Book Title: Jain Dharma na Maulik Siddhanto
Author(s): Dhirajlal D Mehta
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001103/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [////// zrI pArzvanAthAya tuma: jaina dharmanA maulika siddhAMto che, - rasa kSipta amerikA tathA laDanamAM calAvelA dhArmika vargo (Classes) no saMkSipta sArAMza Ae pravacanakAra zrI dhIrajalAla DI. mahetA Jain Educationalernational * / 7i For Puvate & Personal use tooly vI) | Gii ))) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pArzvanAthAya namaH jaina dharmanA maulika siddhAMto (saMkSipta) amerikA tathA laMDanamAM calAvelA dhArmika vargo (CLASSES)no saMkSipta sArAMza pravacanakAra zrI dhIrajalAla DI. mahetA prakAzaka tattva jijJAsu mumukSa maMDapa amerikA Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : amerikAnA mIlavokI zaheramAM vasatA tattva jijJAsu mumukSu zreSThivaryazrI prakAzana varSa vIra saMvata 2519 vikrama saMvata 2049 | I.sa. 1993 prathama AvRtti - 1000 dvitiya AvRtti H 1995 vi. saM. 2051 nakala : 1OOO prAptisthAna (1) dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA 11/443 mAtRchAyA bilDiMga rAmajInI poLa nANAvaTa, surata. (2) zrI yazovijayajI jaina saMskRta pAThazALA sTezana roDa, raMgamaholanA nAke mahesANA u. gujarAta. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA sane-1991mAM amerikA javAnuM thayuM, ekeka aThavADIyA pramANe judAjudA gAmomAM jaina dhArmika bhaNAvavAnA vargo goThavAyA. te dezamAM loko vyavahArika sArU bhaNelA hovAthI jaina darzananuM "tattvajJAna" bhaNAvavuM vadhAre saraLa banyuM. tathA chellA pAMca-sAta varSathI bIjA aneka vaktAo paNa tyAM AvatAM hovAthI teonuM pravacana satata sAMbhaLIne tattvajJAna meLavavAnI pUrvabhUmikA kaMIka prApta karelI hatI. tethI tIrthaMkara paramAtmAe jaNAvela mukhya mukhya siddhAntonuM jJAna teone thAya te AzayathI nIcenA mukhya pAMca viSayo upara meM samajAvavAno prAraMbha karyo. (1) sAmAyika-pratikramaNa jevI prAthamika dhArmika kriyA kare to temAM kaMIka adhika rasa Ave te AzayathI sau prathama navakAramaMtrathI sAmAIvavayAtto sudhInAM sUtro upara ja vivecana samajAvyuM, (2) tyArabAda jIva-ajIva vigere navatattvo sUkSmacarcAthI samajAvAyAM, (3) mithyAtva-sAsvAdana Adi cauda guNasthAnako samajAvAyAM, (4) tyArabAda karmonAM mUla ATha ane uttara ekaso aThThAvana bhedo savistarapaNe samajAvyA, (5) tyArabAda jaina darzanano anekAntavAdasyAdavAda-sAtanayo-saptabhaMgI ane kAlAdi pAMca samavAyI kAraNo upara vivecana ApyuM. tyArabAda 199ramAM laMDanamAM paNa A ja pAMca viSayo bhaNAvavAno prAraMbha karyo. dareka gAmomAMthI lokonI evI mAgaNI uThI ke jo A pAMca viSayonuM eka pustaka taiyAra thAya to bhaNelo A viSaya vAraMvAra vAMcIne kaMThastha karI zakAya. te mAgaNIne saMtoSavA meM A pustaka te ja viSayo samajAvatuM taiyAra karela che. tenI vikrama saMvata 2049-sane 1993mAM 1000 nakala chapAvelI paraMtu te saMpUrNapaNe khalAsa thaI javAthI ane A pustakanI savizeSa mAga cAlu rahevAthI A tenI bIjI AvRtti chapAvI che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA A pAMca viSayonuM vivecana lakhatAM je je kaThIna pAribhASika zabdo dekhAyA. teno saraLa gujarAtI bhASAmAM artha samajAvato Asare 35 pAnA jeTalo zabdakoza paNa Apela che. jethI artha samajavo sugama paDe. vAraMvAra A pustakano upayoga karI dareka jIvo potAnA AtmAnuM kalyANa sAdhe. eja AzA dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA (1) anukramaNikA navakAra mahAmaMtrathI sAmAIyavayAtto sudhI : navatattva (3) 14 guNasthAnakanuM svarUpa. (4) karma saMbaMdha carcA. (5) jaina darzanano anekAntavAda arthAt syAdvAda (6) kaThina zabdonA gujarAtI artho 1 thI 35 36 thI 62 63 thI 76 77 thI 103 104 thI 114 115 thI 148 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAga paramAtmane namaH amerikA tathA laMDanamAM calAvelA dhArmika vargo namo arihaMtANaM namo siddhANa. namo AyariANaM. namo uvajajhAyANaM ! namo loe savvasAhUNaM eso paMca namukkAro, sava pAvappaNAsaNo I maMgalANaM ca sarvesiM, paDhamaM havaI maMgala nA ::: che :: kare : paMcaparameSThI namaskAra eTale ke navakAra mahAmaMtra-1 > priya vAcaka baMdhuo, jainadharmanA maulika siddhAnto jANavAnI ghaNI icchAo thAya che. keTalAka viSayo khAsa jANavA jevA che. tattvonuM jJAna meLavavAthI ApaNI zraddhA vadhAre dRDha bane che ane mokSanA bIjabhUta samyagadarzananI prApti thAya che. te mATe saraLatAthI samajI zakAya evA keTalAka viSayo A baMne dezomAM samajAvavA prayatna karyo che. teno saMkSipta sAra A pramANe che : jainadharma e anAdikALano gharma che. pacIsaso ke pAMca hajAra varSo pahelAM zarU thayo nathI. bhagavAna zrI RSabhadeva, pArzvanAtha ke prabhu mahAvIra svAmI to kevaLajJAna thayA pachI saMsAramAMthI taravAno sAco rasto jANIne tene batAvanArA hatA. teo paNa chellA bhavamAM tIrthakara thayA pahelAMnA bhavomAM pUrve thaI gayelA bIjA tIrthakaroe batAvelA mArgasvarUpa jainadharmanuM AcarIne ja A bhavamAM tIrthakara thayA che. A tIrthakara bhagavantoe navo jainadharma sthApyo nathI ke cAlu karyo nathI. prathamathI che ja. jyArathI saMsAra che ane mokSa che tyArathI tenA taravAnA mArgasvarUpa jainadharma paNa che ja, phakta kAlaprabhAve Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navA navA tIrthakara bhagavanto A bharatakSetramAM tene prakAzita kare che. ane mahAvideha kSetramAM to kAyama tIrthaMkara bhagavanto hoya ja che. ane teo A dharmano dhodha vaherAvatA ja hoya che. Tepa naM. 1 "e" A kAraNathI ja A jainadharma te koI bIjA hindudharmano ke bauddhadharmano phAMTo ke vibhAga nathI. svataMtra che ane taddana satya che. jagatanI je sthiti che tene yathArthapaNe samajAvI che. je satya hoya che te koInA aMzarUpa hotuM nathI. saMsAramAM jIva-ajIva Adi je padArtho che te padArthonuM sAcuM tattvajJAna ane temAMthI taravAno upAya batAvanArA tIrthakara bhagavanto arihaMta kahevAya che. "ari-duzmana, haMta-haNanArA AtmAnA aMtaraMga zatruo rAga-dveSa, moha-mAyA Adine haNanArA, nAza karanArA je paramAtmA te arihaMta kahevAya che. temane huM bhAvathI namaskAra karuM chuM. pahelA padamAM arihaMta bhagavantone namaskAra karela che. zabdonA artho be prakAranA hoya che. (1) nirukta artha, ane (2) vyutpatti artha. zabdomAM AvelA akSarone dhyAnamAM laIne je artha karIe te niruktArtha jema ke "zrAvaka' zabdano artha zra-zraddhA, va-viveka, ka-kriyA, A traNa guNo jemAM hoya te zrAvaka. AvI rIte aMtaraMga zatruone haNanArA evo arihaMta zabdano je artha te niraktArtha che. ane saMskRta bhASAnA ghAtu tathA pratyayathI kArakane anusAre thayelo je artha te vyutpatti artha kahevAya che. jema ke "zraNotIti - gurunuM vacana je sAMbhaLe te zrAvaka tevI rIte arihaMta zabdamAM mULa "a" dhAtu che. lAyaka-yogya evo artha che. jagatanA sAmAnya mAnavImAM na ghaTe evA 4 + 11 + 1 = 34 atizayone je yogya hoya te ahaMnta eTale ke arihaMta kahevAya che. A vyutpatti artha che. pahelAM nirukti artha pramANe tIrthakara bhagavanto RSabhadevAdi ane tIrthakara thayA vinA kevaLajJAna pAmI mokSe janArA sAmAnya kevaLajJAnI ema baMnene arihaMta kahevAya. kAraNa ke baMne prakAranA paramAtmAo AtmAnA zatrune haNanArA che ja. paraMtu pAchalA vyutpatti artha pramANe phakta tIrthaMkara paramAtmAne ja arihaMta Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAya che. sAmAnya kevaLajJAnI bhagavaMto A padamAM AvatA nathI. arihaMta (tIrthaMkara) thanArA tIrthakara bhagavaMto paNa sarvakarmono kSaya thavAthI A aMtima manuSyabhava pUrNa karI mokSe jAya tyAre tyAre temane paNa siddha kahevAya che. ane tIrthaMkarapada pAmyA vinA puMDarIkasvAmI, gautamasvAmI, jaMbusvAmI vigere je sarvakarmakSaya karI mokSe jAya, tyAre temane paNa siddha kahevAya che. ema banne avasthAmAMthI siddha thanArane namaskAra karela che. A arihaMta ane siddha ema banne prakAranA paramAtmA hoya che. prazna : A banne paramAtmAne oLakhavAmAM khAsa kaMI lakSaNo che? uttara : hA. je vItarAga hoya ane sarvajJa hoya te paramAtmA kahevAya che. A be lakSaNo paramAtmAne oLakhavAmAM khAsa cihno che. jeo potAnA jIvanamAMthI rAga-dveSAdi zatruono nAza karI vItarAga banyA che tathA saMpUrNa jJAna meLavI sarvajJa banyA che. te ja arihaMta ane siddha kahevAya che. prazna : tIrthaMkarapaNe zuM karavAthI prApta thAya? uttara : gayA janmomAM (chellethI trIjA janmamAM) evI umadA bhAvanA bhAve che ke mArI evI zakti kyAre Ave ke huM sarva jIvone dharmanA rasika banAvuM. evA prakAranI paropakAra karavAnI sarvottama bhAvanA vaDe tIrthakara nAmakarma baMdhAya che. A tIrthaMkara thanArA jIvo vacce ekAda deva - narakano bhava karI anta manuSyapaNe janmI tIrthaMkara thAya che. prazna : tIrthakara eTale zuM? uttara : jenAthI saMsAra tarAya te tIrtha. sAdhu-sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA ema caturvidha saMgha e tIrtha kahevAya. tene karanArA te tIrthakara kahevAya. jyAre prabhu tIrthakara thAya, kevaLajJAnI bane tyAre temane cAra ghAtI karmono kSaya thAya che ane cAra aghAtI karmo bAkI rahe che. tevA kevalIpaNe vicaratA saMghanI sthApanA karanArAne arihaMta prabhu kahevAya che. te tIrthaMkara prabhu che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna : arihaMta prabhu ane siddha prabhu A baMnemAM taphAvata zuM? uttara : arihaMta prabhu ane siddha prabhu A baMnemAM arihaMta prabhu haju mokSe gayelA nathI, siddha paramAtmA mokSe gayelA che. arihaMta prabhu niraMjana sAkAra che ane siddha paramAtmA niraMjana nirAkAra che. eka zarIrI che ane bIjA azarIrI che. arihaMta prabhu gharmanA upadezaka che. temanI kahelI vANI gaNadhara bhagavanto zAstrarUpe gUMthe che. eka haju aparipUrNa che, bIjA paripUrNa prazna : A pramANe vicAratAM arihaMtaprabhu karmavALA che, azarIrI che ane siddha paramAtmA sarva karma vinAnA ane azarIrI che. to A navakAra maMtramAM pahelo namaskAra siddha bhagavantane karavo joIene ? uttara : vAta sAcI che ke arihaMta bhagavanto karatAM siddha bhagavantonI sthiti UMcI che. paraMtu siddha bhagavanto je siddha gatine pAmyA che te arihaMta bhagavantonA upadezathI pAmyA che. eTale mULa upakAra arihaMta bhagavantono che. jema prAthamika zALAnA zikSaka pAse bhaNelo vidyArthI kaoNleja ane yunivarsiTImAM bhaNIne vadhu vidvAna thAya to paNa prAthamika zALAnA zikSakane ja agrasthAna Ape tema A navakAra maMtramAM arihaMta bhagavanto upakAraka hovAthI temane prathama namaskAra karela che. A arihaMta prabhu mokSe gayA pachI temanI gerahAjarImAM temano kahelo gharma je samajAve te guru kahevAya che. gurujImAM vikAsanA krama pramANe sAdhu-upAdhyAya ane AcArya ema traNa pada Ave che. jyAre A manuSya saMsArano sarvathA tyAga karI dIkSA le ane saMsArathI vairAgI bane tyAre tene sAdhu kahevAya che, je AtmAnI sAdhanA kare te sAdhu kahevAya che. prazna : dIkSA zabdano artha zuM ? uttara : te paNa samajI laIe. saMskRtamAM "dA' ane "kSi' dhAtu che. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAna-kSaya A be guNo jemAM che te dIkSA, jyAre AtmA dIkSA le che tyAre zarIrathI bhinna evAM vastro, milkata, ghana, alaMkAra mAthAnA vALa vigere tamAma paudgalika vastuo choDI de che. paraMtu zarIra ane karma A be vastu paulika hovA chatAM choDI zakAtI nathI. mATe teno tapazcaryAdi vaDe kSaya karavo paDe che. ema alaMkArAdinuM dAna ane zarIrAdino kSaya jemAM che. te dIkSA kahevAya che. dA + kSi dhAtunA svarono vyatyaya thayo che. I jyAre AtmA saMsArathI vairAgI bane, tyAgI bane, dIkSA grahaNa kare, AtmasAdhanAmAM varte tyAre te AtmAne sAdhu kahevAya che. sAdhu thayA pachI svAdhyAya karatA aneka zAstro bhaNatAM bhaNatAM jyAre varSo bAda te bIjAne bhaNAvI zake tevA bane tyAre temane upAdhyAya kahevAya che. upa = pAse ane adhyAya = bhaNavuM. jemanI pAse ziSyo bhaNI zake te upAdhyAya kahevAya che. upAdhyAya banyA pachI bhaNAvatA bhaNAvatA ziSyono, saMghano ane samAjano prema jIte, anubhavI thAya, prauDha-vicakSaNa ane gaMbhIra bane tyAre saMgha temane AcAryapada arpaNa kare che. eTale ke AcAryapade birAjamAna kare che. arihaMta bhagavAnanI gerahAjarImAM A traNe pade birAjamAna vyaktio temano upadeza janatAne samajAve che tethI temane guru kahevAya che. AcArya-upAdhyAya ane sAdhu A traNe tyAgI-vairAgI ane sarvajJane anusaranArA hoya che. arihaMta ane siddha prabhu vItarAgI ane sarvajJa hoya che. ema prathama be pada paramAtmAne (davatattvane) jaNAvanArA ane pAchaLanA traNa gurutattvane jaNAvanArA che. ema kula A pAMca padane parameSThI kahevAya paramapade eTale UMcAmAM UMcA pade birAjamAna je vyaktio te parameSThI kahevAya che. A pAMca saMsAranA bhogavilAsathI rahita hovAthI ane rAgAdi aMtaraMga zatruo vinAnI hovAthI A vyaktio samAna A jagatamAM bIjI koI vyaktio nathI. teone A pAMca padonA smaraNapUrvaka mArA bhAvathI namaskAra ho. A vItarAga prabhunI mUrti paNa rAga-dveSAdi doSo vinAnI che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temanI mUrtimAM strI-puruSa-zastra-krodha Adi koI paNa jAtanA rAgAdinAM pratIko nathI. mATe A pAMce pada namaskaraNIya che. - Tepa naM. 1 bI' A deva ane guru ApaNane gharma samajAvanArA che. dharma eTale durgatimAM paDatA jIvane je bacAve - pakaDI rAkhe - ghAraNa kare te dharma. A pAMce vyaktio vItarAgI ane vairAgI hovAthI atyanta pavitra che. niSpApa che. ane bIjAne paNa niSpApa thavAno upadeza ApanArI che. tethI ja teone karelo A namaskAra paNa ApaNA AtmAne niSpApa karanAra che. mATe ja chaThThA, sAtamA padamAM kahyuM che ke A pAMce pAMca parameSThIne karelo namaskAra sarva pApano nAza karanAra che. emanA mukhethI nIkaLelA "dharmalAbha' zabdarUpa AzIrvAda paNa AtmAne kalyANa karanArA che. je AtmAo atyanta niSpApa che, pavitra che, maMgaLamaya che teone karelo namaskAra paNa AtmAnuM maMgaLa karanAra che. saMsAramAM lagna, makAnanuM vAstu, dhaMdhAno prAraMbha karavAmAM Ave tyAre paNa akSata, zrIphaLa AdithI maMgaLa karavAmAM Ave che. paraMtu tenAthI maLeluM saMsArasukha kAyamI nathI. ApaNA jIvatAM jIvatAM maLeluM saMsAranuM sukha cAlyuM jAya che. athavA sukha kAyama rahe topaNa te hovA chatAM ApaNane javAnuM Ave che. eTale saMsAranAM sukhono saMyoga nAzavaMta che. jyAre maLeluM mokSasukha kadApi jatuM nathI, ane ApaNe te sukha choDIne pharI saMsAramAM AvatA nathI. mATe akSata, zrIphaLa Adine dravyamaMgala kahevAya che. ane A namaskArane bhAvamaMgala kahevAya che. maMgaLa eTale "mAM bhavAta gAlayatIti' - mane saMsAramAMthI je pAra utAre, saMsArathI gAle te maMgaLa. jema cA athavA ghI gALavAnI gaLaNIthI cA athavA ghI gALe eTale kacaro-kacaro upara rahe ane cA athavA ghI cokhkhAM bane tema AtmAne karmarUpI kacarA vinAno je banAve te maMgala kahevAya che. dravyamaMgala rUpe je akSata ane zrIphaLa Adi levAya che teno artha paNa jANavA jevo che. akSata - akhaMDa phaLa Ape che. zrI: phaLa yasya saH iti zrIphala - lakSmI che phaLa jenuM te zrIphaLa. AvA "lakSmI phaLane ApanArA' artho hovAthI saMsArI loko saMsArika zubha kAmakAjamAM teno vyavahAra kare che. zrIphaLane badale koI 10 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "jAyaphaLano vyavahAra nathI karatuM. kAraNa ke jAya eTale cAlyuM jAya phaLa jenAthI te jAyaphaLa. mATe nAma paNa zubhasUcaka hoya te ja levAya che. tema A maMtramAM niSpApa vyaktionAM nAmo che. A pAMca parameSThIne karelo namaskAra sarva pApono kSaya karanAra hovAthI bhAvamaMgala che. ane nitya zAzvata sukha ApanAra hovAthI sarva maMgalomAM prathama maMgala che. AnA samAna saMsAramAM anya koI maMgala nathI. A pramANe navakAranA artha samajAvyA. sarvakarma rahita thayelA AtmAo caudarAja pramANa lokanA cheDe upara siddhazilAthI kaMIka UMcA jaIne vase che. teo karma vinAnA hovAthI pharI saMsAramAM janma pAmatA nathI. keTalAka loko ema mAne che ke bhagavAna anuyAyInuM rakSaNa karavA ane asuronuM damana karavA mATe saMsAramAM pharI pharI janma dhAraNa kare che. paraMtu A vAta barAbara nathI. kAraNa ke bhagavAnane anuyAyI uparanA rAga ane asuro upara dveSa hoto nathI. to ja sAcA bhagavAna kahevAya. jo bhagavAna thavA chatAM janma dhAraNa kare ane bhakta upara prema ane duzmana upara dveSa kare to saMsArImAM ane bhagavAnamAM pharaka zuM ? mATe mokSe gayA pachI prabhu pharIthI janma letA nathI. saMsAramAM janma thavAnA kAraNabhUta rAga-dveSa, moha, mAyA, krodha temanAmAM che ja nahIM. tethI pharIthI saMsAramAM janmatA nathI. have keTalAka loko ema mAne che ke bhagavAna - Izvara eka ja che. ane te anAdithI che. temanI te vAta barAbara nathI. jo bhagavAna eka hoya to ApaNe to have bhagavAna thaI ja na zakIe ane je bhagavAna na banI zakAya to gharma karavAno artha paNa zuM ? mATe je koI jIva gharma kare te potAnAM karmone khapAvIne zuddha banI bhagavAna banI zake che. bhagavAna banelo, zuddha thayelo A AtmA tyAM mokSamAM jaI IzvaramAM bhaLI jAya che te vAta paNa barAbara nathI. be AtmAno eka AtmA banato nathI. badhAM ja Atmadravya svataMtra che. mATe mokSe janArA tamAma jIvo svataMtra rahe che, tethI anaMta siddha paramAtmAo che. 11 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna : jo Ama hoya to A AtmA mokSe jAya tyAre jyotamAM jyota maLI gaI ema ja kahevAya che teno artha zuM? uttara : mokSe janArA jIvo zarIra vinAnA, arUpI hoya che. eTale darekane svataMtra khurazIvALI sITa joItI nathI. paraMtu goLAnA prakAzonI jema eka ja kSetramAM rahI zake che, jema A eka rUmamAM 10 goLAnA prakAza sAthe rahe che. kadAca 1000 goLA cAlu karIe topaNa te hajAra goLAno prakAza A ja rUmamAM samAya. tenA mATe vadhAre judI jagyA na joIe tathA tamAma prakAzo svataMtra rahe che. eka svica baMdha karavAthI phakta te ja goLAno prakAza bujhAya che. tamAma prakAza bujhAI jato nathI. mATe mokSamAM gayelA AtmAo paNa goLAnA prakAzanI jema eka kSetravartI che, paraMtu anaMta che ane paraspara bhinna bhinna Atmadravya che. A mokSa ane saMsAra baMne anAdithI che. tenI Adi nathI. eka jIvanA mokSanI Adi che, paraMtu paraMparAe mokSa anAdi che. jema ke ApaNo janma thAya tyAre tenI Adi che. ApaNA pitA-dAdA vigere vaDIlonI paNa Adi che. paraMtu ApaNI peDhInA sauthI prathama pitA koNa ? tenI Adi nathI. tathA rAtri ane divasa zarU thAya tyAre tenI Adi che. paraMtu sauthI pahelo divasa kayo ? tenI Adi nathI. te ja rIte A saMsAra ane mokSa anAdi che ane paraMparAe anaMtakALa sudhI raheze ja. A jagatano koI kartA nathI ane koI nAza karanAra nathI. svayaM sahaja siddha A saMsAra ane mokSa che. te saMsAramAMthI AtmAne mukti apAvanAra A pAMca parameSThI atizaya namaskaraNIya che. have ApaNe A pAMca parameSThInA guNonI carcA karIe. pAMce padonA kula 108 guNo che. eTalA mATe ja mALAnA maNakA paNa 108 che. arihaMta prabhunA 12, siddhaprabhunA 8, AcArya mahArAjanA 36, upAdhyAyajI bhagavAnanA 25 ane sAdhu mahArAjanA 27, ema maLIne kula 108 guNo che. te guNo yAda karavA mATe mALAnA maNakA 108 che. paraMtu ApaNane guNo AvaDatA nathI. AvaDatA hoya to yAda nathI. tethI guNo jemAM vaselA che evA guNIne 1 2 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mALA gaNatAM yAda karIe chIe. navakAra maMtramAM pAMca pado guNothI bharelAM > (1) arihaMta bhagavattanA 12 guNo A pramANe che : (1) jJAnAtizaya - bhagavantomAM anaMtu jJAna hoya che. saMpUrNa jJAna hoya che. (2) vacanAtizaya - bhagavantonI vANI apUrva pAMtrIsa guNothI bharelI hoya che. (3) pUjAtizaya - bhagavanto traNe jagatane pUjanIya che. sarvottama che mATe. (4) apAyApagamAtizaya pUrve thayelA ane hAla thatA zArIrika tamAma rogo tathA rAgAdi bhAva duHkho jemanAM nAza pAmI gayAM che tevA. (5) azoka vRkSa - devoe raceluM prabhunA zarIrathI bAra gaNuM moTuM vRkSa hoya che. (6) surapuSpavRSTi - devo bhagavantanA samovasaraNamAM phUlonI vRSTi kare che. bhagavantanA mAhAbhyathI puSponA jIvone duHkha thatuM nathI. (7) divyadhvani - bhagavattanI vANImAM sura pUranAra suMdara dhvani devo vagADe che. (8) cAmara - banne bAju devo suMdara cAmara vIMjhe (9) Asana (10) bhAmaMDaLa - bhagavantane besavA mATe devonuM raceluM suMdara sihAsana hoya che. - bhagavantanA zarIranI pAchaLa tejanA paMjarUpa bhAmaMDaLa hoya che. - devo bhavya jIvone gharmopadeza sAMbhaLavA mATe AvavA sAru duMdubhi vagADe che. (11) duMdubhi 13 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) chatra bhagavantanA mastaka upara traNa lokanuM svAmitva sUcavanArA uparAuparI chatro hoya che. A bAra guNomAM prathamanA cAra guNo AtmAnA atizayo che ane bAkInA ATha devoe racelA atizayo che ema jANavuM. (2) siddha bhagavantanA 8 guNo : (1) anaMtajJAna (2) anaMta darzana (3) avyAbAdha sukha (4) anaMtacAritra (5) akSaya sthiti kSayathI kSayathI jJAnAvaraNIya karmanA anaMtajJAna pragaTa thAya che. - darzanAvaraNIya karmanA anaMtadarzana pragaTa thAya che. - vedanIya karmanA kSayathI pIDA vinAnuM 'avyAbAdha sukha' hoya che. mohanIya karmanA kSayathI anaMtacAritra ati zuddha hoya che. AyuSyakarmanA kSayathI kadApi maravuM paDe nahIM tevI 'akSayasthiti'guNa prApta thAya che. (6) arUpIpaNuM (7) agurulaghupaNuM (8) anaMtavIrya A pramANe siddha bhagavantanA ATha guNo jANavA. nAmakarmano kSaya thavAthI zarIra vinAnuM arUpIpaNuM hoya che. gotrakarmanA kSayathI UMca-nIca kuLa vinAnA te aguruladhu. aMtarAya karmanA kSayathI AtmAnuM anaMtavIrya pragaTa thAya che. >> (3) AcArya mahArAjanA 36 guNo : gurupade birAjamAna traNa vyaktiomAMthI prathama AcAryazrI che. temanA 36 guNo che. te chatrIse guNonuM varNana navakAra pachInA paMciMdiya sUtramAM Ave che. tethI have pachI paMciMdiya sUtra kahevA vaDe AcAryazrInA chatrIsa guNonuM varNana samajAvIzuM. 14 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ > (4) upAdhyAyajInA ra5 guNo : bhagavAnanA mukhathI nIkaLelI vANIne gaNadhara bhagavanto bAra zAstrarUpe gUMthe che. tene dvAdazAMgI kahevAya che. tathA tenA upara samajAvavA mATe bIjA agiyAra aMgo paNa race che te upAMga kahevAya che. ema kula 12 aMgo, 11 upAMgo ane 1 caraNa sittarI ane 1 karaNa sittarI ema kula 25 zAstro upAdhyAyajI bhaNAve che. mATe te 25 zAstro bhaNAvavA svarUpa upAdhyAyajInA 25 guNo che. caraNa sittarI eTale cAritranA sittera bhedanuM varNana batAvanAra zAstra ane karaNa sittarI eTale kriyAnA sittera bhedonuM varNana batAvanAra zAstra ema kula 25 prakAranAM zAstro je bhaNe ane bhaNAve te upAdhyAyajInA 25 guNo che. > (5) sAdhunA sattAvIza guNo : AcArya mahArAjanI jema pAMca mahAvrata pALe te 5 guNa, pRthvIkAyAdi cha kAyAnuM rakSaNa kare te 6 guNa, pAMca indriyono nigraha kare te 5 guNa, ema kula 5 + 6 + 5 = 16 guNo thayA tathA (17) rAtribhojana tyAga (18) kSamA dhAraNa karavI, (19) lobhano nigraha karavo (20) vastrAdinuM zuddha rIte pAlana, (21) saMyamamAM yathArtha pravRtti karavI, (22) azubha vicAro rokavA, (23) azubha bhASA bolavI nahIM, (24) kharAba ceSTA karavI nahIM, (25) zItAdi pariSado sahana karavA, (26) maraNAdi upasargo sahana karavA, (27) cittanI nirmaLatA. A pramANe pAMca parameSThInA kula 108 guNo che. teo guNI hovAthI haMmezAM vaMdanIya-pUjanIya che. A navakAra maMtramAM teone namaskAra karavAmAM AvyA che. have AcArya mahArAjanA 36 guNone batAvatuM paMciMdiya sUtra samajAvAya che. > paMciMdiya sUtra A sUtramAM AcAryazrInA 36 guNo che. ApaNe koI paNa dharmakriyA jyAre karIe tyAre dharmakriyA karatA barAbara viveka jaLavAya eTalA mATe A sUtra bolavA vaDe sthApanA sthapAya che. gurujInI hAjarI ApaNane vivekI 15 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banAve che. paraMtu sarva ThekANe gurujInI hAjarI saMbhavita nathI. teTalA mATe kalpitaguru banAvavAmAM Ave che. kalpitaguru te yathArtha guru ja che ema mAnIne dharmakriyA atizaya vinaya-vivekapUrvaka karavI joIe. sthApanAcArya sanmukha hAtha rAkhavAno Azaya e che ke huM temAM gurujIpaNuM sthApuM chuM, kahyuM chuM. ane pALatI vakhate mukha tarapha hAtha rAkhavAno Azaya evo che ke temAM sthApeluM gurupaNuM uThAvI lauM chuM. ema kalpitaguru karIne dharmakriyA thAya che. sthAnakavAsI ane terApaMthI samAja mahAvideha kSetramAM vicaratA sImaMdhara svAmI prabhu IzAna khUNAmAM che. eTale IzAna khUNA tarapha besI dharmakriyA kare che teo dUra kSetramAM vicaratA tIrthaMkara prabhunI sthApanA kahyuM che. paMciMdiya saMvaraNo taha navaviha baMbhara guttidharo ! cauvihakaSAyamukko, Ia akArasaguNehi saMjuro //// paMcamahaayajuro paMcavihAyAra pAlaNa samatho paMca samio tigutto, chattIsaguNo guru majha 2ll A sUtramAM AcArya mahArAjazrInA 36 guNo jaNAvyA che. temAM pahelI gAthAmAM gaNAvelA 18 guNo vikAronA tyAgarUpa che ane pAchaLanI bIjI gAthAmAM saMvaranA svIkArarUpa guNo che. niSedhAtmaka 18 ane grahaNAtmaka 18 ema kula 36 che. > pAMca indriyonA viSayone rokanArA : zarIramAM je aMgothI jJAnaprApti thAya te aMgone indriya kahevAya che. ahIM indra eTale AtmA, tene oLakhavAnI nizAnI te indriya kahevAya che. A zarIramAM evI pAMca Indriyo hoya che. (1) sparzendriya (cAmaDI) (2) rasanendriya (jIbha), (3) dhrANendriya (nAka), (4) cakSurindriya (AMkha), (5) zrotrendriya (kAna). A pAMca indriyo anukrame sparza, rasa, gaMdha, rUpa ane zabdane jANI zake che. saMsArI jIvone anAdikAlIna mohanA udayathI evo svabhAva che ke te indriyone anukULa - managamatA rUpa, rasa, gaMdha, sparza maLe tyAre AtmA rAjI rAjI thaI jAya che ane pratikULa rUpa, rasAdi maLe tyAre nArAja thaI jAya che. jema A jIbhane dUdhapAka-pUrInuM bhojana maLe to rAjI Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya ane aNagamatuM bhojana maLe to nArAja thAya. AvA svabhAvavALI A indriyone AcArya mahArAjazrI roke che. eTale ke game tevA anukULa ke pratikULa viSayo maLe to paNa nathI rAjI thatA ke nathI nArAja thatA, eTale A pAMca IndriyonA viSayone rokanArA - jItanArA evA AcArya mahArAjazrInA pAMca guNo che. A pAMca indriyomAM paNa "jIbha" vazamAM rAkhavI atiduSkara che. bIjI indriyo karatAM temAM vadhu vilakSaNatA che. te A pramANe che : kAna be che paraMtu eka sAMbhaLavAnuM ja kAma kare che. AMkho be che paraMtu eka jovAnuM ja kAma kare che. nAkanAM kANAM be che paraMtu eka suMghavAnuM ja kAma kare che. jyAre jIbha eka ja che paraMtu bolavAnuM ane khAvAnuM ema be kAryo kare che. mATe atiduya che. keTalAka kavioe evI kalpanA karI che ke bIjI badhI indriya upara ekeka DhAMkaNa che. paraMtu jIbha upara (1) batrIsa dAMtanuM ane (2) be hoThanuM ema be DhAMkaNa che. kAraNa ke te bahu ja sAcavavA jevI che. je khAvAmAM viveka na rAkhe to zarIra bagADe ane bolavAmAM viveka na rAkhe to AtmAnuM bagADe mATe jIbha ghaNI viSama che, atizaya dukya che. tene khAsa aMkuzamAM karavI. A pAMca indriyone jItavAthI pAMca parameSThInI sevA thAya che tathA paMcAcAranuM pAlana thAya che. te viSaya jANavA jevo che. (1) zrotrendriyane jItavAthI ja bAhya saMgIta, gAyana, lokavArtA, lokaniMdA Adi sAMbhaLavA rucatA nathI. je AtmAe AvA viSayomAMthI zrotrendriyane jItI lIdhI che tene ja arihaMta prabhunI vANI sAMbhaLavI ruce che. bAhya evA saMsAranA raMgarAga sAMbhaLavAmAMthI jeNe zrotrane jItI che teone ja arihaMta prabhunI vairAgathI bharelI vANI sAMbhaLavI ruce che. te ja arihaMta prabhunI sevA che. AvI arihaMta prabhunI vANI barAbara sAMbhaLavAthI, samyakajJAna prApta thavA dvArA "jJAnAcAra'nI vRddhi thAya che. (2) cakSurindriyane jItavAthI ja bAhya saMsArI pudgalonAM raMga-beraMgI bhautika rUpomAMthI manane jItIne cakSune jeNe kanja rAkhI che tene ja "siddha) paramAtmAnuM arUpI svarUpa dekhAya che. aMtaradRSTi svarUpanAM darzanathI 17 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzAnAcAra'nI vRddhi thAya che. (3) ghrANendriyane jItavAthI ja bAhyasaMsArI pudgalonI sugaMdha-dugaMdhamAM nahi lepAvAthI ane te rIte dhrANendriyane kanja karavAthI AcArya mahArAjanA cAritranI suvAsa prApta thAya che. AcArya mahArAjazrIno deha snAna-alaMkArAdi vinAno hovAthI kadAca sugaMdhavALo na paNa hoI zake paraMtu te paudgalika sugaMdha - durgadhanI upekSA karIne cAritranI suvAsa jene mArI lAgI che te ja AcArya mahArAjanI sevA karI zake che. ane tema karavAthI AtmAmAM cAritrAcAranI vRddhi thAya che. (4) rasanendriyane jItavAthI khAvAmAM ane bolavAmAM ghaNo ja kanTrola, , viveka AvavAthI upAdhyAyanI pAse sAruM bhaNI zakAya che. khAvAmAM kanTrola rahe to zarIra sAruM rahe, bolavAmAM kanTrola rahe to AtmA vivekI bane to ja gurujI pAse sAru bhaNI zakAya ane te ja upAdhyAyanI sevA kahevAya che. tathA khAvAnA kanTrolathI bAhya tapa sukara thAya che ane bolavAnA kanTrolathI abhyattaratA sukara bane che. ema baMne rIte tapAcAranI vRddhi thAya che. (5) sparzendriyane jItavAthI zArIrika kaSTo ane sAnukULatAomAM samabhAva vadhe che. tethI uttama sAdhutA prApta thAya che. bhUmizayana locAdi ane vikArAdi dvArA zarIranI mamatA ochI karavI e ja sAdhupadanI sevA che. AvA upasargo ane pariSaho samabhAve sahana karavAthI sparzendriyano vijaya thAya che ane te dvArA vIryAcAra atizaya nirmaLapaNe vRddhi pAme che. A pramANe pAMca indriyone jItavAthI pAMca parameSThInI sevA thAya che ane te dvArA paMcAcAranI vRddhi thAya che. > nava brahmacaryanI vADane dhAraNa karanArA : A AtmAmAM jenAthI vikAravAsanAo na janme, sadAcAra, zIyaLavrata ane jIvananA uttama saMskAro jenAthI jaLavAya evI je vADa te brahmacaryanI vADa kahevAya che. jema khetaromAM ugelA dhAnyone tenI cotarapha karelI kAMTAnI vADothI rakSaNa thAya che, pazuo aMdara AvIne toDaphoDa karI zakatA nathI tevI rIte A nava vADo dvArA AtmAnA sadAcArAdi guNonuM rakSaNa thAya che mATe tene vADa kahevAya che. brahmacaryavrata pALavA mATenI AvA prakAranI nava vADo Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che te AcArya mahArAjazrInA 9 guNo gaNAvAya che. te nava vADo A pramANe (1) strI-pazu-napuMsako hoya tyAM athavA temanI najIkamAM vasavATa kare nahi. (2) strI Adi vijAtIyanI sAthe ekAntamAM besI vAto kare nahi. (3) jyAM strI beThI hoya tyAM puruSa bese nahi. tevI rIte jyAM puruSa beTho hoya tyAM strI bese nahi. (4) strInAM aMgo ane upAMgo (kAmavikAranI dRSTie) jue nahi. (5) strI-puruSa ekAMte beThAM hoya, sUtAM hoya ke vAto karatAM hoya te bhIMtanA AMtare UbhA rahI jue nahi. (6) pUrve saMsArIpaNAmAM bhogavelA bhogo yAda kare nahi. (7) mAdaka-vikAraka AhAra-pANI kare nahi.. (8) nIrasa AhAra paNa vadhAre paDato kare nahi. (9) zarIranI zobhA TApaTIpa kare nahi. mahApuruSoe saMsArI jIvonA guNonI rakSA mATe kevA kevA upAyo batAvyA che ! sinemAmAM batAvAtAM calacitro jo AtmAmAM vikAro utpanna kare che to uparokta strIpuruSanA hAvabhAvo vikAro kema utpanna na kare ? mATe tenAthI dUra rahevuM te ja hitAvaha che. > cAra prakAranA kaSAyathI mukAyelAM krodha-mAna-mAyA ane lobha ema cAra prakAranA kaSAyothI AcArya bhagavanto bahudhA mukta hoya che. kasa = saMsAra, Aya = vRddhi. eTale jenAthI janmamaraNonI paraMparA vadhe te kaSAya kahevAya che. tenA krodhAdi cAra bhedo che. (1) Aveza-gusso te krodha kahevAya che. (2) abhimAna, hoIe tenAthI adhika dekhAvAnI vRtti, moTAIno bhAva te mAna kahevAya che. (3) chaLa-kapaTa, chetarapiMDI, haiyAmAM juduM ane hoThe juduM te mAyA kahevAya che. (4) 19 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ spRhA-icchA-tRSNA-AzA-Asakti te lobha kahevAya che. krodhakaSAya bahArathI dekhAto kaSAya che. krodha karanArane paNa pAchaLathI koIkoI vakhata pastAvo thAya che. zarI2 tapI jAya che. lohI UkaLI jAya che. ADozI-pADozI vacce paDIne paNa zAnta kare che. paraMtu mAna-mAyA-lobha A traNa aMdaranA kaSAyo che. jIva A traNa kaSAyo kare che. ane temAM potAnuM buddhicAturya mAne che ane temAM paNa sattA ane saMpatti bhaLe to A kaSAyo amaryAdita thaI jAya che. kAmakAja kare potAnAM ane nikaTanA sagAnA svArtha mATe ane gAya evuM ke huM tamArA bhalA mATe doDuM chuM. potAnI AtmaprazaMsA jorathI gAya. nabaLA, dhArmika ane bhAvika mANasono parAbhava karavAmAM ja potAnI zaktino upayoga kare ane temAM ja potAnI kuzaLatAnI saphaLatA mAne. AvA bhayaMkara A kaSAyo che. AcAryapade birAjamAna A kaSAyothI taddana alipta rahe che. dhIra-vI2 gaMbhIra prauDha samabhAva-mudrAvALA hoya che ane tethI ja prabhAvasaMpanna hoya che. A cAra kaSAyomAM paNa lobhano artha joIe tevo ApaNe samajyAM nathI, kAraNa ke je dhananI karakasara kare, saMgraha kare, barobara kharca na kare tene ja lobha prAyaH samajIe chIe. ane game teTaluM mANasa pAse dhana hoya topaNa tenA karatA adhika dhanavALA tarapha ja tenI najara hoya che. tethI potAnuM dhana te AtmAne ochuM ja dekhAya che. paccIsa-pacAsa lAkhanA AsAmIne paNa karoDavALA karatA ochuM ja dekhAya che. tethI mArI pAse khAsa dhana che ja nahi; huM zeno lobha karuM ? lobha to pelA karoDapati kare che. ema pote lobha vinAno ane bIjA dhanavAno badhA lobhavALA ema ja manathI mAnI le che. eTale pote potAnI jAtane nirdoSa mAnI bIjAne doSita ja gaNe tevI vANI bole che. paraMtu lobhano kharo artha icchA, tRSNA, vAsanA, spRhA che. manamAM koIpaNa jAtanA viSayabhoganI icchA - tRSNA jAge te ja lobha kahevAya che. mATe ja sau prathama hRdayamAM lobha (tRSNA) utpanna thAya che. pachI tene pUravA mATe bolavA-vartavAmAM mAyA janme che. mAyA saphaLa thAya ane dhArelI tRSNA pUrI pADI zake to mAna Ave che; ane mAyA niSphaLa jAya, dhArelI tRSNA pAra na paDe to krodha Ave che. AvI A kaSAyonI sahiyArI sobata che. 20 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe ja jJAnI puruSo tRSNAthI dUra ja rahevA prayatna kare che. A pramANe "pa + 9 + 4 = 18" AcArya mahArAjanA A aDhAra guNo samajAvyA. A aDhAre guNothI yukta AcArya hoya che. have pachInI bIjI gAthAomAM vigheyAtmaka 18 guNo Ave che tenuM varNana A pramANe che > pAMca mahAvratothI yukta : saMsArI jIvonuM jIvana AraMbha-samAraMbhathI bharapUra che. jaina zAsanane prApta karI yathAzakya AraMbha - samAraMbha jIvanamAM tajAya e ja AtmakalyANakAraka che. jeo potAnA jIvanamAMthI sarvathA AraMbha-samAraMbhAdi pApo choDI de che tene mahAvrata kahevAya che. ane jeo potAnA jIvanamAMthI yarkiMcit AraMbha-samAraMbha Adi choDI zake che tene aNuvrata kahevAya che. sAdhu mahAtmAone pAMca mahAvrato hoya che tethI teone sarvaviratidhara arthAt aNagAra kahevAya che. ane zrAvakAtmAone pAMca aNuvrato hoya che tethI teone dezaviratidhara arthAt agArI-gRhastha kahevAya che. pAMca mahAvratonAM nAmo tathA artho A pramANe che. (1) sarvathA prANAtipAta viramaNavrata - nAnAmoTA koIpaNa jIvane haNavo, haNAvavo ke haNatA-ne vakhANavo nahIM. (2) sarvathA mRSAvAda viramaNavrata - nAnuMmoTuM koIpaNa jAtanuM jUThuM bolavuM nahIM bolAvavuM nahIM, bolatAne sAro mAnavo nahIM. (3) sarvathA adattAdAna viramaNavrata - nAnImoTI koIpaNa jAtanI corI karavI nahIM, karAvavI nahIM. karatAMne sArI mAnavI nahIM. (4) sarvathA maithuna viramaNavrata strIno sparza paNa karavo nahIM, vikAra-vAsanAo karavI nahIM, karAvavI nahIM, karatAMne sArA mAnavA nahIM. 21. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) sarvathA parigraha viramaNavrata - paudgalika koIpaNa padArtho pratye mUcha, mamatA rAkhavI nahIM. ISTatAbuddhi karavI nahIM, karAvavI nahIM ane sArI mAnavI nahIM. uparokta pAMca mahAvrato pALanArA AcArya bhagavanto hoya che tethI temanA A pAMca guNo kahevAya che. > (6) pAMca prakAranA AcAra pALavAmAM samartha : AcArya bhagavanto satata pAMca uttamAcAronuM svayaM pAlana karanArA che ane anyane pAlana karAvanArA che. te paMcAcAranA artho A pramANe che. (1) jJAnAcAra - yogya kALe vinayapUrvaka samyakajJAna bhaNavuM ane bhaNAvavuM. (2) darzanAcAra - jinezvara bhagavantonAM vacanomAM niHsaMdeha buddhi karavI. (3) cAritrAcAra - samiti-guNipUrvakano uttama AcAra pALavo ane paLAvavo. paudgalika bhAvono tyAga karavo te bAhya tapa ane AMtarika kaSAyono tyAga te atyaMtara tapa. (5) vIcAra potAnI zArIrika, vAcika ane mAnasika zaktine gharmamAM joDavI. > (7) pAMca samiti ane traNa guptithI yukta : sArA kAmamAM AtmAnA kalyANakArI evA kAmamAM pravRtti karavI te samiti ane khoTAM kAmothI nivRtti karavI te gumi kahevAya che. koI koI ThekANe guptino artha azubhathI nivRtti ane zubhamAM pravRtti ema ubhaya paNa lakhelo che. AcArya mahArAjAo A samitio ane gutionuM potAnA jIvanamAM bahu sArI rIte pAlana karanAra hoya che. te samiti ane guptinuM varNana saMkSepamAM tapAcAra Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) A pramANe che : (1) IrSA samiti : jyAre jyAre cAlIe tyAre tyAre sADAtraNa hAtha bhUmi jotAM jotAM cAlavuM jethI kIDI, maMkoDA, garoLI, uMdara jevA nAnA jIvo hoya to paga nIce AvI cagadAIne marI na jAya. sarpa, vIMchI, ajagara jevA moTA jIva hoya to ApaNA prANono vinAza na thAya mATe sAme bhUmi jotAM jotAM cAlavuM te. bhASA samiti : pApa na lAge tevAM nirdoSa vacano bolavAM, sva-para-kalyANakArI bhASA bolavI, sAmAyika, pauSadha ane sAdhupaNAmAM rahelA jIvoe mukha AgaLa muhapattI rAkhavApUrvaka bolavuM te. (3) eSaNA samitiH sAdhune AzrayI 42 doSa vinAnI gocarInI gaveSaNA karavI te. gRhasthane AzrayI banI zake teTalA vadhu doSono tyAga karI nirdoSa AhAra banAvavo ane levo te paNa yatkiMcit samiti kahevAya che. AdAna bhaMDamanikhevaNA samitiH paheravA mATenAM vastronuM ane vAparavA mATenA pAtronuM AdAna-pradAna joI puMjI-pramArjIne karavuM te. (5) pAriSThApanikA samitiH paraThavavA lAyaka maLa-mUtra vigere padArtho nirjIva bhUmimAM paraThavavA; kIDI, maMkoDAnAM ane udarAdinAM daro na hoya tyAM paraThavavA. (1) managati : manamAM AvatA mAThA vicAro choDIne sArA vicAro karavA. (2) vacanagupti : mauna rAkhavuM, bolavuM ja paDe to jayaNApUrvaka nirdoSa bolavuM. (3) kAyamukti zarIrane sthira karavuM, halAvavuM paDe to puMjavA-pramArjavApUrvaka halAvavuM. A sUtramAM jaNAvelA kula 5 + 9 + 4 + 5 + 5 + 5 + 3 = 36 guNo AcArya mahArAjanA che. te bolavApUrvaka gurujInI kalpita sthApanA 23 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAya che. eTalA mATe tenuM "sthApanAsUtra' evuM bIjuM nAma che. sAmAyika le te vakhate sthApanAcArya sanmukha hAtha rAkhavAnuM kAraNa e che ke sthApanAcAryamAM gurupaNAno huM Aropa karuM chuM. sAmAyika pALatI vakhate sthApanAcAryathI vimukha hAtha rAkhavAnuM kAraNa e che ke sthApanAcAryamAM AropaNa kareluM gurupaNuM huM uThAvI lau chuM. A pramANe 36 guNothI yukta evA AcArya mahArAja mArA guru hojo - ema A sUtra dvArA gurujInI sthApanA karAya che. prazna : sthApita guru nirjIva che. te kaMI Adeza karavAnA nathI. to tenI sthApanA karavAno zo artha ? tevI ja rIte mUrti paNa nirjIva che. tenI pUjA-stavanAdithI paNa zo lAbha thAya ? uttara : paththaranI gAya dUdha na Ape paraMtu gAya kevI hoya tenuM jJAna avazya karAve, paththarano siMha phADI na khAya paraMtu siMha kevo hoya tenuM jJAna avazya karAve. tevI ja rIte sthApanA-guru ane prabhumUrti-guru ane devanI oLakhANa jarUra karAve che. vaLI nirjIva calacitro jo vikAra ane vAsanAnuM kAraNa bane che; to nirjIva prabhupratimA paNa adhyAtma ane vairAgyano hetu kema na bane? mATe sthApanA-guru ane prabhupratimA paNa avazya ArAdhya che. icchAmi khamAsamaNo sUtra - arthAt guruvandanasUtraH zAsana sthApavArUpa sAco mArga batAvanAra tIrthaMkara paramAtmAo sauthI prathama vaMdanIya che. paraMtu teonI oLakhANa karAvanAra ane hAla pratyakSa rIte upakArI hovAthI bIjA naMbare guruvaMdanIya che. guru pote zAstronA jJAnI che. sadAcArI che. saMsAranA tyAgI che. vairAgathI paripUrNa che. adhyAtma ane yogI che tethI sAdhakadazAmAM vartatA guru paNa pUjya che. A sUtra dvArA gurune vaMdana karavAmAM Ave che. sAdhunA 10 prakAranA yatidharmomAM kSamA e pradhAnadharma che. bIjAnA aparAdho jatA karavA te kSamA. sAdhupuruSo A guNa vaDe ja gavAya che. mATe ja sAdhune kSamAzramaNa kahevAya che. prabhu paNa kSamAnA sAgara che. mATe prabhune paNa A ja sUtrathI vaMdanA karAya che. te kSamAnI pradhAnatAvALA zramaNa arthAt 24 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSamAzramaNamUrti ! huM tamane vaMdanA karavA icchuM chuM. bIjA sAMsArika pApavALA vyavahAro tyajIne huM zaktine anusAre vaMdana karuM chuM. > IriyAvahiyA - tassauttarasUtra : jaina zAsanane pAmelA sarve ArAdhaka strI-puruSo jyAre jyAre uttama dharmAnuSThAno Acare che, tyAre tyAre sau prathama A sUtro bolavA vaDe Atmazuddhi karavA dvArA ja pravarte che. dharmAnuSThAna karavA mATe jatA-AvatA rastAmAM nAnA-moTA koIpaNa prakAranA jIvonI hiMsA thaI cUkI hoya tenI kSamA mAMgavAnI kriyA A sUtromAM karavAmAM AvI che. mahAtmA puruSoe Atmazuddhi mATe keTaluM lakSya doryuM che ? gamaNAgamaNe = jatA-AvatA koI jIvonA prANa cAMpyA hoya, bIjAno vinAza karyo hoya, lIlI lIlI hariyALI khUMdI hoya, jhAkaLa, kIDIonA nagarAM, pAMca raMgavALI lIlaphula, mATI, karoLiyAnI jALo, AvA prakAranA jIvothI bharelAM sthAno upara paga mUkavA vaDe, besavA-cAlavA vaDe, jIvahatyA karI hoya, A jIvahatyAmAM eka-be-traNa-cAra ke pAMca indriyovALA jIvomAM je koI jIvo haNyA hoya. vaLI te jIvone lAte mAryA hoya, dhULathI DhAMkyA hoya, bhUmi sAthe ghasyA hoya, eka jagyAe bhegA karyA hoya, trAsa upajAvyo hoya, duHkha ApyuM hoya, DarAvyA hoya, svataMtrapaNe pharatAne pakaDIne eka sthAnathI bIjA sthAne mUkyA hoya, sarvathA hatyA karI hoya ityAdi je kAMI AvuM ajugatuM pApa mArA AtmAe karyuM hoya te mAruM pApa he prabhu ! kSamA thajo, mApha karajo. potAnA karAyelA pApanI kSamA A jIva yAce che. pastAvo thAya che. mane jema mAro jIva vahAlo che tema sarvane potAno jIva vahAlo che. A zarIramAM nAnI soya aDADavAmAM Ave to paNa duHkha thAya che to potAnA alpa svAdanA sukha khAtara bIjA jIvonI hatyA kema karAya ? pazu-pakSIo paNa prANI che, jIva che. teone paNa potAnuM jIvana vahAluM che. tethI temanI hatyAthI banatuM je mAMsa hoya teno AhAra kema karAya? mAMsAhAra e mahApApa che. eka mANasa bIjA mANasanuM khUna kare to te khUna karanArA gunegAra Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNAya. tenI dharapakaDa thAya, kesa thAya, phAMsI AdinI sajA thAya kAraNa ke jenuM khUna thayuM te paNa A duniyAmAM svataMtra jIvana jIvavAnuM laIne jabhyo hato. te jIvana khUna karanArAe chInavI lIdhuM mATe te khUnI-gunegAra gaNAya che. tevI ja rIte pazu-pakSIo-mAchalAM vigere prANIo paNa potapotAnuM svataMtra jIvana jIvavAnuM laIne janmyAM che to pachI temanuM jIvana ApaNAthI kema lUMTI levAya ? A paNa parAyA jIvanane lUMTavAno guno kema na gaNAya ? mATe sarakAra bhale kadAca tene guno na gaNe paraMtu kudaratane ghera (karmabaMdhamAM) to AvA jIvonI prANahatyA karavI e paNa guno ja che. mATe AvAM mahApApothI haMmezAM dUra rahevuM. saMsAramAM khAvApIvAnuM bIjuM ghaNuM dravya che ja, to pachI zA mATe AvAM bhayaMkara pApa karavAM joIe ? mATe mAMsAhAra, abhakSya-anaMtakAya padArtho ApaNe jIvanabhara tyajI devA joIe. iriyAvahiyaM sUtrathI pAponI kSamA mAgavA chatAM A AtmAne te pAponI pharIthI zuddhi karavA mATe ane vizeSe zuddhi karavA mATe tassauttarI sUtra bolAya che. jema kapaDuM ekavAra suMdara dhoyA pachI tenA upara istrI ghasavAmAM Ave che te rIte A bIjuM sUtra bolAya che. te thaI gayelAM pAponI punaH punaH zuddhi karavA mATe, prAyazcitta karavA mATe, AtmAnI nirmaLatA mATe ane AtmAne zalya rahita banAvavA mATe have huM kAyotsarga karuM chuM. zalya eTale DaMkha, kAMTo. te traNa prakAranA che. (1) mAyAzalya, (2) mithyAtvazalya, (3) niyANazalya. kapaTavRtti te mAyAzalya; kudevakuguru ane kudharmanI zraddhA mithyAtvazalya ane karelAM tapAdi gharmonA phaLamAM saMsArasukhanI mAMgaNI karavI te niyANazalya. A traNe zalyo azubha che, karma baMdhAvanArA che, AtmAnuM akalyANa karanArA che. tethI teone tyajavA mATe ane pApakarmono nAza karavA mATe huM kAusagna karuM chuM.' * kAyotsarga e zabda saMskRta che. tenA parathI ja prAkRtamAM "kAusagga" zabda bane che. kAyAnI samasta ceSTAno tyAga te kAyotsarga kahevAya che. ApaNAthI nAnI moTI koIpaNa prakAranI jIvahiMsA thaI hoya tenI zuddhi mATe AtmA pote ja tenA daMDarUpe "kAyotsarga kare che. jema skUlamAM bhaNatA vidyArthIo uddhata vartana kare to tene daMDarUpe UbhA rAkhavAmAM AvatA, aMgUThA pakaDAvavAmAM AvatA te rIte A kAyotsarga paNa pApa pharIthI nahi karavA mATe zikSArUpa che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ > annatthasUtra yAne kAyotsarganuM varNana kAyAnI tamAma ceSTAo baMdha karI atyaMta sthira thaIne AtmaciMtana-mananamAM lIna thaI javuM te kAyotsarga kahevAya che. A kAyotsarga te karelAM pAponI zikSArUpa che. jainadarzanamAM pUrvakRtakarmonA nAza mATe kAyotsarga dhyAna ane svAdhyAyAdine paramaupAyarUpe gaNAvyA che. kAyAnI tamAma ceSTAo baMdha karI ekadama sthira-dhyAnastha thavuM che. paraMtu zarIramAM keTalIka pravRttio evI che ke je rokI zakAtI nathI, kudaratI che. jema ke bagAsuM, oDakAra, vAchUTa, udharasa. AvI ceSTAo vakhate zarIranuM saMcAlana thavuM zakya che. ane tema thavAthI kAyA nahIM ja calAvavI" evI lIdhelI pratijJAno bhaMga thaI jAya tevo saMbhava che. eTalA mATe AvI kudaratI thanArI ceSTAonI kAyotsarga karatAM pahelA chUTa laI levAmAM Ave che. te chUTane jainazAstromAM "AgAra' kahevAya che. nAnI chUTane laghugAra ane moTI chUTane mahAAgAra kahevAya che. jema koIpaNa prakAranI pratijJA letAM pahelA bhAvinA AvanArA Akasmika saMjogonI chUTa rAkhavAmAM Ave che tema kAusagnamAM 12 laghuAgAra ane 4 mahAAgAranuM A sUtramAM varNana karavAmAM AvyuM che. jethI lIdhelI kAusagganI pratijJA bhAMge nahi. (1) UMco zvAsa levo () nIco zvAsa levo (3) udharasa AvavI (4) chIMka AvavI (5) bagAsuM AvavuM (6) oDakAra Avavo, (7) vAchUTa thavI, () cakkara AvavA (9) pittAdithI mUcha AvavI (10) zarIramAM rudhirAdi sUkSma aMgonuM cAlavuM (11) sUkSma evo baDakho-ghUMka AvavuM. (12) sUkSma evI dRSTi cAlavI A bAra nAnI chUTa che. je kAusagga karatA kudaratI rIte kadAca AvI jAya to paNa kAusagga bhAMge nahi. te mATe prathamathI ja A sUtra dvArA A bAra AgAra levAmAM Ave che. laghugAra ane mahAAgAramAM taphAvata zuM? eka ja sthAne rahyA chatAM je AgAra sevAya te laghuAgAra ane cAlu kAuzaDjhamAM sthAnAntara thavuM paDe to paNa kAusagga bhAMge nahi te mahAAgAra ! evA mahAAgAra 4 che. (1) kAusaggavALA sthAnanI AjubAju paMcendriyAdi jIvonI hatyA-chedana-bhedana thatuM hoya.' (2) kAusaggavALA sthAnamAM Aga lAge, pANInuM pUra Ave tevA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNe sthaLAMtara thavuM paDe. (3) kAusagnavALA sthAnamAM sarpa-vIMchI-vAgha siMhAdi hiMsaka prANIono upadrava thAya. (4) kAusaggavALuM sthAna svAmI, zeTha, rAjA athavA rAjapuruSo khAlI karAve tethI sthAnAntara thavuM paDe. mahAtmA puruSoe kAyotsargamAM A jIvone ArtadhyAna-raudradhyAna na thAya te mATe keTalI ciMtA karI AtmakalyANanA mArgo batAvyA che. mATe uttamAtmAoe A jainazAsanano sUkSma abhyAsa karI temAM ja tanmaya banavuM e ja hitakara prazna : A kAyotsargamAM navakAra ke logassa ja kema gaNAya che ! te paNa kyAMka caMdesu nimmalayarA sudhI. kyAMka sAgaravaragaMbhIrA sudhI. ane kyAMka pUrNa ema zA mATe ? pUrvane mahAtmAo kAyotsargamAM zuM gaNatA haze ke je lAMbo TAIma kAusagnamAM rahetA hatA ? uttara : kAyotsargamAM AtmAne atyanta sthira karI AtmAne svarUpanuM ciMtana karavAno mULamArga hato. yogI mahAtmAo kAusagnamAM AtmasvarUpanuM ciMtana karatA. lokanuM svarUpa vicAratA tenA kAraNe amApa kAla sudhI kAusagnamAM rahetA ! paraMtu dharmAnuSThAna karanArA sarva sAdhAraNa jIvo ATaluM sUkSma bhaNelA na hoya tethI Asanna upakArI evA A vartamAna covIzInA covIza tIrthakara bhagavantonI stuti karavArUpa cauvIsa-o arthAt logassa gaNAya che. logassanI sAta gAthA che. ekeka gAthAnAM cAra cAra pado che. ekeka zvAse zvAse ekeka pada bolAya che. jethI logassanAM 28 pado hovAthI 28 zvAsozvAsa pedA thAya che. yama-niyama-Asana-prANAyAma-pratyAhAra-dhAraNA-dhyAna ane samAdhi e ATha yoganAM aMgo che. tema zvAsane anusAra padonuM uccAraNa te paNa kAusagnanuM eka svarUpa che. je saMvacharI pratikramaNano moTo kAusagga che te 1008 zvAsapramANa 28 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. tathA 'caMdesu nimmalavarA' sudhI gaNavAthI eka logassanA 25 zvAsa thAya jethI 40 logassanA 25 zvAsa pramANe 1000 zvAsa thAya. uparAMta 1 navakAra gaNavAthI tenA 8 zvAsa sAthe 1008 zvAsa thAya. A mATe logassa caMdresu 'nimmalayarA' sudhI gaNAya che. comAsI pratikramaNano kAusagga 500 zvAsano che. tethI 'caMdesu nimmalayarA' sudhI gaNatAM 20 logDasa gaNavAthI uparokta zvAsanI saMkhyA purAya che. pakhkhI pratikramaNano kAusagga 300 zvAsano che. tethI zvAsanI dRSTie 12 logassa gaNAya che. A pramANe 'caMdrezu nimmalayarA' sudhInI gaNanA zvAsanI sAthe saMbaMdhavALI che ! vaLI jyAM 108 zvAsano 'savAranA pratikramaNa Adino je kAusagga che te kusvapnAdinA nivAraNa mATe che. tyAM 'sAgaravaragaMbhIrA' sudhI gaNavAthI 1 logassanA 27 zvAsa thatAM 108 zvAsa purAya che. mATe 'sAgaravaragaMbhIrA' sudhI gaNAya che. ane AtmazAnti mATe duHkhakSayAdinA nimitte jyAre kAusagga karAya che tyAre zAnti nimitte hovAthI paripUrNa logassa gaNAya che. logassanA anabhyAsInI sulabhatA khAtara tenA sthAne rUpaka tarIke navakA2thI kAusagga karAya che. A kAyotsarga pUrNa thAya tyAre kAMIka vizeSoccAraNarUpe 'namo arihaMtANaM' bolavuM joIe ane tyArabAda ja kAyA calita karavI joIe, kAraNa ke annattha sUtramAM AvI pratijJA karavAmAM AvI che. jyAM sudhI 'namo arihaMtANaM' kahIne kAusagga paLAya nahIM tyAM sudhI kAusaggamAM eka ja sthAne maunapaNe ane eka ja dhyAne UbhA rahevAnuM hoya che. tethI laghuzAnti Adino Adeza lenArI koI vyakti zAnti bolatI hoya tyAre vagara pALe bhUlo kADhavA mATe bolavAnI je Teva che te ucita nathI. A mATe ja vaDIla vyakti kAusagga prathama pALe che ke jethI teo bolanAranI bhUla sudhArI zake. bIjAe bolavuM joIe nahIM. prazna : A kAyotsargamAM kaMI halanacalana thAya to zuM doSa lAge ? zAstramAM kAusaggamAM AvA keTalA doSo gaNAvyA haze. uttara : jo halanacalana thAya to karelI pratijJAno bhaMga thavAthI doSa 29 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - logassasUtra yAne covIsa bhagavantonI stuti jaMbudrIpanA A bharatakSetramAM trIjA ane cothA ArAmAM vartamAna covIzImAM thayelA 'RSabhadevathI mahAvIra svAmI' sudhInA 24 tIrthaMkara bhagavantonI A sUtramAM stavanA-vaMdanA karelI che. pAMca bharata ane pAMca airAvata ema daza kSetromAM 24/24 tIrthaMkara bhagavanto thAya che, jeo zAsananI sthApanA kare che, jyAM caDato-paDato kAla Ave che tene utsarpiNI avasarpiNI kALa kahevAya che. lAge . kAusaggamAM AvA 19 doSo lAge che je tyajavA jevA che. tenuM varNana caityavaMdanabhASya Adi granthomAM kareluM che. je kALamAM divase divase buddhi-AyuSya-zarIramAna-sukALa vigere vadhatAM jAya te kALane utsarpiNI kALa kahevAya che. ane je kALamAM buddhi Adi ghaTatAM jAya te kALane avasarpiNI kALa kahevAya che. bharata-airAvata kSetromAM ja Avo kALa hoya che. A daze kSetromAM utsarpiNImAM vadhatA AyuSyavALA ane avasarpiNImAM ghaTatA AyuSyavALA tIrthaMkara bhagavanto thAya che. prazna : utsarpiNI, avasarpiNI tathA tenA 6/6 ArA, tenuM mApa vigere zuM che ? tathA bharata-airAvata-mahAvidehAdi kSetro kyAM AvyAM ? uttara : A viSaya navatattvamAM tathA kSetrasaMbaMdhI vicAra vakhate samajAvIzuM. prazna : anya darzanakAro prabhunA 24 avatAra mAne che tenI sAthe A 24 tIrthaMka2 bhagavantonI mAnyatAne zuM kAMI sAmya kharuM ? : nA. teo jagatamAM thayelI dharmanI glAni dUra karavA prabhu pharIpharI janma dhAraNa kare tema mAne che paraMtu te mAnyatA yuktiyukta nathI. paramAtmA thayelA prabhu pharI janme nahIM ane pharI janme te paramAtmA prabhu kahevAya nahIM. vaLI A covIza tIrthaMkara bhagavanto ApaNI jema saMsAramAM pharatA jIvo ja hatA. teoe potAnA saMsArIbhavomAM dAnAdi ane tapAdi uttama dharmAnuSThAno sevyAM. paropakAra karavAnI mahattama bhAvanA 30 prazna Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna bhAvI. eTale tIrthaMkaranAmakarma bAMdhI aMtima manuSyabhava prApta karI tIrthaMkara thayA. pUrvabhavomAM sevelI paropakArI bhAvanA vaDe dharmatIrthanI sthApanA karI dharmopadeza Apyo. saMsAra taravAno sAco mArga batAvyo. AyuSya pUrNa thatAM mokSe gayA te pharI kadApi saMsAramAM AvatA nathI. : dareka covIzImAM covIza ja tIrthaMkara bhagavanto ja thAya ! AvuM kema ? uttara : AvuM mahAna puNya upArjana karanArA ane AkhA jagatane tAravAnI vizALa karuNAvALA jIvo ghaNA alpa ja hoya che. ane te paNa bharata-airAvatamAM ATalAM ja hoya che. kadAca vadhu jIvo AvA puNyazALI hoya to te mahAvidehamAM tIrthaMkara thAya che. ahIM keTalAka loko evI yukti Ape che ke eka utsarpiNI eka avasarpiNI kALamAM covIsa vAra uccagraho ane nakSatrAdino yoga Ave che. mATe 24 ja tIrthaMkara bhagavanto janme che. kadAca A yukti satya hoya to te te viSayanA jJAnI mahAtmAo jANe. jainonA A tIrthaMkara paramAtmAo gayA bhavothI ja dharmAbhimukha hoya che, tIvra puNyazALI hoya che. mAtAnA garbhamAM Ave tyAre paNa temanI mAtA uttama 14 mahAsvapno jue che. teonAM gharomAM dhana-dhAnyAdinI vRddhi thAya che. janmasamayAdi viziSTa prasaMgomAM deva-devIonuM vAraMvAra Agamana-namana-stavana hoya che. temanA jIvananA mukhya pAMca prasaMgo jagatanA jIvone sukha ApanAra, kalyANa karanAra hoya che mATe kalyANaka kahevAya che. (1) cyavana (garbhamAM AvavuM) (2) janma (3) dIkSA (4) kevaLajJAna ane (5) nirvANa (mokSaprApti) koInA paNa upara rAgadveSa-kleza-kaMkAsa karatA nathI. yogI AdhyAtmika-vairAgI jIvana jIvanArA hoya che. saMsAranI ane rAjyonI khaTapaTomAM aTTApaTTA khelavAthI dUra hoya che. tapa-dhyAnAdithI karmo khapAvI, upasargo-pariSaho sahana karI kevaLajJAna meLavI svayaM sarvajJa thanArA hoya che. AvA covIse bhagavanto jarA ane melano nAza karanArAne meM A sUtra 31 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaDe stavyA. teo caMdra karatAM vadhu zItaLa che. sUrya karatAM vadhu adhika jJAna prakAza phelAvanArA che. sAgara karatAM vadhu gaMbhIra che. mane (mArA AtmAthI bhAvimAM maLanArI) uttama samAdhi, samyakatva ane samAdhimaraNamAM nimittarUpe sahAyaka hojo. AvA sAcA tAraka mahAtmAonuM zaraNuM maLavuM ja mahAdurlabha che tethI huM vAraMvAra teonI stavanA karuM chuM. > karemibhatasUtra yAne sAmAyika levAnuM sUtra : tIrthakara bhagavantoe mokSe javA mATeno "samyagadarzana - jJAna ane cAritrarUpa mArga batAvelo che. pU. umAsvAlIjI mahArAje tattvArthanA prathama sUtramAM A bAbatano ullekha karelo che. cAritranA bhedomAM sau prathama bheda "sAmAyika' che. samatAbhAva-prApti te sAmAyika kahevAya che, jemAM AtmA haLavAza anubhave che. ISTa vastu prApta thAya chatAM rAga na kare ane aniSTa vastu prApta thAya chatAM veSa na kare. samatola manovRtti rAkhe tevuM jIvana te sAmAyika kahevAya che. sAdhu-sAdhvIjI bhagavantone dIkSA grahaNa kare tyArathI ja jIve tyAM sudhI sAmAyika vrata che. paraMtu gRhastha zrAvaka-zrAvikAo potAnA gharanA vyAvasAyika pravRtti AdimAMthI nivRtta thaIne alpa samaya mATe saMsAravyavahAra choDI sAdhunA jevuM AcaraNavALuM je jIvana jIve tene sAmAyika kahevAya che. A sUtra sAmAyika levAmAM paccakhANarUpa sUtra che. tIrthakara bhagavanto jyAre dIkSA le che tyAre aMte pada vinA A ja sUtra bole che. eTale prabhumukhe bolAyeluM A sUtra che. "he prabhu ! huM sAmAyika karuM chuM. pApavALA sarva vyApArono huM tyAga karuM chuM. jyAM sudhI A sAmAyikanA niyamane sevIza tyAM sudhI manathI, vacanathI ane kAyAthI pApa karIza nahIM ane karAvIza nahi. tethI he prabhu ! meM bhUtakALamAM karelA pApanuM huM pratikramaNa karuM chuM. niMdA karuM chuM. vizeSa nindA karuM chuM. ane havethI AvAM pApothI mArA AtmAne vosirAvuM chuM. (arthAt dUra karuM chuM.' avazya karavAlAyaka kAryone "Avazyaka' kahevAya che. jaina zAstromAM 6 Avazyaka prasiddha che te chae Avazyako A sUtramAM garbhita rIte gUMthelA che. 32 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) sAmAyika (2) cavisatthI (3) vaMdana (4) pratikramaNa (5) kAusagga ane (6) paccakhANa. "karemi bhaMte' sUtramAM "karemi sAmAIyaM A padamAM prathama sAmAyika Avazyaka che. tathA karemi pAsenA bhaMte padamAM bIjuM cauvIsatyo Avazyaka che. tathA tasma padanI pAse AvelA bhaMte padamAM vaMdana Avazyaka che. paDikanamAmi' padamAM cothuM pratikramaNa Avazyaka che. "appANe vosirAmi" A padamAM kAusagga Avazyaka che tathA "sAvajja joga paccakkhAmi' e padamAM paccakhANa Avazyaka che. A sUtra dvArA saMsAranA sarva sAvadyabhAvonAM jIva paccakhANa kare che. tyAga e ja mahAna dharma che. jaina ane jainetaramAM A ja vizeSatA che. jainonI dRSTi tyAga tarapha ja hoya che. dA. ta. jainonA parve pajusaNa, jJAnapaMcamI, mauna ekAdazI Ave tyAre koI sAmAyika kare, koI pauSadha kare, koI upavAsa kare, koI ghInA caDAvA bolI dhana kharce, paraMtu kaMI ne kaMI taje. jyAre jainetaronAM parvo rAmanavamI, janmASTamI ke mahAzivarAtrI Ave tyAre loko maMdire darzana karavA jAya paraMtu darzana karyA pachI jANe meLAmAM gayA hoya tema bhogonA AnaMda-camana kare. jainomAM bhogonA tyAganI saMskRti gaLathUthIthI AvelI che. eTale ja AvA saMskAronuM A AryakuLa maLavuM atiduSkara che. > sAmAIyavayajutto yAne sAmAyika pALavAnuM sUtra : sAmAyikano samaya 48 miniTa, te pUrNa thayA pachI tene pALavAnI vidhi che. dIrghadRSTivALA jainAcArya mahAtmAoe A saMsArI jIvane saMsAramAMthI bacAvavA mATe kevA kevA upAyo batAvyA che te tenI vidhi jANavAthI samajAya che. sAmAyika letI ane pALatI vakhate prathama nAnAmoTA jIvonI virAdhanAthI lAgelA pApane dUra karavA iriyAvahiye Adi sUtro bolAya che. muhapattinA paDilehaNAdinI vidhi bAda ziSya ane guru vacce kevA vinItabhAvadarzaka prazno ane uttaro karAya che tenI ApaNe kAMIka samAlocanA karIe. dareka prazna vacce ekeka khamAsamaNa samajavuM. ziSya : icchAkAreNa saMdisaha bhagavan! sAmAyika saMdisAu ? he 33 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAn ! mane sAmAyika levAnI AjJA Apo ! guru : saMdisAheha = tame sAmAyika lo. ziSya : icchAkAreNa saMdisaha bhagavana ! sAmAyika ThAu - he bhagavAna, huM sAmAyikamAM sthira thAuM. guru : ThAeha - tame sAmAyikamAM sthira thAo. ziSya : navakAra gaNI icchAkArI bhagavana pasAya karI sAmAyika daMDaka uccarAvojI - he bhagavAna ! mArA upara kRpA karI ApazrI sAmAyikanuM paccakhANa sUtra kaho. guru : "karemi bhaMte sUtra" kahIne sAmAyikavrata Ape (sAmAyika uccarAve). ziSya : icchAkAreNa saMdisaha bhagavana ! besaNe saMdisAhu - he bhagavAna, besavAnI rajA Apo. guru : saMdisAheha = tamane besavAnI rajA che. ziSya : icchAkAreNa saMdisaha bhagavad ! besaNe ThAu ? he bhagavAnuM huM besIne sthira thAu ? guraH tame besIne sthira thAo. ziSya : icchAkAreNa saMdisaha bhagavad ! sakjhAya saMdisAu ? he bhagavAn mane svAdhyAya karavAnI rajA Apo. guru : "saMdisAheha - tamane svAdhyAya karavAnI rajA apAya che, ema uttara Ape che. ziSya : icchAkAreNa saMdisaha bhagavana ! sakjhAya karuM? he bhagavAna, huM svAdhyAya karuM ? guru : "kareha' - tame svAdhyAya karo evo uttara Ape che. kevA suMdara prazno che ? kevA suMdara uttaro che? AvI vivekabharI vANI zuM bIje kyAMya jovA maLaze ? gurujI paNa kevA nirdoSa ! ziSyo dharmakAryomAM kema joDAya ane lAbha kema thAya evI ja eka dRSTi ! nahi koI dabANa, nahi koI pharaja pADavAnI, sAmAyika pALatI vakhate AnA kAnamAM paNa vadhAre 34 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sumadhura praznottarI che. ziSya : icchAkAreNa saMsiha bhagavAna ? - sAmAyika pALuM ? he bhagavAna, huM sAmAyika pALuM? gurujI: "putravi kAyam - punaH api kartavyam A sAmAyika pharI pharI karavA jevuM che. ziSya : icchAkAreNa saMdisaha bhagavAna ! sAmAyika pALyuM ! he bhagavAna, meM sAmAyika pALyuM. gurujI : AyAro na motavyo "AcAraH na moktavya A sadAcAra mUkavA jevo nathI. gurujInA AvA mIThA bolono ziSya paNa kevo pratyuttara Ape che ? prathama bolamAM "yathAzakti - mArI zakti pramANe huM pharIthI paNa sAmAyika karIza ane bIjA bolamAM "tahatti' - temaja, arthAt ghera javA chatAM A sadAcAra mUkIza nahi. jainomAM "muhapattI' e jIvarakSAnuM mukhya aMga che. zarIranI aMdarano vAyu acita che ane zarIranI bahArano vAyu sacita che. A vijAtIya vAyunA saMgharSathI jagatanA sacita vAyunA jIvo na haNAya, teTalA mATe mukha AgaLa muhapattI rAkhIne bolavAno vyavahAra che. sthAnakavAsI saMpradAyamAM mukha AgaLa bAMdhIne bolavAno vyavahAra che. sAmAyika pALatI vakhate "sAmAIya vayajuro' sUtra bolIne AtmabhAna karAvavAmAM Ave che ke A sAmAyikavratavALo jIva jyAM sudhI manane niyamabaddha rAkhe che, tyAM sudhI tenA azubha karmo chedAya che. A sAmAyika vratamAM rahelo jIva alpakALa sAdhujIva jevo ja che. A kAraNathI bahuvAra sAmAyika karavuM joIe. A sAmAyikamAM mana, vacana ane kAyAthI ayogya vartana karAyuM hoya tene doSa kahevAya che. tevA 32 doSo che. mananA 10, vacananA 10 ane kAyAnA 12 ema 3ra doSo na lAge te rIte sAmAyika karavuM joIe, jethI AtmA samabhAvamAM Ave. batrIsa doSo anya granthothI samajI levA. 3pa Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navatattva jinezvara bhagavantoe kevaLajJAna prApta karyA pachI jagatanA jIvone nava tattva ane cha dravyanuM svarUpa samajAvyuM che. nava tattvomAM mukhyapaNe be tattvo che : (1) jIva ane (2) ajIva. jenAmAM caitanya hoya arthAt jJAna hoya te jIva kahevAya che. jenAmAM jJAna-caitanya na hoya te ajIva kahevAya che. A zarIramAM jJAnavAna evo eka AtmA che. A AtmA anAdikALathI che ane anaMtakALa sudhI rahevAno che. A saMsAramAM AvA anaMta AtmAo che. AtmA e svataMtra jJAnavAna padArtha che. A AtmA koI Izvare banAvyo nathI temaja pAMca bhUtomAMthI banelo nathI ane bhUtomAM bhaLI jato nathI. keTalAka darzanakAro ema mAne che ke jema svica dabAvavAthI dIvo pragaTa thAya che ane svica baMdha karavAthI dIvo bujhAI jAya che tenI jema bhUtomAMthI ja AtmA pragaTa thAya che ane bhUtomAM ja AtmA samAI jAya che. teoe kahyuM che ke, yAvat jIvet sukha jIta, RNe kRtvA dhRtaM pibet | bhasmI bhUtasya dehasya, punarAgamana kutaH | jyAM sudhI jIvIe tyAM sudhI sukhe jIvavuM, devuM karIne paNa ghI pIvuM, arthAta lahera karavI. A zarIra baLI gayA pachI pharI pAchA ahIM kyAM AvavAnuM che? paraMtu A mAnyatA khoTI che. kAraNa ke jo AgaLapAchaLa bhavo na hoya to koI sukhI, koI duHkhI, koI rAjA, koI raMka, koI strI, koI puruSa, ItyAdi bhedo kema ghaTe ? vaLI A bhavamAM dharma karIe ke pApa karIe paraMtu maryA pachI jo jiMdagI ja na hoya to koI gharma kare ja zuM karavA ? mATe uparokta vAta barAbara nathI. A jIva dehavyApI che. tene jevaDo deha maLe che teTalAmAM vyApIne rahe che. kIDI jevaDuM zarIra maLe tyAre kIDImAM saMkocAIne rahe che ane hAthI jevaDuM zarIra maLe tyAre hAthI jevaDo vistRta thaIne rahe che. dIvAnA prakAzanI jema Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkoca ane vistAra svabhAvavALo che. A jIvonA pAMca bheda che : (1) ekendriya (2) beindriya (3) teindriya (4) carindriya ane (5) paMcendriya. ApaNA zarIramAM cAmaDI, jIbha, nAka, AMkha ane kAna e pAMca jJAnaprApti karAvatI hovAthI indriyo kahevAya che. je jIvone phakta eka cAmaDI ja indriya che teo ekendriya kahevAya che. teonuM bIjuM nAma sthAvara kahevAya che. game tevA du:khasukhanA prasaMgomAM A jIvo sthira rahe che mATe sthAvara kahevAya che. sthAvaranA pAMca bhedo che. pRthvIkAya- apakAya- teukAya- vAukAya ane vanaspatikAya. mATI-paththara- retI- kAMkarA-sonuM- rUpuM vigere pRthvIkAya / pANInA jIvo te apakAya / AganA jIvo te teukAya / pavananA jIvo te vAukAya / jhADa, pAna, phUla-phaLa vigere vanaspatikAya / A pAMca prakAranA ekendriya jIva che. jIvane jIvavA mATe AhAra, pANI ane pavananI jarUra paDe che. jhADapAna-phUla- phaLa paNa khAtara-pANI ane havA Apo to ja lIlAM rahe che. tethI sAbita thAya che ke temAM jIva che. vAyu svayaM gamanAgamana kare che. agni iMdhaNathI vadhe che. A yuktiothI pAMcemAM jIva che. cAmaDI ane jIbha ema beindriyo jene hoya tene beindriya kahevAya che. jema ke zaMkha-koDA-gaMDolA-aLasiyA vigere. cAmaDI-jIbha-nAka ema traNa indriyovALA je jIvo teindriya jema ke kIDI, ju, lIkha, maMkoDA, macchara, mAMkaDa, kAnakhajurA, UdhaI vigere. cAmaDI, jIbha, nAka ane AMkha ema cAra indriyo jeone hoya te carindriya; jemake vIMchI, bhamarA, bhamarI, bagAI, tIDa vagere. A be-indriya, teIndriya ane carindriyanuM bheguM nAma vikalendriya - jema vikalAMga - ochA aMgavALo tema vilendriya je ochI indriyavALA. pAMca pAMca pUrepUrI indriyo jemane hoya te paMcendriya - jema devatA nArakI - tiryaMco ane manuSya / - 37 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiryaMco eTale pazupakSIo ticcha cAle eTale ochI buddhivALA hoya game tyAM AhAra-vihAra kare te tiryaMco. ApaNe badhA manuSya tiryaMco ane manuSyo A pRthvI upara vase che. nArakIo nIce che ane devatAo upara che. ahIM prazna thaze ke nArakI ane devatA haze tenI zuM khAtarI ? teno uttara A pramANe che. koI eka mANase eka vyaktinuM khUna karyuM. kesa cAlyo, khUnano guno sAbita thayo to khUna karanArane zuM sajA thAya? uttara phAMsInI | bIjA eka mANase paccIsa mANasonAM khUna karyA ane koI mANase boMbAdi ghAtaka zastrothI lAkha mANasonAM mRtyu karyA ane te pakaDAya guno sAbita thAya to zuM sajA thAya ? uttara phAMsI ja. have 1 khUna karanAra, 25 khUna karanAra ke lAkho khUna karanArAono guno sarakho nathI. chatAM sajA sarakhI kema? ApaNI pAse sajAnuM parimitapaNuM che. mATe ja vadhu guno karanArane vadhu pApanuM phaLa bhogavavAnuM koI sthAna nyAyanI rItie hovuM joIe. te ja naraka ! tevI ja rItie koIe koIno upakAra karyo to upakAra pAmanArI vyakti upakAra karanArA upara khuza thaI jAya to vadhumAM vadhu rAjya ApI zake. paraMtu 25-50-100 ke lAkho mANasono jeNe upakAra karyo tene A lokamAM vadhu phaLa zuM maLe? mATe ja nyAya pramANe vadhu phaLa bhogavavAnuM koI sthAna hovuM joIe te ja devaloka. koIpaNa gatinA jIvo marIne koIpaNa gatimAM jaI zake che. ekendriyamAMthI paMcendriyAdimAM paNa avAya che ane paMcendriyAdimAMthI ekendriyAdimAM paNa javAya che. ekendriyomAM pRthvI-apa-tejo ane vAyunA jIvo ekeka zarIramAM ekeka hoya che. paraMtu vanaspatikAyamAM keTalIka vanaspatimAM eka zarIramAM eka jIva hoya che; jema ke bhIMDA, kAkaDI, tuvera, keLAM, papaiyAM, sapharajana vigere - tene pratyeka vanaspatikAya kahevAya che ane keTalIka vanaspatimAM eka zarIramAM anaMta jIvo paNa hoya che; jema ke baTAkA, DuMgaLI, lasaNa, gAjara vigere - tene sAdhAraNa vanaspatikAya kahevAya che. jema davAkhAnAmAM speziyala rUma ane janarala vorDa hoya che, tema A be bhedo che. sAdhAraNa vanaspatikAyanuM bIjuM nAma nigoda-kaMdamULa ane anaMtakAya paNa kahevAya che. te badhA sUkSma ane bAdara e bhedovALA che. AMkhe na dekhI zakAya te sUkSma ane AMkhe 38 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dekhI zakAya te bAdara. A dareka jIvo potAnA bhavanA trIjA bhAgamAM parabhavanuM AyuSya bAMdhe che. jema ke 100 varSanuM AyuSya hoya to 67thI 100mAM parabhavanuM AyuSya baMdhAya che. ane 60 varSanuM AyuSya hoya to 40thI 60 mAM parabhavanuM AyuSya baMdhAya che. ahIM evo prazna thaze ke to pachI be bhAganuM AyuSya cAlatuM hoya tyAre to nizcita thaIne rahevAyane ? trIjA bhAgamAM AvIzuM tyAre dharma karIzuM. Ano uttara e che ke ApaNuM AyuSya keTaluM che? tenI koIne khabara nathI. Ajano ja divasa trIjA bhAgano nahIM hoya tenI zuM khAtarI ? mATe sadAya trIjA bhAgamAM ja chIe ema mAnIne cAlavuM joIe. 20-25 varSanA yuvAna bhAIo ane bALako paNa mRtyu pAmatA najare dekhAya tethI kAyama sajAga ja rahevuM joIe. eTalA mATe ja 2-5-8-11-14 tithio goThavI che ke AThamane ArAdhanAra sAtamathI ja vizuddha vicArovALo bane che. ane AThame ArAdhana kare eTale vizuddha bane, nomanA divase kAle mAre tapa hatuM ema anumodanathI vizuddha bane tyAM dasamamAM sAme agiyArasa dekhAya. A rIte kAyama zuddhivALo ja rahe. game tyAre AyuSya baMdhAya to sAruM ja baMdhAya. A jIva marIne parabhavamAM vadhumAM vadhu 3 samayamAM pahoMcI jAya che. parabhavanuM sthAna cAra dizA, Urdhva ane adho ema cha dizAmAM levalamAM AvatuM hoya to eka ja samayamAM pahoMce che. utpattisthAna khUNAmAM hoya to be samayamAM pahoMce che. ane utpattisthAna khUNAmAM paNa upara-nIce hoya to traNa samayamAM pahoMce che. ahIM to haju A jIva maryo che ke nahIM tenI paNa khabara hotI nathI tyAM utpattisthAnamAM pahoMcI jAya che. samaya eTale zuM ? samaya eTale jhINAmAM jhINo kALa. jenA be bhAga na thAya tevo sUkSmakALa, AMkha mIcIne kholIe temAM asaMkhyAta samayo thAya che. jema ke eka plena kalAkanA 1200 mAIlanI jhaDapathI cAlatuM hoya to 20 mAIla jatAM 1 miniTa thaI tene 1 mAIla jatAM 3 sekaMDa thaI. paraMtu mAIlanA vAra, phUTa, Ica ane dorAvA kSetra karIe to sekaMDanA paNa ghaNA bhAga thaI zake che. 39 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka mITara malamala phADatAM be sekaMDa thAya paraMtu temAM eka pachI eka tAra tUTe che. tethI temAMnA ekeka tArane tUTatA sekaMDano keTalAmo bhAga kALa thAya che. A pramANe kALanA bhAga thaI zake che. tevI rIte kSetranA paNa bhAga thAya che. nAnA leDIjha ghaDiyALamAM kalAkano kAMTo bAra uparathI eka upara Ave temAM 60 x 60 barAbara 3600 sekaMDa thAya che ? tyAM ekeka sekaMDe kalAkano kAMTo keTalo-keTalo khasyo ? te vicArIe to 12thI 1 vaccenA kSetranA keTalA TukaDA thAya. mATe atizaya sUkSmakALa te samaya, vadhumAM vadhu traNa samayamAM jIva parabhavamAM pahoMce che. parabhavamAM jyAre jAya tyAre A audArika zarIra tajIne jAya che. paraMtu tejasa-kArpaNa sAthe laIne jAya che. taijasa eTale garamI ane kAzmaNa eTale L. parabhavamAM gayA pachI taijasa-kAzmaNanI madadathI prathama AhAra le che. pachI temAM zvAsa levAnI bhASA bolavAnI ane manana karavAnI zakti prApta pachI temAMthI zarIra ane IndriyojI racanA kare che. A cha ne cha paryApti kahevAya che. paryApti eTale zakti. A cha zaktio jIva prathama AvIne ja meLave che. pachI poSaNa maLatAM garbhanI vRddhi thAya che. mATe cAra-cha mahinAno garbha banyA pachI jIva Ave che te vAta khoTI che. A rIte jIva saMbaMdhI keTalIka vAto karI jIva tattva pUruM karyuM. have jenAmAM cetanA nA hoya te ajIva kahevAya che. tenA pAMca bheda che. (1) dharmAstikAya (2) adharmAstikAya (3) AkAzAstikAya (4) pudgalAstikAya ane (5) kALa. ' jema mAchalAne taravAmAM sahAyaka jala, pakSIne UDavAmAM pavana, manuSyone lakhavA-vAMcavAmAM prakAza tema jIva-ajIvane gati karavAmAM sahAyaka dravya dharmAstikyA che. tathA tapatA manuSyone UbhA rahevAmAM jema vRkSonI chAyA sahAyaka che, tema UbhA rahevAmAM adharmAstikAya sahAyaka che. A banne dravyo mAtra lokavyApI che ane jaino ja mAne che. anya darzanakAro A be dravyo mAnatA nathI. jIva-ajIvane jagyA ApanAra AkAzAstikAya che. A dravya loka-aloka bamAM vyApta che. A traNe dravyo arUpI che. sUkSma che. adazya che. jo dharmAstikAya gatisahAyaka na hoya to siddhamAM gayelA jIvo siddhazilA upara jaIne aTakI kema gayAM ? kahevuM ja paDaze ke AgaLa dharmAstikAya nathI. mATe 40 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A traNe dravyo A rIte sahAyaka che ema mAnavuM joIe. dharmAstikAya-adharmAstikAya ane AkAzAstikAya A traNe dravyo saMkhyAmAM dravyathI eka ja che. kSetrathI prathamanAM be dravyo lokamAM vyApta che. ane AkAza loka ane aloka ema baMnemAM vyApta che. kALathI anAdi-anaMta che. bhAvathI varNa-gaMdha-2sa sparza vinAnA arUpI che. guNathI paheluM dravya gatisahAyaka, bIjuM dravya sthitisahAyaka, trIjuM dravya avagAhasahAyaka che. have ajIva dravyano cotho bheda je pudgalAstikAya che teno vicAra karIe. pud eTale puraNa ane gala eTale galana che jemAM te pudgala kahevAya che. arthAt jemAM aNuo Ave ane vikherAya, vadhaghaTa thAya te pudgala dravya che. A pudgala dravya anaMtA che. samasta lokamAM che. alokamAM dharmAstikAyanI sahAya na hovAthI pudgalonuM gamanAgamana nathI mATe alokamAM pudgalo nathI. koIpaNa AkhI vastu hoya tene aMdha kahevAya che. jema ke khurazI, Tebala, pustaka vigere, AkhI vastunI sAthe joInTa evo vastuno eka bhAga te deza kahevAya che. jema ke khurazImAM joInTa teno pAyo, Tebalano koI paNa eka bhAga, pustakamAMnuM koI paNa eka pAnuM vigere, A deza jo skaMdhathI chUTo paDe to te skaMdha bane che. kAraNa ke svataMtra dravya banyuM che. skaMdhanI sAthe joDAyelo atyanta chellI koTIno je bhAga jenA be bhAga na thaI zake tevo nirvibhAjya je bhAga te pradeza kahevAya che. A ja pradeza jyAre saMdhathI chUTo paDe che tyAre paramANu kahevAya che. pradeza ane 52mANu baMne kadamAM taddana sarakhA hoya che. paraMtu eka skaMdhanI sAthe joInTa hoya che ane eka skaMdhathI chUTo hoya che. baMne nirvibhAjya hoya che. A pramANe pudgalAstikAyanA skaMdha, deza, pradeza ane paramANu ema kula cAra bhedo che. A pudgalAstikAyamAM ATha vargaNA Ave che. vargaNA eTale pudgalono jaththo, piMDa. te AThanAM nAma A pramANe che. (1) audArika vargaNA (2) vaikriya vargaNA (3) AhAraka vargaNA (4) taijasa vargaNA (5) bhASA vargaNA (6) zvAsozvAsa vargaNA (7) mana vargaNA (8) kArmaNa vargaNA. eka pachInI eka vargaNA ghaNA ghaNA paramANuonI banelI che, vadhAre sUkSma che. (1) manuSya-tiryaMconuM je zarIra te audArika zarI2, te zarIra banAvavAmAM je kAma Ave evAM pudgalo te audArika vargaNA. 41 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) devatA-nArakIonuM je zarIra te vaikriya zarIra. te zarIra banAvavA mATe je pudgalo kAma Ave tene vaikriya vargaNA kahevAya che. (manuSya-tiryaMconA paNa vaikriya zarIramAM A vargaNA kAma Ave che.) (3) cauda pUrvadhara mahAtmA sAdhu bhagavanto sImaMdharasvAmI Adine prazno pUchavA mATe. mahAvideha kSetramAM javA mATe je zarIra banAve te AhAraka zarIra, A zarIra banAvavA mATenAM je pudgalo te AhAraka vargaNA kahevAya che. (4) jamelA AhArane pacAve te tejasa zarIra athavA tejolazyA ke zItalezyA rUpe thatuM je zarIra te tejasa zarIra, te banAvavA mATenA je pudgalo te tejasa vargaNA. (5) zvAsa levA-mUkavA mATe vaparAtA je pudgalo te zvAsozvAsa vargaNA. (6) bhASArUpe vaparAtA ane mukAtA je pudgalo te bhASA vargaNA. (7) manarUpe ciMtana-mananamAM vaparAtA je pudgalo te manavargaNA. (8) samaye samaye karmasvarUpe baMdhAtA je pudgalo te kArmaNa vargaNA. A ATha vargaNAomAM audArika vargaNAmAM anaMta pradezo che tenA karatAM vaikriya vargaNAmAM adhika pradezo, AhA2ka vargaNAmAM adhika pradezo ema pachI pachInI vargaNAmAM adhika-adhika pradezo che ane kada nAnuM nAnuM che. jema Ubharo AveluM dUdha AkhI tapelImAM ochuM hovA chatAM vyApe ane pANI nAMkho tyAre 52mANuo vadhe. paraMtu tapelI aDadhI thAya tema vargaNAomAM paNa samajavuM. A ATha vargaNAomAM prathamanI cAra vargaNAo sthUla che. AMkhe dekhAya che. bAdara pariNAmI che ane pAchaLanI cAra vargaNAo sUkSma che. AMkhe nA dekhAya tevI che. sUkSma pariNAmI che. varNa, gaMdha, rasa ane sparza A cAra pudgalAstikAyanuM lakSaNa tethI rUpI che. A pudgalAstikAya ApaNane AhAra, pANI, auSadha, vasavATa, vastrAdi rUpe sahAya kare che. A jIva dharmAstikAyAdi sarva dravyonI sahAyathI potAnuM jIvana jIve che. dareka dravyo potapotAnA gatisahAyaka Adi svabhAve jIvane sahAya kare che. A AThe vargaNAo cauda rAjalokamAM ThAMsI ThAMsIne bharelI che. sarvatra vyApta che. 42 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema eka ja rUmamAM hajAro dIvAnA goLAno prakAza ekasAthe rahI zake che tevI ja rIte A gharmAstikAyAdi dravyo ane ATha vargaNAo ekasAthe eka ja kSetre sAthe rahI zake che. hAla ApaNane je je pudgalo khurazI, Tebala, makAna, vastrAdi dekhAya che te mULathI ekendriyAdi jIvonAM nirjIva thayelAM audArika zarIro ja che arthAt audArika vargaNA ja che. bIjI vargaNAo Aje dRzya nathI. dA. ta. khurazI, TebalamAM vaparAyeluM lAkaDuM-te vanaspatikAyanA nirjIva thayelAM zarIro che. vastrAdimAM vaparAyelA kapAsa, rU paNa vanaspatikAyanA nirjIva thayelA pugalo che. sonuM, rUpuM, loDhuM vigere pRthvIkAya jIvonA nirjIva thayelAM zarIro che. A rIte pudgalAstikAya dravya samajAvyuM che. have kALadravyanI vAta vicArIe. kALa e nizcayathI dravya nathI, paryAyarUpa che. vyavahArathI upacAre dravya che. nizcayathI vartanAsvarUpa kALa che. ApaNuM sAmAyikapaNAnA paryAyamAM vartavuM te kALa che. manuSyapaNe janmyA tyArathI marIe tyAM sudhImAM manuSyapaNe vartavuM te vartanA, e ja manuSyapaNAno kALa che. te caMdra, sUryanA bhramaNa vaDe phakta mApavAmAM Ave che. sAmAyikanI vartanA ghaDiyALa vaDe mApavAmAM Ave che. ghaDI-ghaDiyALa ane caMdra-sUryanA bhramaNathI thatA divasa-rAtri e to vartamAna mApavAmAM sAdhana mAtra che. jema zarIramAM Avelo tAva e ja yathArtha tAva che chatAM tene mApavA mATe vaparAtA tharmomITaranA pArAne joIne tAva kahevAmAM Ave che. tharmomITarano pAro kaMI tAva nathI, e to tAva mApavAnuM sAdhana che. te ja rIte ghaDI vigere paNa kALa mApavAnuM sAdhana che, tene vyavahArathI kALa kahevAmAM Ave che. have kALano nAnAmAM nAno bhAga nirvibhAjya bhAga te samaya kahevAya che. eka AMkhanA palakArAmAM asaMkhyAta samayo thAya che. samaya e chellAmAM chello nirvibhAjya bhAga che. evA asaMkhyAta samayonI eka AvalikA bane che. 1,67,77,216 AvalikAnuM 1 muhUrta (48 miniTa) bane che. trIsa muhUrtanuM eka ahorAta thAya che. paMdara ahorAtanuM eka pakhavADiyuM thAya che. be pakhavADiyAno eka mAsa bane che. bAra mAsanuM eka varSa bane che. pAMca varSanuM eka yuga thAya che. asaMkhyAta varSonuM eka palyopama thAya che. cAra gAu lAMbA, pahoLA, UMDA evA kUvAmAM mANasonA mAthAmAMthI 43 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUnA kaDhAvyA pachI sAta divasamAM ugelA navA vALanA asaMkhyAta TukaDA karIne bharelA kUvAmAM dara so so varSe eka eka TukaDo te kUvAmAMthI kADhatA jeTalA samaye te kUvo khAlI thAya teTalA kALanuM nAma eka palyopama kahevAya che. evAM 10 koDAkoDI palyopamanuM eka sAgaropama thAya che. 10 koDAkoDI sAgaropamanI eka utsarpiNI thAya che. ane 10 koDAkoDI sAgaropamanI eka avasarpiNI thAya che. kula 20 koDAkoDI sAgaropamanuM eka kAlacakra thAya che. eka karoDa guNyA eka karoDa barAbara je AMka thAya te koDAkoDI kahevAya che. sAgaranA jevI upamAvALo je kALa te sAgaropama, 70560000000000 coryAsI lAkha guNyA coryAsI lAkha barAbara je AMka thAya te pUrva kahevAya che. jema ke 8400000 x 8400000 varSanuM eka pUrva kahevAya che. 256 AvalikAno eka kSullakabhava thAya che. jIvano nAnAmAM nAno bhava eka kSullakabhava pramANa hoya che. sADA sattara kSullakabhavano eka zvAsozvAsa thAya che. 3773 zvAsozvAsanuM eka muhUrta thAya che. = A badho upacaritakALa hovAthI vyavahArakALa che. A pramANe ajIvatattvanuM varNana samajAvyuM. > (3) puNyatattva : jIva jenA vaDe sukhI thAya te puNya, je karmanA udayathI jIvane AnaMdapramoda thAya, sagavaDatA maLe, sukha, sAnukULatA maLe te puNya kahevAya che. puNya bAMdhavAnA nava prakAra che arthAt nava prakAre jIva puNya bAMdhe che. (1) yogya vyaktine anna ApavAthI (2) pANI ApavAthI (3) vastra ApavAthI (4) vasavATa ApavAthI (5) zayana-Asana ApavAthI (6) manamAM zubha vicAro karavAthI (7) vacanamAM sArI bhASA bolavAthI (8) kAyAthI paropakArAdi karavAthI (9) deva-gurudharmanI bhakti-praNAma karavAthI. ema nava prakAranAM kAryo karavAthI jIva puNyakarma bAMdhe che. A puNyakarma e paNa eka prakAranuM karma che. sonAnI beDI jevuM te che. anne tyajavA jevuM che. paraMtu jyAM sudhI pApa-Azrava Adi azubha bhAvo jIvamAMthI gayA nA hoya tyAM sudhI teone dUra karavA mATe A zubha bhAvo 44 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa AdaravA jevA arthAt upAdeya che. jema ke pagamAM lAgelo kAMTo kADhavA mATe soya nAMkhavI paDe che. hakIkatathI soya paNa kADhI ja nAMkhavAnI che. tathApi prAraMbhamAM tene AdaravI paDe che. temaja puNya paNa kartavya che. 1 thI 5 guNaThANAM sudhI jIva AraMbha-samAraMbhavALo hovAthI puNya paNa kartavya che ane anne heya che. have A baMdhAyeluM puNya jIvane 42 prakAre sAnukULa sukha Ape che. tenAM nAmo mAtra ahIM lakhIe chIe. artho darmagraMthamAM samajAvIzuM. (1) zAtAvedanIya (2) uccagotra (3-4) manuSyaddhika - eTale manuSyagati ane manuSyAnupUrvI (5-6) devadika - devagati ane devAnupUrvI (7) paMcendriya jAti (8-9-10-11-12) pAMca zarIro audArika, vaikriya, AhAraka, tejasa, kArpaNa ema pAMca zarIro (13-14-15) traNa aMgopAMga - audArikAMgopAMga, vaikriyAMgopAMga, AhArakAMgopAMga. (16) vaja RSabha nArAcasaMghayaNa (17) samacaturastra saMsthAna, (18-19-20-21) zubha varNacatuSka, varga-gaMdha-rasa-sparza (22) agurulaghu (23) parAghAta nAmakarma (24) uzvAsanAmakarma (25) Atapa nAmakarma (26) udyota nAmakarma (27) zubhavihAyogati (28) nirmANa nAmakarma (29) devAyuSya (30) manuSpAyuSya (31) tiryaMcAyuSya (32) tIrthaMkara nAmakarma, (33 thI 42) trasadazaka - trasa, bAdara, paryAptA, pratyeka, sthira, zubha saubhAgya, susvara, Adeya ane yaza ema kula 4ra prakRtio puNyodayanI che. A 42 tathA pApanI 82 prakRtionA artha karmagraMtha vakhate samajAvIzuM. zAstromAM puNya-pApanI caturbhAgI Ave che. te A pramANe : (1) puNyAnubaMdhI puNya (2) pApAnubaMdhI puNya (3) puNyAnubaMdhI pApa ane (4) pApAnubaMdhI pApa. ema kula cAra prakAranI puNya pApanI caubhaMgI thAya che. (1) je jIvo A bhavamAM pUrvakRta puNyanA udayavALA che. atyanta sukhI, nirogI ane samRddhivALA che. chatAM saMsArI bhAvothI alipta che. Asakti vinAnA che. saMsAramAM rahe che paraMtu jalakamalanI jema varte che. tevA jIvone je A puNya udayamAM Avela che, te "puNyAnubaMdhI puNya' puNyano (bhAvapuNyano = mohanA kSayopazamano) anubaMdha karAve tevo puNyodaya (2) je jIvo A bhavamAM pUrvakRta puNyanA udayavALA che. atyanta 45 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhI, nirogI ane samRddhivALA che. chatAM saMsArI bhAvomAM ghaNA ja Asakta che. ghaNA ja vyasanI che. hiMsA, jUTha Adi ghaNA pApAcArone sevanArA che. moja-zokha, bhoga, vilAsamAM ja Asakta che te pApAnubaMdhI puNya-pApano (bhAvapApa-mohano udaya teno) anubaMdha karAve tevo puNyodaya. (3) puNyAnubaMdhI pApa - je jIvo A bhavamAM pUrvakRta pApanA udayavALA che. eTale mahAdu:khI daridrI, rogiSTha che. chatAM samatAbhAva rAkhe che. deva-guru dharmanI upAsanA kare che. dharmapArAyaNa che ane saMsArathI alipta che tevA jIvo puNyAnubaMdhI pApanA udayavALA jANavA. (4) pApAnubaMdhI pApa - je jIvo A bhavamAM pUrvakRta pApanA udayavALA che. eTale mahAdu:khI, daridrI ane rogiSTha che. ane navAM paNa zikAra-jugA2 vyabhicArAdi karI pApo ja bAMdhe che. macchImArano athavA katalakhAnAdino ja vyavasAya kare che te pApAnubaMdhI pApa kahevAya che. (4) have pApatattva : jIva jenAthI duHkhI thAya, agavaDatA pAme, zokAtura bane te pApa kahevAya che. pApo bAMdhavAnA 18, ane bhogavavAnA 82 prakAra che. prANAtipAtAdi 18 pApasthAnako vaDe jIva pApa bAMdhe che. te A pramANe : (1) prANAtipAta (3) (5) parigraha (6) adattAdAna : hiMsA karavI : corI karavI mamatA mUrchA karavI : abhimAna : Asakti, mamatA : mAna (9) lobha (11) dveSa (13) abhyAkhyAna ALa caDAvavuM (15) rati-ati : prIti-aprIti : (17) mAyA mRSAvAda : kapaTapUrvaka jUThuM bolavuM (18) (2) mRSAvAda (4) maithuna (6) krodha (8) mAyA (10) rAga (12) kalaha : dAjha, kaDavAza, roSa : jUThuM bolavuM : saMsArasevana karavuM : Aveza : kapaTa-vakratA : sneha, prema : kajiyo karavo : cADI khAvI (14) vaizunya (16) pararivAda : pArakAnI niMdA karavI. mithyAtvazalya : tattvo u52 azradghA karavI uparokta aDhAra prakAranAM kAryo karavAthI jIva pApakarma bAMdhe che. A baMdhAyeluM karma jIva 82 prakAre bhogave che. te 82 prakAranAM nAmo lakhIe chIe. paraMtu tenA artho karmagraMtha vakhate samajAvavAmAM Avaze. 5 jJAnAvaraNIya, 9 darzanAvaraNIya, 26 mohanIya, 5 aMtarAya, ema cAra ghAtIkarmanI 45 prakRtio pApodaya che. 46 : azAtAvedanIya, 47 : 4 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narakAyuSya, 48 : nIca gotra, ane 34 nAmakarmanI ema kula 82 azubha che. nAmakarmanI 34 prakRtio A pramANe che. (1) narakagati (2) tiryaMcati (3) narakAnupUrvI (4) tiryaMcAnupUrvI (5) thI (8) ekendriya, beIndriya, teIndriya ane caurindriya jAti. (9) thI (13) pahelAM sivAyanA pAMca saMghayaNa, RSabhanArAca, nArAca, ardhanArAca, kilIkA - chevaThuM saMghayaNa. (14) thI (18) pahelA vinAnAM pAMca saMsthAna. nyagrodha parimaMDaLa sAdi vAmana- kuMja- huMDaka (19 thI 22) azubha varNAdi cAra varNa gaMdha rasa ane sparza (23) azuvihAyogati. (24) upaghAtanAmakarma. (25 thI 34) sthAvaradarzaka : sthAvara sAdhAraNa - - - sUkSma - aparyApta; asthira - azubha, durbhAgya duHsvara, anAdeya, ayaza. upara mujaba pApakarmonA 82 bhedo che. 42 puNyakarma ane 82 pApakarma ema kula 124 karmonA bhedo thAya che. temAM varNa, gaMdha, rasa, sparza e cAra puNya-pApa ema baMnemAM AvavAthI ekavAra gaNIe to 4 bAda karatA kula 120 karmonA bhedo thAya che te karmagraMtha vakhate samajAvIzuM. A pramANe puNya-pApatattva samajavuM. (5) Azravatattva : AtmAmAM jenAthI karma Ave te Azrava-karma AvavAmAM hetubhUta je kAraNo te Azrava, taLAvamAM pANI AvavA mATe jema khALa, gaTara hoya tema karma AvavAnAM je dvAro te Azrava kahevAya che. tenA 42 bhedo che. 5 indriyo, 5 avrata, 4 kaSAya, 3 yoga ane 25 kriyAo ema kula 5 + 5 + 4 + 3 + 25 = 42 bhedo jANavA. tenuM varNana A pramANe che. pAMca indriyo : ApaNA zarIramAM kAna, AMkha, nAka, jIbha ane cAmaDI A pAMca indriyo che. te pAMce indriyo managamatA viSayo maLe tyAre rAjI thAya che ane aNagamatA viSayo maLe tyAre nArAja thAya che. ema rAgadveSathI ApaNo jIva karma bAMdhe che mATe pAMca indriyo te Azrava. pAMca avrata : hiMsA, jUTha, corI, maithuna ane parigraha ema kula pAMca avrata che. AvAM pApo karavAthI paNa jIva karmono Azrava kare che. cAra kaSAya : krodha, mAna, mAyA, lobha A cAra kaSAyo che. anaMta saMsArane vadhAre te anaMtAnubaMdhI Adi cAra prakAre che. te kaSAyo karavAthI 47 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa jIva karmono Azrara kare che. traNa yoga : manayoga, vacanayoga, kAyayoga, A traNa yogo che. te zubha ane azubha be prakAranA che. A yogo pravRttirUpa che ane karmabaMdhanAM kAraNo che. mATe traNa yogo te paNa Azrava che. pacIsa kriyAo H jenAthI karma Ave evI pacIsa kriyAo che. jema ke kAyikI kriyA : A kAyAne jayaNA vinA kAmakAjamAM pravartAvavI te. adhikaraNikI kriyAH AtmA narakano adhikArI thAya tevAM pApo karavAM te. prASikI kriyA : jIva, ajIva upara dveSa karavo te. pAritApanikI kriyA bIjA jIvane paritApa-saMtApa, bhaya utpanna karavo te. prANAtipAti kriyA: bIjA nAnAmoTA jIvonI hiMsA karavI te. pArigrahika kriyA : dhana-dhAnyAdino atyanta parigraha karavo te. AraMbhikI kriyA : jIvanI hiMsA thAya evA AraMbha-samAraMbha karavA te... ityAdi 25 kriyAo zAstromAM Ave che. > (6) saMvaratattva : AtmAmAM AvatAM karmo jenAthI rokAya te saMvara kahevAya che. tenA pa7 bhedo che. pa samiti, 3 gupti, 10 yatidharmo, 12 bhAvanAo, 22 pariSaho ane 5 cAritra ema kula 57 bhedo che. tenuM varNana A pramANe : pAMca samiti : sArA kAmamAM pravRtti karavI te samiti, tenA 5 bheda IryAsamiti : sAme bhUmi jotAjotAM ja cAlavuM jethI sva-paranI rakSA thAya. bhASA samiti : priya, pathya ane tathya ja vacana bolavuM je upakArI thAya. eSaNA samiti : betAlIsa doSorahita zuddha gocarI lAvavI ane karavI. AdAna bhaMDamA nikSepaNA samiti : vastra-pAtra Adi joI pUjIne levAM mUkavAM. pAriSThApanikA samiti : maLa-mUtrAdi jIvarahita bhUmi upara karavAM. 48 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa gupti : mAThAM kAmomAMthI pAchA pharavuM te gupti kahevAya che. managuti : manamAM mAThA vicAro lAvavA nahIM, Ave to tene rokavA te. vacanagupti : kharAba bhASaNa bolavuM nahIM, bolavAnuM mana thAya to paNa rokavuM. kAyagati : kAyAne kharAba kAmothI rokavI, kuceSTA karavI nahIM te. dasa yatidharma : mukhyatve sAdhujIvanamAM pALavA jevA ane gauNatAe gRhasthajIvanamAM paNa AcaravA jevA ja dharmo te yatidharmo. te dasa che. : krodha na karavo, aparAdhIno aparAdha jato karavo te. 2. namratA ': abhimAna na karavuM, narama svabhAva rAkhavo kSamAM nakatA 3. saraLatA 4. nilabhatA tapa saMyama : mAyA, kapaTa, jUTha na karavuM, haiyAmAM juduM hoya ane hoThe juduM bolavuM tevuM na karavuM te. : spRhA, Asakti, icchAo na karavI te. : cha bAhya ane cha atyaMtara tapa karavA. aNasaNAdi ane prAyazcittAdi. : indriyone kAbUmAM rAkhavI, cha kAyAnI hiMsA na karavI, kaSAyo na karavA vigere. : jIvana satyanA mArge ja rAkhavuM, pramANikatA, nItimattA barobara pALavA. : pavitratA zarIra ane mana baMnene rAgAdithI ghaNAM ja dUra rAkhavA, pavitra rAkhavA. : dhana, parigraha potAnI pAse kaMI na rAkhavA satya zauca AkiMcanya te. 10. brahmacarya : mana, vacana, kAyAthI saMpUrNa brahmacarya pALavuM te. 49 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pramANe A 10 yatidharmo samajavA. bAra bhAvanAo : AtmA sthira citte nIce mujaba dharmanA vicAro kare te bhAvanA. 1. anitya . 2. 3. 4. 7. .. 9. 10. azaraNa 11. saMsAra ekatva anyatva azucitva Azrava saMvara nirjarA lokasvabhAva bodhibIjadurlabha 12. dharmasAdhakadurlabha > 22 pariSaho : H A saMsAramAM dhana, yauvana, yaza, parivAra, Adi sarve kSaNika che. A AtmAne du:kha Ave tyAre strI, dhana, Adi koI zaraNabhUta nathI. : A saMsAra ja janmamaraNothI bharelo che. anaMta duHkhamaya che. A jIva ekalo Avyo che ane ekalo ja javAno che. koI sAthe AvanAra nathI. : : : zarIrathI jIva bhinna che. jIvathI zarIra bhinna che. dehAdhyAsa tyajI devo joIe. zarIra maLa-mUtrAdi dhaNI ja azucitAothI bhareluM che. : A jIvamAM avratAdi dvArA pratisamaye karma Ave che; mATe cetavuM joIe. saMvaranA 57 bhedo dvArA jIvanamAM AvatAM karmo rokavAM joIe. : kSaNe kSaNe bAra prakAranAM tapo dvArA jIva dhAre to karmo toDI zake che. : cauda rAjalokanuM svarUpa vicAravuM, nArakI, devaloka, tiryaMca, manuSya vigere. apAra evA A saMsAramAM pharIthI samyakatva maLavuM durlabha che. 4:0 apAra evA A saMsAramAM pharIthI aritAdi deva, guru maLavA duSkara che. : 50 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samabhAve duHkha sahana karavuM te. pariSaha : jo koI deva manuSya athavA tiryaMco duHkha Ape tene sahana karavuM te upasarga kahevAya che. ane kudaratI AvI paDelI Apatti sahana karavI te pariSaha kahevAya che. te 22 che. 1. sudhA pariSaha : bhUkha lAge to ane yogya AhAra na maLe to sArI rIte bhUkha sahana karavI. paraMtu khoTo doSita AhAra ke abhakSya AhAra na levo te. 2. pipAsA pariSaha : tRSA lAge ane zuddha nirdoSa pANI na maLe to tarasa sahana karavI. paraMtu khoTuM doSita pANI ke akalpa pANI na pIvuM te. 3. 4. 5. zIta pariSaha : ziyALA AdimAM ThaMDI paDe to sahana karavI paraMtu sAdhujIvana hoya to rajAI-tApaNI AdinI IcchA na karavI te. uSNa pariSada : unALA AdimAM garamI paDatI hoya tyAre garamI sahana karavI paraMtu paMkhA, erakaMDizana AdinI icchA na karavI te. daMza pariSada je makAnamAM UtaryA hoya tyAM DAMza-macchara-mAMkaDano upadrava hoya to paNa tene sahana karavo. paraMtu tene mAravAnI icchA na karavI te. acelaka pariSaha : saMyamI jIvanamAM zarIrane DhAMkavA pUratuM mAtra bIna-kImatI vastra paheravuM, paraMtu zarIranI zobhA, TApaTIpa thAya tevAM vastro na paheravAM. arati pariSada : saMyamamAM udvega, aprIti thAya to tenAM kAraNo dUra karavAM te; paraMtu aprIti na karavI. ityAdi nava tattvomAM kahelA 22 pariSado jANavA. 6. 7. 51 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ > pAMca cAritro : sAmAyika, chedopasthApanIya, parihAra vizuddhi, sUkSma saMparAya ane yathAkhyAta ema kula pAMca cAritrothI karmo rokAya che. 1. sAmAyika cAritra : samatAbhAvanI prApti, RSabhadeva ane mahAvIra svAmInA zAsanamAM apAtI laghudIkSA te, ane 22 tIrthakara bhagavantonA zAsanamAM tathA mahAvideha kSetramAM prathamathI ja apAtI vaDI dIkSA te baMne sAmAyika cAritra kahevAya che. 2. chedopasthApanIya jUnA cAritrane chedI navuM cAritra ApavuM te. prathama ane chellA tIrthakara bhagavantanA zAsanamAM je vaDI dIkSA apAya che te. athavA mahAvratomAM jo koI moTo doSa sevAyo hoya tenA kAraNe junuM cAritra chedI pharIthI navuM cAritra ApavAmAM Ave 3. parihAra vizuddhi cAritra : jUnuM cAritra pALatAM-pALatAM jyAre mahAna sAdhaka banyA hoya tyAre gurunI saMmati laI, gacchano tyAga karI, 9 jaNano samUha nIkaLI nIce mujaba ugra tapa kare. 1 guru thAya, 4 tapa kare ane 4 sevA kare te guru ane sevA karanArA kAyama AyaMbila kare. tapa karanArA nIce mujaba tapa kare che. unALAmAM jaghanyathI 1 upavAsa, madhyamathI 2 upavAsa ane utkRSTathI 3 upavAsa, ziyALAmAM jaghanyathI 2 upavAsa, madhyamathI 3 upavAsa ane utkRSTathI 4 upavAsa, comAsAmAM jadhanyathI 3 upavAsa, 52 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. sUkSma saMparAya 5. yathAkhyAta cAritra madhyamathI 4 upavAsa, ane utkRSTathI 5 upavAsa, pAraNAmAM paNa AyaMbila kare. A pramANe 6 mAsa tapa kare pachI tapa karanAra sevA kare ane sevA karanAra tapa kare ema 6 mAsa sudhI tapa kare, tyAra bAda guru tapa kare, bAkInA 8mAMthI 1 guru bane ane 7 sevA kare. A pramANe aDhAra mahinA sudhInuM A tapa che te dvArA cAritra nirmaLa kare te parihAra vizuddhi. : upazamazreNI ane kSapakazreNImAM caDhelo AtmA AThamA-navamA guNaThANA pachI mohanIya karmane upazamAvIne athavA khapAvIne dasame guNaThANe jyAre Ave tyAre sUkSma evo phakta lobha ja kaSAya udayamAM bAkI rahe te sUkSma saMparAya cAritra kahevAya che. : jevuM bhagavantoe kahyuM che tevuM saMpUrNa vItarAga-rAgadveSa vinAnuM sarvathA nirdoSa je cAritra te yathAkhyAta cAritra. A cAritra 11-12-13-14 ema cAra guNaThANAomAM hoya che. A cAritramAM mohanIya karmano udaya bilakula nathI mATe vItarAga cAritra che. A pramANe saMvara tattvanA 57 bhedonuM varNana pUrNa thayuM. > (7) nirjarAtattva : jUnAM bAMdhelAM karmono aMze aMze kSaya karavo te nirjarA kahevAya che. AtmAmAM baMdhAyelAM karmone toDavA mATe tapa e pradhAna kAraNa che paraMtu te tapa phakta AhAranA tyAgathI ja nathI mATe be prakAre che. eka bAhya tapa 53 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane bIjo atyaMtara tapa - A baMne tapanA cha-cha prakAro che. bAhyatAnA 6 prakAra : je zarIrane tapAve - loko dekhI zake, jene joIne loko tapasI kahe te bAhya tapa kahevAya che. tenA cha prakAra che. (1) aNasaNa : AhArano tyAga. AhAra cAra jAtanA che te A pramANe. 1. azana : bhojana-je khAvAthI peTa bharAya, roTalo-roTalI-bhAkharI vigere 2. pANa : je pIvAya te jalAdi 3. khAdima : je khavAya paraMtu peTa na bharAya te mevA - phuTa vigere. 4. svAdima : je mukhavAsarUpe ja levAya te variyALI vigere. A cAre prakAranA AhArano tyAga te covihAra. pANI vinA traNa AhArano tyAga te tivihAra. upavAsa-ekAsaNuM-AyaMbila - chaTha-AThama vigere je tapa te bAhyatA. (2) uNodarikA : bhUkha karatAM ochuM khAvuM te uNodarI - becAra koLiyA ochuM khAvuM. (3) vRttisaMkSepa : icchAone rokavI te khAvAnI cIjomAM icchAono kaMTrola karavo te. (4) rasatyAga : rasavALI je khAsa viziSTa vastu teno tyAga karavo. (5) kAyakaleza : kAyAne kaMI ne kaMI kaThinAIomAM rAkhavI, sukhazelIyA na thavuM te. (6) saMlInatA : zarIranAM aMgopAMga saMkocIne rAkhavAM. vikAra-vAsanA na thAya te rIte rahevuM tathA IcchAone saMkSepavI te saMlekhanA kahevAya che. atyaMtara tapanA 6 prakAra : je AtmAne tapAve. loko na dekhI zake. jenAthI loko tapasI na kahe te tapane atyaMtara tapa kahevAya che. tenA 6 bheda che. 54 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) prAyazcitta : karelI bhUlanI mAphI mAMgavI, pazcAttApa karavo, daMDa svIkAravo, pharIne na karavA sAvadha rahevuM te. (2) vinaya vaDIlo pratye namratAbhAva rAkhavo. vinaya karavo te. (3) vaiyAvacca : upakArI-zaikSaka-tapasvI-glAnaAdi mahAtmAonI sevA karavI. (4) svAdhyAya AtmatattvanuM ciMtana karavuM, manana karavuM, navo abhyAsa karavo. bhaNeluM saMbhALavuM, ziSyone bhaNAvavuM, svAdhyAyamAM lIna thavuM te. (5) dhyAna : jema jema vadhAre abhyAsa thato jAya tema tema ekAgratApUrvaka dhyAna karavuM. (6) kAyotsarga : dhyAnamAM nipuNa thayA pachI kAyAno vyavasAya aTakAvI AtmaciMtanamAM layalIna banI atyanta sthira thavuM te kAyotsarga. A pramANe bAra prakAranA tapathI pUrvabaddha karmono kSaya thAya che. nirjarAtattva pUrNa thayuM. > (8) baMdhatattva : AtmA jyAre mithyAtvAdi baMdha hetuovALo hoya tyAre je kAzmaNa vargaNA AtmA sAthe coTe tene baMdha kahevAya che. AtmAnuM ane kAzmaNa vargaNAnuM coMTI javuM, joDAI javuM tene baMdha kahevAya che. temAM kAraNabhUta mithyAtva aviratikaSAya ane yoga cAra che. jema pahereluM kapaDuM cokhkhuM, hoya to tenA upara paDelI dhULane raja kahevAya che, je khaMkheravAthI UDI jAya che. paraMtu jo te ja kapaDuM telanA DAghavALuM hoya to te ja raja melI banI jAya che. tevI rIte AtmAne lAgelI kArmaNa varmaNArUpI raja mithyAtvAdi DAghane kAraNe melanI jema karma bane che. tene baMdha kahevAya che. tenA prakRti-sthiti-rasa ane pradeza baMdha ema cAra bheda che. (1) prakRtibaMdha : prakRti eTale svabhAvanuM nakkI thayuM che. jema jJAnane DhAMke te jJAnAvaraNIya vigere. karmanA mUla bheda 8 che. uttarabheda baMdhamAM 120 55 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. jJAnane DhAMkanAruM karma te jJAnAvaraNIya. te AMkhanA ADA pATA jevuM che. jema AMkhe pATA bAMdhavAthI mANasa dekhI zakato nathI tevI rIte A jIva jJAnAvaraNIya karmanA udayathI vastune joI zakato nathI. jJAnanA pAMca bhedo che mATe karmanA paNa pAMca bhedo che. (1) matijJAna : pAMca bAhya ane mana ema cha indriyothI je jJAna thAya te matijJAna. (2) zrutajJAna : zAstra ane gurUgamanA AdhAre je jJAna thAya te zrutajJAna. (3) avadhijJAna : maryAdAmAM rahelAM rUpI dravyonuM je jJAna thAya te avadhijJAna. (4) mana:paryavajJAna : saMjJI paMcendriyanA manogata bhAvo jANavAnuM je jJAna thAya te. (5) kevaLajJAna : lokAlokanA sarva dravya, kSetra, kALa, bhAvanuM jJAna thAya te kevaLajJAna. A pAMce jJAnone AvaraNa karanAruM je karma te jJAnAvaraNIya. AvI rIte 8 karma tenA 120 bheda thAya che. te karmagrantha vakhate samajAvIzuM. A prakRtibaMdha che. (2) sthitibaMdha: kyuM karma AtmA sAthe kyAM sudhI raheze ema kALamApanuM nakkI thavuM te sthitibaMdha. tenA be bheda che. jadhanya ane utkRSTa. ochAmAM ochI sthiti baMdhAya te jaghanya ane vadhumAM vadhu sthiti baMdhAya te utkRSTa, baMne A pramANe che. karma jaghanya utkRSTa ! karma jaghanya utkRSTa 1. jJAnAvara. aMtarmuhUrta 30 koDAkoDI | 5. AyuSyakarma aMtarmuhUrta 33 sAgaropama sAgaropama 2. darzanAvara. aMtarmuhUrta 30 ,, che 6. nAmakarma 8 muhUrta 20 koDAkoDI 3. vedanIya 12 muhUrta 30 ,, | 7. gotrakarma 8 muhUrta sAgaropama 4. mohanIya aMtarmuhUrta 70 ,, | 8. aMtarAyakama aMtarmuhUrta 30 koDAkoDI koDAkoDI sAgaropama upara mujaba AThe karmonI sthiti baMdhAya che. paMcendriya jIva, jaghanya ane utkRSTa sthiti bAMdhe che. bAkInA jIvo madhyama sthiti bAMdhe che. (3) rasabaMdha baMdhAyelAM karmo keTalA jussAthI pAvarathI udayamAM Avaze pada Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevo karmono pAvara nakkI thavo te rasabaMdha. tIvra maMdatA, pAvara, jusso te rasabaMdha, jema ke eka karma tAva lAve evuM bAMdhyuM paraMtu te karma navANuM DigrI tAva lAvaze ke 100 ke 103, 104 DIgrI tAva lAvaze evuM nakkI thavuM te rasabaMdha. A vAta samajavA zubha karmo mATe zeraDInA rasanuM ane azubha karmo mATe lIMbaDAnA rasanuM dRSTAnta zAstramAM Ave che. zeraDI ane lIMbaDAnA rasa jevI je karmonA udayamAM mIThAza ane kaDavAza hoya te ekaThANiyo rasa athavA eka sthAnika rasa kahevAya che. je zeraDI ane lIMbaDAno rasa ukALI ukALIne bALI ardho bALI ardho bAkI rAkhyo hoya tenA jevI kaDavAza, mIThAza je karmomAM hoya te beThANiyo rasa, je rasanA be bhAga bALI nAMkhI trIjo bhAga mAtra rAkhelo hoya tenA jevI kaDavAza, mIThAza je karmomAM hoya te traNaThANiyo rasa ane je rasanA traNa bhAgo bALI nAkhI cotho bhAga mAtra bAkI rAkhIe ane tenA jevI mIThAza-kaDavAza jemAM hoya te cauThANiyo rasa kahevAya che. AvI rIte zeraDI ane lIMbaDAnA rasanA dRSTAntathI zubha-azubha karmonI tIvra-mandatA samajAvavA jJAnI puruSoe prayatna karyo che. ATha karmonI kula 120 prakRtio baMdhAya che. temAM 4 jJAnAvaraNIya, 3 darzanAvaraNIya, 5 aMtarAyakarma, 4 saMjvalana kaSAyo ane 1 puruSaveda ema kula 4 + 3 + 5 + 4 + 1 = 17 karmonA rasa 1 -2 - 3- 4 ThANiyo arthAta ekaThANiyAthI cArA ThANiyA sudhIno cAre prakArano baMdhAya che. paraMtu A 17 sivAya bAkInI 103 prakRtiono rasa phakata 2-3-4 beThANiyo, traNa ThANiyo ane cAra ThANiyo ja baMdhAya che. ekaThANiyo rasa baMdhAto nathI. (4) pradezabaMdhaH jyAre jyAre jIva karma bAMdhe che tyAre tyAre anaMtAnaMta karma-paramANuonA banelA skaMdho ja jIva bAMdhe che. anaMtAnaMta paramANuonA skaMdho bAMdhavA chatAM sUkSma hovAthI adRzya ja rahe che. jyAre jyAre jIva karma bAMdhe che tyAre tyAre A cAre baMdha nakakI thAya che. temaja karma bAMdhyA pachI temAM pheraphAra paNa karI zakAya che. pAchaLa AvatA pariNAma, pazcAttApa, anumodanA Adi pariNAmo vaDe A jIva bAMdhelAM karmone toDI paNa zake che ane cIkaNuM paNa karI zake che. jIva potAnA adhyavasAyathI ja karmamAM pheraphAra karI zake che. tethI temAM saMkramaNa, UdhvartanA apavartanA, udIraNA, upazamanA, nidhatti, nikAcanA Adi ATha karaNo pAchaLathI lAge 57 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. jevuM bAMdhyuM hoya tevuM ja jo bhogavavuM paDe to koI jIvano kyAre paNa mokSa thAya ja nahIM. mATe jIva ghaNAM karmo toDI paNa zake che, tene nirjarA kahevAya che. ane nirjarA karatAM karatAM sarva karmono kSaya thAya tene ja mokSa kahevAya che. (9) mokSa tattva : = saMsArI AtmA jyAre sarva karmono kSaya kare ane zuddha niraMjana nirAkAra AtmA bane tyAre tene mokSa kahevAya che. A mokSa manuSyagatimAMthI ja pamAya che. zeSa gatiomAMthI ane bhavomAMthI marIne manuSyamAM AvI mokSe jaI zakAya che. mokSa eTale baMdhanamAMthI chuTakAro. karma ane zarIra A be AtmAne moTAM baMdhana che. temAMthI AtmAno chuTakAro thavo te mokSa kahevAya che. karma vinAnA thayelA AtmAo nirvANa pAmI lokanA agrabhAge jaI alokane aDIne rahe che. dharmAstikAya AdinI madada na hovAthI lokAgraMthI upara jatA nathI. ATha karmorahita hovAthI AhAra nihAra, vihAra, roga, zoka, bhayAdithI mukta che. vaLI anaMtajJAnAdi guNo vikaselA hovAthI tenI ramaNatAvALA che. guNonI 2maNatA e ja anaMtu mokSasukha che. parabhAvadazAno tyAga ane svabhAvadazAnI prApti e ja vAstavika AtmAnuM sukha che. keTalAka ema pUche che ke mokSamAM khAvAnuM nathI, pIvAnuM nathI, haravA-pharavAnuM nathI. rAjamahela ke moTaragADI nathI to sukha zuM ? anaMtakALa sudhI tyAM ja besI rahevAnuM ? zuM karavAnuM ? ityAdi kalpanAothI prazna pUche che. paraMtu uparokta khAvA-pIvA AdinuM sukha te paulika sukha che. te A zarIrane game teTaluM ApIe to paNa tRpti pAmatuM nathI. paravazatA ja che. mATe te bAhyadRSTine tyajIne aMtardraSTi kholIzuM to AtmAne mokSamAM guNanuM svAbhAvika sukha che. sahaja sukha che. svataMtratAnuM sukha che te samajAze. mokSa' e be akSarano banelo sArthaka zabda che. mATe tenAthI vAcya vastu paNa jagatamAM che ja. je je zabdo sArthaka hoya che te te zabdathI vAcya vastu paNa ghaTa-paTa kaLaza AdinI jema jagatamAM hoya ja che. tema mokSa paNa che ja. Aja sudhI mokSamAM gayelA jIvonI saMkhyA anaMtI che ane bhaviSyamAM 58 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa anaMtI ja raheze. jyAre jyAre prabhune pUchazo tyAre tyAre mokSamAM gayelA jIvonI saMkhyA eka nigodano paNa anaMtamo bhAga che. nigodamAM anaMtAnaMta jIvo bharelA che. paMcendriyAdimAMthI jema jema jIvo mokSe jAya che. tema tema nigodamAMthI ekeka jIva bahAra Ave che tene sAMvyavahArika jIva kahevAya che. ane je jIvo haju nigodamAM ja che, bahAra nIkaLyA ja nathI te asAMvyavahArika jIva kahevAya che. avyavahAra rAzimAMthI nIkaLelA ane mokSe nahIM gayelA jIvonI saMkhyA haMmezAM niyamita ja rahe che, kAraNa ke jeTalA mokSe jAya teTalA ja avyavahAra rAzimAMthI nIkaLe che. mokSanA jIvone rahevA mATenuM upara je kSetra che, te 45 lAkha yojana kSetra che, kAraNa ke aDhI dvIpamAMthI mokSe javAya che. aDhI dvIpanuM pramANa 45 lAkha yojana che. jIvo jyAMthI mokSe jAya che tyAM ja barobara samalevalamAM ja upara jaIne rahe che. AnupUrvI karma na hovAthI vAMkA ke ADAavaLA vasatA nathI. vaLI azarIrI ane arUpI hovAthI anaMtAnaMta jIvo eka jagyAe ekIsAthe rahI zake che. paraspara koI paNa jAtanI bAdhA-pIDA thatI nathI. badhA ja jIvo lokanA cheDe jaIne sparze che mATe uparathI sarakhA che. paraMtu nIcethI laMbAImAM nAnA-moTA che, kAraNa ke mokSe jatAM jIvonI chellA bhavanI laMbAImAMthI 2/3 laMbAI rahe che. ghanIbhUta thavAnA kAraNe 1/3 laMbAI ghaTI jAya che tethI nIcethI nAno-moTo AtmA hoya che. mokSe janArA koIpaNa jIvano kALa Adi-anaMta che. te jIva jyAre mokSe jAya che tyAre tenI Adi thAya che. ane anaMtakALa tyAM rahevAnA che mATe anaMta che. paraMtu sarva siddha jIvo AzrayI anAdi anaMtakALa che. eTale jema koI paNa eka puruSa athavA tenA pitA tenA dAdA vigerenA janmanI Adi che. paraMtu tenI peDhInI Adi nathI, tema eka siddhane AzrayI Adi che. paraMtu sarva siddhane AzrayI Adi nathI. vaLI tyAMthI pAchA kadApi saMsAramAM AvatA nathI. mATe potAnA anuyAyInuM rakSaNa karavA ane duSTonuM damana karavA paramAtmA saMsAramAM pAchA pharatA nathI. mokSe gayelA jIvo anAdi kALamAM anaMta thayA che. tethI mokSanuM sarvakSetra siddha jIvo vaDe bharAyeluM che. kyAMya 59 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAlI jagyA nathI. paraspara aMtara nathI. lavaNasamudra, kAlodadhi samudra Adi dariyAI bhAgo uparathI paNa AkAzagAmI vighAthI jatA mahAtmAo pariNAmanI vizuddhi vaDe kSapakazreNI mAMDI kevaLajJAna pAmI mokSe jAya che, gayA che ane jaze. saMsArI jIvo ghaNA che ane mokSe gayelA jIvo saMsArI jIvothI haMmezA thoDA ja che. eTale ke mokSanA jIvo saMsArI jIvothI anaMtamA bhAganA che. pUrvabaddha karmodayanA cAra bhAva hoya che. (1) upazamabhAva (2) kSayopazama bhAva (3) kSAyikabhAva (4) audiyikabhAva ane karmanI apekSA vinAno pAMcamo (5) pAriNAmika bhAva ema kula 4 + 1 = 5 bhAva hoya che. saMsArI jIvomAM A pAMce bhAvo hoya che. paraMtu mokSanA jIvone phakta be ja bhAvo hoya che. eka kSAyika bhAva ane bIjo pariNAmika bhAva. bAkInA bhAvo siddha paramAtmAne nathI. (1) upazamabhAva : mohanIya karmane dabAvavAthI AtmAmAM je guNa pragaTa thAya che. (2) kSAyopathamika bhAva : cAra ghAtI karmonI tIvratAne dabAvI maMda karI, maMda karelA te karmane para rUpe athavA svarUpe udayathI bhogavatAM je guNo pragaTa thAya te. (3) kSAyikabhAva |H karmono saMpUrNa kSaya karavAthI AtmAmAM je je guNo pragaTa thAya che. (4) audayikabhAva : pUrve bAMdhelAM karmonA udayathI je bhAvo prApta thAya te audayikabhAva. (5) pAriNAmika bhAva : karmonI nimittatA vinA padArthamAM raheluM je sahaja svarUpa, svAbhAvika svarUpa te pariNAmika bhAva kahevAya che. mokSanA jIvamAM kevaLajJAnAdi kSAyika bhAvanA che. manuSyagatimAMthI jIvo jyAre jyAre mokSe jAya che tyAre manuSyabhavamAM paMdara prakAranI sthiti vicAravAmAM Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ave che. tenA kAraNe mokSamAM janArA jIvonA paMdara bheda pADavAmAM Ave che. te paMdara bhedonuM varNana A pramANe che : (1) jinasiddha : tIrthaMkara paramAtmA thaIne mokSe jAya te, jema ke RRSabhadeva prabhu. (2) ajinasiddha (3) (4) (5) atIrthasiddha tIrthasiddha ekasiddha aneka siddha (6) (7) gRhasthaliMga siddha (c) anyaliMga siddha (9) svaliMga siddha (10) strIliMga siddha (11) puruSaliMga siddha (12) napuMsakaliMga siddha : tIrthaMkara thayA vinA sAmAnya kevaLI thaIne mokSe jAya te, jema ke puMDarIkasvAmI. : bhagavAnanuM tIrtha sthapAyA pahelAM ja mokSe jAya te, jema ke marudevAmAtA. : bhagavAnanuM tIrtha sthapAyA pachI ja mokSe jAya te, jema ke gautamasvAmIjI. : jyAre jIva mokSe jAya tyAre ekalo ja hoya te, jema ke bhagavAna mahAvIra svAmI. : mokSe ghaNA jIvo ekasAthe jAya te, jema ke RSabhadeva prabhu. : gRhasthanA vezamAM hoya ane kevaLajJAna pAme te, jema ke bharata mahArAjA. jainetara sAdhunA vezamAM hoya ane kevaLajJAna pAme te, jema ke valkalacIrI. H jaina sAdhunA vezamAM hoya ane kevaLajJAna pAme te, jemake jaMbusvAmI. H strIpaNAnuM zarIra maLyuM hoya ane kevaLajJAna pAme te, jemake mallinAtha, caMdanabALA, mRgAvatIjI, brAhmI, suMdarI vigere. : : puruSapaNAmAM jIva kevaLajJAna pAme te, jema ke gautama svAmI H napuMsakapaNAmAM jIva kevaLajJAna pAme te, jema ke gAMgeya muni. 61 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) svayaMbuddhasiddha : svayaM potAnI meLe bodha pAmI kevaLajJAna pAme che, jemake tIrthakara bhagavanto. (14) buddhabodhitabuddhi : guruthI upadeza pAmIne kevaLajJAna prApta kare che, jema ke gautama svAmI. (15) pratyeka buddhasiddha : saMdhyAnA vikharAtA raMgataraMga pAchaLa mRtAvasthA Adi bAhya nimittothI saMsAra asAra jANI vairAga pAmI kevaLajJAna meLavI mokSe jAya che, jema ke karakaMDa RSi. upara mujaba mokSe jatI vakhatanI pUrvAvasthAne AzrayI siddha bhagavaMtonA paMdara bhedo kahyA che. te paMdaramAM prathamanA cha bhedomAM be be bhedonA traNa joDakAM che. ane pAchalA nava bhedomAM traNa traNa bhedonA traNa jeDakAM che. kula 3 + 3 = 6 jADakAM che. mokSamAM jatA jIvo karmathI ane zarIrAdi saMsAranA baMdhanathI mukta thAya che. paraMtu taddana naSTa AtmA banato nathI. AtmAnuM astitva rahe che. bauddha Adi darzanakAro dIpaka bujhAyAno dAkhalo ApI AtmAnuM astitva ja mAnatA nathI. paraMtu te vAta barAbara nathI. AtmA taddana naSTa thato nathI. mokSamAM AtmA cokkasa rahe ja che. jo potAnuM astitva ja na rahetuM hoya to koI mANasa potAnA astitvanA vinAza mATe prayatna na ja kare. vaLI digaMbara saMpradAya vastra pAtra vinA ja saMyama mAnatA hovAthI strInuM zarIra nagna nahIM rahI zakavAnA kAraNe saMyama nahIM AvavAthI strI-zarIradhArI jIvone A bhavamAM mokSa thato nathI. bhavAntaramAM puruSa thaI mokSe jAya ema mAne che. A pramANe jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa ema nava tattvonuM svarUpa samajAvyuM. nava tattvomAM chelluM mokSa tattva samajAvela che. paraMtu mokSe janArA jIvone potAnA AcchAdita thayelA guNo pragaTa karavA paDe che ane doSone tajavA paDe che. eTale jema jema guNo vadhu pragaTa thAya che tema tema A AtmAmAM guNasthAnaka UMcuM Ave che. eTale guNasthAnakonuM svarUpa samajavuM jarUrI che. mATe have jainazAstromAM batAvelA 14 guNasthAnakanuM svarUpa samajAve che. 62 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ > 14 guNasthAnakanuM svarUpa AtmAmAM jyAM sudhI AtmakalyANanI sAcI dRSTi AvatI nathI. saMsAra ja priya lAge che tyAM sudhI jIva pahelA guNaThANe che. pahelA guNaThANAnuM nAma mithyAdRSTi guNasthAnaka che. mithyA-avaLI-UlaTI dRSTi che jenI te mithyAdRSTi guNasthAnaka kahevAya che. sarve jIvone anAdi kALathI mithyAdRSTi nAmanuM paheluM guNasthAnaka hoya che. jyAM sudhI dharmasaMjJA AvatI nathI, indriyasukha ja pyArA lAge che. AtmA, paramAtmA, mokSa, saMsAra jevAM tattvo samajAtAM nathI. mokSAdi upAdeya tattvo tarapha ruci thatI nathI tyAM sudhI jIvone A paheluM guNaThANuM hoya che. pahelA guNaThANAthI jIva jyAre samyaktva pAme che tyAre cothA guNaThANe jAya che. paraMtu te cothe guNaThANe javA mATe pahelA guNaThANamAM ja jIvane nIce mujaba prakriyA karavI paDe che. pahelA guNaThANe rahelA jIvo traNa karaNa kare che. karaNa eTale adhyavasAya, vicAra, pariNAma. te traNanAM nAmo A pramANe che. (1) yathApravRttakaraNa (2) apUrvakaraNa ane (3) anivRttikaraNa. te traNenuM svarUpa A pramANe che. yathApravRttakaraNaH yathA = jematema, prayatna vinA, svAbhAvika rIte, pravRtta, Avelo, pravartelo je AtmapariNAma - vairAgyavALo adhyavasAya te yathApravRttakaraNa. jema parvata pAse nadI vahetI hoya ane parvatanA paththaro nadImAM pANInA vaheNathI athaDAtA-pIDAtA karacalIo kapAIne goLa thAya che tevI rIte A jIva saMsAramAM rakhaDato rakhaDato, duHkha anubhavato koInA maraNAdi joIne vairAgyavALo bane te yathApravRttakaraNa kahevAya che. A nyAyanuM nAma "nadIgoladholAya' kahevAya che. AvA yathApravRttakaraNanA smazAnIyA vairAgya jevA vairAgyavALA pariNAma AvavAthI jIva AyuSya vinA sAta karmonI sthiti toDIne mAtra eka koDAkoDI sAgaropamamAM paNa kaMIka ochI banAve che. abhavya ane bhavya baMne prakAranA jIvo A karaNa kare che. pachInAM karaNo phakta bhavya jIvo ja kare che. eka karoDa guNyA eka karoDa barAbara koDAkoDI kahevAya che. mokSe javAne je yogya hoya tene bhavya kahevAya che. ane je mokSe javAne kadApi yogya nathI te Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhavya kahevAya che. A baMne bhAvo pAriNAmika che. karmakRta nathI mATe badalAtA nathI. bhavyanA paNa traNa prakAra hoya che. (1) Asanna bhavya (2) durbhavya ane (3) jAtibhavya. je jIva najIkanA kALamAM ja mokSe javAnA hoya te Asanabhavya; je jIvo lAMbA kALe mokSe javAnA hoya te durbhavya. je jIvo mokSe javAne yogya hovA chatAM nigodamAMthI nIkaLavAnA nathI ane manuSyAdi bhavono yoga na maLavAthI mokSe nathI ja javAnA te jAtibhavya kahevAya che. prazna : abhavya paNa moze nathI javAnA ane jAtibhavyo paNa mokSe nathI javAnA. to A baMnemAM taphAvata zuM ? uttara : abhavyo manuSyAdi bhavarUpa mokSanAM nimittono yoga pAme che. paraMtu potAnI yogyatA nathI. jema vaLyA strI puruSano yoga pAme che, paraMtu saMtAnaphaLanI yogyatA nathI. tema abhavyo paNa mokSaphaLa pAmI zakatA nathI, tethI potAnI yogyatAnA abhAve vadhya strI jevA che. jAtibhavyo potAnI mokSe javAnI yogyatA dharAve che, paraMtu manuSyAdi bhavarUpa mokSanAM nimittono yoga nathI pAmatA tethI vidhavA strI jevA che. jema vidhavA strImAM saMtAnaphaLanI yogyatA che. paraMtu puruSano yoga nathI, tema jAtibhavyone manuSyAdi bhavono yoga nathI. abhavyo mAtra yathApravAkaraNa ja karI zake che. AgaLa vadhI zakatA nathI paraMtu bhavya jIvomAM koI jIvo yathApravRttakaraNa karI pAchA paNa pharI jAya che. koIka tyAM ne tyAM aTakI paNa jAya che ane koI koI bhavya jIva jeno vadhelo utsAha apUrva che tevA jIvo bIjuM kAraNa "apUrvakaraNa kare che. apUrva - pahelAM kadApi na Avelo je adhyavasAya te apUrvakaraNa. AvuM apUrvakaraNa koI vairAgyavAna bhavya jIvo kare che. A karaNa karavA vaDe anAdi kALathI AtmAmAM je rAgadveSanI gAMTha hatI te tUTI jAya che eTale ke "graMthibheda thAya che. jema AkhI sopArI khAvI duSkara che, paraMtu teno cUro karyo hoya to khAI zakAya che. sopArInuM baLa ghaTI jAya che tevI ja rIte anAdi kALathI AtmAmAM rAgadveSanI je gAMTha hatI tene apUrvakaraNa vaDe A AtmA toDI nAMkhe che, rAga-dveSane DhIlA kare che. tyArabAda trIjuM anivRttikaraNa kare che. jyAMthI AtmA pAcho na phare 64 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu uttarottara pariNAmanI dhArA vRddhi ja pAme te anivRttikaraNa kahevAya che. A trIjA karaNathI mithyAtva ghaNuM nabaLuM paDatuM jAya che. AtmA pAse mithyAtvanI je sthiti sattAmAM hAla che te sthitimAMno thoDo AghabhAga bhogavavA mATe rAkhI tenI uparanI antarmuhUrta kALa pramANa sthitinuM aMtarakaraNa kare che. aMtarakaraNa eTale AMtaruM karavuM te. dA. ta. savAre nava vAge eka jIva samyaktva pAmavA mATe traNa karaNa zarU kare che. 9 thI 10mAM yathApravRttakaraNa, 10 thI 11mAM apUrvakaraNa, 11 thI 12mAM nivRttikaraNa karato jIva 12 thI 1 vAgyAnI sthitimAM je mithyAtva mohanIya goThavelI che tenuM aMtarakaraNa kare che. eTale ke te sthitimAM rahelA mithyAtvanAM dalitone jIva upara-nIcenI baMne sthitiomAM nAMkhIne khAlI kare che. jethI mithyAtvanI sthitinA be bhAga thAya che. prathama bhAgane bhogavato, aMtarakaraNane khAlI karato ane bIjI sthitine upazamAvato upazamAvato jIva anivRttikaraNa pUrNa kare che. jyAre aMtarakaraNamAM praveza kare che tyAre prathama samaye ja mithyAtva mohanIyakarma na hovAthI upazama samyaktvanI prApti thAya che. te ja cothuM guNasthAnaka kahevAya che. tenuM nAma 'avirata samyadRSTi guNasthAnaka che. A aMtakaraNamAM jIva Ave tyAre dRSTi samyag-sAcI banI jAya che. paraMtu bhogo taraphathI virati nathI. eTale 'avirata samyagdaSTi' kahevAya che. A guNaThANe Avelo jIva sattAmAM rahelI mithyAtva mohanIyanA traNa bhAga kare che. DAMgaranI jema je daliyAM-cokhkhAM thAya che te samyaktvamohanIya, je ardha photarAvALI DAMgaranI jevAM thAya che te mizra mohanIya. ane haju tevAM ne tevAM ja rahe che te mithyAtvamohanIya karma kahevAya che. aMtarakaraNamAM jIva upazama sabhyadRSTi che. te samyaktva phakta aMtaHrmuhUrta ja Take che. aMtaHkaraNa pUrNa thatAM traNe darzana mohanIya sattAmAM che. temAMthI jo samyaktva mohanIya udayamAM Ave to guNaThANuM cothuM ja rahe che. paraMtu samyaktva upazamane badale kSayopazama kahevAya che. kAraNa mithyAtva mohanIya have dabAyelI rahI nathI. maMda thaI samyaktva mohanIya rUpe bhogavAya che. A kSayopazama samyaktva vadhumAM vadhu 66 sAgaropama kALa sudhI rahe che. asaMkhyAtI vAra AvajA kare che. paraMtu jo mizra mohanIyano udaya thAya to trIjuM guNasthAnaka Ave che. 65 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjAnuM nAma mizradRSTi guNasthAnaka kahevAya che. te vakhate bhagavAnanA gharma upara ruci paNa nathI hotI ane aruci paNa nathI hotI. madhyastha pariNAma rahe che. A trIju guNaThANuM phakta aMtarmuhUrta ja Take che. trIje guNaThANe AvelA jIvo trIjethI pharI pahele paNa jAya che ane pharIthI cothe paNa jAya che, paraMtu bIje jatAM nathI. vaLI jo mithyAtva mohanIyano udaya thAya to cothethI sIdhuM paheluM guNaThANuM Ave che. ema aMtarakaraNa pUrNa thayA pachI traNe mohanIyanA udayamAMthI game te ekano udaya thAya che. paraMtu aMtarakaraNanI aMdara ja ochAmAM ocho 1 samaya ane vadhumAM vadhu 6 AvalikA kALa bAkI rahe tyAre mithyAtva mohanIya vinA phakta ekalA anaMtAnubaMdhI kaSAyano udaya thAya che. te kAraNathI samyakatva cAlyuM jAya che. tene "sAsvAdane" nAmanuM bIjuM guNasthAnaka kahevAya che. samyakatvano jANe AsvAda cAlu hoya. jema khIra khAtAM je mIThAza Ave tevI gaMdI mIThAza vamana vakhate Ave che. tema samyakatva vamatA A jIvane aMtarakaraNanI aMdara chellI cha AvalikAmAM A sAsvAdana guNasthAnaka Ave che. A guNaThANe Avelo jIva che AvalikA pachI turata ja mithyAtve ja jAya che. A guNaThANuM saMsAracakramAM 5 vAra prApta thAya che. A pramANe 1 thI 4 guNaThANAM pUrNa thayAM. cothA avirata samyagraSTi guNaThANe jIvo traNa prakAranA samyakatvavALA hoya che. (1) upazama (2) kSayopazama (3) kSAyika, | mithyAtva mizra ane samyakatva mohanIya tathA anaMtAnubaMdhI 4 kaSAya ema darzana saptakanA upazamathI je samyakatva Ave che te upazamasamyakatva kahevAya che. A sAtamAMthI samyakatva mohanIyano udaya ane zeSa 6 no upazama karavAthI je samyaktva prApta thAya che te zayopazama ane darzana saptakano kSaya thavAthI je samyaktatva thAya che te sAyika samyaktva. kSAyika samyakatva saMsAracakramAM eka ja vAra prApta thAya che. AveluM pAchuM jatuM nathI. A traNe upazamAdi samyaktva cothe-pAMcame, chake ane sAtame guNaThANe hoya che. AThamA guNaThANAthI phakta upazama ane kSAyika ema be ja samyaktva Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che. kSayopazama hotuM nathI, kAraNa ke samyaktvamohanIyano udaya have nathI. upazama-kSayopazama ane kSAyika ema traNe prakAranA samyaktvavALA jIvane avirata samyagdaSTi guNaThANAmAMthI jyAre apratyAkhyAnIya kaSAya maMda thavAthI dezavirati guNa prApta thAya tyAre pAMcamuM guNaThANuM kahevAya che. A guNaThANuM deva nArakIne hotuM nathI. phakta tiryaMca manuSyone ja hoya che. teo aMzataH saMsAra choDI dezivaratidhara bane che. te pAMcamuM guNasthAnaka. dezavirati grahaNa karanArAne zrAvakanAM bAra vrato hoya che. te A pramANe che : (1) sthUla prANAtipAta viramaNa vrata : moTA jIvo (hAlatA-cAlatA trasa) jIvone niraparAdhIne mAre jANIbUjhIne haNavA-haNAvavA nahIM. (2) sthUla mRSAvAda viramaNa vrata H jenAthI ApaNe jUThAbolA kahevAIe, loko vizvAsa na kare, ijjata halakI thaI jAya, pratiSThA gumAvAya tevuM jUThuM bolavuM nahIM. (3) sthUla adattAdAna viramaNa vrata H jenAthI ApaNe cora kahevAIe, corIno guno lAgu thAya, phojadArI kesa thAya evI corI karavI nahIM. mAlikanI rajA vinA mAla levo nahIM. : (4) svadArAsaMtoSa H paradArAviramaNa vrata : nAtajAtanA vyavahArathI prApta thayelI potAnI strI sivAya anya strInI sAthe vyavahAra karavo nahIM. parastrInuM sevana karavuM nahIM. (pa) parigraha parimANa vrata : dhana, milakata vigere parigrahanuM mApa dhAravuM. dhArelA mApathI upara javuM nahIM. (6) dizA parimANa vrata : pUrvAdi cAre dizAomAM upara ane nIce ema chae dizAomAM javA-AvavAno jIvanabharano niyama dhAravo; te uparAMta javuM nahi. (7) bhogopabhoga viramaNa vrata H gharamAM rahelI sAmagrImAMthI je cIjo ekavAra bhogavAya tevI che te bhoga, ane vAraMvAra bhogavAya tevI cIjo che te upabhoga. jema ke rAMdheluM anAja, phruTa te bhoga 67 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8). ane vastra, makAna, strI Adi te upabhoga. A baMnenI saMkhyAno niyama karavo, jema ke jIvanaparyanta dararoja 30, 40, 50 cIjathI vadhAre khAvApIvI nahIM. 25, 30 joDIthI vadhAre vastrAdi rAkhavAM nahIM. anarthadaMDa viramaNa vrata: jenI jarUra nathI, je binaprayojanavALAM pApo che te bahudhA karavAM ja nahIM. ane kadAca karavAM paDe to paNa tenuM mApa dhAravuM te. jema ke nadImAM nAhavuM, samudramAM snAna karavuM, hIMcoLe hIMcavuM, nATaka, saraghasa jovAM vigere anarthakArI pAponuM pramANa karavuM. (9) sAmAyika vrata : samatAbhAvanI prApti te sAmAyika. AtmAmAM samatA bhAva Ave te mATe 48 miniTa gharasaMsArano tyAga karIne sAdhunA jevuM jIvana apanAvavuM, svIkAravuM te. sAmAyikavrata. mahinAmAM athavA varSamAM amuka sAmAyika karavAM ja. banI zake tyAM sudhI A sAmAyika gharathI dUra upAzraya AdimAM karavAM ke jethI cittanI sthiratA vadhe. (10) dezAvagAzika vrata : varSamAM ekAda vakhata paNa A vrata karavuM. potAnA makAna vinAnI bIjI bhUmino athavA potAnI zerI, galI, poLa, sTrITanI bhUmi vinAnI bIjI bhUmino upayoga karavo nahIM. te dezAvagAzika. A vrata dhAryA pachI bahAranA phona, TapAla levAya, vaMcAya nahIM. A vrata yathArtha pALavA mATe loko savArathI sAMja sudhI 8-10 sAmAyika ja kare che. (11) pauSadhopavAsa vrata : jIvanamAM varSa daramyAna ekAda-be paNa pauSadha karavA. dharmanI puSTi kare te pauSadha, rAtri- divasa ghara- saMsArano tyAga karI sAvaghayoganAM paccakhANa karIne sAdhunA jevuM jIvana jIvavuM te bhUmizayana, ekalAhArI, sacittano tyAga, paDilehaNa, devavaMdana Adi dharmakriyAo karavApUrvaka vrata karavuM te. (12) atithi saMvibhAga vrata : rAtri-divasano pauSadha karI, upavAsa vrata karI, bIjA divase ekAsaNuM karI atithine (sAdhu-sAdhvIjI) Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahorAvIne, te na maLe to vratadhArI zrAvaka-zrAvikAne jamADIne pachI ekAsaNuM karavuM te atithi saMvibhAga drata. upara mujaba zrAvakanAM bAra vrata che. te uparAMta zrAvaka jIvanamAM 11 paDimA paNa Ave che. ekAda vrata uccarIe to jaghanya dezavirati guNaThANuM ane bAre vrata uccArIe to madhyama ane uparAMta paDimAo paNa vahana karIe to utkRSTa dezavirati guNaThANuM kahevAya che. A guNaThANAno kALa jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona pUrvakoDavarNa kALa hoya che. kAraNa ke dezavirati grahaNa kare tevA karmabhUminA jIvonuM AyuSya pUrvakroDavarSa ja hoya che. temAM 8-9 varSanI uMmara pachI ja virati Ave eTale teTalo kALa bAda karatAM dezona pUrvakroDavarNa kALa pAMcamA guNaThANAno hoya che. tyArabAda saMsArano sarvathA tyAga karI mahAvratavALuM sAdhujIvana svIkAre to chaThTha-sAtamuM guNaThANuM Ave che. chAnuM nAma pramatta saMyata guNasthAnaka ane sAtamAnuM nAma apramatta saMyata guNasthAnaka. sAdhujIvana svIkAravA chatAM mohavaza pramAda dazA AvI jAya to chaThuM ane sAvadhAnAvasthA Ave tyAre sAtamuM. A banne guNaThANAM jIvanamAM antarmuhUrta antarmuhUrta parAvartana pAmyA ja kare che. jIvanamAM AtmAnI sAdhanA kare te sAdhu. tattvanuM ciMtana manana kare te muni. zrAvakanA jIvanamAM aNuvrata ane sAdhunA jIvanamAM pAMca mahAvrata hoya (1) sarvathA prANAtipAta viramaNa vrataH nAnA-moTA, aparAdhI-niraparAdhI koIpaNa jIvane mAravo nahIM, marAvavo nahIM, mAratAne vakhANavo nahIM. (2) sarvathA mRSAvAda viramaNa vrata : nAnuM-moTuM koIpaNa prakAranuM jUThuM bolavuM nahIM. (3) sarvathA adattAdAna viramaNa vrata : nAnI-moTI koIpaNa jAtanI corI karavI nahIM. (4) sarvathA maithuna viramaNa vrata : svastrI, parastrI Adi tamAmano tyAga karavo. (5) sarvathA parigraha viramaNa vrata H sarvathA ghana, saMpatti, milakata bilakula rAkhavI nahIM. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pAMca mahAvrato uparAMta che jIvanI kAyAnI rakSA, pAMca samiti, traNa guptinuM pAlana ItyAdi jIvanamAM mahAguNo hoya che. A chaThTha-sAtamuM guNaThANuM manuSyabhavamAM ja Ave che. hAla bharatakSetramAM ane airAvata kSetramAM 1 thI 7 ja guNaThANA hoya che. 4 thI 7 guNaThANAMmAM samyaktva traNa prakAranAM hoya che. phakta viratinA kAraNe ja guNaThANAM judAM judAM gaNAya che. cothe guNaThANe avirati che. pAMcame dezaviratidhara che ane cha sAtame sarvaviratidhara have pachInAM 8 thI uparanAM tamAma guNaThANAM jIvane phakta zreNImAM prApta thAya che. zreNI eTale nisaraNI. nisaraNImAM jema vadhu vakhata UbhuM rahevAtuM nathI, nisaraNI caDavA mAMDyA pachI saDasaDATa caDI ja javAya che tevI rIte AThamA guNaThANe caDyA pachI jIva kyAMya virAma pAmato nathI. 8, 9, 10, 11, 12 guNaThANAMmAM turata caDI ja jAya che. dareka guNaThANe phakta aMtarmuhUrta ja rokAya che. mATe have pachInAM guNaThANAMone zreNI kahevAya che. - te guNaThANAomAM jIva be prakAre caDe che. eka mohanIyakarmane upazamAvIne ane bIje mohanIyakarma khapAvIne caDe che. mohanIyakarmane upazamAvIne caDe tene upazama zreNI kahevAya che ane khapAvIne caDe tene kSepaka zreNI kahevAya che upazama zreNImAM 8 thI 11me javAya che. kSapaka zreNImAM 8, 9, 10 thI 12 me javAya che. te banne zreNImAMthI prathama upazama zreNInuM svarUpa A pramANe che; upazama zreNImAM caDanAra jIva upazama samyakatvI hoya che. athavA jeNe pahelAM parabhavanuM AyuSya bAMdhI lIdhuM hoya che tevA kSAyika samyagadRSTi jIvo hoya che. AvA jIvo cha-sAtame guNaThANe bahuvAra pharatAM pharatAM suMdaratama adhyavasAyo AvavAthI AThame guNaThANe Ave che. AThamA guNasthAnakanuM nAma apUrvakaraNa - pahelAM koI divasa na Avyo hoya tevo suMdara pariNAma jIvane Ave te apUrvakaraNa guNasthAnaka kahevAya che. tyArabAda AvA ja caDhatA pariNAmothI jIva navamA guNaThANe jAya che. navamA guNasthAnakanuM nAma anivRttikaraNa', jyAMthI pAchA pharavAnuM nathI. sarakhA adhyavasAyavALA jIvo, A banne guNaThANAomAM caDato jIva nIce mujaba mohane upazamAve che. 70 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThamA guNaThANe sthitighAta, rasaghAta, guNazreNI, guNasaMkrama, apUrva sthitibaMdha A pAMce kAryo karavA mohanIyakarmane upazamAvI zake tevI prAthamika bhUmikA laghukarmIpaNuM jIva prApta kare che. karmone haLavAM kare che ane navame guNaThANe mohanIya karmanI nokaSAya 9 apratyAkhyAnIya 4, pratyAkhyAnIya 4, ane saMjvalana krodha-mAna mAyA 3 ema 20 prakRtiono kramazaH upazama kare che. tyArabAda jIva dazamA guNasthAnake jAya che. dasamA guNasthAnakanuM nAma sUkSma saMparAya' jyAM phakata have eka sUma lobha ja upazamAvavAno bAkI che. te sUkSma saMparAya guNasthAnaka. A guNasthAnake rahelo jIva lobhane paNa upazamAve che. (upazamAvavuM eTale dabAvavuM, bhArelA agninI jema DhAMkavuM.) A prakAre 8, 9, 10 ema traNa guNasthAnakomAM ArohaNa karato jIva mohanIyakarmane taddana upazamAve che. A traNa guNasthAnakomAM upazamAvato caDe tyAre A upazama zreNI kahevAya che. upazama phakta eka mohanIya karmano ja thAya che. tyArabAda jIva agyAramAM guNaThANe jAya che. agiyAramA guNaThANAnuM nAma "upazAntamoha guNasthAnaka' sarvathA upazamI gayo che moha jeno te , upazAntamoha guNasthAnaka. A agiyArame guNaThANe jyAre jIva Ave che tyAre teno moha taddana upazamI gayo hoya che. 8, 9, 10, 11 A cAre guNaThANe jIva AvyA pachI kadAca vacamAM AyuSya pUruM thaI jAya to mRtyu paNa pAmI jAya che. tethI jaghanyathI 1 samaya kALa hoya che. ane vadhumAM vadhu aMtarmuhUrta kALa ja rahe che. tethI vadhAre kALa A cAre guNaThANAmAM kyAMya rokAto nathI. jo mRtyu pAme to marIne niyamo devalokamAM ja jAya che. ane uparanA cAre guNaThANomAMthI sIdhuM cothuM guNaThANuM Ave che kAraNa ke devone cAra guNaThANAM ja hoya che ane A rIte marIne devalokamAM janArAne bhavakSaye paDyo kahevAya che. have je jIva "mRtyu na pAme te paNa 8, 9, 10, 11me guNaThANe jaIne niyamo gabaDe ja che. kAraNa ke mohane upazamAvIne Avela che. te upazamAvela moha punaH udayamAM zarU thAya che. AgaLa 12, 13, 14 guNaThANAomAM to mohano kSaya karyA pachI ja javAya che. mATe upazamAvIne 71 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caDelo A jIva agiyAramA guNaThANAthI pAcho phare che. tene kALakSaye paDyo kahevAya che. agiyAramA guNaThANAno kALa pUro thavAthI je paDe te kALakSaye patana kahevAya che. te 10 me, 9 me, 8 me, 7 me ane 6 ke guNaThANe AvIne aTake che. ane tyArathI kadAca pharIthI paNa upazama athavA kSapaka zreNI mAMDI zake che. jo na aTake to paDato paDato vAvatA pahelA guNaThANA sudhI paNa paDI jAya che. paraMtu ATalAM ATalAM guNaThANAM caDIne A jIva ahIM Avela che. mATe ardhapudgala parAvarte to avazya mokSe jAya ja che. eka bhavamAM A upazama zreNI vadhumAM vadhu be vAra zarU kare che. ane AkhA saMsAracakramAM cAra vAra zreNI mAMDe che. jeNe A bhavamAM ekavAra upazama PNI prAraMbhI hoya te jIva A bhavamAM kSepaka zreNI mAMDI zake che tema karmagraMthakAra mAne che. ane siddhAntakAra ema mAne che ke eka bhavamAM phakta eka ja zreNI jIva mAMDe che. eTale upazama zreNI 1 vAra mAMDyA pachI kSepaka zreNI mAMDato nathI. A prazna : A upazama zreNImAM caDanArA jIvo 8, 9, 10 guNaThANe mohanIyakarmano upazama kare che ema kahyuM. paraMtu mohanIyakarmano upazama karyA vinA 8 mA sudhI Avyo kevI rIte ? kAraNa ke mohanIyano jo udaya hoya to 4 thA guNaThANAthI upara AvI ja na zakAya. mATe upazamAvIne ja Avyo hovo joIe. je upazamAvIne ahIM zreNImAM Avyo hoya to pharIthI 8, 9, 10 me upazama kahevAnuM kAraNa zuM? uttara : 4thA guNaThANAmAMthI 8mA guNaThANA sudhI jIva je caDe che te mohanIyakarmano upazama karIne nahIM. paraMtu kSayopazama karIne caDe che. udaya aTakAve che, paraMtu upazama karato nathI. phakta kSayopazama kare che tethI 4thI 8 guNaThANAM sudhI caDI zake che. prazna : upazama ane kSayopazama e baMnemAM taphAvata zuM ? uttara : upazama eTale karmane sarvathA dabAvI devuM. jemAM rasodaya paNa na hoya ane pradezodaya paNa na hoya jethI upazAntAvasthA . kahevAya che. ane kSayopazama eTale ke apratyAkhyAnI Adi 72 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyone maMda karI potAnA rUpe upazama karI bIjA pratyAkhyAnIya saMjuvalanAdimAM praveza karI bIjA kaSAyarUpe bhogavIne kSaya karavo te kSayopazama - A kSayopazamamAM apratyAkhyAnIya ane pratyAkhyAnIya karmanA daliko saMjvalana rUpe bhogavAya che. mATe teono rasodaya nathI hoto, paraMtu pradezodaya hoya che. parakaSAyarUpe vedana te pradezodaya. upazama zreNImAM caDelo A AtmA mohanIyanI 21 prakRtiono upazama karavA vaDe kSayopazamane paNa have roke che. 11muM upazAntamoha guNaThANuM paDavaiyuM ja hoya che. upazama zreNIvALA ja jIvo ahi Ave che. kSapaka zreNIvALA jIvo 8, 9, 10mAthI sIdhA 12mA guNaThANe jAya che. 11me guNaThANe kSapaka zreNIvALA jIvo AvatA nathI. kSapaka zreNInuM svarUpa A pramANe che. 4 thI 7 guNaThANAmAM vartatA kSayopazama samyakRtvavALA jIva sau prathama sAyika samyaktva prApta kare che. prathama saMghayaNavALo, tIrthaMkarAdinA kALamAM vartato manuSya ja kSAyika samyaktva prApta karI zake che. mithyAtvAdi traNa darzanamohanIya, ne cAra anaMtAnubaMdhI kaSAya ema sAta karmono 4 thI 7 guNaThANAmAM vartato jIva kSaya karIne kSAyika samyakatva prApta kare che. tyArabAda cha-sAtame guNaThANe AvI kSepaka zreNI mAMDavAnI bhUmikA sarje che. tyArabAda 8 me guNaThANe apUrvakaraNamAM apUrva pariNAmavALo thaI sthitighAtAdi pAMca kAryo karavA vaDe ghaNo ja laghukarmI jIva bane che. mohanIyakarmano nAza karavA mATe sAmarthya prApta kare che. tyArabAda "anivRttikaraNa' nAmanA navamA guNaThANe jIva jAya che. tyAM mohanIyakarmanI upazama zreNInI jema ja 20' prakRtio khapAve che. tyArabAda A jIva sUkSmasaMparAya guNaThANe jAya che. tyAM saMjvalana lobhane khapAve che. A pramANe 8, 9, 10 ema traNa guNaThANAmAM vartato A jIva sarvathA mohanIyakarmano kSaya karIne bAramA guNaThANe jAya che. agiyAramuM guNaThANuM upazAntanuM hovAthI A jIva agiyAramAM guNaThANe jato nathI. dasamAthI sIdho bAramA guNaThANe jAya che. 73 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8, 9, 10 ema traNa guNaThANAnA prayatnathI 1 mohanIyakarma kSINa thAya che. paraMtu mohanIyakarma rAjA samAna hovAthI te gaye chate bAramA eka ja guNaThANamAM A AtmA jJAnAvaraNIya - darzanAvaraNIya ane aMtarAya ema traNa karmono kSaya karI zake che. je AtmAe traNa guNaThANAomAM eka karmano nAza karyo te ja AtmA have eka ja guNaThANe traNa karmono nAza AtmabaLa vadhavAthI karI zake che. bAramA guNaThANAnuM nAma 'kSINamoha' guNasthAnaka. A guNaThANe mohanIyakarmano sarvathA kSaya thayo hovAthI 'kSINamoha' nAma che. kSapaka zreNInAM 8, 9, 10, 12 A cAre guNaThANe jIva jadhanyathI ane utkRSTathI aMtarmuhUrta ja rahe che. tathA A cAra guNasthAnakomAM kyAMya mRtyu pAmato nathI temaja pAcho Utarato nathI. kSINamoha guNaThANAnA chellA samaye jJAnAvaraNIyAdi traNa karmono sarvathA nAza kare che. tyArabAda A AtmA teramA saMyogIkevaLI' guNaThANe Ave che. bAramA guNaThANAnA cheDe ghAtIkarmano kSaya thavAthI A AtmA terame guNaThANe kevaLajJAna prApta kare che tethI kevalI kahevAya che. tathA mana, vacana ane kAyAnI pravRttivALA che eTale sayogI kahevAya che. manathI je mana:paryavajJAnI athavA anuttaravAsI devo prazno pUche che teno uttara bhagavAna manathI Ape che mATe mnayoga che. tathA vacanathI 35 guNothI yukta suMdara vANI prakAze che mATe vacanayoga paNa che. ane kAyayogathI gAmAnugAma bhagavAna vihAra kare che. AhArAdi grahaNa kare che. te tamAma kAyayoga che. A pramANe bhagavAna 'sayogI kevaLI' kahevAya che. digaMbara saMpradAya ema mAne che ke bhagavAna kevaLajJAna pAme pachI AhArAdi letA nathI. A guNaThANe AvelA AtmAo kevalIpaNe vicarI, dharmopadeza ApI pRthvItalane pAvana karI potAnuM manuSyabhavanuM zeSAyuSya lagabhaga pUrNa kare che. jyAre thoDuM AyuSya (aMtarmuhUrta) AyuSya bAkI rahe che tyAre potAnuM AyuSya karma thoDuM ane zeSa traNa nAma-gotra ane vedanIyakarma vadhAre bAkI che ema jo jaNAya to kevalI bhagavAna samuddAta kare che. kevalI sumadraghAta eTale ke kevaLajJAnI bhagavantoe karelo zeSa traNa karmono jaldI je ghAta te kevalI samuddAta. samuddAtanI prakriyA A pramANe che. 74 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevaLajJAnI bhagavAna potAnA zarIramAMthI AtmAnA pradezo bahAra kADhIne Urdhva ane adholokanA cheDA sudhI cauda rAjaloka pramANa Atmapradezone lAMbA kare che. te AkAra lAkaDI jevo thavAthI tene daMDa kahevAya che. upara siddhazilAthI eka yojana UMcA sudhI, nIce sAtamI nArakanA taLiyA sudhI Atmapradezone lAMbA kare che. - bIjA samaye A daMDamAMthI pUrva ane pazcima dizAmAM Atmapradezone lokanA cheDA sudhI pahoLA kare che. be dizAmAM pahoLA thavAthI kamADa jevo AdhAra banyo che mATe tene kapATa kahevAya che. trIjA samaye uttara-dakSiNa A mapradezo lokanA cheDA sudhI laMbAve che, jethI cAre dizAmAM AtmA lAMbo thavAthI manthAna-ravaiyA jevo AkAra banyo che mATe manthAna karyuM ema kahevAya che. cothA samaye cAre khUNAomAM Atmapradezo laMbAve che jethI cothA samaye A bhagavAna sarvalokavyApI bane che. A pramANe 1 thI 4 samayomAM AtmA AkhA lokamAM vistAra pAme che. have pAMcamA samayathI te ja AtmA pAcho saMkocAya che. pAMcamA samaye AMtarAmAMthI pAcho phare che. chaThThA samaye manthAnamAMthI pAcho phare che. sAtamA samaye kapATamAMthI pAcho phare che ane AThamA samaye daMDamAMthI pAcho phare che ane jevA hatA tevA punaH zarIrastha banI jAya che. AvI prakriyAne kevalI samudraghAta kahevAya che. prazna : AvI prakriyA karavA mAtrathI nAmakarmAdi traNa karmono kSaya kevI rIte thAya ? uttara : kevalI bhagavAnanI A camatkArika prakriyA vizeSa che ke jenAthI temanAM traNa karmo A kriyAthI tUTIne AyuSyanI sAthe samAna bane che. jema dhoyeluM saMkeleluM kapaDuM paDyuM hoya to bAra kalAke sukAya te ja kapaDuM jo vistRta karavAmAM AvyuM hoya to 1 kalAkamAM paNa sukAI jAya che. tevI ja rIte kevalI bhagavAnano AtmA cauda rAjalokamAM vistRta thavA vaDe samasta karmone toDI zake che ane AyuSyanI sAthe samAna karI zake che. A kAmakAja kevalI ja karI zake che, bIjAthI A kAryavAhI thatI nathI. A pramANe kevalI samughAta karyA pachI have bhagavAna caudame guNaThANe 75 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javA mATe teramA guNaThANAnA cheDe yoganirodha kare che. te A pramANe : > yoganirodhanuM svarUpa A pramANe che : sayogI kevalI bhagavAna kevalI samudyAta karyA pachI mana, vacana ane kAyAno yoganirodha karavA mATe prathama bAdara manayogano virodha kare che. tyArabAda bAdara vacanayogano nirodha kare che. tyArabAda bAdara kAyayogano nirodha kare che, tyArabAda sUkSma manayoga, sUkSma vacanayoga ane sUkSma kAyayogano nirodha kare che. A sUkSma kAyayoga nirodha karatI vakhate kevaLa jJAnI bhagavAna potAnA AtmAne ghanIbhUta kare che. eTale ke AtmAnuM jyAM jyAM polANa hoya che te pUrIne ghanIbhUta bane che. jema eka vAsaNamAM bhareluM anAja vadhu jagyA roke che, paraMtu tene ThamaThoravAthI polANa purAvAthI jema jagyA ochI roke che, tevI rIte A AtmA potAnA Atmapradezone ghanIbhUta kare che. tethI laMbAI, pahoLAI ane jADAI saMkocAI jAya che ane 13 ochI thaI jAya che. phakta 23 laMbAI Adi rahe che. dA.ta., RSabhadeva prabhunI kAyA pAMcaso dhanuSya lAMbI hatI. temanI dhanIbhUtAvasthA 333. 2/3 laMbAI rahe che. yogono sarvathA nirodha thAya che. zAtAvedanIyano baMdha aTakI jAya che. zuklalezyA paNa aTakI jAya che. teramuM guNaThANuM paNa pUrNa thAya che. tyArabAda bhagavAna ayogI kevalI guNasthAnake jAya che. ahIM mana. * vacana ane kAyAnA yogo bIlakula nahIM hovAthI bhagavAna ayogI kahevAya che. A guNaThANAno kALa hrasva-a, I, uM, jha, lUM, ema gujarAtI pAMca hasva svarane bolatA jeTalo samaya thAya teTalo ja kALa A guNaThANAno jANavo. A guNaThANe yoga na hovAthI sarvathA karmabaMdha nathI. tethI anAzrava bhAva (sarvathA karmanuM na AvavuM) che, tathA sarvasaMvarabhAva kahevAya che. vaLI A paramAtmA ayogI hovAthI meruparvatanI jema atyanta sthira che. mATe zeleSIkaraNa zileza - meruparvata tenA jevA sthira) thAya che. AyuSya nAma gotra vedanIya A cAre aghAtI karmone khapAvIne eka ja samayamAM mokSe jAya che. dehatyAga karyA pachI moze pahoMcatA phakta eka ja samaya lAge che. vaLI samazreNIthI mokSe jAya che. vAMkAcUMkA ke ADAavaLA mokSe jatA nathI. mokSe gayA pachI anaMtakALa tyAM svabhAvadazAmAM sadA sthira rahe che. kevaLajJAnAdi svaguNonI ramaNatAmAM ja magna rahe che ane e ja Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcuM Atmasukha che. A pramANe cauda guNAThANAnuM svarUpa pUrNa thayuM. cauda guNasthAnakonuM svarUpa samajAvyuM. have karmasaMbaMdhI paNa keTalIka carcA jANavA jevI che, mATe karmasaMbaMdhI svarUpa vicArIe. > karmasaMbaMdhI carcA : jagata AkhAmAM pudgalAstikAya ThAMsI ThAMsIne bharelo che. temAM ATha vargaNAo Ave che. (1) audArika (2) vaikriya (3) AhAraka (4) tejasa (5) zvAsa (6) bhASA (7) mana (2) kArmaNa. audArika zarIra banAvavA mATe je pudgalo kAma Ave te audArika vargaNA. tevI rIte vaikriyazarIrAdi banAvavA mATe je pugalo kAma Ave te vaikriyAdi vargaNA kahevAya che. tevI rIte karma bAMdhavA mATe je pagalo kAma Ave te kArya vargaNA kahevAya che. kArmaNa vargaNAnA pudgalo ja AtmAnI sAthe joInTa thaIne karmarUpa bane che. karma bAMdhavAmAM (1) mithyAtva, (2) avirati (3) kaSAya ane (4) yoga, ema cAra kAraNo che, jema kapaDuM cokhkhuM hoya to tenA upara paDelI dhULane raja' kahevAya che. je khaMkheravAthI nIkaLI jAya che. paraMtu te ja vastra je tailAdinA DAghavALuM hoya to te vastra upara paDelI dhULa te "mela" banI jAya che. raja ane melamAM ATalo pharaka che. eTalA ja mATe logassa sUtramAM vihuyarayamalA pAThamAM baMne zabdo judA lakhyAM che. tevI rIte AtmA jyAre mithyAtvAdi doSavALo bane tyAre te AtmAnI sAthe je kAzmaNa vargaNA coTe che te karma banI jAya che. (1) mithyAtva : eTale uttama deva-guru dharmanI zraddhA na karavI ane kudeva, kuguru ane kudharma upara zraddhA karavI, AtmahitanI upekSA karavI ane saMsArAbhinandI thavuM. satyamArganI prIti na karavI ane asatya ahitakAraka mArga upara tathA tevA mArgopadezaka upara prIti karavI te mithyAtva. (2) avirati : sAMsArika bhogono tyAga na karavo. badhA ja prakAranAM pApa Agnavo vagere bhogavavA te, pRthvIkAyAdi cha kAyAnI hiMsA karavI tathA mana ane cakSurAdi Indriyone chUTI mUkavI. ISTa viSayonI prAptimAM rAga karavo ane aniSTa viSayonI prAptimAM dveSa karavo te avirati kahevAya che. (3) kaSAya : krodha, mAna, mAyA, lobha. krodha eTale Aveza-gusso, Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAvara. mAna eTale abhimAna, mAyA eTale jUTha-kapaTa, lobha eTale Asakti, pRhA A cAra kaSAyo karmabaMdhanAM kAraNo che. temAM krogha bahArathI dekhAto kaSAya che. kAraNa ke ApaNe koInI sAthe jhaghaDyA hoIe to thAka lAge che, mAthuM duHkhe che, tAva Ave che. karanArane potAne pastAvo paNa thAya che. mArAmArI vakhate koI choDAvavA paNa Ave che. paraMtu mAna, mAyA ane lobha A traNa aMdaranA kaSAya che. bIjAne bahArathI dekhAtA ja nathI to vAravA-rokavA bIjA mANaso kyAMthI Ave ? mATe A Antarika zatruothI vadhAre cetavA jevuM che. vaLI lobhano artha ApaNe dhananI karakasara eTalo ja karyo che te barAbara nathI, kAraNa ke teno artha karavAthI je dhanavAna mANaso hoya che temAM ja lobha hoya evI bhrAnti thAya che ane sau koIne potAnI pAse khAsa dhanavizeSa nathI ema ja dekhAya che. bIjA zrImanto ja dhanavAna lAge che, eTale ApaNAmAM jANe lobha che ja nahIM ema mAnI bese che. mATe dhana mAtramAM lobha zabda na goThavatAM lobha, icchA, spRhA, vAsanA, AzA, apekSA evo artha karavo joIe ke jethI ApaNAmAM paNa lobhanI mAtrA samajAya. vaLI cAre kaSAyomAM sau prathama A jIvane potAnA manamAM koI paNa jAtanI icchA ja lobha utpanna thAya che. pachI te icchAne pUrNa karavA mATe jIva mAyA zarU kare che. mAyA pramANe dhAryuM kArya thAya arthAt mAyA saphaLa thAya to jIvane mAna utpanna thAya che. ane jo mAyA pramANe dhAryuM kArya na thAya arthAta mAyA niSphaLa jAya to krodha utpanna thAya che. A pramANe cAra kaSAyonI utpattino krama che. (4) traNa prakArano yoga - mana, vacana ane kAyAno yoga karmabaMdhanuM kAraNa che. upara mujaba mithyAtvAdi karmabaMdhanA nimittothI A jIva karma bAMdhe che. te karmanA sAmAnyathI 8 ane vizeSathI 120, 122, 148, 158 bhedo che tenuM svarUpa A pramANe : (1) jJAnAvaraNIya karma : AtmAnA jJAnaguNane DhAMke, AcchAdita kare te jJAnAvaraNIya. A karma AMkhanA ADA pATA jevuM che. jema AMkhonI ADe pATo mAravAthI AtmA jJAnI hovA chatAM kaMI dekhI zakato nathI. tema jJAnAvaraNIya karmanA udayavALA jIva paNa sattAthI anaMta jJAnavAna hovA chatAM paNa kAMI jANI zakato nathI. jJAna, jJAnI ane jJAnanAM sAdhano, pATI-pustaka AdinI AzAtanA, hatyA, vinAza, apamAna, na chAje tevuM vartana, bALavuM vigere karavAthI jIva , 78 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAvaraNIya karma bAMdhe che ane jJAnI tathA jJAnanAM sAdhanonI bhakti, bahumAna, prazaMsA, pUjA, Adara-satkAra karavAthI tathA bhaNavAbhaNAvavAthI karmane toDI zake che. A jJAnAvaraNIya karmanA kula pAMca bheda A pramANe che : jJAna pAMca prakAranA che. eTale jJAnonuM AvaraNa karanAra karma paNa pAMca prakAranuM che. (1) matijJAna : pAMca indriya ane manathI thatuM je jJAna te matijJAna. (2) zrutajJAna (3) avadhijJAna (4) mana:paryavajJAna (5) kevaLajJAna A pAMca prakAranAM jJAnomAMthI hAla bharata-airAvatamAM prAyaHmati zruta be ja jJAna hoya che. tathA mati zruta ane avidha A traNa ja jJAno samyagdaSTi ane mithyASTi baMne jIvone hoya che. samyagdaSTine thAya to te traNe samyajJAna kahevAya che ane mithyASTine thAya to te mithyA jJAna-ajJAna arthAt kuzAna kahevAya che. eTale matiajJAna, zrutaajJAna ane vibhaMgajJAna kahevAya che. H guru ane zAstranA AlaMbane thatuM je jJAna te zrutajJAna : maryAdAmAM rahelAM rUpI dravyonuM indriyonI sahAya vinA je jJAna te avadhijJAna : saMjJI paMcendriya jIvonA manogata bhAvanuM je jJAna te mana:paryavajJAna : lokAlokanuM tathA sarvakALanuM je saMpUrNa jJAna te kevaLajJAna. mana:paryavajJAna phakta manuSyagatimAM ja thAya che ane te paNa sAdhu-saMtane thAya che. arthAt viziSTa munibhagavantone ja thAya che. kevaLajJAna sarvathA ghAtIkarmonA kSaya pachI manuSyane ja thAya che. A pAMca jJAno uparanuM AcchAdana karanAruM je karma te jJAnAvaraNIya. te paNa uparanA nAme pAMca prakAranuM che. (1) matijJAnAvaraNIya (2) zrutajJAnAvaraNIya vigere. (2)darzanAvaraNIya karma : padArthomAM dharma be prakAranA che. (1) sAmAnya dharma ane (2) vizeSa dharma. jema ke dUrathI eka padArtha dekhAya tyAre 'A kaMIka che' evuM je jJAna thAya te sAmAnya dharmanuM jJAna kahevAya che. (tenuM ja nAma darzana che.) ane 'A mAnava che', 'A puruSa che', 'A kAntibhAI 79 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yA maNibhAI che', vigere vizeSa dharmonuM je jJAna thAya te jJAna kahevAya che. vizeSa dharmonA jJAnane jJAna kahevAya che. paraMtu sAmAnya dharmonA jJAnane zAstramAM darzana kaheluM che. te darzananA cAra bhedo che. (1) cakSudarzana (2) acakudarzana (3) avadhidarzana (4) kevaLa darzana. tenA artho A pramANe che. (1) cakSudarzana : cakSurindriya dvArA viSayano je sAmAnya bodha thAya te. (2) acakSudarzana ? cakSu vinAnI zeSa indriyo ane mana dvArA je sAmAnya jJAna thAya te. (3) avadhidarzana : avadhijJAnavALA AtmAne rUpI dravyonuM prathama je sAmAnya jJAna thAya te. (4) kevaLadarzana : kevaLajJAnI AtmAne sakaLa jagatanuM je sAmAnya jJAna thAya te. mati ane zrutajJAnavALAne cakSu ane acakSu dvArA darzana thAya che, mATe teone be darzana thAya che. avadhijJAnavALAne avadhidarzana ane kevaLajJAnavALAne kevaLadarzana hoya che. mana:paryavavALAne prathamathI ja vizeSa bodha thAya che, mATe mana:paryava jJAna ja hoya che. mana:paryavadarzana hotuM nathI. A cAre darzanone DhAMkanAruM je karma te darzanAvaraNIya karma paNa cAra prakAranuM che. (1) cakSudarzanAvaraNIya (2) acakSudarzanAvaraNIya (3) avadhidarzanAvaraNIya (4) kevaLadarzanAvaraNIya. darzanAvaraNIyanA cAra bhedo che. temAM atyAre avadhidarzanAvaraNIya ane kevaLadarzanAvaraNIya sarvathA udaya pAmela che. eTale avadhidarzana ane kevaLadarzana sarvathA DhaMkAI gayAM che. paraMtu cakSu-acakSu A be darzanAvaraNIya karmo dezaghAtI che. mATe potAnA guNane kaMIka ne kaMIka khullo rAkhe che. (jo ke temAM paNa apavAda che ke ekendriya-beindriya ane te indriyanA bhavamAM cakSu na maLavAthI cakSudarzanAvaraNIya svAvArya guNano sarvathA ghAta kare che ane avadhidarzanAvaraNIya kadAcita dezaghAtI rUpe paNa udayamAM Ave che. jethI avadhidarzana pragaTa paNa thAya che. paraMtu A sAmAnyathI hAlanA manuSya-tiryaMcone AzrayI samajAvela che) eTale hAlanA manuSya-tiryaMcAdi jIvone cakSudarzana ane acakSudarzana be yatkiMcit khullAM hoya che. 100/200 phUTa dUrathI joI - vAMcI zakavAnI sAMbhaLavAnI zaktio khUlI hoya che. paraMtu te khUlI zaktine paNa pAMca prakAranI nidrA (UMgha) DhAMkI kADhe che. jyAre nidrA Ave che tyAre jovA, vAMcavA, sAMbhaLavA, sUMghavA, cAkhavA vigerenI khUlI rahelI je thoDI zaktio 8 ) Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che te paNa dabAI jAya che. mATe pAMca prakAranI nidrAne paNa darzanAvaraNIya karma kahevAya che. eTale cakSudarzanavaraNIyAdi 4 ane nidrApaMcaka ema kula darzanAvaraNIya karmanA 9 bheda che. (1) nidrA : je nidrA sukhe sukhe UDI jAya, capaTI vagADatAM ja mANasa jAgI jAya, dAdaramAM koInA pagano avAja AvatAM ja UMgha nIkaLI jAya, kUtarAnA jevI je UMgha te. (2) nidrAnidrA je nidrAmAM dukhe jAgrata thavAya, jaldI na jAge, DhaMDhoLavAthI jAge athavA jene jagADavA pANI chAMTavuM Adi prakriyA karavI paDe tevI bhAre UMgha te. (3) pracalA : beThAM beThAM athavA UbhAM UbhAM UMgha Ave te pracalA. (4) pracalAmacalA : cAlatAM cAlatAM je UMgha Ave te pracalApracalA. A nidrA mukhyatve baLada, UMTa Adi pazumAM vizeSataH hoya che. manuSyomAM paNa nirbhaya rasto hoya, zarIra dararoja cAlavAthI thAkeluM hoya ane vahelA UThIne UMgha pUrI thayA pahelAM UThIne cAlavAnuM hoya tyAre manuSyAdimAM paNa A nidrA hoya che. . (5) thiNaddhi je UMghamAM manuSya UThIne divase dhAreluM kAmakAja karI Ave, koInI sAthe mArAmArI karIne Ave ane pAcho AvIne sUI jAya to paNa khyAla na Ave ke meM AvuM kAma karyuM che tevI bhAre gADha UMghane thiNaddhi nidrA kahevAya che. A pramANe darzanAvaraNIya karmanA kula 9 bhedo che. A karma dvArapAla, cokIdAra jevuM che. jema dvArapAla bahArathI AvelA mANasane roke 81 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale aMdarano mAlika te mANasane joI zakato nathI. tevI rIte darzanAvaraNIya karmanA udayathI aMdara rahelo A jIva bahAra rahelA padArthane joI zakato nathI. mUrti-maMdirano vinAza, indriyono cheda, jJAnInuM apamAna, jJAnadarzananAM sAdhanono vinAzAdi karavAthI A darzanAvaraNIya karma baMdhAya che. tathA temanI sevAbhakti bahumAna, sAravAra karavAthI ane pUjyabhAva rAkhavAthI A karma jIva toDI paNa zake che. (3) vedanIya karma : sukha ane duHkharUpe je vedAya te vedanIya karma kahevAya che. tenA be bhedo che. sAtA ane asAtA. sukharUpa vedAya te sAtAvedanIya ane duHkharUpe vedAya te asAtAvedanIya kahevAya che. A karma madhathI lepAyelI taravAranI dhAra jevuM che jema madha cATIe to sukha Upaje che ane taravArathI jIbha kapAya to duHkha thAya che tevuM A vedanIya karma che. prathama sukha pachI duHkha ema kramazaH palaTAyA ja kare che. gurunI bhakti, du:khI jIvonI karuNA, kSamAzIla svabhAva, vratonuM sAruM pAlana, mana-vacana ane kAyAnA yoganI zuddhi ane grahaNa karelAM vratomAM dRDhatA rAkhavAthI AtmA sAtAvedanIya karma bAMdhe che. ane tenAthI viparIta vartana karavAthI A jIva asAtAvedanIya karma bAMdhe che. tenA sAtA ane asAtA ema be bhedo che. nirogI avasthA, sAruM Arogya, sukha-saMpatti e sAtAvedanIyano udaya che. ane rogI avasthA. duHkhI avasthA te sarve asAtAvedanIyano udaya che. (4)mohanIya karma : AtmAne saMsAramAM je mUMjhAve, vivekahIna kare te mohanIya karma kahevAya che. A karma dArU jevuM che. jema madirApAna karanAra manuSya hitAhitano viveka karato nathI. na bolavAnuM bole, na vartana karavAnuM vartana kare, tevI rIte mohanIya karmanA udayavALo jIva paNa hitAhitanA viveka vinAno bane che. mATe A karma madirA jevuM che. A karmanA kula 28 bhedo che. te samajavA mATe prathama 2 bheda pADavAmAM Ave che. (1) darzanamohanIya, (2) cAritra-mohanIya. ahIM darzana eTale 82 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zraddhA, vizvAsa, prIti; bhagavattanA yathArtha gharma uparanI zraddhA na thavA de, zraddhAmAM calita kare, zraddhA-vizvAsa karavAmAM je mUMjhavaNa UbhI kare te darzanamohanIya. ane cAritra eTale sadAcAra temAM je karma vivekahIna banAve te cAritramohanIya karma. darzana-mohanIya karmanA traNa bhedo che. (1) mithyAtva mohanIya (2) mizra mohanIya (3) samyakatva mohanIya - A traNe mohanIya tyajavA lAyaka (1) mithyAtva mohanIya - je karma bhagavantanA gharma upara ruci na thavA de, arUci ja utpanna kare, sudevAdi game nahIM-mAtra kudevAdi ja game te mithyAtva mohanIya. (2) mizra mohanIya :- je karmanA udayathI bhagavantanA dharma upara na ruci thAya ane na aruci thAya, taTasthatA rahe te mizra mohanIya karma. (3) samyakatva mohanIya - prApta thayelA samyakRtvamAM je mUMjhavaNa utpanna kare, barAbara zraddhA na thavA de, thayelI zraddhAmAM paNa zaMkA-kAMkSA, Adi aticAro utpanna kare te samyakatva mohanIya. mithyAtva ane mizra mohanIya samyakatvano ghAta kare che ane samyakatvamohanIya samyaktvano ghAta karatI nathI paraMtu samyakatvane malIna aticAravALuM kare che eTale samyakatva mohanIya paNa heya hoya che. teno saptamI tapuruSa samAsa karavo. "samyakatve mohayatIti', A mohanIyanA udayathI ja zaMkA kAkSAdi aticAro Ave che. mATe ja muhapattInA 50 bolamAM A traNe darzana-mohanIyane pariharavAnuM kahyuM che. samyakatva mohanIya paNa sArI che ema na jANavuM jema khetaramAM DAMgara athavA madanakodrava nAmanuM eka jAtanuM dhAnya pAke tyAre photarAMvALuM ja hoya che paraMtu ghera lAvyA pachI tene chaNavAthI te eka ja prakAranuM ghAnya traNa prakAranuM bane che. keTaluMka photarAM vinAnuM, keTaluMka ardha photarAMvALuM ane keTaluMka photarAMvALuM ja. evI ja rIte jyAre baMdhAya che tyAre mithyAtva mohanIya karma eka ja baMdhAya che, paraMtu AtmA potAnA pariNAmathI tene traNa prakAranuM banAve che - zuddha, ardhazuddha ane azuddha arthAt tenAM Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukrame samyakatva moha, mizra moha ane mithyAtva moha nAma paDe che. samyakatva mohanIyano udaya 4 thI 7 guNaThANAmAM hoya che. tene kSAyopathamika samyakatvavALo jIva kahevAya che. mizra mohanIyano udaya trIjA ja guNaThANe hoya che ane mithyAtva mohanIyano udaya phakta pahelA ja guNaThANe hoya che. upazama-sAyika samyakatvavALAne tathA sAsvAdanane A traNamAMthI ekano paNa udaya hoto nathI. have cAritra mohanIyanuM varNana samajIe. AtmAnA cAritra guNane malIna kare, nidita kare, halakuM banAve evuM je karma te cAritra mohanIya karma. tenA mukhyapaNe be bheda che. (1) kaSAya mohanIya ane (2) nokaSAya mohanIya. kaSa-saMsAra, Aya-vRddhi jenAthI janmamaraNanI paraMparA vadhe, saMsAra vadhe tenuM nAma kaSAya. ane je pote kaSAya na hoya paraMtu kaSAyane lAve, kaSAyane preraNA kare, madada kare te nokaSAya kahevAya che. (1) anaMtAnubaMdhI : anaMtA saMsArane vadhAre evo tIvra kaSAya te anaMtAnubaMdhI. (2) apratyAkhyAnIya : je kaSAyathI koIpaNa jAtanuM paccakhANa na Ave te apratyAkhyAnIya (3) pratyAkhyAnIya : je kaSAyathI sarvavirati paccakhANa mAtra na Ave te pratyAkhyAnIya. (4) saMjavalanakaSAya : je kaSAya AtmAne kaMIka DaMkhe, kaMIka tApa kare te saMjvalana. krodha, mAna, mAyA, lobha A cAre kaSAyo uparokta cAra cAra prakAranA che. eTale kaSAyonA kula 16 bheda bane che. te 16 bhedo samajAvavA mATe zAstramAM A pramANe 16 dRSTAnto Apela che. (1) jema hoDIthI pANIne be bhAga thAya ane hoDI AgaLa jAya eTale pANI bheguM thaI jAya tenI jema je eka divasa krodhathI, jhaghaDAthI judA paDe ane bIjA-trIjA divase yAvata paMdara divase paNa jaldI bhegA thaI jAya te saMjvalana krodha kahevAya che. A krodha jalanI rekhA samAna samajavo. 84 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) jema nadInI sUkI retImAM karelA cIrA pavana jyAre Ave tyAre ja bujhAya; pANInI jema jaldI na purAya. tenI jema jhaghaDelA mAnavIo paMdara divasane badale vadhAre kAle yAvata cAra mahine bhegA thAya te retInI rekhA samAna pratyAkhyAnIya krodha. (3) jema gAmaDAnAM taLAvanI mATImAM pANI sukAya pachI je cIrA paDe che te pharIthI bAra mahine jyAre varasAda Ave ane taLAvanI mATI pIgaLe tyAre ja purAya che. tenI jema jhaghaDelA je mANaso bAre mahine saMvaccharI pratikramaNa Adi karavA dvArA bhegA thAya te "mATInI rekhA' samAna apratyAkhyAnIya krodha. jema parvatamAM paDelI cIrADa keme karI bhegI thatI nathI tenI jema jhaghaDelA je mAnavIo keme karI bhegA na ja thAya te parvatanI rekhA samAna anaMtAnubaMdhI krodha. (5) netaranI soTI jema vALo tema jaldI vaLI jAya. tenI jema je AtmAmAM evuM mAna hoya ke saheja samajAvIe eTale turata mAna choDI namI jAya te saMjvalana mAna. lAkaDAnI soTI jema netaranI soTI karatA muzkelIthI vaLe tenI jema jenuM mAna vadhAre kaDaka hoya, muzkelIthI samaje te pratyAkhyAnIya mAna. (7) hADakuM jema jaldI vaLe ja nahIM, ghaNI ja muzkelIothI vaLe ane kadAca bhAMgI paNa jAya; tenI jema ghaNuM ja samajAvatAM kadAca narama thAya te apratyAkhyAnIya mAna. (8) paththarano staMbha jema koIpaNa rIte vaLe ja nahIM, tenI jema je mANasa bahu samajAvavA chatAM na ja samaje, potAnuM mAna na ja mUke te anaMtAnubaMdhI - mAna. (9) vAMsalAthI lAkaDuM cholavAmAM Ave tyAre tenI chAlamAM je vaLAMka hoya che ke je saheja hatheLImAM cImaLAvAthI ja bhAMgI jAya tenI jema jenA peTamAM rahelI mAyA-vaLAMka saheja samajAvavAthI dUra thaI jAya te saMjvalana mAyA. 85 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10)gADe jaDelo baLada cAlatAM cAlatAM je mUtradhArA kare che. te zarIra calita hovAthI vaLAMkavALI che. te pAchaLathI retI bhegI thAya tyAre vaLAMka bhAMgI jAya che. tenI jema jenA vaLAMka thoDI muzkelIothI dUra thAya te pratyAkhyAnI mAyA. (11) gheTAnA zIMgaDAmAM je vaLAMko che te koI rIte dUra karI zakAtA nathI. kadAca ati ghaNA prayatna te vaLAMka jAya tenI jema jenI mAyA duSkara hoya te apratyAkhyAnI mAyA. (12)vAMsanA jhADanA mULamAM jema AkarI ane kaThina gAMTho hoya che, ke je koIpaNa prakAre vakratA mUkatI nathI tenI jema jenA peTamAM rahelI mAyA hajAro upAya vaDe paNa na jAya evI tIvra mAyA te anaMtAnubaMdhI mAyA. (13)haLadarano raMga kapaDA upara athavA zarIra upara lAgyo hoya to sAbu AdinA sAmAnya pratyanothI dUra thAya che. tema jenA manamAM rahelI spRhA, vAsanA, icchA saheja samajAvatAM ja dUra thaI jAya te saMjvalana lobha. (14) kAjaLano raMga kapaDAM upara athavA zarIra upara lAgyo hoya to tene dUra karavA haLadaranA raMga karatA vadhAre prayatna karavo paDe che. tenI jema jenA manamAM rahelo lobha vadhAre mahenatapUrvaka samajAvavAthI jAya te pratyAkhyAnIya lobha. (15)gADAnAM paiDAMmAM je telano mela che, jene gujarAtamAM "maLI' kahevAmAM Ave che tenA DAgha ghaNI ja muzkelIthI ane bahu ja upAyothI jAya che. tenI jema jeno lobha ghaNI ja samajAvaTathI jAya, turata na zame te apratyAkhyAnIya lobha. (16) kIramajano (majIThano) je raMga te atizaya pAko raMga. koIpaNa upAyothI jAya ja nahIM. koIpaNa prakAre na jAya evo je lobha te anaMtAnubaMdhI lobha. upara mujaba kaSAya mohanIya karmanA 16 bhedo che. A soLe kaSAyo taratamatAvALA che, paraMtu saMsAra vadhAranArA che. cIkaNA karma baMdhAvanArA che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alpa paNa teno bharoso karavAlAyaka nathI, mATe jIvanamAMthI banI zake teTalA dUra karavA prayatnazIla thavuM. have nava nokaSAya : je kaSAyasvarUpa nathI, paraMtu kaSAyonA uttejaka che. jema be manuSyo corI karavA gayA. eka aMdara corI kare che ane eka bahAra khabara rAkhe che. to dekhItI corI aMdara gayelo eka ja mANasa kare che. ' bahAravALo corI nathI karato. paraMtu te aMdaranA corane madadagAra che. preraka che. tevI rIte nokaSAyo kaSAyonA preraka che. udIpaka che. sahAyaka che. tenA 9 bhedo che. (1) hAsya mohanIya H je karmanA udayathI jIvane hasavuM Ave tevI hAMsI karavI, majhAka karavI, koInI uDAvavI, paTTI pADavI. A badhA prasaMgo prAraMbhamAM mIThA lAge paraMtu aMte ekabIjAne khoTuM lAgatAM mahAna kaSAya sarje che. (2) rati mohanIyaH rati eTale prIti, prema karavo, rAga karavo, sneha batAvavo. A paNa prAraMbhamAM mITho lAge che. pachI kAmarAga thatAM jIvanuM patana thAya che. (3) arati mohanIyaH arati eTale udvega, kaMTALo, tiraskAra, aprIti. A aprIti paNa paraspara kleza karAvanArI che. (4) zoka mohanIya : atyaMta zoka karavo, duHkha lAgavuM, chAtI phATa raDavuM, vigere. (5) bhaya mohanIya H DaravuM, DarapokapaNuM, bIkaNapaNuM, A paNa jUThuM bolAve che. (6) jugupsA mohanIya ? jugupsA eTale aNagamo, nAkhuzI bhAva. (7) strIveda : strIonA jIvone puruSanI sAthenA saMbhoganI je icchAo thAya che te strIveda kahevAya che. ahIM zarIrano AkAra te veda na levo paraMtu saMbhoganI abhilASA te veda samajavo. - (8) puruSavedaH puruSanA jIvone strIonI sAthe saMbhoganI je icchAo thAya che te puruSaveda kahevAya che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : (9) napuMsakaveda : strI-puruSa ubhayanAM cihno hoya ane ubhayanI sAthenA bhogasukhanI je IcchA thAya te napuMsakaveda. A pramANe darzanamohanIya karmanA 3 bheda, kaSAyamohanIya karmanA 16 bheda ane nokaSAya mohanIya karmanA 9 bhedo ema kula 28 bhedo mohanIya karmanA thAya che. jinezvara prabhunA dharma karatAM UlaTI dezanA ApavAthI, ane sAcI dharmadezanAno nAza karavAthI, devamUrti, AdinA rakSaNa mATe rakhAyelAM dravyonuM bhakSaNa karavAthI jinezvaraprabhu, caturvidhasaMgha, jaina tyAgI munipuruSo vigere mahAtmAonI nindA-kuthalI karavAthI jIva darzanamohanIya karma bAMdhe che. krodhAdi kaSAyo karavAthI kaSAyamohanIya baMdhAya che. ane hAsyAdi nokaSAyo karavAthI nokaSAya mohanIya karma baMdhAya che. A mohanIya karmane toDavA mATe satya je dezanA ApavI, yathArtha abhyAsa karavo, AtmalakSI svAdhyAya karavo, upakAraka vItarAgaprabhu ane vairAgI sAdhu AdinI prazaMsA karavI tethI darzanamohanIya karma tUTe che. kSamA, namratA, saraLatA ane saMtoSa Adi guNonA sevana vaDe kaSAyamohanIya ane nokaSAyamohanIya karma tUTe che. zAstromAM karma bAMdhavAnA ane toDavAnA ema baMne upAyo kahyA che. ApaNe ApaNA jIvanane tapAsI levAnuM. bAMdhavAnAM kAraNo upara kahyAM mujaba jIvanamAM hoya to tene ochAM karavAno ane toDavAnAM kAraNo vadhAravAno prayatna karavo joIe. (5) AyuSya karma : potapotAnA bhavamAM jIvane je karma jivADe che te AyuSyakarma. AyuSyakarma jIvane bhavamAM jivADavAnuM pakaDI rAkhavAnuM kAma kare che. A karma zAstromAM beDI jevuM kahyuM che. jema beDIvALo manuSya niyata mudata sudhI potAnI jelamAMthI nIkaLI zakato nathI tevI rIte AyuSyakarmavALo jIva potAnuM AyuSya pUrNa na thAya tyAM sudhI nIkaLI zakato nathI. A AyuSyakarmanA cAra prakAra che. devAyuSya, manuSyAyuSya, tiryaMcAyuSya ane narakAyuSya. A cAre gatinAM cAra AyuSyakarma che. te te AyuSyakarma jIvane te te bhavamAM jivADe che, dhAraNa kare che. (1) mahAna AraMbha samAraMbha karavAvALo, kasAIkhAnA, zikArIno dhaMdho, macchImArAdino dhaMdho karavAvALo jIva narakAyuSya bAMdhe che. dhana uparanI ghaNI 88 3 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja mUrchAvALo ane atizaya bhayaMkara kaSAya pariNAmavALo jIva narakAyuSya bAMdhe che. (2) jenuM hRdaya gUDha hoya, UMDuM hoya, peTamAM vAta bIjI hoya ane jaNAve bIjI vAta, zalyavALuM jenuM mana hoya, zalya eTale kapaTa, mAyA, te kapaTayukta citta hoya, Avo mAyAvI jIva tiryaMcAyuSya bAMdhe che. (3) jeNe potAnA svabhAvane keLavI keLavIne pAtaLA kaSAyavALo banAvyo che. tathA jIvanamAM madhyamasaranA paNa zobhAspada guNo vasAvyA che ane dAna-dharmanI ruci varte che, evo jIva manuSyAyuSya bAMdhe che. (4) jeNe saMsAra choDI sAdhutA prApta karI che ane deva, guru, dharmAdi upakAraka tattvo upara jeno rAga che tevA jIvo devAyuSya bAMdhe che. A AyuSyakarma bhavamAM eka ja vAra baMdhAya che. ane te paNa AvatA bhavanuM ja A bhavamAM baMdhAya che. trIjA bhavanuM AyuSya bIjA bhavamAM ja baMdhAya che. cothA bhavanuM AyuSya trIjA bhavamAM ja baMdhAya che. ema ekeka bhavamAM ekeka bhavanuM ja AyuSya baMdhAya che. vadhAre AyuSya sAthe baMdhAtAM nathI. devatA ane nArakInA jIvo potAnA bhavanA 6 mAsa jeTaluM AyuSya bAkI rahe tyAre parabhavAyuSya bAMdhe che. jyAre manuSya ane tiryaMco potAnA A cAlu bhavanA trIjA bhAgamAM parabhavanuM AyuSya bAMdhe che. dA.ta., A bhavamAM 100 varSanuM AyuSya hoya to 67mA varSa pachI parabhavanuM AyuSya baMdhAya che. prazna : jo trIjA bhAge AyuSya baMdhAtuM hoya to 66 varSa sudhI be bhAga jAya tyAM sudhI to lahera ja karavAnIne ! trIjA bhAgamAM 67 thI 100mAM AyuSya bAMdhavAnA samaye cetanavaMtA rahIzuM to cAlazene ? bhava sAro maLazene? uttara H A bhavanuM AyuSya ApaNuM pUrepUruM 100 varSanuM che. tenI zI khAtarI ? kAlanI paNa khabara nathI. yuvAna ane bALamanuSyo paNa cAlyAM jAya che to ApaNe keTalA jIvIzuM e kaMI ja khabara nathI. mATe kAyama trIjA bhAgamAM ja chIe ema samajIne sadAya cetanavaMtA ja rahevuM joIe. kAraNa ke ApaNuM mRtyu kyAre thaze tenI kaMI ja khabara nathI mATe sadAkALa ArAdhaka ja rahevuM joIe. jyAre AyuSya baMdhAya tyAre zubha ja baMdhAya. 89 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna : tithinA divase AyuSya baMdhAya evo pATha Ave che tenuM zuM ? uttara : tithinA ja divase AyuSya baMdhAya evo niyama nathI. paraMtu jIva sadA ArAdhaka ja rahe tevA AzayathI tithionI racanA karavAmAM AvI che. je divasomAM prabhunA vadhu kalyANako hoya, athavA ArAdhanAnAM koI kAraNavizeSa hoya tethI 2, 5, 8, 11, 14 tithio goThavavAmAM AvI che. dezavirati ane sarvavirati ema be prakAranI viratinA ArAdhana mATe bIja che. matijJAnAdi pAMca prakAranA jJAnanI ArAdhanA mATe pAMcama che. jAtimada kulamada Adi ATha prakAranA madanI nAbUdI mATe AThama ArAdhavAnI che. zrAvakanI agiyAra paDimA vahana karavAnA AzayathI agiyArasa ArAdhavAnI che. caudamA guNasthAnakanI prApti mATe caudasa ArAdhavAnI che. A pramANe pAMcamAMnI koIpaNa eka tithinuM ArAdhana karanAra jIva pUrva divase = agAunA divase ArAdhanA karavAnuM che tenAM pariNAmonA ullAsavALo hoya che. ane pAchaLanA divase pUrvanA divasamAM karelA vrataniyamanI anumodanAvALo hoya che. dA.ta., AThamanI ArAdhanA karato jIva sAtama, AThama ane noma ema traNa divasa ArAdhaka bane che. tethI sadA ArAdhaka banavAthI game tyAre AyuSya baMdhAya che, to paNa zubha ja baMdhAya che. > apavartanIya ane anapavartanIya AyuSyanI carcA: bAMdheluM AyuSya be prakAranuM che. (1) apavartanIya ane (2) anAvartanIya. apavartanIya eTale jeTalAM varSonuM bAMdhyuM hoya teTalAM varSo karatAM veLAsara bhogavAI jAya che. jemake vIjaLIkaraMTa, agnisnAna, eksiDaMTa Adi nimittothI 100 varSanuM bAMdheluM AyuSya paNa dhAro ke 60 mA varSe tUTI jAya to 60 thI 100nuM bAkI raheluM AyuSya bheguM thaIne ekasAthe eka miniTamAM ja bhogavAI jAya che. tene apavartanIya AyuSya kahevAya che. A apavartanIya AyuSyamAM bhogavavAno kALa ocho thAya che. paraMtu AyuSyakarma bAkI rahetuM nathI. jema 100 phUTa lAMbuM doraDuM eka cheDAthI saLagAvIe ane eka phUTa baLatAM eka miniTa thatI hoya to 60 miniTamAM 60 phUTa baLyA pachI 60 thI 100 phUTanA doraDAnuM gUMcaLuM vALI bhaTTAmAM nAkhIe to 60 thI 100 phUTanuM te doraDuM 1 miniTamAM baLI zake che. A 90 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAntamAM jema doraDuM baLavAnuM kAmakAja pUrepUruM thayuM che, phakta kALa ja TUMko thayo che tevI rIte AyuSyakarma pUrepUruM ja bhogavAya che. mAtra bhogavavAno kALa ja TUMkAya che. A bhavanuM AyuSya pUrepUruM bhogavIne ja jIva mRtyu pAme che. anapavartanIya AyuSya : je AyuSyakarma jeTaluM bAMdhyuM hoya te AyuSyakarma teTalA kALa sudhI bhogavAya, game tevA nimitto Ave paraMtu TUMkA samayamAM na ja bhogavAya te anapavartanIya AyuSyakarma, tIrthaMkara paramAtmA, cakravartI, vAsudevo, baLadevo, prativAsudevo, te ja bhave mokSe janArA jIvo, yugalika manuSya tiryaMco, devatA ane nArakI-ATalA jIvonuM AyuSyakarma anapavartanIya hoya che. bAkInA manuSya tiryaMconuM AyuSya apavartanIya paNa hoya che ane anapavartanIya paNa hoya che. prazna : vIjaLInA karaMTAdi nimittathI 60 thI 100 varSanuM AyuSya ekIsAthe maratI vakhate bhogavAI jAya, eTale zuM thatuM haze ? vadhAre vedanA thatI haze ? ATaluM badhuM AyuSyakarma bheguM bhogave eTale ekIsAthe zuM anubhava thato haze ? uttara : pIDA thavI e AyuSyakarmano viSaya nathI, vedanIyakarmano viSaya che. AyuSyano viSaya to mAtra bhavadhAraNIyatA (bhavamAM jivADavuM e ja) che. jethI je AyuSyakarma A AtmAne 60 thI 100 varSa jivADanAra hatuM te ja AyuSya bheguM thaI javAthI phakta have 1 miniTa ja A bhavamAM pakaDI rAkhe, dhArI rAkhe. vadhAre vakhata na rAkhe evo artha karavo. vadhAre pIDA thavI te A karmano viSaya nathI. vaLI je apavartanIya (tUTe evuM) AyuSya hoya che te niyamA 'sopakramI' ja hoya che. sopakramI eTale koI ne koI nimittovALuM. nimittothI tUTavAvALuM ane anapavartanIya je je AyuSyakarma hoya che. te te sopakramI ane rupakramI ema be jAtanuM hoya che. bhale tUTavAvALuM na hoya to paNa nimittavALuM paNa hoya ane vinA nimittavALuM paNa hoya che. dA.ta., khaMdhakamuninA ziSyo gajasukumAlamuni ityAdinuM AyuSya ATaluM ja hatuM. tadbhava mokSagAmI hovAthI tUTyuM nathI. paraMtu dhANI ane mAthA upara AganI pAghaDI Adi nimitto maLyAM che, tethI sopakramI hatuM ane tIrthaMkara 91 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAnuM AyuSya anAvartanIya nirUpakramI hoya che. game teTalo jhaDapI jIva mRtyu pAme to paNa parabhavanuM AyuSya bAMdhIne pachI ja mare che. maratAM pahelA kyAM utpanna thavAnuM che tenuM AyuSya baMdhAI ja jAya che. pachI ja mRtyu thAya che. jema saMsAramAM vararAjAno varaghoDo kyAM UtaravAno che ? te mAMDavo nakkI thayA pachI ja varaghoDo caDe che. vaLI eka bhavamAM AvatA eka ja bhavanuM AyuSya baMdhAya che. (6) nAmakarma H je karmathI AtmAne zarIra-indriyo rUpa, raMga, AdinI prApti thAya te nAmakarma kahevAya che. tenA kula 67, 93, 103, 4ra bhedo zAstromAM Ave che. A karma citArA jevuM che. jema citAro raMga-beraMgI citro cItare che. tema A nAmakarma paNa zarIrAdinA judA judA AkAro, raMgo vagere banAve che. hajAro mANaso bhegA thayA hoya to paNa koIpaNa mANasanuM moTuM koInI sAthe ekasarakhuM maLatuM na Ave. kaMIka to avazya juduM paDe ja tethI citArA jevuM che. A nAmakarmanA bheda-pratibhedo ghaNA che. te samajavA mATe prathama be bheda che. (1) piMDa prakRti : jemAM be-cAra-pAMca bhedo sAthe sAthe hoya te, tevA 14 bhedo che. (2) pratyeka prakRti : je ekeka judI judI ja prakRti hoya te, tenA 28 bhedo che. piMDaprakRtinA 14 bhedo A pramANe che. (1) gati nAmakarma : deva, manuSya, tiryaMca ane naraka ema cAra bhavomAM jIvane je karma laI jAya, bhava prApta karAve, bhava tarapha gamana karAve te gatimAna karma. tenA 4 bheda che. devagati nAmakarma, narakagati nAmakarma, tiryaMcagati nAmakarma, manuSya gati nAmakarma. prazna : gati ane AyuSya A bemAM taphAvata zuM? uttara : gati nAmakarma bhava prApta karAve che. ane AyuSyakarma bhavamAM 92 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jivADe che. (2) jAti nAmakarma -: je karma jIvane ekendriya, vikasendriya ane paMcendriya AdinI jAtimAM laI jAya, jAti apAve te jAtinAma karma. tenA pAMca bheda che. (1) ekendriya jAti, (2) beIndriya jAti, (3) teIndriyajAti (4) carindriya jAti ane (5) paMcendriya jAti. (3) zarIra nAmakarma H je karmathI jIvane zarIranI prApti thAya te zarIranAmakarma. tenA paNa pAMca bheda che. zarIra eTale je avazya nAza pAme che. (1) audArika zarIra H je hADamAMsa-rudhirAdithI baneluM hoya, A zarIra tiryaMca manuSyone ja hoya che. udAra eTale sauthI moTuM A zarIra che. bIjo artha udAra eTale vadhAremAM vadhAre tejasvI tIrthaMkara bhagavantAdinI apekSAe A zarIra tejasvI hoya che. ane trIjo artha udAra eTale dAnezvarI. sauthI moTuM dAna mokSanuM dAna. A zarIra ja jIvane kare che mATe audArika kahevAya che. (2) vaikriya zarIra H vikAra kare, nAnuM-moTuM thAya, bhUcara-khecara thAya, dRzya-adRzya thAya evuM pharatuM zarIra te vaikriya zarIra, devatA ane nArakone janmathI maraNa sudhI A ja zarIra hoya che. mATe bhavapratyayika vaikriya kahevAya che. jema pakSIne bhavanA kAraNe UDavAnI zakti maLe che, mAchalIne bhavanA kAraNe taravAnI zakti maLe che tema deva-nArakIne bhavanA kAraNe A zarIra maLe che. tathA manuSya-tiryaMcone tapa-svAdhyAya Adi guNonA nimitte A zarIra maLe che. mATe guNapratyayika - labdhipratyayika kahevAya che. (3) AhAraka zarIra : cauda pUrva bhaNelA pUrvadhara sAdhu muni bhagavanto ja jyAM zAstramAM potAne saMdeha paDe tyAre prazno pUchavA mATe mahAvidehamAM vicaratA tIrthaMkarAdinA darzanArthe A zarIra banAve Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che te AhAra zarIra kahevAya che. (4) taijasa zarIra : khAdhelA AhArane je zarIra pakAve, garamI rAkhe, te taijasa zarIra che. mANasa mRtyu pAme tyAre je zarIra ThaMDuM paDI jAya che. eno artha taijasa-garamI je hatI te jIvanI sAthe cAlI gaI. te taijasa zarIra che. (5) kArmaNa zarIra : bAMdhelAM karmonuM baneluM je zarIra te kArmaNa zarIra. (4) aMgopAMga nAmakarma upara samajAvelAM pAMca zarIromAMthI audArika, vaikriya ane AhAraka A traNa zarIrane ja aMgaupAMga vagere avayavo che. mATe (1) audArika aMgopAMga, (2) vaikriya aMgopAMga (3) AhAraka aMgopAMga ema traNa aMgopAMga che. (5) saMghAtana nAmakarmaH jema daMtAlI khetaramAM ghAsa ekaThuM kare che tema je karma audArikAdi zarIrane yogya pudgalone ekaThAM karI Ape te saMdhAtana nAmakarma te zarIranA nAme ja audArika, vaikriya, AhArakAdi ema pAMca prakAranA che. (6) baMdhana nAmakarma zarIrarUpe banelAM pudgalonI sAthe pratidina aMdara umerAtA audArikAdinA pugalone je karma zarIra sAthe ekameka karI ekarUpa banAve te baMdhana nAmakarma. te paNa audArikAdi nAme pAMca prakAre che. saMghayaNa nAmakarmaH saMghayaNa eTale hADakAMno bAMdho-racanA-majabUtAI manuSya tiryaMcone ja hoya che. tenA 6 bhedo che. (1) vaja RSabha nArAca (2) RSabha nArAca (3) nArA (4) ardha nArAca (5) kIlIkA (6) chevaTUThuM. te chae saMghayaNano artha A pramANe che. : jema mAMkaDAnuM baccuM enI mAtAnA peTe evuM vaLage che ke te chalaMga mArI eka vRkSathI bIjA vRkSa upara kUde to paNa paDe nahIM. UchaLatI vakhate A baccuM UMdhuM thaI jAya che chatAM paDatuM nathI. tevA baMdhane markaTabaMdha kahevAya che. nArAca zabdano artha Avo markaTabaMdha thAya che. jemanA zarIramAM AvA markaTabaMdhanI jema hADakAM ekabIjAmAM sAmasAmAM goThavAyelAM hoya tenA jevI majabUtAI hoya, te trIjuM 94 WWW.jainelibrary.org Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nArAca saMghayaNa kahevAya che. jenA zarIramAM markaTabaMdha ane tenA upara pATo majabUta vIMTelo hoya tenA jevI majabUtAI hoya, te bIjuM RSabhanArAya. RSabha eTale pATo, nArAca eTale markaTabaMdha. tathA je be hADakAMnI vacce markaTabaMdha hoya tenI upara pATo vIMTelo hoya ane tenA upara khIlI mArelI hoya tenA jevI majabUtAI je hADakAmAM hoya te vajaRSabha nArAca prathama saMghayaNa kahevAya che. (1) vajra = khIlI, RSabha = pATo, nArAca = markaTabaMdha A traNe vastuo hoya tevI hADakAMnI majabUtAI jyAM hoya tyAM prathama saMdhayaNa. (2) RSabhanArAca H khIlI vinA mAtra pATo ane markaTabaMdha be hoya ane tenA jevI majabUtAI je hADakAmAM hoya te bIjuM RSabhanArAca saMghayaNa. (3) nArAca : kevaLa phakta markaTabaMdhanA jevI majabUtAI hoya te trIjuM saMdhayaNa. (4) ardhanArAca : je be hADakAMmAMnuM eka hADakuM bIjA hADakAnI ArapAra vIMTaLAyeluM hoya ane bIjI bAju khulluM hoya evuM saMghayaNa te ardhanArAya. (5) kIlIkA : je be hADakAMnI vacce markaTabaMdha na hoya paraMtu phakta khIlI ja mArelI hoya - sAMDasInI jema te kIlIkA saMghayaNa. - (6) cheva saMghayaNa : jyAM be hADakAM mAtra aDIne ja rahelAM hoya bIjI koI paNa jAtanI majabUtAI na hoya te chaThThuM 'chevaTuM' athavA 'chedasRSTa' saMghayaNa kahevAya che. cheda cheDA, sRSTa aDelA che jyAM te chevaTTha. A pramANe saMghayaNa nAmakarma cha prakAranAM che (8) saMsthAna nAmakarma : saMsthAna eTale zarIranI racanA, zarIrano AkAra. tenA paNa 6 bhedo che. te bhedonAM nAmo tathA artho A pramANe che. (1) samacaturasra : cAre khUNA jenA sarakhA che. (1) jamaNA DhIMcaNathI 95 = = Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAbo khabho (2) DAbA DhIMcaNathI jamaNo khabho, (3) kapALathI paloDhIno madhya bhAga (4) be DhIMcaNa vacceno bhAga khUNAnuM aMtara jyAM sarakhuM hoya te. A cAre (2) nyagrodha parimaMDaLa : nyagrodha eTale vaDavRkSa. jema vaDalAnuM jhADa uparathI zobhAvALuM che ane nIcethI vaDavAIonA kAraNe zobhA vinAnuM che tevI rIte je zarIromAM nAbhinI uparano bhAga zobhAvALo ane nIceno bhAga zobhA vinAno che te bIjuM saMsthA. ahIM zobhA eTale pramANasara hoya te. (3) sAdi saMsthAna : bIjA saMsthAnathI viparIta, zAlmalI vRkSa jevuM. nAbhIthI nIcenA avayavo pramANasaranA hoya ane nAbhithI uparanA avayavo bInapramANasaranA hoya te sAdi. (4) vAmana saMsthAna : je zarIramAM hAtha, paga, mAthuM ane peTa A cAra avayavo ja pramANasaranA hoya bAkInA avayavo pramANa vinAnA hoya te cothuM vAmana saMsthAna. (5) kubja saMsthAna : je cothAthI viparIta, arthAt hAtha, paga, mAthuM ane peTa A cAra avayavo jenA pramANa vinAnA hoya ane bAkI avayavo pramANavALA hoya te kubja saMsthAna. (6) huMDakasaMsthAna sarve avayavo jenA pramANa vinAnA ja hoya te huMDaka-saMsthAna. A pramANe A zarIramAM cha jAtanAM saMsthAna prApta thAya te 6 jAtanAM saMsthAna nAmakarma. (9) varNa nAmakarma : je karmanA udayathI jIvane potAnA zarI2mAM kALo, nIlo, dhoLo, pILo ane lAla raMga cAmaDI Adino prApta thAya te varNa nAmakarma. tenA pAMca bheda che. kALA Adi varNonAM. nAma upa2thI ja (1) kRSNa (2) nIla (3) zveta (4) pIta ane (5) rakta. (10)gaMdha nAmakarma : je karmanA udayathI zarIramAM sugaMdha athavA durgaMdha prApta thAya te gaMdha nAmakarma. tenA be bhedo che. (1) surabhi (2) dubhi. 9 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11)rasa nAmakarmaH je karmanA udayathI zarIramAM mAMsAdi padArthono rasa-svAda prApta thAya te rasa nAmakarma. tenA paNa pAMca bhedo che. (1) tikta (2) kaTu (3) kaSAya (4) A (5) madhura. (12)sparza nAmakarma H zarIranI cAmaDIno sparza mulAyama Adi prApta thAya che. tenA ATha bhedo che. (1) guru, (2) laghu, (3) zIta, (4) uSNa, (5) snigdha, (6) rukSa, (7) mUdu, (8) karkaza vagere. (13)AnupUrvI nAmakarma H jIva eka bhava pUro karIne jyAre bIjA bhavamAM jato hoya tyAre potAnA utpattisthAna tarapha jIvane je vALe, vaLAMka Ape te gADe joDelAM baLadanI nAthanI jema AnupUrvI karma kahevAya che. tenA cAra bhedo che. devAnupUrvI, narakAnupUrvI, tiryaMcAnupUrvI, manuSyAnupUrvI. (14)vihAyogati nAmakarma vihAyo = AkAza, khullI jagyA, temAM paganI je cAla te vihAyogati. jemanA paganI cAla hAthI ane haMsanI jema mAnavaMtI, mobhAvALI hoya te zubhavihAyogati ane jemanA paganI cAla UMTa ane gadheDAnI jema azubha hoya te azubha vihAyogati ema be bheda che. A pramANe cauda piMDa prakRtionA arthapUrNa karyA. have pratyeka prakRtio 28 che. tenA artha samajAvAya che. te A pramANe (1) parAghAta nAmakarma H je karmanA udayathI mANasano evo prabhAva thAya ke sAmeno baLavAna mANasa ane virodhI mANasa paNa dabAI jAya te parAghAta nAmakarma. (2) uzvAsa nAmakarma H jIva sukhe sukhe zvAsa laI zake tevA zvAsanI labdhi te zvAsozvAsa. (3) Atapa nAmakarmaH je karmanA udayathI jIvanuM zarIra ThaMDuM hoya paraMtu prakAza garama hoya, jagatane garamI Ape te Atapa nAmakarma. A karmano udaya sUryanA vimAnamAM je ratno che. te ratnomAM je pRthvIkAyanA jIvo che, teone ja hoya che. bAkInA jIvone Atapa Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmakarma hotuM nathI. (4) udyota nAmakarma : je karmanA udayathI jIvanuM zarIra ThaMDuM hoya ane prakAza paNa jagatane ThaMDo Ape te udyota nAmakarma. A karmano udaya candra-graha-nakSatra ane tArAnA vimAnomAM je pRthvIkAya jIvo che, teone hoya che. (5) agurulaghu nAmakarmaH je karmanA udayathI jIvane potAnuM zarIra na bhAre lAge ane na halakuM lAge. zarIranuM vajana na lAge te agurulaghu nAmakarma. (6) tIrthakara nAmakarmaH je karmanA udayathI jIva traNe jagatane pUjanika bane, cotrIsa atizayanI samRddhivALo bane te tIrthaMkara nAmakarma. (7) nirmANa nAmakarma H je karmanA udayathI jIvanA zarIranA avayavo badhA potapotAnA sthAne barobara goThavAya te nirmANa nAmakarma. (8) upaghAta nAmakarma H je karmanA udayathI jIva potAnA ja zarIranA avayavothI pote duHkhI thAya, evI zarIramAM je vicitratA prApta thAya te upaghAta; jema ke rasoLI, khUMdha, Dabala dAMta, koDha, tala vagere. A ATha ekeka prakRtio hovAthI pratyeka pravRtio kahevAya che. have pachI je 20 prakRtio samajAvAya che temAM 10 zubha ane 10 azubha ema sAmasAme joDakArUpa hovAthI vIsa prakRtio sAthe ja samajAvavAmAM Ave che. 1-2 : trasa ane sthAvara : sukhaduHkhanA saMjogomAM IcchA pramANe harIpharI zake tene trasa kahevAya che. ane potAnI IcchA pramANe na hAla cAlI zake te sthAvara. 3-4 : bAdara ane sUkSma jIvanuM zarIra moTuM maLe je AMkhe joI zakAya te bAdara ane AvuM sUkSma zarIra maLe ke je AMkhe na joI zakAya te sUkSma kahevAya che. pa-6 : paryAptA ane aparyAptA : jIvane AhArAdi je cha patio che te pUrNa karI zake te paryAptA ane pUrNa na karI zake te aparyAptA kahevAya che. 98 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7-8 : pratyeka ane sAdhAraNa : je jIvavAra saune juduM juduM zarIra maLe te pratyeka nAmakarma ane anaMtA jIvo vacce eka ja zarIra maLe te sAdhAraNa. 9-10: sthira ane asthira : zarIramAM dAMta-hADakAM vigere avayavo sthira prApta thAya che. te sthira nAmakarma, ane jIbha, pAMpaNa vigere calita prApta thAya te asthira. 11-12 zubha ane azubha H zarIramAM nAbhithI uparanA avayavo svAbhAvika rIte ja zubha prApta thAya ke jeno sparza bIjAne AnaMdakArI bane te zubha ane nAbhithI nIcenA avayavo azubha prApta thAya che ke je paga AdinA sparzathI jIvane duHkha thAya che. te azubha nAmakarma. 13-14: saubhAgya ane daurbhAgya: ochuM kAma karavA chatAM jIva bIjAne vahAlo lAge te saubhAgya ane vadhu kAmakAja kare chatAM jIva bIjAne vahAlo na lAge te daurbhAgya nAmakarma kahevAya che. 15-16H Adeya ane anAdaya : ApaNuM boleluM vacana loko jaldI grahaNa kare te Adeya ane yuktipUrvakanuM boleluM hovA chatAM je vacana loko grAhya na kare te anAdeyanAma karma. 17-18 susvara ane duHsvara : prANIno svara koyala jevo madhura prApta thAya te susvara ane gadheDA-uTa jevo kharAba svara maLe te du:svaranAma 19-20 yaza ane ayazanAmakarma jIvanI cAre dizAmAM prasiddhi guNagAna thAya te yazanAmakarma ane jIva sAruM kAmakAja kare chatAM loko prazaMse nahIM. lokone game nahIM te ayazanAmakarma. A pramANe nAmakarmanI prakRtionA artha samajAvyA temAM nAmakarmanI 42-93-103-67 ema cAra jAtano AMka banAvavAmAM Ave che. 14 piMDaprakRtio + 8 pratyeka + 10 trasadazakazubha + 10 sthAvara dazaka azubha = 42. have 14 piMDa kRtionA pAchaLa samajAvyA mujaba peTAbhedo jo gaNavAmAM Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ave to gati 4 / jAti pa/zarIra pa/aMgopAMga 3/saMdhAtana pa/baMdhana pasaMdhayaNa 6/saMsthAna 6/varNa pa/gaMdha ra/rasa pa/sparza 8/AnupUrvI vihAyogati 2, ema kula 14 piMDaprakRtionA 65 bhedo thAya che. te 65 uttarabhedo + 8 pratyeka + 10 trasadazaka + 10 sthAvara dazaka = 93 prakRtio. keTalAka AcAryo pAMca baMdhanane badale paMdara baMdhana mAne che. tethI 10 prakRtiono AMka vadhAre thAya che. eTale 93 ne badale 103 gaNAya che. prazna : paMdara baMdhano kevI rIte thAya che? audArika zarIranI sAthe 4, vaikriya zarIranI sAthe 4, AhAraka zarIranI sAthe ja, tejasa zarIranI sAthe 2, ane kArmaNa zarIranI sAthe 1 ema kula 15 thAya che. (1) audArika audArika baMdhana (2) audArika tejasa baMdhana (3) audArika kArma baMdhana ane (4) audArika tejasa kArpaNa baMdhana (5) vaikriya vaikriya baMdhana (6) vaikriya tejasa baMdhana (7) vaikIya kAmaNa baMdhana ane (2) vaikriya tejasa kArpaNa baMdhana (9) AhAraka AhAraka baMdhana (10) AhAraka tejasa baMdhana (11) AhAraka kArpaNa baMdhana (12) AhAraka tejasa kArpaNa baMdhana (13) tejasa tejasa baMdhana (14) tejasa kAmaNa baMdhana ane (15) kArpaNa kArpaNa baMdhana. A pramANe je AcAryo 15 baMdhana svIkAre che. temanA mate piMDaprakRtionA bheda 6pane badale 75 thAya che. tethI 75 + 8 + 10 + 10 meLavatAM 103 bhedo thAya che. nAmakarmanA 67 bhedo A pramANe che. cauda piMDa prakRtinA je pAMca baMdhana gaNatAM 93 bhedo pUrve kahyA che. temAMthI pAMca baMdhana ane pAMca saMdhAtana zarIranA nAmavALA ja che. tathA zarIranI sAthe saMbaMdhavALA che. eTale zarIramAM ja gaNI levAnA che. tethI 10 judAM gaNavA nahIM. tathA varNa 5/gaMdha 2 | rasa 5 | sparza 8 ema je 20 bhedo kahyA che, tene badale varNa, gaMdha, rasa ane sparza ema cAra ja muLabheda gaNavA. tethI 16 bIjA paNa ochA karavA tethI 93 mAMthI 10 + 16 = 26 bhedo ochA karatA nAmakarmanA 67 bhedo thAya che. A nAmakarmamAM baMdhamAM 67 bhedo gaNAya che. udaya- udIraNAmAM paNa 67 100 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhedo gaNAya che. paraMtu sattAmAM 93/103 bhedo gaNAya che. A pramANe 67-93-103 ema traNa AMkano vyavahAra thAya che. 42nA AMkano vyavahAra thato nathI. paraMtu 42no AMka 67-93-103 e traNa AMka nIpajAvavA mATe banAvela che. nAmakarmanA sarva bhedonI saMkSepamAM rUparekhA A pramANe che. 4 gati 5 varNa 1 parAdhAta 5 jAti 2 gaMdha 2 uzvAsa 5 zarIra 3 Atapa 3 aMgopAMga 8 sparza 4 udyota 5 baMdhana 4 AnupUrvI 5 aguruladhu 5 saMdhAtana 2 vihAyogati 6 tIrthakara 6 saMdhayaNa --- 7 nirmANa 6 saMsthAnA 65 piMDaprakRti 8 upadhAta 5 rasa 1 trasa 2 bAdara 3 paryApta 4 pratyeka 5 sthira 6 zubha sthAvara sUkSma aparyApta sAdhAraNa asthira azubha 7 saubhAgya daurbhAgya 8 susvara dusvara 5 baMdhana 9 Adeya anAdeya pa saMghAtana 10 yaza * ayuza 16 varNAdi 10 nAmakarmanA upara mujaba 67 bhedomAMthI puNyatatvamAM 37 bhedo Ave che. ane pApa tattvamAM 34 bhedo Ave che. varNa, gaMdha, rasa ane sparza puNya ane pApa baMnemAM Ave che. eTale kula bhedo 67ne badale 37 + 34 = 101 10 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 bhedo thAya che. saraLa svabhAva ane saMsAranI Asakti ochI, ruddhinI tathA zarIranA sukha zailyapaNAnI ane khAvApIvAnI Asakti jene ochI hoya te jIva nAmakarmanI puNyatattvamAM AvatI 37 prakRtio bAMdhe che. ane vakrasvabhAvavALo jIva, khAvApIvA, paisA, ane zarIrAdinI ghaNI ja mamatAvALo jIva nAmakarmanI pApatattvamAM AvatI 34 prakRtio bAMdhe che. have nAmakarmanuM svarUpa pUrNa karIne gotra karma samajAvIzuM. (7) gotra karma : jIva je karmanA udayathI UccakulomAM ane nIca kulomAM janma dhAraNa kare te gotrakarma. tenA 2 bhedo che. (1) uccagotra ane (2) nIcagotra. UMcA prazaMsIya ane saMskArI kulomAM AtmAno je janma thAya te uccagotra. nIcA tuccha, bIna saMskArI kuLomAM AtmAno je janma thAya te nIca gotra, A gotra karma kuMbhAra jevuM che. jema kuMbhAra sAro ghaDo paNa banAve che ke je ghaTa kuMbhasthApanAdi zubha kAmamAM vaparAya che. tathA kharAba ghaTa paNa banAve che ke je ghaTa maMdirAdi bharavAmAM vaparAya che. tevI rIte gotrakarma paNa jIvane UMcA nIcA gharomAM laI jAya che, mATe gotrakarma kuMbhAra jevuM che. potAnI nindA ane paranI prazaMsA karanAro jIva, tathA guNone ja jonAro jIva, tathA abhimAnAdithI rahita jIva, ane jinezvarAdinI bhakti karanAro AtmA uccagotra karma bAMdhe che. ane tenAthI viparIta vartana karanAro jIva eTale ke potAnI prazaMsA ane bIjAnI nindA karanAro jIva, tathA bIjAnA doSo ja jonAro ane abhimAnAdithI bharelo AtmA nIcagotrakarma bAMdhe che. (8) aMtarAya karma : dAnAdi ApatAM AtmAne je rukAvaTa kare - vighnabhUta bane te aMtarAyakarma kahevAya che. tenA pAMca bhedo che. (1) dAnAntarAya (2) lAbhAntarAya (3) bhogAntarAya (4) upabhogAntarAya (5) vIryAntarAya. (1) ApaNI pAse saMpatti hoya, yogya pAtra levA mATe AvyAM hoya, dAnanuM phaLa ApaNe jANatA hoIe chatAM ApavAnuM mana ja na 102 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya te dAnAntarAya. (2) dAnezvarIne ghera levA jaIe, vinayathI mAgaNI karIe chatAM ApaNane prApta na thAya, ane prApta thAya to DhoLAI jAya, lUMTAI jAya te lAbhAntarArya. (3) eka vakhata bhogavAya evI je vastuo te bhoga jemake rAMdheluM anAja, phuTa te gharamAM hovA chatAM mAMdagI-apaco ajIrNa athavA tevA prakAranA rogAdinA kAraNe ApaNe khAI-pI na zakIe te bhogAntarAya. (4) vAraMvAra vaparAya evI je vastuo te upabhoga. jema ke kapaDAM, strI, alaMkAra Adi, te badhuM hovA chatAM zarIra evA rogothI gherAyeluM hoya ke te vastuono upabhoga na karI zakIe te upabhogAntarAya. (5) yuvAvasthAdi hovA chatAM AtmA zarIrathI durbaLa bane te vIryAntarAya karma. A aMtarAyakarma "bhaMDArI" jevuM che. maMtrI jevuM che. jema maMtrI mAlikane ADuMavaLuM samajAve ke jethI mAlikanI dAnAdi ApavAnI IcchA hovA chatAM ApI na zake tema antarAya karmanA udayathI jIva dAnAdi ApI zakato nathI. jinezvara paramAtmA, kevalI paramAtmA, sAdhusaMto, mahAtmA puruSo AdinI sevA-pUjana-bhaktino niSedha karanArA, ane hiMsA, jUTha-corI-maithana tathA pari graha Adi pApomAM ja Asakta rahenArA jIvo A aMtarAyakarma bAMdhe che ane jinezvara paramAtmA AdinI sevA-pUjA-bhakti karanArA jIvo tathA hiMsAdino niSedha karanArA jIvo A aMtarAyakarma toDe che. A pramANe AtmA ATha prakAranAM karmo bAMdhe che. AyuSyakarma bhavamAM eka ja vAra baMdhAya che. ane zeSa sAta karmo AtmA samaye samaye bAMdhe che. AyuSyakarma sAta guNaThANA sudhI ja baMdhAya che. mohanIyakarma navamA guNaThANA sudhI ja baMdhAya che. vedanIyakarma teramA guNaThANA sudhI baMdhAya che ane zeSa sarve karmo dasamA guNaThANA sudhI baMdhAya che. baMdha, udaya, udIraNA ane sattAmAM karmonI vivakSA saMkhyAmAM ochIvattI 103 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvAcAryoe vivakSI che. tenI samaja A pramANe che. > vizeSatA naMbara karmanuM nAma baMdhamAM udayamAM udIrANAmAM sattAmAM 2. jJAnAvaraNIyakarma 5 .5 5 2. darzanAvaraNIyakarma 9 9 3. vedanIyakarma 2 2 4. mohanIyakarma 28 yuddha AyuSyakarma $. nAmakarma 7. gotrakarma 8. aMtarAya karma kula saMkhyA 26 4 67 2 5 120 ? ra 28 4 03 2 5 122 5 2 ra 28 4 4 6793/103 2 5 122 ra 5 puNya X X 1 X 3 37 1 x 148 158 AThe karmo jIva jema azubha pariNAma Ave to bAMdhI zake che. tema sArA pariNAma Ave to toDI zake che. sarve karmo bhogavavAM ja paDe evo niyama nathI. nirjarA paNa thAya che, tethI ja jIva mokSe paNa jAya che. karmo pradezodayathI bhogavavA ja paDe che. paraMtu rasodayathI bhogavavAM ja paDe evo niyama nathI, tethI te karmane toDavA prayatna karavo ja joIe. pApa 5 9 1 26 42 1 34 1 5 82 A AThe karmonuM svarUpa sAmAnya rUparekhA mAtrathI samajAvyuM che. vizeSa varNana bIjAM pustako vakhate lakhIzuM. jaina darzanano anekAntavAda arthAt syAdvAda tIrthaMkara paramAtmAo jyAre jyAre kevaLajJAna pAmIne prathama dezanA Ape che. tyAre gaNadharabhagavaMtone 'upanneIvA, dhuveI vA, vigameIvA' evAM traNa pado samajAve che. teno artha e che ke A jagatanA tamAma padArtho utpanna thavAvALA che. nAza pAmavAvALA che. ane dhruva rahevAvALA che. utpanna thAya tathA vyaya thAya eTale anitya che. ane dhruva rahe che eTale nitya rahe che. arthAt sarve padArtho nityAnitya che. jema ke AtmA ekabhava pUrNa karIne bIjA bhavamAM utpanna thAya che. bIjo bhava pUrNa karIne trIjA bhavamAM jAya che. navA navA bhavonI apekSAe utpatti 104 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane vinAzavALo che. paraMtu dareka bhavomAM AtmA teno te ja rahe che. evI ja rIte eka bhavamAM paNa bAlya, yuvA ane vRddhAvasthAmAM avasthAthI badalAto che. ane puruSa paNe teno te ja che, mATe dhruva che. yuvAvasthAmAM vartato puruSa bAlyAvasthAnA caritrathI zaramAya che. ane bhAvinI vRddhAvasthAnA sukha mATe prayatnazIla che. eno artha e che ke traNe avasthAmAM AtmA dravya tenuM te che. dhruva che. jo bIjo ja AtmA banato hoya to zeno zaramAya? mATe dhruva paNa che. temaja yuvAvasthAmAM bAlyAvasthAnA kAryo nathI karato tethI badalAyo paNa che. tethI anitya paNa che. sonAnuM kaDuM bhagAvI kuMDala banAvyuM temAM kaDApaNAno vinAza, kuMDalapaNAnI utpatti ane sonApaNAnI baMne avasthAmAM dhruvatA paNa rahelI che. zAstramAM dRSTAMto Ave che ke eka bALaka sonAnA kaDAno arthI hato tethI sonAnA kaDAthI te ramato hato. tene kaDAthI 2mato joI bIjA bALake kuMDaLathI ramavAno kleza karyo. A baMne bALakanA pitA pAse bIjA sonAnI jogavAI na hatI. tethI pitA baMne bALakane laIne sonI pAse kaDu bhaMgAvI potAnA te ja sonAmAMthI bIjA bALakanA AtmAnI zAntine mATe kuMDala banAvavAno Adeza Ape che. sonI jema jema kaDuM bhAMgI kuMDala banAve che tema tema prathama bALaka raDe che. kAraNa ke te potAnA iSTa kaDA paryAyano nAza dekhe che. bIjo bALaka harSa pAme che kAraNa ke te potAnA iSTa kuMDala paryAyano utpAda dekhe che. pitA udAsIna madhyastha rahe che. kAraNa ke te to kaDA ane kuMDala ema banne paryAyomAM potAnA sonA dravyanI dhruvatA ja dekhe che. dUdhathI dahIM bane che. tyAre dUdhano vinAza thAya che. dahIno utpAda thAya che ane gorasa paNe te dravya dhruva rahe che. eTalA ja mATe 'Ajano divasa dUdha ja pIvuM' evo niyama jeNe lIdho hoya te AtmA dahI jamato nathI. ane Ajano divasa dahIM ja jamavuM. evA niyamavALo AtmA dUdha pIto nathI. tathA Ajano divasa 'agorasa ja levu' arthAta gAyanuM dUdha ane dUdhathI baneluM na levuM. evA niyamavALo dUdha, dahIM banne khAto nathI. tethI dUdhano nAza, dahIMno utpAda ane gorasanI ghruvatA rahelI che. A pramANe jagatanA sarve padArtho utpAda-vyaya ane dhruvatAvALA * che. ahIM keTalAka evI zaMkA kare che ke nitya ane anitya baMne zabdo 105 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraspara virodhI che. mATe eka sthAne virodhI evA nityAnitya baMne sAthe kevI rIte rahe ? jema aMdhakAra hoya tyAM prakAza na hoya ane prakAza hoya tyAM aMdhakAra na hoya te baMne paraspara virodhI hovAthI sAthe rahetA nathI. tevI rIte nitya-anitya vigere sAthe kema rahe? uttara : upara uparanI dRSTithI virodha lAge. paraMtu thoDIka sUkSmadRSTi calAvIe to virodha zamI jAya che. jema tame kahyuM ke prakAza ane aMdhakAra baMne virodhI hovAthI eka sAthe rahetA nathI. paraMtu A vAta sUkSma dRSTie vicArazo to jaNAze ke je koI eka prakAza che. te pote aMdhakAranI apekSAe prakAza che. ane bIjA adhika prakAzanI apekSAe aMdhakAra paNa che. jema bapore bAra vAge gharamAM paDato prakAza te rastAnA taDakAnI apekSAe aMdhakAra che. ane bhoMyarAnA aMdhakAranI apekSAe prakAza che. have kaho ke gharamAM paDato prakAza te prakAza kahevAya ke aMdhakAra kahevAya ke banne kahevAya? paMdara varSano eka putra daza varSavALA putranI apekSAe moTo che ane vIsa varSavALA putranI apekSAe nAno paNa che. eTale ke apekSAe nAno moTo banne che. virodhI dekhAtA banne bhAvo apekSAe sAthe ja rahe che. jainadarzananI A sUkSma dRSTine nahi samajanArA ane upara-uparathI zabdonA ja paraspara virodhane dekhIne keTalAka darzanazAstrIo jainadarzananI evI TIkA kare che ke jeno to eka ja mANasane bApa paNa kahe che ane beTo paNa kahe che. paraMtu je bApa hoya te bApa ja kahevAya beTo kevI rIte kahevAya ? evI ja rIte je mAtA che tene ja jaino patnI mAne che. je mAtA hoya te patnI kevI rIte kahevAya ? jaino AvA virodhIne mAnanArA che je vAta barAbara nathI. khoTI che. ityAdi loko bole che. paraMtu jarAka zAMtithI ane sUkSma dRSTithI jo tapAsavAmAM Ave to koIpaNa jAtano virodha Avato ja nathI. je mANasa ekano (potAnA putrano) pitA che. te ja mANasa bIjAno (potAnA pitAno) putra paNa che ja. arthAt eka ja mANasa putranI apekSAe pitA, ane pitAnI apekSAe putra che ja. emAM virodhanI vAta zI che ? arthAta virodha che ja nahIM. jenI apekSAe te mANasa pitA che tenI ja apekSAe putra che. ema je jaino mAne to virodha Ave. paraMtu jaino ema 106 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnatA nathI. anyanI apekSAe pitA ane anya apekSAe putra mAne che. tevI ja rIte je strI potAnA putranI apekSAe mAtA che. te ja strI potAnA patinI apekSAe patnI paNa che ja. emAM virodha jevuM zuM che? arthAt kaMI ja nathI. evI ja rIte eka putrI potAnA piyarapakSanI apekSAe putrI kahevAya che. te ja sAsariyApakSanI apekSAe putravadhU kahevAya che. mATe A jagatanA tamAma padArtho paraspara virodhI dekhAtA hovA chatAM be bhAvothI apekSAe avirodhipaNe bharelA che. AtmA jema nityA nitya che, tema zarIrAdithI bhinna bhinna paNa che. zarIranI sAthe AtmA pradeza pradeze vyApta che. tanmaya che. ekameka che mATe abhinna che tathA zarIra pudgala che. jaDa che ane AtmA cetana che. jJAnavAnuM che mATe bhinna paNa che ja. mATe mRtyu vakhate zarIra ahIM rahe che ane AtmA parabhavamAM jAya che. vaLI dareka AtmAo "sAmAnya vizeSAtmaka' che. AtmA paNe dareka AtmAo sarakhA che. ane deva-manuSya-tiryaMcAdi paNe vizeSa-vizeSa paNa che. tamAma manuSyo paNa manuSyapaNe samAna che. paraMtu strI-puruSa-napuMsakAdipaNe vizeSa paNa che ja. A rIte sarve dravyo pUrva-uttara paryAyonI apekSAe utpAda-vyayavALA eTale ke anitya che. ane dravyarUpe dhruva eTale ke nitya ja che. bhinnabhinna paNa che. sAmAnya vizeSa paNa che. asti ane nAstirUpa paNa che. potAnA rUpe asti che. ane bIjAnA rUpe nAsti che. jema mATIno ghaDo te ghaDApaNe asti che, paraMtu koDiyApaNe nAsti che. keTalAka darzanakAro vedAnta-nyAya-vaizeSika ane sAMkhya Adi) AtmAne ekAnta nitya ja mAne che. bhava badalAvA chatAM AtmA teno teja che ema kahe che. paraMtu A vAta barAbara nathI. jema bhava badalAya che tema AtmA paNa paryAyathI badalAya che. jo AtmA ekAnta nitya ja hoya to A AtmA manuSyanA bhavamAMthI siMhanA bhavamAM jAya tyAre dayALumAMthI hiMsaka kema banI jAya che ? bAlyAvasthAmAMthI yuvAvasthAmAM AvatAM avikArImAMthI vikArI kema banI jAya che ? mATe A AtmA dravyasvarUpe nitya hovA chatAM paryAyathI - 107 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cokkasa badalAto che, eTale ke anitya paNa che. A pramANe nityAnitya ja koI koI darzanakAro (bauddhadarzana vigere) AtmA Adi sarve padArtho kSaNika che. mAtra kSaNavartI ja che. anitya ja che ema mAne che. te paNa vAta barAbara nathI. je ekAnta kSaNika ja hoya to eka kSaNa pachI AtmA sarvathA nAza pAme che. navo ja AtmA Ave che evo artha thAya che. jo ema hoya to bAlyAvasthAnuM smaraNa yuvAvasthAmAM kema thAya? yuvAvasthAmAM vartato manuSya vRddhAvasthAmAM sukhI thavA mATe prayatnazIla kema bane ? A bhavamAM rahelo jIva bIjA bhavanA kalyANa mATe zA mATe prayatna kare ? gayA bhavomAM karelA karmone anusAra A bhavamAM jIva janmatAM ja duHkhI-sukhI kema thAya ? mATe AtmA Adi sarve padArtho paryAyathI kSaNavartI hovA chatAM paNa dravyathI cokkasa nitya ja che. arthAt te ja AtmA te che. che. A pramANe jagatanA tamAma padArtho nityAnitya, bhinnabhinna che. guNothI guNI dravya paNa bhinnabhinna che. baMne bhAvo hovAthI je kALe je upakAraka hoya tenI pradhAnatA karAya che. je upakAraka na hoya tenI gauNatA karAya che. jema ke AtmA karma bAMdhato hoya tyAre baMdhamAMthI aTakAvavA nitya vicAravo jarUrI che. ke he Atman ! tuM karmo bAMdhe che, paraMtu bhaviSyamAM bhavAntaromAM tAre ja bhogavavAnuM che. te nitya che. je baMdha kare che, te ja phaLa bhogave che, mATe baMdhathI virAma pAma. ane jyAre puNya-pApa karmono udaya cAlato hoya tyAre anitya vicAravo jarUrI che. jema ke puNyodaya hoya ke pApodaya hoya tyAre te Atman ! A duHkha-sukhano dazako kSaNika che. saMpatti-vipatti vinAzavaMta che. kAyama kadApi rahI nathI ane rahetI paNa nathI. mATe tuM harSazoka na kara, abhimAna mAyA na kara, nahi to bahu cIkaNA karmo baMdhAze ane tAre ja bhogavavA paDaze. ItyAdi. sArAMza ke sarve padArtho dravyathI nitya-sadAkALa sthira che. dhruva che paryAyathI anitya, kSaNabhaMgura, nAzavaMta, utpattivAna che. badalAtuM che. ema nitya anitya baMne hovAthI apekSAe ja bolavuM te yAdavAda kahevAya che. svAdu-apekSA 108 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane vAda eTale bolavuM. apekSAe ja bolavuM te syAdvAda. tenuM bIjuM nAma apekSAvAda che. trIjuM nAma anekAntavAda che. A vAta samajAvavA mATe jainazAstromAM cha AMdhaLA mANasonI apekSAe eka hAthInuM svarUpa samajAvatuM dRSTAnta prasiddha che. eka hAthIne cha AMdhaLA mANaso judA judA avayavothI pakaDe che. pachI paraspara vivAda kare che. kaho hAthI kevo che ? jenA hAthamAM sUMDha AvI che, te kahe che ke hAthI sAMbelA jevo che. jenA hAthamAM paga Ave che te kahe che ke hAthI thAMbhalA jevo che. jenA hAthamAM kAna AvyA che te kahe che ke hAthI supaDA jevo che. jenA hAthamAM pUMchaDuM AvyuM che te kahe che ke hAthI doraDA jevo che. ane jenA hAthamAM peTa AvyuM che te kahe che ke hAthI koThI jevo che. kaho ke A chamAMthI koNa sAco ane koNa jUTho ? ApaNe kahevuM ja paDaze ke hAthI chae puruSonA bolAyelA samucita svarUpavALo che paNa koI eka svarUpavALo nathI. tevI Ite jagatanA tamAma padArtho be bhAvathI bharelA che. eka bhAvavALA nathI mATe ja anekAntamaya che. te ja anekAntavAda-syAdvAda kahevAya che. Aja nityAnitya, bhinnAbhinna, sAmAnya vizeSa ane astinAsti Adi ubhayabhAvamaya svarUpa che. temAMthI ja vastunuM svarUpa vivakSAe sAta prakAranuM bolAya che. tene saptabhaMgI kahevAya che. jema ke (1) syAt nitya (2) yAt anitya (3) syAt avaktavya. (4) syAd nityAnitya (5) syAd nityAvaktavya (6) syAd anityAvakatavya (7) syAd nityAnityA vaktavya. ema kula sAta bhAMge jagatanuM svarUpa jANavA jevuM che. tevI ja rIte bhinnAbhinnamAM (1) syAd bhinna (2) syAd abhinna (3) syAd avaktavya. (4) syAd bhinnA bhinna (5) sAd bhinnAvaktavya (6) syAta abhinnAvaktavya ane (7) syAd bhinnAbhinna avaktavya ema sAta bhAMgA che. sAta bhAMge jagatanuM svarUpa che. mATe koIpaNa eka bhAMge ja svarUpa bolIne bIjA bhAMgAono apalApa karIe to te mithyAtva thAya che. syAdvAda eTale ke apekSAvAda, apekSAe ja bolavuM. tene ja anekAntavAda kahevAya che. te samajAvavA mATe jainadarzanamAM sAta nayo kahyA che. naya eTale dRSTi, naya eTale ke vivakSA, naya eTale apekSA jema ke ApaNI mAtAne 109 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNe mAtA kahIe tyAre samajavuM joIe ke A ApaNI apekSAe mAtA che. bAkI temanI mAtAnI apekSAe to e putrI paNa che. A pramANe apekSAe bolavuM te syAdvAda, apekSAvAda kahevAya che. sAta no A pramANe che (1) naigamanaya (2) saMgrahanaya (3) vyavahAranaya (4) jusUtranaya (5) zabdanaya (6) samabhirUDhanaya (7) evaMbhutanaya. te sAta nayo apekSAvAdane samajAvanArA che. jyAre je naya samajIzuM tyAre tenI vAta taddana sAcI ja lAgavAnI che. paraMtu tenI vAta apekSAe ja sAcI samajavI. ekAnta sAcI na samajavI. (1) naigamanayaH je dUra dUra kAraNane paNa kAryanuM kAraNa mAne, upacArane paNa svIkAre, Aropita svarUpane paNa svIkAre che. jema ke pazu ghAsa khAya to ja temAMthI dudha dahIM dvArA ghI bane che. mATe ghAsa e paraMparAe ghInuM kAraNa che. tethI ghAsamAM ghInI zakti mAnavI te naigamanaya. nayasArAdinA bhavomAM bhagavAna mahAvIra svAmInA AtmAne bhagavAna thavAnA che ema mAnavuM te naigamanaya. apunabaMdhakAvasthAmAM AvelA mandamithyAtvI jIvane dharmo samajavo te naigamanaya. dUra dUra kAraNamAM kAryazakti mApavI te naigamanaya. (2) saMgrahanayaH vastunuM je ekIkaraNa kare jema bane tema vizeSane gauNa karI sAmAnyane mukhya kare te saMgrahanaya. jema brAhmaNa-kSatriya, vaizya ane zUdra ema cAre prakAranA manuSyo "samAna' ja che. mAnava ja che. ema mAne deva-nArako, tiryaMca, manuSyAdi sarve jIvo sarve AtmAo samAna che. vyavahAranaya : vastunuM je pRthakkaraNa kare, jema bane tema vizeSane ja mukhya kare ane sAmAnyane gauNa kare te vyavahAranaya. saMgrahanayanI je vAta che tene bhede te vyavahAranaya. jema ke badhA mAnava sarakhA nathI. koI brAhmaNa che. koI kSatriya che. koI vaizya che. koI zUdra che. saMsArI sarve jIvo sarakhA ja che. evI saMgrahanayanI vAta barAbara nathI. koI nArakI che. koI tiryaMca che. koI manuSya che ane koI deva che. ityAdi. A naya bhUta, bhaviSya ane vartamAna 110 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNe kALane mAnya rAkhe che. je hAla rAjA nathI. paraMtu rAjAno putra che tene paNa bhAvimAM rAjA thavAno hovAthI rAjA kahevAya che. bhagavAna tIrthakara deva janme tyArathI ja bhAvimAM thavAnA hovAthI A naye tIrthakara kahevAya che. ghI bharavAnA uddezathI lavAyelA ghaDAne ghIno ghaDo kahevAya che. pahelA jemAM ghI bharyuM hoya, hAla khAlI hoya to paNa ghIno ghaDo ja kahevAya che. ema A naya trikALagrAhI che. (4) RjusUtranaya H A naya phakta vartamAna kALane ja mukhya kare che. je vastu je kALa jevI hoya te kALe tene tevI ja mAnavI. zeThanA chokarAne zeThano chokaro ja kahevAya zeTha na kahevAya. rAjAnA putrane rAjaputra ja kahevAya rAjA na kahevAya. bhagavAna mahAvIra svAmIne janmyA tyArathI tIrthakara na kahevAya, paraMtu jyAre kevaLajJAna pAme tyAre 42thI 72 varSamAM ja tIrthakara mAnavA te. (5) zabdanaya : zabdone mukhya karIne je artha kare che, liMga, vacana ane jAti pramANe je judA judA artho kare te jema ke strI puruSano bheda kare. ekavacana- bahuvacanano je bheda kare, eka hoya to eka ja kahe, bahu hoya to bahu ja kahe. samabhirUDhanayaH je eka ja vastu mATe vaparAtA paryAyavAcI zabdomAM paNa arthano bheda kare te samabhirUDhanaya. jema ke bhUpa, nRpa ane rAjA. A traNenA artha judA kare. je pRthvInuM ja pAlana kare te bhUpa. ane je manuSyonuM ja pAlana kare te nRpa ane je zarIrane zobhAve te rAjA. evI ja rIte tIrthaMkara paramAtmA-vItarAga zabdonA paNa arthano bheda kare te. (7) evaMbhUtanaya : je zabdano je vAcya artha thato hoya, tevA artha pramANe kriyAkAla hoya to ja artha grahaNa kare. kriyApariNata arthane je naya svIkAre che. jemake rAjAne rAjA tyAre ja kahevAya ke jyAre zarIre TApaTIpa karIne zobhAve tyAre. bhUpane bhUpa tyAre ja kahevAya ke jyAre laDAImAM UtarI pRthvInuM rakSaNa karato hoya. nRpane nRpa 111 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre ja kahevAya ke manuSyonuM rakSaNa karato hoya. tIrthaMkara prabhune tIrthaMkara tyAre ja kahevAya ke jyAre tIrthanI sthApanA karatA hoya ityAdi. A pramANe 7 nayo che. jo ke tenA paNa 700 pratibhedo che. A viSaya vadhAre sUkSma hovAthI dhIre dhIre samajAya tevo che. AgaLa bIjAM pustakomAM vaghAre samajAvIzuM. jainazAstramAM koI paNa kAryane karanArAM pAMca kAraNo batAvyAM che. kALa svabhAva-niyati (bhavitavyatA), prArabdha ane puruSArtha. A pAMce sAthe maLe to ja kArya siddhi thAya che. temane samavAyIkAraNa kahevAya che. pAMcenA samuccayathI ja kArya siddha thAya che. jema pAMca AMgaLIo bhegI maLe to ja loTo UMcakAya che. AvuM svarUpa hovA chatAM keTalAka ekAntavAdIo ekekane ja bahu pradhAna karIne bIjAno apalApa kare che. te mithyAdRSTi : ekAntavAdIo jANavA. (1) kALavAdI : ema kahe che ke A duniyAmAM tamAma kAryo kALA ja kare che. ThaMDI ziyALAmAM ja paDe garamI unALAmAM ja paDe, varasAda comAsAmAM ja Ave AMbAgaramImAM ja pAka mATe badhAM kAryo kALe ja thAya che. kALA ja sarvano kartA che. jagatamAM kALa jevuM bIjuM koI kartA kAraNa nathI ItyAdI. kALane ja pradhAna kahe che. tenI dRSTimAM kALa e ja kAraNa che ema tene lAge che. A kALano ekAntavAda che. (2) svabhAvavAdI : ema kahe che ke A duniyAmAM tamAma kAryo svabhAva ja kare. lIMbu khATAM ja hoya che. kAMTA aNIdAra ja hoya che. lIMbaDA svabhAve kaDavA ja hoya che. pazuo svabhAve ja zIMgaDA pUMchaDAvALA hoya che. sarpo svabhAve ja DaMkhIlA hoya che. siMha, vyAdhro svabhAve ja hiMsaka hoya che, mATe jagatanA tamAma kAryo svabhAva ja kare che. svabhAva e ja kartA che ityAdi. A paNa svabhAvano ekAttavAda che. (3) niyativAdI : bhavitavyatAne ja mukhya karanArAo ema kahe che ke je thavAnuM hoya te badhuM niyata ja hoya che. nakkI ja hoya che ane te temaja thAya che. vidhinA badhA lekha lakhAyelA ja hoya che. kramasara thavAvALA paryAyo 11 2 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goThavAyelA ja che. tene kramabaddha paryAya kahevAya che. jema thavAnuM hoya tema ja thAya che. tame lAkho upAya karo to paNa thavAnuM hoya te ja thAya che. jema ke rAmacaMdrajIne je samaye rAjagAdI maLavAnI hatI te ja samaye temane vanavAsa javAnuM banyuM. mATe bhAvimAM thavAvALuM badhuM niyata ja che. nakkI ja che. A paNa niyatino ekAntavAda che. (4) prArabdhavAdI : A paNa mata evo che ke prArabdha eTale karma-karma kare te ja thAya - ApaNA puNyakarma hoya to te karma sAruM karI Ape che ane pApakarma hoya to azubha karI Ape che. mATe karma ja zubhAzubha karanAra che. bhagavAna mahAvIra svAmI jevA AtmAne paNa karmanA udayathI ja kAnamAM khIlA naMkhAyA. khaMdhaka muninI jIvaMta chAla utArI. zreNika jevA mahArAjA kedamAM purAyA. pArzvanAthane medhamAlIno upadrava thayo. mATe karma ja badhuM karanAra che. A paNa prArabdhano ekAntavAda che. (5) puruSuthavAdI : ApaNe puruSArtha karIe to ja phaLa prApta thAya. mANasa nokarI dhaMdho kare to ja paisA maLe che. rasoI banAvIe to ja bhojana maLe che. kAmakAja karIe to ja phaLa prApta thAya che. kheDUta khetI kare to ja anAja pAke che. mATe puruSArtha karIe to ja phaLaprApti thAya che. sarva kAryo puruSArthathI ja thAya che. puruSArtha e ja mukhya kAraNa che. A paNa puruSArthano ekAntavAda che. upara samajAvelA badhA ekAntavAdo mithyA che. dareka potapotAnI vAta atizaya AgrahathI kahe che ane bIjAno apalApa kare che mATe barAbara nathI. paraMtu pAMceno yoga e ja vAstavika kArya karanAra che. ApaNe chadmastha chIe, kevaLajJAnI nathI. tyAM sudhI AtmakalyANa karavA mATe puruSArthane mukhya karavo. bIjA cArano apalApa na karavo. dhana kamAvAmAM, parivAranI sukhAkArImAM bhavitavyatA prArabdha ke kALane koI mukhya karatuM nathI. ane dharmamAM ja bhavitavyatA AgaLa karIne puruSArthane uDADe che te barAbara ucita nathI. gharamAM koI mAMduM hoya to dareka sagAMvahAlAM tenI davA karAvaze. DaoNkTaro lAvaze. davAkhAne laI jaze. DaoNkaTaro AzA choDI de to paNa davA apAvaze. eno artha e che ke bhavitavyatAthI, kALathI, karmathI je banavAnuM hoya te 113 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhale bane paraMtu ApaNe dardIne jivADavAno prayatna karavo joIe. kadAca A prayatnathI tenuM AyuSya bacavAnuM hoya to bacI paNa jAya. jo A rIte saMsArI kAryonI aMdara pAMcamAM puruSArtha ja pradhAna hoya to pachI gharmanAM kAryomAM puruSArthane pradhAna kema na karavo joIe? koIpaNa dhaMdhAmAM cArapAMca vAra niSphaLa gayA hoIe paisA khoyA hoya chatAM chaThThI vakhate paNa yathArtha lAIna dekhAya to kamAvA mATe puruSArtha ja karIe chIe to karmakSaya nimitte ane dharmaprApti mATe puruSArthane mukhya kema na karAya ? tethI cha stha AtmAoe dharmaprApti mATe puruSArtha ja mukhya karavo joIe. puruSArtha karavA chatAM phaLaprApti na thAya ane AtmAne aphasosa athavA ArtadhyAna thatuM hoya to tyAre bhavitavyatA ane prArabdhane mukhya karavA joIe. paraMtu kAryasiddhi mATe prathama to puruSArthane ja AgaLa karI pravRtti karavI joIe. ane pAMcenA samUhathI kAryasiddhi mAnavI joIe. A pramANe syAdvAda-anekAntavAda samajAvyo tathA kALa-svabhAva, niyati-prArabdha ane puruSArthanA samuccayathI kArya thAya che te samajAvyuM. jaina darzananA prAthamika keTalAka viSayono ApaNe A viSayomAM samajAvavA prayatna karyo che. viSayo ghaNA che. samajavA jevA che. paraMtu prAthamika thoDo pAribhASika zabdono paricaya tathA abhyAsa thAya to viSaya sukhakAraka rIte samajAya te mATe alpa prayatna karyo che. A alpa abhyAsarUpa prayatnathI sarve jIvo jJAnAbhyAsa karIne AtmakalyANa karanAra bane. e ja abhilASA sAthe..... 114 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ::::: :: :. | kaThina zabdonA gujarAtI artho :: 0 pAnA naM. 5 : maulika zraddhA bIjabhUta anAdikALano H mULabhUta, pAyAsvarUpa : vizvAsa, prIti - ruci : kAraNasvarUpa bIjarUpe. : jenI Adi ja nathI. zarUAta vinAno A dharma che. 0 pAnA naM. 6 : vaherAvatA aMzarUpa niruktArtha : kahetA, samajAvatA, laherAvatA. : bhAgarUpa, peTAbhedarUpa, vibhAgarUpe. : zabdanA akSarothI goThavelo artha, upajAvelo artha. : vyAkaraNanA niyamone anusAre dhAtu-pratyayathI banelo artha. : aMdaranA duzmano, AtmAnA duzmano - rAga, dveSa, moha. vyutpatti artha aMtaraMga zatruo 0 pAnA naM. 7 : ghAtI karmo : AtmAnA guNono nAza karanArAM karmo, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, moha, aMtarAya 0 pAnA naM. 8 : azarIrI niraMjana sAkAra nirAkAra aparipUrNa paripUrNa ? zarIra vinAnA, zuddha AtmA. H rAgadveSa vinAnA, vItarAga. : zarIravALA, sazarIrI, dehasahita. : deha vinAnA, zarIra vagaranA, dehAtIta. : adhUrA ane pUrNatA vinAnA : pUrNa dazAne pAmelA. : gRNAti hitamu je ziSyone hita samajAve te guru kahevAya che.... guru 115 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : pudgalonI banelI je jaDa vastuo te. 0 pAnA naM. 9H paugalika 0 pAnA naM. 11 : zAzvata sukha rAja H kAyama rahevAvALuM je sukha. : A pAribhASika zabda che, asaMkhyAtA yojanA eTale eka rAja. : dAnavo, rAkSaso. : judA-judA, bhinna-bhinna. asuro svataMtra 0 pAnA naM. 12 : eka kSetravartI sahajasiddha : eka ja jagyAe sAthe sAthe rahenArA. : potAnI meLe ApoApa banelA, koInA banAvelA nahIM. 0 pAnA naM. 13H apUrva : pahelAM koI divasa na AvelA evA adbhuta guNo. H pUjavA lAyaka, pUjavA yogya. : sUryanA prakAza jevo tejano paMja. : vyAbAdha eTale pIDA, pIDA vinAnuM. pUjanIya bhAmaMDaLa 0 pAnA naM. 14: avyAbAdha 0 pAnA naM. 15 : gaNadhara dvAdazAMgI 0 pAnA naM. 16 : kalpitaguru sthAnakavAsI tyAgarUpa svIkArarUpa 0 pAnA naM. 17 : : gacchanA nAyaka, bhagavantanA prathama ziSyo. : gaNadharoe racelA prathama bAra zAstro. : manathI mAnelA guru, Aropita guru. : potAnA sthAnamAM rahIne dharmakriyA karanArA. : choDI devArUpa, tajavArUpa. .: AdaravA svarUpa, grahaNa karavA svarUpa. 116 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vilakSaNatA bhautika : judAI, bhinnatApaNuM, alagatA. : paulika, sAMsArika sukho ApanArAM rUpo tarapha. AtmAnA svarUpa taraphanI dRSTi. aMtaradRSTi 0 pAnA naM. 18 : sahajAnaMdI bhUmizayana 0 pAnA naM. 19 : kAmavikAra : svAbhAvika AnaMdavALo : pRthvI upara sUvuM te. : zarIramAM bhoganI vAsanA utpanna thAya tevI rIte. : zarIramAM vAsanA utpanna kare tevA padArtho. : phAyadAkAraka, lAbha karanAra. : akkalanI hoMziyArI, buddhinI caturAI. : sImA vinAnA, niraMkuza. : samatA bhAvavALI mudrAvALA. : sAthe rahevApaNAnI sobata. mAdaka padArtho hitAvaha 0 pAnA naM. 20 : buddhicAturya amaryAdita samabhAvamudrA sahiyArI sobata 0 pAnA naM. 21 : vidheyAtmaka AraMbha - samAraMbha yatkiMcit aNagAra 0 pAnA naM. 22 : niHsaMdeha samiti gupti : svIkAra karavArUpa, AdaravA svarUpa. : je kAryomAM jIvonI hiMsA thAya te. : thoDA, alpa. : sAdhu, muni. : zaMkA vinAnI. : sArA kAmamAM pravRtti karavI. ': azubha kAmomAMthI mana - vacana - kAyAne rokavI nivRtti karavI : aTakavuM, rokAI javuM. 117 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnA naM. 23: nirdoSa sva-para-kalyANakArI gaveSaNA AdAna-pradAna mAThA vicAro jayaNApUrvaka pAnA naM. 24: nirjIva ArAdhya sana oLakhANa guruvaMdanIya adhyAtmI yogI sAdhakadazA yatidharmo kSamA pradhAnadharma aparAdho kSamAzramaNa pAnA naM. 25 : Atmazuddhi lakSya hariyALI khUMdI hoya ajugatuM : doSa vinAnAM. H potAnA ane paranA kalyANane karanArI. : tapAsa karavI. : levuM mUkavuM. H kharAba vicAro. : upayogapUrvaka. : jIva vinAnI, jaDa. : ArAdhavA yogya. : bhagavAnanI AjJA - dharma - caturvidha zrIsaMgha. : paricaya. : dharma samajAvanArA guru vaMdanayogya che. karanArA, saMsAra : AtmaciMtana vairAgyavALA. * AtmAne mokSa prApta thAya tevI dazAmAM rahenAro. : AtmAne mokSadazA prApta thAya tevI dazAmAM rahenArA. sAdhune pALavAnA dharmo. : : mAphI ApavI. : mukhya dharma che. : bIjAnI bhUlo, kSatio. : kSamAnI mukhyatAvALA sAdhu. uparanA : AtmAnI nirmaLatA, AtmAnI cokhkhAI. : dhyAna, darakAra. : lIlI lIlI vanaspati cAMpI hoya. : ayogya, aghaTita. 118 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDADavAmAM pAnA naM. 26: svataMtra jIvana lUMTI levAya parAyA jIvanane karmabaMdhamAM abhakSya anaMtakAya kapaDuM zuddhi karavA mATe prAyazcitta karavA mATe zalya rahita mAyAzaya mithyAtvazalya niyANAzalya azubha akalyANa kAusagga samasta ceSTA pAnA naM. 27: AtmaciMtana-manana lIna pUrvakRta karmo : lagADavAmAM. : potAnI icchA pramANe jIvana jIvavuM te. * chInavI levAya, paDAvI levAya, laI levuM te. H pArakA jIvanane, bIjAnA jIvanane. : karmo bAMdhavAmAM (to jarU2 nyAya che ja.) H na khAvA yogya, khAvAne ayogya. : anaMtA jIvo jemAM che te anaMtakAya jema ke baTAkA vagere. H vastra. : nirmaLatA karavA mATe, cokhkhAI karavA mATe. H karelI bhUlano pastAvo karavA mATe. H kapaTa rahita, mAyA vinAno. : kapaTa karavuM te, haiyAmAM juduM hoya ane hoThe juduM bolavuM te. * sAcA deva - guru - dharma na mAnavA. e UlaTAne mAnavA te. : je kaMI .dharma jIvanamAM karyo hoya tenA phaLamAM saMsAranAM sukhonI mAgaNI karavI te. : sArAM nahi te. mAThAM karmo. H kharAba karanArAM, azubha - ahita karanArAM. : kAyAnI tamAma ceSTAono tyAga. : tamAma pravRttio. tamAma ceSTAo. : AtmAnA svarUpanuM ciMtana-manana karavuM te. AtmAnA svarUpamAM lIna banI javuM te. - : tanmaya banavuM - otaprota banavuM te. : pUrve karelAM karmo. 119 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAna svAdhyAyAdi parama upAya ekadama sthira ' pratijJA AgAra : sthiratA - ekAgratA - lInatA. : AtmAsaMbaMdhI jJAna meLavavuM, bhaNavuM. : UMcAmAM UMco upAya. : atyanta sthira thavuM te. niyama, bAdhA. : chUTachATa, niyama letI vakhate rakhAtI chUTachATa te. 1. AgAra maha. AgAra bhAvinA AvanArA Akasmika sUthama aMgonuM : nAnA AgAra. te ja sthAnamAM UbhA rahIne sevAnI chUTa. : moTA AgAra. eka sthAnathI bIjA sthAne javA chatAM kAusagna bhAge nahi te. : bhaviSyakALamAM AvavAvALA. : akasmAtu, aNadhAryA, na kalpalA. : jhINA-jhINA, nAnA-nAnA avayavonuM. : najara. : eka sthAnathI bIjA sthAne javuM paDe te. sthAnAnsara 0 pAnA naM. 28 : ArtadhyAna raudradhyAna amApa kALa sudhI Asanna upakArI vartamAna covIzI ? manane pIDA thAya tevA vicAro. : bhayaMkara hiMsA - jUThAdinA vicAro. : jenuM koIpaNa mApa nathI, teTalA samaya sudhI. : najIkanA ja upakArI, chellA upakArI. * : hAlanI covIzI. RSabhadevathI mahAvIra svAmI sudhI. : logassa - covIsa bhagavAnanI stuti. : varSe varSe karAtuM pratikramaNa. cauvIsatyo saMvaccharI pratikramaNa 0 pAnA naM. 29 : comAsI pratikramaNa pakhI pratikramaNa : cAra cAra mAse karAtuM pratikramaNa. : paMdara-paMdara divase karAtuM pratikramaNa. 120 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusvapnAdi nivAraNa : kharAba svapno AvyAM hoya tene dUra karavA mATe. duHkhalayAdinimitte anabhyAsI sulabhatA khAtara Adeza lenAra ucita nathI 0 pAnA naM. 30 : jaMbUDhIpanA : saMsArika duHkhonA nAza mATe. : abhyAsa vinAnA, bALajIvonI. H saraLatA mATe. : sUtra bolavA mATenI rajA lenAra. : yogya nathI. bharatakSetramAM trIjA-cothA ArAmAM I: A nAmano eka dvIpa che, jenI pharato lavaNasamudra Avelo che. hAla ApaNe jemAM rahIe chIe te. : jaMbudvIpamAM AveluM eka kSetra che. : jema satyayuga - dvAparayuga - tretAyuga - ane kaLIyuga. ema kALanA bhedo che. tema A paNa cha kALanA bhedo che. tene cha ArA kahevAya che. temAM trIjA ane cotho. : dharmanI sthApanA, caturvidha saMghanI sthApanA. : caDato kALa, jemAM buddhi-AyuSya vadhatAM jAya zAsananI sthApanA utsarpiNI avasarpiNI sAmya dharmanI glAni yuktiyukta dharmAnuSThAno paropakAra karavAnI 0 pAnA naM. 31 : upArjana karanArA yukti : paDato kALa, jemAM buddhi-AyuSya vagere ghaTatAM jAya te. ': samAnapaNuM - tulanA - samAnatA. : dharmanI ochAza, dharmanI kSati. : dalIlothI bhareluM - dalIlapUrNa. : dhArmika kriyAo. : bIjAnuM bhaluM karavAnI manovRttio. : meLavanArA, prApta karanArA. : dalIla - tarka - saMkalanA. 121 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucca graho nakSatrAdi dharmAbhimukha mahAsvapno kilyANaka aTTApaTTA upasargo H maMgaLa - zani vagere grahomAM ucca koTinA graho. : svAti - maghA - vagere nakSatromAM UMcAmAM UMcA nakSatro. : dharmane sanmukha, gharma tarapha. : moTAM svapno. : kalyANa karanAra, hita karanAra, uddhAra karanAra. : kAvAdAvA - chaLa - prapaMca. : koI pazu - pakSI - mANasa athavA deva taraphathI duHkho Ave te. : kudaratI rIte - sahajapaNe duHkho Ave te. ? saghaLuM jANanArA - pUrNajJAnI. : ghaDapaNa : kacaro - karmarUpI kacaro. pariSaho sarvajJa jarA mela 0 pAnA naM. 3ra : uttama samAdhi samyaktva samAdhimaraNa mahAdurlabha samyagdarzana samyajJAna sAmAyika iSTavastu aniSTa vastu samatola manovRtti : UMcAmAM UMco samabhAva, samatAbhAva. : sAcA deva -- guru - gharma uparanI zraddhA. : samatAvALuM maraNa : atizaya kaThina, ghaNuM agharuM. : sAcI zraddhA. : sAcI samajaNa : samatAbhAva. : managamatI cIja : aNagamatI cIja : managamatI ane aNagamatI vastu maLavA chatAM paNa mananI vRtti sarakhI rAkhe te. : dhaMdhA-rojagAra - gharanAM kAmo : gharanAM kAmomAMthI paravArIne - chUTA thaIne. ? tyAga karavo, choDI devuM; na vAparavuM te. vyavasAyAdi nivRtta thaIne paccakhANa 12 2 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H tajI dauM chuM, choDI dau chuM. ': avazya karavAlAyaka, nitya karavAlAyaka. : sUkSma rIte. vosirAvuM chuM " Avazyaka garbhita rIte pAnA naM. 33 : sAmAyikAvazyaka cauvIsatyo vaMdanAvazyaka pratikramaNAvazyaka paccakhANa sAvadyabhAvo pajusaNa : samabhAvamAM rahevuM te, paheluM Avazyaka. : covIsa bhagavAnanI stuti karavI te, bIjuM Avazyaka. : guru Adi vaDIlone namaskAra karavA te, trIjuM Avazyaka. ': karelAM pApothI pAchA haThavuM te cothuM Avazyaka. : pApa vyApArono tyAga karavo te chaThThuM Avazyaka. : pApavALAM kAmo. : zrAvaNa vada 12thI bhAdaravA suda 4 sudhInA divaso. : jJAna ArAdhavA mATeno divasa. kArataka suda pAMcama. : mauna ArAdhavA mATeno divasa. mAgasara suda agiyArasa. : rAmacaMdrajInA janmano divasa. caitra suda noma. : kRSNa bhagavAnanA janmano divasa. zrAvaNa vada AThama : zaMkara bhagavAnanA janmano divasa. mahA vada jJAnapaMcamI mauna ekAdazI rAmanavamI janmASTamI mahAzivarAtri caudaza. gaLathUthIthI AryakuLa dIrghadRSTivALA virAdhanAthI paDilehaNAnI : : janmathI ja, nAnapaNathI ja, bacapaNathI. : saMskAravALuM kuLa. : lAMbI najaravALA, vizALa dRSTivALA. : pApathI. jovA-tapAsavAnI. 123 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinItabhAvadarzaka samAlocanA pAnA naM. 35 : sumadhura praznottarI sadAcAra yathAzakti acitta sacitta vijAtIya vAyunA gharSaNathI pAnA naM. 36 : jJAnavAn anAdikALa anaMtakALa darzanakAro pAnA naM. 16 : uparokta dehavyApI pAnA naM. 37 : saMkoca vistAra jJAnaprApti indriyo sthAvara gamanAgamana iMdhana : vinayavALA bhAvane batAvanAra. H vicAraNA. : mIThA lAge tevA prazno ane tevA uttaro. : sArA AcAro. H potAnI zaktine anusAre. : nirjIva, jIva vinAnuM. : : sajIva, jIvavALuM . judI judI jAtanA vAyunA athaDAvAthI. : jJAnavALo, samajaNavALo, cetanAvALo. : jeno prAraMbha nathI, Adi nathI, zarUAta nathI evo AtmA. : jeno aMta nathI, cheDo nathI. apAra. * siddhAntakAro - bIjA dharmanA netAo. : : upara kahelI vAto. zarIra mAtramAM ja rahevAvALo. : TUMkAvuM. saMkSepa thavo te. : pahoLA thavuM, vistRta thayuM. : jJAna maLavuM, AvaData maLavI, samajaNa AvavI. : jenAthI jJAna prApti thAya te. zarIranA amuka avayavo. : sthira rahe te, je game tevA du:khI-sukhI saMjogomAM hAle-cAle nahi te. H jatAM - AvatAM - cAlavAnI kriyA karatAM. : baLataNa, lAkaDAM chANAM - gaeNsa - kerosIna 124 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikasendriya vigere. : ochI indriyovALA. pUrI pAMca indriyo jene nathI te. : ochAM aMgavALA, zarIranAM pUrAM aMgo jemane nathI te. vikalAMga 0 pAnA naM. 38 : parimitapaNuM pratyeka sAdhAraNa nigoda kaMdamULa : mApasara, pramANasara. : eka zarIramAM ekeka jIva hoya te. : eka zarIramAM anaMta jIvo hoya te. : eTale anaMtakAya. anaMta jIvonuM eka zarIra. : eTale paNa anaMtakAya, anaMta jIvonuM eka zarIra. : AMkhe na dekhAya tevuM, atizaya bArIka. : AMkhe dekhI zakAya tevuM, sthUla - moTuM. sUkSma bAdara 0 pAnA naM. 39 : nizcita sajAga anumodana parabhavamAM dorAvAkSetra : citA vinAnA. koI paNa jAtanA Tenzana vinAnA-nA : jAgrata, samaju, hoMziyAra. : prazaMsA karavI. vakhANavuM. sAruM che ema mAnavuM. : AvatA bhavamAM. AgaLa AvanArA bhavamAM. : Icano paNa nAnAmAM nAno bhAga, sUtaranA eka TukaDA jeTalo bhAga. 0 pAnA naM. 4o : audArika zarIra tejasa zarIra |H manuSya tiryaMconuM je zarIra; mAMsa-hADakAM AdinuM baneluM je zarIra. : tejanuM baneluM zarIra, khAdhelA AhArane pacAvanAruM zarIra. : karmonuM baneluM zarIra. kArmaNa zarIra 125 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryAsi dharmAstikAya adharmAstikAya AkAzAstikAya kALa pudgalAstikAya arUpI adRzya siddhazilA pAnA naM. 41 : sahAyaka lokamAM vyApta gatisahAyaka sthitisahAyaka avagAhasahAyaka anaMtA samasta lokamAM skaMdha nirvibhAjya : zakti; AhAra levAnI zakti, lIdhelA AhArane pacAvavAnI zakti. : A nAmanuM eka dravya che, je cAlavAmAM sahAya kare che. : A nAmanuM eka dravya che; je UbhA rahevAmAM sahAya kare che. : A nAmanuM eka dravya che, je jagyA ApavAmAM sahAyaka che. : A nAmanuM paNa eka dravya che. vakhata - avasara TAima. : A nAmanuM eka dravya che, je saMsAranAM bhogasukhomAM sahAya kare che. : jemAM varNa gaMdha rasa - sparza na hoya te rUpAdi - vinAnuM. : AMkhe na dekhAya tevuM. : siddhone rahevA mATenI je jagyA - te siddhazilA. : madadagAra, sahAya ApanAra. : AkhA lokamAM bharelAM che. lokamAM koI jagyA khAlI nathI. : gatimAM madada karanAra, cAlavAmAM sahAya karanAra. : UbhA rahevAmAM sahAya karanAra, : jagyA ApavAmAM madada karanAra. * jeno pAra nathI te. apAra. : AkhA lokamAM, saMpUrNa lokamAM. : AkhI vastu. pUrNa vastu. : jenA be bhAga na thaI zake te, be TukaDA jenA na thAya te. 126 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramANu vargaNA pAnA naM. 42 : mahAvideha tejolezyA zItalezyA bAdara, pariNAmI rAjalokamAM pAnA naM. 43 : nizcayathI vyavahArathI vartanAsvarUpa vyavahArakALa nirvibhAjyakALa AvalikA muhUrta ahorAta yuga palyopama pAnA naM. 44 : koDAkoDI sAgaropama utsarpiNI H parama evo aNu aNu te. : pudgalonAM jaththA. atyanta nAnAmAM nAno je : e nAmanuM eka kSetra che. jaMbudvIpanI barobara madhyamAM AveluM che. : AganuM baneluM zarIra, tejamaya zarIra. * ThaMDuM zarIra, pANImaya baneluM zarIra. * sthUla - moTuM dekhAya te, AMkhe dekhI zakAya te. : asaMkhyAtA yojanano eka rAja thAya che. : vAstavika, tAttvika rIte, sAcI rIte. : aupacArika rIte, kalpanAthI. : vartavuM - hovuM - thavuM vidyamAnapaNuM. : aupacArikakALa, atAttvikakALa, kalpanAkRta kALa. : jenA be bhAga na thaI zake tevuM avibhAjyakALa. : kALano eka aMza, nAno kALa. : 48 miniTa, be ghaDI, 1 divasanA 15 muhUrta. : rAtri-divasa. : pAMca varSane yuga kahevAya che. H palpa eTale kUvo - kUvAnI upamAvALo kALa te palyopama. : eka kroDane eka kroDa vaDe guNIe ane je AMka Ave te. : sAgaranI upamAvALo je kALa te. : caDato kALa, divase divase buddhi AyuSya zarIra vadhe te. 127 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasarpiNI kALacakra pUrva : paDato kALa, divase divase buddhi AyuSya zarIra ghaTe te kALa. : utsarpiNI ane avasarpiNI ema baMne maLIne je kALa thAya te. : coryAsI lAkhane coryAsI lAkha vaDe guNatAM je Ave te. : nAnAmAM nAno bhava - 256 AvalikA barAbara bhulakabhava : upacArakALa, vyavahArakALa athavA Aropita kALa. zuddhakabhava upacaritakALa 0 pAnA naM. 45 : zokAtura saMsArIbhAvo alipta jalakamala : zokathI bharelo, zokamAM DUbelo. : saMsAranAM sukho, sagapaNo - saMbaMdho vigerethI : anAsakta, spRhA vinAno temAM na DUbelo : pANImAM raheluM kamaLa jema adhdhara hoya che tema. : mohanA kSayathI thayelA guNo - vinaya, viveka vigere. : pUrve karelAM karmo, jUnAM karmo. bhAvapuNya pUrvakRta 0 pAnA naM. 46 : bhAvapApa : mohanA udayathI AvelA durguNo - krodha - mAna - mAyA vigere. : sevA-dharma sevavo te. : dharmamAM tatpara, otaprota, dharmathI raMgAyelo. upAsanA dharmaparAyaNa 0 pAnA naM. 47 dvAro avrata : : daravAjAo - karma AvavA mATenA rastAo. : vrata nahIM te, pApa nahIM karavAnAM koI, paccakhkhANa nahIM te. : AtmAmAM jenAthI karmo Ave te : jenAthI saMsAra vadhe, janmamaraNanI paraMparA vadhe. Azrava kaSAya 128 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaMtAnubaMdhI . : anaMta saMsAra vadhAre tevo tIvra kaSAya te. 0 pAnA naM. 48 : * zubha : sAro yoga, uttama yoga, dharmakAryanI pravRtti. . azubha : kharAba yoga, khoTo yoga, pApakAryanI pravRtti. 0 pAnA naM. 22 AraMbha : pApo karavAnI icchAo karI pApakAryo karavAM samAraMbha sva - paranI pathya tathya : pApakAryo karavAnI taiyArIo karavI te. : potAnA jIvanI ane bIjA jIvanI rakSA thAya. : hitakAraka, phAyadAkAraka. : sAcuM, vAstavika : upakAra karanAra, AtmAnuM hita karanAra. ': koIpaNa doSa na lAge evo sAdhu je AhAra lAve te. : jIvo vinAnI je bhUmi. * upakArI zuddhagocarI jIvarahita 0 pAnA naM. 49: spRhA Asakti pramANikatA nItimattA 0 pAnA naM. 50 : sthiracitte dehAdhyAsa azuciothI : jhaMkhanA, vAsanA. H mamatA - mArApaNuM : saccAI, pramANikapaNuM : nItivALApaNuM - nyAyasaMpannatApaNuM. : ekAgra manathI dharmakAryamAM mana parovIne. : zarIra uparanI mamatA ochI karavI te. : apavitra vastuothI maLa-mUtra vigere apavitrathI bhareluM. : koIpaNa jAtano tyAga paccakhANa nahIM karavAthI. : samaye samaye, dara samaye. avratAdi pratisamaye 129 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAnA naM. 51 : * doSita abhakSya akalpya udvega pAnA naM. 52 H laghudIkSA vaMDIdIkSA sAdhaka pAnA naM. 53 upazamazreNI kSapakazreNI nirjarA bAhyatapa pAnA naM. 54 : atyaMtara tapa aNasaNa jalAdi sukhazelIyA pAnA naM. 55 zaikSaka tapasvI plAna pAnA naM. 56 : pAMcabAhya : doSavALo, doSathI bharelo AhAra. H khAvAne ayogya, na khAvA yogya. H na kalpavA yogya, na ka2e tevuM pANI pIvuM nahIM.. H kaMTALo, tiraskAra, aNagamo. : nAnI dIkSA cha mahinAnA kALa pUratI dIkSA : moTI dIkSA - dIkSA le tyArathI mare tyAM sudhInI ja dIkSA : ArAdhaka bane, dharmanI ArAdhanAmAM lIna bane. - : mohanIya karmane dabAvatAM dabAvatAM upara caDhe te. : mohanIya karmane khapAvatAM khapAvatAM upara caDhe te. : jUnAM bAMdhelAM karmono kSaya thAya te. : zarIrane tapAve, bahArathI dekhAya evo tapa te. : aMdarano tapa, AtmAne tapAve te. H AhArano bilakula tyAga karavo te. : pANI vigere. H ezaArAmI, zarIrane sukha Upaje tema rahevuM. : navAdIkSita thayelA. : tapazcaryAvALA. : rogI - mAMdA - dardI. : bahArathI dekhAtI pAMca indriyo te. 130 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurugamatA rUpI dravyonuM saMzIpaMcendriya manogata bhAvo sthitibaMdha jaghanya utkRSTa pAnA naM. 57 tIvra - maMdatA anaMtAnaMta adRzya saMkramaNa udhartanA apavartanA udIraNA upazamanA nivRtti nikAcanA pAnA naM. 58 : niraMjana nirAkAra nirvANagAmI lokAgra : guruonI paraMparAthI AveluM. guru pAse thayeluM. H varNa . gaMdha rasa - sparzavALA dravyonuM. : manavALA je paMcendriya jIvo, vicAraka zaktivALA. : mananA bhAvo, mananA vicAro. : bAMdheluM karma AtmA sAthe keTalo TAIma raheze a. : ochAmAM ochuM. * vadhAremAM vadhAre. : tIvra : vadhumAM vadhu. maMdatA H ochAmAM ochuM. : anaMtathI paNa ghaNAM anaMta. 0:0 na dekhAya tevAM, najarathI na dekhI zakAya te. eka karmane bIjA karmamAM palaTAvavuM te. nAnA kALavALA karmane moTA kALavALuM karavuM. moTA kALavALA karmane nAnA kALavALuM karavuM. * je karma moDuM udayamAM AvavAnuM hoya te vaheluM : : * lAvavuM. : bAMdhelAM karmo udayamAM na Ave tevAM dabAvI devAM. * bAMdhelAM karmomAM thoDoka pheraphAra karI zakAya, vadhu nahIM te. : bAMdhelAM karmomAM bilakula pheraphAra na karI zakAya te. H rAga vinAnA, : zarIra vinAnA. : mokSe janArA. : lokanA uparanA cheDe. 131 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niSkara vihAra parabhAvadazAno tyAga svabhAvadazAnI prApti paudgalika sukha tRpti paravazatA aMtaradRSTi sArthaka pAnA naM. 59 sAMvyavahArika asAMvyavahArika samalevalamAM AnupUrvI ghanIbhUta AdianaMta anAdianaMta anuyAyInuM duSTonuM damana pAnA naM. 60H AkAzagAmI kSapaka zreNI : saMDAsa-bAtharUma javuM te. : eka gAmathI bIje gAma javuM. H pudgalonI mamatA, mUrchAdino tyAga : AtmAnA zuddha svarUpanI prApti. : saMsArika bhogasukho : saMtoSa. : parAdhInatA - parataMtratA. : aMdaranI dRSTi. : saphaLa. : eka vakhata paNa nigodamAMthI je bahAra AvyA che te. * je eka paNa vakhata nigodamAMthI bahAra nathI AvyA te. : samAna lAInamAM sarakhesarakhI dizAmAM. : A eka karma che jenAthI parabhavamAM jato jIva kATakhUNe vaLIne potAnA utpattisthAna tarapha jAya che. : ghana banelo. polANa vinAno banelo. : jenI Adi hoya paraMtu aMta na hoya te. : jenI Adi paNa na hoya ane aMta paNa na hoya te. : potAnA sevakonuM, bhaktonuM : halakA mANaso kharAba mANaso, tenuM damana karavuM, dabAvavuM. - : AkAzamArge UDavuM te. : mohanIya karmone nAza karatAM karatAM upara caDavuM te. 132 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H pUrve bAMdhelAM karmono udaya. : AtmAnA guNono nAza kare tevA karmo. pUrvabaddha karmodaya ghAtI karmonI 0 pAnA naM. 61 sAmAnya kevalI tIrtha : je tIrthaMkara prabhu na thAya ane emane ema gautama svAmInI jema kevaLajJAna pAme te sAmAnya kevalI. : jenAthI saMsAra tarAya te. caturvidha zrIsaMdha te tIrtha. : gharamAM rahelA zrAvaka - zrAvikAnA vezamAM je kevaLajJAna pAme. : jainathI bIjA dharmanA sAdhuo - bAvA jati jogI vigere. gRhastha liMga kevalI jainetara sAdhu 0 pAnA naM. 62 : mRtAvasthA AcchAdita guNasthAnaka 0 pAnA naM. 63 : mithyAdRSTi : marelI avasthA - maDaduM. : DhAMkeluM, karmothI avarAyeluM. : vadhatI vadhatI guNonI prApti, guNono vadhAro. dharmasaMjJA indriyasukha : avaLI dRSTi-kudeva, kuguru ane kudharma uparanI zraddhA. : dharma pratyenI prIti, dharma taraphanI ruci. : zarIramAM rahelI pAMca indriyonAM managamatAM sukho. : AdaravA jevAM, svIkAravA jevAM. upAdeya 0 pAnA naM. 29 karaNa samyakatva : adhyavasAya-vicAra; mAnasika pariNAma. : sudeva, suguru ane sudharma uparanI atyanta ruci-prIti. : khAsa mahenata vinA saheje Avelo pariNAma. yathApravRttakaraNa 133 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtta vaheNathI karacalIo nadIgoladholanyAya sthiti pAnA naM. 64: pAriNAmika karmakRta yoga yogyatA utsAhapUrva granthibheda anivRttikaraNa pAnA naM. 65: aMtarakaraNa upazama samyaktva avirata samyadRSTi kSayopazama pAnA naM. 66: anaMtAnubaMdhI vamana vamatA : pravartelo - Avelo. : pANInAM mojAMthI . : khUNA, UMcA-nIcA bhAgo. * parvata pAse vahetI nadImAM paththara jema saheja goLa thAya, lIso thAya tevI rIte AtmAne je pariNAma Ave te. : karmono nakkI karelo kALa : svAbhAvika, karmathI karAyelo nahIM - sahaja hoya te. : karmo vaDe karAyelo. : saMyoga - joDANa. - H pAtratA, lAyakAta. : koI divasa na Avelo evo suMdara AtmAno vakhata samaya. adhyavasAya. : rAgadveSanI banelI gAMThane bhedavI-toDavI, cUravI. : je caDatA ja pariNAma, pAchA pharavAnuM jemAM nathI te. : : AMtaruM karavuM - mithyAtvano gepa karavo, ADo karavo te. mohanIya karmane dabAvavAthI je samyaktva Ave te. H samyaktva pAme paraMtu saMsArika sukho je na choDI zake te. : mohanIya karmane tIvramAMthI maMda karIne para rUpe udayamAM lAvavuM te. 134 : anaMtA saMsArane vadhAre evo tIvra kaSAya te. : UlaTI, okavuM. : samyaktva choDatAM, tyajatAM. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana samaka apratyAkhyAnIya dezavirati dezaviratigrahaNa niraparAdhIne H samyakatvane rokanArAM karyo. anaMtAnubaMdhI samyakatva moha, mizra moha. ane mithyAtva mohanIya ema 7 karmo te. : bIjA naMbarano kaSAya - je kaSAyothI paccakhANa, na Ave te. : alpatyAga, thoDuM nAnuM vrata levuM te. : alpa cAritrane dhAraNa karanAra - zrAvaka-zrAvikA. : jeNe ApaNo aparAdha nathI karyo tevA bInagunegArane : pUrvadizA, pazcimadizA, isTa - vesTa - northa - sAutha - vigere. ': ekavAra bhogavAya te. : vAraMvAra bhogavAya te. pUrvAdi * bhoga upabhoga 0 pAnA naM. 68 : anarthakArI sAvadyayogamAM bhUmizayana ekalAhArI sacittano tyAga paDilehaNa 0 pAnA naM. 69: devavaMdana paDiyA : nakAmAM - binajarUrI - nAhaka - nirarthaka : pApavALAM kAmo - pApothI bharelAM kAmo. : pRthvI upara UMghavuM. : eka vakhata ja khAvuM. : jIvavALI vastuono tyAga. : sAphasUphI. vastra-pAtra-bhUmi barAbara tapAsavI jaghanyathI utkRSTathI dezonapUrva koDavarSa : paramAtmAne vaMdana karavuM te. : eka jAtano tyAga - gRhasthapaNAmAM vadhAremAM vadhAre tyAga. : ochAmAM ochuM : vadhumAM vadhu H coryAsI lAkhane coryAsI lAkhe guNatAM je AMka Ave te pUrva evAM 1 kroDa pUrvamAM kaMIka ochuM. : asi = chedavAnAM sAdhana. masi = lakhavAnA sAdhana ane kRSi = khetInAM sAdhano. asi-masi ane kRSi jyAM vaparAya te karmabhUmi temAM janmelA . manuSyo te karmabhUmija. 135 karmabhUminA manuSyonuM Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mohavaza sAvadhAnAvasthA parAvartana aNuvrata mahAvrato aparAdhI niraparAdhI svastrI parastrI 0 pAnA naM. 70 : cha jIvanIkAyonI rakSA : rAga-dveSa-kaSAya vagerene paravaza, AdhIna. : jAgrata avasthA, sajAga sthiti. : pharI pharIthI pAmavuM te. : nAnAM vrato. : moTA vrato. : gunegAra. binagunegAra, gunA vinAno. : potAnI strI : pArakAnI strI. virati avirati deza viratidhara sarva viratidhara : pRthvIkAya vagere 6 prakAranA jIvonI rakSA. : tyAga karavo, tyajI devuM te. : na tyajavuM, tyAga na karavo te. : aNuvratane dhAraNa karanAra zrAvaka-zrAvikA. : mahAvratane karanAra sAdhu-sAdhvIjI-mahAsatIjI vagere. : upara caDavAnAM guNaThANAM, upazama athavA kSapaka nAmanI zreNI. : atyaMta suMdara - vadhAre suMdara. zreNImAM ja suMdaratama 0 pAnA naM. 71 : sthitighAta : karmonI bAMdhelI sthiti - kALano ghAta karavo rasaghAta guNazreNI guNasaMkrama apUrva sthitibaMdha ': karmonA rasano ghAta karavo - nAza karavo. : karmone toDavA jaldI jaldI asaMkhyAta guNAkAre goThavavAM te. : azubha karmone asaMkhyAta guNAkAre zubhakarmomAM nAkhavAM te. : pahelAM kadApi na bAMdhyuM hoya tevuM alpakarma bAMdhavuM te. : zarUAtanI sthiti. : alpa karmovALApaNuM. 136 prAthamika bhUmikA laghukarmIpaNuM Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakRtio sUkasaMparAya ArohaNa karato upazamazreNI devalokamAM bhavakSaye 0 pAnA naM. 72 : kALakSaye : karmanA bhedo - prakAro. * : jhINo lobha - bArIka kaSAya. : caDato, UMce Avato. : mohane dabAvI dabAvI caDavuM te. : devonA bhavomAM. : AyuSya pUrNa thavAthI marI jAya te. ardhapugala parAvarta rasodaya : agyAramA guNaThANAno kALa - samaya pUro thavAthI nIce UtaravuM paDe te. : anaMta utsarpiNI - avasarpiNInuM 1 pudgala parAvartana thAya che. tevuM aDadhuM pudgala parAvartana kALa, samyaktva pachI bAkI rahe che. : je karma jevuM bAMdhyuM hoya tevuM udayamAM Ave te rasoiya. : je karma jevuM bAMdhyuM hoya temAM pheraphAra karI maMda karI azubhane zubhamAM nAkhIne zubharUpe je bhogavavuM te. : mohanIya karma bilakula jemAM dabAI gayuM che... evI avasthA che. pradezodaya upazAntAvasthA 0 pAnA naM. 73 : parakaSAyarUpe vedana kSapakazreNI : bIjA kaSAyarUpe vedavuM, bhogavavuM. : mohanIya karmano nAza karatAM karatAM upara caDavuM sthitighAtAdi pAMca kAryo : sthitighAta vagere pAMca kAryo - sthitighAta - rasaghAta - guNazreNI - guNasaMkrama - apUrva sthitibaMdha ema pAMca kAryo. laghukarmIjIva : ochAM karmavALo jIva. sUmasaMparAya : jhINo lobha jene bAkI che te. 0 pAnA naM. 74 ghAtI karmono : AtmAnA guNono nAza karanAra ja ghAtakarmo. gAmAnugAma : eka gAmathI bIje gAma vihAra karanArA prabhu. 137 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : baLAtkAre karmono jaldI nAza karavo te. : rIta, paddhati : kamADa jevo AkAra. : ravaiyA jevo AkAra. : cauda rAjalokamAM saMpUrNapaNe vyApta. : lAkaDA jevo AkAra. : zarIramAM ja phakta vyApta rahelo. : Azcarya karanAra. : kAmakAja. samughAta prakriyA 0 pAnA naM. 75 : kapATa manthAna sarvalokavyApI daMDamAMthI zarIrastha camatkArika kAryavAhI 0 pAnA naM. 76 : yoganirodha bAdara manoyoga dhanIbhUta zukalalezyA ayogI anAzravapaNuM sarvasaMvarabhAva zaileSIkaraNa dehatyAga samazreNI : yogone rokavA. * manamAM thatA cUlavicAro. : polANa vinAnuM - nakkara. : uttama vicAro - sArAM pariNAmo. : yoga vinAnA : AtmAmAM bilakula karmo na Ave te. : AvatAM karmonuM sarvathA rokAI javuM te. : meruparvata jevuM sthira thavuM te. : zarIranI ceSTAno tyAga. ? sIdhI lAInasara gati, vAMkA vaLyA vinAnI gati. 0 pAnA naM. 77 : vihuyarayamalA Atmahita saMsArAbhinandI ahitakAraka mArgopadezaka iSTaviSayonI : raja ane mela jemaNe dhoI nAkhyA che te. : potAnA kalyANanI bhAvanA. : saMsArane vakhANanAra. : akalyANa karanAra. : mArga samajAvanAra. : managamatA viSayonI. 138 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : aNagamatA viSayonI. aniSTaviSayonI 0 pAnA naM. 78 : pastAvo Antarika dhanavAnuM bhAtti mithyAtvAdi sAmAnyathI vizeSathI jJAnAvaraNIya 0 pAnA naM. 79 : AlaMbane rUpI dravyonuM saMjJI paMcendriya : pazcAttApa - aMdara hRdayamAM duHkha thavuM te. : AtmAnA aMdaranA zatruo - haiyAmAM rahelA zatruo. rAgAdi. : dhanavALo puruSa. : brama. : mithyAtva vigere karmabaMdhanA ja hetuo. : saMkSepamAM. ': vistArathI. : jJAnane DhAMke tevuM karma. manogatabhAvonuM lokAlokanuM be ja jJAna : AdhAre, sahArAthI. : varNa-gaMdha-rasa-sparzavALuM pudgaladravya. : manavALA jIvo. ciMtana-mananI zaktivALA jIvo. : manamAM vicArelA bhAvo - ciMtana karAyelA bhAvo. : loka ane aloka ema banne AkAzanuM. * phakta mati ane zrata ema be ja jJAna jIvane hoya che. : sAcuM-yathArtha samyakatva jene thayuM che tevA jIvo te. : je jIvone samyakatva thayuM nathI. kudeva - kuguru - kudharmamAM phasAyA che te. : padArthonuM svarUpa be prakAranuM che : sAmAnya - vizeSa. : bhogavavuM - bAMdheluM karma bhogavavuM te. : guNone aMze aMze nAza kare. samyagudRSTi mithyAdRSTi dharma udaya dezaghAtI 139 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAvAryaguNa kadAcit yatkiMcita pAnA naM. 81 : mukhyatve nirbhaya pAnA naM. 82 : palaTAyA kSamAzIla svabhAva viparIta vartana dArU hitAhitano pAnA naM. 83 : zaMkA kAMkSA heya vivekahIna tatpuruSa samAsa pariharavAnuM pAnA naM. 84 : kaSAya mohanIya nokaSAya mohanIya jalanI rekhA pAnA naM. 85 : retInI rekhA saMvaccharI pratikramaNa mATInI rekhA parvatanI rekhA : potAne DhAMkavA lAyaka guNa. H kyAreka, koIka vakhata, koI divasa. : kaMIka, thoDuM. H khAsa karIne, ghaNuM karIne. : bhaya vinA, bIka vinA. : badalAyA kare che, pheraphAra thayA kare che. : gunegAronI mAphI Ape evo svabhAva. : UlaTuM vartana, UMdhI cAla, moTI rItabhAt. : madirA. kalyANa ane akalyANano. : : viveka vinAno : bhagavaMtanAM vacanomAM prazno karavA te. : anya dharmonI icchAo karavI te. : tajavA lAyaka : : choDI devAnuM, tyajI devAnuM. A eka vyAkaraNamAM samAsa Ave che. : krodhAdi cAra kaSAyo. : hAsyAdi kaSAyo, je krodhAdine vadhAre. : pANInI rekhA (pANImAM paDelI cirADa). : nadInI sUkI retImAM karela lAino. : varSe eka vAra karAtuM pratikramaNa, paryuSaNanA chellA divase karAtuM pratikramaNa. : taLAvanI sukAyelI mATImAM paDelI rekhA-cirADo. : pahADanA paththaramAM paDelI cirADo. 140 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paththarano sthaMbha ? paththarano thAMbhalo. A thAMbhalo jema na vaLe tema. : vAMkApaNuM tIvramAyA : vadhAre gADha mAyA te. 0 pAnA naM. 86 vikatA 0 pAnA naM. 87H prayatnazIla thavuM uttejaka udIpaka sahAyaka kAmarAga chAtI phATa raDavuM 0 pAnA naM. 88: UlaTI dezanA : mahenatavALA banavuM. ghaNI mahenata karavI. : kaSAyone uttejita karanAra, vadhAranAra, preraNA karanAra : kaSAyone cakacakita karanAra, vadhAranAra. : kaSAyone madada karanAra - sahAya karanAra. : saMsAranA bhogo bhogavavAno je rAga. : chAtI kUTIne raDavuM. bhakSaNa karavAthI yathArtha niyata mudata 0 pAnA naM. 89 : mUchavALo : UMdhI dezanA. bhagavAnanI vANIthI viruddha samajAvavuM. : khAI javAthI. : sAcesAcuM. : nakkI karelI mudata. zobhAspada dedIpyamAna rAga cetanavaMtA ArAdhaka ja 0 pAnA naM. 90 : ArAdhanAmAM : mamatAvALo. : UMDuM; peTamAM hoya kaMI ane bole kaMI : zobhe tevuM. : tejasvI. : sneha, prema. : jAgrata - sajAga. : gharmakriyA karato ja rahe che. : gharmakriyA karatAM karatAM. 141 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezavirati sarvavirati jAtimada kulamada piMDamA sadA ArAdhake apavartanIya anapavartanIya pAnA naM. 91 : bhavadhAraNIyatA sopakramI nimittovALuM nirupakramI tadbhavamokSagAmI pAnA naM. 92 : piMDaprakRti pratyekaprakRti pAnA naM. 93 : zarIra bhUcara khecara dRzya adRzya H alpatyAga, aMzathI tyAga. : pUrNatyAga. : abhimAna, jAtinuM mAna. H kuLanuM abhimAna. : UMcA prakAranI eka jAtanI dharmakriyA. : haMmezAM dharmakriyA karanAra. : bAMdheluM AyuSya tUTI jAya te. : bAMdheluM AyuSya na tUTe, pUrepUruM bhogavAya te. : potAnA bhavamAM jIvane dhArI rAkhe, pakaDI rAkhe te. H upakrama eTale nimitta, maratI vakhate agni Adi nimitte maLe. : agni-pANI-parvata vagere maraNanAM nimitto bane te. : maratI vakhate nimitto na maLe te, sahaja mRtyu thAya te. : te ja bhave jIva mokSe jAya te. * ghaNI-ghaNI prakRtio (karmanA bhedo) sAthe hoya te. : ekeka prakRti, piMDa nahi, be-cAra prakRtio bhegI nahIM. : : je nAza pAme te, nAzavaMta hoya te zarIra. : bhUmi upara cAle te. : AkAzamAM cAle te. : jovAlAyaka. na jovAlAyaka, na dekhAya te. 142 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavapratyAyika guNapratyayika labdhipratyayika : bhavanA nimitte maLanAruM. : guNanA nimitte maLanAruM, guNothI pragaTa thanAruM. : guNo meLavavAthI maLelI je labdhi, tenAthI maLanAruM. : cauda pUrve bhaNelA muni. : zaMkA ? caturvidha saMgha svarUpa je tIrtha, tene karanArA. pUrvadhara saMdeha tIrthakarAdi 0 pAnA naM. 94 avayavo daMtAlI vaja RSabhanArAca : zarIranAM aMgo; hAtha - paga - peTa - mAthuM vagere. : dAMtAvALuM anAja bheguM karavAnuM eka sAdhana. : vaja eTale khIlI, RSabha eTale pATo ane nArAca eTale markaTabaMgha-mAMkaDAnI jema vaLagavuM, A traNe jyAM hoya tyAM paheluM saMghayaNa. : mAMkaDAnuM bacyuM jema enI mAne vaLage tema hADakAnuM joDANa. markaTabaMdha 0 pAnA naM. 96 : pramANasaranA binapramANasaranA kRSNa : mApasaranA. : mApa vinAnA. H kALo kalara, bleka kalara. : pILo kalara, yalo kalara. : lAla kalara - reDa kalara : sugaMdha : durgadha. rakta surabhigaMdha durabhi 0 pAnA naM. 97 : tikta kaH kaSAya : tIkhuM. : kaDavuM. : tUruM-phikyuM. : khATuM. 143 Azla Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhura guru * mIThuM. : bhAre vajanadAra. : halakuM. laghu zIta : ThaMDuM. uSNa nigdha mRdu karkaza baLadanI nAthanI jema AnupUrvI : garama. : cIkaNuM. : lUkhuM. : komaLa. : khaDabacaDuM. : baLadanA mukhamAM naMkhAyelI dorI. : eka jAtanuM karma che. je jIvane parabhavamAM jatAM vAMkA vALe che. 0 pAnA naM. 98 : atizaya samRddhivALo : sAmAnya mANasamAM na hoya tevuM svarUpa : duniyAnA sAmAnya mAnavImAM na ghaTe tevI saMpattivALA. 0 pAnA naM. 99 : saubhAgya daurbhAgya yuktipUrvakanuM grAhya trasadazaka sthAvaradazaka 0 pAnA naM. 100 : mULabheda : lokone vahAlo lAge che. : lokone vahAlo na lAge te. : dalIlothI bhareluM. : grahaNa karavAlAyaka. : trasa vigere dazapravRttio. : sthAvara vigere 10 prakRtio : karmonA mukhya mukhyabhedo - jJAnAvaraNIya - darzanAvaraNIya vigere. : TUMkANamAM. 0 pAnA naM. 100 : saMkSepamAM 0 pAnA naM. 102 svabhAva saraLa saMsAranI Asakti ': mAyA kapaTa vinAno svabhAva. : saMsAra uparanI bahu ja prIti. 144 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhazailyapaNAnI vakra svabhAvavALo uccakulomAM nIcakulomAM prasanIya saMskArI gharomAM kAvaTa vighnabhUta saMpatti pAtra pAnA naM. 103 : dAnezvarI yuvAvasthAdi durbaLa baMdha udaya udIraNA sattA ochI-vattI pAnA naM. 104 : pUrvAcAryoe vivakSI pAnA naM. 49 : sAmAnya rUparekhA upanneIvA vyaya pAnA naM. 105 : prayatnazIla : sukhazelIyApaNuM zarIrane ghaNuM ja sAcavavAnI bhAvanA. : vAMkA svabhAvovALo. : UMcA gharomAM - saMskArI gharomAM : halakA gharomAM, H vakhANavA lAyaka. : guNiyala gharomAM. * aTakAyata. : muzkelIsvarUpa. : dhana-dolata. : yogya vyakti. : chUTe hAthe dAna ApanAra. juvAna avasthA vigere. : : zarIre thAkelo. : samaye samaye jIva karmo bAMdhe te. : pUrve bAMdhelAM karmo jIva bhogave te. : bhAvimAM udayamAM AvanArAM karmone baLAtkAre vahelAM udayamAM lAvavAM te. : bAMdhelAM karmo AtmA pAse hovAM te. : ochI-vadhAre. : pUrvanA AcAryoe : vivakSA karI che - kahI che. : upa2 - uparathI sArI rIte samajAvyuM. - : badhA padArtho dhruva che. nitya che. sthira che. : vinAza. 0:0 ghaNA prayatno kare che. 145 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kuMDaLa : sthira - nitya. : hAthamAM paheravAno alaMkAra. : kAnamAM paheravAno alaMkAra. : dAkhalo. : sagavaDatA : managamato sonAno kaDu evo je ghATa-AkAra. : managamato sonAno kuMDaLa evo je ghATa-AkAra. : taTastha. : gAyanA dUdhamAMthI banelI cIjo. : gAyanA dUdhamAMthI je na banyuM hoya te. dRSTAnta jogavAI ISTa kaDAparyAyano ISTa kuMDalaparyAyano udAsIna . gorasa agorasa 0 pAnA naM. 106 zamI jAya sUthamadRSTi darzanazAstrIo sUthamadRSTithI 0 pAnA naM. 107 : putravadhU nityAnitya bhinnabhinna tanmaya sAmAnyavizeSAtmaka dravyo pUrva-uttara paryAyonI asti : zAnta thaI jAya. : jhINI dUSTi, tAttvika dRSTi. : gharmAcAryo, bIjA dharmanA sUtrakAro. : jhINI jhINI dRSTithI : chokarAnI vahu. : nitya ane anitya. : bhinna ane abhinna. : ekAgra, otaprota. : sAmAnya dharma ane vizeSa dharmavALo. : padArtho. : AgaLa-pAchaLa rUpAntaro : hovApaNuM. : nahIM hovApaNuM. : vAsanA - vikAro na thAya te. H vikArovALuM - vAsanAvALuM nAsti avikArImAMthI vikArI 0 pAnA naM. 108: kSaNavartI upakAraka : phakta eka kSaNa rahenAra : upakAra karanAra. 146 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : mukhyatA.. nayo pradhAnatA bhavAntaromAM : eka bhavathI bIjA bhavomAM. kSaNika : nAzavaMta cIkaNAM : bhAre karmo. syAdvAd : apekSAe bolavuM te. 0 pAnA naM. 1090 samucita : sAthe saravALo saptabhaMgI : sAta bhAMgA, bolavAnA sAta prakAra. apalApa * * : uDADI mUkavuM te. mithyAtva : khoTI dRSTi mAtA : janma ApanArI janetA. 0 pAnA naM. 110H : dRSTi - apekSA upacAra : AropaNa karavuM - vyavahAra karavo. apunarbandhAvasthA : pharI pharI utkRSTa sthitivALAM karmo na baMdhAya tevI avasthA maMdamithyAtvI : AchuM-pAtaLuM mithyAtva. pRthakkaraNa : juduM pADavuM - alaga karavuM 0 pAnA naM. 111 : liMga : AkAra - strIliMga puliMga - napuMsakaliMga vacana : ekavacana - dvivacana ane bahuvacana tIrthakara : tIrthanI sthApanA karanArA jinezvara prabhuo. paramAtmA : parama evo AtmA, UMcAmAM UMco AtmA. vItarAga * : jemanA rAgAdi cAlyA gayA che tevA: vAcyaartha -: je je zabdonA je je artho thatA hoya te. kiyA pariNatArtha -: je zabdano jevo artha thato hoya tevI tevI kriyA thatI hoya to ja te zabdano prayoga karavo. 0 pAnA naM. 112 : pratibhedo ' : bhedonA paNa bhedo. 147 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prArabdha samuccaya apalApa pAnA naM. 113 : kramabaddha paryAya chadmastha pAnA naM. 114 : dharmaprApti aphasosa . ArtadhyAna kAryasiddhi pAribhASika zabdo paricaya abhyAsa sukhakAraka jJAnAbhyAsa H nasIba. : pAMce kAraNo sAthe. H uDAvI mUkavuM, na gaNakAravuM te. : anukrame AvanArA paryAyo. : kevaLajJAna vinAnA jIvo. 10 H dharmano lAbha thAya te. : pastAvo. : saMyoga-viyoganI ciMtA. : kArya thavuM te. : jaina zAsanamAM vaparAtA zabdo : jANakArI. : adhyayana. : sukhadAyI. : jJAna bhaNIne jJAnI bane te eTale ke jJAnano abhyAsa. 148 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ veen by 166666651561571 kAMTALI keDI he bhavyAtmA ! A sa'sAramAM gulAkha che, teA kAMTA che smita che te azru paNa che, harSI che teA zAka paNu che. are sa`sAra ja kAMTALI keDI che, temAM tAre cAlavuM che, te jUtAnuM rakSaNa joize. tema kAMTALA saMsAramAM jIvana gALavuM che, te dharmanuM rakSaNa joIze ja. nahi te tArA AtmAmAM paDeluM amRta sarAvara sukAI jaze. ane pelI kAMTALI vADamAM tAre ekAkI cAlavuM paDaze. mATe jyAM Atmasukha che tyAM joIza te tane keDI prApta thaze. eka addabhuta tattva nija zuddha AtmAnuM smaraNa karavuM te mukti bIja che. saMsArasamudramAM A AtmAnuM smaraNu agAdhajaLamAM taravAnI nAva che. duHkharUpa bhavATavIthI bahAra nIkaLavA mATe bhemiyA che. karmAMnA maLane bALanAra agni che. vikalparUpI dhULane uDAvI denAra vAyu che. ajJAnarUpI rAganuM auSadha che. jJAna tapa ne rahevAnuM ananya ghara che. AtmA ane paramAtmAnuM vismaraNa te bhAvamaraNa che. je dehanA maraNa karatAM vadhu du:khadAyI che. *9 rary.org