anidAna evo svAza=suAzaya suMdara Azaya vidheya =karavo joIe. I8. zlokArca - ane ahIM jinabhavananA kRtyamAM, jalAdiyatanAvALA puruSe anya AraMbhanA parityAgathI, jinarAgathI anidAna evo suMdara Azaya karavo joIe. ll TIkA : svAzayazceti- svAzayazca-zubhAzayazca vidheyaH, atra-jinabhavanakRtye anenAlambanatvAkhyaviSayatayA zuddhirabhihitA / anidAnaH nidAnarahitaH, jinarAgata: bhagavadbhakteH, anenoddezyatvAkhyaviSayatayA zuddhirabhihitA / anyeSAM= gRhAdisambandhinAmArambhANAM parityAgAt jalAdInAM yA yatanA svakRtisAdhyajIvapIDAparihArarUpA tadvatA, anena sAdhyatvAkhyaviSayatayA zuddhirabhihitA / / 8 / / TIkArya - svAzayazva .... zuddhiramaditA che ane ahIM=jitabhavananA kRtyamAM, suAzaya zubha Azaya, karavo joIe. AnA dvArA jilabhavananA kRtyamAM zubha Azaya karavo joIe e kathana dvArA, AlaMbanatvAkhya viSayapaNAthI zuddhi kahevAI arthAt zubhAzayanuM AlaMbana jinabhavana che, tethI 'jinabhavananA kRtyamAM AlaMbanatvAkhya viSayatA che', ane jinabhavananuM kRtya zuddha che, tethI jinabhavananA kRtyamAM zubha Azaya karavo joIe' e kathana dvArA AlaMbanatvAkhya viSayapaNAthI zuddhi kahevAI. jinabhavananA kRtyamAM kaI rIte zubhAzaya karavo joIe ? tethI kahe che - Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 jinabhaktidvAaizikA/zloka-8 jinarAgathI bhagavAnanI bhaktithI, nidAnarahita zubhAzaya karavo joIe. AnA dvArA=bhagavAnanI bhaktithI nidAnarahita zubhAzaya karavo joIe' e kathana dvArA, uddezatvAkhya viSayapaNAthI zuddhi kahevAI. arthAt jinabhavananA nirmANano uddeza bhagavAnanI bhakti che, Aloka-paralokanI AzaMsA nathI. tethI bhagavAnanI bhaktimAM uddezavAkhya viSayatA che, ane te bhagavAnanI bhaktirUpa uddeza zuddha hovAthI bhagavAnanI bhaktithI nidAnarahita zubha Azaya karavo joIe' e kathana dvArA uddeza-Akhya viSayatAthI zuddhi kahevAI. vaLI te zubhAzaya kaI rIte karavo joIe ? te batAvavA arthe kahe che - svakRtithI sAdhya evI jIvanI pIDAnA parihArarUpa je jalAdinI thatatA, te yatanAvALA puruSe gRhAdi saMbaMdhI evA anya AraMbhanA parityAgathI zubha Azaya karavo joIe, ema avaya che. AnA dvArA=jalAdimAM yatanAparAyaNa puruSa gRhakAryanA AraMbhonA parityAgathI zubha Azaya karavo joIe' e kathana dvArA, sAdhyatvAkhya viSayapaNAthI zuddhi kahevAI arthAt svakRtithI jalAdi jIvonI pIDAto parivAra sAdhya che ane gRhakAryanA AraMbhano parityAga paNa sAdhya che, tethI te baMnemAM sAdhyatvAkhya viSayatA che. te baMne sAdhya zuddha hovAthI jalAdi yatavAvALA puruSe gRhAdi kAryanA AraMbhanA tyAgathI zubhAzaya karavo joIe' e kathana dvArA sAdhyatvAkhya viSayapaNAthI zuddhi kahevAI. ntA. bhAvArtha : jinAlayanA nirmANamAM traNa prakAranI zuddhi apekSita che : (1) AlaMbananI zuddhi, (2) uddezyanI zuddhi ane (3) sAdhyanI zuddhi. A traNa zuddhithI yukta jeTalo adhyavasAya utkarSavALo teTalI nirjarAnI adhika prApti thAya che. (1) AlaMbanatvAkhya viSayatAnI zuddhi : jinabhavanakRtyaviSayaka prayatna hovAthI prayatnanuM AlaMbana jinabhavananuM kRtya che, ane jinabhavananuM kRtya zuddha che. tethI jinAlayanA nirmANanI pravRttimAM AlaMbananI zuddhi che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktivAciMzikA/zloka-8 (2) udezavAkhya viSayatAnI zuddhi - jinAlayanuM kRtya karatI vakhate zrAvaka AlokanI pratiSThAnI ke paralokanA bhogAdi sukhanI AzaMsA vagara, "bhagavAnanI bhaktithI prerAIne=lokottama evA arihaMtonI uttama dravyathI bhakti karIne huM sarvaviratinI zaktinA saMcayavALo thAuM' e prakAranA uttama adhyavasAyathI prerAIne, jinAlayanA nirmANanuM kRtya kare to te kRtyano uddezya bhagavAnanI bhakti che, paraMtu AlokanI khyAti nathI ke paralokamAM bhautika sukhanI AzaMsA nathI. tethI te jinAlayanA nirmANanI pravRttimAM uddezyanI zuddhi che. ahIM vizeSa e che ke saMsArathI vistAra pAmavAnA arthI zrAvake yogya guru pAsethI aDhAra hajAra zIlAMgarUpa cAritra pALanArA bhAvastavane karanAra munio kevA uttama AzayavALA hoya che tenuM yathArtha jJAna karavuM joIe ane dravyastava AvA bhAvastavanI prAptinuM kAraNa kaI rIte bane che teno yathArtha bodha karIne te prakAranA cittanA pratisaMdhAnapUrvaka dravyastavarUpa jinAlaya nirmANa karavuM joIe. jethI A dravyastava bhAvastavanI prApti dvArA saMsAranA aMtanuM kAraNa bane. te uddezyatvaAkhyaviSayatAnI zuddhi che. (3) sAdhyatvAkhya viSayatAnI zuddhi - jinAlayanirmANanA kRtya vakhate zrAvake gharanA ke vyApArAdinA kAryano sarvathA parihAra karavo joIe arthAt jo zakti hoya to jinAlayanA nirmANakALa sudhI potAnAM vyApArAdinAM kRtya sarvathA baMdha karIne sarva udyamathI jinAlayanA kRtyamAM yatna karavo joIe. kadAca evI zakyatA na lAge to jinAlayanA nirmANakALa sudhI vyApAra AdinAM kRtya anya koIne soMpIne tenAthI sarvathA cittane nivRtta karavuM joIe, jethI bhagavadbhaktimAM citta samyapha niyojita thAya. vaLI zrAvake gRhakAryano tyAga karIne jinAlayanI sarva pravRttiomAM jalAdi jIvonI pIDAnA parihArarUpa sarva yatanAthI pravRtti karavI joIe. AnAthI e prApta thAya ke svakRtisAdhya evI yAtanA jinAlayanA nirmANamAM varte che, ane svakRtisAdhya evA gRhAdi AraMbhano tyAga jinAlayanA nirmANanA kALamAM varte che. tethI jinAlayanirmANanI pravRttimAM sAdhyanI zuddhi che. In Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAbhiMzikA/zloka-9 avataraNikA : dravyastavanA adhikAramAM prathama jinAlayanirmANa mATe koNa adhikArI che te batAvyuM ane jinAlayanirmANa arthe zrAvaka kevI bhUmi kharIda kare te batAvyuM. tyArabAda te bhUmi kharIda karyA pachI koIne aprIti na thAya tevo udyama karavAnI vidhi batAvI ane IMTa Adi upAdAna sAmagrI paNa kaI rIte zreSTha grahaNa karavI joIe, te batAvyuM. tyArabAda mANaso pAsethI kArya karatI vakhate paNa kaI rIte ucita pravRtti karavI joIe, jethI teone paNa dharmanI prApti thAya te batAvyuM. vaLI jinAlayanA nirmANakRtyakALamAM pote kaI rIte zubhAzaya karavo joIe te batAvyuM. have, A rIte dravyastava karavAthI zuM prApta thAya ? te batAvavA arthe kahe che - zloka : itthaM caiSo'dhikatyAgAt sadArambhaH phalAnvitaH / pratyahaM bhAvavRddhyAptairbhAvayajJaH prakIrtitaH / / 9 / / anvayArtha : ra=ane rUtyaM=A rIte-pUrvamAM dravyastavaviSayaka yatanA batAvI te rIte sarva yatanA karavAmAM Ave e rIte --iadhikanA tyAgathI= niSphaLa adhika AraMbhanI nivRttithI, pannAnvitaH savAra. N =phalayukta sadAraMbha evo A=zreyaphaLayukta sadAraMbha evo A prakRta dravyastavano AraMbha pratyAM movavRddhI=pratidivasa bhAvanI vRddhi dvArA mArta =Apta puruSo vaDe mAvA=bhAvayajJa prIti =kahevAyo che. 9 zlokArca - ane A rIte adhika niSphaLa AraMbhanA tyAgathI phlayukta sadAraMbha evo A zreyaphaLayukta sadAraMbha evo A prakRta dravyastavano AraMbha, pratidivasa bhAvanI vRddhi dvArA AptapuruSo vaDe bhAvayajJa kahevAyo che. IIII Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 jinabhaktidvAtrizikA/bloka-9 TIkA - itthamiti- itthaM ca yatanAvattve ca, eSaH prakRtArambhaH, adhikatyAgAt niSphalAdhikArambhanivRtteH, phalAnvitaH=zreyaHphalayuktaH sadArambhaH pratyahaM-pratidivasaM, bhAvavRddhyA kRtAkRtapratyupekSaNAdizubhAzayAnubandharUpayA, AptaiH= sAdhubhiH, bhAvayajJo bhAvapUjArUpaH prakIrtitaH / tadAha - "etadiha bhAvayajJaH" iti / na caivaM dravyastavavyapadezAnupapattiH, dravyabhAvayoranyo'nyasamanuvedhe'pi dravyaprAdhAnyena tadupapAdanAditi draSTavyam / / 9 / / TIkArca - rUlya 2 draSTavyA ane A rItethatanAvAnapaNuM hote chate zloka3 thI 8 sudhI batAvyuM e rIte tanAvAnapaNuM hote chate, A=prakRta AraMbha dravyastavarUpe thato AraMbha, adhikanA tyAgathI adhika niSphaLa AraMbhanI nivRttithI, phalAvita che=zreyaphaLayukta sadAraMbha che. vaLI te dravyastavaviSayaka AraMbha kevo che ? te spaSTa karavA arthe kahe che - pratyAM pratidivasa, bhAvavRddhithI=kRta-akRta pratyupekSaNAdi zubhAzayanA pravAharUpa bhAvavRddhithI, Akho vaDe sAdhuo vaDe, bhAvapUjArUpa bhAvayajJa kahevAyo che. tene kahe che="vidhipUrvakanuM dravyastava bhAvayajJa che' ema pUrvamAM kahyuM, tene SoDazaka-6-14mAM kahe che - "A dravyastava, ahIM=jagatamAM, bhAvayajJa che." "ti' zabda uddharaNanI samAptimAM che. ane A rIte dravyastavane bhAvayajJa kahyo e rIte, dravyastavanA vyapadezanI anupapatti nathI; kema ke dravya ane bhAvano anyonya samatuvedha hote jIte paNa, dravyanA prAdhAnyane kAraNe=bAhya dravyasAmagrInA prAdhAnyane kAraNe, tenuM upapAdana che dravyastavanuM kathana che=bhAvayajJa dravyastava che' e prakAre kathana che, e pramANe jANavuM. 9 kRtAkRtapratyupekSadri' - ahIM 'ttithI mAre have zuM karavuM ucita che ? tenI pratyupekSaNAnuM grahaNa karavuM. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtrizikA/bloka-9 * dravyamAvayoraco samajuveDA' - ahIM 'pathI e kahevuM che ke dravya ane bhAvano anyonya samanvedha na hoya to to dravyastava kahevAya; paraMtu dravya ane bhAva baMneno anyonya samanvedha hovA chatAM paNa dravyanA prAdhAnyane kAraNe dravyastava kahevAya che. bhAvArtha :vatanAyukta dravyastavano AraMbha gRhasthane bhAvapUjArUpa bhAvayajJa - zloka-2mAM kahyo tevo adhikArI puruSa, zloka-3thI 8 sudhI batAvyuM te pramANe yatanApUrvaka jinAlayanirmANano sarva AraMbha kare to te jinAlaya nirmANano AraMbha niSphaLa evA adhika AraMbhanI nivRttivALo bane che arthAt niSphaLa evA gRhakAryanA AraMbhano ane jinAlayanA nirmANamAM jalAdi jIvonI pIDAnA parihArarUpa adhika AraMbhano parihAra thAya che. vaLI koIne aprIti na thAya tevo yatna karavAthI paNa paraMparAe adhika AraMbhano parihAra thAya che. te A rIte - jinAlaya nirmANa samaye AjubAjumAM rahelA lokone jinAlaya pratye dveSa thAya to teo durlabhabodhi thAya che. vaLI jinAlaya nirmANamAM kArya karanArA mANasone paNa potAnA kRtya pramANe dhana na maLe to jinAlayanA kRtyamAM aprIti thAya che ane tenA kAraNe teo durlabhabodhi thAya che ane durlabhabodhi thavAthI teo dharmathI vimukha thaIne saMsAramAM ghaNA AraMbho kare; paraMtu paranI pIDAnA parivAra mATe samyak yatna karavAmAM Ave to jinAlayanuM kRtya koIne durlabhabodhinI prAptinuM nimitta bane nahIM. eTaluM ja nahIM, paNa keTalAka jIvone bIjAdhAnanI prAptinuM kAraNa bane, jethI teo dharmane pAmIne saMyamAdi grahaNa karaze tyAre AraMbhanI nivRtti thaze. tethI parapIDAnA parihArathI adhika AraMbhanI nivRtti thAya che. tethI jinAlayamAM thato AraMbha zreyaphaLathI yukta sadAraMbha che=jinAlaya nirmANa karanAranI kalyANanI paraMparAnuM kAraNa thAya evA sadAraMbhathI yukta che. vaLI vivekI zrAvaka "meM kayuM ucita kRtya karyuM che ?' kayuM ucita kRtya karavAnuM bAkI che ? ane kayuM ucita kRtya vartamAnamAM mAre karavuM joIe ? evA prakAranA zubhAzayathI jinAlaya nirmANamAM yatna kare che. tethI jinAlayanA nirmANanI pravRtti bhAvayajJa che=bhAvapUjA che arthAtu vItarAganI bhAvathI pUjA che, jenA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-9-10 baLathI pUjA karanAra zrAvaka vItarAgabhAvane Asanna thAya che, e pramANe sAdhuo kahe che. ahIM prazna thAya ke jinAlaya nirmANanI kriyAne bhAvapUjA kahevAmAM Ave to zAstramAM tene dravyastava kahevAmAM Ave che, te saMgata thaze nahIM. tenuM samAdhAna karatAM kahe che - | vidhipUrvakanA jinAlayanA nirmANanI kriyAmAM uttama sAmagrIrUpa dravya che, ane vItarAga pratyenA bahumAnabhAvathI yukta sarva ucita pravRttiorUpa bhAva che. tethI jinAlaya nirmANanI kriyA dravya ane bhAva ubhayathI anuviddha che. mATe apekSAe tene bhAvastava kahI zakAya; topaNa bhAvastavarUpa jinAlayanirmANanI pravRttimAM vartatI dravyasAmagrInI pradhAnatAnI apekSAe zAstrakAroe tene dravyastava kahela che. AnAthI e prApta thAya ke jinAlayanirmANanI vivekapUrvakanI pravRttimAM mokSane anukULa evA uttama bhAvo hovAthI jinAlaya nirmANanI kriyA bhAvapUjArUpa bhAvayajJa che. Ama chatAM bAhya evI uttama sAmagrIthI jinAlayanuM nirmANa thaI rahyuM che, te sAmagrInI pradhAnatAne sAme rAkhIne tene dravyastava kahevAmAM Ave che, athavA to saMyamarUpa bhAvastavanuM kAraNa hovAthI tene dravyastava kahevAmAM Ave che, arthAt saMyamarUpa bhAvastavamAM bhAvanI pradhAnatA che, mATe saMyama bhAvastava kahevAya che, ane jinAlaya nirmANanI kriyA vItarAgamAM vartatA cAritraguNanA rAgathI thAya che, mATe saMyamaprAptinuM kAraNa che; ane saMyamanI prApti thaze tyAre bhAvanI pradhAnatAvALI evI bhAvapUjAnI prApti thaze. mATe jinAlayanirmANanI kriyA bhAvapUjAnI prAptinuM kAraNa hovAthI, uttama bhAvothI yukta evI dravyasAmagrIthI karAyelI te pUjAne dravyastava kahevAmAM Ave che. AvA zloka : jinagehaM vidhAyaivaM zuddhamavyayanIvi ca / drAk tatra kArayed biMbaM sAdhiSThAnaM hi vRddhimat / / 10 / / Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-10 anvayArtha : vaM=zloka-3thI 8mAM varNana karyuM e rIte, zuddha-vyavanavi =zuddha ane avyayanavivALuM binauM vighA =jinagRha karIne tatra tyAM jinAlayamAM drAvaka zIdhra viSaM vAra-biMbane karAve-biMbane sthApana kare hiM=je kAraNathI sadhiSThAnaM adhiSThAnathI yukta evuM jinabiMbathI yukta evuM jinagRha vRddhimatkavRddhivALuM che. I10nA zlokArca - e rIte zuddha ane avyayanIvivALuM jinagRha karIne tyAM jinAlayamAM, zIgha biMbane karAveHsthApana kare, je kAraNathI adhiSThAna evuM jinagRha vRddhivALuM che. ||10|| TIkA : jinagehamiti- avyayanIvi paripAlanasaMvardhanadvArA'hIyamAnamUladhanam / / 10 / / TIkArca - vyavanavi. mUnanam | zlokanA vyayana vi' zabdano artha kare che - paripAlana, saMvardhana dvArA ahIyamAna mUladhAvALuM jinagRha karavuM joIe. 10 bhAvArtha :zuddha avyayanIvivALA jinAlayane karIne zIdhra jinabiMbanI sthApanA : zloka-3 thI 8mAM je vidhi batAvI te vidhithI zuddha jinagRha karavuM joIe. tenAthI e prApta thAya ke te vidhimAM koIpaNa kSati thAya to te jinagRhanuM nirmANa zuddha kahevAya nahIM. jema koInI aprItinA parivAra mATe yatna karavAmAM na Ave to te jinAlayanuM nirmANa zuddha kahevAya nahIM. vaLI gRhakAryano tyAga ane jalAdinI yatanA na karavAmAM Ave to paNa te jinAlayanuM nirmANa zuddha kahevAya nahIM. te rIte anya paNa ucita kRtya na karavAmAM Ave to jinAlayanuM nirmANa zuddha kahevAya nahIM. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rapa jinabhaktidvAciMzikA/zloka-10-11 vaLI zrAvaka jema jinAlayanuM nirmANa kare tema te jinAlayanA paripAlana ane saMvardhana dvArA tene arpaNa karela mULadhana nAza na thAya tevI vyavasthA paNa kare. tethI potAnA mRtyu pachI paNa te jinagRhanI vyavasthA sArI rIte thaI zake, ane prasaMgopAta temAM je kAMIpaNa vRddhi karavA jevuM jaNAya, tenI vRddhi paNa te zrAvakathI sthapAyelA dhanathI thaI zake; ane te dhananuM je vyAja Ave tenAthI A sarva kArya thAya, paNa mULa dhana nAza na pAme te prakAranI vyavasthAthI yukta jinabhavana karAve; ane A rIte jinagRha karAvyA pachI tyAM zIdhra jinabiMbanI pratiSThA kare; kema ke adhiSThAnavALuM jinagRha ja vRddhivALuM thAya che arthAt pratimAthI yukta evA te jinagRhathI lokone dharmanI prApti dvArA bhAvanI vRddhi thAya che. I1nA avataraNikA : jinagRhanuM nirmANa karyA pachI te jinagRhamAM zIghra jinabiMbanI pratiSThA karavI joIe, tema pUrvazloka-10mAM kahyuM. tethI have jinabiMbanA nirmANa vakhate pratimAne ghaDanArA pAsethI kArya karAvavA mATe zuM ucita karavuM joIe ? te batAve che - zloka :vibhavocitamUlyena kartuH pUjApuraHsaram / deyaM tadanaghasyaiva yathA cittaM na nazyati / / 11 / / anvayArtha : banAsthava tuM pUgApura sara=atagha ja evA kartAnI pUjApUrvaka=vyasana vagaranA ja evA kartAnI pUjApUrvaka vimavatimUjona vaibhavane ucita mUlyathI tatsate-paherAmaNItA viSayabhUta alaMkAra revaM=ApavA joIe, tathA=je prakAre citta natti citta nAza pAme nahIM=jitabiba nirmANa karanAra zilpInuM ane jinabiMba nirmANa karAvanAra zrAvakanuM citta nAza pAme nahIM. I11 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 - jinabhaktivAtrizikA/zloka-11 zlokArtha : anagha ja evA kartAnI pUjApUrvaka te paherAmaNInA viSayabhUta alaMkAra, ApavA joIe je prakAre citta nAza pAme nahIM. TIkA - vibhaveti-pUjAbhojanapatrapuSpaphalAdinA, anaghasya-avyasanasya, evakAreNa strImadyadyUtAdivyasanino niSedhaH, yathA yena prakAreNa, cittaM na nazyati-kArayitRvaijJAnikayoH kAluSyalakSaNaH cittanAzo na bhavati, pratiSiddho hyeSa dharmaprakrame'maGgalarUpastattvajJairiti / / 11 / / TIkArtha - pUjAbhojanapatrapuSpaphalAdinA ... rUpastattvajJairiti / / zlokamAM pUnApura:saram' zabda che teno artha spaSTa karavA mATe kahe che - jinabiMba nirmANa karanAra vyasana rahita evA zilpInI bhojanapatra-pupa-phalAdi vaDe pUjA karavI joIe. zlokamAM sana' zabda sAthe 'kAra che. tenAthI zuM prApta thAya ? te batAve che - 'kAra dvArA strI, madha, ghutAdi vyasanI evA zilpIne pUjApUrvaka alaMkAra ApavAno niSedha prApta thAya che. zlokamAM rahelA "yathA citta na nati'no artha kare che - yathA je prakAre, citta nAza na pAme arthAt jinapratimA karAvanAra evA zrAvakano ane jinapratimA ghaDanAra evA vaijJAnikato kAluSyarUpa cittanAza na thAya, e prakAre vaibhava ucita mUlyathI alaMkAra ApavA joIe, ema avaya che. ahIM prazna thAya ke citta nAza na pAme, e pramANe alaMkAra kema ApavA joIe. tethI kahe che - dharmaprakramamAM dharmanA prAraMbhamAM, amaMgalarUpa evo A=kAlurUpa citatAza, tatvajJo vaDe pratiSedha karAyo che. II11. : Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/zloka-11 bhAvArthajinabiMba nirmANa pUrve zilpI sAthe ucita vyavahAra: pUrvazloka-10mAM kahyuM ke jinagRha karyA pachI tarata ja tyAM jinabiMbanI pratiSThA karavI joIe. tethI jinabiMba nirmANa karatAM pUrve zilpI sAthe kaI rIte ucita vyavahAra karavo joIe ? te batAve che - strI, madya, dhRta Adi vyasanathI rahita evA zilpIne jinapratimAnA nirmANanuM kArya soMpavuM joIe, ane jinapratimA nirmANa karatAM pUrve tene bhojana karAvavuM joIe, patra-puSpa-phalAdi dvArA tenI pUjA karavI joIe, tyArapachI potAnA vaibhavane ucita evA mUlyathI tene alaMkAra ApavA joIe. potAnA vaibhavane ucita mUlyathI alaMkArAdi Apela hovAne kAraNe potAnuM citta nAza na pAme, ane zilpIne paNa AdarapUrvaka uttama alaMkAra ApelA hovAne kAraNe pratimAnA nirmANamAM zilpInuM paNa citta nAza na pAme. A rIte pratimA nirmANa karanAra zrAvakanA ane pratimA ghaDanAra zilpInA kAluSyano parihAra karavo joIe; kema ke dharmanA prakramamAM amaMgaLarUpa evo cittano nAza tattvajJo vaDe niSedha karAyo che. AnAthI e prApta thAya ke potAnA vaibhavano vicAra karyA vagara jinapratimAnA nirmANanA prasaMge utsAhamAM AvIne ghaNI moTI paherAmaNI kare to pAchaLanI sarva pravRttiomAM adhika dhanavyaya thAya, tenA kAraNe jinamaMdira nirmANa karanAra zrAvakane cittamAM kAluSya utpanna thAya, tethI potAnA cittamAM kAluSya utpanna na thAya teno vicAra karIne te pramANe ja paherAmaNI karavI joIe. vaLI zilpIne paNa tuccha ane asAra vastunI paherAmaNI karavAmAM Ave to tenA cittamAM paNa kAluSya thAya ke jinapratimAnA nirmANa vakhate A rIte mArI pUjA karIne asAra evI tuccha vastu mane ApI. tethI vaijJAnikanI paNa vaibhavane ucita mUlyathI paherAmaNI karavI joIe. vaLI A sarva pravRtti vyasana vagaranA zilpIne AzrayIne karavAnI che. tethI e prApta thAya ke vyasana vagaranA ja zilpIne jinapratimAnA nirmANanuM kAma soMpavuM joIe. tevA koIka saMyogone kAraNe vyasana vinAnA zilpInI Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-11-12 prApti na thAya to vyasanavALA zilpIne A rIte pUjApUrvaka alaMkAra ApavAnA nathI. I11thA avataraNikA - jinabiMba karAvatI vakhate potAnuM citta ane zilpInuM citta nAza na thAya tenA mATe zuM karavuM joIe ? te pUrvazloka-11mAM batAvyuM. have jinabiMbanuM nirmANa karatI vakhate jinabiMba karAvanAra zrAvakanA bhAvanuM prAdhAnya che, te batAvavA arthe kahe che - zloka - yAvantazcittasantoSAstadA bimbasamudbhavAH / tatkAraNAni tAvantItyutsAha ucito mahAn / / 12 / / anvayArtha - to tyAre jitabiba nirmANakALamAM vizvasamudramavA =bibathI utpanna thayelA yAvanta =jeTalA visantoSA=cittasaMtoSo che tAvantI teTalAM tArAni=tenAM kAraNo che=jinabiMbanAM kAraNo che tti ethI ti: utsAha: madA-ucita utsAha mahAna che. I12aa zlokArca - tyAre jinabiMbanirmANakALamAM, biMbathI utpanna thayelA jeTalA cita saMtoSo che teTalAM tenAM jinabiMbanAM kAraNo che, ethI ucita utsAha mahAna che. TIkA - ___ yAvanta iti- tadA-bimbakAraNe / tAvanti tAvadbimbakAraNasAdhyaphalodayAt T12 TIkArya - tA ..... patnayAt | Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktiAtrizikA/zloka-12 zlokamAM batAvela 'tA'no artha kare che - tavA=bibanA kAraNamAM-biMbane karAvavAnI pravRttimAM tArani tAnti' che= tenAM kAraNo teTalAM che" ema kahyuM, temAM tAnti = teTalAM che' ema kema kahyuM ? temAM hetu kahe che - biMbanA kAraNathI sAdhya teTalA phaLano udaya hovAthI tenAM kAraNo teTalAM che, tema kahyuM che. 12aaaa bhAvArtha - jinabiMba nirmANa samaye zrAvakane thatA ucita utsAhathI mahAphaLanI prApti - jinabiMba nirmANa karatI vakhate biMbane AzrayIne zrAvakane jeTalA prakAranA cittanA utsAhI thAya, teTalAM jinabiMbanAM kAraNo che. tethI koIka sthAnamAM cittano utsAha alpa thAya to teTalA aMzamAM jinabiMbanirmANanA kAraNano abhAva hovAthI jinabiMbanuM nirmANa truTivALuM bane che, ane sarva prakAranA utsAhathI yukta jinabiMbanuM nirmANa hoya to te sarva kAraNone kAraNe te jinabiMbanirmANa parizuddha bane che. joke jinabiMbanuM nirmANa zilpInA kRtyathI thAya che, tene AzrayIne jinabiMbanuM kAraNa zilpI che, paraMtu jinabiMba nirmANa karavAthI je nirjarArUpa phaLa prApta thAya che, te phaLane AzrayIne jinabiMbanA nirmANano vicAra karIe to zrAvakane jeTalA cittanA utsAhI adhika teTaluM te jinabiMba nirmANanuM phaLa adhika prApta thAya che. mATe sarva ucita utsAho jinabiMbanAM kAraNo che, ema kahela che. tethI jinabiMba nirmANa karatI vakhate zrAvakano ucita utsAha mahAna che=mahAna phaLavALo che. AnAthI e prApta thAya ke "mAre jinabiMba karavuM che tevI buddhithI utsAhapUrvaka pravRtti karavAmAM Ave teTalAmAtrathI jinabiMbanirmANanuM vizeSa phaLa maLatuM nathI, paraMtu "lokottama puruSa evA bhagavAnanI A pratimA che' tevA bahumAnabhAvapUrvaka, ane te pratimAnA nirmANamAM koInA cittanuM kAluSya na Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-12-13 thAya te prakAranA pariNAmapUrvaka, sarva ucita utsAhathI pravRtti karavAmAM Ave, ane jinabiMbanirmANakALamAM bhagavAnanI traNe avasthAonuM samyak bhAvana thAya, tadarthe AgaLanA zlokamAM batAvAze evI jinanI avasthAtrayanA AzrayavALA zilpInA dohalAo pUravAmAM Ave, to te te prakAranA bhAvothI cittamAM vizeSa utsAha thAya, te sarva utsAho jinapratimAnA nirmANanI phaLaprAptinAM kAraNo che. tethI jinabiMba nirmANa karatI vakhate zrAvake sarva prakAranA ucita utsAha karavA joIe, je mahAna phaLanuM kAraNa che. II1zA avataraNikA : pUrvazlokamAM kahyuM ke bibathI utpanna thayelA jeTalA utsAhI che, te sarva biMbanAM kAraNo che, tethI jinabiMbanA nirmANanA utsAhamAM vidhyabhUta evI zilpInI aprItino parihAra karavo joIe. anyathA biMbanirmANanI pravRttithI ucita phaLanI prApti thAya nahIM. tethI kahe che - zloka : tatkartari ca yA'prItistattvataH sA jine smRtA / pUryA daurhadabhedAstajjinAvasthAtrayAzrayAH / / 13 / / anvayArtha tartari =ane tenA katamAM-bibanuM nirmANa karanAra zilpImAM vADati =je aprIti thAya che te tattvataH traphaLathI nine mRta=jinamAM kahevAI che. ta--te kAraNathI ninAvasthAtriyAzraya =jinaavasthAtrayanA AzrayavALA evA rdamevA=zilpIgata dohadabhedo pUryA =pUravA joIe. 13 zlokArdha : ane tenA kartAmAM=biMbanuM nirmANa karanAra zilpImAM, je aprIti thAya che, te phaLathI jinamAM kahevAI che. te kAraNathI jinaavasthAtrayanA AzrayavALA evA zilpIgata dohadabhedo pUravA joIe. ll13II Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-13 TIkA:___ tatkartari ceti- tatkartari ca-bimbanirmAtari ca, yA'prItiH sA tattvataH=phalato jine smRtA, tadAlambanakAyA api tasyA jinoddezakatvAt sA ca sarvApAyaheturiti tatparihAre yatno vidheyaH / tadAha - "aprItirapi ca tasmin bhagavati paramArthanItito jJeyA / / sarvApAyanimittaM hyeSA pApA na kartavyA" / / 1 / / tad-aprIteH sarvathA parihAryatvAt daurhadabhedAH-zilpigatA bAlakumArayuvalakSaNAvasthAtrayagAmino manorathAH, tadavasthAtrayamanAdRtya jinAvasthAtrayAzrayAH pratimAgatAvasthAtrayodbhAvanena manasotthApitAH santaH pUraNIyAH krIDanakAdyupaDhaukanAdinA, itthameva bhagavadbhaktiprakarSopapatteH / yadAha - "adhikaguNasthairniyamAt kArayitavyaM svadaurhadairyuktam / nyAyArjitavittena tu jinabimbaM bhAvazuddhena / / 1 / / atrAvasthAtrayagAmino budhairhadAH samAkhyAtAH / bAlAdyAzcaittA yattat krIDanakAdi deyamiti" / / 2 / / / / 13 / / TArtha :___ tatkartari .... deyamiti" / / sa tana safei=for CALL PAramA, je aprIti te tatvathI= phaLathI, jinamAM kahevAI che; kema ke tadAlaMbana paNa tenuM zilpInA AlaMbanavALI paNa aprItinuM, jinanuM uddezakapaNuM che jitane uddezIne thayelI che, ane te=jinane uddezIne thayelI aprIti, sarva apAyo hetu che sarva anarthono hetu che. ethI tenA parihAramAM jinaviSayaka aprItinA parihAramAM, yatna karavo joIe.' ta che-lobha tave po308-9/9i : cha - "ane temAM=zilpImAM, aprIti paNa paramArthanItithI bhagavAnamAM jANavI. sarva sapAya nimitta, pApI mevI bhagavAnamA aprIti, na 42vI ne bhe." (SoDaza:9/9) Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 jinabhaktihAviMzikA/zloka-13 te kAraNathI bhagavAna uddezaka aprItinuM sarvathA parihAryapaNuM hovAthI, tenI avasthAtrayano anAdara karIne zilpIgata avasthAtrayano anAdara karIne, pratimAgata avasthAtrayanA ulmAvatathI mana dvArA utthApita chatA jinaavasthAtrayanA AzrayavALA dohadabhedo-zilpIgata bAla-kumArayuvAlakSaNa avasthAtrayavALA manoratho, ramakaDAM Adi ApavA Adi dvArA pUravA joIe; kema ke A rIte ja=pratimAgata avasthAtrayanA AzrayavALA zilpIgata manoratho pUravAmAM Ave e rIte ja, bhagavAnanI bhaktinA prakarSanI upapatti che. je kAraNathI kahevAyuM che - "dhapusvaryuvataM=adhika guNavALA evA bhagavAnamAM rahelA svamanorathothI yukta nivaI=jinabiMba mAvazuddha aMta:karaNa vizuddhithI cAyanavajona=vyAyArjita dhana vaDe niyama-niyamathI yitagaeN karAvavuM joIe." (SoDazaka-7/8) "yatnaje kAraNathI tra=ahIM=jinabiMba karAvavAmAM avarathAtrayamina = bAla, kumAra ane yuvAlakSaNa avasthAtrayagAmI vAtAdyAnvettA rotA =bAlAdi zilpImAM Aropita pratimA kArayitA evA zrAvakanA cittathI utpanna thayelA evA manoratho, vRdhe budha puruSo vaDe samArakyAtA =kahevAyA che, ta= te kAraNathI kIDana -ramakaDAM AdikazilpIne ramakaDAM Adi ApavAM joIe. "kRti' pAdapUrtimAM che. "(SoDazaka-7/9) 13 * "tastrimpanIyA 3pa' - ahIM ''thI e kahevuM che ke bhagavAna AlaMbanaka nahIM, paraMtu zilpI AlaMbanaka paNa aprItinuM jinauddezakapaNuM che. zrInazupaDhonAnA' - ahIM zrI nAdrinA thiI bhogasAmagrInuM gahaNa karavuM. bhAvArtha :(i) bhagavAna uddezaka zilhImAM aprItinuM parihAryapaNuM - (i) pratimAgata avasthAtrayanA ubhAvana dvArA zilpInA dohadonI pUrti - pUrvazloka-12mAM kahyuM ke jinabiMba karAvanAra zrAvakanA cittamAM jeTalA saMtoSo che, teTalAM jinabiMbanirmANanAM kAraNo che. tethI jinabiMba nirmANa WWW.jainelibrary.org; Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktihAtrizikA/zloka-13 karanAra zrAvakanA cittamAM zilpInA viSayamAM aprIti na thAya tenA mATe zuM karavuM joIe ? te batAvatAM kahe che ke jinabiMba nirmANa karanAra evA zilpInA viSayamAM jo zrAvakane aprIti thAya to te aprIti phaLathI jinamAM kahevAya che arthAt jinamAM aprIti karavAthI je phaLa prApta thAya te phaLa zilpImAM karAyelI aprItithI prApta thAya. ahIM prazna thAya ke zrAvakane bhagavAnamAM aprIti nathI, paraMtu zilpInA koIka prasaMgathI zilpImAM aprIti che, tethI zilpImAM karAyelI aprItithI bhagavAnamAM karAyelI aprItinuM phaLa kaI rIte thaI zake ? tethI kahe che - zilpI AlaMbanaka paNa aprIti jhinanA uddezane AzrayIne che arthAt jinapratimAnA nirmANanA uddezane AzrayIne zilpImAM karAyelI aprIti jinauddezaka hovAthI jinamAM karAyelI aprIti tulya phaLanuM kAraNa che, tethI zilpImAM thatI aprIti sarva apAyano hetu che. mATe zilpI viSayaka aprItinA parihAramAM yatna karavo joIe. ane bhagavAnamAM aprIti sarvathA parihArya che, tethI bhagavAna uddezaka zilpImAM paNa aprItinuM sarvathA parihAryapaNuM che. mATe zrAvake jinabiMbanuM nirmANa karatI vakhate je zilpIne kArya soMpyuM hoya te zilpI jo bALa hoya to te bALa zilpIne ramakaDAM Adi ApIne tenI aprItino parihAra karavo joIe, jo zilpI kumAra hoya to tenI avasthAne ucita vastu Adi ApIne tenI aprItino parihAra karavo joIe, ane jo zilpI yuvA hoya to tene anurUpa bhogasAmagrI ApIne tadgata aprItino parihAra karavo joIe; ane A manoratho karatI vakhate zilpInI bAlAdi avasthAno anAdara karIne pratimAgata avasthAtrayanA ubhAvanathI zrAvaka dvArA manathI utthApana karAyelA=potAnA manathI utpanna karAyelA evA jinaavasthAtrayanA AzrayavALA zilpIgata dohado ramakaDAM Adi vastu zilpIne ApIne pUravA joIe. tethI e prApta thAya ke "A bAlazilpI che, mATe huM tene ramakaDAM ApuM evA manoratha vaDe ApavAthI bhagavAnanI bhakti thAya nahIM, paraMtu bhagavAnanI Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 jinabhaktivAtrizikA/zloka-13-14 mUrti ghaDanAra bAlazilpI ane bhagavAnanI bAlyAvasthA e baMneno abheda upacAra karIne bhagavAnanI bAlya avasthAne sAme rAkhIne te avasthAne anurUpa uttama evAM ramakaDAM Adi zilpIne ApavAM joIe, jethI bhagavAna pratyenI bhaktino prakarSa thAya ane zilpI pratyenI aprItinI saMbhAvanAno parihAra thAya ane prItipUrvaka te bAlAdi zilpI jinapratimAnA nirmANanI pravRtti kare. ahIM vizeSa e che ke zilpI bAla hoya to tene bAlane anurUpa ja sAmagrI ApavI joIe, ane te samaye bhagavAnanI bALaka avasthAne sAme rAkhIne zilpInA manoratho pUravA joIe; paraMtu bhagavAnanI traNe avasthAnuM bhAvana karIne bAla zilpIne traNe avasthAne anurUpa sAmagrI ApavAnI nathI. te rIte zilpI kumAra hoya to bhagavAnanI kumAra avasthAnuM bhAvana karIne zilpIne kumAraavasthAne anurUpa bhogasAmagrI ApavI joIe, ane zilpI yuvA hoya to bhagavAnanI yuvAvasthA bhAvana karIne zilpIne yuvAvasthAne anurUpa bhogasAmagrI ApavI joIe. sAmAnya rIte bAlazilpI hovAnI saMbhAvanA ochI hoya che, topaNa jema vajasvAmI bAlaavasthAmAM kuzAgrabuddhivALA hatA, tema koI zilpI bAlaavasthAmAM ja ati kuzAgrabuddhivALA hoya, ane pratimA ghaDavAnuM kArya karatA hoya to tevA bAlazilpIne paNa pratimAnirmANanuM kAma soMpavAmAM Ave. tethI bALa ke kumAra zilpInI sarvathA aprApti thatI nathI. I13mA avataraNikA - jema jinabiMba nirmANa karatI vakhate zilpIviSayaka aprItino parihAra karavo joIe, tema vizuddha bhAvapUrvaka vyAyArjita dhanathI jinabiMba nirmANa karavuM joIe. tethI jinabiMbanirmANamAM kevA prakArano vizuddha bhAva karavAno che ? te batAvavA arthe kahe che - bloka : svavittasthe'nyavitte tatpuNyAzaMsA vidhIyate / mantranyAso'rhato nAmnA svAhAntaH praNavAdikaH / / 14 / / Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 jinabhaktiAsiMcikA/zloka-14 manvayArtha :___ anyavitte svavittasthe savyakttino svavittamA praveza thathe chate tatpuNyAzaMsA= tenA puNyanI sAzaMsA vidhIyate-rAya cha=8Q dhana cha tara mAnAthI puzya thAmI' mevI sAzaMsA rAya cha, (mana) svAhAntaH svAhA saMtavANo praNavAdikaH prasava cha mAhima ne mevo arthAt 'OM' cha mahimA ne mevo mantranyAsaH maMtranyAsa arhato nAmnA-maratanA nAmathI vidhIyate rAya che. // 14 // Rasirtha : anyavittano svavittamAM praveza thaye chate, tenA puNyanI AzaMsA rAya cha, mane svAhA gaMtavAnI, prAva cha mAhimAM ne mevo'OM' che mAhimA rene mevo, bhAnyAsa matinA nAmathI rAya che. / / 14 / / TIs: svavittastha iti- svavittasthe kathaJcitsvadhanAntaHpraviSTe paravitte sati, tasya parasya puNyAzaMsA, atrasthAtparadhanAMzAt parasyApi puNyaM bhavatvitIcchArUpA vidhIyate, evaM hi parakIyavittena svavittAnupraviSTena puNyakaraNAnabhilASAd bhAvazuddhaM nyAyArjitaM vittaM bhavatIti / tadidamuktam - "yadyasya satkamanucitamiha vitte tasya tajjamiha puNyam / bhavatu zubhAzayakaraNAdityetad bhAvazuddhaM syAt" / / 1 / / iti / tathA'rhato'dhikRtasya nAmnA madhyagatena praNavAdikaH svAhAntazca mantranyAso vidhIyate, mananatrANahetutvenAsyaiva paramamantratvAt / yadAha - "mantranyAsazca tathA praNavanamaHpUrvakaM ca tannAma / mantraH paramo jJeyo mananatrANe hyato niyamAt" / / 1 / / iti / / 14 / / TImArtha : svavittasthe ..... niyamAt" / / iti / / svavittamA 2d=5s Nd svadhanamA aMta:praviSTa, paravita hote chate, atrastha paradhananA aMzathI=potAnA dhanamAM rahelA paradhananA aMzathI, 'parane paNa puNya thAo' e prakAranI IcchArUpa= Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 jinabhaktidvAtrizikA/zloka-14 paranA puNyanI AzaMsA karAya che. A rIte ja=svavita praviNa parakIya vitathI tene puNya thavAnI AzaMsA karI e rIte ja, svavitta anupraviSTa evA paravitta vaDe puNyakaraNano anabhilASa thavAthI bhAvazuddha vyAyArjita vita thAya che arthAt zrAvakanuM je vyAyAjita vitta che, te bhAvathI zuddha thAya che. te A kahevAyuM che - zlokanA pUrvArdhamAM je kahevAyuM te A SoDazaka-7/ 10mAM kahevAyuM che. "vya stha satsaM=jeTaluM jenA saMbaMdhI=jeTaluM jenA saMbaMdhI vitta che, te anuvitaMtra svIkAravA mATe ayogya che=prastuta jinabibanA nirmANamAM svIkAravA mATe ayogya che, (Ama chatAM) rUTa vire=mArA vittamAM koI rIte praviSTa che, rUDha=ahIM-biMbane karAvavAmAM tawRtenAthI utpanna thayeluM tenA dhanathI utpanna thayeluM, puSyapuNya tasya tene te vittanA svAmIne mag=thAo, kRti e prakArano zubhAzayarA=zubhAzaya karavAthI taAvyAyopArjita dhana bAvazuddha cA=bhAvazuddha thAya che." (SoDazaka7/10). rUti' uddharaNanI samAptimAM che. A rIte jinabiMbanirmANanI vidhi batAvyA pachI avazeSa vidhine batAvatAM kahe che - ane adhikRta arihaMtanA madhyagata nAmathI praNava AdivALo ane svAhAaMtavALo maMtra vyAsa karAya che; kema ke mananatrANanuM hetupaNuM hovAne kAraNe AnuM ja=13% pamAya svAhA' ItyAdirUpa maMtravyAsanuM ja, parama maMtrapaNuM che. je kAraNathI kahe che=je kAraNathI SoDazaka-7/11mAM kahe che - "ane maMtrayAsa karavo joIe=karAvavArUpe abhipreta evA jinabiMbamAM maMtrajAsa karavo joIe. ane praNava nama:pUrvaka, tenuM nAma karAtA evA biMbanuM RSabhAdi nAma, paramamaMtra jANavo. di=je kAraNathI ta:=AnAthI=praNava nama:pUrvaka jinanAmathI, niyamathI manana ane rakSaNa thAya che=jJAna ane rakSaNa thAya che." (SoDazaka-7/11) "ti' zabda uddharaNanI samAptimAM che. 14 gatrAtparadhanAMza-rasthApi' - ahIM 'pathI e kahevuM che ke svadhananA aMzathI mane puNya thAo, paraMtu paradhananA aMzathI parane paNa puNya thAo. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtriMzikA/zloka-14 37 noMdha :- SoDazaka-7/11 uddharaNamAM 'maMtranyAsabhya'no 'va' pAdapUrtimAM che ane 'tathA' zabda 'ane' arthamAM che. bhAvArtha : jinabiMba nirmANamAM vizuddhabhAva ane maMtranyAsa : jinagRha nirmANa karyA pachI zIghra jinabiMbanI pratiSThA karavI joIe, ema zloka-10mAM graMthakArazrIe kahyuM. tethI jinabiMbanA nirmANa pUrve zuM ucita kRtyo karavAM joIe ? te zloka-11 thI 13 sudhI batAvyuM. have jinabiMba nirmANa karAvatI vakhate koIka rIte anyanuM dhana potAnA dhanamAM praviSTa hoya, evA dhanathI jinabiMba nirmANa karAvavAmAM Ave tyAre zrAvake 'te dhanathI thanArA puNyanuM phaLa tene prApta thAo.' evo spaSTa vicAra karIne potAnA bhAvanI zuddhi karavI joIe, jethI paranA dhanathI puNya karavAno abhilASa thavAne kAraNe potAne zuddha bhAva pragaTe che, ane te zuddha bhAvathI yukta evA nyAyArjita vittathI jinapratimAnuM nirmANa thAya che. vaLI jinapratimAnuM nirmANa thatAM pUrve jinapratimAnA nirmANa arthe lAvelA Arasa Adi sanmukha besIne zrAvaka, praNava che AdimAM jene ane svAhA che aMte jene evo RSabhAdi bhagavAnanA nAmano maMtranyAsa kare che. tethI te vakhate je jJAnano upayoga che, te manana svarUpa che, ane te manananA pariNAmathI potAnuM saMsArasamudramAM rakSaNa thAya che. tethI te maMtra paramamaMtra bane che, ane vidhipUrvaka A maMtrano jApa karyA pachI jinapratimAnA nirmANanI pravRttino prAraMbha thAya che. ahIM vizeSa e che ke pratimAnirmANanA kAryanA prAraMbha pUrve karAtA maMtrajApamAM paNa mAtra maMtrano jApa karavAthI kalyANanI paraMparA prApta thatI nathI, paraMtu maMtranAM padonA arthano jJAtA hoya ane tadarthamAM upayukta hoya, tyAre te maMtrathI vizuddha koTIno adhyavasAya pragaTe che, ane tenAthI puNyabaMdha ane nirjarArUpa phaLanI prApti thAya che; kema ke RSabhAdi 24 tIrthaMkaronAM nAmo sAnvartha che. tethI vyutpattithI te nAmano artha vicArIe to jemaNe mohano jaya karyo che, evA RSabhAdi tIrthaMkaronI upasthiti thAya che, ane temanA svarUpamAM upayukta Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-14-15 mana jJAnasvarUpa che, ane te upayogathI karmanI nirjarA ane puNyAnubaMdhI puNyano saMcaya thAya che. tethI saMsAramAM durgatiothI zrAvakanuM rakSaNa thAya che. mATe '3jha 28SamA svITI' ityAdi jApa karAya che, tene paramamaMtra kahela che. I14 avataraNikA : pratimAnA nirmANa pUrve maMtravyAsa karavo joIe, ema zloka-14mAM batAvyuM. have pratimAnuM nirmANa karavAnI sAmagrIrUpa suvarNathI ke ratnathI bhagavAnanI pratimAnA nirmANanI vizeSatA nathI, paraMtu pratimAnuM nirmANa karAvanAra zrAvakanA bhAvathI pratimAmAM vizeSatA che, te batAvavA arthe kahe che - zloka :hemAdinA vizeSastu na bimbe kintu bhAvataH / ceSTayA sa zubho bhaktyA tantroktasmRtimUlayA / / 15 / / anvayArtha: tu=vaLI mahinA=suvarNa AdithI vikhe jinapratimAmAM vizeSa =vizeSa nathI vi7=paraMtu mAvataH-pariNAmathI vizeSa che : =te pariNAma tannoskRtimUrtayA mA veDhA= zAstramAM kahelI vidhinuM smaraNa che mULamAM jene evI bhaktiyukta pravRttithI mA=zubha thAya che. I1pA zlokArca - vaLI suvarNa AdithI jinapratimAmAM vizeSa nathI, paraMtu pariNAmathI vizeSa che. te pariNAma, zAstramAM kahelI vidhinuM smaraNa che mULamAM jene evI bhaktiyukta pravRttithI zubha thAya che. II15ll TIkA : hemAdineti- hema suvarNamAdinA ratnAdigrahaH, tena tu na vizeSaH kazcana bimbe, kintu bhAvataH pariNAmAt, sa-pariNAmaH, tantroktasmRtimUlayA AgamavacanasmaraNapUrvikayA, ceSTayA pravRttyA, zubho bhavati, bhaktibahumAnavinayAdiliGgAnAmAgamAnusaraNamUlatvAt / tadidamAha - Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-15 "bimbaM mahat surUpaM kanakAdimayazca yaH khalu vizeSaH / nAsmAtphalaM viziSTaM bhavati tu tadihAzayavizeSAt / / 1 / / AgamatantraH satataM tadvadbhaktyAdiliGgasaMsiddhaH / veSTAyAM taskRtimAnuM zasta: vatvazavizeSa:" ArA rUti sArA TIkArca - Trena suvAvinA ..... vizeSa:" . rUti | hema=suvarNa, "mari' zabdamAM rahelA 'ri' zabdathI ratnAdinuM grahaNa karavuM. tenAthI vaLI= hemAdithI vaLI, biMbamAM koI vizeSa nathI, paraMtu bhAvathI pariNAmathI=pariNAmathI vizeSa che. te=pariNAma, tatrokta-smRti-mULa ceSTAthI=AgamavacananA smaraNapUrvakanI pravRttithI, zubha thAya che, kema ke bhakti, bahumAna, viyAdi guNonuM AgamAnusaraNamalapaNuM che arthAt AgamaanusaraNamUlaka pravRttithI bhakti, bahumAna, vinayAdi guNonI prApti che. te A kahevAyuM che=zlokamAM je kahevAyuM te A, SoDazaka-7, zloka12-13mAM kahevAyuM che - biba moTuM, suMdara rUpavALuM ane suvarNAdimaya che, ya: =je A vizeSa:=vizeSa che=bAhya vastugata suvarNAdirUpa vizeSa che, enAthI viziSTa phaLa nathI. vaLI te viziSTa phaLa, ahIM=pratimAnirmANanA prakramamAM, AzayavizeSathI che." (SoDazaka-7/12) ane te AzayavizeSa batAve che - "tadvAnanI bhakti Adi liMgathI saMsiddha AgamAnusArI karanArA puruSanI bhakti vagere cihnothI nizcita ceSTAmAM=pravRttimAM, AgamanI vidhinA smaraNavALo, satata Agamane anusaranAro evo AzayavizeSa prazasta che." (SoDazaka-7/13) ti' zabda uddharaNanI samAptimAM che. 1pA. bhAvArthajinabiMba nirmANamAM suvarNAdi dravyathI nahIM paNa bhAvathI vizeSatA : pratimAnA nirmANamAM "A suvarNanI pratimAnuM nirmANa che ke A ratnanI pratimAnuM nirmANa che tenAthI nirjarArUpa phaLano vizeSa nathI; paraMtu jinabiMba Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 jinabhaktiAsiMzikA/zloka-1pa nirmANa karanAra zrAvakanA pariNAmathI nirjarArUpa phaLano vizeSa che, ane te pariNAma zAstramAM kahelI vidhinA smaraNapUrvaka karAtI ceSTAthI zubha thAya che; kema ke pratimAnirmANakALamAM AgamAnusArI pravRtti karavAmAM Ave to bhagavAnanI bhakti, bhagavAnanA guNonuM bahumAna ane bhagavAna pratyenA vinayAdi bhAvo pragaTa thAya che, anyathA bhakti-bahumAnAdi bhAvo pragaTa thatA nathI. tethI biMba nirmANa karanAra je zrAvaka AgamavacananA smaraNapUrvaka sarva kriyAo kare che, tenA cittamAM je prakAranI bhagavAnanI bhakti, je prakAranuM bhagavAnanA vacananuM bahumAna ane je prakAranA bhagavAna pratyenA vinayAdi bhAvo varte che, tevA prakAranA uttama bhAvo suvarNAdithI pratimA nirmANa karanAra arthAt AgamavidhithI nirapekSa suvarNAdithI pratimA nirmANa karanAra paNa zrAvakanA cittamAM thatA nathI. joke Agama vidhi anusAra jinabiMba nirmANa karanAra zrAvaka potAnA bhAvanA atizayane AdhAna karavA arthe zakti hoya to avazya suvarNAdinuM jinabiMba kare, paraMtu suvarNAdinI zakti hovA chatAM, Arasa AdinI pratimA karAve to te prakAranA bhakti Adi bhAvono prakarSa thato nathI. ahIM vizeSa e che ke je zrAvaka jinabiMba nirmANa karatI vakhate zAstramAM je vidhi kahI che, tenuM smaraNa karIne tadanusAra jinabiMbanirmANanI pravRttimAM udyamavALA che, te zrAvakanA haiyAmAM vidhinA smaraNakALamAM vidhine batAvanArA bhagavAna pratye bhakti thAya che arthAt "A vItarAganA vacanAnusAra pravRtti karIne huM paNa vItarAgabhAvane pAmuM', e prakArano bhaktino Azaya pragaTe che, ane vidhinA smaraNapUrvaka karAtI kriyAnA kALamAM upasthita thayelA vItarAganA guNomAM bahumAnano bhAva varte che arthAt "bhagavAnamAM je guNo varte che, te guNo ja mAre prApta karavA che', e prakArano guNo pratyenA pakSapAtanA bhAvarUpa bahumAnabhAva varte che, ane te guNono AvirbhAva karavA mATe je kaMI aMtaraMga yatna thAya che, te bhagavAna pratyenA vinayano pariNAma che; kema ke guNone abhimukha pariNAma thavAthI karmonuM vinayana thAya che, ane je pravRttithI karmonuM vinayana thAya te vinaya kahevAya, e prakAranI "vinaya' zabdanI vyutpatti che; vaLI je zrAvako AgamanA anusaraNapUrvaka bibanirmANanI pravRtti karatA nathI, Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 jinabhaktidvAtrizikA/zloka-15-16 paraMtu mAtra zreSTha koTInI jinapratimA karAvavI che, teTalA vikalpathI suvarNa ke ratnAdinI pratimAnuM nirmANa karAve che, teomAM tevA prakAranA uttama bhAvo nahIM hovAthI vizeSa nirjarAnI prApti thatI nathI. II1paNA avataraNikA : zloka-15mAM kahyuM ke bibanirmANamAM bhAvathI nirjarArUpa phaLano vizeSa che, suvarNAdithI nathI. tethI have je zrAvako, pUrvazlokamAM batAvyA evA prakAranA bhAvathI jinabiMba nirmANa karAve che, ane je zrAvako evA prakAranA bhAvothI jinabiMba nirmANa karAvI zakatA nathI, chatAM bhagavAna pratyenI bhaktinA kAraNe suvarNAdithI jinabiMba karAve che, te baMnenA bibanirmANamAM nAmathI ane phaLathI zuM bheda che ? te batAvavA arthe kahe che - zloka : lokottaramidaM zeyamitthaM yad bimbakAraNam / mokSadaM laukikaM cAnyat kuryAdabhyudayaM phalam / / 16 / / anvayArtha: tyaM A rIte zloka-11thI 15mAM jinapratimAnA nirmANanI je zAstravidhi batAvI e rIte, je vizvariSnabiMbanuM karAvavuM DhaMtrae tovottara lokottara (=ane) mokSadaM mokSane denAruM va--jANavuM, cAnya--ane aca=uktathI viparItakazAstravidhithI viparIta zAstravidhithI viparIta biMbanuM karAvavuM novi kamyu laukika laukika chatuM abhyadaya phaLane 3 =kare che. ll16 zlokArdha : A rIte zloka-11thI 15mAM jinapratimAnA nirmANanI je zAstravidhi batAvI e rIte, je biMbanuM karAvavuM e lokotara (ane) mokSane denAruM jANavuM, ane anya zAstravidhithI viparIta, biMbanuM karAvavuM, lokika chatuM abhyadaya phaLane kare che. [1] Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 jinabhaktihAviMzikA/zloka-16 TIkAH__ lokottaramiti-itthamAgamoktavidhismRtigarbhaceSTAzuddhana, yad bimbakAraNam, idaM lokottaraM mokSadaM ca jJAtavyam, anyacca-uktaviparItaM ca, bimbakAraNaM laukikaM sadabhyudayaM phalaM kuryAt / pUrvasminnabhyudayasyAnuSaGgikatvaM, atra ca mukhyatvamiti vizeSaH / tadidamuktaM - "evaMvidhena yad bimbakAraNaM tadvadanti samayavidaH / lokottaramanyadato laukikamabhyudayasAraM ca / / 1 / / lokottaraM tu nirvANasAdhakaM paramaphalamihAzritya / amyuyoDa idi para mavati taMtrInuSaNa" ArA gaddA TIkArya : rUsthamAno nuSaNa" A rIte=pUrvamAM kahyuM e rIte jinabiMba karAvavuM arthAt Agamokta vidhinuM smaraNa che garbhamAM jene evI ceSTAthI zuddha evA bhAva vaDe je jinabiMbanuM karAvavuM, rUvaMtrae, lokottara ane mokSane denAruM jANavuM, ane aca=ane uktathI viparIta, jinabiMbanuM karAvavuM, arthAt AgamoktavidhinI smRti vinA mAtra bhagavAnanI bhaktinA AzayathI biMbanuM karAvavuM, laukika chatuM abhyadaya phaLane kare che. pUrvamAM lokottara bibanirmANamAM, abhyadayanuM AnuSaMgikapaNuM che, ane ahIM laukika bibanirmANamAM, mukhyapaNuM che abhyadayanuM mukhyapaNuM che, e prakArano vizeSa che=bheda che. te A kahevAyuM che=zlokamAM je kahevAyuM te SoDazaka-7, zloka-1415mAM kahevAyuM che. "AvA prakAranA AzayathI=pUrvamAM kahevAyelA zAstravidhi anusAra karavAnA AzayathI, je jinabiMbanuM karAvavuM te lokottara, AnAthI anyatrazAstrokta vidhithI viparIta, laukika ane abhyadayasAravALuM zAstranA jANanArAo kahe che." (SoDazaka7/14) Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 jinabhaktidvAtriMzikA/zloka-16 "vaLI ahIM jinabibanirmANamAM, paramaphaLane AzrayIne=mukhya uddezya phaLane AzrayIne lokottara, nirvANasAdhaka che. vaLI ahIM=lokottara jinabiMbanirmANamAM, anuSaMgathI abhyudaya paNa parama thAya che." (SoDazaka-7/15) bhAvArtha: (i) zAstravidhi anusAra jinabiMba karAvaNa lokottara ane mokSadAyaka :(ii) zAstravidhithI viparIta jinabiMba karAvaNa laukika ane abhyudaya phaLadAyaka : pUrvamAM batAvyuM e vidhi anusAra koI zrAvaka jinapratimA nirmANa karAvatA hoya tyAre zAstramAM kahelI vidhinuM smaraNa kare, ane te smaraNathI niyaMtrita jinapratimAnirmANa viSayaka pravRtti kare, ane te pravRttithI zuddha evA bhAvathI je biMbanuM karAvaNa che, te lokottara che arthAt lokottara evA bhagavAnanA vacanAnusAra hovAthI loko na samajI zake tevA prakAranI kriyArUpa che. mATe lokottara che ane mokSane denAruM che arthAt A zuddha bhAva prakarSane pAmIne sarva karmarahita avasthAne prApta karAvanAro che. AnAthI anya rIte je jinabiMbanuM karAvavuM te zAstravidhinA smaraNathI niyaMtrita nahIM hovAne kAraNe laukika che arthAt "A sAruM kArya che mATe karavuM joIe" ema loko kahe che, tema 'A jinapratimAnuM nirmANa sAruM kArya che, mATe svazakti anusAra suvarNAdi uttama dravyothI mAre nirmANa karAvavuM joIe', evI lokabuddhi anusAra nirmANa karAve che, tethI laukika che; ane bhagavAna pratyenI kAMIka bhaktithI prayukta che, tethI abhyudayaphaLavALuM che; kema ke jinabiMbanirmANano viSaya bhagavAnanI bhakti che. lokottara jinabiMbanirmANamAM abhyudaya AnuSaMgika che. tethI e prApta thAya ke lokottara jinabiMba nirmANa karAvanAra zrAvaka jinabiMba nirmANakALamAM vidhinA smaraNathI sadA vItarAgane smaraNamAM rAkhe che, ane vItarAga dvArA batAvAyela A vidhi kaI rIte bhAvastavanI prAptirUpa nirapekSaAjJAkaraNanuM= sarvaviratisaMyamanuM, kAraNa che, tenI smRtipUrvaka nirapekSaAjJAkaraNanI zaktino Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 jinabhaktivAviMzikA/zloka-16-17 saMcaya thAya te rIte sarva vidhimAM udyama kare che. tethI A dravyastava bhAvastavanI prAptinA kramathI mokSanuM kAraNa che, chatAM mokSanI prApti sudhInI zaktino saMcaya na thAya tyAM sudhI AnuSaMgikarUpe svargAdi prAptinuM kAraNa bane tevuM A lokottara jinabiMba karAvaNa che; ane laukika jinabiMbanirmANamAM mukhyapaNe abhyadaya che. tethI tevuM biMba nirmANa karAvanAra sAdhaka devabhava ane manuSyabhava pAmIne viveka vizeSane prApta karaze, tyAre mokSa arthe paNa udyama karaze, tevA prakArano vizeSa puNyabaMdha kare che. tethI laukika jinabiMbanirmANamAM abhyadaya mukhya che, ane abhyadayanA prakarSa dvArA vivekanI prApti thaze tyAre paraMparAe mokSanI prAptinuM kAraNa banaze. mATe laukika jinabiMbanirmANa abhyadayanI pradhAnatAvALuM che. ahIM vizeSa e che ke lokottara jinabiMbanirmANamAM je AnuSaMgika abhyadaya thAya che, te laukika jinabiMbanirmANa karatAM zreSTha koTIno hoya che. tethI lokottara jinabiMba nirmANa karAvanAra zrAvaka mokSamAM na jAya tyAM sudhI devabhava ke manuSyabhavane pAmaze, te paNa ghaNA uttama koTInI zaktivALo ane samRddhivALo haze; kema ke lokottama puruSa evA bhagavAnanI bhaktikALamAM thayelA uttama adhyavasAyathI AnuSaMgika rIte baMdhAyeluM puNya paNa viziSTa koTInI nirmaLatAvALuM hoya che. vaLI laukika jinabiMbanirmANakALamAM mukhyarUpe abhyadayane anukULa puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya che, topaNa lokottara biMbanirmANakALamAM AnuSaMgika baMdhAtA puNyAnubaMdhI puNya karatAM te hinakakSAnuM puNyAnubaMdhI puNya che. tethI laukika biMbanirmANakALamAM baMdhAtuM puNyAnubaMdhI puNya mukhya hovA chatAM paNa tevuM zreSTha nathI, jevuM zreSTha lokottara biMbanirmANakALamAM hoya che. AvA avataraNikA : jinAlaya nirmANa pachI jinabiMbanirmANanI vidhi batAvI ane biMbanirmANa karyA pachI pratimAnI pratiSThA karavAmAM Ave che-pratimAmAM upacArathI paramAtmAnA svarUpanuM pratiSThApana karavAmAM Ave che. tethI have biba niSpanna karyA pachI pratiSThA karavA arthe zuM vidhi che ? te batAve che - Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 jinabhaktidvAciMzikA/bloka-17 Pcs: itthaM niSpatrabiMbasya pratiSThAptaistridhoditA / dinebhyo'rvAgdazabhyastu vyaktikSetramahAhvayAH / / 17 / / manvayArtha : itthaM mA zatapUrvamA dhuM meM pramAe zastravidhinI smRtipUrva nipratimAnimAnI pravRtti ravAmAM Ave me zata, niSpannabimbasya=4E thayelA laMpanI dazabhyastu dinebhyo'rvAg=A EsanI 22 vyaktikSetramahAhvayAH vyati, kSetra sane mahAnAbhavAmI pratiSThA pratiSThA aaptaistridhoditaaAptapuruSo vaDe traNa prakAranI kahevAI che. NI17nA zloArtha : A rIte niSpanna thayelA biMbanI daza ja divasanI aMdara vyakti, kSetra ane mahAnAmavALI pratiSThA AptapuruSo vaDe traNa prakAranI kahevAI che. ||17|| TI : itthamiti-itthamuktavidhinA, niSpannasya bimbasya pratiSThA AptaiH ziSTaH, tridhA uditA, dazabhyastu-dazabhya eva dinebhyo'rvAk, 'dazadivasAbhyantarataH' ityukteH / vyaktikSetramahAhvayAH vyaktipratiSThA kSetrapratiSThA mahApratiSThA ceti / tatra vartamAnasya tIrthakRtaH pratiSThA vyaktipratiSThA / RSabhAdicaturviMzatitIrthakRtAM pratiSThA ca kSetrapratiSThA / saptatyadhikazatajinapratiSThA ca sarvakSetrApekSayA mahApratiSThA / tadAha - "vyaktyAkhyA khalvekA kSetrAkhyA cA'parA mahAkhyA ca / yastIrthakRdyadA kila tasya tadAdyeti samayavidaH / / 1 / / (SoDazaka-8/2) RSabhAdyAnAM tu tathA sarveSAmeva madhyamA jJeyA / saptatyadhikazatasya tu carameha mahApratiSTheti" / / 2 / / (SoDazaka-8/3) / / 17 / / Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 jinabhaktidvAtrizikA/zloka-17 TIkArya : tyamurtividhinA ... mahApratiSThati" | || A rIte niSpanna thayela biMbanI uparamAM vidhi batAvI e rIte niSpanna thayela biMbanI, pratiSThA AptapuruSo vaDeHziSTa puruSo vaDe, traNa prakAranI kahevAI che. vaLI A pratiSThA keTalA divasanI aMdara karavI joIe ? te spaSTa karavA arthe kahe che - daza ja divasanI aMdara jinAlayamAM biMbanI pratiSThA karavI joIe, ema avaya che; kema ke "daza divasanA atyaMtarathI thavI joIe." e prakAre zAstravacananI ukti che. traNa prakAranI pratiSThA kaI che ? te spaSTa kare che - vyakti, kSetra ane mahAnAmavALI vyaktipratiSThA, kSetrapratiSThA ane mahApratiSThA e traNa prakAranI pratiSThA che, ema avaya che. "tti' zabda kathananI samAptimAM che. tyAM traNa prakAranI pratiSThAmAM, vartamAna tIrthaMkaranI pratiSThA vyaktipratiSThA che, RSabhAdi 24 tIrthakaronI pratiSThA kSetrapratiSThA che ane 170 tIrthakaronI pratiSThA sarva kSetronI apekSAe mahApratiSThA che. tene kahe che traNa prakAranI pratiSThA che tene SoDazaka-8 zloka-2-3mAM kahe che - "eka vyakti nAmanI pratiSThA che, bIjI kSetra nAmanI pratiSThA che ane trIjI mahAnAmanI pratiSThA che. je tIrthaMkara yahA=je kALamAM vartamAna tIrthAdhipati che, tenI te kALamAM Ave che=vyaktipratiSThA che. e pramANe AgamanA jANanArAo kahe che." (SoDazaka-8(2) vaLI ahIM=pratiSThAnA viSayamAM tathA=te rUpe=je rUpe vyaktipratiSThA che te rUpe RSabhAdi sarva ja tIrthakaronI pratiSThA, madhyama jANavInnakSetra nAmanI pratiSThA jANavI. vaLI 170 tIrthakaronI pratiSThA carama mahApratiSThA jANavI." (SoDazaka-8-3) I17nA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 jinabhaktihAviMzikA/bloka-18 avataraNikA : zloka-17mAM kahyuM ke jinabiMba nirmANa thayA pachI 10 divasanI aMdara pratiSThA karAvavI joIe. tethI jinabiMbamAM karAtI pratiSThA zuM che ? te spaSTa karavA arthe kahe che - bloka : devoddezena mukhyeyamAtmanyevAtmano dhiyaH / sthApye samarasApatterupacArAd bahiH punaH / / 18 / / anvayArtha - levAdezana=devanA uddezathI=mukhya devane uddezarUpe viSaya karIne mAtmavatra AtmAmAM ja=pratimA karAvanAra zrAvakanA AtmAmAM ja sAtmino viya rUya--potAnI buddhinI AFpotAnI vItarAgatvAdi guNane avagAhana karanArI evI buddhinI pratiSThA mu=mukhya che=nirupacarita che arthAt nirupacarita pratiSThA che; kema ke thANe samarasattera =sthApya evA vItarAgaviSayaka samarasanI prApti cheHsthApya evA vItarAgaviSayaka pratimAne karAvanAra zrAvakanA cittamAM=samAna bhAvanI prApti che. punaH=vaLI savAra upacArathI vaMdi=bahAramAM che-pratimAmAM pratiSThA che. ll18 zlokArca - devanA uddezathI mukhya devane uddeza karIne, AtmAmAM ja=pratimA karAvanAra zrAvakanA AtmAmAM ja, potAnI buddhinI A potAnI vItarAgatAdi guNane avagAhana karanArI buddhinI pratiSThA, mukhya che=nirupayarita pratiSThA che; kema ke sthApya evA vItarAgaviSayaka samAnabhAvanI prAti che. vaLI upacArathI bahAramAM che=upacArathI pratimAmAM pratiSThA che. II18ll TIkA : devoddezeneti-devoddezena-mukhyadevamuddezyatayA viSayIkRtya, Atmanyeva= kArayitaryeva, AtmanaH svasya, dhiyo vItarAgatvAdiguNAvagAhinyAH mukhyA= Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 jinabhaktiAsiMzikAzloka-18 nirupacaritA, iyaM-pratiSThA, svArthAbAdhAtpratiSThAkarmaNA vacananItyA svabhAvasyaiva sthApanA / tadidamuktaM - "bhavati ca khalu pratiSThA nijabhAvasyaiva devatoddezAt / svAtmanyeva paraM yat sthApanamiha vacananItyocceH" / / 1 / / __ (SoDazaka-8/4) iti / tatheta eva sthApye vItarAge samarasApatteH, vacanAnalakriyAdagdhakarmamalasyAtmano vItarAgatvalakSaNasvarNabhAvApattirUpaparamapratiSThAyA hetutvAdapyasya mukhyatvam / yadAha"bIjamidaM paramaM yatparamAyA eva samarasApatteH / sthApyena tadapi mukhyA hantaiSaiveti vijJeyA" / / 1 / / (SoDazaka-8/5) iti / tathA - "bhAvarasendrAttu tato mahodayAjjIvatAmrarUpasya / kAlena bhavati paramA'pratibaddhA siddhakAJcanatA / / 1 / / vacanAnalakriyAtaH karmendhanadAhato yatazcaiSA / itikartavyatayAtaH saphalaiSApyatra bhAvavidhau" / / 2 / / (ssoddshk-8/8-9)||18|| ToDArtha : devoddezena ..... bhAvavidhau" / / / / vinA dezathI bhusya vane uddeshy5||35 viSaya karIne arthAt je bhagavAnanI pratimA nirmANa karAI che te bhagavAnarUpa mukhya devane potAnA AtmAmAM sthApana karavAnA uddezyapaNAthI viSaya karIne, AtmAmAM ja=kArayitamAM ja=jinapratimA karAvanAra zrAvakamAM ja, AtmAnI buddhinI A=potAnI vItarAgatyAdi guNane avagAhana karanArI buddhinI pratiSThA, mukhya che=nirupacarita che=nirupacarita pratiSThA che. nirupacarita pratiSThAnuM svarUpa batAvyuM teno phalitArtha kahe che - svamAM arthano abAdha hovAne kAraNepotAnA AtmAmAM paramAtmA sadaza svarUparUpa arthano abAdha hovAne kAraNe, vacananItithI pratiSThAkarma Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-18 dvArA=zAstravacananI nItithI pratiSThAnI kriyA dvArA, svabhAvanI ja sthApanA che potAnA AtmAmAM potAnA svabhAvanI ja sthApatA che arthAt potAnA AtmAmAM potAnA svabhAvano AvirbhAva nathI, paraMtu vItarAga sadaza mAro je svabhAva che te svabhAvane mAre pragaTa karavo che' mATe tene pragaTa karavAnA lakSyarUpe potAnA AtmAmAM jJAnanA upayogarUpe paramAtmAnA svabhAvanI ja sthApanA che. te A kahevAyuM che=zlokanA pUrvArdhamAM je kahevAyuM te A SoDazaka8/4mAM kahevAyuM che - mata .. 3LeH || "devatAne uddezIne potAnA AtmAmAM ja nija bhAvanI ja pratiSThA che. je kAraNathI ahIM=pratiSThAnA kAryamAM, vacananItithI atyaMta parama sthApana che=mukhya sthApana che." SoDazakanA uddharaNamAM "vastu vAkyAlaMkAramAM che. ti' uddharaNanI samAptimAM che. tathA ..... ane DUta =AnAthI ja=mukhya devatAne uddezIne AtmAmAM AtmAnI buddhinI pratiSThA karI enAthI ja, sthApya evA vItarAgaviSayaka= je tIrthaMkarAdine uddezIne pratiSThA karAya che te tIrthaMkara potAnA AtmAmAM sthApya che tevA sthApya vItarAgaviSayaka, samarasanI prApti hovAthI=pratimAne karAvanAra zrAvakanA cittamAM vItarAgaviSayaka samarasatI prApti hovAthI, A pratiSThA mukhya che=nirupacarita che, ema pUrvanI sAthe anvaya che. vaLI anya rIte paNa A pratiSThAnuM mukhyapaNuM che. te spaSTa kare che -- vacanarUpa agninI kriyAthI zAstravacanathI janya zrutajJAnarUpa agninI kriyAthI zAstravacanAnusAra kriyAthI, dagdha karmamaLavALA evA AtmAnuM baLI gayelA karmamaLavALA evA AtmAnuM, vItarAgatalakSaNa svarNabhAvanI prAptirUpa paramapratiSThA svarUpa kAryanuM hetupaNuM hovAthI paNa AnuM mukhyapaNuM che=mukhya devatAne uddezIne AtmAmAM je pratiSThA karI te pratiSThAnuM mukhyapaNuM cheH nirupacaritapaNuM che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-18 je kAraNathI kahe che=je kAraNathI SoDazaka-8, zloka-pamAM kahe che - vImidaM ... vijJayA | "je kAraNathI parama evI samarasa ApattinuM=vItarAga ane sarvajJa thavArUpa paramAtmAnI sAthe ekatAnI prAptirUpa samApatinuM, A parama bIja che-paramAtmAne uddezIne AtmAmAM karAyelI pratiSThA parama kAraNa che; thANenApa tasthApyanI sAthe paNa te=bibanI sAthe paNa bAhya upacAra dvArA te bhAvanuM sthApana arthAt bibanI sAthe paNa bAhya upacAra dvArA potAnA AtmAmAM karAyelA bhAvanuM pratimAmAM sthApana, ukta samApattinuM bIja che=vItarAga sarvajJa thavArUpa samApattinuM bIja che, ethI karIne A ja=nija bhAvanI pratiSThA ja, mukhya ja=nirupacarita ja, jANavI." ane, mavirasendrA ... vAgyenatA || "pAvaralendrAnu tato vaLI bhAvarasendra jevA tenAthI mukhya devatAnA svarUpanA AlaMbanavALA evA bhAvaraseja jevA tenAthI, mahodayatvi=mahodayanA kAraNe=puNyAnubaMdhI puNya svarUpa mahodayanA kAraNe, nIvatAmraparya-jIvanA tAmrarUpa bhAvanI kAjona= kALathI=keTalAka kALathI, paramAgaprativA siddhalSyanatA=prakRSTa apratibaddha evI siddhabhAvarUpa suvarNatA mavati=thAya che. (SoDazaka-8/8). SoDazaka-8/8mAM kahyuM e kevala bhAvavyApAra che. have zAstrAdivyApAra ane zAstrAnusArI kriyAnA vyApArane kahe che - vavanAnana ... bhAvathI I. "vacanarUpa analakriyAthI-Agama ja agni tenI niyata vidhinA vyApArarUpa kriyAthI, karmaIMdhanano dAha thato hovAne kAraNe, je kAraNathI uSA-AkasiddhakAMcanatA, thAya che gata =e hetuthI, atra=ahIM=prakramamAM=pratiSThAnA prakramamAM, aSA pa=A paNa=bibagata pratiSThA paNa, bhAvavidhimAM=bhAvanI sahakAritAmAM itikartavyatAthI sahita=vacanakriyArUpapaNuM hovAne kAraNe IMdhana-prakSepa-kalpa zubhavyApArarUpa ItikartavyatAthI sahita, saphaLa che." (SoDazaka-89) 18 noMdha :- zlokamAM mAtmajova' zabda che teno artha TIkAmAM 'rativa'karyo. tethI pratiSThA karanAra AcAryanuM grahaNa na thAya, paraMtu pratiSThA karAvanAra ke jinabiMba karAvanAra zrAvakanuM ja grahaNa thaI zake. jema zloka-11mAM zApitR ane vaijJAnika'nuM Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa1 jinabhaktihAviMzikA/zloka-18 citta nAza na thAya te sthAnamAM jhAyaDra' zabdathI pratimA karAvanAra zrAvakanuM grahaNa karela, ane 'vaijJAnika' zabdathI pratimA karanAra zilpIne grahaNa karela. tema ahIM paNa pratiSThA karAvanAra zrAvakanuM grahaNa thaI zake, tethI te pramANe artha karela che. vizeSa bahuzruto vicAre. bhAvArtha :AtmAmAM mukhya pratiSThA - pUrvazlokamAM kahyuM ke niSpanna thayelA bibanI 10 divasanI aMdara pratiSThA karavI joIe. tethI have pratiSThA zuM che ? ane temAM mukhya pratiSThA kaI che ? ane upacArathI pratiSThA kaI che ? tene spaSTa karatAM kahe che - mukhya pratiSThA : je tIrthaMkaranI pratimA nirmANa karavAmAM AvI hoya te mukhya deva che, ane temane uddezyapaNArUpe viSaya karIne pratiSThA karAvanAra zrAvaka potAnA AtmAmAM vItarAgatvAdi guNonuM avagAhana karanArI buddhi kare te mukhya pratiSThA che; kema ke potAnA AtmAmAM te bhAvono abAdha hovAne kAraNe arthAtu potAnA AtmAmAM vItarAgatAdi bhAvo zaktirUpe vidyamAna hovAne kAraNe, zAstravacana anusAra svaAtmAmAM pratiSThAnI kriyA dvArA svabhAvanI ja sthApanA thAya che. Azaya e che ke tIrthakaranA AtmAmAM je vItarAgatAdi bhAvo che te ja vItarAgatAdi bhAvo pratiSThA karAvanAra zrAvakanA AtmAmAM karmathI tirohita avasthArUpe vidyamAna che, ane pratiSThAnI kriyAthI pratiSThA karAvanAra zrAvakano upayoga te bhAvonI sAthe tanmaya bhAvarUpe thAya che. tethI pratiSThAkALamAM vItarAganA guNone avagAhana karanAro zrAvakano potAno upayoga zrAvakanA potAnA AtmAmAM vItarAganA svarUpanuM pratiSThApana kare che arthAt te upayoga vItarAgatAno AvirbhAva karato nathI, paraMtu vItarAgatAnA AvirbhAvane anukULa evA abhimukhabhAvane pragaTa kare che. mATe pratiSThA karAvanAra zrAvakanA AtmAmAM paramAtmAnA svarUpanI mukhya pratiSThA che; ane temAM mukti Ape che ke zrAvakanA cittamAM pratiSThAnI kriyAthI sthApya evA vItarAgaviSayaka samarasanI prApti che arthAtu vitarAgamAM jema vItarAgatAno bhAva varte che, tema zrAvakanA haiyAmAM Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para jinabhaktidvAtrizikA/bloka-18 vitarAganA guNone sparzanAro upayoga varte che. tethI vItarAgatAnA bhAvo sAthe kaMIka sadaza evo samAna rasa varte che. vaLI zrAvakanA AtmAmAM vItarAgatyAdi guNonuM avagAhana karanArI buddhi mukhya pratiSThA che, temAM anya yukti Ape che -- zrAvaka zAstravacanAnusAra pratiSThAnI kriyAmAM pravRtta che tyAre, te zrAvakamAM bhagavAnanA vacanAnusAra zrutajJAnano upayoga varte che, ane te zrutajJAnarUpI agninI kriyA che arthAt te zrutajJAnathI niyaMtrita pratiSThAnI kriyA varte che; ane jema agnimAM IMdhanane nAkhavAmAM Ave to te agninI kriyAthI IMdhana baLe che, tema zrutajJAnarUpa agninI kriyAthI AtmAmAM rahelA karmarUpI iMdhanano dAha thAya che, ane AtmA karmamalathI kaMIka mukta thAya che; ane AvA karmamalathI kaMIka mukta AtmAnuM pUrNa mukta thavuM te paramapratiSThA che, ane te paramapratiSThAne hetupaNuM mukhya pratiSThAmAM che arthAt AtmA vItarAga thaze te svarUpa svarNabhAvanI prAptirUpa paramapratiSThAnuM hatupaNuM mukhya pratiSThAmAM che arthAt zAstrAnusArI kriyA karavAthI je malanI zuddhi thaI te prakarSane pAmIne vItarAgabhAvanI prApti karAvaze. temAM zrAvakanA AtmAmAM thayelI pratiSThAnuM hetupaNuM che. mATe pratiSThA karAvanAra zrAvakanA haiyAmAM vItarAgatAnuM avagAhana karanArI buddhinI sthApanA te mukhya pratiSThA che. A kathanamAM sAkSIrUpe SoDazaka'nA uddharaNo ApyA, teno bhAva A pramANe che - vInavuiM ..... pratiSThA vakhate zrAvaka svaAtmAmAM paramAtmAnA guNone avagAhana karanArI buddhi kare che, te buddhi parama samarasanI prAptinuM bIja che arthAt vItarAgatA, sarvajJatA Adi bhAvarUpa parama samarasanI prAptinuM kAraNa che; tema sthApyanI sAthe paNa bAhya upacAra dvArA zrAvakanA te bhAvonuM biMbamAM sthApana, parama samarasanI prAptinuM kAraNa che; kema ke zrAvaka jyAre potAnA te bhAvone sthApya evI pratimAmAM upacArathI AropaNa kare che, tenA kAraNe pratimAne joIne "mukhya devane avalaMbIne je bhAvo mArA haiyAmAM meM karyA hatA, te bhAvothI yukta A pratimA che" tevI buddhi thAya che, ane te pratimAmAM je Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktiAsiMzikA/zloka-18 53 bhakti thAya che te bhaktinA baLathI te zrAvaka krame karIne vItarAga-sarvajJa thaze. tethI pratimAmAM upacArathI sthApana karAyelI vItarAgatAne avagAhana karanArI buddhi paramapratiSThAno hetu che, ane teno hetu A mukhya pratiSThA che, tethI zrAvakanA haiyAmAM vItarAgatAne avagAhana karanArI buddhi ja anupacarita pratiSThA che. (SoDazaka-85) mavarasetu' .... mukhya devatAnA svarUpanA AlaMbanavALA sarvarasomAM zreSTha samabhAvarUpa uttama bhAvathI arthAt bhagavAnanA vItarAgatAdi bhAvone avagAhana karanAra evA uttama bhAvathI, jIvamAM rahelA tAmrasvarUpanI kALe karIne parama apratibaddha evI kyAreya na jAya evI, siddhakAMcanatA thAya che. Azaya e che ke zrAvaka mukhya devatAnA svarUpanA AlaMbanathI bhAva kare che, te bhAva nava prakAranA rasomAM zreSTha samabhAvarUpa rasasvarUpa che, ane te bhAvothI puNyAnubaMdhI puNyanI prApti thAya che, ane tenA kAraNe zrAvakano AtmA vartamAnamAM je tAmrasvabhAvavALo che, te krame karIne suvarNasvabhAvavALo thaze arthAt siddhaavasthAne pAmaze. jema tAmra upara rasakuMpI nAMkhavAmAM Ave to te tAmra suvarNa bane che, tema tAmra jevA zrAvakanA AtmAmAM pratiSThAnI kriyAthI vItarAgatAdi guNone avagAhana karanAro bhAva pragaTe che tenAthI zrAvakano AtmA krame karIne suvarNarUpa siddhaavasthAne pAme che. (SoDazaka-8(8) vavanAnatra'..... pratiSThAnI zAstrAnusArI kriyAthI vitarAgatAne avagAhana karanAro zrAvakano upayoga hovAne kAraNe te zrAvakanA AtmAmAM vItarAgatAne abhimukha bhAvonAM pratibaMdhaka karmono dAha thAya che, jenAthI zrAvakano AtmA krame karIne siddhaavasthAne pAme che; paraMtu kevaLa bhAvaramendrathI nahIM arthAt zAstrAnusArI kriyAthI sahita evA vItarAgatAne avagAhita karanAra potAnA bhAvathI krame karIne siddha avasthAne zrAvaka pAme che. AthI potAnA bhAvane karavAmAM sahakArIrUpe biMbagata pratiSThA paNa itikartavyatA sahita=je pramANe zAstramAM pratiSThA kartavya kahI che te prakAranI vidhinI kartavyatAthI sahita, saphaLa che. (SoDazaka-89) Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-18 TIkA : nanvevaM pratiSThAkArayitaryeva pratiSThopapAdane pratimAyAM pratiSThitatvavyavahAraH, tasyAM ca pUjAdiphalaprayojakatvaM kathaM syAt ? ata Aha-upacArAt bahiHpratimAyAM punariyaM pratiSThA bhavati, yat SoDazakavRttikRt - "bAhyajinabimbagatA tu pratiSThA bahirnijabhAvopacAradvAreNa, nija eva hi bhAvo mukhyadevatAsvarUpAlambanaH sa evAyamityabhedopacAreNa viduSAM bhaktimatAM pUjyatApadavImAsAdayatIti" / na caivaM tadadhyavasAyanAzAt pratimAyA apratiSThitatvApattiH iti zaGkanIyaM, tannAze'pi tadAhitasyopacaritasvabhAvavizeSasyAnAzAt / dvividho hyupacaritasvabhAvo gIyate svAbhAvika aupAdhikazca AdyaH parajJatAparadarzakatvalakSaNaH, antyazca vicitra iti na roSaH sA28AA TIkArca - - nanu .. na koSaH | zlokanA cothA pAdanuM utthAna karatAM kahe che - A rIte pUrvamAM sthApana karyuM ke devatAnA uddezathI pratiSThA karAvanAra zrAvakanA AtmAmAM mukhya pratiSThA che e rIte, pratiSThA karAvanAramAM ja pratiSThAnuM upapAdana karAye chate pratimAmAM pratiSThitatvano vyavahAra ane temAM=pratimAmAM, pUjAdi-phaLa-prayojakapaNuM kevI rIte thAya ? AthI kahe che=AthI zlokanA cothA pAdamAM kahe che - vaLI upacArathI pratimAmAM A pratiSThA che, je kAraNathI SoDazakavRttikAra kahe che=je kAraNathI SoDazakavRttikAra pUjya yazobhadrasUrijI mahArAja sAheba kahe che - vaLI bAhya jinabiMbagata pratiSThA nija bhAvanA upacAra dvArA bahir che-pratimAmAM che. te ja A che' e prakAranA abheda upacArathI=mArA AtmAmAM je bhAva che te pratimAmAM che, e prakAranA abheda upacArathI, mukhya devatAnA svarUpanA AlaMbanavALo potAno ja bhAva bhaktivALA vidvAnonI pUjyatApadavIne pAme che." (SoDazaka-8/9 vRtti) Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa jinabhaktiAsiMzikA/zloka-18 tti' zabda uddharaNanI samAptimAM che. ane A rIte= pratiSThA karAvanAra zrAvakano vItarAgatyAdi avagAhana karanAro bhAva upacArathI pratimAmAM che, ema pUrvamAM kahyuM e rIte, tenA adhyavasAyano nAza thavAthI=vItarAgatAne avagAhana karanAro adhyavasAya pratiSThAkALamAM hato ane uttaramAM te adhyavasAyano nAza thavAthI, pratimAnA apratiSThitatvanI Apatti che ema zaMkA na karavI; kema ke tenA nAzamAM paNa=zrAvakanA vItarAgatyAdi avagAhana karanArA adhyavasAyanA nAzamAM paNa, tenAthI Ahita zrAvakanA adhyavasAyathI Ahita, upacirata svabhAvavizeSano=pratimAmAM "te ja A che' e prakAranA upacarita svabhAvavizeSato, anAza che nAza nathI. ahIM prazna thAya ke zrAvakano adhyavasAya pratiSThAkALamAM upayogarUpe hato, tethI pratiSThAnA upayogakALamAM pratimAmAM upacarita svabhAva che, tema kahI zakAya, paraMtu tyArapachI pratimAmAM upacarita svabhAvano nAza thayo nathI, tema kema kahI zakAya ? tenI spaSTatA karavA arthe kahe che - be prakArano ja upacarita svabhAva zAstramAM kahevAyo che : (1) svAbhAvika ane (2) aupAdhika. Agha=svAbhAvika-upacarita-svabhAva, parajJatA-paradarzakatva-svarUpa che ane aMtya aupAdhika-upacarita-svabhAva, vicitra che. ethI doSa nathI= zrAvakano adhyavasAya nAza pAmavA chatAM tad Ahita upacaritasvabhAvavizeSano pratimAmAM anAza che, tema kahevAmAM doSa nathI. 18 ka tatrAzef' - ahIM 'pathI e kahevuM che ke tenA anAzamAM to tadAhita upacarita svabhAvavizeSano anAza che, paraMtu tenA nAzamAM paNa tadAhita upacarita svabhAvavizeSano anAza che. bhAvArthapratimAmAM upacAra pratiSThA : pUrvamAM graMthakArazrIe sthApana karyuM ke pratiSThA karAvanAranA AtmAmAM mukhya devatAnA AlaMbanavALo pariNAma mukhya pratiSThA che. e rIte pratiSThAno artha Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 jinabhaktidvAtriMzikA/zloka-18 karIe to pratiSThA karAvanAra zrAvakamAM ja bhagavAnanA guNonI pratiSThA thaI. tethI 'A bhagavAnanI mUrti pratiSThita che' evo vyavahAra kaI rIte thaI zake ? arthAt thaI zake nahIM, ane pratimAmAM pratiSThA nahIM hovAthI bhagavAnanI pratimAmAM pratiSThitatvano vyavahAra na thAya to pratimAnI pUjAdi karavAthI je phaLanI prApti thAya che, tenI prayojaka pratimA kaI rIte thaI zake ? arthAt thaI zake nahIM; kema ke pratimA vItarAgabhAvathI pratiSThita nathI, paraMtu pratiSThA karAvanAra zrAvaka bhagavAnanA guNothI pratiSThita che. A prakAranI koIne zaMkA thAya. AthI kahe che - 'upacArathI bahAra=pratimAmAM, A pratiSThA che' Azaya e che ke zrAvake potAnA AtmAmAM mukhya pratiSThA karI ane te pratiSThA upacArathI zrAvake pratimAmAM karela che, tethI pratimAmAM pratiSThitatvano vyavahAra saMgata che, ane pratiSThita evI te pratimAnI pUjA karanArane pUjAdi phaLanI prApti thAya che, temAM pratiSThita evI te pratimA prayojaka che, tema svIkAravAmAM koI doSa nathI. ahIM vizeSa e che ke zrAvaka jyAre mukhya devatAne avalaMbIne potAnA AtmAmAM bhagavAnanA guNonuM pratiSThApana kare che, ane upacArathI jyAre pratimAmAM pratiSThApanA kare che, tyAre 'te A che' arthAt 'te=mArA cittamAM vartato bhagavAnanA avalaMbanavALo bhAva, 'A che'=pratimAmAM upacArathI sthApana karAyelo che', e prakArano abheda upacAra thAya che, ane tenA kAraNe te bhAva bhaktivALA evA vidvAnonI pUjyatAnA sthAnane pAme che. tethI bhagavAnanI pratimA pUjya bane che. pUrvamAM sthApana karyuM ke zrAvakanA haiyAmAM thayelo bhAva pratimAmAM upacArathI sthApana ka2vAmAM Avela che, tethI pratimA pratiSThita che, tevo vyavahAra thAya che. tyAM prazna thAya ke zrAvaka jyAre pratimAmAM potAnA bhAvono upacAra kare che, tyAre zrAvakano te adhyavasAya vidyamAna che ane uttaramAM te adhyavasAyano nAza thAya che. tethI pratimAnA upacArakALamAM pratimA pratiSThita che, tema kahI zakAya, paraMtu uttarakALamAM zrAvakano adhyavasAya nAza thavAthI pratimAmAM paNa Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/bloka-18 pa7 upacArathI te adhyavasAya prApta thaze nahIM. mATe pratimAne apratiSThita svIkAravI paDaze. tenA samAdhAnarUpe kahe che - pratimAmAM pratiSThAno upacAra karatI vakhate zrAvakano je adhyavasAya hato, te adhyavasAyano tyArapachI nAza thavA chatAM paNa zrAvakanA adhyavasAyathI AdhAna karAyela upacarita svabhAvavizeSano pratimAmAM nAza thato nathI. tethI eka vakhata pratimAmAM pratiSThA thaI hoya tyArapachI te pratimAmAM pratiSThitatvano vyavahAra thAya che, te saMgata che. ahIM prazna thAya ke zrAvakanA adhyavasAyathI Adita upacarita svabhAvavizeSa pratimAmAM nAza kema pAmato nathI ? te spaSTa karavA mATe kahe che ke zAstramAM be prakArano upacarita svabhAva kahevAya che - (1) svAbhAvika ane (2) aupAdhika. (1) svAbhAvika upacarita svabhAva : vItarAganA svarUpane avalaMbIne zrAvaka jyAre potAnA AtmAmAM parajJatA ane pAradarzakatArUpa vItarAganuM svarUpa potAnAmAM sthApana kare che, te svAbhAvika upacarita svabhAva che. Azaya e che ke jIvano kevaLajJAna ane kevaLadarzana svabhAva che, ane kevaLajJAna eTale parajJatA=prakRSNajJatA arthAt prakRSTajJAna, ane kevaLadarzana eTale pAradarzakatA=prakRSTadarzakatA arthAt prakRSTadarzana, ane zrAvaka mukhya devatAne avalaMbIne potAnA AtmAmAM paramAtmAnA svarUpanuM pratiSThApana kare che tyAre, "te huM chuM=je sarvajJa sarvadarzI paramAtmA che te huM chuM te sarvajJa sarvadarzI huM chuM' A prakArano upacAra potAnA AtmAmAM kare che, te svAbhAvika upacarita svabhAva che; kema ke parajJatA ane paradarzakatA jIvanuM svarUpa che. tethI te upacAra pAdhika nathI, paraMtu svAbhAvika che; ane te svarUpa vartamAnamAM pragaTa nathI, paraMtu upayoga dvArA potAnA AtmAmAM kalpAyeluM che, tethI upacarita che. (2) aupAyika upacarita svabhAva : mukhya devatAne avalaMbIne potAnA AtmAmAM parajJatA-paradarzakatAne avagAhana karanAro bodha upacArathI pratimAmAM sthApana karavAmAM Ave che, te aupAdhika Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa8 jinabhaktiAtrizikA/zloka-18-19 upacarita svabhAva che; kema ke pratimAmAM parajJatA ke paradarzakatA nathI, Ama chatAM zrAvake bhagavAnanI bhakti arthe pratimAmAM te bhAvonI sthApanA karI che. tethI pratimAmAM sthApana karAyela te bhAva svAbhAvika nathI, paraMtu pAdhika che; ane A aupAdhikabhAva paNa zrAvakanA upacArathI thayelo che, tethI upacarita svabhAva che, ane A aupAdhika upacarita svabhAva vicitra che=vilakSaNa che. tethI aupAdhika upacarita svabhAva pratimAmAM sthApana karyA pachI utthApana na karavAmAM Ave tyAM sudhI avasthita rahe che. ethI zrAvakanA upacArathI Adita upacarita svabhAvavizeSano pratimAmAM anAza che, ema svIkAravAmAM koI doSa nathI. I18. avataraNikA : pUrvazloka-18mAM pratiSThA karAvanAranA AtmAmAM mukhya pratiSThA che ane pratimAmAM upacArathI pratiSThA che, te batAvyuM. have pratimAmAM pratiSThA karavAthI pUjA karanArane kaI rIte phaLanI prApti thAya che ? ane mukhya devatAnA saMnidhAnarUpa pratiSThA pratimAmAM kema thaI zake nahIM ? te batAvavA arthe kahe che - zloka - pratiSThitatvajJAnotthasamApattyA pareSvapi / phalaM syAdvItarAgANAM sannidhAnaM tvasambhavi / / 19 / / anvayArca - pratiSThitatvajJAnotyasamAparA pratiSThitatvajJAnathI usthita thayela samApati dvArA paredyapi paramAM paNa=pratimAnI pUjA karatAramAM paNa, channa thAtraphaLa thAya vipula nirjarArUpa phaLa thAya. tuvaLI vItarALAM vItarAganuM sannidhAnaMtra saMnidhAna pratimAmAM vItarAganuM saMnidhAna, savi asaMbhavI che. 19 zlokArdha : pratiSThitatvajJAnathI usthita thayela samApati dvArA paramAM paNa pratimAnI pUjA karanAramAM paNa, phaLa thAya=vipula nirjarArUpa phaLa thAya. vaLI pratimAmAM vItarAganuM saMnidhAna asaMbhavI che. II19li Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktivADhizikA/zloka-19 pa9 ja 'pareSya' - ahIM 'mA'thI e kahevuM che ke pratimAnI pratiSThA karAvanArane to samApatti thavAthI vipula nirjarArUpa phaLanI prApti che, paraMtu pratimAnI pUjA karanAra evA para paNa vipula nirjarArUpa phaLanI prApti che. TIkA - pratiSThitatveti-pratiSThitatvajJAnotthayA=pUrvapUrvapratiSThitatvapratisandhAnotthApitavacanAdarabhagavadbahumAnAhitayA, samApattyA pareSvapi pratimApUjAkAriSvapi, phalaM= vipulanirjarAlakSaNaM syAt, vItarAgANAM rAgarahitAnAM savidhAnaM tu samIpAgamanarUpaM kAyikaM, ahaGkAramamakArarUpaM mAnasaM ca, mantrasaMskArAdinA asambhavi / tadut - "muktyAdau tattvena pratiSThitAyA na devatAyAstu / sthApye na ca mukhyeyaM tadadhiSThAnAdyabhAvena / / 1 / / ijyAdena ca tasyA upakAraH kazcidatra mukhya iti / tadatattvakalpanaiSA bAlakrIDAsamA bhavati" / / 2 / / TIkArca - pratiSThitattvajJAnotthA mavati" | pratiSThitatvajJAnathI UThelI A jinapratimA pratiSThAvidhithI pratiSThita che' e prakAranA jJAnathI UThelI, samApati dvArA=pUrva pUrvanA puruSothI pratiSThitatvanA pratisaMdhAnane kAraNe utthApita arthAt ullasita karAyela vacananA Adarane kAraNe bhagavAnanA bahumAnathI ahita evI samApati dvArA, paramAM paNa=pratimAnI pUjA karanAramAM paNa, vipula nirjarAlakSaNa phaLa thAya. vaLI rAgAdirahita evA vItarAganuM saMvidhAna samIpa AgamanarUpa kAyika saMvidhAna ane ahaMkAramamakArarUpa mAnasika saMvidhAna, maMtrasaMskArAdi dvArA asaMbhavI che. te kahevAyuM che vItarAganuM saMvidhAna asaMbhavi che tema pUrvamAM kahyuM te SoDazaka-8, zloka-6/7mAM kahevAyuM che - "mukti Adi sthAnamAM tattvathI=paramArthathI, pratiSThita evA devatAnI na tu naiva=nathI ja=svajIvamAM pratiSThA nathI ja, paraMtu tenA bhAvanI ja svajIvamAM pratiSThA che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ go jinabhaktidvAtrizikA/zloka-19 sthApyamAM sthApya evA bibamAM, mukhya mukhya devatAnA viSayavALI, A nathI=pratiSThA nathI; kema ke tenA adhiSThAna Adino abhAva che=mukhya devatAnA adhiSThAna Adino pratimAmAM abhAva che." (SoDazaka-8, zloka-6) pUjAdithI tene=mukhya devatAne, ahIM koI mukhya upakAra nathI, rUtie pramANe (jANavuM). te kAraNathI A atattvakalpanA=muktimAM rahelA devatAnA upakAra viSayavALI evI A atattvakalpanA, bAlakrIDA samAna che. (SoDazaka8, zloka-7) * 'masaMrari' - ahIM 'mathI pratiSThAvidhinuM grahaNa karavuM. bhAvArtha:(i) pratimAmAM pratiSThA karavAthI pUjakane prApta phaLa :(i) vItarAganuM saMnidhAna pratiSThita pratimAmAM asaMbhavI : jinapratimAnA nirmANa pachI pratimA karAvanAra zrAvaka pratimAmAM upacArathI mukhya devatAnA svarUpanI pratiSThA kare che, ane A pratiSThA karyA pachI anya paNa jIvo te pratimAnI pUjA kare tyAre A pratimAmAM mukhya devatAnI pratiSThA thayelI che" e prakAranA jJAnathI UThelI samApatti dvArA vipula nirjarArUpa phaLane prApta kare che; ane A pratiSThitatvajJAnathI UThelI samApatti kaI rIte thAya che ? te spaSTa karatAM kahe che ke "pUrva pUrvanA puruSo dvArA A pratimA pratiSThita che', te prakAranuM pratisaMdhAna thavAthI pUjA karanAra zrAvakane te pratiSThAvidhi pratye Adara utpanna thAya che, ane te Adarane kAraNe bhagavAna pratye bahumAna thAya che. tethI bhagavAna pratyenA bahumAnathI pUjAkALamAM bhagavAnanA guNo sAthe ekAgratArUpa samApatti thAya che, jethI bhagavAnanA guNo sAthe tanmaya thayelo pUjA karanArano upayoga vItarAgatvanAM pratibaMdhaka evAM karmonI nirjarAnuM kAraNa bane che. Azaya e che ke varSo pahelAM koI pratimAnI pratiSThA thaI hoya, tenA vaMzajo potAnA pitA pAsethI sAMbhaLe ke "mArA pitAe A pratimAnI pratiSThA karAvI che," tyArapachI tenA vaMzajo tenA pitA pAsethI sAMbhaLe ke "mArA dAdAe A pratiSThA karAvI che. A rIte pUrva pUrvanA puruSa pAsethI pratiSThitatvanuM Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/zloka-19 61 pratimAmAM pratisaMdhAna thAya che. vaLI, jema pratiSThA karAvanAranA vaMzajone A prakAranuM pratisaMdhAna thAya che, tema anya zrAvakone paNa pratisaMdhAna thAya che ke "te te parivAranA pUrvajoe A pratimAmAM pratiSThA karAvI che." A rIte jeone pratimAmAM pratiSThitatvanuM pratisaMdhAna thAya che, teone pratiSThAvidhinA pratisaMdhAnane kAraNe bhagavAnanA vacanAnusAra pratiSThAvidhi pratye Adara thAya che; kema ke bhagavAne saMsArano uccheda karI vItarAga thavAnA upAyarUpe dareka vidhi batAvela che. tethI jene "A pratimA pratiSThita che' tevuM pratisaMdhAna thAya che, tene bhagavAnanA vacanAnusAra karAtI pratiSThAvidhi pratye Adara thAya ane A pratiSThAvidhi bhagavAnanA vacanAnusAra hovAthI pratiSThAvidhi pratyeno Adara bhagavAna pratyenA bahumAnamAM vizrAMta thAya che, ane bhagavAnanuM bahumAna bhagavAnanA guNonA pakSapAtapUrvaka bhagavAnanA guNomAM ekAgrapariNAmamAM vizrAMta thAya che, ane bhagavAnanA guNomAM AdarapUrvakano ekAgrapariNAma bhagavAna sadaza thavAmAM pratibaMdhaka karmonA nAzanuM kAraNa bane che. zlokanA pUrvArdhathI pratiSThitatvanuM jJAna pUjA karanArane kaI rIte nirjarAnuM kAraNa thAya che, te batAvyuM. have gAthA-18mAM kahela ke pratiSThAvidhi dvArA AtmAmAM mukhya pratiSThA thAya che ane pratimAmAM upacArathI pratiSThA thAya che. 'te tema ja che" tene dRDha karavA mATe pratiSThAvidhi dvArA vItarAganuM pratimAmAM sannidhAna thatuM nathI, te batAvavA arthe kahe che - rAgarahita evA vItarAganuM pratimAnA samIpa AgamanarUpa kAyika sannidhAna, ane "A huM chuM" athavA "A mArI pratimA che' e prakAranuM mAnasa sannidhAna maMtra-saMskArAdi dvArA saMbhavatuM nathI=pratiSThAvidhikALamAM bolAtA maMtronA saMskArAdi dvArA thatuM nathI. TIkA : etena pratiSThAvidhinA pratimAdau devatAsannidhirahaGkAramamakArarUpaH kriyate, vizeSadarzane'pi svasAdRzyadarzinazcitrAdAvivAhAryAropasambhavAt, jJAnasya nAze'pi saMskArasattvAcca na pUjAphalAnupapattiH aspRzyasparzanAdinA ca tatrAza iti yatparairucyate tannirastaM bhavati, vItarAgadevasthale itthaM vaktumazakyatvAt, sarAge Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. jinabhaktivAciMzikA/zloka-19 devatvabuddhereva ca mithyAtvAt, devatAyAM sarvajJatvAbhAve vyAsaGgadazAyAM vyavahitanAnAdezeSu pratiSThAkarmabAhulye cAhaGkAramamakArAnupapatteH, saMskAranAze'pUjyatvApatteH, tajjJAnasaMskArayorananugatayoH pUjAphalaprayojakatve gauravAcceti / na ca bhavatAmapi vyAsaGgavazAtpratiSThitatvajJAnAbhAve pUjAphalAnupapattiriti, vizeSaphalAbhAve'pi prItyAdinA saamaanyphlaanpaayaat| yaistu yathArthaM pratiSThitatvapratyabhijJAnaM pUjAphalasAmAnya eva prayojakamiSyate, teSAmayamapi roSa chavA TIkArya : hatena ... roSa chava AtA dvArA=zlokamAM kahyuM ke "pratiSThitatvanA jJAnathI UThelI samApati dvArA pratimAnI pUjA karanAramAM phaLanI prApti thAya che. vaLI pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM vItarAgadevanuM kAyika ane mAnasika savidhAna asaMbhavI che." enA dvArA, je para vaDe kahevAyuM, te nirasa thAya che ema avaya che. ane para vaDe=naiyAyiko vaDe je kahevAyuM te batAve che - pratiSThAvidhi dvArA pratimAdimAM ahaMkAra-mamakArarUpa devatAnI saMnidhi thAya che. ahIM prazna thAya ke pratiSThAvidhi dvArA devatAnuM sannidhAna kaI rIte thaI zake ? tethI kahe che - vizeSataneDaji ... svasAdazya jonAra puruSane vizeSanuM darzana hovA chatAM paNa=A citrAdi huM nathI', e prakAranuM vizeSa darzana hovA chatAM paNa, citrAdimAM AhArya Aropano saMbhava che-bAdhakAlIna IcchAjavya jJAnano saMbhava che. tenI jema svasAdazya evI pratimA jonAra devatAne vizeSa darzana hovA chatAM paNa="A pratimA huM nathI paNa pattharanI mUrti che" e prakAre vizeSa darzana pratiSThAvidhithI pratiSThita karAyelA devatAne hovA chatAM paNa, te pratimAmAM te devatAne AhArya Aropano saMbhava che. tethI pratimAmAM devatAnuM ahaMkAra-mamakArarUpa saMvidhAna saMbhave che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/bloka-19 13 ahIM prazna thAya ke pratiSThAvidhi dvArA devatAnI ahaMkAra-mamakArarUpa sannidhi thAya che, te devatAnA jJAnanA upayogarUpa che, ane jyAre te devatAno upayoga anya viSayamAM hoya tyAre te jJAnano nAza thaze. tethI pUjA karanArane pUjAnA phaLanI prApti thaze nahi. tenA nirAkaraNa mATe taiyAyika kahe che - jJAnastha nADapi jJAnano nAza thavA chatAM paNa devatAnA ahaMkAramamakArarUpa jJAnanA upayogano nAza thavA chatAM paNa, saMskAra hovAthI pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM saMskAra AdhAta thayela hovAthI, pUjAnA LanI anupapatti nathI pUjA karanArane adaSTavizeSanI prApti karAve evA zaktivizeSarUpa saMskAra pratimAmAM pragaTa thayela hovAthI pUjA karanArane phaLanI aprApti nathI, ane aspRzyanA spardhAdi dvArA, teno nAza cheH pratimAmAM rahela saMskArano nAza che, e pramANe para evo taiyAyika kahe che, te nirasta thAya che=graMthakAranA pUrvanA kathanathI tirasta thAya che. pUrvanA kathana dvArA paranuM vacana kaI rIte nirasta thAya? temAM hetu kahe che - vItarAvastha ... A rIte-pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM devatAnuM saddhidhAna thAya che, ema je taiyAyikoe kahyuM e rIte, vItarAgadevatA sthAnamAM kahevA mATe azakyapaNuM che. ahIM prazna thAya ke sarAga evA devamAM to pratiSThAvidhi dvArA devanuM sannidhAna thaI zake, tema svIkArI zakAze. mATe taiyAyika kahe ke amAruM kathana asaMgata nathI. tenuM nirAkaraNa karavA mATe bIjo hetu kahe che - sarA.. ane sarAgamAM devatvabuddhinuM ja mithyApaNuM che. pUrvamAM kahyuM ke sarAgadevamAM devatvabuddhi mithyA che, mATe pUrvapakSInuM kathana ucita nathI. tyAM pUrvapakSI naiyAyika kahe ke amArA deva pratiSThAvidhi dvArA sannidhAna karIne amane phaLa Ape che, tethI pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM devatAnuM sannidhAna thAya che, ema svIkAravAmAM amArA mate koI doSa nathI. tenuM nirAkaraNa karavA mATe graMthakArazrI hetu kahe che - sevatA sarvajJatvamAve.... devatAmAM sarvajJapaNAno abhAva hote chate vyAsaMgadazAmAM=anya pravRttimAM upayukta hovAne kAraNe A pratimAmAM Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u4 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-19 mArI pratiSThA thaI che,' e prakAre anupasthitivALI dazAmAM, ane vividha nAnA dezamAM pratiSThAkarmanuM bAhulya hote chate ahaMkAra-mamakAranI anupapatti che koIka vyakti dvArA karAtI pratiSThAvidhithI pratimAdimAM te devatAne ahaMkAra-mamakAranI anupapati che. mATe pratiSThAvidhi dvArA devatAnuM saMvidhAna thAya che, e prakAranuM pUrvapakSI taiyAyikanuM kathana asaMgata che, ema atraya che. vaLI pUrvapakSIe kahyuM ke pratimAnI pratiSThA karyA pachI aspRzyanA spardhAdi thAya to pratimAmAM AdhAna thayelA saMskAro nAza pAme che. tema kahIne pUrvapakSIe pratimAne apUjyarUpe svIkArela, paraMtu vItarAgadevasthaLamAM bhagavAnanI pratimAne aspRzyano sparzAdi thAya eTalA mAtrathI bhagavAnanI pratimA apUjya banatI nathI. Ama chatAM pUrvapakSIe kahyuM ke "pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM saMskAra paDe che ane aspRzyanA spardhAdi dvArA saMskArano nAza thAya che." tema vItarAganI pratimAmAM svIkArIe to zuM doSa Ave ? te batAvavA arthe anya hetu kahe che - saMskAranA pi . saMskAranA nAzamAM apUjyatvanI Apatti chepratiSThAvidhi dvArA vItarAganI pratimAmAM saMskAra paDe che, ane aspRzyatA spazadithI saMskAra nAza pAme che, tema svIkArIe to vItarAganI pratimAmAM apUjyatvanI Apatti che. naiyAyike kahela ke pratiSThAvidhi dvArA devatAnI sannidhi thAya che ane pratimAmAM saMskAra paDe che. tethI pratiSThita evI pratimAnI pUjA karavAthI pUjA karanArane pUjA phaLanI anupapatti nathI, tema svIkAravAthI gauravadoSa che, te batAvavA mATe anya hetu kahe che - tajJAnasaMratanuyo .. anargata evA tenA jJAna ane saMskAranuM pratiSThAvidhithI pedA thayela ahaMkAra-mamakArarUpa devatAnuM jJAna, ane pratiSThAvidhithI pratimAmAM AdhAta thayela saMskAranuM pUjAphaLaprayojakapaNuM svIkArAye chate gauravadoSa che. mATe pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM devatAnuM savidhAna thAya che ane pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM saMskAra paDe che, e prakAranuM vaiyAyikanuM kathana yukta nathI, ema pUrva sAthe saMbaMdha che. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapa jinabhaktidvAciMzikA/zloka-19 rUti zabda taiyAyikanI mAnyatAnA nirAkaraNanI samApti mATe che. teyAyikanI mAnyatA anusAra pratiSThAvidhithI zuM thAya che ? jenA kAraNe pUjAphaLanI prApti thAya che ? te batAvIne taiyAyikanuM te kathana saMgata nathI, te yuktithI sthApana karyuM, ane tenA pUrve jaina matAnusAra pratiSThAvidhithI kaI rIte pUjAphaLanI prApti thAya che? te yuktithI batAvela. temAM taiyAyika taraphathI koI zaMkA karatAM kahe che - nA avatAmapi.... ane tamane paNa jainone paNa, vyAsaMgatA vazathI pUjA karanAranI anyamanaskatAnA vazathI, pratiSThitatvanA jJAnano abhAva hote chate=A pratimA pratiSThita che' e prakAranA upayogano abhAva hote chata, pUjAphaLanI anupapatti cheHpUjA karanArane pUjAphaLanI aprApti che, ema na kahevuM; kema ke vizeSa phaLano abhAva hovA chatAM paNa prIti AdithI=bhagavAnanA guNomAM prIti AdithI, sAmAnya phaLano apAya che=bhagavAnanI pUjA karanArane bhagavAnanA guNonI prItine kAraNe je uttama bhAvo thAya che, tene anurUpa sAmAnya nirjarArUpa phaLanI prApti che. vaLI jeo vaDe yathArtha pratiSThitatvanuM pratyabhijJAna pUjAphaLasAmAnyamAM ja prayojaka IcchAya che, teone A paNa doSa ja chetaiyAyike pUrvamAM Apela ke je pUjA karanArane vyAsaMgavazathI pratiSThitatvanuM jJAna nathI, teone pUjAphaLanI aprApti che, e rUpa A paNa doSa ja che. 'pratimari' - ahIM 'AthI akSane grahaNa karavuM. 'vizeSane vi' - ahIM 'pa'thI e kahevuM che ke vizeSanuM darzana na hoya tyAM to "A huM chuM' evI buddhino saMbhava che, paraMtu vizeSadarzana hovA chatAM paNa svasAdazyane jonArane "A huM chuM' evA AhArya Aropano saMbhava che. nA' - ahIM 'pa'thI e kahevuM che ke jJAnano nAza na hoya to to pUjAphaLanI anupapatti nathI, paraMtu jJAnanA nAzamAM paNa saMskAra hovAne kAraNe pUjAphaLanI anupapatti nathI. 'pRzyasparzanAvi' - ahIM 'ttithI pratimAnI khaMDitatAnuM grahaNa karavuM. avatAra' - ahIM 'pathI taiyAyika e kahe che ke amane to graMthakAre je doSo ApyA, te doSonI prApti che, paraMtu tamane paNa vyAsaMganA vazathI pratiSThitatvanA jJAnanA abhAvamAM pUjAphaLanI anupapatti che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 jinabhaktidvAtriMzikA/bloka-19 * 'vizeSatAmAve'vi' - ahIM ''thI e kahevuM che ke vizeSa phaLa thatuM hoya to to prIti AdinA kAraNe phaLano abhAva nathI, tema kahI zakAya, paraMtu vizeSa phaLano abhAva hovA chatAM paNa prIti AdinA kAraNe sAmAnya phaLano abhAva nathI. maiM prItyAdri - ahIM 'Avi'thI bhaktinuM grahaNa karavuM. bhAvArtha: naiyAyika mAne che ke pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM je devanI pratiSThA ka2vAmAM Ave che, te devanuM 'A huM chuM' ane 'A mArI pratimA che' te prakAranA ahaMkAra-mamakArarUpa sannidhAna thAya che. vaLI potAnI vAtanI puSTi karavA arthe naiyAyiko yukti Ape che ke jema vizeSa darzana hovA chatAM paNa potAnA sadaza citrAdi jonArane jema citrAdimAM AhArya Aropa thAya che, tema 'A pratimA pattharanI mUrti che' e prakAranuM vizeSa darzana hovA chatAM paNa potAnA sadeza pratimA jonAra devatAne pratiSThAvidhi karyA pachI te pratimAmAM AhArya Aropa thaI zake che. AhArya Aropa eTale bAdhakAlIna icchAjanya jJAna, ane te prastutamAM A rIte che "pUrvavartI pratimA pattharanI che, huM nathI." tevuM bAdhanuM jJAna hovA chatAM paNa te ja vakhate pratiSThAvidhi dvArA bhaktoe A pratimAmAM mArI pratiSThA karI che, tevo bodha thavAne kAraNe te devatAne 'A huM chuM' athavA 'A mArI pratimA che' e prakAranI buddhirUpa icchAthI pratimAmAM 'huMpaNA'nuM ke 'mArApaNAnuM' jJAna thAya che te AhArya Aropa che. vaLI pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM devatAne je ahaMkAra-mamakArarUpa jJAna thayeluM te jJAna te devatA jyAre anya pravRttimAM upayukta hoya tyAre tene upayogarUpe rahetuM nathI. tethI pratimAmAM thayela ahaMkAra-mamakArarUpa jJAna nAza thAya che. Ama chatAM pratiSThAvidhi dvArA jema devatAne ahaMkAra-mamakArarUpa jJAna pedA thayela, tema pratimAmAM saMskAronuM paNa AdhAna thayela, tethI te pratimAmAM te vakhate devatAnuM ahaMkAra-mamakArarUpa saMnidhAna nahIM hovA chatAM pratimAmAM saMskAra vidyamAna hovAthI pratimAnI pUjA karanArane pUjAphaLanI anupapatti nathI=pUjAnA phaLanI prApti thAya che te kathana saMgata che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gu jinabhaktiAsiMcikA/zloka-19 A naiyAyikanA kathanathI e phalita thAya ke pratiSThAvidhinAM be kAryo che : (1) pratimAmAM ahaMkAra-mamakArarUpa devatAnuM sannidhAna thavuM. (2) pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM zaktivizeSarUpa saMskAranI prApti thavI. tethI pUjA karanArane devatAnA ahaMkAra-mamakArane kAraNe devatA taraphathI pUjAphaLanI prApti thAya che; ane jyAre devatA anyamanaska hoya tyAre pUjA karanArane tenA dvArA phaLanI prApti thatI nathI, paraMtu pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM je zaktivizeSa pragaTela, tenAthI pUjA karanArane phaLa prApta thAya che. vaLI taiyAyiko kahe che ke aspRzya evA caMDAlAdi dvArA pratimAno sparza thAya to te pratimAmAM utpanna thayela saMskArano nAza thAya. tethI te pratimAnI pUjA karavAthI pUjA karanArane phaLa prApta thatuM nathI. A pramANe pratiSThAvidhithI zuM thAya che? ane pratiSThA karavAthI pratimAnI pUjAnuM phaLa kaI rIte prApta thAya che ? tenI saMgati naiyAyika kare che. tenuM nirAkaraNa pUrvanA kathanathI thAya che. e A rIte - pratiSThitatvanA jJAnathI utpanna thayela samApattithI pUjA karanArane phaLa prApta thAya che, ane pratimAmAM vItarAganuM sannidhAna saMbhavatuM nathI." A prakAranA graMthakAranA kathanathI "pratiSThAvidhithI devatAnuM sannidhAna thavAne kAraNe, ane pratiSThAvidhithI pratimAmAM saMskAra pedA thAya che tenA kAraNe, pUjAphaLanI prApti thAya che" ema je naiyAyika kahe che, tenuM nirAkaraNa thAya che. zlokanA kathanathI naiyAyikanA kathananuM nirAkaraNa thayuM. tenI puSTi karavA mATe vaLI anya paNa yukti Ape che - je pramANe taiyAyike kahyuM ke pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM devatAnuM sannidhAna thAya che, e pramANe vitarAga devasthalamAM kahevuM zakya nathI; kema ke zrAvako pratimAmAM pratiSThA kare ke mUrtinI pUjA kare, tenI sAthe vItarAgadevane koI saMbaMdhanI buddhi nathI, paraMtu vItarAga potAnA svAbhAvika pariNAmamAM samavasthita che. ahIM koI naiyAyika kahe ke pratiSThAvidhi dvArA vitarAganuM sannidhAna bhale na thAya, paraMtu sarAgadevanuM sannidhAna thaI zake che. tethI pratiSThAvidhi dvArA devanuM Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 jinabhaktidvAiizakA/zloka-19 ahaMkAra-mamakArarUpa sannidhAna thAya che, tema svIkAravAmAM amArA mate koI doSa nathI. tethI bIjo hetu kahe che - sarAgamAM devapaNAnI buddhinuM jasupAsyarUpe devapaNAnI buddhinuM ja, mithyApaNuM che. tethI sarAgadevane AzrayIne koI kahe ke pratiSThAvidhi dvArA devatAnuM sannidhAna thAya che, te kadAca saMgata hoya topaNa vItarAga devasthalamAM je pratiSThA karAya che, te sthAnamAM pratiSThAvidhi dvArA devatAnuM sannidhAna thatuM nathI, tema mAnavuM ja ucita che. vaLI sarAdevatAne AzrayIne taiyAyika je kahe che ke pratiSThAvidhi dvArA devatAnuM sannidhAna thAya che, te paNa saMgata nathI. te batAvavA mATe anya hetu kahe che - sarAgadevamAM sarvajJatAno abhAva hovAne kAraNe jyAre te devo bhogAdinI pravRttimAM hoya tyAre temanI mUrtimAM pratiSThA thaI rahI che, te prakArano temano upayoga na rahe tema saMbhave. devonI A vyAsaMgadazA che, ane devo AvI vyAsaMgadazAmAM hoya tyAre te devatAne potAnI pratimAmAM pratiSThAvidhithI ahaMkAramamakAra thato nathI, ane kadAca devatA vyAsaMgadazAmAM na hoya, paraMtu temanI pratiSThA thatI hoya temAM upayogavALA hoya to paNa eka kALamAM judA judA dezomAM temanI pratimAonI pratiSThA thatI hoya te sarvamAM temano upayoga nA jAya to koIka dvArA karAyelI pratiSThAmAM te devatAne ahaMkAra-mamakAra thAya nahIM. mATe pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM sarAgadevanuM sannidhAna thAya ja che, tema svIkArI zakAya nahi; kema ke pratiSThAvidhithI devanI evA prakAranI buddhi niyamathI thAya, tevo niyama nathI. vaLI taiyAyike kahela ke pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM saMskAra pedA thAya che ane aspRzyanA sparzathI te saMskArono nAza thAya che. e vAta paNa saMgata nathI, te batAvavA mATe kahe che ke jo pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM saMskAra pedA thatA hoya ane aspRzyanA sparzathI saMskAra nAza thatA hoya to te pratimAne apUjya mAnavAnI Apatti Ave. vastutaH vItarAgadevanI pratimAmAM vidhipUrvaka upacArathI pratiSThA karavAmAM Avela hoya, ane tyArapachI koI aspRzya puruSa Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtriMzikA/zloka-19 e te pratimAne sparzI jAya, Ama chatAM 'A pratimAne koI aspRzya puruSe sparza karela che' evuM jJAna pUjA ka2nA2ne thayuM na hoya, ane koI pUjA karanAra zrAvakane 'A pratimA pratiSThita che' evuM jJAna hoya, ane bhagavAnanI bhaktimAM tanmayatA Ave to pUjA karanAra zrAvakane tenAthI phaLanI prApti avazya thAya che. vaLI, bhagavAnanI pratimAne koI aspRzya vyakti sparzI gayela hoya, ane tenA azuddha paramANu pratimAmAM sparzelA che, tevuM jJAna thAya, to bhaktivALA zrAvako tenI zuddhi mATe ucita vidhi kare to te paNa bhagavAnanI bhaktirUpa che. tethI e siddha thAya ke pratiSThAvidhithI pratimAmAM saMskAra paDe che ane aspRzyanA sparzathI te saMskAra nAza pAme che, tema svIkArI zakAya nahi. ahIM vizeSa e che ke pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM saMskAra paDe che ane aspRzyanA sparzathI teno nAza thAya che, tema svIkArIe to 1000 varSa pahelAMnI prAcIna pratimA hoya, ane te pratiSThita che, tevo nirNaya paNa hoya; Ama chatAM A 1000 varSamAM koI aspRzya tene sparyuM nathI, tevo nirNaya koI chadmastha karI zake nahi, ane jo te 1000 varSamAM koI aspRzya te pratimAne sparzI gayela hoya to pratimAmAM saMskArano nAza thayela hovAthI ArAdhaka jIvo bhaktinA prakarSathI te pratimAnI pUjA karatA hoya topaNa pUjAnA phaLanI prApti thAya nahi, tema mAnavAnI Apatti Ave. mATe aspRzyanA sparzAdithI saMskArano nAza thAya che, ema je naiyAyika kahe che te ucita nathI. vaLI taiyAyike kahela ke pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM devatAnuM sannidhAna thAya che=devatAne 'A huM chuM' evuM jJAna thAya che, ane pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM zaktivizeSarUpa saMskAra paDe che, tethI pUjA karanArane pUjAphaLanI anupapatti nathI, A prakAranI taiyAyikanI mAnyatAmAM gauravadoSa Ave che, te batAvavA mATe anya hetu kahe che pratiSThAvidhithI thayela devatAnuM 'A pratimA huM chuM', e prakAranuM jJAna ane pratiSThAvidhithI pratimAmAM AdhAna thayelA saMskAra ananugata evA te be pUjAphaLanA prayojaka svIkArAye chate gauravadoSa che. Azaya e che ke naiyAyikanI mAnyatA pramANe pratiSThAvidhi dvArA pratimAdimAM devatAnuM ahaMkAra-mamakArarUpa sannidhAna thAya che, te rUpa devatAnuM jJAna pUjAphaLanuM prayojaka che, ane pratiSThAvidhi dvArA Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 jinabhaktiAsiMzikA/zloka-19 pratimAmAM saMskAra AdhAna thayA che, te saMskAra paNa pUjAphaLanA prayojaka che. tethI pUjAphaLanA prayojaka be thayA : (1) devatAnuM jJAna, ane (2) pratimAmAM AdhAna thayela saMskAra. A banne prayojakomAMthI koI eka paNa prayojaka hoya to taiyAyika matAnusAra pUjAphaLanI prApti thAya che. vaLI A banne kAraNomAM anugata kAraNatA nathI; kema ke devatAnuM jJAna, jJAnatvena kAraNa che, ane pratimAmAM pratiSThAvidhi dvArA AdhAna thayelA saMskAro saMskAratvena kAraNa che, ane te baMnene pUjAphaLanA prayojaka svIkArIe to be kArya-kAraNabhAva mAnavArUpa gauravadoSa prApta thAya. te A rIte - je sthAnamAM devatAnA jJAnane kAraNe pUjAnA phaLanI prApti che, te sthAnamAM devatAnuM jJAna ane pUjAnA phaLa vacce kAryakAraNabhAva che, ane je sthAnamAM pratimAmAM AdhAna thayelA saMskArone kAraNe pUjAnuM phaLa prApta thAya che, te sthAnamAM saMskAra ane pUjAnA phaLa vacce kAryakAraNabhAva che. tethI be prakAranA kAryakAraNabhAva mAnavA paDe, te rUpa gauravanI prApti thAya. ahIM vizeSa e che ke nIladaMDa-pItadaMDa-kRSNadaMDa anugata daMDatvadharma che. tethI daMDatvena ghaTavena eka kAryakAraNabhAva che, paraMtu nIla daMDatva-ghaTatva ke pIta daMDatva-ghaTatva ke kRSNa daMDatva-ghaTatva vacce judA judA kAryakAraNabhAvo svIkAravAmAM AvatA nathI; kema ke nIla-pIta-kRSNa daMDa anugata eka daMDatvadharma che, ane ghaTanA arthIne daMDamAM rahelA nIlatva-pItatva-kRSNatva Adi dharma sAthe koI prayojana nathI, paNa ghaTano arthI koIpaNa daMDane ghaTanA upAyarUpe svIkArIne pravRtti kare che; paraMtu jema nIla-pIta-kRSNadaMDamAM daMDava jAti anugata che, tema prastutamAM devanuM jJAna ane pratimAmAM AdhAna thayelA saMskAra te baMnemAM anugata evI koI jAti nathI, paNa devanA jJAnamAM jJAnatvajAti che, ane pratimAmAM AdhAna thayelA saMskAramAM saMskAratvajAti che, ane te rUpe pUjAphaLanI sAthe kAryakAraNabhAva svIkArIe, to je sthAnamAM pUjAphaLanI prApti pratye saMskAra kAraNa che paNa devatAnuM jJAna kAraNa nathI, te sthAnamAM pratimAmAM rahela saMskAra Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvArnAizikA/bloka-19 ane pUjAphaLa vacce kAryakAraNabhAva che, ane je sthAnamAM devatAnA jJAnathI pUjAphaLanI prApti thAya che, te sthAnamAM devatAnuM jJAna ane pUjAphaLanI vacce kAryakAraNabhAva che. tethI pUjAphaLa pratye baMne hetuo svIkArIe to je sthAnamAM pratimAmAM AdhAna thayelA saMskArathI pUjAnA phaLanI prApti thAya che, te sthAnamAM devatAno upayoga na hovAthI devatAnuM jJAna vyabhicArI prApta thAya. te doSanA nivAraNa mATe saMskArathI janya pUjAphaLa karatAM judA prakAranA pUjAphaLa pratye devatAnuM jJAna kAraNa che, ane devatAnA jJAnathI janya pUjAphaLa karatAM judA prakAranA pUjAphaLa pratye pratimAmAM AdhAna thayela saMskAra kAraNa che. tethI tema mAnavAmAM Ave to vyabhicAradoSanuM nivAraNa thAya, paraMtu gauravadoSa prApta thAya arthAt devatAnuM jJAna ane pUjAphaLanI prApti vacce eka kAryakAraNabhAva che, ane pratimAmAM paDela saMskAra ane pUjAphaLanI prApti vacce bIjo kAryakAraNabhAva che, ema svIkArIe to vyabhicAra doSa Ave nahi, paraMtu be kAryakAraNabhAva svIkAravArUpa gauravadoSa prApta thAya; ane jaina matAnusAra pratiSThAvidhi dvArA mukhya devatAnA AlaMbanavALo bhAva pratimAmAM upacArathI pratiSThita karavAmAM Ave che ane pUjA karanArane pratiSThitatva jJAnane kAraNe bhagavAnanI bhakti thAya che ane tenAthI pUjAnA phaLanI prApti thAya che. tethI pratiSThitatvanA jJAnane kAraNe utpanna thayelI bhagavAnanI bhakti ane pUjAnuM phaLa e be vacce eka kAryakAraNabhAva prApta thAya che. mATe jaina matAnusAra lAghavanI prApti che. AnAthI e phalita thAya ke pratiSThAvidhi dvArA pratimAmAM devatAnuM saMnidhAna thatuM nathI ke pratimAmAM koI zaktivizeSarUpa saMskAra AdhAna thatA nathI ane aspRzyanA sparzAdi dvArA te saMskArano nAza thAya che, tema paNa nathI; paraMtu pratiSThAvidhi dvArA pratiSThA karAvanAra AtmAmAM mukhya pratiSThA thAya che ane upacArathI pratimAmAM pratiSThA thAya che ane upacArathI pratiSThita pratimAne joIne vivekI puruSane pratiSThitatvanuM jJAna thAya che tenA kAraNe pUjA karanArane jeTalA pramANamAM bhagavAnanI bhaktino pariNAma thAya che, te pariNAma anusAra tene pUjAnA phaLanI prApti che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-19 pUrvamAM naiyAyikanI mAnyatA anusAra pratiSThAvidhithI zuM thAya che, jenA kAraNe pUjAphaLanI prApti thAya che, te batAvIne taiyAyikanuM te kathana saMgata nathI, te yuktithI sthApana karyuM. tenI pUrve jaina matAnusAra pratiSThAvidhithI kaI rIte pUjAphaLanI prApti thAya che, te yuktithI batAvela. te pramANe jaina matAnusAra pratiSThAvidhithI pratimAmAM upacArathI pratiSThA thAya che ane pratiSThitatvanA jJAnane kAraNe pUjA karanArane pUjAphaLanI prApti thAya che, ema pUrvamAM sthApana thayuM. tyAM taiyAyiko taraphathI koIka kahe che - tamArA mata pramANe paNa koI pUjA karanAra puruSa vyAsaMgadazAmAM hoya=A bhagavAnanI pratimA pratiSThita che, e prakAranA upayogarahita dazAmAM hoya tyAre te pUjA karanArane pratiSThitatvanuM jJAna thatuM nathI, tethI te pUjA karanArA puruSane pUjAphaLanI prApti thaze nahi; kema ke pratiSThitatvanA pratisaMdhAnathI thayela bhagavad bhaktithI pUjAphaLanI prApti che, ema jaino kahe che; ane jene pratiSThitatvanuM pratisaMdhAna nathI, te pUjA karanArane pratiSThitatvanA pratisaMdhAnathI thayelI bhakti nathI, mATe pUjAphaLanI prApti thaze nahi. A prakAranA naiyAyika taraphathI apAyelA doSanuM nivAraNa karatAM graMthakArazrI kahe che ke pratiSThitatvanA pratisaMdhAna vinA pUjA karanArane vizeSa phaLano abhAva hovA chatAM paNa prIti Adi dvArA sAmAnya phaLanI prApti che. Azaya e che ke lokottama puruSanA AlaMbanavALo bhAva A pratimAmAM upacArathI pratiSThita che, evuM je zrAvaka pratisaMdhAna kare che, ane te pratisaMdhAnanA kAraNe lokottama puruSanA svarUpane upasthita karIne "te lokottama puruSanI huM bhakti karuM chuM" e prakArano vizeSa bhAva je zrAvaka kare che, tene anurUpa vizeSa nirjarA te zrAvakane thAya che; paraMtu je pUjA karanAra zrAvako pratiSThitatvanuM pratisaMdhAna karatA nathI, Ama chatAM "A bhagavAnanI mUrti che e prakAranI upasthiti karIne bhagavAna pratye je prakAranA prIti Adi bhAvothI yukta bhakti kare che, tene anurUpa sAmAnyathI nirjarArUpa phaLane prApta kare che. vaLI je AcArya kahe ke pUjA karanArane yathArtha pratiSThitatvanuM pratyabhijJAna thAya to ja pUjAnuM phaLa maLe, anyathA nahi, teone naiyAyike Apelo doSa prApta thAya ja che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktihAviMzikA/zloka-19 Azaya e che ke jaina darzanamAM paNa keTalAka AcArya kahe che ke vidhipUrvaka bhagavAnanI je pratiSThA karAyela hoya te sarvanI yathArtha upasthiti karIne "A pratimA te ja che ke jemAM A vidhithI pratiSThA thayelI che. tevI upasthiti karIne je zrAvaka bhagavAnanI bhakti kare che, teone ja pUjAnuM phaLa maLe che, anya zrAvakane pUjAnuM phaLa prApta thatuM nathI, A prakAranuM je AcAryo kahe che, temanA matamAM naiyAyike Apelo doSa prApta thAya che. tethI graMthakArazrIne te mAnyatA pratye svarasa nathI. utthAna : pUrvamAM graMthakArazrIe pratiSThAne kAraNe pUjA karanArane kaI rIte phaLa thAya che, tenuM sthApana karyuM, ane te kathanathI, naiyAyikanI mAnyatAnuM nirAkaraNa thayuM, tema pUrvamAM yuktithI batAvyuM. - have navya taiyAyikanA matAnusAra pUjA karanArane pratiSThAvidhine kAraNe kaI rIte pUjAphaLanI prApti thAya che, tema batAvIne tenuM nirAkaraNa kare che - TIkA : ye tu navyanaiyAyikAH pratiSThAvidhinA janitaM vicitramadRSTaM svAzrayAtmasaMyogAzrayasya pUjyatAprayojakamabhyupayanti, teSAM tadvyaktiviziSTasambandhAgrahe'tiprasaGgaH, tadgrahe cAnanugama iti / TIkArca - je tu... vAnanu ti ! vaLI pratiSThAvidhithI janita evuM vicitra adaSTa pUjA karanArane pUjAphaLanI prAptinuM kAraNa bane evuM vilakSaNa adaSTa, svAzrayaAtmasaMyogAzraya evI pratimAdinI pUjayatAnuM prayojaka je navya taiyAyiko svIkAre che= sva arthAt adaSTa, teno Azraya pratiSThA karAvanArano AtmA, te AtmAno saMyoga pratiSThAkALamAM pratimA sAthe thAya che tethI te saMyogano Azraya pratimA bane che. mATe svAzrayaAtmasaMyogAzrayatna saMbaMdhathI pratiSThAvidhithI janita evuM pratiSThA karAvanAranA AtmAmAM rahelA adaSTathI viziSTa pratimA bane che. tethI pratimAmAM raheluM Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtriMzikA/bloka-19 pratiSThAvidhithI janita evuM vicitra adRSTa pratimAnI pUjyatAnuM prayojaka che, ema je tavya taiyAyiko svIkAre che, temAM teone navya taiyAyikone, tadghativiziSTasamvandhAprazne tad vyaktimAM viziSTa saMbaMdhano agraha thaye chate= svAzrayaAtmasaMyogAzrayatvasaMbaMdhathI adRSTa viziSTa evI pratimArUpa vyaktimAM pratiSThAvidhithI janita evA viziSTa saMbaMdhano agraha thaye chate, atiprasan[:=atiprasaMga Avaze=pratimAne pUjavAno atiprasaMga Avaze, ca tapradu=ane teno graha thaye chate=svAzrayaAtmasaMyogAzrayatvasaMbaMdhathI adRSTaviziSTa evI pratimAmAM ane pratiSThA karAvatAratA AtmAmAM svAzrayaAtmasaMyogAzrayatvarUpa viziSTa saMbaMdhano graha thaye chate, ananunamaH= ananugama che arthAt pratimAmAM pUjyatAno anugama hovA chatAM svAzrayaAtmasaMyogAzrayatvasaMbaMdhathI aSTaviziSTa evA pratiSThA karAvanAranA AtmAmAM pUjyatAno ananugama che arthAt pUjyatAnuM anusaraNa nathI. rUti zabda naiyAyikanI mAnyatAnA nirAkaraNanI samApti mATe che. bhAvArtha : 74 navya naiyAyiko kahe che pratiSThAvidhi karAvanAranA AtmAmAM viziSTa koTInuM adRSTa pedA thAya che, ane A adRSTano Azraya pratiSThA karAvanAro AtmA che, ane e AtmAno saMyoga pratiSThAkALamAM pratimA sAthe thAya che. tethI svAzrayaAtmasaMyogAzrayatvasaMbaMdhathI adRSTaviziSTa pratimA bane che arthAta sva eTale adRSTa, teno Azraya pratiSThA karAvanArano AtmA, ane teno saMyoga pratiSThAkALamAM pratimA sAthe thAya che, tethI te saMyogano Azraya pratimA che, mATe svAzrayaAtmasaMyogAzrayatvasaMbaMdhathI adRSTaviziSTa pratimA bane che, ane te pratimAmAM rahela adRSTa pUjyatAnuM prayojaka che=pratimAnI pUjyatAnuM prayojaka che. - Azaya e che ke pratiSThAvidhithI janita adRSTa samavAyasaMbaMdhathI pUjyatAnuM prayojaka nathI, paraMtu svAzrayaAtmasaMyogAzrayatvasaMbaMdhathI pUjyatAnuM prayojaka che. tethI pratiSThA thayA pachI pratiSThA karAvanArano AtmA pUjya banato nathI, Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtriMzikA/mloka-19 75 paraMtu pratimA pUjya bane che. A prakAre je navya naiyAyiko kahe che, temAM zuM doSa Ave ? te batAvavA graMthakArazrI kahe che - koIka puruSane tavyaktirUpa pratimAmAM viziSTa saMbaMdhano agraha thaye chate te puruSane te pratimAnI pUjA karavAno atiprasaMga Ave arthAt pratiSThAvidhithI je pratimAmAM adRSTa pedA thAya che, te pratimArUpa vyaktimAM svAzrayaAtmasaMyogAzrayasvasvarUpa viziSTa saMbaMdhanuM grahaNa na thAya to te puruSane bhrama thAya ke A pratimAnI pratiSThA thayela nathI. tethI te puruSa te pratimAnI pUjA kare nahi. Ama chatAM svAzrayaAtmasaMyogAzrayatvasaMbaMdhathI pratimAnI pUjyatAnuM prayojaka adRSTa te pratimAmAM vidyamAna che, tethI te puruSane te pratimAnI pUjA ka2vAno atiprasaMga Ave; kema ke viziSTa saMbaMdhathI adRSTanA jJAnane navya naiyAyiko pUjyatAnuM prayojaka kahetA nathI, paraMtu viziSTa saMbaMdhathI adRSTane pUjyatAnuM prayojaka kahe che; ane viziSTa saMbaMdhathI adaSTa te pratimAmAM vidyamAna che, mATe pratimAmAM viziSTa saMbaMdhano agraha thavA chatAM te puruSane te pratimAnI pUjA karavAno atiprasaMga prApta thAya. vaLI koI pUjA karanArane pratimArUpa tavyaktimAM viziSTa saMbaMdhanuM grahaNa thAya to te puruSa pratimAnI pUjA kare che, Ama chatAM jema tene pratimAmAM svAzrayaAtmasaMyogAzrayatvasaMbaMdhathI adRSTanuM grahaNa thayuM, tema pratiSThA karAvanAranA AtmAmAM paNa svAzrayaAtmasaMyogAzrayatvasaMbaMdhathI adRSTanuM grahaNa thAya che; topaNa jema pratimAnI pUjA karanAra puruSane pratimAmAM pUjyatAno anugama che, tema pratiSThA karAvanAranA AtmAmAM pUjyatAno anugama nathI. tethI pratiSThAvidhithI janita vicitra adRSTa svAzrayaAtmasaMyogAzrayarUpa vastunI pUjyatAnuM prayojaka che, tema svIkArI zakAya nahIM; ane jo tema svIkArIe to pratiSThA karAvanAranA AtmAne paNa pUjya svIkAravAnI Apatti Ave. Azaya e che ke sva eTale adRSTa, ane eno Azraya pratiSThA karAvanArano AtmA, ane te AtmAno saMyoga pratiSThAkALamAM pratimA sAthe thAya che. tethI te saMyogano Azraya pratimA bane che, tema pratiSThA karAvanArano AtmA paNa bane che; kema ke saMyoga ubhayamAM rahenAro dharma che. tethI A saMbaMdhathI adRSTane pUjyatAnuM prayojaka svIkA2Ie to pUjyatAno anugama pratimAmAM thAya che, tema pratiSThA karAvanAranA Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-19 AtmAmAM paNa thavo joIe; paraMtu pratiSThA karAvanAranA AtmAmAM pUjyatAno anugama thato nathI, tethI navya taiyAyikane anaanugama nAmano doSa prApta thAya che. anugama=anusaraNa arthAtuM jyAM jyAM svAzrayaAtmasaMyogAzrayatva prApta thatuM hoya tyAM tyAM pUjyatAnuM anusaraNa thavuM joIe, paraMtu pratiSThA karAvanAranA AtmAmAM svAzrayaAtmasaMyogAzrayatva hovA chatAM pUjyatAnuM anusaraNa nathI, te ananagama doSa che. utthAna : pUrvamAM graMthakArazrIe jaina matAnusAra pratiSThAvidhi pratimAnI pUjA karanArane kaI rIte nirjarArUpa phaLanuM kAraNa bane che, te batAvyuM, ane e kathana ema ja che te dRDha karavA mATe prathama naiyAyikanI mAnyatA pramANe pratiSThAvidhithI pratimAmAM zuM vizeSa pedA thAya che ke jethI pUjAphaLanI prApti thAya che ? te batAvIne taiyAyikanuM kathana yuktirahita che, te batAvyuM. tyArapachI navya taiyAyikanI mAnyatA pramANe pratiSThAvidhithI pratimAmAM zuM pedA thAya che ? jethI pratimA pUjya bane che, te batAvIne tema svIkAravAmAM paNa zuM doSa prApta thAya che ? te graMthakAre batAvyuM. have pratiSThA thayA pachI pratimA kaI rIte pUjya bane che te viSayaka tarkaziromaNi evA ciMtAmaNikArano mata batAvIne temAM AvatA doSo batAvavA arthe kahe che - TIkA : yatpunarucyate cintAmaNikRtA - "pratiSThitaM pUjayediti" vidhivAkyena pratiSThitAyA kAraNatvaM na bodhyate, kiM tu bhUtArthektAnuzAsanAdatItapratiSThe pUjyatvaM bodhyate, tathA ca pratiSThAdhvaMsaH pratiSThAkAlInayAvadaspRzyasparzAdipratiyogikAnAdisaMsargAbhAvasahitaH pUjyatvaprayojakaH, sa ca prAgabhAvo'tyantAbhAvazca kvaciditi tadapyavicAritaramaNIyaM, pratiSThAyAH kriyecchArUpatve taddhvaMsasya pratimA'niSThatvAt, saMyogarUpatve'pi dviSThatvAt, kAraNIbhUtAbhAvapratiyogitvena pUjAphale pratiSThAyAH pratibandhakatvavyavahArA''patteH, ktapratyayasthale'pi 'prokSitA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/zloka-19 77 vrIhayaH' ityAdau dhvaMsavyApArakatvAkalpanAt kAlAntarabhAvini phale ciraniSThasya (naSTasya) bhAvavyApArakatvaniyamAcca, anyathA'pUrvocchedApattezca / kiJca kiJcidavayavanAzena pratimAntarotpattau tava tatra pratiSThAdhvaMsAnabhyupagamAt pUjyatA'nApattiH, pratiSThitatvabuddhibalAd vrIhiSu saMskRtatvasyeva tena tasya na kSatirityabhyupagame ca yathApratItizabalavastvabhyupagamo'pi balAdApatediti kimtipavite ? mArA TIkArca - tyunate .. vimatipatnavirtana ! je vaLI ciMtAmaNikAra vaDe kahevAya che, te paNa avicArita ramaNIya che, ema atraya che. ciMtAmaNikAra zuM kahe che ? te batAve che - pratiSThitanI pUjA karavI joIe, e prakAranA vidhivAkya dvArA pratiSThAnuM kAraNapaNuM jaNAtuM nathI arthAt pratiSThAnI kriyAnuM pratimAnI pUjyatAmAM kAraNapaNuM jaNAtuM nathI, paraMtu bhUta arthamAM 'nuM anuzAsana hovAthI= pratiSThita e zabdamAM rahela "vatta' zabda bhUta arthamAM hovAthI, atIta pratiSThamAM bhUtakALamAM pratiSThA thaI che evI vastumAM, pUjyapaNuM jaNAya che. A prakAre ciMtAmaNikAre potAno mata batAvyo, tenAthI zuM phalita thAya che ? te batAve che - tathA .... ane te rItepratiSThita pUgayet e prakAranA vidhivAkyathI atIta pratiSThAvALI vastumAM pUjyatAno bodha thAya che te rIte, pratiSThAvAtrInayaavdspRshysprshaadiprtiyogikaanaadisNsrgaabhaavshitH pratiSThAdhvaMsaH pUjyatvaprayojakaH pratiSThAkAlIna thAva aspRzya sparzAdi pratiyogika anAdi saMsargabhAva sahita pratiSThAdhvasa pUjyatAno prayojaka che-pratiSThAkALathI mAMDIne jyAM sudhI aspRzyatA spardhAdi na thAya tyAM sudhI te aspRzyanA spazadira pratiyogika anAdi saMsargAbhAva pratimAmAM che, tenAthI sahita evo pratiSThAno dhvasa pratimAmAM che, ane tevo pratiSThAno dhvaMsa pUjayatAno prayojaka che, ane tepratiSThAkALathI mAMDIne aspRzyatA spardhAdino anAdi saMsargAbhAva che, te kvacit prAgabhAvarUpe che ane kvacit atyaMtAbhAvarUpe che je Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-19 pratimAmAM aspRzyano sparza bhaviSyamAM thavAno che, te pratimAmAM anAdi saMsargAbhAva prAgabhAvarUpa che, ane je pratimAmAM bhaviSyamAM kyAreya aspRzyano spaziida thavAno nathI, te pratimAmAM anAdi saMsargAbhAva atyaMtAbhAvarUpa che, e pramANe ciMtAmaNikAra kahe che. te paNa=ciMtAmaNikAranuM te kathana paNa, avicArita ramaNIya che; kema ke pratiSThAnuM kriyAIcchArUpapaNuM hote chate=zAstravidhi anusAra kAyika kriyA, ane pratiSThA dvArA pratimAmAM atizayatA AdhAta karavAnI IcchArUpa pratiSThA hote chate, tenA dhvasanuM pratimAmAM aniSThANuM che-pratiSThAno dhvaMsa pratimAmAM raheto nathI. ahIM pUrvapakSI kahe ke pratiSThAne kriyArUpa athavA icchArUpa svIkArIe to pratiSThA karAvanAra puruSamAM teno dhvaMsa prApta thAya, paraMtu pratimAmAM prApta thAya nahi; paNa ame pratiSThAne pratimA sAthe saMyogarUpa svIkArIzuM arthAt pratiSThAkriyAkAlIna pratiSThA karAvanAra puruSanA pratimA sAthenA saMyogarUpa pratiSThAne svIkArIzuM, tethI pratiSThAno dhvaMsa pratimAmAM prApta thaze. enA nirAkaraNa mATe bIjo hetu kahe che - saMyojArUpavaeNDapi diitva ... pratiSThAnuM saMyogarUpapaNuM hote chate paNa dviSThANuM che-pratiSThAnuM saMyogarUpaNuM hote chate pratiSThA karAvanAra puruSamAM ane pratimAmAM saMyoga che. pratimAno saMyoga pratiSThA karAvanAranA AtmAmAM ane pratimAmAM prApta thavAthI pratiSThAno dhvaMsa paNa baMnemAM prApta thAya che. tethI ciMtAmaNikAranA matAnusAra dhvaMsane pUjAphaLanuM prayojaka svIkArIe to pratimA ane pratiSThA karAvanAra baMnene pUjya svIkAravAnI Apatti Ave. tenA nivAraNa mATe ciMtAmaNikAra koIka pariSkAra karIne pratimAniSTha saMyoganuM grahaNa thAya te rIte viziSTa saMyogane pratiSThArUpa svIkAre to pratiSThAdhvasa pratimAmAM prApta thAya. Ama chatAM pratiSThAdhvaMsane pUjyatAnuM prayojaka svIkAravAmAM zuM doSa prApta thAya ? te batAvavA arthe anya hetu kahe che - ramUnAmAva .... kAraNabhUta abhAvapratiyogIpaNuM hovAne kAraNe= pratimAnI pUjA karanArane pUjALanI prAptimAM kAraNabhUta evA baMsarUpa Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/bloka-19 79 abhAvanuM pratiyogIpaNuM pratiSThAmAM hovAne kAraNe, pUjAnA phaLamAMpratimAnI pUjA karanArane prApta thatA pUjAnA phaLamAM, pratiSThAnA pratibaMdhakatvanA vyavahAranI Apatti chepratimAnI karAyelI pratiSThA, pUjAphaLanI prAptimAM pratibaMdhaka che, e prakArano vyavahAra karavAnI Apatti che. A rIte ciMtAmaNikAranA matamAM dhvasane pUjyatAnA prayojakarUpe svIkAravAmAM graMthakArazrIe doSo batAvyA. tyAM koI kahe ke "pratiSThita' zabdamAM rahela 'kta' pratyaya bhUtakALanA arthane batAve che. tethI pratiSThAnA dhvaMsa vinA anyane pUjAphaLanA prayojaka tarIke svIkArI zakAya nahi. tenA nirAkaraNa mATe graMthakArazrI anya hetu kahe che - pratyayasthaneDapi."vata' pratyayasthaLamAM paNa prakSita trIdaya: ItyAdi dhvasavyApArakatvanI akalpanA che="fkSatA trIdayaH' e prakAranA prayogamAM 'vata' pratyaya che, chatAM 'kSitA trIdA:'no artha saMskAranA dhvasavALuM dhAnya e pramANe karela nathI, paraMtu saMskAravALuM dhAnya, e pramANe artha karela che. tethI *kSatA trIdaya:' ityAdi prayogamAM dhvasavyApArakatvanI kalpanA nathI. ahIM prazna thAya ke pratiSThA karyA pachI kAlAntaramAM te pratimAnI pUjA karanArane pratiSThAnA kAraNe pUjAphaLanI prApti thAya che. have jo pratiSThAnA dhvaMsane vyApArarUpe na svIkArIe to kAlAntaramAM pratiSThAnI kriyA nathI, tethI te pratiSThA dvArA te pratimAnI pUjA karanArane pUjAphaLanI prApti kaI rIte thaI zake ? thaI zake nahIM, paraMtu dhvaMsa dvArA pratiSThA pUjAphaLanI prAptimAM kAraNa che, tema svIkArIe to pUjA karatI vakhate pratiSThAnI kriyA nahi hovA chatAM pratiSThAnA dhvasathI pUjAphaLanI prAptinI saMgati thaI zake. tenuM nirAkaraNa karIne graMthakAra pratiSThAnA dhvaMsane vyApArarUpe svIkAravAne badale pratiSThAvidhithI pratimAmAM janya evA bhAvane vyApArarUpe svIkAravAmAM mukti batAve che - vAnAntaramavini pajo ... kAlAntarabhAvi phaLamAM-pratiSThAnuM kRtya karyA pachI kAlAntaramAM te pratimAnI pUjA karanArane je nirjarArUpa phaLa prApta thAya che, temAM, ciranaSTatA=ciranaSTa evA pratiSThA kRtyatA, bhAvavyApArakatvano niyama che pUjAphaLa pratye pratiSThA kRtyathI janita pratimAmAM pragaTa thayela Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-19 upacarita svabhAvarUpa bhAvanA vyApArapaNAno niyama che. anyathA=kAlAtarabhAviphaLamAM cirASTatA bhAvavyApArakatvano niyama na svIkAravAmAM Ave to, apUrvanA ucchedanI Apatti Ave pratiSThA pUrve je pratimA hatI, tenA karatAM pratiSThA karyA pachI A pratimA apUrva che, e prakAranI pratItinA ucchedanI Apatti Ave. ciMtAmaNikAra pratiSThAdhvaMsa dvArA pratiSThAne pUjAphaLanuM prayojaka svIkAre che. tenuM nirAkaraNa karIne graMthakAre yuktithI sthApana karyuM ke upacarita svabhAvarUpa bhAvAtmaka vyApAra dvArA pratiSThA pUjAphaLanuM prayojaka che. have pratiSThAne dhvasa dvArA pUjAphaLanuM prayojaka svIkArIe to zuM doSa Ave ? te batAvavA mATe graMthakAra ziSya thI kahe che - vizva khyi=vaLI koIka avayavanA nAzathI pratimAstaranI utpatti thaye cha7=pUrvamAM pratiSThA karAyelI pratimAnA ghasArA AdithI kiMcita avayavono nAza thavAne kAraNe pUrvamAM pratiSThita pratimA karatAM anya pratimAnI utpati thaye chate, tava=tane=ciMtAmaNikArane, tatra tyAM= pratimAnararUpe thayelI pratimAmAM, pratiSThAdhvaMsano anabyupagama hovAthI pUjayatAnI anApati che-pratimAstararUpe thayelI pratimAmAM pUjyatAnI aprApti che. A rIte ciMtAmaNikAranA matathI koIka avayavonA nAzathI te pratimA anya pratimA rUpe thatI hovAne kAraNe te pratimAmAM pratiSThAnA dhvaMsanI aprApti thavAthI te pratimAne apUjya svIkAravAnI je Apatti AvI, tenA nirAkaraNa mATe ciMtAmaNikAra zuM kahe che te batAvIne, ciMtAmaNikAre je kahAM te svIkAravAthI syAdvAdanI siddhi thAya che, te batAvavA arthe kahe che - pratiSThitatvavRddhi banAvuM .... pavitenA vIhindu saMskRtava=ane dhArAmAM saMskRtatvanI jema yajJAdi kRtya arthe dhAnyane vizeSa saMskArita karavAmAM Avela hoya, ane saMskArita karyA pachI "kSata triIdava:' ItyAdi vacana dvArA te dhAnyane yajJAdi kRtya arthe kUTavAmAM Ave tyAre, te dhAnyanA koIka avayavono nAza thAya che; Ama chatAM te dhAvyamAM saMskRtatvanI buddhi thAya Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 jinabhaktivAciMzikA/zloka-19 che, tenI jema, pratiSThitatvavitA=pratiSThitatvanI buddhinA baLathI avayavonA nAzathI pratimAstaranI utpatti pUrve te pratimAmAM pratiSThA karAyela te pratiSThAthI niSpanna thayela pratiSThitatvanI buddhi pratimAtaramAM paNa varte che tenA baLathI, tena=tenA baLe kiMcit avayavonA nAzanA baLe, tasya na kSatiH=tenI kSati nathI=pratiSThAdhvaMsanI kSati nathI=avayavonA nAzathI utpanna thayela pratimAttaramAM pratiSThAdhvaMsanI kSati nathI, rUti amyupAme e pramANe svIkAra karAye chate, yathApratItizavatattattvamyunoDa ivattAlApatrayathApratIti zabala vastuno abhyapagama paNa balAdda prApta thAya jema pratimAmAM ciMtAmaNikAre pratItinA baLathI pratiSThAdhvaMsa ane pratiSThAdhvasanA abhAvano svIkAra karyo, te pramANe pratIti anusAra bhAvAbhAvAtmaka zabala vastuno abhyapagama paNa balAdda prApta thAya=ciMtAmaNikAra na svIkAre topaNa parANe prApta thAya, je ciMtAmaNikArane aniSTarUpa che. rati mitipatnavijona ? ethI jo ciMtAmaNikAra syAdavAdane svIkAre nahi, to A prakAranuM samAdhAna karI zake nahi. te viSayamAM adhika pallavita karavAmAM zuM ? 19. "saMyojArUpavaeNDapi' - ahIM 'pathI e kahevuM che ke pratiSThA kriyArUpa ke icchArUpa svIkArIe to to pratiSThA pratimAmAM prApta thAya nahi, paraMtu saMyogarUpa pratiSThA svIkArIe topaNa pratimAmAM ane pratiSThA karanAra puruSamAM pratiSThA prApta thAya. vastapratyayathajoDapi' - ahIM 'nathI e kahevuM che ke "vata' pratyayasthAna na hoya tyAM to dhvaMsavyApArakatvanI akalpanA che, paraMtu "pata' pratyayasthaLamAM paNa dhvasavyApArakatvanI akalpanA che. yathApratItizavatnavasvargyumoDapi' - ahIM 'pathI e kahevuM che ke kiMcit avayavonA nAzathI pratimAntaranI utpatti thaye chate pUjyatAnI anApatti to che, paraMtu pratiSThitatvanI buddhinA baLathI pUjyatA svIkAravAmAM Ave to yathApratIti zabala vastuno abhyapagama paNa balAt prApta thAya. bhAvArtha - | ciMtAmaNikAra kahe che ke "pratiSThita pratimAnI pUjA karavI joIe." e prakAranuM vidhivAkya che. tenAthI pUjAphaLa pratye pratiSThA kAraNa che, tevo bodha Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-19 thato nathI, paraMtu atIta pratiSThAvALI pratimA pUjAphaLanuM kAraNa che, tevo bodha thAya che. tethI pratiSThAno dhvaMsa pratimAnI pUjyatAnuM kAraNa che; kema ke "pratiSThita" e zabda bhUtakRdanta che, mATe temAM rahela 'vata' zabda pratiSThAdhvaMsane batAve che. A prakAranA kathanathI pratimAnI pUjyatAno prayojaka kevA prakArano pratiSThAdhvasa ciMtAmaNikArane mAnya che ? te graMthakArazrI spaSTa kare che - ciMtAmaNikAra mAne che ke pratimAnI pratiSThA karyA pachI te pratimAmAM pratiSThAno dhvaMsa prApta thAya che pratiSThAnI kriyAnA nAzarUpa dhvasa pratimAmAM prApta thAya che, ane te dhvasa pratimAnI pUjyatAno prayojaka che. vaLI pratiSThA karyA pachI pratimAne koI aspRzyanA sparzAdi thAya to te pratimA pUjya nathI, tema ciMtAmaNikAra mAne che. tethI mAtra pratiSThAdhvaMsane pUjyatvano prayojaka svIkArIe to je pratimAmAM pratiSThAno dhvaMsa vidyamAna che, ane koI aspRzyae te pratimAne sparza karelo hoya, topaNa te pratimAne pUjya mAnavAnI Apatti Ave, te doSanA nivAraNa mATe viziSTa pratiSThAdhvasa pUjyatAno prayojaka che" tema batAvavA arthe ciMtAmaNikAra kahe che -- pratiSThAkALathI mAMDIne jyAM sudhI aspRzyanA sparzAdi pratiyogika che evo anAdisaMsargAbhAva je pratimAmAM che te pratimA pUjya che, anya nahi. ahIM pratiSThAdhvaMsanuM vizeSaNa pratiSThAnIyAvasRzyaspavitiyAnavasaMsamAva:= pratiSThAkAlIna yAvat aspRzyasparzAdipratiyogika anAdisaMsargAbhAva kahyuM, teno artha A pramANe che - pratiSThA karAvI hoya tyArathI mAMDI jyAM sudhI koI caMDAlAdi aspRzya puruSa te pratimAno sparza na kare tyAM sudhI te pratimAmAM aspRzya spardhAdi pratiyogika anAdisaMsargAbhAva che, ane koI aspRzya sparza karI jAya tyArapachI te pratimAmAM anAdisaMsargAbhAva nathI; kema ke te pratimAmAM aspRzyano sparza eka vakhata thayA pachI te puruSa sadA pratimAne sparzIne rahelo nathI, tethI te aspRzyanA sparzano saMsargAbhAva che; paraMtu te saMsargAbhAva AdimAna che, paNa je pratimAnI pratiSThA karyA pachI koI aspRzya sparza karyo na hoya te pratimAmAM aspRzyanA sparzano saMsargAbhAva anAdisaMsargAbhAva che. tethI aspRzyasparzAdipratiyogika anAdisaMsargAbhAvavALI pratimAmAM rahela pratiSThAdhvasa pUjyatAno prayojaka che. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktiAsiMzikA/zloka-19 83 vaLI pratimAmAM rahela aspRzyasparzAdipratiyogika anAdisaMsargAbhAva be prakArano prApta thAya che : (1) prAgabhAvarUpa ane (2) atyaMtAbhAvarUpa. (1) prAgabhAvarUpa anAdisaMsargAbhAva - je pratimAmAM pratiSThA karyA pachI pratiSThAdhvaMsanI prApti che, ane hajI koI aspRzyano sparza te pratimAne thayo nathI paraMtu bhAvimAM koIka aspRzyano sparza thavAno che, te pratimAmAM rahelo aspRzyasparzAdipratiyogika anAdisaMsargAbhAva prAgabhAvarUpa che; kema ke pratiSThA karyA pachI pratimAne koI aspRzya puruSe atyAra sudhI sparza karyo nathI paraMtu bhAvimAM sparza karavAno che, teno prAgabhAva atyAre vidyamAna che. (2) atyaMtAbhAvarUpa anAdisaMsargAbhAva : je pratimAmAM pratiSThA karyA pachI pratiSThAdhvaMsanI prApti che, ane hajI koI aspRzyano sparza te pratimAne thayo nathI ane bhAvimAM thavAno nathI, te pratimAmAM rahelo aspRzyasparzAdipratiyogika anAdisaMsargAbhAva atyaMtabhAvarUpa che; kema ke pratiSThA karyA pachI A pratimAne koI aspRzya puruSe atyAra sudhI sparza karyo nathI ane bhAvimAM sparza karavAno nathI. mATe teno atyaMtAbhAva che. vaLI pratiSThAdhvasanuM vizeSaNa pratiSThAkAlIna yAvatuaspRzyasparzAdipratiyogika anAdisaMsargAbhAva" kahyuM, tyAM "pratiyogika' zabdano artha saMbaMdha thAya che. tethI e prApta thAya ke pratiSThAkALathI mAMDIne aspRzyanA sparzAdinA saMbaMdhavALo evo anAdisaMsargAbhAva pratimAmAM che, ane saMsargAbhAva eTaluM kahevAmAM Ave to koI aspRzya puruSa pratimAne sparze tyAre te aspRzyanA sparzano pratimA sAthe saMsarga che; paraMtu aspRzya puruSa pratimAne sparyA pachI pratimAthI dUra jAya tyAre te aspRzyanA sparzano saMsarga pratimAmAM nathI. tethI je pratimAne aspRzya puruSe sparza karela che, Ama chatAM atyAre aspRzyanA sparzAdano saMsarga nathI, te pratimAne pUjya svIkAravAnI Apatti Ave. tenA nivAraNa mATe anAdisaMsargAbhAva kahela che, mAtra saMsargAbhAva kahela nathI. tethI e prApta thAya ke je pratimAnI pratiSThA karAvyA pachI aspRzyano sparza thayo nathI, Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 jinabhaktiAtrizikA/zloka-19 tate pratimAmAM aspRzya spardhAdi saMbaMdhi saMsargano abhAva anAdino che ane tevI pratimA pUjya che. je pratimAmAM aspRzyano sparzAdipratiyogikasaMsargAbhAva hovA chatAM anAdi saMsargAbhAva nathI, te pratimA pUjya nathI. A rIte je pratimAmAM pratiSThA karAI che, te pratimAmAM pratiSThAkALathI mAMDIne aspRzyano sparzAdi na thAya tyAM sudhI vartato pratiSThAdhvasa te pratimAnI pUjyatAno prayojaka che, te prakAranuM ciMtAmaNikAranuM kathana paNa avicArita ramaNIya che; kema ke jo pratiSThAne, pratiSThA karAvanAra puruSanI kriyArUpa svIkAravAmAM Ave athavA pratiSThA karAvanAra puruSanI icchArUpa svIkAravAmAM Ave="huM A pratimAnI pratiSThA karuM" e prakAranI icchArUpa svIkAravAmAM Ave, to te pratiSThA karanAranI kriyAno dhvaMsa ke pratiSThA karAvanAranI icchAno dhvasa pratimAmAM prApta thAya nahi; paraMtu pratiSThA karAvanAra puruSamAM prApta thAya. tethI pratiSThAdhvasane pUjyatAno prayojaka svIkArIe to te pratimA pUjya bane nahi, paraMtu pratiSThA karAvanAra puruSa pUjya bane. mATe ciMtAmaNikArano mata avicArita ramaNIya che. A doSanA nivAraNa mATe ciMtAmaNikAra kahe che ke pratiSThA karanAra puruSanI kriyArUpa pratiSThA nathI ke pratiSThA karanAra puruSanI icchArUpa pratiSThA nathI, paraMtu pratiSThA karanAra puruSano pratiSThAnI kriyAkALamAM pratimA sAthe je saMyoga che, te rUpa pratiSThA che; ane pratiSThA karanAra puruSano pratiSThAkALamAM pratimA sAthe saMyoga vidyamAna che, mATe pratiSThAkALamAM pratimAmAM pratiSThAnI prApti che ane tyArapachI te pratiSThAno dhvaMsa pratimAmAM che mATe pratiSThita pratimAne pUjya svIkArI zakAze. tene graMthakArazrI kahe che ke pratiSThAne saMyogarUpe svIkAravAmAM Ave to pratiSThAnI kriyAnA kALamAM pratiSThA karanAra puruSano je pratimA sAthe saMyoga che, te saMyoga jema pratimAmAM che, tema pratiSThA karanAra puruSamAM paNa che. tethI pratiSThAne saMyogarUpe svIkArIne pratiSThAno dhvaMsa pUjyatAno prayojaka svIkArIe to te pratiSThAno dhvaMsa jema pratimAmAM che, tema pratiSThA karanAra puruSamAM paNa che. tethI pratimAnI jema pratiSThA karanAra puruSane paNa pUjya svIkAravAnI Apatti Ave. mATe ciMtAmaNikAranuM vacana avicArita ramaNIya che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 jinabhaktihAviMzikAzloka-19 A doSanA nivAraNa mATe ciMtAmaNikAra kadAca pariSkAra karIne pratiSThAne vizeSasaMyogarUpe kahe, ane te vizeSasaMyoga mAtra pratimAmAM prApta thAya tevo svIkAre, tethI pratiSThAno dhvaMsa pratimAmAM prApta thAya, pratiSThA karanAra puruSamAM prApta thAya nahi. mATe graMthakArazrI pratiSThAne dhvasarUpe svIkAravAmAM anya doSa batAve che - jo pratiSThAnA dhvaMsane pUjyatAno prayojaka svIkArIe, to pratimAmAM rahelo pratiSThAno dhvaMsa pratimAnI pUjA karanArane pUjAphaLanI prAptimAM kAraNabhUta evo pratiSThAnI kriyAnA abhAvarUpa che, ema prApta thAya; kema ke pratimAmAM rahelA dhvaMsarUpa abhAvane kAraNe pratimAnI pUjA karanArane pUjAnA phaLanI prApti che. tethI pratiSThA e pUjAphaLanI prAptimAM kAraNabhUta evA abhAvanI pratiyogika bane. mATe pUjA karanArane pUjAphaLanI prAptimAM pratiSThA pratibaMdhaka che, tema vyavahAra karavAnI Apatti Ave arthAt A pratiSThAnI kriyA pratimAnI pUjA karavAmAM pratibaMdhaka cheHvijJabhUta che, ane te pratibaMdhakano abhAva pUjAphaLanI prAptimAM kAraNa che, ema vyavahAra karavAnI Apatti Ave. tethI e prApta thAya ke pratiSThAnI kriyA pUjAphaLanI prAptimAM vijJabhUta che, ane vijJabhUta evI pratiSThAnI kriyAno abhAva pUjAphaLanI prAptimAM kAraNa che; paraMtu pratiSThAnI kriyAne pUjAphaLanI prAptimAM pratibaMdhaka koI svIkAratuM nathI, tethI ciMtAmaNikArano mata avicArita ramaNIya che. ahIM ciMtAmaNikAra taraphathI koI kahe ke "pratiSThitaM pUgayee vacanaprayogamAM 'vata' pratyaya bhUta arthamAM che. tethI jenI bhUtakALamAM pratiSThA thaI che, tevI pratimAnI pUjA karavI joIe, evo artha prApta thAya. mATe pratiSThAdhvaMsane pUjAphaLano prayojaka svIkArI zakAya, anyane nahIM. tethI graMthakAra anya hetu Ape che - "pratA trIdaya:' ityAdi vacanaprayogamAM 'kSatA' zabda bhUtakALanA arthamAM che. temAM te sthAnamAM, prokSaNa kriyAnA dhvaMsane arthAtuM dhAnyane saMskArita karavAnI kriyAnA dhvaMsane, vyApArarUpe kalpanA karI nathI, paraMtu "saMskAravALuM dhAnya" tevo artha karela che. tenI jema pratiSThitaM pUgaye te sthAnamAM paNa pratiSThAnI kriyAthI Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86. jinabhaktidvAciMzikA/zloka-19 pratimAmAM utpanna thayela upacarita svabhAvarUpa bhAvane vyApArarUpe kalpanA karI zakAya. vaLI graMthakArazrI pratiSThitaM pUgaye e vacana dvArA dhvasane badale pratiSThAvidhithI pratimAmAM utpanna thayela upacarita svabhAvane pUjyatAno prayojaka svIkAravAnI yukti Ape che - kAlAntarabhAvi phaLamAM ciranaSTanA bhAvavyApArakatvano niyama che arthAt pratiSThA karyA pachI pratimAnI pUjA karanArane pUjAnA phaLanI prAptimAM upacaritasvabhAvarUpa bhAvavyApAra kAraNa che, e prakArano niyama che. tethI pratiSThA karyA pachI kAlAntaramAM te pratimAnI pUjA karanArane pratimAmAM pratiSThA thayelI hovAnA kAraNe phaLa prApta thAya che. te phaLamAM cirakALa pUrve karAyela pratiSThAnA dhvaMsavyApArathI pratiSThA phaLane ApatI nathI, paraMtu bhAvavyApArathI phaLa Ape che arthAt pratiSThAnI kriyA dvArA pratimAmAM upacarita svabhAvarUpa je bhAva thayo, te bhAvanA vyApAra dvArA pratiSThA pUjAnuM phaLa Ape che, e prakArano niyama che; ane evo niyama na svIkArIe to pratimAmAM apUrvanA ucchedanI Apatti Ave=pratiSThA pUrve je pratimA hatI, tenA karatAM pratiSThA pachI pratimA apUrva che, tema svIkArI zakAya nahi. vastutaH pratiSThA karyA pUrve pratimA jevI hatI, tevI ja pratiSThA pachI hoya, paraMtu pratiSThAvidhithI koI apUrva bhAvavALI thaI na hoya, to pratiSThA vagaranI pratimAne pUjA karavAthI pUjA karanArane jema pUjAnuM phaLa prApta thatuM nathI, tema pratiSThA karyA pachI paNa te pratimAnI pUjA karavAthI te pUjAnuM phaLa prApta thAya nahi; tethI pratiSThA karyA pUrve je pratimA hatI, te pratimAmAM upacarita svabhAva na hato ane pratiSThAvidhithI pratimAmAM upacarita svabhAva thayo, tema mAnavuM ucita che. tethI pratiSThA pUrvenI pratimA karatAM pratiSThA karyA pachI upacarita svabhAvavALI pratimA apUrva che, tema svIkAravAmAM Ave to, AvI apUrva pratimAnI pUjA karavAthI pUjA karanArane pUjAnA phaLanI prApti che, tema svIkArI zakAya. ahIM vizeSa e che ke jema daMDa cakrabhramaNa dvArA ghaTane pedA kare che, tethI daMDa bhramirUpa vyApAra dvArA ghaTa prati kAraNa che, tema kahevAya che, te rIte Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArya jinabhatihAsi~zikA/bloka-19 ciMtAmaNikAranA matAnusAra dhvaMsarUpa vyApAra dvArA pratiSThA, pratimAnI pUjAnA phaLanI prApti pratye kAraNa che arthAt pratiSThA dhvasarUpa vyApAra pedA kare che ane te vyApArathI pratimAnI pUjA karanArane pUjAnuM phaLa prApta thAya che. A prakAranA ciMtAmaNikAranA matamAM abhAvarUpa vyApAranI prApti che; paraMtu bhAvarUpa vyApAranI prApti nathI, ane te graMthakArazrIne iSTa nathI. tethI graMthakArazrI kahe che ke jema vartamAnamAM koIka pApa kare to te pApanI kriyA karmabaMdharUpa bhAvAtmaka padArtha dvArA janmAMtaramAM aniSTa phaLa Ape che, paraMtu vartamAnanI pApanI kriyA tenA dhvaMsa dvArA janmAMtaramAM phaLa ApatI nathI. e niyama pramANe pratiSThAnI kriyA paNa pratimAmAM upacarita svabhAvarUpa bhAvAtmaka padArtha dvArA pUjA karanArane pUjAnuM phaLa Ape che, paraMtu pratiSThAnA dhvaMsa dvArA pratimAnI pUjA karanArane pUjAnuM phaLa ApatI nathI, tema svIkAravuM joIe. saMkSepathI uparanA kathananuM tAtparya : vyApArI vyApAra 1. dRSTAMta daMDa bhrami=bhramaNa ghaTa 2. dRSTAMta pApakriyA karmabaMdha karmanuM phaLa 3. ciMtAmaNikAra mata pratiSThA pratiSThAdhvasa pUjAnuM phaLa 4. jaina mata pratiSThA upacarita svabhAva pUjAnuM phaLa pratiSThA bhAvavyApAra dvArA pUjAphaLa pratye A rIte kAraNa che - pratiSThAnI kriyA dvArA pratiSThA karAvanAra zrAvaka mukhya devatAnA AlaMbananA bhAvavALo pariNAma kare che. te pariNAma pratiSThA vakhate tenA AtmAmAM pragaTa thayo che, ane pratiSThAvidhithI pratimAmAM te pariNAmano upacAra karavAmAM Ave che. tethI mukhya devatA evA tIrthakaranA svarUpanA AlaMbanavALo upacaritasvabhAva pratimAmAM pedA thAya che. mATe pratiSThA pUrve te pratimA AkArarUpe siddha mudrAvALI hovA chatAM upacaritasvabhAvavALI na hatI, ane pratiSThAvidhi dvArA siddha mudrArUpa AkAravALI te pratimA tIrthaMkaranA AlaMbanavALA upacaritasvabhAvavALI thaI. tethI pratiSThA pUrvenI pratimA karatAM pratiSThAuttarabhAvi evI te pratimAmAM apUrvatAnI prApti che, ane pUjA karanArane pUjAphaLanI prApti pratye apUrvane Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-19 prApta karela te pratimA kAraNa che; kema ke "A pratimA pratiSThAvidhi dvArA apUrvatAne pAmelI che' tevI buddhi thavAthI pratimAmAM rahela paramAtmAnA AlaMbanavALo upacaritasvabhAva pUjA karanArane jaNAya che. tethI pratimA pratye pUjyatAnI buddhi thAya che, ane te pUjyatAne kAraNe bhagavAnanA guNomAM tanmayatA jeTalI adhika, tene anurUpa pUjA karanArane nirjarA phaLanI adhika prApti thAya che; kema ke vItarAganA guNomAM tanmaya thayelo upayoga vItarAgatA pratyenA pratibaMdhaka karmonA nAzanuM kAraNa che. dhvaMsavyApAra dvArA pratimAnI pUjAnA phaLa pratye pratiSThA kAraNa che, tema svIkArIe to, pratimAmAM pratiSThAvidhi dvArA pUrvanI pratimA karatAM A pratimA apUrva che tema svIkArI zakAya nahi. ciMtAmaNikAra dhvavyApAra dvArA pUjA karanArane pUjAnA phaLanI prApti pratye pratiSThA kAraNa che, tema kahe che, te kathanamAM anya zuM doSa Ave che ? te vizva' thI batAve che. | ciMtAmaNikAranA mata pramANe pratimAmAM koIka avayavono nAza thAya to pratimAttaranI utpatti thAya che. tethI pratiSThA karyA pachI te pratimAnA koIka avayavo ghasAI jAya to pUrvanI te pratimAno nAza thAya che ane navI pratimAnI utpatti thAya che. tethI ciMtAmaNikAranA mata pramANe ghasArAne pAmelI evI te pratimAmAM pratiSThAnA dhvaMsanI aprApti che; kema ke je pratimAmAM pratiSThA karAyelI hatI te pratimA nAza pAmI, ane ghasArAne kAraNe utpanna thayelI A navI pratimA pratiSThA karAyelI nathI. mATe te pratimAmAM pratiSThAdhvasanI prApti nathI. tethI ciMtAmaNikAranA mata pramANe A pratimAmAM pUjyatAnI aprApti che. vastutaH kaMIka avayavo ghasAyA che, evI paNa pratimA lokomAM pUjAya che, ane ciMtAmaNikArano mata svIkArIe to tenA mata pramANe A pratimAne apUjya svIkAravAnI Apatti Ave. mATe ciMtAmaNikArano mata avicArita ramaNIya che. A prakAranA doSanA nivAraNa mATe ciMtAmaNikAra kahe ke "pratA trIdayaH' ityAdi prayogamAM jema dhAnya khaMDita thavA chatAM paNa A dhAnya saMskAravALuM che, evI buddhi thAya che, tema koIka avayavonA nAzathI pratimAntararUpe banelI Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtriMzikA/bloka-19 evI A pratimAmAM pratiSThitatvanI buddhi thAya che. mATe te pratimAmAM pratiSThAdhvaMsane svIkAravAmAM koI kSati nathI. A pramANe ciMtAmaNikAra svIkAre to graMthakArazrI kahe che ke ciMtAmaNikArane 'pratIti pramANe zabala vastuno svIkAra paNa balAt prApta thAya'. A Azaya e che ke yajJa karavA arthe maMtrajalathI Ardra karAyelA dhAnyane pAMca brAhmaNo mUzala vaDe phUTe che. tyArapachI te dhAnya vaDe yAjJika yajJa kare che, sthaLe maMtrajalathI saMskArita karyA pachI te dhAnya kUTavAmAM Ave tyAre te dhAnyano kAMIka aMza khaMDita thAya che. tethI ciMtAmaNikAranA matAnusAra maMtrajalathI saMskArita dhAnyano nAza thAya che, ane dhAnyAntaranI utpatti thAya che, chatAM 'A dhAnya saMskAravALuM che' e pramANe buddhi muzala vaDe kuTAyelA te dhAnyamAM thAya che, mATe saMskA2vALA evA te kuTAyelA dhAnyathI yAjJika yajJa kare che. tema pratimAnA koI avayavonA nAzathI pratimAntara utpanna thavA chatAM pratimA pratiSThita che, tevI buddhi thAya che. mATe te pratimAmAM pratiSThAno dhvaMsa che, tema svIkArI zakAya che. A prakAre ciMtAmaNikAra kahe to ciMtAmaNikAranA kathana sAme graMthakArazrI kahe che ke pratiSThA karAyelI pratimAnA avayavo ghasAI javA AdithI avayavano nAza thayo che, mATe 'A pratimAntara che' tema pratItinA baLathI ciMtAmaNikAre svIkArela che, te pratIti anusAra te pratimAmAM pratiSThAno dhvaMsa nathI; kema ke je pratimAmAM pratiSThA thayela te pratiSThAno nAza thaIne A pratimAntara banela che. ane pUrvamAM je pratimAnI pratiSThA thaI, teno ja avayavanA nAzathI A pratimAttara utpanna thayelI che, mATe A pratimAmAM pratiSThAdhvaMsa che, tevI buddhi paNa thAya che, tema ciMtAmaNikAra svIkAre ane tenA baLathI avayavanA nAza thayA pachI paNa te pratimAne pUjya svIkAre to pratItine anusAra eka ja pratimA koIka apekSAe pratiSThAvaMsavALI che, ane koIka apekSAe pratiSThAdhvaMsa vagaranI che, tema svIkAra thAya che. tethI eka ja pratimAmAM pratIti anusAra dhvaMsano bhAva ane dhvaMsano abhAva svIkRta thAya che. tethI bhAvAbhAvAtmaka zabala vastuno svIkAra paNa ciMtAmaNikArane anicchAe prApta thAya che arthAt ciMtAmaNikAra padArthane bhAvAbhAvAtmaka zabala svIkAratA nathI, Ama chatAM 'pratiSThita pUnayed' enI saMgati karavA arthe pratIti anusAra 89 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GO jinabhaktidvAciMzikA/zloka-10-20 ciMtAmaNikAre je kathana karyuM te kathanathI ciMtAmaNikAra dvArA syAdvAdIne abhimata evI zabala vastuno svIkAra thAya che. A viSayamAM adhika pallavita karavAthI saryuM arthAt adhika vistAra karavAthI saryuM. 1lA avataraNikA - zloka-17mAM kahela ke vidhipUrvaka niSpanna thayelA biMbanI dasa divasanI aMdara pratiSThA karAvavI joIe. tethI prasta thayo ke pratiSThA zuM vastu che ? mATe zloka-18mAM mukhya pratiSThA ane upacArathI thatI pratiSThAnuM svarUpa batAvyuM. tyAM prazna thayo ke pratiSThita evI pratimAnI pUjA karanArane pUjAnuM phaLa kaI rIte prApta thAya che, tethI zloka-19mAM pratiSThita pratimAnI pUjA karavAthI pUjAnA phaLanI prApti kaI rIte thAya che ? tenI spaSTatA karI. have pratiSThA karAvatI vakhate bhagavAnanAM pAMca kalyANakonI ujavaNI karavAmAM Ave che, te vakhate pratiSThAvidhinI aMtargata maMtravyAsAdi karAya che, te paNa yuktivALA che. te batAvavA arthe kahe che - zloka : sampradAyAgataM ceha mantranyAsAdi yuktimat / aSTau dinAnyavicchittyA pUjA dAnaM ca bhAvataH / / 20 / / anvayArthaH =ane ahIM=pratiSThAvidhimAM, prajApatiM=saMpradAyathI Avela, mAdi vittama=maMtravyAsAdi yuktivALA che aSTo vinAvicchiA ATha divasa sudhI vicchinyA=vicchedarahitapaNe, mAvati =bhAvathI pUnA naM 2=pUjA ane dAta (karavAM joIe). 20 zlokArca - ane ahIM pratiSThAvidhimAM, saMpradAyathI Avela maMtranyAsAdi yuktivALA che. ATha divasa sudhI avicchittithI viccheda rahita, bhAvathI pUjA ane dAna karavAM joIe. Il20II "pavAsAdri' - ahIM 'li'thI bali AdinuM grahaNa karavuM. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha1 jinabhaktidvArnAizikA/zloka-20 TIkA - sampradAyeti-iha-pratiSThAvidhau, mantranyAsAdikaM ca kSetrasaMzodhanAbhivarSaNAdiniSpattaye vAyumeghakumArAdiviSayaM sampradAyAgataM ziSTapAramparyAyAtaM yuktimad mavati | TIkArya : phUda vittamad bhavati ahIM pratiSThAvidhimAM, saMpradAyathI Avela ziSTa paraMparAthI Avela, kSetrasaMzodhana ane abhivaSaNAdinI niSpatti mATe vAyu-meghakumAra Adi viSayavALA maMtracAsAdi yuktivALA che. ja kSetrasaMzodhanamavarSAvinibatta' - ahIM 'A' padathI bali AdinuM ApAdana grahaNa karavuM. bhAvArtha - pratiSThAvidhimAM maMtrajAsAdinI yuktiyuktatA : pratiSThAvidhi karatI vakhate kSetrazuddhi arthe vAyukumAradevane AvAhana karavAmAM Ave che, ane kSetrazuddhi karyA pachI jalachaMTakAva nimitte meghakumAradevane AvAhana karavAmAM Ave che, ane tenA mATe saMpradAyathI AvelA maMtroccAra bolavAmAM Ave che, te yuktivALA che. bhagavAnanA janma prasaMge jema vAyukumAra ke meghakumAra Adi devo kSetranI zuddhi kare che ane jalachaMTakAva Adi kare che, tenI jema bhagavAnanI pratimAmAM pratiSThA karavA arthe pratiSThAvidhikALamAM maMtroccAra dvArA vAyukumAra ane meghakumAra devatAne AvAhana karavAmAM Ave che; paraMtu teo Ave evo niyama nathI ane kSetrazuddhi ane jalachaMTakAva kare evo niyama nathI, topaNa te AvAhana anusAra devatAoe AvIne kSetranI zuddhi karI che, ane jalachaMTakAva karyo che, tevo saMkalpa karavAmAM Ave che, jethI bhagavAna pratyenI bhaktino atizaya thAya che, mATe saMpradAyathI Avela maMtrajAsAdi yuktivALA che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 jinabhaktihAtrizikAzloka-20 TI : paraH prAha- "itthaM viziSTanyAyArjane (viziSTanyAyArjitadravya ?) bhAvazuddhaniSpannabimbasya sthApanAvasare balyAdi (balyAdeH?) vighnopazAntyarthamApAdanamasAraM, bhAvazuddhenaiva (zuddhabhAvenaiva?) siddheH," maivaM, bhAvasatyAntaritasthApanAyAM tatprAdhAnyAtsatyatAtizayena svArasikenaiva siddheH, atra tUpacArAdeva kSetrAdhiSThAtRprastutazAntyAdyarthaM, zAsanonnatitvena vizeSAbhyudayatAsiddheH, anyathA'pratiSThApatteH / kevalaM bhAvasiddhatve padmAsanaparyaMkAdimudrAvidhIyamAnatve siddhAvasthAtve jalAbhiSekAdivyavahatitvamanApatiH yatparairucyate, tanna, tadevAbhimataphalepsitAvApti(tadaivA'bhimataphalAvApti?)pUrvakajJAyakasiddhadravyazarIramattvenAmarairapi tadvihitatvAt, (iti) sarvasAvadhavRtti(nivRtti?)matAmaniSTApattirbhavitetyArekApahAraH, tasmAtsthApanAtve'vasthAntarakalpanAvizeSAd bhAvavRddhyaiva vihitatvAt(anyathA)tavApi sidhyet yena (yena mAghi mAse cha.) sthApanamapi azlIla, syAdato naiva zaGkAvyabhicAritvam / TIvArtha : paraH prAha ..... zaGkAvyabhicAritvam pUrvamA kSetrasaMzodhana-mamivarSau niSpatti mATe maMtranyAsAhi 59 // yuktivA che. tyA maMtranyAsahimA 'Adi' padathI bali AdinuM ApAdana grahaNa karavAnuM che. tethI bali AdinA ApAdananA viSayamAM para virodha karatAM kahe che - A rIte pUrvamAM graMthakArazrIe varNana karyuM e rIte, viziSTa vyAyathI ajita evA dravyathI ane bhAvathI zuddha evA niSpanna biMbasthApanAnA avasaramAM vidhvanI upazAti mATe bali AdinuM ApAdana asAra che; kema ke zuddha bhAva vaDe ja siddhi che zuddha bhAva vaDe ja vipna upazamanathI sida che. A prakAranA paranA kathanamAM graMthakArazrI kahe che, "ema na kahevuM." temAM yuti batAva cha - bhAvasatyanI antarita sthApavAmAM=pratiSThAkArayitRnA AtmAmAM sthApana Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktivAciMzikA/bloka-20 93 karAyela mukhya devatAnA AlaMbanavALo je bhAva te rU5 bhAvasatya, tenI potAnA AtmAmAM karAyelI sthApanAmAM, tenuM prAdhAnya hovAthI zuddha bhAvanuM prAdhAnya hovAthI, satyatAtizaya evA svArasikathI ja siddhi hovAne kAraNe mukhya devatAnA svarUpanA AlaMbanavALA satyabhAvatA atizayarUpa svArasika pariNAmathI ja vidaLa upazamananI siddhi hovAne kAraNe, (mukhya devatAnA AlaMbanavALI nijabhAvanI sthApanAmAM vighna upazamana mATe bali AdinuM ApAdana Avazyaka nathI.) tu=vaLI, tra=pratimAmAM, upacArathI jasupacArathI sthApanA che. mATe kSetrAdhiSThAtRprastutazAcAI-kSetraadhiSThAtune prastuta viSayamAM zAMti Adi arthe te kSetramAM vasatA evA devatAne prastuta evA biMbasthApanAnA viSayamAM zAMti Adi mATe bali AdinuM ApAdana Avazyaka che, ema adhyAhAra che. bali AdinuM ApAdana kema Avazyaka che ? temAM hetu kahe che - zAsanonnatitvena zAsanaunnatipaNuM hovAne kAraNe-kSetraadhiSThAtune prastutamAM zAMti mATe karAyela bali AdinuM ApAdana ucita pravRttirUpa hovAthI zAsananI unnatinuM nimita hovAne kAraNe, vizeSamyulAsiddha=vizeSa abhyadayanI siddhi che-pratiSThA karAvanAranA AtmAmAM pratiSThAvidhithI thatA puNyAnubaMdhI puNya karatAM, bali Adi ApAdanathI yukta evI pratiSThAvidhithI baMdhAtA puNyAnubaMdhI puNya dvArA, vizeSa prakAranI kalyANanI paraMparAnI siddhi che. anyathA=bali AdinuM ApAdana na karavAmAM Ave to kSetradevatAnI zAMti mATe pratiSThAvidhikALamAM koI yatna nahi karela hovAthI kSetraadhiSThAtR deva kUpita thAya ane koI upadrava kare tevAthI, pratiSThAtti =apratiSThAnI Apatti che-pratimAmAM pratiSThAvidhithI thatI pratiSThAnI pravRtti apUrNa rahevAthI pratimAmAM upacArathI pratiSThAnA abhAvanI Apatti che. levaa phakta, mAvasiddhatve pAsanaparyavimudrAvidhIyamAnave siddhAvasthAa= bhAvasiddhatvarUpa padmAsanaparyakAdimudrAnA vidhIyamAnapaNAsvarUpa siddhAvasthApaNAmAM, nanAmavivyavastitvamanApatti =jalAbhiSeka AdinA vyavahArapaNAnI aprApti che, e pramANe je para vaDe kahevAya che, tatra te Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 jinabhaktiAsiMzikA/zloka-20 barAbara nathI; kema ke te tyAre ja jyAre bhagavAna siddhaavasthAne prApta kare che tyAre ja, ameri=devatAo vaDe paNa, mamatInAvAtipUrvasAyavasiddha zarIramanvenA merepa diditatvA-abhimata phaLanI avAptipUrvakanuM jJAyaka evA siddhanA dravyazarIramatta svarUpe tavihitapaNuM che=bhagavAnamAM jalAbhiSeka AdinuM vihitapaNuM che. arthAt bhagavAnane abhimata evuM phaLa mokSa che, ane tenI prAptinI pUrvanuM evuM bhagavAnanuM A dravyazarIra che, ane A dravyazarIra jJAyaka evA siddhanuM= kevaLajJAnavALA ane siddha svarUpavALA evA bhagavAnanuM, dravyazarIra che, mATe evA dravyazarIravALArUpe devatAoe bhagavAnano jalAbhiSeka karela che. ti=ethI, sarvasAvidyanavRttimatAniSThArmivitA=sarvasAvadanI nivRttivALA evA bhagavAnanA dehane jalAbhiSeka Adi karavA te aniSTanI Apatti che, tyAre dara =e prakAranI AzaMkAno apahAra thAya che, tamA--te kAraNathI bhagavAna siddhaavasthAne pAmyA pachI bhagavAnanA dravyazarIrane devatAoe jalAbhiSeka karelo hovAthI sarvasAvadya nivRttivALA evA bhagavAnanA dehane jalAbhiSeka ta thAya, te prakAranI aniSTa Apattino apahAra thayo te kAraNathI, sthApanAtvevasthAntaratvanAvizeSA-sthApatapaNAmAM avasthAntaranI kalpatAvizeSa hovAne kAraNe jema bhagavAnanA nirvANa pachI bhagavAnanA dravyazarIramAM avasthAtara-kalpanA-vizeSa hovAne kAraNe jalAbhiSeka Adi thAya che, tema pratimAmAM siddhamudrAnI sthApanApaNAmAM siddhamudrAkAlIna bhagavAnanI avasthA karatAM sthApanArUpa avasthAntaranI kalpanA vizeSa hovAne kAraNe, bhAvavRva=bhAvavRddhi mATe ja, viditatva=vihitapaNuM che=jalAbhiSeka AdinuM vihitapaNuM che, mAthA= sthApanApaNAmAM avasthAtara-kalpanAvizeSa hovAne kAraNe bhAvavRddhi mATe jalAbhiSeka Adi thaI zake, tema na mAno to tavAhitane paNa=prazna karanArane paNa, siddha sthApanA agnIvaM=sthApanA paNa azlIla siddha thaze=siddha-avasthAnI pUrvaavasthAmAM bhagavAnanI padmAsana Adi avasthA hoya che, te avasthAnuM sthApana paNa duSTa siddha thaze. gata =AthI=sthApanApaNAmAM avasthAMtara-kalpanA-vizeSa hovAne kAraNe bhAvavRddhi mATe jalAbhiSeka AdinuM vihitapaNuM hovAthI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/zloka-20 neva zavyabhicAritve cA- vyabhicArIpaNAnI zaMkA nahi ja thAya siddhaavasthAkALamAM bhagavAnanA mRtadehano devo je rIte jalAbhiSeka Adi kare che tene anurUpa pratimAnI siddhamudrAnI avasthAmAM jalAbhiSeka AdinI pravRtti hovAnA kAraNe zaMkAthI vyabhicArIpaNuM nahi ja thAya=jinapratimAmAM siddhamudrA che, mATe jalAbhiSeka Adi thAya ke nahIM e prakAranI zaMkAthI jinapratimAnA jalAbhiSekanI pravRttimAM vyabhicArIpaNuM prApta nahIM ja thAya. ja vanya'i - ahIM ' padathI bAkaLAnuM grahaNa karavuM. 'kSetrAdhiSThAtRprastutazAttvArtha" - ahIM 'vipadathI pratiSThAnA prasaMgamAM sahAyaka thavA rUpa puSTinuM grahaNa karavuM. kapAsanapardhavAvimudravidhI mAnatve' - ahIM 'mAri padathI kAyotsargamudrAnuM grahaNa karavuM. ka nanAmavedi' - ahIM ' padathI puSpapUjAdinuM grahaNa karavuM. ja 'tavA' - ahIM 'DapathI e kahevuM che ke avasthAntara-kalpanA-vizeSa na karIe to amane to sthApana duSTa siddha thaze, paraMtu tene paNa sthApana duSTa siddha thaze. ja 'sthApana' - ahIM 'pa'thI e kahevuM che ke avasthAntara-kalpanA-vizeSa na karavAmAM Ave to jalAbhiSekAdi to duSTa siddha thAya, paraMtu sthApana paNa duSTa siddha thAya. noMdha :- "R: prAdathI vyamiryAritva' sudhInI je TIkA che, temAM pAThanI azuddhi ghaNA sthAne che, jethI yathArtha anvaye paNa thaI zakato nathI. tethI svamati anusAra pAThanI saMbhAvanA karIne ( ) mAM pATha lakhela che ane te pramANe ame artha karela che. pAThazuddhi upalabdha nathI, tethI bahuzrutoe anya prakAre pAThazuddhi jaNAya ke anya prakAre Ucita artha jaNAya to te pramANe arthano vicAra karavo. 'zamivaritva'no samAsa bahuzruto vicAre. bhAvArtha - pUrvamAM graMthakArazrIe kahyuM ke saMpradAyathI Avela maMtrajAsAdi yuktivALA che. temAM maMtrajAsAdimAM 'A' padathI bali AdinuM ApAdana grahaNa karavAnuM che. tyAM para zaMkA karatAM kahe che ke vidhipUrvaka biMbamAM nija bhAvanA sthApananA avasaramAM bali AdinuM ApAdana asAra che; kema ke viziSTa nyAyathI arjita Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtrizikA/bloka-20 evA dravyathI ane zuddha bhAvathI jyAre biMba niSpanna karAya che, tyAre biba nirmANa karanAra zrAvakanA zuddha bhAvathI ja vipnanuM zamana thAya che. tethI vipnazamana mATe bali AdinuM ApAdana asAra che. tene graMthakArazrI kahe che, A prakAranuM paranuM kathana barAbara nathI. temAM yukti batAve che - mukhya devatAne uddezIne mukhya devatAnA svarUpanA AlaMbanavALo bhAva potAnA AtmAmAM sthApana karAya che, te mukhya pratiSThA che, ane te mukhyapratiSThAkALamAM potAnA AtmAmAM je sthApanA thAya che, te bhAvasatya che arthAtu pratimAmAM je sthApanA thAya che, te sthApanA satya che, ane paramAtmAnA svarUpanA AlaMbanavALA bhAvanI potAnA AtmAmAM je sthApanA thAya che, te bhAvasatya che, ane bhAvasatyarUpa potAnA AtmAmAM karAyelI sthApanAmAM bhAvazuddhinuM prAdhAnya che. tethI svArasika ja evA satyatAnA atizayathI aMtaraMga sthApanAmAM vighnanA upazamananI siddhi che arthAt bhagavAnanA svarUpane avalaMbIne AtmAmAM je bhAvanI upasthiti karavAnI che, te bhAvane yathArtha jANIne potAnA AtmAmAM te upayogane atizayita karavA mATe je svArasika satyatAno atizaya che, tenA dvArA ja mukhya devatAnA AlaMbanavALA bhAvanI potAnA AtmAmAM sthApanA karavAmAM pratibaMdhaka evAM karmono upazamana thAya che. tethI aMtaraMga sthApanAmAM vighnanuM upazamana karavA arthe bali AdinuM ApAdana Avazyaka nathI; paraMtu jyAM upacArathI pratimAmAM mukhya devatAnA AlaMbanavALA bhAvanuM sthApana karavAnuM che, temAM te kSetramAM rahelA devatAo jo upazAnta thayA na hoya to te kriyAmAM viddha kare, evI saMbhAvanA che. tethI te kSetramAM adhiSThAna karanArA devatAo pratimA sthApananI pravRttimAM vighna na kare tadarthe teone upazAnta karavA mATe bali AdinuM ApAdana Avazyaka che, ane te prakAranI ucita pravRtti karavAthI kSetradevatAnI kUpita thavAnI saMbhAvanA hoya to te dUra thAya che. vaLI baliApAdananI ucita pravRtti zAsananI unnatinuM kAraNa bane che, mATe bali AdinuM ApAdana karanArane vizeSa prakAranA abhyadayanI prApti thAya che. tethI bali AdinuM ApAdana ucita che, ane jo bali AdinuM ApAdana na karavAmAM Ave ane koIka nimitte kSetradevatA kUpita thAya to pratiSThAvidhino bhaMga thavAthI pratimAmAM apratiSThAnI Apatti Ave. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/zloka-20 ahIM vizeSa e che ke bali AdinuM ApAdana na karavAmAM Ave to kSetradevatA avazya kUpita thAya ane viddha kare ja evo ekAMta niyama nathI, paraMtu zAstravidhi anusAra bali AdinuM ApAdana na karavAmAM Ave to koIka kSetradevatAne kopa paNa thAya, tevI saMbhAvanA che. tethI ziSTa puruSo saMbhavita anarthanA nivAraNa mATe bali AdinA ApAdanarUpa ucita pravRtti karanArA hoya che, ane A rIte saMbhavita anarthanA parivAra arthe ucita pravRtti karavAthI zAsananI unnati thAya che; kema ke vicArakane te ucita pravRtti joIne bhagavAnanA zAsana pratye bahumAna thAya che arthAt jema jinAlayanA nirmANamAM koIne aprIti na thAya tadarthe bhUmi kharIdatI vakhate ja te kSetramAM vasatA lokone jinAlaya pratyenA bahumAnavALA karavA arthe jinAlaya nirmANa karanAra zrAvaka teonuM sanmAna kare, tevI ucita pravRtti bhagavAnanA zAsanamAM batAvela che. te rIte "pratimAnI pratiSThA vakhate paNa kSetradevatAne kopanI prApti na thAya, ane pratiSThAmAM vighna karIne kSetradevatA potAnuM ahita nA kare, ane anyane paNa hitanI prAptimAM vijJabhUta na bane, tadarthe ucita pravRttinuM vidhAna bhagavAnanA zAsanamAM che" tevuM jJAna thavAthI vivekIne bhagavAnanA zAsana pratye bahumAna thAya che. A rIte zAsananI unnatinuM nimitta bali AdinuM ApAdana che; ane je pravRttithI zAsananI unnati thAya te pravRttithI vizeSa prakAranA abhyadayanI prApti thAya. tethI pratiSThA avasaramAM bali AdinuM ApAdana asAra nathI; ane jo pratimAmAM upacArathI sthApanA avasare bali AdinuM ApAdana na karavAmAM Ave ane tenA kAraNe kSetrAdhiSThAtR kUpita thAya ane vigna kare to pratimAmAM upacArathI pratiSThA thaI zake nahi. tethI apratiSThAnI Apatti Ave. A rIte pratiSThA avasare bali AdinuM ApAdana zAstravidhi anusAra che, te sthApana karyuM. have jeo kahe che ke siddhAvasthAnI mudrAvALI pratimAne jalAbhiSekAdi thAya nahi, tenuM nirAkaraNa karatAM kahe che - jeo kahe che ke "bhagavAnanI bhAvasiddhAvasthAne sAme rAkhIne pratimAmAM padmAsana-paryakAdi mudrA karAya che. tethI te mudrA siddhAvasthAnI mudrA che, ane Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 jinabhaktiAtrizikA/zloka-20 siddhAvasthAnI mudrAvALI pratimAmAM jalAbhiSekAdino vyavahAra thaI zake nahi" teonuM te kathana ucita nathI; kema ke bhagavAna jyAre mokSamAM jAya che tyAre ja bhagavAnanA dravyazarIrano devatAoe jalAbhiSekAdi karela che, ane te dravyazarIra bhagavAnane abhimata evA mokSaphaLanI prAptinuM kAraNa che. vaLI, pUrvamAM jeNe kevaLajJAna prApta karyuM che evA svabhAvavALA siddhanuM dravyazarIra che, ane te dravyazarIravALo siddhamAM rahelo bhagavAnano AtmA hato. tethI bhagavAnanI bhakti arthe devatAo bhagavAnanA dravyazarIranI jalAbhiSeka AdithI pUjA kare che. A prakAranA zAstravacananA baLathI koIe zaMkA karela ke "sarvasAvaghanivRttivALA evA bhagavAnanA dehane jalAbhiSekAdi karavA e aniSTanI ApattirUpa che." teno apAra thAya che, kema ke AtmakalyANa arthe vivekasaMpanna devatAo bhagavAnanI bhakti karavA arthe bhagavAnanA dehane abhiSeka kare te doSarUpa nathI. bhagavAnanA dehane jalAbhiSekAdi devatAo kare che te doSarUpa kema nathI ? tethI kahe che, bhagavAna jyAre zarIradhArI hatA te vakhatanA bhagavAnanA zarIranI avasthA karatAM, bhagavAna jyAre mokSamAM jAya che, tyAre te vakhatanuM bhagavAnanuM dravyazarIra avasthAntararUpa che. AthI bhagavAna kevaLajJAna pAme che tyAre sarvasAvaghanI nivRttivALA bhagavAnanA dehano devatAo jalAbhiSeka Adi karatA nathI, paraMtu bhagavAna siddhAvasthAmAM jAya che tyAre temano deha zarIradhArI bhagavAnanA deha karatAM avasthAntara che, tethI te avasthAntararUpa bhagavAnanA dehane jalAbhiSekAdi karavAthI bhaktinA bhAvano atizaya thAya che ane sarvasAvadya-nivRttivALA evA bhagavAnane koI doSanI paNa prApti nathI. mATe devatAoe bhagavAnanI bhakti arthe jalAbhiSekAdi pravRtti karela te doSarUpa nathI. tenI jema bhagavAnanI sthApanAmAM paNa bhagavAnanI avasthAntara-kalpanAvizeSa hovAne kAraNe zrAvakonA bhagavAna pratyenA bhaktibhAvanI vRddhi mATe jalAbhiSekAdinuM zAstramAM vihitapaNuM che. jema bhagavAnanuM siddhAvasthAnuM dravyazarIra hovA chatAM tenI jalAbhiSekAdinI pravRttithI devatAone kalyANanI prApti thAya che, tema "kevaLajJAna avasthAmAM vicaratA ane yoganirodhakALamAM dehadhArI evA bhagavAnanI avasthA karatAM siddhAvasthAnI mudrAvALI pratimAnI A avasthA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtriMzikA/zloka-20 99 paNa avasthAntara che" te prakAranI kalpanAvizeSa pratimAmAM hovAne kAraNe zrAvakonA bhaktinA bhAvanI vRddhi mATe jalAbhiSekAdinuM zAstramAM vihitapaNuM che, ane A rIte pUrvapakSI na svIkAre to pUrvapakSInA mate pratimAmAM siddhAvasthAnuM sthApana paNa azlIla siddha thAya=duSTa siddha thAya; kema ke siddhAvasthAmAM bhagavAnanI padmAsanAdi mudrA nathI, paraMtu padmAsanAdi avasthAvALA Atmapradezono trIjo bhAga saMkocAI jAya che ane te AkAre arUpI Atmapradezo rahe che, chatAM siddhAvasthAmAM jatA pUrve yoganirodhakALamAM padmAsanAdi mudrA hoya che. ane bhagavAnanI siddhAvasthA pratye bhaktine ullasita karavA mATe siddhAvasthAnI avyavahita pUrvaavasthAmAM siddhAvasthAno upacAra karIne pratimAmAM siddhAvasthAnI sthApanA karAya che. tethI jema siddhAvasthAnI pUrvAvasthAmAM bhakti arthe siddhAvasthAnI kalpanA karAya che, tema sthApanAmAM paNa bhAvavRddhi arthe jalAbhiSekAdi karAya che. tethI jo pUrvapakSI bhagavAnanI mUrtine siddhAvasthAne sAme rAkhIne bhAvavRddhinuM kAraNa hovA chatAM jalAbhiSekAdi vyavahArano niSedha kare to siddhAvasthA pUrvanI avasthAmAM paNa siddhAvasthAnuM sthApana azlIla siddha thAya=duSTa siddha thAya. vaLI bhagavAnanI pratimAmAM siddhAvasthAnI sthApanA che ane siddhAvasthAnI bhakti e siddhAvasthAnuM dhyAna karavAthI thAya che. tene badale siddhAvasthAne ananurUpa ane janmAdi avasthAne anurUpa evI jalAbhiSeka AdinI pravRtti vyabhicArI pravRtti che arthAt siddhAvasthAnI mudrAne anurUpa pravRtti nathI, paraMtu viparIta pravRtti che. A prakAranI vyabhicArIpaNAnI koIne zaMkA thAya, tenA nivAraNa mATe kahe che AthI=bhagavAnanI yoganirodhakALanI avasthA karatAM pratimAmAM avasthAMtarakalpanA-vizeSa hovAne kAraNe bhAvavRddhi mATe jalAbhiSeka AdinuM zAstramAM vihitapaNuM che. AthI, vyabhicArIpaNAnI zaMkA nahi ja thAya arthAt A bhagavAnanI siddhAvasthAvALI mudrA che, Ama chatAM tene jalAbhiSeka Adi karavAM te vyabhicArI che, te prakAranI zaMkA nahi ja thAya; kema ke bhakti arthe siddhaavasthAne pAmelA bhagavAnanA dravyazarIrano jema jalAbhiSeka Adi thAya che, tema bhagavAnanI siddhAvasthA pratyenI bhakti arthe bhagavAnanI pratimAne paNa jalAbhiSekAdi karavAM te doSarUpa nathI. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 jinabhaktihAsi~zikA/bloka-20 utthAna : pratiSThAvidhimAM maMtrajAsAdi yuktivALA che, te batAvyuM. have pratimAmAM mukhya devatAnA AlaMbanavALA bhAvanI pratiSThA karyA pachI zuM karavuM joIe ? te batAve che - TIkA : aSTau dinAni yAvadavicchittyA nairantaryeNa pUjA bimbasya, dAnaM ca vibhavAnusAreNa zAsanonnatinimittamiti / / 20 / / TIkArya : aSTonimittati ATha divasa sudhI, avicchedathI niraMtarapaNAthI, vaibhava anusAra bibanI pUjA ane zAsananI unnati nimite dAna ApavuM joIe arthAt aNahnikA mahotsava karavo joIe. ra0mAM noMdha:- zlokamAM 'mAvataH' zabda che, e pramANe TIkAmAM paNa "mAvata:' zabda hovo joIe. tethI bhagavAna pratye bhaktibhAvathI vaibhava anusAra biMbanI pUjA ane vaibhava anusAra dAna ApavuM joIe, jethI lokomAM zAsananI unnati thAya, e prakArano artha phalita thAya che. bhAvArtha : pratimAnI pratiSThA karyA pachI te pratimAnI pratidina pUjA karavAnI che, paraMtu ATha divasa sudhI vizeSa prakAranI pUjA ane vizeSa prakAranuM dAna karavuM joIe, jethI lokomAM bhagavAnanA zAsananI unnati thAya. mATe A kathana aSTAhnikA mahotsavane AzrayIne hovuM joIe; ane devatAo paNa bhagavAnanA janmakalyANakAdinI ujavaNI karyA pachI naMdizvaradvIpa jaI aSTAlikA mahotsava kare che. tenuM anusaraNa karavA arthe ATha divasa sudhI pUjA ane dAnanuM vidhAna jaNAya che. ahIM zlokamAM "bhAvathI" ema kahyuM tenAthI e prApta thAya ke pratiSThA karyA pachI potAnA vaibhava anusAra ATha divasa sudhI bhagavAnanI pUjA karavAmAM Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/zloka-20-21 101 Ave ane vaibhava anusAra dAna ApavAmAM Ave, jenAthI zAsananI unnati paNa thAya. Ama chatAM pratiSThA karAvanAra zrAvakamAM bhagavAnanI karmakAyaavasthA ane tattvakAyaavasthA pratye upayoga vartato na hoya to te pUjA vizeSa phaLavALI bane nahi; paraMtu "A bhagavAna sarvajJa ane vItarAga thayA pachI jagatanA jIvone yogamArga batAvavAnuM uttama kArya karI rahyA che, tevI karmakAyaavasthAne upasthita karIne temanA pratye bhaktivALA thAya, ane te rIte pUjA karavAmAM Ave to vizeSa phaLa maLe, te batAvavA mATe bhAvathI pUjA karavAnuM kahela che. vaLI "bhagavAne bhavanA aMte yoganirodha karIne sarvasaMvarane prApta karyo, jenA phaLarUpe sarvakarmarahita evI jIvanI tattvakAyaavasthAne pAmyA; ane "A ja avasthA jIva mATe sarvazreSTha che e prakAranA bhAvanA prakarSathI te avasthA pratye bhakti thAya te rIte pUjA karavAmAM Ave, to vizeSa phaLa maLe, te batAvavA mATe bhAvathI pUjA karavAnuM kahela che. bhagavAnanI A be avasthAnI upasthiti karIne pUjA karavAthI saMsArano zIdhra aMta thAya che. saMkSepathI e phalita thAya ke bhagavAnanI karmakAyaavasthAnI ane tattvakAyaavasthAnI pradhAnarUpe upasthiti thAya, te prakAranA bhAvathI biMbanI pUjA karavI joIe, ane vaibhava anusAra dAna ApatI vakhate "yogya jIvone bhagavAnanA zAsananI prApti thAo, jethI teo paNa bhagavAnanA mArgane pAmIne A saMsArasAgarathI tare" evA prakAranA uttama bhAvanI pradhAnatAthI dAna ApavAnI kriyA karavI joIe. ISaa avataraNikA : pratiSThA karyA pachI pratidina bhagavAnanI pUjA karavI joIe, te kaI rIte karavI joIe ? te batAvavA arthe kahe che - zloka - pUjA pratiSThitasyetthaM bimbasya kriyate'rhataH / mavA virlepanamnAnapuSpapUmi: ma aa2aaaa Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 jinabhaktivAtrizikA/zloka-21-22 anvayArtha: rUttha=A rIte pUrvamAM pratiSThAvidhi batAvI e rIte, pratiSThitasya sarjataH vizvastha pUnA=pratiSThita evA arihaMtanA biMbanI pUjA, zume vipanisnAnapuudhUpavidhi=zubha evA vilepana snAna, puSpa, dhUpAdi vaDe, vityA vinA bhaktithI karAya che. 21 zlokArca - pUrvamAM pratiSThAvidhi batAvI e rIte pratiSThita evA arihaMtanA biMbanI pUjA zubha evA vilepana, snAna, puSpa, dhUpAdi vaDe bhaktithI karAya che. ! 'vitrepananAnapupUmi :' - ahIM dhUpAdimAM 'vi padathI zuddha evA akSatAdinuM grahaNa karavuM. TIkA - pUneti-vyaa |rA A zloka sugama hovAthI graMthakAroe TIkA lakhela nathI. 21 bhAvArtha :pratiSThA karyA pachI pratidina bhagavAnanI pUjAnI vidhinuM svarUpa: pUrvamAM varNana karyuM e rIte pratiSThita evA arihaMtabibanI pUjA zubha dravyo vaDe vilepanathI karAya che, zubha dravyo vaDe karIne prakSAla karavAthI karAya che, uttama evAM zubha puSpo vaDe karAya che ane uttama dravyothI banelA dhUpathI karAya che. vaLI A pUjA bhagavAnanA guNonA smaraNapUrvaka bhagavAna pratyenI bhaktinI vRddhi thAya te rIte karAya che, jethI sarva kalyANanI paraMparAnI prApti thAya. IIravA avataraNikA : pUrvamAM pratiSThita evA biMbanI kaI rIte pUjA karAya che, e batAvyuM. have te pUjA keTalA prakAranI che? te batAvatAM kahe che - Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 - 103 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-22 zloka : sA ca paJcopacArA syAt kAcidaSTopacArikA / api sarvopacArA ca nijasampadvizeSataH / / 22 / / anvayArtha:2 =ane te=biMbanI pUjA, paDyopAra=paMcopacArA thAya, vopAri=koIka pUjA aSTopacArA thAya, ca=ane, ninasampaTizeSataH sarvopacAra panijasaMpavizeSathI sarvopacArA paNa, enTithAya. rA. zlokArca - ane te biMbanI pUjA, paMcopacArA thAya, koIka pUjA aSTopacArA thAya ane nijasaMpavizeSathI sarvopacArA paNa thAya. ||rA ja "sarvopavArA 'mAM 'pathI e kahevuM che ke biMbanI pUjA paMcopacArA ane aSTopacArA to thAya, paNa sarvopacArathI paNa thAya. TIkA : sA ceti- paJcopacArA jAnukaradvayottamAGgaH, upacArayuktAgamaprasiddhaiH paJcabhivinayasthAnairvA / aSTopacArikA aSTabhiraGgarupacAro yasyAM bhavati tAni cAmUni - "sIsamuroarapiTThI do bAhU uruA ya aTThaGgA / " sarvopacArApi ca devendranyAyena, nijasampadvizeSataH sarvabalavibhUtyAdinA / / 22 / / TIkArca - pakvoparI ... sarvavavamUrinA II ane te pUrvagAthAmAM batAvela bibanI pUjA, Agamaprasiddha jAnu, karaddhA, uttamAMga vaDe=be jAnu, be hAtha ane uttamAMga e pAMca vaDe, upacArayukta paMcopacArA thAya, athavA pAMca vinayanAM sthAna vaDe pAMca abhigamanAM sthAno vaDe upacArayukta paMcopacArA thAya, ATha aMgo vaDe upacAra che jemAM te aSTopacArikA thAya, ane te ATha aMgo A cheHzira, ura, udara, pRSTha, be bAhu ane be sAthaLa, ane devendra vyAyathI=sarva vaibhavathI camaredrAdi devoe karela pUjAnA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 jinabhaktivAciMzikA/zloka-22 daSTAMtathI nijasaMpavizeSathI sarvabala-vibhUti Adi vaDe sarvopacArA paNa thAya. 22 bhAvArtha - pUjAnA prakAra : pUrvagAthAmAM batAvyuM ke pratiSThita biMbanI puSpAdithI pUjA karAya che, tema te biMbanI pUjA paMcopacArA paNa karAya che, aSTopacArikA paNa karAya che ane sarvopacArA paNa karAya che. AnAthI e prApta thAya ke bAhya sAmagrInA upacArathI bhagavAnanA guNone avalaMbIne tadbhAvane abhimukha gamanano yatna e pUjA che ane A pUjA uttama evI vilepanAdi sAmagrIthI thAya che. tenI jema potAnA dehanA be jAna, be kara ane uttamAMga vaDe namaskAra AdinI pravRtti dvArA paNa thAya che, ane tyAre bhagavAnanA guNone abhimukha javAno yatna thAya te pUjA paMcopacArA kahevAya athavA jinAlayamAM pravezatI vakhate pAMca abhigamomAM yatna karIne bhagavAnanA guNo pratye pUjyabhAvanI vRddhi karavAmAM Ave to te pAMca vinaya sthAno vaDe paNa paMcopacArA pUjA thAya che, ane upalakSaNathI tevI koIka pAMca uttama vastu dvArA bhagavAnanI bhakti karavAmAM Ave to tene paNa paMcopacArA pUjA kahI zakAya. vaLI manuSyanuM zarIra ATha aMgone dhAraNa karanAra che. te ATha aMgothI bhagavAna pratyenI bhaktino yatna karavAmAM Ave arthAt e ATha aMgone bhagavAnanI bhaktimAM prayukta karavAmAM Ave to te aSTopacArA pUjA kahevAya che ane tenI jema koI ATha prakArathI pUjA karavAmAM Ave to tene paNa aSTopacArA pUjA kahI zakAya. jema vartamAnamAM aSTaprakArI pUjA prasiddha che. vaLI koI puruSa potAnI sarva samRddhithI bhagavAnanI bhakti kare to te sarvopacArA pUjA che. jema dazArNabhadra rAjAe potAnI sarva samRddhithI bhagavAnanI bhakti karela, ane camarendrae utpAta karyA pachI sarva samRddhithI bhagavAna pAse nRtya karela, te sarvopacArA pUjA che. razA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-23 avataraNikA : gAthA-21-22mAM pratiSThita biMbanI pUjA keTalA prakAre thAya che te batAvyuM. have pUjA karanAra puruSe kaI rIte pUjA karavI joIe ? te batAve che - zloka : iyaM nyAyotthavittena kAryA bhaktimatA satA / vizuddhojjvalavastreNa zucinA saMyatAtmanA / / 23 / / anvayArtha vizuddhIkvanavA rinA saMtAnanA vittamatA sA=vizuddha ujvala vastravALA pavitra saMvRtagAtravALA, bhaktivALA chatA evA puruSe, cAyotvavina=cAyathI prApta vitta vaDe, pha =pUjA karavI joIe. ra3 zlokArca - vizuddha ujvala vastravALA, pavitra, saMvRtagAtravALA, bhaktivALA chatA evA puruSe, nyAyathI prApta vigata vaDe pUjA karavI joIe. ra3mA TIkA - iyamiti- iyaM pUjA, nyAyotthavittena bhAvavizeSAtparizodhitadravyeNa, bhaktimatA satA kAryA, vizuddhaM paTTayugmAdi raktapItAdivarNamujjvalaM ca vastraM yasya tena, taduktaM - "sitazubhavastreNeti / " zucinA dravyato dezasarvasnAnAbhyAm bhAvatazca vizuddhAdhyavasAyena, saMvRtAtmanA aGgopAGgendriyasaMvaravatA / / 23 / / TIkArca - rUpUnA ..... saMvaravatA aa nyAyathI prApta thayelA dhana vaDe=bhAvavizeSathI parizodhita evA dravya vaDe, A pUjA bhaktimAna zrAvake karavI joIe. kevA zrAvake karavI joIe ? te spaSTa karatAM kahe che - Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 jinabhaktihAviMzikA/bloka-23 vizuddha rakta-pItAdi varNavALA evA paTTayummAdi ane ujjavala vastra che jene evA zrAvake pUjA karavI joIe, ema atraya che. te vizuddha ujvala vastravALA zrAvake pUjA karavI joIe te, SoDazaka-9/pamAM kahevAyuM che - 'sita-zubha vastravALA zrAvake pUjA karavI joIe.' ti' zabda uddharaNanI samAptimAM che. bhagavAnanI pUjA vakhate vizuddha uvela vastra dhAraNa karavA pUrve, kaI rIte zuddhi karavI joIe ? te batAvavA arthe kahe che - zudinA .... vaLI dravyathI deza ane sarva stAna dvArA pavitra evA zrAvake pUjA karavI joIe, ane bhAvathI vizuddha adhyavasAya vaDe pavitra evA zrAvake pUjA karavI joIe. vaLI saMvRta AtmAvALA=aMga, upAMga ane indriyanA saMvaravALA evA zrAvake pUjA karavI joIe. 23 bhAvArtha :puruSone mATe pUjAvidhi : pUrvazlokamAM bhagavAnanI pUjA keTalA prakAre thAya che, tenI spaSTatA karI. have pUjA karanAra zrAvaka kaI rIte bhagavAnanI pUjA kare ? te spaSTa karatAM kahe che - bhagavAnanA guNonI smRtine abhimukha citta na bane to pUjAthI paNa bhAvastavanI zaktino saMcaya thAya nahi. tethI vivekI zrAvaka pUjA karatAM pUrve A lokottama puruSanI pUjA huM kaI rIte karuM ke jethI bhAvastavanI zaktino saMcaya thAya ?" tevo abhilASa kare arthAt vItarAganI saMsAranA bhAvothI nirapekSa thavAnI je AjJA che, tenA pAlananI zaktino saMcaya thAya, te prakAre AtmAne bhagavAnanI bhaktine abhimukha kare. A prakArano vizuddha adhyavasAya e bhAvathI zuci che. tyArapachI zarIranI zuddhi karavAmAM Ave te dravyathI zuci che, ane te dravyathI zuci deza snAnathI thAya che athavA sarva snAnathI thAya che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktiAsiMcikA/zloka-23-24 107 tathAvidhi zarIranA saMyoganA kAraNe sarvasnAna karavuM zakya na hoya to bhInA vastra dvArA zarIrane svaccha karavAmAM Ave te dezasnAna che, ane sarva aMgonI zuddhi karavAmAM Ave te sarvajJAna che; ane A rIte snAna karavAthI bAhyathI dehanI zuddhi thAya che, te dravyathI pavitratA che. A rIte bhAvathI ane dravyathI pavitra evA zrAvake bhagavAnanI pUjA karavI joIe. vaLI bhAvathI ane dravyathI pavitra thayA pachI zrAvaka vizuddha ane ujvala vastro dhAraNa kare. vizuddha arthAt rakta-pItAdi evA paTTayummarUpa vizuddha vastra, ane mala AdithI rahita evA ujjavala vastrane dhAraNa kare. vaLI pUjAnI pravRttinA kALamAM potAnAM aMgo-upAMgo ane indriyono saMvara karIne pUjA karavI joIe, jethI bhagavAnanI bhakti sivAya anya vyApAramAM pravartatA potAnA mana, vacana, kAyAnA yogo nirodha pAme. A rIte saMvRta thaIne pUjA karavAthI potAnI sarva zakti bhagavAnanA guNone avalaMbIne bhagavAna jevA thavA mATenA svaparAkramane ullasita kare che. vaLI saMvRta thayA pachI bhagavAnanA guNo pratyenI bhakti ullasita thAya te prakAranA mAnasayatnapUrvaka bhAvavizeSathI parizodhita nyAyapUrvakanA dhanathI pUjA karavI joIe. 23 avataraNikA : pUrvazlokamAM zrAvake kaI rIte pUjA karavI joIe, te batAvyuM. have te pUjAkALamAM uttama bhAva varte te mATe kevA prakAranAM stotrothI yukta pUjA karavI joIe ? te batAvavA arthe kahe che - zloka : piNDakriyAguNodAraireSA stotraizca saGgatA / pA5rtAH sakhyapradhAnapura:sare rajA anvayArthaHvikriyApura =piMDa, kriyA ane guNo vaDe udAra zarIranAM lakSaNa, bhagavAnanA AcAro ane bhagavAnanA guNothI gaMbhIra, 4 pApAere = Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 jinabhaktivAciMzikA/zloka-24 ane pApagamAM tatpara, saLiyAnapura:sare: stotre satA kSA=samyapha praNidhAnapUrvaka stotrothI AebhagavAnanI pUjA satA=saMgata che arthAt yukta che. rA. zlokArca - piMDa, kriyA ane guNo vaDe udAra zarIranAM lakSaNa, bhagavAnanA AcAro ane bhagavAnanA guNothI gaMbhIra ane pApagahamAM tatpara evAM stotrothI samyapha praNidhAnapUrvaka bhagavAnanI A pUjA saMgata che yukta che. rA TIkA - piNDeti-piNDaM-zarIram aSTottaralakSaNasahasrakalitaM, kriyA AcAro durvAraparISahopasargajayalakSaNaH, guNAH zraddhAjJAnaviratipariNAmAdayaH, kevalajJAnadarzanAdayazca tairudAraiH-gambhIraiH, pApAnAM rAgadveSamohapUrvaM svayaMkRtAnAM, garhA bhagavatsAkSikanindArUpA tayA paraiH prakRSTaiH, samyak samIcInaM yat praNidhAnaM aikAgryaM, tapura stotrezva, uSApUnA satI pAra4o. TIkArca - vivuM ..... satA . piMDa 1008 lakSaNathI yukta evuM bhagavAnanuM zarIra, kriyA dukhe karIne vArI zakAya evA pariSaha ane upasarganA jaya svarUpa AcAra, guNo=zraddhA, jJAna, viratinA pariNAmodi ane kevalajJAna, kevaladarzanAdi, teonA vaDe udAra gaMbhIra pUrvamAM varNana karAyelA piMDAdi vaDe udAra-gaMbhIra evAM stotro vaDe karIne A pUjA saMgata che, ema avaya che. vaLI rAga, dveSa ane mohapUrvaka svayaMkRta pAponI, bhagavad sAkSikI liMdArUpa gaha, tenAthI para=tenAthI prakRSTa, evAM stotro vaDe A pUjA saMgata che, ema avAya che. vaLI stotra bolatI vakhate bhagavAnanA guNo ane potAnA pAponI jugupsAmAM samyapha evuM je praNidhAna=samIcIna evuM je cittanuM ekAgrapaNuM, te pUrvaka bolAyelAM stotro vaDe A pUjA saMgata che. rajA Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-24 riNAmadA:' - ahIM 'matithI anya guNonA pariNAma grahaNa karavA. vastrajJAnanA kva' - ahIM 'virathI anaMta sukhanuM grahaNa karavuM. bhAvArtha - pUjAkALe uttama bhAva arthe bolAtA stotronuM svarUpa : bhagavAnanuM zarIra 1008 lakSaNothI yukta che. te sUcita kare che ke pUrvabhavamAM sAdhanA karIne utkRSTa puNyanA vipAkathI sarva lakSaNothI yukta evA uttama zarIravALA tIrthakaranA AtmA che, ane te rIte stuti karavAthI "bhagavAna mahApuruSa che' tevA prakAranI viziSTa buddhi thavAthI temanA pratyenI bhakti atizayita thAya che. vaLI bhagavAna saMyama grahaNa kare che tyAre duHkhe karIne vAraNa karI zakAya evA pariSaha ane upasargane jaya karanArA temanA AcAro hoya che. tethI AvA uttama AcAro dvArA bhagavAnanI upasthiti thavAne kAraNe bhakti atizayita thAya che ane te AcAro pratyeno pakSapAta vadhe che. vaLI bhagavAnane chaghasyakALamAM yogamArganI zraddhA sthira hoya che arthAt A yogamArganA sevanathI prApta thatI sarvakarmarahita avasthA AtmAnuM ekAMta hita che, ane yogamArganI viparIta pravRttithI AtmAnuM ekAMta ahita che, tevI sthira buddhi bhagavAnane chadmasvakALamAM hoya che tethI bhagavAnanI zraddhA kyAreya plAnabhAvane pAmatI nathI. sAmAnyathI samyagdaSTimAM sthira zraddhA hovA chatAM kSayopazamabhAvanA samyakatvamAM aticArakALamAM kaMIka glAni paNa Ave ane kyAreka AkarSa dvArA mithyAtvanI prApti paNa thAya che; paraMtu tIrthakaronA jIvomAM kSayopazama samyakatva hoya topaNa samakitamAM glAni AvatI nathI. tevI zraddhAvALA bhagavAnanA guNone upasthita karavAthI bhagavAna pratye bhaktino atizaya thAya che ane samyakatva pratyeno pakSapAta vadhe che. vaLI bhagavAna janmathI mAMDIne vizuddha koTInAM traNa jJAnathI yukta hoya che, ane dIkSA grahaNa kare tyAre vizuddha koTInAM cAra jJAnathI yukta hoya che, je uttarottara vRddhine pAmanArA hoya che, paraMtu anya jIvonI jema kyAreya hInatAne pAmatAM nathI. A rIte bhagavAnanA chadmastha avasthAnA jJAnaguNanI upasthiti Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 jinabhaktihAviMzikA/zloka-24 karavAthI paNa bhagavAna pratyenA Adarano atizaya thAya che, jethI samyajJAna pratyenA pakSapAtane kAraNe potAne paNa tenI prAptimAM vijJabhUta evAM karmono nAza thAya che. vaLI bhagavAna saMyama grahaNa kare che tyArathI bhagavAnanI viratinI pariNati paNa lokottama hoya che, kema ke bhagavAna saMyama grahaNa kare che tyArathI sarva dravya, sarva kSetra, sarva kALa ane sarva bhAva pratye apratibaddha mAnasavALA hoya che, jethI bhagavAnanuM cAritra asaMgabhAvanI avasthAvALuM hoya che. A prakAranI bhagavAnanI avasthAnuM smaraNa thavAthI ane temanA guNonuM kIrtana karavAthI te avasthA pratyeno pakSapAta vadhe che, jethI te avasthAnI prAptimAM pratibaMdhaka evAM karmono kSaya thAya che. vaLI bhagavAna mohano sarvathA nAza karIne jyAre kevaLajJAna, kevaLadarzana pAme che, te vakhatanI bhagavAnanI avasthAne yAda karavAthI mohathI saMpUrNa anAkula jJAnamaya evI bhagavAnanI avasthA pratye bhakti thAya che, jethI te avasthAnI prAptimAM pratibaMdhaka evAM karmono nAza thAya che. vaLI pUrvamAM varNana karI e bhagavAnanI avasthAo pratye jeTalA bahumAnathI bhaktino atizaya thAya te pramANe saMsAra parimita thAya che. tethI A guNothI gaMbhIra evAM stotrothI yukta evI bhagavAnanI pUjA karavI joIe. vaLI zrAvaka pote rAga, dveSa ane mohane vaza thaIne je saMsAranI pravRtti kare che, te sarva pAponI bhagavAnanI sAkSIe niMdA thAya tevA prakAranAM stotrothI yukta bhagavAnanI pUjA karavI joIe. A prakAranAM bhagavAnanA guNone kahenArAM ane potAnA doSonI gaha karanArAM stotro bolavAthI bhagavAnanA guNo pratyeno potAno bhAva abhimukha abhimukhatara thato jAya che, ane potAnAM duSkato pratyeno bhAva vimukha vimukhatara thato jAya che; vaLI mAtra A stotro bolavAthI bhagavAnanI bhakti thatI nathI, paraMtu samIcIna evI ekAgratApUrvaka stotro bolavAthI thAya che arthAt bhagavAnanA guNone kahenArAM stotro bolatI vakhate te te bhAvo pratyeno baddharAga ullasita thAya, ane potAnAM pAponI niMdA karatI vakhate pApone nahi karavA pratyenuM baddha Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/zloka-24-25 111 valaNa dRDha thAya, te prakAre bolAtAM stotromAM samIcIna ekAgratApUrvaka upayoga varte, to te samyak praNidhAna che; ane A prakAranA praNidhAnapUrvaka stotro bolIne bhagavAnanA guNothI raMjita thayeluM citta, ane potAnAM pApothI vimukha thayeluM citta, bhagavAnanI pUjAkALamAM vItarAgatAne abhimukha abhimukhatara thAya che. tethI uttama stotrothI stuti karyA pachI bhagavAnanI pUjA karavAnI vidhi che. mATe praNidhAnapUrvaka bolAyelAM AvA uttama stotrothI bhagavAnanI pUjA saMgata che. ahIM vizeSa e che ke saMsArI jIvomAM rAga paNa che, keSa paNa che ane upekSA paNa che. saMsArI jIvone saMsAranA iSTa padArthomAM rAga pravarte che, aniSTa padArthomAM dveSa pravarte che ane anupayogI padArthomAM upekSA pravarte che. A traNeya pariNAmo mohanA udayathI thanArA aprazastabhAvo che. tenI sAme bhagavAnanI stotrapUjA karIne vivekI zrAvaka potAno rAga bhagavAnanA guNomAM pravartAve che, potAno dveSa potAnA doSomAM pravartAve che, ane jagatuvartI padArtho AtmA mATe anupayogI hovAthI te padArtho pratye upekSAbhAva pravartAve che. A traNeya bhAvo prazasta che; ane bhagavAnanI bhaktinA kALamAM jeTalo rAgadveSano prazastabhAva prakarSavALo thAya, te pramANe janmAMtaramAM yogamArganI prApti thAya tevA anukULa prakarSavALuM puNya baMdhAya che, ane AtmAmAM guNanA pakSapAtanA ane doSonA dveSanA bhAvonA saMskAra paDe che. A saMskAro janmAMtaramAM jAgRta thavAthI guNonA vikAsa arthe ane doSonA umUlana arthe pravRttinuM kAraNa bane che, tethI bhagavAnanI pUjA paraMparAe saMsAranA ucchedanuM kAraNa che. 24 avataraNikA : zloka-22mAM bhagavAnanI pUjA paMcopacArA, aSTopacArA ane sarvopacArA. ema traNa prakAranI che, tema batAvyuM. have te pUjA anya rIte traNa prakAranI che te batAvavA arthe kahe che - zloka - anye tvAstridhA yogasArA sA zuddhicittataH (vittshuddhitH)| aticArojjhitA vighnazamAbhyudayamokSadA / / 25 / / Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 jinabhaktidvAtrizikA/zloka-2pa anvayArtha : tu vaLI, je atya, sAhu =kahe che - vittazuti =sAmagrInI zuddhithI, tivAroksitA=aticArathI rahita, vinAzanamyuyamokSalA viplazamanane karanArI, abhyadayane karanArI ane mokSane denArI, yogasArA yogapradhAna evI kAyayoga, vAyoga ane manoyogapradhAna evI, trithAHtraNa prakAranI, sAte pUjA che. rapA zlokArya : vaLI anya kahe che - sAmagrInI zuddhithI aticArarahita, vipnazamanane karanArI, abhyadayane karanArI ane mokSane denArI evI yogapradhAna= kAyayoga, vAcyoga ane manoyogapradhAna evI traNa prakAranI, te-pUjA che. garapA TIkA - anye viti- anye tvAcAryAH prAhu:- sA-pUjA, yogasArA tridhA= kAyayogapradhAnA vAgyogapradhAnA manoyogapradhAnA ca, zuddhicittataH (vittazuddhitaH) kAyAdidoSaparihArAbhiprAyAdaticArojjhitA zuddhyaticAravikalA yathAkrama vighnazamadA abhyudayadA mokSadA ca / taduktaM SoDazake - "kAyAdiyogasArA trividhA tacchuddhyupAttavittena / yA tadaticArarahitA sA paramAnye tu samayavidaH / / 1 / / vighnopazamanyAdyA gItA'bhyudayaprasAdhanI cAnyA / nirvAgAsAyanIti gha aa tu yathArthasaMjJAmiH" IrA pArakA TIkArya : ga.... yathArthasaMjJAmiH" | II anya AcArya kahe che - te-pUjA, traNa prakAranA yogasArA arthAt yoga pradhAna che=(1) kAyayogapradhAna, (2) vAyogapradhAna ane (3) manoyogapradhAna che. vaLI te pUjA kevI che ? te spaSTa karatAM kahe che - Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 jinabhaktidvAliMzikA/bloka-2pa vittanI pUjAnI sAmagrInI, zuddhithI kAyAdi doSonA parivAranA abhiprAyane kAraNe aticArathI rahita=pUjAnI kriyAviSayaka zuddhinA aticArathI rahita, yathAkrama=anukrame, viplazamana karanArI, abhyadayane karanArI ane mokSane denArI che. te kahevAyuM che=je zlokamAM kahyuM te SoDazaka 98 ane 9/10mAM kahevAyuM che. tenI zuddhi vaDe grahaNa karAyelI sAmagrIthI=kAyAdi yogonI zuddhi vaDe grahaNa karAyelI sAmagrIthI, pUjAnI zuddhinA aticArathI rahita je kAyAdiyogapradhAna traNa prakAranI pUjA che, te parama che=pradhAna che. ema vaLI anya AgamanA jANanArAo kahe che." (SoDazaka-9, zloka-9). vijJaupazamana karanArI Agha, abhyadayane karanArI anya, ane nirvANane sAdhanArI avya, e prakAre yathArtha saMjJA vaDe=samaMtabhadrA, sarvamaMgalA ane sarvasiddhiphalA e prakAranA avartha nAmo vaDe, phaLane denArI kahevAI che." (SoDazaka-9, zloka10) rapA 'AvatoSaparihAra' - ahIM 'drithI vacana ane mananuM grahaNa karavuM. bhAvArtha :anya rIte pUjAnA traNa prakAra : anya AcAryo traNa prakAranI pUjA kahe che. (1) kAyayogasArA : samyagdaSTi zrAvaka potAnI kAyAnI zuddhinA vyApArayukta vidhipUrvaka sarva uttama sAmagrI prApta karIne, aticArarahita bhagavAnanI bhakti kare che, te pUjA kAyayogasArA che. vaLI A prathama prakAranI pUjA karanAra samyagdaSTi jIvone bhagavAna pratye atyaMta bahumAna hoya che. tethI potAnI kAyAthI pUjAnI je uttama sAmagrI prApta thatI hoya temAM koI anAvazyaka AraMbha-samAraMbha na thAya tevo yatna kare che, ane vidhipUrvaka prApta thayelI sAmagrI dvArA atyaMta ekAgratApUrvaka bhagavAnanI bhakti kare che. tethI bhagavAnanI bhaktinA kALamAM bhagavAnanA guNomAM tanmayatAvALI te bhakti hoya che, ane A pUjA yogamArganI prAptimAM AvatAM Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jinabhaktidvAtrizikA/zloka-2pa vipnonuM zamana karanArI che. kAyAthI zuddhinI pradhAnatAne kAraNe A pUjA kAyayogapradhAna che. A pUjA samyagdaSTine yogAvaMcakathI thAya che" tema "vairAgyakalpalatA"mAM kahela che te pramANe guNavAna evA bhagavAnano guNavAnarUpe yathArtha bodha hovAne kAraNe guNavAna evA bhagavAnano yoga=prApta thayelo saMyoga, avaMcaka che arthAtu aniSphaLa che. tethI uttama puruSanA yoganA kAraNe bhaktithI karAyelI pUjAthI yogamArgamAM AvatA vipnonuM zamana thAya che. (2) vAgyogasArA uttaraguNadhArI zrAvaka potAnI kAyAnI zuddhinA vyApArayukta vidhipUrvaka bhagavAnanI bhakti arthe uttama sAmagrI ekaThI kare, paraMtu teTalAmAtrathI saMtoSa na thavAthI vacananI zuddhinA vyApArapUrvaka dUranAM kSetromAMthI anya pAsethI vidhipUrvaka uttama sAmagrI maMgAve arthAt bhagavAnanI bhaktimAM anupayogI evA AraMbha-samAraMbha na thAya e rIte anya kSetromAMthI uttama sAmagrI prApta kare, ane te sAmagrIthI aticArarahita bhagavAnanI pUjA kare, te pUjA vacanayogasArA che. A pUjA yogamArganI prAptimAM ananya upAyabhUta evA abhyadayane karanArI che. "A pUjA uttaraguNadhArI zrAvakane kriyAvaMcakathI thAya che", tema "vairAgyakalpalatA"mAM kahela che te pramANe bhagavAnane guNavAnarUpe jANyA pachI uttaraguNadhArI zrAvaka bhagavAnanI bhakti atyaMta saMvarabhAvapUrvaka prApta karelI uttama sAmagrIthI kare te bhagavAnanI pUjAnI kriyA avaMcaka bane arthAt aniSphaLa bane. te pUjAnI kriyA yogamArganI prAptimAM ananya upAyabhUta abhyadayanuM kAraNa bane che. (3) manoyogasArA potAnI bhUmikAne ucita, zratamAM kahelA AcAramAM tatpara ane aticArarahita evA AcArone pALanAra zrAvaka, kAyAnI zuddhinA vyApArapUrvaka bhagavAnanI bhakti arthe vidhipUrvaka sarva uttama sAmagrI prApta kare che; paraMtu teTalAmAtrathI te zrAvakane saMtoSa thato nathI, tethI vacananI zuddhinA vyApArapUrvaka dUranAM Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktivAtrizikA/bloka-25 115 kSetromAMthI anya pAsethI vidhipUrvaka uttama sAmagrI maMgAve che. Ama chatAM, lokottama puruSanI bhakti mATe te sAmagrIthI paNa tene saMtoSa thato nathI, tethI devatA AdithI sAdhya naMdanavananAM sahastradala kamaLa Adi puSpone meLavavAno tene abhilASa thAya che; ane te abhilASa kAyA ane vacanathI pUrNa karavo asaMbhavita jaNAvAthI mana dvArA vidhipUrvaka naMdanavana AdimAM jAya che, ane tyAMthI uttama puSpAdi sAmagrI mana dvArA meLavIne te puSpothI mana dvArA bhagavAnanI pUjA kare che. te pUjAkALamAM bhagavAnanI bhaktimAM tanmaya thayelA evA te zrAvakanI te pUjA manoyogasArA che. A pUjA mokSarU5 phaLane ApanArI che, ema zAstrakAro kahe che. A pUjA mahAzrAvakane phalAvaMcakathI thAya che, tema "vairAgyakalpalatAmAM kahela che te pramANe uttama puruSanA yoganuM phaLa apramAdabhAvathI uttama puruSa tulya thavAno prayatna che ane mahAzrAvaka tIrthakaronA mArgane prApta karIne temanI jema vItarAga banavAnA upAyarUpe zaktinA prakarSathI uttama dravyonA sahakArathI vItarAganI bhakti kare che tyAre, apramAdabhAvathI sarvaviratinI zaktine saMcaya karavAne anukULa udyama kare che. tethI uttama puruSanA yoganuM phaLa avaMcaka bane che mATe A pUjA mokSarUpa phaLane ApanArI che. saMkSepathI traNa pUjAnuM svarUpa - (1) samyagdaSTine kAyayogapradhAna pUjA hoya che. teo svazakti anusAra bhagavAnanI bhakti arthe kAyAthI pUjAnI uttama sAmagrI ekaThI kare che ane niraticAra pUjAnI kriyA kare che. samyagdaSTine bhagavAnanA guNono yathArtha bodha hovAthI guNavAna puruSano yoga tenA mATe avaMcaka che. tethI yogAvaMcakanA baLathI kAyayogasArA pUjA thAya che. (3) uttaraguNadhArI zrAvakane vAgyogapradhAna pUjA hoya che. teo svazakti anusAra kAyAthI pUjAnI uttama sAmagrI meLave che, ane vacanathI anya pAsethI dUranAM kSetromAMthI bhagavAnanI bhakti arthe pUjAnI uttama sAmagrI ekaThI kare che ane niraticAra pUjAnI kriyA kare che. uttaraguNadhArI zrAvakane kriyAavaMcakanA baLathI vAgyogasArA pUjA prApta thAya che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 jinabhaktidvAtriMzikA/zloka-25-26 (3) mahAzrAvakane manoyogapradhAna pUjA hoya che. teo svazakti anusAra kAyAthI uttama sAmagrI meLavIne, vacanathI anya pAsethI dUranAM kSetromAMthI uttama sAmagrI maMgAvIne, ane mana dvArA naMdanavanAdimAMthI uttama puSpAdi meLavIne bhagavAnanI bhaktimAM tanmaya banIne niraticAra pUjAnI kriyA kare che. mahAzrAvakane phalAvaMcakanA baLathI manoyogasArA pUjA hoya che. I // 25 // avataraNikA : pUrvazlokamAM traNa prakAranI pUjA batAvI. e traNa prakAranI pUjAmAMthI kaI pUjA kaI rIte thAya che ? te spaSTa karavA arthe kahe che - - zloka H AdyayozcArupuSpAdyAnayanaitanniyojane / antyAyAM manasA sarvaM sampAdayati sundaram / / 26 / / anvayArtha: Adyo:=Adya be pUjAmAM, cArupubAghAnayanaMtatriyonane=cAru puSpAdinuM Anayana, ane emAM=cAru puSpAdinA AnayanamAM, niyojana che arthAt prathama pUjAmAM suMdara puSpAdinuM svayaM Anayana che, ane bIjI pUjAmAM suMdara puSpAdine lAvavAnA viSayamAM parapuruSanuM niyojana che. satttAvA=aMtyamAM= trIjI pUjAmAM, manasA=mana dvArA, sarva sundaram sampAvati=sarva suMdara saMpAdana kare che=sarva suMdara sAmagrI saMpAdana kare che. ||26 zlokArtha H Adha be pUjAmAM cAru puSpAdinuM Anayana, ane emAM=cAru puSpAdinA AnayanamAM niyojana che arthAt prathama pUjAmAM suMdara puSpAdinuM svayaM Anayana che, ane bIjI pUjAmAM suMdara puSpAdine lAvavAnA viSayamAM parapuruSanuM niyojana che. aMtyamAM=trIjI pUjAmAM, mana dvArA sarva suMdara saMpAdana kare che=sarva suMdara sAmagrI saMpAdana kare che. II26aaaa noMdha :- zlokamAM "vArupuSpAdyAyanertAtrayogane" e prathamA vibhaktinuM dvivacana che ane temAM 'pArupubAdyAnayana'no kAyayogasArA pUjA sAthe saMbaMdha che ane 'triyonane' no vAgyogasA2A pUjA sAthe saMbaMdha che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktivAciMzikA/zloka-26 117 TIkA - Adyayoriti- AdyayoH kAyavAgyogasArayoH pUjayoH kramAt puSpAdikaM pradhAnapuSpagandhamAlyAdikaM sevate ca svayameva dadAti, Anayati ca vacanena, anyato'pi kSetrAt / taduktaM - "pravaraM puSpAdi sadA cAdyAyAM sevate tu taddAtA / Anayati cAnyato'pi hi niyamAdeva dvitIyAyAm" / / 1 / / antyAyAM-manoyogasAraM(sArAyAM) sarvaM sundaraM pArijAtakusumAdi manasA sampAdayati / taduktaM - "trailokyasundaraM yanmanasA''pAdayati tattu caramAyAm / " rUti zAradA TIkArya : gAyo...tti | pahelI be pUjAmAMkAyayogasArA ane vAgyogasArA pUjAmAM, kramathI puSpAdikane zreSTha evA puSpagaMdha-mAlyAdikane seve che arthAt svayaM ja bhagavAnanI bhaktimAM vApare che, ane vacana dvArA anya paNa kSetrothI maMgAve che. te kahevAyuM che zlokanA pUrvArdhamAM je kahevAyuM, te SoDazaka-9, zloka11mAM kahevAyuM che - "pradhAna puSpAdi sadA=haMmezAM, AghamAM=kAyayogasArA pUjAmAM, teno dAtA=bhagavAnanI pUjA karanAra, seve ja che arthAt svahastathI ja bhagavAnane arpaNa kare ja che, ane bIjI pUjAmAM-vAgyogasAra pUjAmAM, vacanathI, atyathI paNa=anya kSetrathI paNa, prastuta evAM puSpAdine niyamathI ja maMgAve che." (SoDazaka-9, zloka-11) atyamAM trIjI manoyogasArA pUjAmAM, sarva suMdara pArijAta kusumAdikane matathI saMpAdana kare che. te kahevAyuM che=zlokanA uttarArdhamAM je kahevAyuM te SoDazaka-9, zloka12mAM kahevAyuM che. "je vailokyasuMdara evAM pArijAta puSpAdika che, te ja caramamAM= manoyogasArA pUjAmAM, mana dvArA saMpAdana kare che." (SoDazaka-9, zloka-11) tti' zabda traNa pUjAnA kathananI samAptimAM che. 26 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 jinabhaktidvAtriMzikA/bloka-26-27 OM 'pradhAnapuSpAncamAA'i - ahIM 'vi'thI bhagavAnanI bhaktinI anya sAmagrInuM grahaNa karavuM. bhAvArtha: kAyayogasArApUjA, vAgyogasArApUjA, manoyogasArApUjAnuM svarUpa : anya AcArya traNa prakAranI pUjA kahe che : temAM prathama pUjA kAyayogasArA che, bIjI vAgyogasArA che ane trIjI pUjA manoyogasArA che. (1) kAyayogasArA pUjA karanAra zrAvaka potAnI zakti anusAra kAyAthI zreSTha puSpAdi sAmagrI meLavIne tenAthI bhagavAnanI bhakti kare che. (2) vAgyogasArA pUjA karanAra zrAvakane kAyAthI prApta thatI uttama sAmagrIthI paNa saMtoSa thato nathI, tethI bhagavAnanI bhakti arthe anya kSetromAMthI bIjA pAsethI vidhipUrvaka uttama sAmagrI maMgAve che, ane tenAthI bhagavAnanI bhakti kare che. (3) manoyogasArA pUjA karanAra zrAvakane potAnA kSetramAM maLatI uttama sAmagrIthI saMtoSa thato nathI ane anya kSetromAMthI bIjA dvArA maMgAvela uttama sAmagrIthI paNa saMtoSa thato nathI. tethI kAyayogathI ane vacanayogathI prApta sAmagrIthI pUjA karyA pachI tene vicAra Ave che ke 'sarvaguNasaMpanna evA vItarAganI pUjA mATe sarvottama evAM naMdanavanAdinAM puSpo joIe, jenAthI pUjA karIne huM mArA AtmAne kRtakRtya karuM'. Avo abhilASa thavAthI te vicAre che ke naMdanavananAM puSpo kAyAthI meLavavAM zakya nathI, ane bIjA pAsethI maMgAvavAM paNa zakya nathI. tethI mana dvArA pote vidhipUrvaka te puSpone grahaNa karavA yatna kare che, ane manathI te puSpone meLavIne te puSpo dvArA manathI bhagavAnanI pUjA kare che, ane A rIte bhagavAnanI pUjA karatI vakhate bhagavAnanI bhaktithI tene saMtoSa thAya che. ||6|| avataraNikA : jitabiMbanI pratiSThA karyA pachI bhagavAnanI pUjA karavI joIe tema zloka-21mAM kahyuM. tyArapachI te pUjA traNa prakAranI che, tema zloka-22mAM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/zloka-27 119 kahyuM. vaLI zloka-25 ane 26mAM avya rIte traNa prakAranI pUjA che tema batAvyuM. tyAM koIkane prazna thAya ke bhagavAnanI pUjA arthe snAnAdi karavAmAM Ave che, tethI hiMsAtmaka pravRttithI dharma kaI rIte thaI zake? tenA nirAkaraNa mATe kahe che - zloka : na ca snAnAdinA kAyavadhAdatrAsti duSTatA / doSAdadhikabhAvasya tatrAnubhavikatvataH / / 27 / / anvayArtha: ane tra=ahIM pUjAvidhimAM, nAnAdrinA vAyavathA kuSTatA nAsti=snAnAdi dvArA kAyavadha hovAne kAraNe duSTatA nathI; kema ke tatra tyAM pUjAnA prastAvamAM, roNA doSathI=snAnAdimAM thatA kAyavadharUpa doSathI, dhimAvI=adhika zubha bhAvanuM "A bhagavAnanI bhakti karIne huM saMsArathI taruM" e prakAranA adhyavasAyarUpa adhika zubha bhAvanuM, anumavivasvata =anubhavasiddhapaNuM che. 2aaaa zlokArca - ane ahIM pUjAvidhimAM snAnAdi dvArA kAyavadha hovAne kAraNe duSTatA nathI; kema ke tyAM pUjAnA prastAvamAM doSathI snAnAdimAM thatA kAyavadharUpa doSathI, adhika zubha bhAvanuM "A bhagavAnanI bhakti karIne huM saMsArathI taruM" e prakAranA adhyavasAyarUpa adhika zubha bhAvanuM anubhavasiddhapaNuM che. ll27ll ka nAnAvinA' -- ahIM "AthI jalapUjA-puSpapUjAnuM grahaNa karavuM. TIkA - na ceti-na cAtra-pUjAvidhau, kAyavadhAt=jalavanaspatyAdivirAdhanAt, snAnAdinA duSTatA'sti, doSAt=kAyavadhadoSAd adhikabhAvasya-snAnAdijanitAdhikazubhAdhyavasAyasya, anubhavikatvato'nubhavasiddhatvAt / tadidamuktaM - Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 jinabhaktidvAciMzikAzloka-27 "snAnAdau kAyavadho na copakAro jinasya kazcidapi / kRtakRtyazca sa bhagavAn vyarthA pUjeti mugdhamatiH / / 1 / / kUpodAharaNAdiha kAyavadho'pi guNavAn mato (gRhiNAm) gRhiNaH / mantrAderiva ca tatastadanupakAre'pi phalabhAvaH / / 2 / / kRtakRtyatvAdeva ca tatpUjA phalavatI gunnotkrssaat| tAvyarthenAiDaramatoDavatra vimarbhAdhayaH" pArA pArakA TIkArya : na yAtra.... vimava:" . ane ahIM-pUjAvidhimAM, kAyavadhane kAraNe= jala, vanaspati AdinI virAdhanAne kAraNe, snAnAdi vaDe duSTatA nathI; kema ke doSathI=kAyavadharUpa doSathI, adhika bhAvanuM snAnAdi jalita adhika zubha adhyavasAyanuM tyAM pUjAnA prastAvamAM, anubhavasiddhapaNuM che. te A kahevAyuM che=zlokamAM je kahyuM ke A SoDazaka-9, zloka-13, 14, 15mAM kahevAyuM che. (1) snAnAdimAM kAyavadha che, (2) jinane koI upakAra nathI, (3) ane te bhagavAna kRtakRtya che, ethI pUjA vyartha che, e pramANe mugdhamati kahe che." (SoDazaka-9, zloka-13) pUrvapakSI dvArA ubhAvana karAyelA traNeya doSonuM nirAkaraNa karatAM graMthakArazrI kahe che - "(1) kUpaudAharaNathI ahIM=bhagavAnanI pUjAmAM, kAyavadha paNa gRhasthane guNavAna kahevAyo che. (ra) tenAthI bhagavAnanI pUjAthI, temane anupakAra hovA chatAM paNa= bhagavAnane anupakAra hovA chatAM paNa, maMtrAdinI jema phaLabhAva che=pUjA karanArane pUjAnA phaLanI prApti che. (3) ane kRtakRtya hovAthI ja=bhagavAna kRtakRtya hovAthI ja temanI pUjA phaLavALI che; kema ke guNano utkarSa che=bhagavAnanA guNano utkarSa che, te kAraNathI anyatra AraMbhavALA=saMsAranI pravRttimAM AraMbhavALAne, A=pUjA, avyartha che=vyartha nathI, e pramANe vimalabuddhivALA kahe che." (SoDazaka-9, zloka-14, 15) Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/zloka-27 121 ja "natna vanaspatyavirAdhanA' - ahIM 'mAdri' padathI anya sUkSma trasa jIvone levA. bhAvArtha :dravyastava arthe karAtI snAnAdi pravRttinI aduSTatA : jeo mAtra bAhya ahiMsAne ke bAhya hiMsAne ja dharma ke adharmarUpe jonArA che, paraMtu aMtaraMga pariNAmane dharmarUpe ke adharmarUpe jonArA nathI, teone jIvonI hiMsAnA kAraNe pUjAnI kriyAmAM adharma dekhAya che. teo kahe che ke pUjAnI pravRttimAM jala, vanaspati AdinI virAdhanA thatI hovAne kAraNe snAnAdithI duSTatA che arthAt pUjAnI pravRttimAM pUjA karanAra puruSa snAna kare che, te AraMbha-samAraMbharUpa che, ane bhagavAnano abhiSeka kare che ane puSpothI pUjA kare che, te sarva AraMbha-samAraMbharUpa che, mATe pUjAnI kriyA duSTa che. tenuM nirAkaraNa karatAM graMthakArazrI kahe che - bAhya dRSTithI pUjAnI pravRttimAM je kAyavadharUpa doSa thAya che, tenAthI adhika evo zubha bhAva anubhavasiddha che. tethI pUjAmAM doSa nathI. Azaya e che ke zrAvaka mokSano arthI che, ane mokSano upAya saMpUrNa saMga vagaranI jIvanI avasthA che; ane vivekI zrAvaka jANe che ke saMga vagaranI avasthAnI prApti arthe jagatanA bhAvo pratye nirapekSa thaIne saMyamamAM yatna karavo ucita che. tethI saMyamano artha evo zrAvaka saMyamamAM potAnuM sAmarthya nathI tema jANIne, saMyamanI zaktinA saMcaya arthe bhagavAnanI pUjA kare che; kema ke dravyastava bhAvastavanuM kAraNa che, tevuM jJAna tene zAstravacanathI thayela che. vaLI zrAvaka bhAvastavanA upAyarUpe dravyastava karato hoya tyAre, te dravyastavamAM je hiMsA thAya che, te hiMsAthI adhika ahiMsAnuM kAraNa bane evo zubha bhAva zrAvakane dravyastavakALamAM anubhavasiddha che; kema ke jema jema zrAvaka dravyastava kare che tema tema bhAvastavanI zaktino saMcaya thAya che; ane bhAvastava parkAyanA pAlananA pariNAmarUpa che, tethI dravyastava dvArA bhAvinI mahAahiMsAnI zaktino saMcaya thAya che. jo te zrAvaka vartamAnamAM dravyastava na kare to te dravyastavakALamAM thatI snAnAdithI thatI hiMsAnuM ke bhagavAnanI pUjAmAM thatI puSpAdinI hiMsAnuM nivartana to thAya, paraMtu zrAvakamAM rahelI aviratinuM nivartana thAya nahi. tethI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 jinabhaktidvAtrizikA/zloka-27-28 bhAvimAM saMyamanI prApti thAya nahi. mATe bhagavAnanI pUjAmAM thatA kAyavadharUpa doSa karatAM adhika doSanA nivAraNane anukULa evo zubha bhAva pUjAthI thato hovAne kAraNe bhagavAnanI pUjAmAM kAyavadhAdi hovA chatAM doSa nathI. ra7A avataraNikA : pUrvazlokamAM graMthakArazrIe yuktithI sthApana karyuM ke pUjAnI pravRttimAM jalAdi jIvono kAyavadha hovA chatAM paNa doSa nathI; paraMtu tema svIkAravAmAM sAdhune paNa pUjA karavAnI Apatti Ave, e prakAranI zaMkAnuM ulmAvata karIne nirAkaraNa kare che - zloka : yatirapyadhikArI syAnna caivaM tasya sarvathA / bhAvastavAdhirUDhatvAdarthAbhAvAdamUdRzA / / 28 / / anvayArthaH cevaM A rIte=pUrvazlokamAM sthApana karyuM ke bhagavAnanI pUjA arthe snAnAdi duSTa nathI e rIte, tirapisAdhu paNa, mArI cA=adhikArI thAya-pUjAnA adhikArI thAya, na=ema na kahevuM; kema ke te temanuM sAdhunuM, sarvathA mAvAstavAtharUddhatvA=sarvathA bhAvastavaArUDhapaNuM che. ahIM prazna thAya ke sAdhu sarvathA bhAvatavaArUDha che, teTalA mAtrathI te pUjAnA adhikArI nathI, te kema nakkI thAya? tethI hetu kahe che - amUA AvA prakAranI jinapUjAdinI pravRttithI kamAvaarthano abhAva che=prayojananI asiddhi che. 28 zlokArdha : A rIte pUrvazlokamAM sthApana karyuM ke bhagavAnanI pUjA arthe snAnAdi duSTa nathI e rIte, yati paNa sAdhu paNa adhikArI thAya pUjAnA adhikArI thAya, ema na kahevuM; kema ke temanuM sAdhunuM sarvathA bhAvastavamAM ArUDhapaNuM che. AvA prakAranI jinapUjAdi pravRttithI arthano abhAva che sAdhunA prayojananI asiddhi che. Il28ll Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtrizikA/zloka-28 123 tirapa' - ahIM 'pathI e kahevuM che ke gRhastha to pUjAno adhikArI thAya, paraMtu sAdhu paNa pUjAno adhikArI thAya. TIkA - yatirapIti-na caivaM snAnAderaduSTatvAd yatirapyatrAdhikArI syAt, vibhUSArthasnAnAdestasya niSedhe'pi pUjArthasnAnAdeniSedbhumazakyatvAt, anyathA gRhasthasyApi taniSedhaprasaGgAt na ca kuTumbAdyarthamAraMbhapravRttatvAd gRhasthasya tatrAdhikAraH, yato naikaM pApamAcaritamityanyadapyAcaritavyaM syAt, guNAntaralAbhastu dvayorapi samAna iti zaGkanIyaM, tasya-yateH, sarvathA sarvaprakAreNa, bhAvastavAdhirUDhatvAt, amUdRzA-jinapUjAdikarmaNA arthAbhAvAtprayojanAsiddheH, na hi yadAdyabhUmikAvasthasya guNakaraM taduttarabhUmikAvasthasyApi tathA, rogacikitsAvad dharmasya zAstre niyatAdhikArikatvena vyavasthitatvAt / taduktam - "adhikArivazAcchAstre dharmasAdhanasaMsthitiH / vyadhaprartAiyAtunyA viNelA gujjoyo." nAza pAradA TIkArca - na jevuM.... juvopayoH" || | " 'no avaya "ti zanIya' sAthe nIce che, ane te zaMkA zuM che? te spaSTa karatAM kahe che - A rIte pUrvazlokamAM sthApana karyuM e rIte, snAnAdinuM aduSTapaNuM hovAthI yati paNa ahIM pUjAvidhimAM, adhikArI thAya; kema ke vibhUSA mATe snAnAdino tene-sAdhune, niSedha hovA chatAM paNa pUjA mATe snAnAdino niSedha karavo azakya che. pUrvamAM sthApana karyuM ke pUjA mATe sAdhune snAnAdino niSedha karavo azakya che. tenI ja puSTi karavA arthe anya hetu kahe che - anyathA pUjA mATe paNa sAdhune snAnAdino niSedha karavAmAM Ave, to gRhasthane paNa tenA viSedhano prasaMga che arthAt snAnAdinA niSedhano prasaMga che, ane kuTuMbAdi mATe AraMbhamAM pravRtapaNuM hovAthI gRhasthane tyAM=pUjA arthe snAnAdimAM, adhikAra che, ema na kahevuM; je kAraNathI, Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-28 eka pApa Acarita che kuTuMbAdi mATe AraMbha-samAraMbharUpa eka pApa Acarita che, ethI anya paNa AcaravuM joIe nahi pUjA mATe snAnAdirUpa atya paNa pApa AcaravA yogya na thAya. vaLI guNAttara lAbha baMnene samAna che pUjAthI guNAttara lAbha jema zrAvakane che tema sAdhune paNa che. e prakAre zaMkA na karavI; kema ke tenuM yatinuM, sarvathA sarva prakAre bhAvastavaArUDhapaNuM che=saMpUrNa mohatuM ubhUlana karavAne anukULa vItarAganI stuti karavArUpa bhAvastavamAM ArUDhapaNuM che. ahIM prazna thAya ke sAdhu sarvathA bhAvastavamAM ArUDha che, teTalA mAtrathI pUjAnA adhikArI nathI, te kema siddha thAya ? tethI bIjo hetu kahe che - AvA prakAranA jinapUjAdi kRtyothI arthano abhAva che=prayojananI asiddhi che sAdhunA prayojananI asiddhi che. di=je kAraNathI, Adya bhUmikAmAM rahelAne je guNakara che, te uttara bhUmikAmAM rahelAne paNa tevuM nathI=guNakara nathI; kema ke rogacikitsAnI jema zAstramAM niyata adhikArIpaNAthI dharmanuM vyavasthitapaNuM che. te kahevAyuM che=adhikArI anusAra dharmamAM pravRtti che, ema pUrvamAM kahyuM te hArIbhadrIya aSTaka-2/pamAM kahevAyuM che. adhikArInA vazathI guNadoSamAM vyAdhinI pratikriyA tulya zAstramAM dharmanA upAyanI saMsthiti jANavI." li28 * niSedhasi' - ahIM 'pa'thI e kahevuM che ke vibhUSA mATe snAnAdino niSedha na hoya to to pUjA mATe snAnAdino niSedha na thaI zake, paraMtu sAdhune vibhUSA mATe snAnAdino niSedha hovA chatAM paNa pUjA mATe snAnAdino niSedha na thaI zake. pRdathasthApi' - ahIM thiI e kahevuM che ke sAdhune to snAnAdinA niSedhano prasaMga che, paraMtu gRhasthane paNa pUjA arthe snAnAdinA niSedhano prasaMga che. 'kuTurvAda' - ahIM 'madi' padathI potAnAM zAtAdi ke bhogAdinuM grahaNa karavuM. 'mA ' ahIM 'pathI e kahevuM che ke kuTuMbAdi arthe eka pApa Acarita na hoya to to anya pApa Acaritavya na thAya, paraMtu eka pApa Acarita hoya topaNa anya pApa Acaritavya na thAya. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktiAsiMzikA/zloka-28 125 kayorapi' - ahIM 'pa'thI e kahevuM che ke gRhasthone to guNattara lAbha che, paraMtu sAdhu ane gRhasthone baMnene paNa guNottara lAbha samAna che. kajhinapUnAri' - ahIM 'nAvathI gRhasthane ucita dAnAdi kriyAne grahaNa karavI. 'takuttaramUmavAvasthasthApi' - ahIM 'pathI e kahevuM che ke je pravRttithI Adya bhUmikAmAM rahelAne lAbha thato hoya te pravRttithI uttaranI bhUmikAvALAne paNa te lAbha thAya tevo niyama nathI. bhAvArtha - bhAvastarArUDha sAdhune dravyastavano anadhikAra : pUrvazlokamAM graMthakArazrIe sthApana karyuM ke pUjAnI pravRtti arthe snAnAdi karavAmAM Ave to tenAthI thatA kAyavadhanA kAraNe pUjAnI pravRttimAM doSa nathI. tyAM pUrvapakSI kahe che ke A rIte snAnAdimAM duSTatA nathI tema tame svIkArazo to sAdhune paNa pUjA karavAno adhikAra prApta thaze; kema ke sAdhu tyAgI hovAthI vibhUSA arthe snAnAdi na kare te ucita che, paraMtu bhagavAnanI bhakti karIne guNavRddhi thAya, tenA mATe upayogI evA snAnAdi kare, emAM doSa nathI, tema svIkAravuM paDe; ane jo snAnAdimAM hiMsA che, mATe sAdhune pUjA arthe paNa snAnAdino niSedha svIkAravAmAM Ave to gRhasthane paNa pUjA arthe snAnAdino niSedha svIkAravo paDe. ahIM koI kahe ke zrAvaka kuTuMbAdi mATe AraMbhamAM pravRtti karanAra che, mATe bhagavAnanI pUjA arthe snAnAdirUpa AraMbhanI pravRtti kare to te doSarUpa nathI, ane sAdhu saMyamamAtranI ArAdhanAmAM pravRtta hovAthI koI AraMbhanI pravRtti karatA nathI. mATe bhagavAnanI bhakti arthe paNa AraMbhanI pravRtti kare nahi. tethI pUjAnA adhikArI zrAvako che sAdhuo nathI. tenuM nirAkaraNa karatAM pUrvapakSI kahe che ke gRhastho potAnA kuTuMbAdi mATe AraMbha-samAraMbha karIne eka pApanuM AcaraNa kare che, tethI bhagavAnanI bhakti arthe bIjuM pApa karavuM joIe, tema kahI zakAya nahi. mATe pUjAnI kriyA AraMbha-samAraMbharUpa hovAne kAraNe jo sAdhuo karatA na hoya to te AraMbhasamAraMbhanI pravRtti gRhasthoe paNa karavI joIe nahi. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 jinabhaktidvAtrizikA/zloka-28 vaLI ema kahevAmAM Ave ke gRhasthone bhagavAnanI pUjAthI guNattara lAbha thAya che, mATe gRhastho pUjAnA adhikArI che; to evA prakArano guNattarano lAbha pUjAnI pravRttithI sAdhune paNa samAna rIte thaI zake. mATe jo pUjA AraMbharUpa na hoya to sAdhue paNa karavI joIe, ane jo pUjA AraMbharUpa hoya to zrAvake paNa na karavI joIe. A prakArano pUrvapakSIno Azaya che. teno uttara ApatAM graMthakArazrI kahe che -- sAdhu sarva prakAre bhAvastavamAM ArUDha hovAthI pUjAnA adhikArI nathI; kema ke bhAvastavamAM ArUDha evA sAdhune A prakAranI jinapUjAdithI koI prayojananI siddhi thatI nathI. Azaya e che ke dravyastava bhAvastavanI prApti arthe karAya che, ane zrAvaka bhAvastavane pAmelA nathI, tethI tenA upAyabhUta evA dravyastavarUpa pUjAnI pravRtti kare che, ane te pravRtti dvArA bhAvastavanI zaktino saMcaya karIne krame karIne bhAvastavane prApta kare che. mATe zrAvaka pUjAnA adhikArI che. vaLI dravyastavanuM prayojana bhAvastavanI prApti che, ane sAdhune bhAvastavanI prApti thayelI che, tethI bhAvastavanA upAyabhUta evA dravyastavamAM sAdhu pravRtti karatA nathI, kema ke kAryano arthI kAraNamAM pravRtti kare, paraMtu kArya siddha thaI cUkeluM hoya tevo puruSa kAraNamAM pravRtti kare nahi, ane dravyastavanA kAryarUpa bhAvastavanI prApti sAdhune siddha thaI cUkelI che, tethI sAdhu dravyastavamAM pravRtti karatA nathI. AnAthI e phalita thAya ke je jIvonI je prakAranI bhUmikA che, te jIvo potAnI te bhUmikA pramANenA dharmanA adhikArI thAya che, ane zrAvaka AraMbhasamAraMbhanI pravRttivALA hovAthI nirAraMbha pravRttinI prAptinA upAyabhUta evA dravyastavanA adhikArI che, ane sAdhu nirAraMbha pravRttinI bhUmikAne pAmelA hovAthI asaMgabhAvanI prAptinA upAyabhUta evA dharmanA adhikArI che. mATe sAdhu dravyastavanA adhikArI nathI. ahIM vizeSa e che ke bhAvastava eTale sarva udyamathI mohanA unmelana mATe karAto yatna. ane mohanA unmelanano upAya samabhAvano pariNAma che; ane Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtriMzikA|zloka-28-29 127 sAdhu zakti anusAra samabhAvanA pariNAmane karIne tenI vRddhinA upAyabhUta vacanAnuSThAnamAM yatna kare che arthAt bhagavAnanA vacananA smaraNapUrvaka samabhAvanI vRddhinuM kAraNa bane te rIte sarva pravRtti zaktinA prakarSathI seve che, je bhAvastavarUpa che, ane A bhAvastava krame karIne asaMgabhAvane prApta karAvaze; ane zrAvaka haju bhogAdithI para manovRttivALA thayA nathI, Ama chatAM bhagavAnanA vacanAnusAra nirAraMbha jIvana jIvavAnI icchAvALA che. tethI tenI zaktinA saMcaya arthe dravyastavamAM pravRtti kare che. saMkSepathI e prApta thAya ke dravyastavathI bhAvastava prApta thAya che=sarvaviratirUpa vacanAnuSThAna prApta thAya che, ane te vacanAnuSThAnathI asaMgaanuSThAna prApta thAya che ane asaMgaanuSThAnanA sevanathI kSapakazreNI pragaTe che, jethI kramasara vItarAgatA, kevaLajJAna ane yoganirodha pragaTe che. 28 avataraNikA : zloka-28mAM sthApana karyuM ke sAdhu bhAvastavamAM ArUDha hovAne kAraNe dravyastavanA adhikArI nathI. have koIka gRhastho sarvavirati saMyamatI najIka bhUmikAvartI tevA bhAvastavamAM ArUDha hoya teo paNa dravyastavanA adhikArI nathI, te batAvavA arthe kahe che zloka H prakRtyArambhabhIrurvA yo vA sAmAyikAdimAn / gRhItasyApi nAtrArthe'dhikAritvamataH smRtam / / 29 / / anvayArtha: ataH=AthI=bhAvastavamAM ArUDha thayelA evA sAdhu dravyastavamAM atAdhikArI che AthI, pratyArambhamIru: vRttI=prakRtithI AraMbhabhIru evA gRhastha, vA=athavA, yo=je, sAmAvivavimA=sAmAyika AdivALA gRhastha che, tAvi=tene paNa, atrArthe=A arthamAM=jinapUjArUpa arthamAM, sadhijJAtitva=adhikArIpaNuM, smRtam na=manAyuM nathI. / / 29 / / Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zlokArtha : AthI=bhAvastavamAM ArUDha thayelA evA sAdhu dravyastavamAM anadhikArI che AthI, prakRtithI AraMbhabhIru evA gRhastha, athavA je sAmAyika AdivALA gRhastha che tene paNa A arthamAM=jinapUjArUpa arthamAM, adhikArIpaNuM manAyuM nathI. II29II noMdha :- pratyArambhamI: pachIno 'vA' pAdapUrti mATe che. * 'sAmAyivimAn' - ahIM 'vi'thI je zrAvakanI pratimAmAM pUjAno niSedha che, te zrAvakanI pratimAnuM grahaNa ka2vAnuM che. jinabhaktidvAtriMzikA/zloka-29 * 'tasthApi' - ahIM 'pi'thI e kahevuM che ke sAdhune to pUjAno adhikAra nathI, paraMtu prakRtithI AraMbhabhIru ane sAmAyika AdivALA gRhasthone paNa pUjAmAM adhikAra nathI. TIkA H prakRtyeti-ato-bhAvastavAdhirUDhasya yateratrAnadhikAritvAt, yaH prakRtyA ArambhabhIruH yo vA sAmAyikAdimAn tasyApyatrArthe jinapUjArUpe'dhikAritvaM na smRtam yatpaJcAzakavRttikRt (yadaSTakavRttikRt ) - " ata eva sAmAyikasthaH zrAvako'pyanadhikArI, tasyApi sAvadyanivRttatayA bhAvastavArUDhatvena zramaNakalpatvAt, ata eva gRhiNo'pi prakRtyA pRthivyAdyupamardanabhIroryatanAvataH sAvadyasaMkSeparuceryatikriyAnurAgiNo na dharmArthaM sAvadyArambhapravRttiryukteti " / / 29 / / * TIkArya H ato pravRttiryuvateti" / / AthI=bhAvastavamAM adhirUDha evA yatine dravyastavamAM anadhikArIpaNuM hovAthI, je prakRtithI AraMbhabhIru che athavA jeo sAmAyikAdivALA gRhastha che, temane paNa A arthamAM=jinapUjArUpa arthamAM, adhikArIpaNuM manAyuM nathI, je kAraNathI aSTakavRttikAra kahe che - "AthI ja=dravyastava karavA mATe sAdhu adhikArI nathI AthI ja, sAmAyikastha zrAvaka paNa anadhikArI che; kema ke sAmAyikastha zrAvakanuM paNa sAvadyanivRttipaNuM hovAne kAraNe bhAvastavamAM ArUDhapaNuM hovAthI zramaNakalpapaNuM che. AthI ja=sAmAyikastha Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtrizikA/zloka-29 129 zrAvaka bhAvAstavamAM ArUDha hovAthI zramaNakalpapaNuM che AthI ja, prakRtithI pRthvI Adi upamardanabhIru, yatanAvALA, sAvadyamAM saMkSeparucivALA ane yatikriyAnA anurAgI evA gRhasthane paNa dharma mATe sAvadya AraMbhanI pravRtti yukta nathI." rUti zabda aSTakavRttikAranA kathananI samApti mATe che. li29mAM bhAvArtha :prakRtithI AraMbhabhIrU, sAmAyika AdivALA zrAvakane paNa dravyastavano anadhikAra : bhAvastavanI prApti arthe dravyastava karAya che ane sAdhu bhAvastavamAM ArUDha che, AthI bhAvastavanA upAyabhUta dravyastavanA anadhikArI che; ane jema sAdhu bhAvastavamAM ArUDha hovAne kAraNe dravyastavanA adhikArI che, tema je zrAvaka prakRtithI AraMbhabhIru che athavA je zrAvaka sAmAyika AdivALA che, te zrAvakone paNa jinapUjAmAM adhikArIpaNuM nathI. potAnI vAtanI puSTi arthe gaMthakAra aSTakavRttikAranI sAkSI Ape che ke "jema sAdhu bhAvastavaArUDha che, tema sAmAyikastha zrAvaka paNa bhAvastava ArUDha che." tethI e phalita thAya ke jema sAdhu sarva udyamathI saMsAranA sarva bhAvo pratye nirapekSa thaIne nirapekSatAnI vRddhinA upAyabhUta saMyamanI kriyAomAM udyama kare che, tema sAmAyika0 zrAvaka paNa sAmAyikakALamAM jagatanA bhAvo pratye nirapekSa thaIne potAnA nirapekSabhAvanI vRddhine anukULa ucita svAdhyAyaAdimAM yatna kare che, tethI sAmAyikakALamAM bhAvastavanA upAyabhUta dravyastavanA adhikArI nathI. vaLI jema sAmAyika0 zrAvaka dravyastavanA adhikArI nathI tema je zrAvaka prakRtithI pRthvIkAya AdinA AraMbhanI pravRttimAM bhIru che tethI potAnA jIvana nirvAhanI pravRttio paNa nirAraMbharUpe thAya te rIte yatanA kare che ane sAdhunI jema sarva pravRtti yatanA parAyaNa thaIne kare che ane saMpUrNa sAvadya pravRttino bhAga zakya nahi hovA chatAM sAvaghapravRttinA saMkSepanI rucivALA che tethI sAvadyapravRttimAM atyaMta saMkSepa karIne sAdhunI kriyAnA anurAgavALA hovAthI tenI puSTi kare tevI sarva ucita kriyAo kare che jethI sAdhunA bhAvastavanI Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 jinabhaktiAsiMzikA/zloka-29-30 najIkanI bhUmikAmAM varte che tevA zrAvakane paNa dharma mATe sAvadya AraMbhanI pravRtti yukta nathI. tethI tevA zrAvaka jinapUjAnA adhikArI che. ahIM vizeSa e che ke bhagavAnanA guNo pratyenA bahumAnathI bhagavAnanI bhakti karIne zrAvaka nirapekSabhAvarUpa saMyamanI zaktino saMcaya kare che, ane je zrAvaka sAvadyanA atyaMta saMkSepapUrvaka saMyamabhAvanI vRddhinuM kAraNa bane evI svAdhyAya Adi kriyA kare che, ane zakti hoya to pratimAdi grahaNa kare che, evA zrAvakane pUjA arthe sAvadya pravRttino AraMbha yukta nathI. III avataraNikA - pUrvazlokamAM kevA zrAvakane dravyastavano adhikAra nathI, tenI spaSTatA karI. have je zrAvaka potAnA jIvananirvAha arthe athavA kuTuMbAdi mATe AraMbha-samAraMbha kare che, Ama chatAM AraMbhanI zaMkAthI bhagavAnanI bhaktimAM saMkoca kare che, tevA zrAvakane zuM doSa prApta thAya che ? te batAvavA arthe kahe che - zloka - anyatrArambhavAn yastu tasyAtrArambhazaGkinaH / vofdhareva paramI vivekArthanAzataH FArUpa anvayArtha : vastu vaLI je zrAvaka, anyatra ramavA=anyatra AraMbhavALA che, atra= ahIM jinapUjA nimitta puSpAdimAM, gArazmazani =AraMbhanI zaMkAvALA evA, tI temane, viveoolArthanAzataH=viveka ane audAryano nAza thavAthI, paramA kavayireva=parama abodhi ja prApta thAya che. li30nA. zlokArca - vaLI je zrAvaka anyatra AraMbhavALA che, ahIM jinapUjA nimitta puSpAdimAM, AraMbhanI zaMkAvALA evA temane viveka ane audAryano nAza thavAthI parama abodhi ja prApta thAya che. II3ol. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 jinabhaktidvAtrizikA/zloka-30 TIkA - anyatreti-yastu anyatra-kuTumbAdyarthe, ArambhavAn tasyAtra=jinapUjAnimittapuSpAdau, ArambhazaGkinaH stokapuSpAdigrahaNAbhivyaGgyArambhazaGkAvataH, paramA-prakRSTA, abodhireva-bodhihAnireva, vivekaH kAryAkAryajJAnam, audArya ca vipulAzayalakSaNaM, tayo zataH / taduktaM - "aNNacchArambhavao dhammeNArambhao aNAbhogo / to pavayalisI navodivagaMta sosA " IT T.rUpA TIkArya : vastu... to ." vaLI je zrAvaka anyatra AraMbhavALA che kuTuMbAdi arthe AraMbhavALA che, ahIM jinapUjA nimita puSpAdimAM, AraMbhanI zaMkAvALA evA temane=stoka puSpAdinA grahaNathI abhivyaMgya AraMbhanI zaMkAvALA evA, anyatra AraMbhavALA zrAvakane, parama=prakRSTa, abodhi ja che bodhinI hAni ja che; kema ke viveka-kArya-anAryanuM jJAna ane vipula AzayarUpa audArya te baMneno nAza che. te kahevAyuM che zlokamAM je kahevAyuM te paMcAzaka-8, zlIka-1ramAM kahevAyuM che. "anyatra AraMbhavALA gRhasthane, dharmanA viSayamAM anAraMbhaka anAbhoga varte che= jJAnano abhAva varte che, tathA lokamAM=ziSyalokamAM pravacananI azlAghA ane abodhibIja e be doSo prApta thAya che." (SoDazaka-8, zloka-12) 30| husvarthei' - ahIM 'matithI svazarIranuM grahaNa karavuM. "puSpAdi' - ahIM 'thiI sacitta jalAdinuM grahaNa karavuM. bhAvArtha :svajIvanamAM AraMbha karanArA chatAM bhagavAnanI bhaktimAM AraMbhanI zaMkAthI saMkoca karanArA zrAvakane prApta thatAM doSo : je zrAvaka sAvadya pravRttinA atisaMkocavALA nathI, paraMtu potAnA kuTuMbAdi arthe AraMbhAdi pravRtti kare che, ane zAstranA vacanathI A sarva pravRtti AraMbhasamAraMbhanI che, tevo kaMIka bodha dharAve che; Ama chatAM hajI viratino pariNAma Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-30 thato nathI tethI saMyamanI pravRtti karavAnA udyamavALA nathI, AvA zrAvaka bhagavAnanI bhakti karavA mATe svabhUmikA anusAra prayatna paNa kare che, topaNa vicAre ke "puSpAdi jIvonI hiMsA thAya che, tethI bhagavAnanI bhaktimAM thoDAM puSpo ke thoDA jalAdithI pravRtti karuM, jethI alpa AraMbha thAya" to tenA dvArA teone prakRSTa abodhinI ja prApti thAya che; kema ke A prakAranI pravRttithI vivekano ane audAryano nAza thAya che. Azaya e che ke saMsAranA AraMbho akartavya che ane te AraMbhonA ucchedamAM ananya kAraNabhUta evI bhagavAnanI bhakti kartavya che; tethI jeTalI vipula sAmagrIthI bhakti karavAmAM Ave teTalo bhAvano atizaya thAya, ane bhagavAna pratye bhaktino bhAva jeTalo atizaya thAya, te pramANe zIdhra bhAvastavanI prApti thAya. A prakAranuM kArya-kAraNabhAvanuM jJAna je zrAvakane nathI, tethI te zrAvaka bhagavAnanI bhaktimAM AraMbhano saMkoca kare che-alpa puSpAdithI bhagavAnanI pUjA kare che, ane te AraMbhanA saMkocathI vivekano nAza thAya che. arthAt te zrAvaka aviveka hovAne kAraNe pUjAmAM puSpAdi jIvono AraMbha che e prakAranI AraMbhanI zaMkA kare che ane avivekavALI pravRtti karIne=alpa puSpAdithI pUjA karavArUpa avivekavALI pravRtti karIne, avivekanA saMskAro daDha kare che. tethI te pravRttithI vivekano nAza thAya che. vaLI bhagavAnanI bhaktimAM alpa puSpAdinA grahaNathI "A lokottama puruSanI uttama dravyothI ane vipula dravyothI bhakti karuM, jethI saMsArano zIgha aMta prApta thAya." te prakAranA audAryano bhAva nAza pAme che, ane A rIte audArya ane vivekanA nAzane kAraNe bhagavAnanI bhaktinA kALamAM bhagavAna pratyenA anAdaranI prApti thAya che, jethI prakRSTa abodhinI prApti thAya che arthAtu bhagavAnanI pUjA pUrve to mithyAtvanA udayathI mithyAtvano baMdha thato hato, paraMtu bhagavAnanI pUjAnA kALamAM puSpAdi jIvonI virAdhanA thAya che e prakAranI buddhine kAraNe alpa puSpAdithI pUjA karIne vItarAga pratyenA anAdarabhAvane prApta kare che. tethI vizeSa prakAranA mithyAtvano baMdha thAya che, jethI janmAMtaramAM sanmArganI prApti durlabha bane che. ll3nA Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 laya : jinabhaktidvAtrizikA/zloka-31 avataraNikA - nanvevaM dharmArthamapyArambhapravRttiprAptau - "dharmArthaM yasya vittehA tasyAnIhA garIyasI / prakSAlanAddhi paGkasya dUrAdasparzanaM varam" / / 1 / / tathA - "zuddhAgamairyathAlAbhaM pratyagraiH zucibhAjanaiH / stokairvA bahubhirvApi puSpairjAtyAdisambhavaiH" / / 1 / / (aSTakaprakaraNa) ityAdikaM virudhyetetyAzaGkyAha - avataraNiyArtha: nannevaM A rIte pUrvazlokamAM kahyuM ke bhagavAnanI bhaktimAM AraMbhanI zaMkAthI thoDAM puSpo grahaNa karavAnI pravRtti karanArane parama abodhinI prApti che e rIte, gharthamaNArarmapravRtti prAptI dharma mATe paNa AraMbhanI pravRttinI prApti thaye chate, "tharnArtha vacce vidA" e zloka ane "zuddhImeryathAnAma" vilaM= ItyAdi zloka sAthe, vicchetetyAdi virodha thaze. e prakAranI AzaMkA karIne kahe che - ghartha ca0 vidA" zlokano artha A pramANe che - dharma mATe jene dhananI IcchA che. tene anicchA=dhananI anicchA adhika zreSTha che, je kAraNathI paMkanA prakSAlanathI paMkane dUrathI asparzata zreSTha che. "zuddhArthathAnama" zlokano artha pUrvapakSInA mate A pramANe che - " zuddhIme =troTana vagara zuddha rIte prApta thayelAM pratye aplAna=plAna nahi thayelAM, zuci bhAjanamAM rahelAM thoDAM athavA ghaNAM paNa jAtyAdi saMbhava evAM puSpo vaDe je devAdhidevane apAya che, te azuddha pUjA che dravyastava che ema avaya che. * 'dharmArthamaNArarmapravRttiprApta' - ahIM ''thI e kahevuM che ke saMsAra arthe to AraMbhanI pravRtti hoya, paraMtu dharma mATe paNa AraMbhanI pravRtti hoya to 'dharmArtha yastha' ityAdi zlokano virodha thaze. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 jinabhaktidvAtriMzikA/zloka-31 bhAvArtha: pUrvazlokamAM kahyuM ke AraMbhanI zaMkAthI bhagavAnanI bhaktimAM jeo saMkoca kare che, teone paramaabodhinI prApti thAya che. tenAthI e phalita thayuM ke bhagavAnanI bhakti arthe zaktine anurUpa vipula pramANamAM uttama sAmagrIthI pUjA ka2vI joIe, ane kadAca uttama sAmagrI mATe dhana na hoya to dhanaprApti mATe paNa udyama karavo joIe. ahIM pUrvapakSI zaMkA kare che ke A prakArano artha ka2vAthI zAstranAM be vacano sAthe virodha Avaze, ane te zAstranAM be vacano e che ke "dharma mATe jene dhananI icchA che, tenA karatAM dhananI anicchA zreSTha che; kema ke kAdavamAM hAtha nAMkhI dhovA karatAM kAdavano sparza na karavo te zreSTha che." A vacanathI bhagavAnanI bhakti mATe dhana kamAvA arthe AraMbha-samAraMbha karavA ucita nathI, A prakAranI pUrvapakSInI zaMkA che. vaLI "nahi karamAyelAM zuci bhAjanamAM rahelAM jAtyAdi puSpo vaDe bhagavAnanI bhakti karavI joIe, paraMtu bhagavAnanI bhakti arthe puSpo toDIne grahaNa karavA joIe nahIM, arthAt puSpone kilAmaNA karyA vagara sahaja rIte toDyA vagara puSpo prApta thAya te rIte grahaNa karavA joIe" tevo artha aSTakanA "zuddhAmairyathAnAmaM" zabdathI prApta thAya che. mATe bhagavAnanI bhaktimAM paNa AraMbhano saMkoca karavo ucita che, ema phalita thAya che. A prakAranI pUrvapakSInI zaMkA che. ahIM vizeSa e che ke uddharaNanA prathama zlokathI bhagavAnanI bhakti arthe dhana kamAvAnA AraMbhano niSedha prApta thAya che, ane uddharaNanA bIjA zlokathI bhagavAnanI bhakti arthe puSpone toDavAno niSedha prApta thAya che. tethI bhagavAnanI bhaktimAM paNa AraMbhano saMkoca karavo te ucita che. mATe dharma arthe AraMbhanI pravRtti doSarUpa nathI, tema kahevuM ucita nathI, e prakArano zaMkAkArano Azaya che. pUrvapakSInI A zaMkAne sAme rAkhIne graMthakArazrI kahe che = Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtriMzikA/zloka-31 zloka H yacca dharmArthamityAdi tadapekSya dazAntaram / saGkAzAdeH kila zreyasyupetyApi pravRttitaH / / 31 / / anvayArtha: ==ane, dharmArthamitvAti yaj=dharmArtha ityAdi je avataraNikAmAM kahevAyuM, ta=te, vazAntara=dazAntaranI=sarvavirati AdirUpa dazAntaranI, apezya= apekSAe kahevAya che; kema ke sAzApheH-saMkAzAdinI, zreyaH=zreyamAM= dharmakAryamAM, petyApi pravRttitaH-upetya paNa pravRtti che=pApakSayane karanArI evI vANijyakriyA che e pramANe jANIne paNa pravRtti che. 31|| zlokArtha : ane dharmArtha ItyAdi je avataraNikAmAM kahevAyuM, te dazAntarane= sarvavirati AdirUpa dazAntaranI, apekSAe kahevAya che; kema ke saMkAzAdinI zreyamAM=dharmakAryamAM, pApakSayane karanArI evI vANijyakriyA che e pramANe jANIne paNa pravRtti che. 131|| * '3petyAvi' ahIM 'pi'thI e kahevuM che ke viSayavizeSanA pakSapAtanA garbhavALI vANijyAdi pravRtti pApakSayane karanArI che, evo jemane bodha nathI, tevA paNa keTalAka jIvo bhagavAnanI bhakti arthe vyApArAdimAM pravRtta kare che, paraMtu viSayavizeSanA pakSapAtanA garbhavALI vANijyAdi pravRtti pApakSayane karanArI che, e pramANe jANIne paNa saMkAzAdi zrAvakanI vyApAramAM pravRtti che. TIkAH 135 yacceti yacca dharmArthamityAdi bhaNitaM, taddazAntaraM = sarvaviratyAdirUpamapekSya, Adyazlokasya sarvaviratyadhikAre pAThAt, dvitIyasya ca pUjAkAlopasthite mAlike darzanaprabhAvanAhetorvaNikkalA na prayoktavyetyetadarthakhyApanaparatvAt, anyathA - " succai duggayanArI jagaguruNo siMduvArakusumehiM / pUA paNihANeNaM uvavannA tiyasaloaMmi" / / 1 / / Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 jinabhaktivAciMzikA/zloka-31 ityAdivacanavyAghAtaprasaGgAt, itthaM caitadaGgIkartavyaM- saGkAzAdeH kila zreyasi dharmakArye, upetyApi viSayavizeSapakSapAtagarbhatvena pApakSayakarI vANijyAdikriyAmaGgIkRtyApi pravRttitaH / saGkAzazrAvako hi pramAdAdbhakSitacaityadravyo nibaddhalAbhAntarAyAdikliSTakarmA ciraM paryaTitadurantasaMsArakAntAro'nantakAlAllabdhamanuSyabhAvo durgatanaraziraHzekhararUpaH pAragatasamIpopalabdhasvakIyapUrvabhavavRttAntaH pAragatopadezato durgatatvanibandhanakarmakSapaNAya, "yadahamupArjayiSyAmi dravyaM tadgrAsAcchAdanavarjaM sarvaM jinAyatanAdiSu niyokSye" ityabhigraha gRhItavAn, kAlena ca nirvANamavAptavAniti / atha yuktaM saGkAzasyaitattathaiva tatkarmakSayopapatteH na punaranyasya, naivaM, sarvathaivAzubhasvarUpavyApArasya viziSTanirjarAkAraNatvAyogAditi / / 31 / / TIkArca - vaDya tharnArthamiti >> politi | ane je "dhamartham' ityAdi kahevAyuM pUrvapakSIe avataraNikAmAM sAkSI Apela 'rmArtha..' ityAdi zAstramAM je kahevAyuM che, te sarvaviratirUpa dazAtaranI apekSAe che; kema ke Adya zlokano sarvavirati adhikAramAM pATha che. (tethI sarvaviratirUpa dazAtarane AzrayIne Adya zlokano pATha che.) ane bIjAnuM zuddhAH ItyAdi bIjA zlokanuM, pUjAkALa upasthita thaye chate darzana-prabhAvavAnA hetuthI mALI sAthe vaNiphakalA na karavI joIe, e arthanuM vyApanaparapaNuM che. (tethI puSpanA traTananA niSedhapara pUrvapakSI kahe che te arthane batAvatuM nathI.) anyathA=bIjA zlokane darzanaprabhAvanAnA hetuthI vaNikalA na karavI joIe, e arthanA khyApanapara na svIkAravAmAM Ave ane puSpa aoTananA niSedhapara svIkAravAmAM Ave to, "suapha TujInAra' ityAdi vacananA vyAghAtano prasaMga Ave. ane "supha sunAre' zlokano artha A pramANe che. "siduvAra puSpo vaDe jagatagurunI pUjAnA praNidhAnathI durgatAnArI devalokamAM utpanna thayelI saMbhaLAya che ane A=avataraNikAmAM pUrvapakSIe Apela Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAciMzikA/zloka-31 137 be zlokono artha graMthakArazrIe pUrvamAM karyo e rIte svIkAravo joIe-pUrvamAM graMthakArazrIe kahyuM ke Adya zloka sarvaviratirUpa dazAArane AzrayIne che, ane dvitIya zloka darzanaprabhAvanA hetuthI vaNikakalAnA niSedhapara che, e rIte svIkAravuM joIe; kema ke saMkAza zrAvakAdinI upetya paNa viSayavizeSatA pakSapAtanuM garbhapaNuM hovAthI arthAt bhagavAnanI bhaktirUpa viSayavizeSatA pakSapAtathI yuktapaNuM hovAthI, pApanA kSayane karanArI arthAt saMyamanI prAptimAM pratibaMdhaka evA pApanA kSaya karanArI vANiyAdi kriyAne aMgIkAra karIne paNa, saMkAzAdinI zreyamAM=dharmakAryamAM pravRtti che; hiM=je kAraNathI, pramAdathI bhakSita cetyadravyavALA, tibaddha lAbhAntarAyAdi klikarmavALA, lAMbA samaya sudhI kharAba aMtavALI saMsArarUpI aTavImAM bhaTakelA, anaMtakALa pachI prApta thayelA manuSyabhavavALA, daridra naromAM zekhara atidaridratAvALA, sarvajJanI samIpa prApta karyo che=jANyo che, potAno pUrvabhavano vRttAnta jeNe evA saMkAza zrAvaka, sarvajJanA upadezathI daridratAnA kAraNabhUta evA karmane khapAvavA mATe "huM je dravyanuM upArjana karIza te sarva dravyane bhojana ane AcchAdanane choDIne jinAyatanAdimAM niyojana karIza." e prakArano abhigraha grahaNa karyo ane kALathI nirvANane pAmyA. "nizabda saMkAza zrAvakanA dAMtanI samAptimAM che. katha'thI zaMkA kare che - saMkAza zrAvakane A=A prakArano abhigraha grahaNa karavo e yukta che; kema ke te prakAre ja=pUrvamAM devadravyanuM bhakSaNa karela hovAthI devadravyabhakSaNanA pApanA tivartana arthe jitAyatanAdimAM tevuM RNa cukavAya te prakAre ja, tenA=saMkAza zrAvakanA, karmakSayatI upapatti che, vaLI anyane nahi=anyane dharma mATe dhana kamAvuM yukta nathI. tene graMthakArazrI kahe che, e pramANe nathI je pramANe pUrvapakSI kahe che ke "saMkAza zrAvakanI jema anyane bhagavAnanI bhakti arthe dhana kamAvuM yukta nathI, e pramANe nathI; kema ke sarvathA ja azubha svarUpavALA vyApArano viziSTa nirjarAnA kAraNapaNAno ayoga che arthAt sarvathA ja azubha vyApAra hota to saMkAzazrAvakane viziSTa nirjarA na thAta. ti zabda "'thI karelI zaMkAnA nivAraNanI samAptimAM che. 31 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 jinabhaktidvAtriMzikA/bloka-31 * 'viratyAvirUpamapekSya' - ahIM 'vi'thI sAmAyikAdivALA zrAvakone grahaNa karavA. * 'vALiyAviyiAmIApi' - ahIM 'vi'thI bhagavAnanI bhakti arthe vANijya jevI anya AraMbha-samAraMbhanI pravRttino saMgraha karavo ane 'pi'thI e kahevuM che ke saMkAzAdine dharmakAryamAM pUjAdi kriyAone aMgIkAra karIne to pravRtti karI che, paraMtu vANijyAdi kriyAne svIkArIne paNa pravRtti karI che. * 'nivaddhatAmAntarAyAvivitaSTAM' ahIM ''ithI anya kliSTa karmone grahaNa karavAM. OM 'ninAyatanavipu' - ahIM 'vi'thI anya dharmakRtyo grahaNa karavAM. bhAvArtha: - dharma mATe AraMbhanI pravRtti svIkAravAthI prApta zAstrapAThonA virodhanI zaMkAnuM samAdhAna : avataraNikAmAM zaMkA karelI ke dharma mATe AraMbhanI pravRtti svIkArazo to "dharmArtha yasya vittehA" ane "zuddhAmairyathAmaM" ityAdi be zlokono virodha thaze. tenuM samAdhAna karatAM graMthakArazrI kahe che ke "jene dharma mATe dhananI spRhA che, tene dhananI spRhA karatAM dhananI anicchA zreSTha che" e prakAranuM zAstramAM je kahevAyuM che te sarvavirati AdirUpa avasthAne pAmelA evA sAdhune AzrayIne che, paraMtu sarva jIvone AzrayIne nathI; kema ke "dharmArtha yasya vittehA" ityAdi zloka sarvaviratinA adhikAramAM ja pATha che. AnAthI e phalita thAya ke je sAdhu hoya ane sAdhupaNuM pALIne nirlepa cittavALA thayA hoya tevA munine bhagavAnanI bhakti ka2vA arthe dhana kamAvAnI icchA zreSTha nathI, paraMtu adhika-adhika nirlepa thavA mATe zaktinA prakarSathI udyama karavo zreSTha che. jema koInA hAtha kAdavathI kharaDAyelA na hoya to kAdavathI hAtha kharaDIne tene svaccha kare tenA karatAM kAdavamAM hAtha na nAMkhe te zreSTha che, tema nirlepadazAne pAmelA jIvo dhana kamAvA mATe saMzleSa cittavALA thAya, ane cittanA te saMzleSane dU2 ka2vA arthe bhagavAnanI bhakti kare te ucita kahevAya nahi; paraMtu je jIvo muninI jema nirlepa cittavALA nathI, ane bhogAdimAM pravRtti kare che Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-31 ane bhogAthe AraMbha-samAraMbha kare che, tevA jIvo potAnA saMzleSavALA cittanA nivartana arthe tenA upAyabhUta bhagavAnanI bhakti karavAmAM udyama kare te ucita kahevAya; ane bhagavAnanI bhaktimAM udyama karavA arthe dhana na hoya to bhagavAnanI bhakti karavAnA AzayathI dhana meLavavA mATe yatna kare te paNa ucita kahevAya; kema ke jema pUjAkALamAM bhagavAnanI bhaktino Azaya che, tema dhana kamAvA mATe karAtA udyamamAM paNa bhagavAnanI bhaktino Azaya che; ane bhagavAnanI bhaktino Azaya bhAvastavanI prAptinuM kAraNa che. tethI uttama dravyathI karAyelI bhagavAnanI bhakti dvArA sarvaviratinI prApti thaze. mATe sarvaviratinI prAptinA upAyabhUta bhagavAnanI bhakti arthe karAtA vyApAranI pravRttine doSarUpa kahI zakAya nahi. saMkSepathI e prApta thAya che jema koI puruSano hAtha kAdavathI kharaDAyelo hoya to te kAdavanI zuddhi karavA arthe, jenI AjubAju kAdava che tevA taLAvAdimAM jaIne paNa hAthanA kAdavanI zuddhi kare te ucita kahevAya; ane jenA hAtha kAdavathI kharaDAyelA nathI, te puruSa kAdavathI hAthane malina karIne tene dhovA mATe yatna kare te ucita kahevAya nahi. tema je zrAvako gRhAdi athavA putrAdi pratye sneha dhAraNa kare che, teonuM citta abhivRMgarUpa kAdavathI kharaDAyeluM che; chatAM teo abhinkaMga vagaranA uttama cittanA arthI che, tethI potAnA cittamAM vartatA abhivRMgarUpa kAdavane dUra karavA arthe mahAyogI evA bhagavAnanI uttama dravyothI bhakti kare che. te vakhate uttama dravyonI prApti arthe dhana kamAvAnI pravRtti kare te paNa bhagavAnanI bhakti karIne potAnAmAM vartatA abhivRMgarUpa kAdavane dUra karavAnA yatna svarUpa che. tethI abhimpaMgathI kharaDAyelA cittavALAne tenI zuddhinA upAyabhUta dravyastavanAM sarva aMgomAM prayatna karavo ucita che. mATe jema dravyastavanA aMgabhUta snAnamAM udyama karavo ucita che, tema dravyastavanA aMgabhUta vyApAramAM paNa udyama karavo ucita che; ane jemanuM citta abhivRMgarUpa kAdavathI kharaDAyeluM nathI, tevA sarvatra abhinkaMga vagaranA munioe abhinkaMga vagaranA cittane dRDha karavA arthe bhAvAstavamAM udyama karavo ucita gaNAya, paraMtu abhivRMgarUpa kAdavathI kharaDAyelA zrAvakanI jema dravyastavanA aMgomAM yatna karavo ucita gaNAya nahi. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-31 vaLI avataraNikAmAM "zuddhArthiyAtrA" ityAdi zloka batAvela. te zlokano artha bhagavAnanI bhakti arthe puSya toDavAno niSedha karato nathI, paraMtu bhagavAnanI bhaktinA kALamAM darzana-prabhAvanAnA nimittathI mALI sAthe vaNikalA na karavI joIe', te arthane kahe che. tethI te zlokano artha A pramANe thAya - je pramANe mALI Adi koIne lAbha thAya te pramANe zuddha AgamavALA=zuddha rIte prApta thayelAM, amlAna=plAna nahi thayelAM; zuci bhAnamAM rahelAM, thoDAM athavA ghaNAM paNa jAtyAdi saMbhava evAM puSpo vaDe je devAdhidevane apAya che te azuddha pUjA che=dravyastava che"; ane "zuddhI thAtAma" zlokano Avo artha na karavAmAM Ave to 'suvrapha6thanArI' ityAdi zAstravacananA vyAghAtano prasaMga prApta thAya arthAt "zuddhImeryathAnA zlokano artha puSpatroTananA niSedhane kare che, tema svIkAravAmAM Ave to, 'suvvalya nArI' e zlokamAM kahyuM ke "durNatAnArI puSpa toDIne bhagavAnanI pUjAnA praNidhAnathI devalokamAM gaI' te kathana asaMgata thAya. 'suudya nArI' zlokano artha A pramANe che - durgatAnArI siMduvAra puSpothI jagadgurunI pUjAnA praNidhAnathI devalokamAM utpanna thaI." A pramANe zlokamAM kahela che ke "te durgAnArI siMduvAra puSpone toDIne bhagavAnanI pUjA karavA mATe jaI rahI che, ane vacamAM AyuSyano kSaya thavAthI devalokamAM utpanna thaI." e prakAranuM je zAstravacana che, te vacanathI ja siddha thAya ke bhagavAnanI pUjA arthe puSpatroTanano niSedha nathI. AnAthI e phalita thAya ke AraMbhanI zaMkAthI jeo alpa puSpAdi grahaNa karIne bhagavAnanI bhakti kare che, teo paramaabodhine pAme che; tema bhagavAnanI bhakti arthe dhana kamAvAnI kriyA AraMbha-samAraMbharUpa che mATe na karavI joIe, paraMtu potAnI alpa zakti hoya to sAmAnya dravyathI pUjA karavI joIe, ema kahIne je pUjAnI pravRttimAM saMkoca kare che, teo paNa paramaabodhine pAme che. vaLI, puSpAdine toDavAmAM AraMbha-samAraMbha che, tema kahIne je puSpo toDyA vagara prApta thAya evAM nathI, te puSpone toDIne pUjA karavAno niSedha kare che, teo paNa bhagavAnanI pUjAmAM AraMbhanI zaMkAthI saMkoca kare che ane Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinabhaktidvAtriMzikA/bloka-31 141 tenA phaLarUpe paramaabodhine prApta kare che. mATe bhagavAnanI bhakti arthe karAto AraMbha e paramArthathI AraMbha nathI, paraMtu saMpUrNa nirAraMbha evA bhAvastavanI prAptinA upAyabhUta dravyastavarUpa che. temAM AraMbhanI zaMkA ka2vI e mithyAtvano udaya che, mATe durlabhabodhitvanuM kAraNa che. avataraNikAmAM sAkSIrUpe ApelA be zlokone laIne dharma mATe AraMbhanI pravRtti karavI ucita nathI, tema koIke zaMkA karI, te be zlokothI bhagavAnanI bhaktimAM saMkoca siddha thato nathI, tema yuktithI graMthakArazrIe sthApana karyu. have bhagavAnanI bhaktimAM AraMbhanI zaMkA karIne saMkoca ka2vo ucita nathI, ema je pUrvamAM kahyuM 'te ema ja che' e batAvavA arthe saMkAza nAmanA zrAvakanuM dRSTAMta batAvatAM kahe che ke saMkAza zrAvake bhagavAnanI bhaktinA pakSapAtapUrvaka vyApAra karavAnI pravRtti svIkArI hatI, ane te vyApAranI pravRtti pApanA kSayane karanArI hatI. tethI paNa nakkI thAya che ke "A AraMbhanI pravRtti che chatAM mohanI vRddhinuM kAraNa nathI, paraMtu bhagavAnanI bhakti dvArA saMyamanI prAptinuM kAraNa che." mATe te prakAranA vyApAra AdinI pravRtti dvArA ke mahAvaibhava Adi dvArA bhagavAnanI bhakti ka2vAthI ja kalyANanI prApti thAya che. ahIM koIne zaMkA thAya ke saMkAza zrAvake pUrvabhavamAM devadravyanuM bhakSaNa kareluM, tethI te devadravyanA bhakSaNanA RNane cUkavavA mATe vANijya Adi pravRtti kare te ucita che; kema ke pUrvabhavamAM devadravyanA bhakSaNathI baMdhAyeluM daridratAnI prAptinA kAraNIbhUta evuM karma te rIte ja kSaya pAme che, paraMtu anyane mATe saMkAza zrAvakanI jema bhagavAnanI bhakti arthe vANijya Adi pravRtti karavI ucita nathI. tenuM nirAkaraNa karatAM graMthakArazrI kahe che ke bhagavAnanI pUjA arthe karAtI vANijyanI pravRtti jo sarvathA azubha vyApArarUpa hoya to te pravRttithI viziSTa nirjarA thAya nahi, ane saMkAza zrAvakane te vANijyanI pravRttithI viziSTa nirjarA thayelI. mATe saMkAzazrAvakanI vyApAranI pravRtti sarvathA azubha nathI tethI saMkAza zrAvakane bhagavAnanI bhakti arthe vyApAra karavo ucita zAstra svIkAre che tema anyane paNa bhagavAnanI bhakti arthe vANijya Adi kriyA karavI ucita svIkAravI joIe. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-31-32 ahIM prazna thAya ke bhagavAnanI bhakti arthe karAtI vANijya kriyA, snAna kriyA ke bhagavAnanI pUjAnI kriyA sarvathA azubha vyApArarUpa nathI, tema kahyuM. tethI te pravRttikALamAM paNa koIka azubha vyApAra che, tema phalita thAya. tethI jijJAsA thAya ke te azubha vyApAra zuM che ? tenuM tAtparya e che ke bhagavAnanI pUjAnA praNidhAnathI vANijyAdi kriyA ke snAnAdi kriyA thatI hoya tyAre bhagavAnanI bhaktino zubha vyApAra che, chatAM te vakhate paNa zrAvakanuM citta sAdhu jevuM sarvathA abhinkaMga vagaranuM nathI. tethI upayogarUpe bhagavAnanI bhaktino adhyavasAya che, topaNa potAnI saMpatti pratye ke potAnA kuTuMbAdi pratye rAgano pariNAma paNa cittamAMthI sarvathA gayo nathI. tethI te rAganA pariNAmathI saMvalita bhagavAnanA bhaktino adhyavasAya che. mATe bhagavAnanI pUjAnI kriyA sarvathA azubha vyApArarUpa nathI, tema kahela che; ane sAdhune sarvathA dhanAdi pratye abhiLaMga nathI. tethI saMpUrNa abhivRMga rahita bhagavAnanA guNonI stuti karIne vItarAga thavA udyama kare che. tethI teonI pravRtti sarvathA zubha vyApArarUpa che. II3II avataraNikA :jinabhaktidvAaizikAno upasaMhAra karatAM kahe che - athavA pUrvamAM bhagavAnanI bhaktinuM svarUpa batAvyuM, ane te rIte koI bhagavAnanI bhakti kare, tenAthI tenA kalyANanI prApti thAya, tema sthApana karyuM. tyAM prazna thAya ke vItarAga bhagavaMta pUjA karanAra para toSa pAmIne koI upakAra karatA nathI, to vItarAganI pUjAthI paramAnaMda svarUpa mokSanI prApti kaI rIte thaI zake ? tenA samAdhAna arthe kahe che - zloka : pUjayA paramAnandamupakAraM vinA katham / dadAti pUjya iti ceccintAmaNyAdayo yathA / / 32 / / Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 jinabhaktidvAciMzikA/zloka-32 anvayArtha : 35Ara vinA-upakAra vagara=pUjA karanArane anugraha karavAnA pariNAma vagara, pU pUjaya evA vItarAga pUMyA paramAnandra--pUjAthI paramAnaMdarUpa mokSane, ratha havAti kaI rIte Ape ? arthAt ApatA nathI. ti zetrue pramANe pUrvapakSI kahe to graMthakArazrI kahe che - vA=je pramANe, cittAmAthAyociMtAmaNi Adi (upakAra vagara phaLa Ape che, tema bhagavAna upakAra vagara phaLa Ape che) ema avaya che. Im32aa zlokArca - upakAra vagara pUjA karanArane anugraha karavAnA pariNAma vagara, pUjya evA vItarAga pUjAthI paramAnaMdarUpa mokSane kaI rIte Ape ? arthAt ApatA nathI. e pramANe pUrvapakSI kahe to graMthakArazrI kahe che, je pramANe ciMtAmaNi Adi upakAra vagara phaLa Ape che, tema bhagavAna upakAra vagara phaLa Ape che, ema anvaya che. llpharazA vistASA' - ahIM 'thiI kalpavRkSa vagere grahaNa karavA. TIkA - pUnati - vyArA TIkArca - zlokano artha spaSTa hovAthI graMthakAre TIkAno artha karela nathI. 32aa bhAvArthavItarAganI pUjAthI paramAnaMda svarUpa mokSanI prAptinI yukti - pUrvamAM bhagavAnanI bhaktinuM svarUpa aneka rIte batAvyuM. tyAM prazna thAya ke A rIte karAyelI bhagavAnanI bhaktithI pUjA karanArane phaLa tyAre prApta thAya ke zrAvakanI te pUjAne joIne pUjya evA bhagavAna koIka upakAra kare; paraMtu bhagavAna to vItarAga che ane mokSamAM gayelA che. teo pUjA karanArane koI upakAra karatA nathI; ane jo bhagavAna pUjA karanArane koI upakAra karatA na hoya to pUjAthI pUjA karanArane bhagavAna mokSa Ape che, tema kema kahI zakAya ? Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 jinabhaktidvAtrizikA/zloka-32 tethI kahe che - jema ciMtAmaNi Adi padArtho koIne upakAra karavA mATe koI pravRtti karatA nathI, topaNa temanI pUjA karanArane phaLanI prApti thAya che, tema bhagavAnanI pUjAthI pUjA karanArane paramAnaMdarUpa phaLa prApta thAya che. ahIM vizeSa e che ke bhagavAnanA guNone yathArtha jANIne bhagavAnanA te guNo pratye jene prIti varte che, ane tenA kAraNe bhagavAna pratye jene bhakti thayelI che, tevA zrAvaka bhagavAnanI bhakti kare che tyAre te zrAvakanuM citta bhagavAnanA guNomAM bahumAnathI tanmayabhAvane pAme che, ane te guNomAM thayelo tanmayabhAva te guNonAM AvAraka evAM karmono nAza kare che, jethI potAnAmAM tevA guNo pragaTe che; ane bhagavAnanI bhaktinA nimittathI potAnAmAM te guNo pragaTa thayelA hovAthI bhagavAnathI te guNo mane prApta thayA, te prakArano vyavahAra thAya che. vastutaH bhagavAna sadaza guNo potAnA AtmAmAM rahelA che, paraMtu karmathI AvRta che. te AvRta evA guNo pratyeno pakSapAta te guNone pragaTa karavAnuM kAraNa che, ane te guNono pakSapAta pUrNa guNavALA evA bhagavAnane jovAthI thAya che, ane te guNonA pakSapAtane kAraNe bhagavAna pratye bhakti thAya che, ane bhaktithI karAyelI pUjA potAnAmAM guNone pragaTa karIne paramAnaMdarUpa mokSanuM kAraNa bane che. tethI bhagavAna pUjA karanArane mokSa Ape che, e prakArano vyavahAra thAya che. IBrazA Raa rUti nimannizivA pApA Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjoyaM marIyoDyuM, sevanIyo'yamAdarAt / asyaiva zAsane bhaktiH , vAya vaidhyetanApta va: '' 'A arihaMta pUjya che, smaraNa karavA yogya che, 'parama AdarathI sevavA yogya che. ' jo tamArI cetanA hoya to A arihaMtanA ja zAsanamAM=zrutamArgamAM, bhakti karavI joIe." : prakAzaka : mAtAtha gaod ? DESIGN BY 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-380007. Teli./pheksa : (079) 26604911, phona : (079) 32911401 E-mail : gitarthganga@yahoo.co.in 9824048680 www.jainembrary.org