________________
પણ જીવ કર્મોનો આશ્રર કરે છે.
ત્રણ યોગ : મનયોગ, વચનયોગ, કાયયોગ, આ ત્રણ યોગો છે. તે શુભ અને અશુભ બે પ્રકારના છે. આ યોગો પ્રવૃત્તિરૂપ છે અને કર્મબંધનાં કારણો છે. માટે ત્રણ યોગો તે પણ આશ્રવ છે.
પચીસ ક્રિયાઓ ઃ જેનાથી કર્મ આવે એવી પચીસ ક્રિયાઓ છે. જેમ કે કાયિકી ક્રિયા : આ કાયાને જયણા વિના કામકાજમાં પ્રવર્તાવવી તે. અધિકરણિકી ક્રિયાઃ આત્મા નરકનો અધિકારી થાય તેવાં પાપો કરવાં
તે. પ્રાષિકી ક્રિયા : જીવ, અજીવ ઉપર દ્વેષ કરવો તે. પારિતાપનિકી ક્રિયા બીજા જીવને પરિતાપ-સંતાપ, ભય ઉત્પન્ન કરવો
તે. પ્રાણાતિપાતિ ક્રિયા: બીજા નાનામોટા જીવોની હિંસા કરવી તે. પારિગ્રહિક ક્રિયા : ધન-ધાન્યાદિનો અત્યન્ત પરિગ્રહ કરવો તે.
આરંભિકી ક્રિયા : જીવની હિંસા થાય એવા આરંભ-સમારંભ કરવા તે... ઇત્યાદિ ૨૫ ક્રિયાઓ શાસ્ત્રોમાં આવે છે.
> (૬) સંવરતત્ત્વ :
આત્મામાં આવતાં કર્મો જેનાથી રોકાય તે સંવર કહેવાય છે. તેના પ૭ ભેદો છે. પ સમિતિ, ૩ ગુપ્તિ, ૧૦ યતિધર્મો, ૧૨ ભાવનાઓ, ૨૨ પરિષહો અને ૫ ચારિત્ર એમ કુલ ૫૭ ભેદો છે. તેનું વર્ણન આ પ્રમાણે :
પાંચ સમિતિ : સારા કામમાં પ્રવૃત્તિ કરવી તે સમિતિ, તેના ૫ ભેદ
ઈર્યાસમિતિ : સામે ભૂમિ જોતાજોતાં જ ચાલવું જેથી સ્વ-પરની રક્ષા થાય.
ભાષા સમિતિ : પ્રિય, પથ્ય અને તથ્ય જ વચન બોલવું જે ઉપકારી થાય.
એષણા સમિતિ : બેતાલીસ દોષોરહિત શુદ્ધ ગોચરી લાવવી અને કરવી.
આદાન ભંડમા નિક્ષેપણા સમિતિ : વસ્ત્ર-પાત્ર આદિ જોઈ પૂજીને લેવાં મૂકવાં.
પારિષ્ઠાપનિકા સમિતિ : મળ-મૂત્રાદિ જીવરહિત ભૂમિ ઉપર કરવાં.
४८
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
