Jain Dharma na Maulik Siddhanto

SR No.: 001103
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhirajlal D Mehta
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Publication Year: 1993
Total Pages: 152
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Philosophy
File Size: 7 MB

Page 47

સુખી, નિરોગી અને સમૃદ્ધિવાળા છે. છતાં સંસારી ભાવોમાં ઘણા જ આસક્ત છે. ઘણા જ વ્યસની છે. હિંસા, જૂઠ આદિ ઘણા પાપાચારોને સેવનારા છે. મોજ-શોખ, ભોગ, વિલાસમાં જ આસક્ત છે તે પાપાનુબંધી પુણ્ય-પાપનો (ભાવપાપ-મોહનો ઉદય તેનો) અનુબંધ કરાવે તેવો પુણ્યોદય.
(૩) પુણ્યાનુબંધી પાપ - જે જીવો આ ભવમાં પૂર્વકૃત પાપના ઉદયવાળા છે. એટલે મહાદુ:ખી દરિદ્રી, રોગિષ્ઠ છે. છતાં સમતાભાવ રાખે છે. દેવ-ગુરુ ધર્મની ઉપાસના કરે છે. ધર્મપારાયણ છે અને સંસારથી અલિપ્ત છે તેવા જીવો પુણ્યાનુબંધી પાપના ઉદયવાળા જાણવા.
(૪) પાપાનુબંધી પાપ - જે જીવો આ ભવમાં પૂર્વકૃત પાપના ઉદયવાળા છે. એટલે મહાદુ:ખી, દરિદ્રી અને રોગિષ્ઠ છે. અને નવાં પણ શિકાર-જુગા૨ વ્યભિચારાદિ કરી પાપો જ બાંધે છે. મચ્છીમારનો અથવા કતલખાનાદિનો જ વ્યવસાય કરે છે તે પાપાનુબંધી પાપ કહેવાય છે.
(૪) હવે પાપતત્ત્વ :
જીવ જેનાથી દુઃખી થાય, અગવડતા પામે, શોકાતુર બને તે પાપ કહેવાય છે. પાપો બાંધવાના ૧૮, અને ભોગવવાના ૮૨ પ્રકાર છે. પ્રાણાતિપાતાદિ ૧૮ પાપસ્થાનકો વડે જીવ પાપ બાંધે છે. તે આ
પ્રમાણે :
(૧) પ્રાણાતિપાત
(૩)
(૫) પરિગ્રહ
(6)
અદત્તાદાન
: હિંસા કરવી
: ચોરી કરવી
મમતા મૂર્છા કરવી
:
અભિમાન
: આસક્તિ, મમતા
:
માન
(૯) લોભ (૧૧) દ્વેષ (૧૩) અભ્યાખ્યાન આળ ચડાવવું (૧૫) રતિ-અતિ : પ્રીતિ-અપ્રીતિ
:
(૧૭) માયા મૃષાવાદ : કપટપૂર્વક જૂઠું બોલવું (૧૮)
(૨) મૃષાવાદ
(૪) મૈથુન
(૬)
ક્રોધ
(૮)
માયા
(૧૦) રાગ
(૧૨) કલહ
: દાઝ, કડવાશ, રોષ
: જૂઠું બોલવું
: સંસારસેવન કરવું
: આવેશ
: કપટ-વક્રતા
: સ્નેહ, પ્રેમ
: કજિયો કરવો
: ચાડી ખાવી
(૧૪) વૈશુન્ય (૧૬) પરરિવાદ : પારકાની નિંદા કરવી. મિથ્યાત્વશલ્ય : તત્ત્વો ઉ૫૨ અશ્રદ્ઘા કરવી
ઉપરોક્ત અઢાર પ્રકારનાં કાર્યો કરવાથી જીવ પાપકર્મ બાંધે છે. આ બંધાયેલું કર્મ જીવ ૮૨ પ્રકારે ભોગવે છે. તે ૮૨ પ્રકારનાં નામો લખીએ છીએ. પરંતુ તેના અર્થો કર્મગ્રંથ વખતે સમજાવવામાં આવશે.
૫ જ્ઞાનાવરણીય, ૯ દર્શનાવરણીય, ૨૬ મોહનીય, ૫ અંતરાય, એમ ચાર ઘાતીકર્મની ૪૫ પ્રકૃતિઓ પાપોદય છે. ૪૬ : અશાતાવેદનીય, ૪૭ :
૪