Page Text
________________
કરાય છે. એટલા માટે તેનું “સ્થાપનાસૂત્ર' એવું બીજું નામ છે. સામાયિક લે તે વખતે સ્થાપનાચાર્ય સન્મુખ હાથ રાખવાનું કારણ એ છે કે સ્થાપનાચાર્યમાં ગુરુપણાનો હું આરોપ કરું છું. સામાયિક પાળતી વખતે સ્થાપનાચાર્યથી વિમુખ હાથ રાખવાનું કારણ એ છે કે સ્થાપનાચાર્યમાં આરોપણ કરેલું ગુરુપણું હું ઉઠાવી લઉ છું.
આ પ્રમાણે ૩૬ ગુણોથી યુક્ત એવા આચાર્ય મહારાજ મારા ગુરુ હોજો - એમ આ સૂત્ર દ્વારા ગુરુજીની સ્થાપના કરાય છે. પ્રશ્ન : સ્થાપિત ગુરુ નિર્જીવ છે. તે કંઈ આદેશ કરવાના નથી. તો
તેની સ્થાપના કરવાનો શો અર્થ ? તેવી જ રીતે મૂર્તિ પણ
નિર્જીવ છે. તેની પૂજા-સ્તવનાદિથી પણ શો લાભ થાય ? ઉત્તર : પથ્થરની ગાય દૂધ ન આપે પરંતુ ગાય કેવી હોય તેનું જ્ઞાન
અવશ્ય કરાવે, પથ્થરનો સિંહ ફાડી ન ખાય પરંતુ સિંહ કેવો હોય તેનું જ્ઞાન અવશ્ય કરાવે. તેવી જ રીતે સ્થાપના-ગુરુ અને પ્રભુમૂર્તિ-ગુરુ અને દેવની ઓળખાણ જરૂર કરાવે છે. વળી નિર્જીવ ચલચિત્રો જો વિકાર અને વાસનાનું કારણ બને છે; તો નિર્જીવ પ્રભુપ્રતિમા પણ અધ્યાત્મ અને વૈરાગ્યનો હેતુ કેમ ન બને? માટે સ્થાપના-ગુરુ અને પ્રભુપ્રતિમા પણ અવશ્ય
આરાધ્ય છે. ઇચ્છામિ ખમાસમણો સૂત્ર - અર્થાત્ ગુરુવન્દનસૂત્રઃ શાસન સ્થાપવારૂપ સાચો માર્ગ બતાવનાર તીર્થંકર પરમાત્માઓ સૌથી પ્રથમ વંદનીય છે. પરંતુ તેઓની ઓળખાણ કરાવનાર અને હાલ પ્રત્યક્ષ રીતે ઉપકારી હોવાથી બીજા નંબરે ગુરુવંદનીય છે. ગુરુ પોતે શાસ્ત્રોના જ્ઞાની છે. સદાચારી છે. સંસારના ત્યાગી છે. વૈરાગથી પરિપૂર્ણ છે. અધ્યાત્મ અને યોગી છે તેથી સાધકદશામાં વર્તતા ગુરુ પણ પૂજ્ય છે. આ સૂત્ર દ્વારા ગુરુને વંદન કરવામાં આવે છે.
સાધુના ૧૦ પ્રકારના યતિધર્મોમાં ક્ષમા એ પ્રધાનધર્મ છે. બીજાના અપરાધો જતા કરવા તે ક્ષમા. સાધુપુરુષો આ ગુણ વડે જ ગવાય છે. માટે જ સાધુને ક્ષમાશ્રમણ કહેવાય છે. પ્રભુ પણ ક્ષમાના સાગર છે. માટે પ્રભુને પણ આ જ સૂત્રથી વંદના કરાય છે. તે ક્ષમાની પ્રધાનતાવાળા શ્રમણ અર્થાત્
૨૪
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001103 |
| Book Title | Jain Dharma na Maulik Siddhanto |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dhirajlal D Mehta |
| Publisher | Jinshasan Aradhana Trust |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 152 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Philosophy |
| File Size | 7 MB |