Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ // OM arha namaH // zrIhemacandrikA vyaakrnnm|| - racayitA - vyAkaraNavAcaspati-zAstravizArada-kaviratna pUjyapAda-AcAryadeva zrIvijayalAvaNyasUrIzvaraH / zulka
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. zrIvijayanemisUrIzvaragranthamAlAratnam-58 3 ||shriihemcndrikaa-vyaakrnnm||ii racayitA. I zAsanasamrAT-jagadgurU-tapogaccheza-bAlabrahmai cAri-vividhatIrthoddhAraka-paramapUjyA cArya deveza-zrIvijayanemisUrIhai. zvarapaTTAlaMkAra-vyAkaraNavAcaspati1 kaviratna-zAstravizArada-pUjyapAdAcArya3 devazrImavijayalAvaNyasUrIzvaraH // saMpAdakaH saMzodhakaraca:vidvAn pU0 muniraajshriimnohrvijyH||ii prakAzikAzrIjJAnopAsaka-samitiH, boTAda-saurASTra. ..... pramukhaH . . 1 cimanalAla haricanda bagaDIyA.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidvadarya pUjyapAda pannyAsajI mahArAja! zrIsuzIlavijayajI gnnivrshriinaa| H . sadupadezathI A pustaka chapAvavAmA . varADA (rAjasthAna) nivAsI 4 bhaNDArI hemarAjajI, chogAlAla, kasturacaMda, bAbUlAla, saremala, genamala, pArasamala, beTA potA haMsarAjajInA _ taraphathI ru0 551) nI udAra sahAya malI hai te baddala saMsthA / pU0 sadupadezaka ane mAnanIya sahAyaka banneno AbhAra mAne che. mudrakaH zrI mastUramala kummaTa kumbhaTa priNTarsa, ghor3oM kA cauka, joSapura. prathamAvRtti : 1000 prati.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kiJcit prAstAvikam ayi zrImantaH ! surabhAratIsamArAdhanAsAditasaujanyAH sutriyaH, sumatayazchAtrAzca ! sarvathA sunizcitametat sarveSAmeva buddhijIvinAM yacchAstrajJAnamantarA mAnavajanma nirarthakameveti / zAstreSvapi vyAkaraNajJAnaM vinA na ko'pi kutrApi kRtazramaH sAphalyamavApnotIti tajjJAnaM nitarAmapekSitam / S saMsAre prAcyapAzcyAtyodIcyAdisarva saMpradAye pradeze vA vyavahriyamANAnAM sarvAsAmeva bhASANAM jananIva prAkRtasaMskRtAnyatarabhASetItihAsakArA api pratipAdayanti tatra khalu saMskRtabhASAyA jJAnaM sarveSAmevApekSitam, tatrApi bhAratIyAnAM tu tat svajIvanamiva poSaNIyaM yato bhAratIyA saMskRtiH sabhyatA ca sarvathA niruktabhASAyAmeva sannaddhA zuddhA sthirIkRtA ca suzobhate / aba tadvRddhikAmanayA tatrabhavAn bhAratabhAnuH parama *
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) kAruNikaH syAdvAdadarzanamArgaprazastakarotimapratibhAsaMpannaH svanAmadhanyaH kalikAlasarvajJo bhagavAn zrIhemacandrAcAryaH sulabhaM sundaraM sarvAGgaparipUrNa gurjarezvarazrIsiddharAjajayasiMhabhUpateranunayAt saMskRtaprAkRtobha- . yabhASAvyutpAdakaM zrIsiddhahemacandrazabdAnuzAsanaM nAma vyAkaraNaratnaM jagrantha / yasyAdhyayanena sapadi saralatayA cArutaraM zabdajJAnaM saMprApya zizurapi zuddhAzuddhavivekI kasminnapi zAstra vinA klezaM pravezaM prAptuM prabhavati / atha saMskRtabhASA kaThinA, rugNA, mRtetyAdirUpAn pAzcAtyarAMglabhASApremaparaiH pravattitAn mithyApravAdAn dUrIkartuGkaTibaddheSu vidvatsu pradhAnatamena tatrabhavatA jainAcAryeNa zAsanasamrAT-jagadguru-sUricakacakravatti-tapogacchAdhipati-vidvadvandAvataMsA'nekatIrthoddhArakAcAryadevezabhIvijayanemisUrIzvarapaTTAlaMkAreNa sAhityikaziromaNinA navavyAkaraNavanaviharaNazIlakezariNA sarvadarzanAdhyayanaparizIlanasaMjAtazuvaSTinA sAzarazekhareNa zrI.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ matA vijayalAvaNyasUrIzvareNa zrIsiddhahemavyAkaraNasya poSakANi niravadyAni anekalakSapadyapramitAni prabhUtAni pustakaratnAni racitAni / anena ca vyAkaraNajIvAtunA zrImatA sarvadA zAstrAdhyavasAyavatA sUriNA zrIsiddhahemazabdAnuzAsanasya zabdamahArNavanyAsAnusandhAnamapi niramAyi / tatazca sasugandhasvarNamiva saundaryamAsAdya zrIsiddhahemazabdAnuzAsanaM sAdhAraNAnAmapi manomodamAdadhAti / idAnImanena mahAtmanA mahAmanISiNA'nekavidhavyAkaraNasAhityanyAyAgamAdigranthasaMpAdanasaMjAtAnubhavaguNavatA manISimaNDale parAM pratiSThA prAptavatA vyAkaraNavAcaspatinA vRddhavaiyAkaraNena sakalajanasampradAye anyAtrApi ca saukaryeNa jJAnAya sUtravRttyAdibhedamapanIya sarvathA nUtanameva zrIsiddhahemazabdAnuzAsanasya svalpaM sundaraM svarUpaM samupasthApitamasti / ___ anvarthanAmadhyeyasya zrIgurusevAsaMlagnasya manISimunivarasya zrImanoharavijayasya savinayavijJaptyA saMpA
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ditaH zrIhemacandrikAmAmA'yaM granthaH samastAnAmeva byAkaraNaviSayAnAM sAraM saMgRhya atisaralayA rItyA saMskRtabhASAyA jJAna prApayediti vicArya, sarvatra rAjakIyArAjakIyAsu saMsthAsu paThanapAThane prasAraM prApsyatIti sa. hRdayAnAM sudhiyAM vizvAsaH / zivagaMje kRtA seyaM bAlArtha hemacandrikA / zobhatAM saMgatA samyak saMskRtAdhyayanAmbare // 1 // -sarvathA sarvadA ca sukRtinAmAzravaH paM. zrI sureza jhA zAstrI. vyAkaraNasAhityAcAryastarkatIrthaH, lanyasvarNapadakaH / rAjakIyavidyAlaye saMskRtaprAdhyApakaH, zivagaMja, sirohI, (rAjasthAna). . '
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prakAzakIya nivedana - zrI vijayanemisUrIzvaragranthamAlAnA 58 mAM ratna tarIke zrIhemacandrikA vyAkaraNa prakAzita karatA anero bhAnanda anubhavIye chiio| bhAratIya sAhitya- avalokana karavA mATe saMskRta bhane prAkRta bebe vimala nayana cha / prakANDapratibhAsampanna sAkSaragaNe vyAkaraNazAstranI mahattAmA pramANe varNavI che:"pradIpa: sarva vidyAnAm" sakalazAstramA praveza karavA mATe vyAkaraNa e prakAzaka dIpaka samAna cha / 'vyAkaraNAt padasidiH, padasiddhararthanirNayo bhavati / arthAt tattvajJAnaM, tasvajJAnAt paraM zreyaH' // 1 // vyAkaraNathI padanI siddhi thAya che, padanI siddhithI arthano nirNaya thAya cha; arthanA nirNayathI tattvajJAna thAya che, ane tattvajJAnathI mokSathAya cha / __sarvatomukhI pratibhAvAn sarvAGgINa sAhitya sRSTinA sarjaka-kalikAlasarvajJa paramapUjya AcAryadeveza zrIhemacandrasUri bhagavante paMcAMgI paripUrNa 'zrIsiddhahemazabdAnuzAsana' nAmanA vyAkaraNanI prauDha sarala ane sundara racanA karI cha / bhane tenA upara sarva abhyAsakonA upa
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) kAra mATe laghuvRtti, madhyamavRtti ane bRhavRttinI racanA paNa poteja karI ch| taduparAnta sAkSaragaNane Ananda upajAve evA zabdamahArNavanyAsanI ajoDa racanA paNa eja maharSinI cha / ...... ApanA karakamalamAM AvatuM 'zrIhemacandrikA byAkaraNa' paNa 'siddhahemazabdAnuzAsana' nA AdhAreja racAyelu cha / nhAnA ane sarvAMgasundara A vyAkaraNanI racanA mATe racayitA maharSine svaziSyAdi ane anya sudhIjano vinaMti karelI ane prAnte gurubhakta pU0 munirAjazrImanoharavijayajI ma. zrI nI vinaMtithI zrIhemacandrikA vyAkaraNano zabdadeha taiyAra thayo che| sva. paramavidvAn paramapUjya upAdhyAyajImahArAjazrImeghavijayajI gaNivara viracita hemazabdacandrikA vyAkaraNa zabdasaMkSepa hovAthI vidvadbhogyaja gaNAya bane sAmAnya buddhinA vidyArthImo mATe to duradhigamya gaNAya / A kAraNathI hemazabdacandrikAnA kramane lakSamA rAkhI vizeSa upayogI aneka viSayo no samAveza karI zamdanI udAratA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ) bAlu A vyAkaraNa racAyu che / gAgaramA sAgare samAna hemacandrikA vyAkaraNanuM adhyayana karI bAlajIvo paNa vyAkaraNa zAstranA bhAvone jANI anya zAstramAM saralatAthI praveza karI zakaze e nirvivAda satya che / hemacandrikAnA racayitA suprasiddha zAsanasamrATjagadguru- tapogacchAdhipati sUricakracakravatta-sarvatantrasvatantra - anekatIrthoddhAraka - bhUribhUpAlasanmAnita pUjitapAdapadma- bAlabrahmacArI - paramArAdhyapAda paramapUjya AcAryadeveza zrIvijayanemisUrIzvarajI ma0 zrInA khyAtanAma paTTAlaMkAra sAdhikasAtalAkhazlokapramANanUtanasaMskRtasAhityanA sarjaka anupamavyAkhyAna sudhAvarSI sAkSara ziromaNi bAlabrahmacArI pUjyapAda AcAryadeva zrIvijayalAvaNyasUrIzvarajI ma0 zrI che / jemanI sAhityika anupama zaktithI prasanna thayela gurubhagavantazrIo upAdhyAyapadanA punita prasaMge vyAkaraNavAcaspati-kaviratna - ane zAstravizArada e RNa birUdothI navAjyA hatAM / hemacandrikAkAramaharSinA puNyanAmathI jaina samAja ane sAkSaragaNa bhAgyeja ajJAta haze / -
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ hemacandrikAnuM sundara sampAdana ane saMzodhana racanAkAra maharSinA ziSyaratna vidyAvyAsaMgI, vidvAn pUjya munirAjazrImanoharavijayajI ma0 zrI me karela cha / prastuta pustakanA mudraNamAM vidvadvayaM-prakharavaktA-lekhapaTu pUjyapAda panyAsajImahArAja zrI suzIlavijayajI gaNivarazrInA sadupadezathI varADA nivAsI zreSThivarya zrI hemarAjajI haMsarAjajI bhaNDArI taraphathI ru0 551) nI udAra sahAya malI che| A pustakanI prastAvanA zivagaMja rAjakIya vidyAlayanA prAdhyApaka paMDitapravara zrI sureza bhAjI e lakhI che / racayitA, sampAdaka, sahAya sadupadezaka-sahAyaka ane prastAvaka mahAzayono sahakAra avismaraNIya hovAthI te tamAmano AbhAra mAnIye chii| - zubha lAgaNI pUrvaka ane jhaDapathI A pustaka chApI ApanAra jodhapuranA suprasiddha kumbhaTa presanA mAlika zrImakhaturamalajI kumbhaTa ne dhanyavAda ch| prAnte sarala, sundara ane ati upayogI zrIhemacandrikA vyAkaraNano adhikatara upayoga thaze evA vizvAsasAthe viramIe chiithe|
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ || anukramaNikA // pUrvA 1. saMzAprakaraNam 14. avyayaprakaraNam 2. svarasandhiprakaraNam 15. strIpratyayaprakaraNam 3. asandhiprakaraNam / 16. kArakaprakaraNam 4. vyaJjanasandhiprakaraNam 17. samAsaprakaraNam bahuvrIhiH 5. rephasandhiprakaraNam 18. avyayIbhAvaH 6. syAdisandhiprakaraNam 16. tatpuruSaH 7. svarAMtapuMliGgaprakaraNama20. karmadhArayaH 8. , strIliGga , 21. dviguH 9. .,, napuMsakaliGga, 22. dvandaH vyaMjanAMta puMliGga ,, 23. ekazeSaH 11. , strIliGga , 24. samAsAntaH 12. , napuMsakaliGga , 25. aluksamAsaH . 13. yuSmadasmatprakriyA 26. samAsAzrayavidhi: 27. taddhitaprakaraNam // uttarArdai 1. tyAdivibhaktiprakaraNam 6. jvalAdiH 2. bhvAdigaNaH, parasmaipadam 7. yajAdiH, ghaTAdiH 3. vAtmanepadam 8. adAdigaNaH,parasmaipadam 4. ubhayapadam 9. rudAdipaJcakaH 5. butAdiH 10. jakSAdipaJcakaH ...
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) 11. Atmanepadam 26. curAdigaNaH 12. ubhayapadam 27. NigantaprakriyA 13. hvAdiH, parasmaipadam 28. sannantaprakriyA 14. Atmanepadam 26. yaGantaprakriyA 15. ubhayapadam 30. yaGlubantaprakriyA 16. divAdiH 31. nAmadhAtuprakriyA 17. puSAdiH parasmaipadyeva 32. AtmanepadaparasmaipadaprakriyA 18. zamAdisaptakam 33. bhAvakarmaprakriyA 19. Atmanepadam 34. tyAdyarthanirUpaNam 20. ubhayapadam 35. kRdantaprakaraNam 21. svAdigaNaH 36. uNAdayaH 22. tudAdigaNaH 37. bhAve tumo nirUpaNam 23. rudhAdigaNaH 38. bhAvAkoM: kRnnirUpaNam . 24. tanAdigaNaH . 36. kRtyanirUpaNam 25. krayAdigaNaH 40. ktvAnirUpaNam // iti anukramaNikA // // Tuka samayamA bahAra paDaze .. pU0 munirAja zrI manoharavijayI ma0 kRta .. * - zrIhemacandrikA vyAkaraNano - sarala ane suMdara gujarAtI anuvAda.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zuddhi patrakam // pRSpaktI azukham zuddham / pRSThapaGktI azukham zuddham 1-5 paTA0 paTTA0 / 15-7 puMli0 puMli 4-6 nAsika yo0 nAsikayo0 15-10 jas zas 5-1 yo'thavAn yo'rthavAn | 16-6 deva+ jina+ 6-17 sve asve | 16--- devAn jinAn 6-17 RvarNa0 RvarNa0 17-6 syAt tisU syAt // 6 // 7-6 ne+akaH ne+akaH ...tvA // 7-6 te+tra te+atra 17-11 syaat| syAt, tisa7-13 virAmeM virAme jin+| catasa-SAnta 9-4 vAkchuraH vAkchUraH rAntaM varja. 12- dIdhazca dIrghazca yitvaa| 13-6 iti ityAdayo jina+ nipAtanAd / 17-12 +Di0 +Gi0
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ IT IIIIII pRSpakRtI azugma zurum pRSThapaGktI azuddham zukam 16-4 ra-Sa- ra-ha-Sa- 25-13 // atha ||6-ath -pad vA | 26-14 dadhini dadhani 16-16 'saha ita saha 'ita 27-3 prakaraNas // prakaraNam 20-6 DI. DI // 6 // 20-15 nA Gidet nAGidet 27-4 // atha ||10-ath 30-5 RbhukSan' RbhukSin' 23-6 prakaraNam // prakaraNam . // 7 // | 30-11 bA A vA au 23-7 // atha ||8-ath | 31-14 syAdau syAdau ca 24-3 sarvAdaH- DitAM | 31-7 caturA catur sarvAde:- - 32-1 daso mAta do daso do 24-13 'dai-De 'De-dai / 32-2 adasau adaso 25-12 prakaraNam // prakaraNam | 32-11 muha -druha- muha -duha.. // 8 //
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSpatI mabuddham zukham [pRSpaktI azukham zuddhama 32-13 goSuk, godhuk, 48-3 bityaM nityaM godhuk godhuT . 46-3 UDantaM UGantaM 32-16 prakaraNam // prakaraNam ! 50-15 mAtrA mAtA // 10 // 34-14 lupi are rAjasakhaH 51-6 rAjagavI lupi pare rAjasakhaH 36-1 yuSya -yuSma . | 51-14 |mdhyaahnH sarvAH, 38-6 yatra vyeti yanna vyati madhyAhnaH 41-3 kaNThAt tu kaNThAntAt tu 52-2 adantAdu adantAd 45-16 vibhatti- vibhakti- / 56-5 kva ii kva iha 46-1 yugpat yugapat 57-2 yumaSmAkaM yuSmAkaM 46-10-0kummena kummena 58-2 vAGgamayam vAGmayam 46-12. avadhAraNe avadhAraNe | 58-6 stAt syAt / sAta syaat| . yUddha jini rAjani
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Hillll llliiiii pRSpaktI azukham zukham | pRSpaGktI azukham zukham 56-13 -daDhA dRDhA 121-11 karmaNo karmaNoH 56-14 zukimA zullimA 123-12 vatsaryati vasya'ti 60-7 prathamamA prathamA 126-6 kRkSi0 kukSi 64-6 ekazI ekazo127-10 Idam idam 69-10 sattAm" sattAyAm" | mAyA, 127-12 tAdaka, tAhA, 73-6 ghinva-ghi dhinva-dhi ra - 127-13 upAnAt upAnat 126-5 ktayorneTa ktayoneMT // 78-3 AJchayAta AJchacAt bhinnaH bhinna 78-5 rUpAtyasyA rUpAntyasyA 130-1 vaizaSa- kSe-zuSa79-8 RtayaSyate RtayiSyate 130-15 knuH san knuH, san 108-10 bodho"| bodhne"| 132-4 ityuNAdAyo0 ityuNAdayo0 nAti jAnAti 132-16 vyaghaH, vyadhaH, 111-11 ravitaM ravituM 133-7 - ghaTa- -ghaTTa116-17 dhAtunAmarthe dhAtUnAmarthe 133-15 yudhizi yudhi-zi
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanasamrATa-jagadguru-tapogacchAdhipati-sUricakra cakrarvAtta-vividhatIrthoddhAraka-sarvatantrasvatantrabhUribhUpAlasanmAnitapUjitapAdapadma-bAla brahmacArI 888339: 5 SRIBE 1 paramapUjyAcAryadeveza zrIvijayanemisUrIzvarajI ma0 sA0
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanasamrAzrIjInA paTTAlaMkAra-vyAkaraNavAcaspati zAstravizArada-kaviratna-sAtalAkhazlokapramANanUtanasaMskRtasAhityasarjaka-anupamavyAkhyAnasudhAvarSI 5500 pUjyapAdAcAryadeva zrIvijayalAvaNyasUrIzvarajI ma. sA.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ // OM ahaM namaH // // kalikAlasarvajJAya zrIhemacandrasUrIzvarAya namaH // || jagadguru zrIvijayanemisUrIzvarAya namaH // tapogacchAdhipati - sarvatantra svatantra - zrI vijayanemisUrIzvarapaTAlaMkAreNa 'vyAkaraNavAcaspatizAstravizArada - kaviratna' iti padAlaMkRtena zrIvijayalAvaNyasUriNA nirmitA zrIhemacandrikA reat zrIneminAmAnamAjanmabrahmacAriNam / tIrthanAthaM guruM caiva bhAratoM jinabhASitAm // 1 // kalikAle ca sarvajJaM smRtvA zrIhemasUriyam / zizUnAM sukhabodhAya saMkSiptAM saralAM tathA // 2 // manoharasya vijJaptyA zritAM zabdAnuzAsanam / karoti hemacandrikAM lAvaNyasUrirAdarAt // 3 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahaM praNidadhmahe // 1 // zabdAnAmutpattirjJAnaM ca syAdvAdAda bhavati // 2 // // 1-atha saMjJAprakaraNam // 'a A i I u U R R la la e ai o au' iti 14 caturdaza svarAH // 3 // ekamAne hrasvaH, dvimAtro dIrghaH, trimAtraH plutaH; yathA-a A A3 iti / akSinimIlane unmIlane vA yAvAna kAla: sa mAtrA // 4 // aArahitA dvAdaza 12 svarA nAminaH // 5 // lakAraparyantA daza 10 svarAH samAnAH // 6 // .. e ai o au' iti catvAri 4 sandhyakSarANi // 7 // upari binduH-anusvAraH, pAvasthabinduyugalavisargaH, yathA-aM aH // 8 //
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 'ka kha ga gha Ga ca cha ja jha Ja Ta ThaDaDhaNa ta tha da dha na pa pha ba bha ma ya ra la va za saSa hai' iti 33 trayastriMzad vyaJjanAni // anusvAra-visargayorapi vyaJjanasaMjJA // 6 // ___ ' a Na na ma ya ra la vabhinnaM vyaJjanaM ghut // 10 // paJca vargA:-ka kha ga gha Ga' iti kavargaH, 'ca cha ja jha Ja' iti cavargaH, 'Ta Tha Da Dha Na' iti TavargaH, 'ta tha da dha na' iti tavargaH, 'pa pha ba bha meM iti pavargaH // 11 // ka kha ca cha Ta Tha ta tha pa pha zapasa iti 13 trayodaza aghoSAH // 12 // tadanyad vyaJjanaM ghoSavat // 13 // 'ya ra la va iti 4 catvAro'ntasthAH // 14 // - anusvAra visarga ka pa za Sa sa iti 7 sapta ziT // 15 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4) avarNa-ha-visarga-kavargAH - kaNThyAH / ivarNacavarga - ya - zA:- tAlavyAH / uvarNa-pavarga-upadhmAnIyAH - oSThyAH / varNa- Tavarga - ra-SAH - mUrdhanyAH / lavarNa - tavarga-la-sA: dantyAH / e ai tAlavyau / o o oSThayau / vaH - dantyauSThayaH / (paH - upadhmAnIyaH / kaH - jihvAmUlIyaH / nAsika yocAryamANaH - anunAsikaH / 'Ga Ja Na na ma' iti anunAsikAH / 'ya lava' iti anunAsikA api // 16 // aSTAdazabhedo'varNaH parasparaM svaH / evamivarNe uva RvarNe lavarNe ca jJeyam / dvAdazamevAni sandhyakSarANi / tatra ekAra ekAraM prati, aikAra aikAraM prati, okAra okAraM prati, aukAra aukAraM prati svaH / paJca vargAH parasparaM svaH / 'ya lava' iti sAnunAsikA niranunAsikAzca parasparaM svaH // 17 // vibhaktyantaM padam // 18 // savizeSaNaM kriyApadaM vAkyam // 16 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 5 ) pAtu-vibhaktyanta-vAkyabhinno yo'yavAn zabdaH sa nAma // 20 // iha zAstre ya upadizyate prayoge ca na dRzyate sa ita, tasya ca lopo bhavati // 21 // paJcamyAda-vihito'ntazamdAnirdiSTazca pratyayaH // 22 // iti zrIhemacandrikAyAM saMjJAprakaraNam 1 // -rrr // 2-atha svarasandhiH // samAnasya pareNa tena samAnena saha bI? bhavati / jina+AdhaH-jinAdhaH / daSi+idamdadhIdam / bhAnu+udayaH-bhAnUdayaH / pitR+ RssbhH-pitRssbhH|kl+kaar:-klkaarH||1||
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ avarNasya ivargeNa saha e, uvarNena saha o, RvarNena saha ar, lavarNena saha al bhavanti / jin+indrH-jinendrH| tava+udayaH tvodyH| mahA+RSiH-mahaSiH |likhit+lkaarHlikhitlkaarH // 2 // ___ kvacid Ar bhavati / pra+RNam-prArNam / zIta+RtaH-zItArtaH / pra+RcchatiprArchati // 3 // avarNasya pareNa ekAreNa aikAreNa saha ca ai, okAreNa aukAreNa saha ca au syAt / tava+ eSA-tavaiSA / tava+aizvaryam-tavaizvaryam / tava+odana:-tavaudanaH / tava+aukAraH-tavIkAraH // 4 // avarNasya kacit lopo bhavati / adha+evaaMdheva gcch| bimba+oSThI-bimboSThI / adha+ om-adhom / pra+elayati-prelayati // 5 // sve svare pare-ivarNasya ya, uvarNasya , RvarNa
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ sya ra, tRvarNasya ca la bhavati / ddhi+atrddhytr| madhu+atra-madhvatra / pita+arthaHpitrarthaH / lu+AkAraH-lAkAraH // 6 // - svare pare ekArasya aya, aikArasya Aya, okArasya ava, aukArasya ca Av syAt / ne+ anam-nayanam / ne+aka:-nAyakaH / lo+ anam-lavanam / lau+akaH-lAvakaH // 7 // .. padAntasthAt eta otazca parasya akArasya luk syAt / te+tra-te'tra / paTo+atra-paTo'tra // 8 // // iti zrIhemacandrikAyAM svarasandhiH 2 // || 3-athAsandhiH // .. . virAmeM na sandhiH / dadhi atra // 1 // dvivacanAntasthasya I U e ityasya na sndhiH| munI iha, sAdhU etau, mAle ime // 2 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ avasaH 'mamI' ityasya na sndhiH| amI azvAH // 3 // svararUpasya okArAntasya ca cAdenaM sandhiH / a apehi, aho atr| AGastu bhavati / A+ uSNam-oSNam // 4 // plutasya ikArasya vA sandhiH / lunIhi3 iti, lunIhIti // 6 // // iti zrIhemacandrikAyAmasandhiH 3 // || 4-atha vyaJjanasandhi // padAnte dhuTaH sthAne vargatRtIyaH syAt / sat + mandiraM-samandiram // 1 // paJcame pare padAntasthavargatatIyasya paJcamo vaa| sada+mandiram -sanmandiram, samandiram / pratyaye tu nityam / cida+mayaM-cinmayam // 2 // padAntasthatRtIyAt parasya hasya pUrvavargIya
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtho vA / sampahInaH // 3 // (. e) sampad + honaH = sampadadhInaH, padAntasthaprathamAt parasya zasya cho vA / vAk + zUraH = vAkchuraH / ghuTi tu na / bok jyotati // 4 // padAntasthasya nasya cache pare-zaH, TaThe-SaH tathe saH, anusvArAnunAsikau ca pUrvasya / bhavAn + caraH = bhavAMzcaraH, bhavAMzcaraH / prazAnzabde ghuTi ca na bhavati // 5 // hasvAt parasya chasya nityaM dvitvam, dIrghAt parasya tu vA // 6 // aghoSe pare zibhinnaghuTo nityaM prathamaH, virAme tu vA / gachati, gachati gacchati / kanyAcchatram, kanyAchatram / zarat, zarad // 7 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 10 ) svare pare hrasvAt parasya 'hujana' ityasya dvitvaM bhavati / gacchan+ayaM = gacchannayam // 8 // virAma ekavyaJjane pare vA dIrghabhinnasvarAt parasya rahasvaravarjitavarNasya vA dvitvaM bhavati // 6 // tRtIye caturthe vA pare dhuTaH sthAne tRtiiyH| dadhyatra-vadhu-yatra-dadhyatra, dadhyatra / // 10 // svarAt parAbhyAM rahAmyAM parasya rahasvaravajitavarNasya vA dvitvam / dharmaH, dharmaH // 2 // apadAntasthasya masya nasya ca dhuDvarye tasyaivA'ntyaH syAt / gam +taa-gntaa| ziTi he ca pare tu-anusvaarH| pum +si =puMsi // 12 // mbAgamasya masya padAntasthasya ca masya vyaJjane pare tasyaiva anusvArAnunAsikau syAtAm / tvam + karoSitvaM karoSi, tvaG karoSi // 13 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavargasya za-cavargayoge cavargaH, Sa-Tavargayoge ca TavargaH syAt / tt+caar-tccaar| tat+ TIkA-taTTIkA // 14 // sasya za-cavargayoge-zaH, Sa-Tavargayoge c-pH| vRs+cati-pazcati / dos+Su-doSSu // 15 // zAt parasya tavargasya cavargo n| aznAti // 16 // padAntasthaTavargAt parasya tavargasya sasya ca Tavarga-dhau na / SaNa nyaaH| nAm-nagarI-navatestu bhavati / SaNa+nAm-paNNAm // 17 // padAntasthasya tavargasya pepareTavargo na bhavati / tIrthakRt SoDazaH zAntiH // 18 // : padAntasthasya tavargasya le pare lo bhavati / tat+lUnaMtallUnam / nasya tu sAnunAsiko lo bhavati / bhavAna+lunAti-bhavaoNllunAti // 19 // // iti zrIhemacandrikAyAM vyaJjanasandhiH // 4 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) || 5-atha rephasandhiH // virAme aghoSe ca pare padAntastharasya visargaH syAt / svaH, antaH kamalam // 1 // .ze se ca pare padAntastharasya za-ba-sA vaa| kassAghuH, kaH sAdhuH // 2 // . / padAntastharasya cache pare-zaH, TaThe pare SaH, tatheca sH| kazcaraH // 3 // re pare raluk syAt, 'a i u ityasya dIpazca / punA raatriH||4|| . . padAntastharasya kase parexkaH, papheba-po naa|krk roti, kaH karoti // 5 // ka-kha-pa-phe pare 'nir dur bahir Avir prAdur catur'zamdAnA rasya SaH syAt / nisskriyH||6|| .......
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 'kR-kami-kaMsa-kumbha-kuzA-karNI-pAtra'zabdasthe ke pe ca pare akArAt parasyAvyayabhinnazabdasya raH 'saH' syAt / ayaskRta // 7 // bhrAtura+putraH-bhrAtuSputraH / kara+ka: kaskaH / ahara+patiH aharpatiH, ahaHpatiH, iti bhavanti // 8 // // iti zrIhemacandrikAyAM rephasandhiH // 5 // // 6-atha syAdisandhiH // padAntasthasya sasya haH syAt / ukAra it / pyH||1|| ati ghoSavati ca pare ataH parasya padAntasthasya roH 'uH' syAt / devo'rvyaH / dharmoM netA // 2 //
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghoSavati pare avaraNa-bho-bhago-dhobhyaH parasya padAntasthasya rolopo bhavati / devA gacchanti // 3 // svare pare avarNa-bho-bhago-'ghobhyaH parasya vasya yasya ca vA luka bhavati, tatra na ca sandhiH / paTa iha paTaviha // 4 // svare pare avarNa-bho-bhago-'ghomyaH parasya padAntastharoH yaH' syAt / kar+Aste= kayAste // 5 // svare pare tadaH seopaH, cet pAdapUraNaM prayojanam / 'saMSa dAzarathI rAmaH, 'sa eSa bharato rAjA' // 6 // vyaJjane pare tada etavazca silopaH / sa laati|
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 15 ) eSa dtte| aki nasamAse ca na bhavati / sako yAti, aso vAti // 7 // . // iti zrIhemacandrikAyAM syAdisandhiH // 6 // iti paJcasandhiprakaraNam / // atha SaDliGgaprakaraNam // ttr|| 7-svarAntaliGgaprakaraNam // vibhaktidvidhA-syAdiH, tyAdizca / tatra syAdiH saptadhA, tathAhi-'si o jas prayamA, 'am au jas' dvitIyA, 'TA myAm bhis tRtIyA, 'ke bhyAm myas' caturthI, 'isi bhyAm nyas' _
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 16 ) paJcamI, 'is os Am' SaSThI, 'ki os sup' sptmii||1|| jina+sisa-jinaH / jin+au-jinau| jas-myAm-ye syAdau pare ata A syAt / jina+ jas0 as-jinaaH||2|| " samAnAt parasyAmo'kArasya luk syAt / jina+am-jinam / jinau // 3 // samAnasya zaso'tA saha dIrghaH, puMsi ca sasya naH / deva+zasa s-devAn // 4 // ataH parasya 'TA' ityasya ina, 'hus' ityasya ca 'sya' syAt / jina+TA0 Ajinena / jina+ bhyAm jinAbhyAm // 5 // ataH parasya bhisa 'ais' syAt / jina+bhis -jinaH // 6 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 17 ) ataH parasya 'he' ityasya ya, 'si' ityalyA At syAt / jina+30 e-jinAya jinAbhyAsa // 7 // : .. "bhis bhyas os sup' iti pareta e| jina+: bhys-jinebhyH| jina+sika as-jinAt / kinAbhyAm / jinebhyH| jina+sa0 as-jinaskara jina os-jinyoH|| hasvAntAt. AvantAt-nityakhIdUdantAmba parasyaH 'Am' ityasya nAm syAt, tisa-catasR-pAntasansaM barjayitvA / samAnasya nAmi pare dIrghaH syAt / jina+AmjinAnAm / jina+ji0 i-jine| jinayoH ROME nAmi-antasthA-kavargAt parasya padamadhye vartamAna nasya sasyaH SaH syAt, shidd-naantre'pi| jina+ supsu -jinessu||11|| ata etazca parasya sambodhanase ka svAt / he jina!, he jinau!, he jinAH! evaMIvAdako
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ meyAH // 12 // 1. sarva, 2.vizva, 3. ubha, 4. ubhayad, 5. anya, 6. anyatara, 7. itara, 8. utarapratyayAnta, 6. uttamapratyayAnta, 10. tva, 11. tvat, 12. nema, 1314. sama-simau sarvArthI; 15. pUrva, 16. para, 17. avara, 18. dakSiNa, 19. uttara, 20. apara, 21.. adhara vyavasthAyAma, 22. svamajJAtidhanAkhyAyAma, 23. antara bahiryogopasaMvyAnayorapuri, 24. tyada, 25. tad, 26. yada, 27. avas, 28. idam, 26. etad, 30. eka, 31. dvi, 32. yuSmaMda, 33. bhavatu, 34. asmada, 35. kim, iti srvaadignnH| saMjJAyAMna srvaadiH| dvandve na sarvAdiH kevalaM jasa irvA // 13 // 'akArAntasarvAdisambandhI jas-i0, je-smai0, 5si-smAt, Di-smin, syAt, pUrvAdinavakasya tu vA syAt / sarve, sarvasmai, sarvasmAta, sarvasmin / pUrve pUrvAH, evaM tIyapratyayAntasya ismAt smin vaa|
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 16 ) dvitIye dvitIyAH // 14 // avarNAntasarvAvisambandhI Am sAm syAt / sarvapAm // 15 // rakha-RvarNAt parasya nimittena sahakapade vartamAnasya anantasya ca nasya NaH syAt, cavarga-Tavarga-ta varga-la-za-sa-bhinnavarNavyavadhAne'pi sarveNa // 16 // zasAdisyAdau paremAsa-mAs, nizA-niza, Asana -Asana, danta-vat, pAda-pad syaat|maasaan maasH| pAdAna padaH // 17 // svarAdisyAdau pare jarAzabdasya jaras vA syaat| nirjarasau nirjrau||18|| zasAdisyAdau pare AkAralopaH syAta,AbantedhuTi tu n| hAhaH // 16 // mautA saha 'ita I, uta Uca' syAt, vizave tunAmunI, sAdhU // 20 // AmantryasinA 'saha ita e, uta o, RtaH ara' syaat| he mune! he sAdho ! // 21 // ....
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 20 ) asi pare 'ita e, uta o' ca syAt / munamaH, sA dhamaH // 22 // puMliGga ita utazca parasya TApratyayasya nA syAt * muninA, sAbunA // 23 // 1 DisyAdau pare ita e, uta o' ca syAt, diti tuma sunaye, muneH sAdhave, sAyoH // 24 // eta taca parasya 'GasiGas' pratyayasya raH syAt / muneH sAdhoH // 25 // , ita utazca parasya Gipratyayasya Gau au syAt / munau, sAdhI // 26 // 'RkArAnta- uzanas- purudaMzas- anehas- sakhi' zabdAs parasya sipratyayasya DA A syAt / sakhA // 27 // sakhizabdasya itaH zeSe truTi pare ai syAt, 'zau tu m| sakhAyau // 28 // kevalasakhi - patizabde 'mA Dibet' ca na syAt, yA Diau syAt / sakhyA, patyA, sakhyau patyau ren
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( . 21 ) _ 'khi-ti-kho-tI'sambandhimo yAt parasya 'sispratyayasya ur syAt / satyuH, pApuH // 30 // utipratyayAnta-pAnta-mAntasaMkhyAvAcakAsambandhino jas-zaso luka syAt / kati // 31 // . sve Ami pare trizabdasya trayaH syAt |trmaannaam // 32 // ___ 'tyada-tad-yada-adas-idam-etada-eka-ti'zabdAntasya syAvI.tasAdau ca pratyaye pare aH syAt / do, dvAbhyAm / papIH, papIm, papIna, papyAna, ppii|| 33 // svarAvipratyaye pare dhAtoH- ivarNasya iya, uvarNasya ca uva syAt / niyau // 34 // mIzambasya Di-Am syAt / niyAm / lUH, luyo / saMyogAdapi bhavati-sudhiyo // 3 // kibantenaiva yaH samAsastatsambanvidhAto:-ivanasyam, uvarNasya ca syAt svarAdI pArapare, sudhIzande tunA prAmacyo, mAmilAma
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 22 ) jyAna, senAnyAm // 36 // svarAvisthAdau pare, 'hanmU-punarmU-varSAmU-kAramU ityatra tok syAt / hunthyo| hUhUH papIvat / yavalUHhanmUkt // 37 // si zeSadhuTi pare kroSTu[koza-tu] zabdasya tusthAne tu syAt, TAdau svarAdau tu vaa| kroSTA // 38 // tRpratyayAnta-svasR-napta neSTa-tvaSTa-kSatR-hotR-potaprazAstR'zabdasya Rto dhuTi Ar syAt / krossttaarau|krossttraa, kroSTunA // 36 // RtaH parasya 'si-sa'pratyayasya dUra [ura] syAt / kroSTuH, kroSToH / Ami'kroSTranAm' ityeva nAmAveze svarAbhAvAt // 40 // dhuTi auca pare RtaH 'ar' syAt / kroSTari, koSTau / pitA, pitarau, pitari / kartA, krtaarau| nA, nrau||4|| - nAmiparenu dIpaH nRNAm, nRNAm // 42 // - vyasanAdisyAno pareraizabdAntasya 'A' syAt /
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 23 ) surAH, surAyo, surAbhyAm // 43 // Tipare mota nau syAt / gauH, gAvI // 4 // otaH 'am-zasaH' atA saha A syAt / gAma, gAH, goH / glauH, glAvo // 4 // kA * ||iti zrIhemacandrikAyAM svarAntapulisa prkrnnm|| // atha svarAntastrIliGgaprakaraNam // 'DI-Apa'pratyayAntAda dIrghAt vyaJjanAJca se ke syAt / mAlA // 1 // AmantryasinA saha, otA sahaca, Apa-e syAdA he mAle!, mAle // 2 // 'TA-os'pratyaye pare Apa-e syAt / mAlayA, mAlayoH // 3 // bAvantasambandhI-ke-2, asi-yAsa,sa-pAsa kiyAm syaat| mAlAye, mAlAyAH2,mAlAyAm // 4 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 24 ) nityAdito dvisvarAmvArthakA yAmantrayasinA saha hasvA syAt / he amba! jarA, jassI, jare // viyAmAvantasya sarvAdeH pUrvA ' yAsa 2 yAm' syuH / sarvasyai, sarvasthAH 2, sarvasyAm // 6 // viyAmita utaraca paraH 'De-ve, Gasi - vAsa, Gas - bAs, Di-vAm' vA syAt / matyai, matI, matyAH, mateH 2, matyAM, matau // 7 // khiyAM svarAdisyAdau pare 'tri - tisR, catur catasR' syAt // 8 // liyAM svarAdityAdau pare 'tisR- catasR' svasya Rto raH syAt / tikhaH 2, tisRNAm / devI, he devi ! mei nityakhIdantAt paraH 'vaM-De, Gasi -vAt, Gasi dAs hiM-dAna' nityaM syAt / devyaM, devyAH 2, deSyAm / lakSmIH / khIH // 10 // svarAdisyAcI pare khovarNasya 'iy' nityaM syAt, abhizasituvA kina zrIM viyam, zrIH khiyaH
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 25 ) khima, khiyAH, khINa khiyAm / zrIH // 11 // 'iya-u'sthAninau yo nityakhodUtau tadantAta kI varjAt paraH 'De-de, si-dAsa, is-dAsa, himAla, Am-nAm' vA syAt / zriyai thiye, zriyAH bhiyaH, bhiyAM bhINAma, zriyi biyAm / mativat tanuH / devIvat vadhUH / bhrUH // 12 // svarAdipratyaye pare bhU-ma' ityUvargastha 'u' syAtA'dhruvo, zeSaM zrIvat / lUvat H / kartavat svasA, pitRvat mAtA, zasi ba-svasaH, mAtaH / suraivata raizambaH, rAH / govat bozabdaH glovala nauH // 12 // * iti zrIhemacantrikAyAM svarAntabIliGga . prkrnnm|| . ||ath svraantnpuNsklinggprkrnnm|| napuMsake 'si-am' pratyayasya-akArAno 'masyAva, anakArAnte tu lup syAta, nAmyante vA bura
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 26 ) syAt, ekatarabhinne'nyAviSayake ca 'da' syAt / dhanam, he dhana ! / pyH|baari,he vAri ! he vaare!| anyat // 1 // napuMsake auI syAt / dhane // 2 // mAmyantanapuMsakasya svarAdisyAdau pareno'ntaH syaat| vAriNI // 3 // napuMsake 'as-zas zi syAt // 4 // zo pare svarAta paro naH syAt // 5 // . zeSadhuTi pare yo nastasmin pare dIrghaH syAt / - nAni vArINi, Ami tu no na-bArINAm // 6 // - svarAviTAdisyAdau pare 'daSi-asthi-akSi'zabdasyAntasya 'an' syAt // 7 // jI-ghuibhinnasvarAvisyAdau pare-ano'sya luksyAva, pratyaye tuvA, badhnA, dadhini pani // 8 // vizeSyavazAt nAmyanto napuMsakaliGgazabdaH svarA-viTAdau pare puMvat vA syAt / kA kartRgA kulena
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 27 ) napuMsake hrasvaH syAt / zrIpaM kulam // 10 // / iti zrIhemacandrikAyAM svarAntanapuMsakaliGga prakaraNam // // atha vyaJjanAntaliGgaprakaraNam // 'anca'dhAtuH pUjAyAM gatau ca, tatra gatau vipi nalope 'aca' bhavati / aco ghuTi pare cAt prAk naH syAt // 1 // padAntasthasaMyogAntasya luk syAt // 2 // 'yuja-anca-kranca'zabdanakArasya GaH syAt / prAG prAJcau // 3 // 'Ni-kya-ghaTa'jite yAdi-svarAdipratyaye pare a. ca-ca, udac- udIca, ca syAt, pUrvasya ca diirghH| prAcaH, pratIcaH, udIcaH // 4 // akArAdau 'an' iti pare 'tirasa-tiri' syAt / tirya, tirazcaH // 5 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 28 ) 'yaj-sRja-mRja-rAja-bhrAja-bhras-vasca-parivrAjazAnta'dhAtoH-casya jasya zasya ca SaH syAt / zabdaM pRcchatIti-zabdaprAT, samrAT, zabdaprAzI, samrAjI // 6 // anunAsike vipi dhuDAdipratyaye ca pare dhAtoH-cha -sya zaH, vasya ca UT syAt // 7 // 'yabhinnavyaJjanAdau siti ca pratyaye pare nAma padaM syAt / zabdaprAbhyAm, samrAbhyAm // 8 // dhuTi padAnte ca saMyogAdisthasya sasya kasya ca luka syAt / bhRD, bhRjau| marut, marutau // 6 // ghuTi pare Rdudito dhuTaH prAk naH syAt // 10 // zeSe ghuTi pare 'santa-mahat'svarasya dIrghaH syAt / mahAna, mahAntau // 11 // bhvAdibhinnasya 'atu-as' ityantasya zeSe sau dIrghaH syAt / bhavAna, bhavantau, paThana, paThantau / 'ma'zabdasya-mat, mathau // 12 // sau pare dviparyantatyadAdizabdasya taH saH syAt /
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 26 ) saH, to, te / eSaH, etau, ete // 13 // 'dvitIyA-TA-os' iti pare'nvAdeze tyadAdisambandhI etad-idam ca- 'enat' syAt / enam, etam // 14 // padAnte sAdau dhvAdau ca pratyaye pare ga-Da-da-bAde, caturthAntasya, ekasvarasya dhAtubhAgasya AdezcaturthaH syAt / bhut, budhau bhudbhavAm // 15 // 'ahan'bhinnanAmno nasya padAnte luka syAt,Amanye tu na / rAjA, he rAjan !, jajorjaH, rAjJaH, rAjani rAjJi // 16 // vAntAt mAntAcca saMyogAt parasyAno'sya luka na syAt / AtmanaH // 17 // 'DI-ghuTavarjasvarAdi'syAdau pare 'zvan-yuvana-maghavan-'zabdasya va-usyAt |shun:, zunA, yUnaH, maghonaH // 18 // 'ina-hana-pUSan-aryaman' zabdasvarasya 'zi-si'pratyaye eva dIrghaH syAt / daNDI, vRtrahA // 16 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 30 ) kavargavati ekasvaravati cottarapade sati pUrvapadastharahavarNAt parasya uttarapadAntasya nAgamasya syAdezca nasya NaH syAt / vRtrahaNau // 20 // hano ho ghnaH syAt / vRtraghnaH // 21 // 'pathin-mathin-RbhukSan'zabdasya-sau pare nasya AH, ghuTi pare thasya nya, ikArasya ca AH syAt, DI. ghuTavarjasvarAdisyAdau ca pare in-lopaH syAt / panthAH, panyAno, pathaH / paJca // 22 // 'rAnta-SAnta-nAnta' saMkhyAvAcina aam-naam-syaat| paJcAnAm // 23 // syAdau pare 'aSTan'nasya vA A syAt, kRtAkArasya ca 'jaza-zas'luka syAt / aSTau, aSTa, aSTAbhiH, aSTabhiH, aSTAnAm // 24 // tasAdo syAdau pare kimaH kaH syAt / kaH ko ke // 25 // . sinA saha idamaH puMsi-ayam, khiyAm-iyam syAt // 26 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 31 ) syAdau pare idamo dasyamaH syAt / imo ime||27|| 'TA-os'iti pare idm-ansyaat| anena // 28 // vyaJjanAdisyAdau pare idam-asyAt, aki tu na / AbhyAm, ebhiH, eSu // 26 // dhuTi pare 'anaDuha -caturA'zabdasya u-vA syAt, sambodhanasau tu-va syAt / catvAraH, caturaH, caturNAm // 30 // rubhinnarasya supi ra eva / caturSu // 31 // ghuTi pare puMsoH pumans syAt / pumAn, pumAMsau, puMsaH, puMbhyAm puNsu| uzanA, sambodhane-he uzanan ! he uzana ! he uzanaH ! iti zeyam / vidvAn // 32 // .. NikyaghuTavarje yAdau svarAdau matau ca pratyaye pare vas-uS syAt / viduSaH // 33 // 'khaMs-dhvaMsa-sAntakas-anaDuha' zabdAntasya padAnte daH syAt / vidvadbhyAm // 34 // sau adaso daH saH syAt, sizca Dau syAt / aso // 35 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 32 ) avarNAntAdaso mAta do maH syAt // 36 // adasau mAt parasya varNasya uvarNaH syAt, dIrghasya dIrghaH, hrasvasya hrasvaH / kAryAntarAt pazcAt,inAdezAt tu prAgeva / amU // 37 // bahuvacane mAt parasya eta I syAt / amI, amunA, amubhyAm, amIbhyaH // 38 // anaDuhaH sau hAt prAg nH| anaDvAn he anaDvan ! anaDudbhyAm // 36 // padAnte ghuTi ca pareha-Dha syaat| liT, liD, lihI // 40 // ghuTi padAnte ca 'muha, -ha-sniha -snuha,'zabdasya ha-Dha vA syAt / bhvAderdAdestu ghaH syAt / muk, muT, muhau / godhuk, godhuka, goduhau, godhukSu, kaSayoH kSaH // 41 // // iti zrIhemacandrikAyAM vyaJjanAntapuMliGga prakaraNam //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 33 ) // 11- atha vyaJjanAntastrIliGgaprakaraNam // padAnte dhuTi pare ca casya kaH, jasya gazca syAt / vAk, vAg, vAcau / bhAk, bhAga, bhAjau / yA, sA, eSA // 1 // zeSe ghuTi apo dIrghaH syAt / ApaH, apaH // 2 // bhAdisyAdau pare apa-ad syAt / adbhiH, apsu / kakupa, kakubha, kakubhau / iyam, ime, anayA, asyai / catur catasraH, catasRbhiH, catasRNAm // 3 // padAnte vyaJjanaparake re ve ca pare bhvAdernAmino dIrghaH syAt, na kurucchuraH / gIH, girau, gorbhyAm, gIrSa // 4 // sau pare divo va au syAt / dyauH, divau // 5 // divo va u syAt padAnte, tasya U na / dyubhyAm // 6 // padAnte Rtvij diz - dRz - spRz sraj - dadhRS- uSNiha' zabdasyAntasya gaH syAt / dika, dig, dizau / AzIH, AziSau / asau, amUH, amUm, amUyA,
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 34 ) amuSyaM // 7 // iti zrImacandrikAyAM vyaJjanAntakhIliGgaprakaraNam // 11 // // 12- atha vyaJjanAntanapuMsakaliGgaprakaraNam // jagat, jagatI / dhuDantanapuMsakasya zau pare ghuTaH prAg naH syAt / jaganti / tudat // 1 // znAvarjAt avarNAt parasya 'atR' sthAne anto vA syAt, 'I- GI' iti pare / tudatI, tudantI / 'zyazava' parasya tu nityam - dIvyantI, pacantI / yat, tat, brahma, brahmaNI brahmANi // 2 // klobe Amantryasau pare naluk vA / he brahman ! he brahma ! | ahaH, ahnI, ahanI // 3 // 'an' zabdanakArasya padAnte ruH syAt, lupi are tu - raH syAt / ahobhyAm, aharadhIte // 4 // zeSe truTi apo dIrghaH syAt, nAgame tu vA / puMsi
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 35 ) - svApa, klIbe - svAmpi svampi kulAni / idam ime, imAni / kim, ke, kAni / catvAri / vAH, vArI, vAri / adaH, amU, amUni // 5 // iti zrImacandrikAyAM vyaJjanAntanapuMsakaliGgaprakaraNam // 12 // samAptaM ca SaDliGgaprakaraNam // // 13-atha yuSmadasmatprakriyA // akaH prAg yuSmadasmadoH krameNa - sinA saha tvam aham, jasA saha yUyam vayam, GayA saha tubhyam mahAm, GasA saha ca tava mama syAt // 1 // yuSmadasmadbhyAM parasya 'am - au' ityasya m syAt, zasaH -n, 4bhyasaH - abhyam, 5' Gasi myas' ityasya - ad, Ama:- Akam ca yuSmadasmadormAntabhAgasya krameNa ekatve pratyaye uttarapade syAdau ca pare-tva ma syAt, dvitve tu syAdau pare-yuva Ava syAt // 3 // - syAt // 2 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 36 ) padAt parayoryuSyadorekavAkye 'zas - 4bhyas 6 Am' ityanena saha - vas nas, '2 au 4bhyAm 6 os' ityanena saha - vAm nau ' Ga Gas' ityanena saha te me, amA saha catvA mA syAt // 4 // yuSmadasmadorantasya - vyaJjanAdisyAdau pare AsthAt, 'TA-Di-os' iti pare y syAt, zeSasyAdau tu luk syAt // 5 // triSvapi liGgeSu samAno dakArAnto 'yuSmad' shbdH| ekavacanam dvivacanam bahuvacanam vibhaktiH tvam yuvAm tvAm tvA yuvAm-vAm tvayA yuvAbhyAm tubhyam-te yuvAbhyAm vAm tvat tava te tvayi yuvAbhyAm yuvayoH vAm yuvayoH prathamA / dvitIyA / tRtIyA / yuSmabhyam-vaH caturthI / paJcamI / yUyam yuSmAn vaH yuSmAbhiH yuSmat yuSmAkam vaH SaSThI / yuSmAsu saptamI /
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 37 ) triSvapi liGgeSu samAno dakArAnto'smad zabdaH / ekavacanam dvivacanam bahuvacanam vibhaktiH / aham AvAm vayam prthmaa| mAm-mA AvAm-nau asmAn-naH dvitiiyaa| mayA AvAbhyAm asmAbhiH tRtiiyaa| mahyam me AvAbhyAm-nau asmabhyam-naH caturthI / mat AvAbhyAm asmat pnycmii| mama-me AvayoH-nau asmAkam-naH sssstthii| mayi AvayoH asmAsu sptmii| pAdAdau na vas-nasAdi / yuSmAkaM vRSabhaH zriye // 6 // 'ca-aha-ha-vai-vA' zabdAnAM yoge'pi na vas-nasAdi / jJAnamasmAMzca rakSatu // 7 // dRzyarthe cintane'pi na / jano'smAn vIkSya muktavAn // 8 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 38 ) pUrvamAmantryamasadiva / janA yuSmAn jino'vatAta MEN // iti zrIhemacandrikAyAM yuSmadasmatprakriyA // 13 // // 14-athAvyayaprakaraNam // sadRzaM triSu liGgeSu sarvAsu ca vibhaktiSu / vacaneSu ca sarveSu yatra vyeti tadavyayam // 1 // svarAdiravyayam / svar antar punar prAtar ityAdi // 2 // cAdiravyayam / ca vA eva evam nUnam ityaadi| dravye tu na-caH zabdaH // 3 // cAdigataH prAdiravyayam / asyopasargasaMjJAgatisaMjJA ca // 4 // praparApasamanvavanirdarabhivyadhisUdatinipratiparyapayaH / upa AGiti vizatireSa sakhe!
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 36 ) upasargagaNaH kathitaH kavibhiH // 1 // 5 // tasAdipratyayAntamavyayam / devA arjunato'bhavana, tataH, tatra, ityAdi // 6 // vibhaktayantasadRzamavyayam / cireNa, cirAt // 7 // 'vat-tasi-Am-ktavA-tum'-pratyayAntaM gatisaMzaM cAvyayam // 8 // avyayasya syAdelapa bhavati // 6 // 1 iti zrIhemacandrikAyAmavyayaprakaraNam // 14 // // 15-atha strIpratyayaprakaraNam // akArAntanAmnaH striyAm 'Apa' syAt / sunandA // 1 // ajaprabhRteH khiyAm 'Apa' syAt, na tu vakSyamANo GIH / ajA, bAlA, triphalA, azvA // 2 // Abeva paro yasmAt tAdRze anitpratyayAvayave ke pare ata i syAt / kArikA, yat-tadAdInAM tu,
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 40 ) na // 3 // . 'DI-A-I-U' ityasya ke pare hrasvaH syAt / kAlikA, lakSmikA // 4 // khiyAM nakArAntAt RkArAntAcca GIH syAt, svasrAdestu na / rAjJI, kIM // 5 // 'aNa-aJ-eya-ikaNa-naJ-snaJ-Tit'pratyayAnAM yo't tadantAt teSAmeva khiyAM DIH syAt // 6 // asya yAM luk syAt / brAhmI, ubhayI // 7 // mukhyAt gaurAdeH khiyAM DIH syAt / gaurI // 6 // antyabhinne vayasi vartamAnAt adantAt khiyAM DIH syAt / kumArI // 6 // adantasamAhAradvigoH khiyAM GIH syAt / tripadI, dvAdazAGgI // 10 // jAtivAcino'dantAt khiyAM GIH syAt, na tu yAnta-nityastrI-zUdrAt / haMsI // 11 // saha-na-vidyamAnarvAjatapUrvapadAt kroDAdibhinAdakArAntasvAGgAt striyAM vA DIH syAt /
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41) ( 41 sumukhI, sumukhA / bahusvarAt saMyogopAntyAt tu na. sulalATA, supArzvA / nAsikodaroSTha- jaGghA-vantakarNa-zRGgA'GgA- gAtra- kaNThAt tu bhavatyapi // 12 // pAlakAntavajitAt so'yamityabhedopacAreNa khiyAM vartamAnAt dhavavAcino'kArAntAt GIH syAt / praSThI / varuNAdestu dhavavAcino GIyoge An cAntaH / varuNAnI // 13 // 'nArI-sakhI-pagu- zvazrU' zabdAH striyAM jJeyAH / evaM - yuvatiH ||14|| 'kha' varjAt ukArAntaguNazabdAt khiyAM vA GIH mRdvI, mRduH // 15 // gharthapratyayAntavarjAt ikArAntAt khiyAM GIrvA syAt / bhUmI, bhUmiH // 16 // upamAnAdipUrvapadAt UruzabdAt khiyAm UG syAt / vAmorUH // 17 // iti zrIhemacandrikAyAM strIpratyayAntaprakaraNam 15 / / 5
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 42 ) ||16-ath kArakaprakaraNam // nAmnaH prathamA / jinaH / Amantrye'pi prthmaa|he jina ! // 1 // kA kriyayA yad vizeSeNAptumiSyate tat karma, karmaNi ca dvitiiyaa| jinaM vande // 2 // 'samayA-nikaSA-hA-dhig-antarA-antareNa-atiyena-tena'zabdayoge goNAnnAmno dvitiiyaa| samayA jinamandiram // 3 // tasantena sarvobhayA-'bhi-pariNA yoge nAmno dvitIyA / gauNAditi sarvatra yojyam / sarvataH zrIvijayanemisUri khyAtiH // 4 // svatantraH krtaa| sAdhakatamaM karaNam / kaJcit prakAraM prAptasya cihnam-itthambhUtalakSaNam / hetu-karta-karaNetyambhUtalakSaNe tRtIyA / dhanena, jinena upadiSTam, tapasA karmANi hanti, api tvaM kamaNDalunA chAtramadAkSIH // 5 // karmaNA-vyApyena kriyayAvA yamabhipreyate-anugrahA
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ dikAmyayA yamabhisambadhnAti sa karmAbhipreyaHsampradAnam, tatra cturthii| ziSyAya dharmamupadizati, jinAya namati // 6 // tAdarthya caturthI / muktaye tapaH // 7 // 'zaktArtha-vaSaD-namas-svasti-svAhA-svadhA'zabdayoge naamnshcturthii| namo'rhate, svasti zrIvijayanemisUraye // 8 // sAvadhikagamane avadhiH-apAdAnam, tatra pnycmii| Agacchati grAmAt // 6 // kriyAzrayasya kartuH karmaNo vA ASAra:-adhikaraNam, tatra saptamI / kaTe Aste, divi devAH, tileSu tailam // 10 // svasvAmibhAvAdisambandharUpe zeSe'rthe SaSThI syaat| rAjJaH puruSaH // 11 // kRtaH karmaNi kartari ca sssstthii| gavAM dohaH, bhavata AsikA, kRtyasya tu vA- tava tvayA vAcyam // 12 // 'pRthak-nAnA'zabdayoge pazcamI tRtIyA ca / pathaka maitrAt maitreNa vA // 13 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 44 ) 'Rte' zabdayoge dvitIyA paJcamI ca / Rte dharmAt dharmaM vA na sukham // 14 // vinAyoge dvitIyA paJcamI tRtIyA ca bhavati / vinA dharmaM dharmAt dharmeNa kutaH sukham ||15|| tulyArthakayoge tRtIyA SaSThI ca / mAtuH mAtrA vA tulyaH samo vA // 16 // yadbhAvo bhAvalakSaNaM tatra saptamI / manaH prasannatAmeti pUjyamAne jinezvare // 17 // iti zrImacandrikAyAM kArakaprakaraNam // 16 // // 17- atha samAsaprakaraNam // ekArthIbhAve sati nAma nAmnA saha samasyate // 1 // ekArthIbhAve syAderluk bhavati / vispaSTaM paTuHvispaSTapaTuH ||2|| ekamanekaM ca samAnAdhikaraNaM nAma, avyayaM ca nAmnA saha dvitIyAdyanyapadArthe samasyate saca bahuvrIhiH // 3 //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 45 ) samAse prathamoktaM prAk syAt / bahuvrIhau vizeSaNaM sarvAdi saMkhyAvAci ca prAka syAt / natendraH / gauNasyAkvipo goGayAdyantasyAnte vartamAnasya hrasvaH syAt, aMzisamAse 'Iyas' pratyayAnte tu na // 4 // vizeSyavazAt strIliGgaH samAnAdhikaraNe uttarapade puMvat syAt / citrA gAvo'sya sa citraguH // 5 // uSTramukhAdayo bahuvrIhisamAsA nipAtyante / uSTramukhamiva mukhaM yasya sa uSTramukhaH // 6 // sahazabdastRtIyAntena samasyate sa ca bhuvriihiH||7|| bahuvrIhI sahasya so vaa| putreNa saha sputrH||8|| rUDhayA digvAci digvAcinA saha antarAlArthe samasyate sa ca bhuvriihiH| dakSiNasyAH pUrvasyAzca yadantarAlaM sA dakSiNapUrvA agnikoNaH // 6 // // iti bahuvrIhiH // 17 // // 18-athAvyayIbhAvaH // 'vibhatti-samIpa-samRddhi-vRddhi-arthAbhAva-atyaya
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 46 ) asamprati-pazcAt-krama-khyAti-yugpat-sahA-sampatsAkalya-anta' eSvartheSu vartamAnamavyayaM nAmnA saha pUrvapadArthe vAcye nityaM samasyate sa cAvyayIbhAvaH // 1 // anato'vyayIbhAvasya syAderlapa syAt / khiyAmiti-adhikhi, avyayIbhAvasya napuMsakatvAt hrasvatvam // 2 // ato'vyayIbhAvasya paJcamIvarjasyAdeH 'am' syAt, tRtIyAsaptamyostu vaa| kumbhasya samIpamitiupakumbhamasti, upakumbhamupakummena kim ? upakumbhamupakumbha nidhehi // 3 // avadhAraNe gamye yAvat nAmnA samasyate sa cAvyayIbhAvaH / yAvadamatraM bhojaya // 4 // yogyatA-vIpsArthAnativRtti-sAdRzyArthe vartamAnamavyayaM nAmnA samasyate sa caavyyiibhaavH| anurUpam, pratigRham, yathAzakti, sazIlamanayoH // 5 // 'thA'pratyayAntabhinnaM yathA'vyayaM nAmnA samasyate
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 47 ) sa cAvyayIbhAvaH / yathArUpaM ceSTate // 6 // mitha AdAya iti kriyAvyatihAre tRtIyAntam, mithaH prahatya iti kriyAvyatihAre ca saptamyantaM nAma samAnarUpeNa nAmnA yuddha 'nyapadArthe avyayI bhAvaH samAsaH // 7 // yuddha samAsAt ic syAt ||8|| asvarAdau ijante uttarapade pUrvasya dIrgha AkArazca / kezeSu kezeSu gRhItvA daNDairdaNDeH prahRtya kRtaM yuddhamiti - kezAkezi, daNDAdaNDi, evaM muSTAmuSTi muSTI muSTi // // // ityavyayIbhAvaH // 18 // // 16-atha tatpuruSaH // dhAtoH sambandhinaH prAdaya UrIpramukhAzca gatisaMjJakA bhavanti // 1 // 'gatisaMjJa - ku - nindAkRcchrArthaka dur-pUjArthakasu pUjAtikramArthakA'ti-alpArthakA''G' ityetat nAmnA nityaM samasyate sa ca tatpuruSaH, bahuvrIhyAdilakSaNarahita
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 48 ) zcet / UrIkRtya, prakRtya, kupuruSaH, duSpuruSaH, duSkRtam surAjA, atistutya, atirAjA, AkaDAraH // 2 // gatAdyarthAH prAdayaH prathamAdyavityaM samAsaH saca tatpuruSaH / pragata AcAryaH-prAcAryaH // 3 // dvitIyAdyantaM nAma zritAdinA samAsaH sa ca tatpuruSaH / dharma zritaH-dharmazritaH, jinena proktaH- jinaproktaH, janAya hitaM-janahitam, pApAt bhayaM-pApabhayam, jinasya dezanA-jinadezanA, samare siMhaHsamarasiMhaH // 4 // uttarapade naJ a syAt, svare tu an syAt / na pApam-apApam, na AdiH-anAdiH, nakhAdiSu tunanakhaH // 5 // kRtpratyayavidhAyake usinA kathitaM nAma kRdantena nAmnA nityaM tatpuruSaH samAsaH / kumbhaM karotItikumbhakAraH // 5 // // iti tatpuruSaH // 19 // // 20-atha tatpuruSavizeSaH karmadhArayaH // vizeSaNaM vizeSeNa saha samAsaH sa ca krmdhaaryH|
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 46 ) nIlaM ca tat utpalaM ca - nIlotpalam // 1 // vizeSyavazAt khIliGgaH nAma karmadhAraye uttarapade pare puMvat syAt, UDantaM tu na / raktA cAsau latA ca- raktalatA // 2 // // iti karmadhArayaH // 20 // // 21- atha karmadhArayavizeSo dviguH // saMkhyAvAci pareNa nAmnA karmadhArayasamAsaH syAt saMjJA - taddhitayorviSaye uttarapade samAhAre cArthe, ayameva cAsaMjJAyAM dviguzca / paJcAbhrAH, dvaimAturaH, paJcagavadhanaH, tripadI // 1 // // iti dviguH // 21 // // 22- atha dvandvaH // sahoktau itaretarayoge samAhAre cArthe nAma nAmnA samasyate sa ca dvandvaH / pArzvavIrau RSabhA'nantadharmA'rAH // 1 // ladhvakSaraM sakhivarjedudantaM svarAdyakArAntam alpasvaraM pUjyavAci caikaM nAma dvandve prAk syAt / tRNa
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 50 ) kASTham, vAyutoyam, indracandrau, Rzyarohito, zraddhAmeghe ||2|| prANitUryayoraGgAnAM svairdvandva ekArthaH, sa ca napuMsake / karNanAsikam, mArdaGgikapANavikam // 3 // // iti dvandvaH ||22|| I // 23 - atha ekazeSaH // samAnArthAnAM sahoktau gamyAyAmekaH ziSyate / cakrazca kuTilazca vakrau kuTilau vA // 1 // sarvasyAdau tulyarUpANAmekaH ziSyate, saMkhyeye tu na / G akSazca akSazca akSazca- akSAH // 2 // anyena sahoktau tyadAdirekaH ziSyate / sa ca caitraica-tau // 3 // triyAM sahoktau pumAn ekaH ziSyate / brAhmaNazca brAhmaNI ca- brAhmaNau, evaM bhrAtA ca svasA ca bhrAtarau, putrazca duhitA ca putrau / mAtrA pitA- pitarau Ou // 4 // // ityekazeSaH ||23|
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 51 ) // 24-atha samAsAntaH // rAjan sakhizabdAntAt tatpuruSAdaT syAt // 1 // nantasyApadasya taddhite pare'ntyasvarAderluk syAt / pazvarAjI // 2 // avarNavarNasya taddhite luk syAt, taddhitaluki tu na / rAjagavI, rAjasakhaH // 3 // gozabdAntatatpuruSAdaT syAt, taddhitaluki tu na / rAjagavI // 4 // pramANIzabdAntAt saMkhyArthAcca bahubrIherDaH syAt / vIpramANaH, dviH trayo, dvau vA trayo vA dvitrAH, vArArthe vikalpArthe vAstra bahuvrIhiH // 5 // sarvAt aMzArthAt avyayAcca paro yo'hanuzabdastadantAt tatpuruSAdaT syAt, 'an' zabdasya ca 'a' ityAdezaH / madhyAhnaH / ahorAtra iti nipAtaH // 6 // // iti samAsAntaH ||24|| // 25- athAluksamAsaH // nAmni parAtmabhyAM parasya Gerlopo na / parasmaipadama
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 52 ) Atmanepadam // 1 // avantAdu vyaJjanAntAcca parasya saptamyA yathAlakSya lup / kaNThekAlaH, yudhiSThiraH, stamberamaH, pUrvAhna. tanaH, sarasijam / kvacit SaSThayAderlopona-devAnAMpriyaH // 2 // // ityaluksamAsaH // 25 // || 26-atha samAsAzrayavidhiH // bahubrIhI su-saMkhyAt parasya hastyAdivajitopamAnAt parasya ca pAdasya pAt syaat| supAt, dvipAt, vyAghrapAt, zasAdisyAdau pAdaH pad iti-supdH||1|| tatpuruSe koH kat syAt / kadannam, puruSe tu vAkApuruSaH, kupuruSaH, uSNe tu-kA-kava' iti vAkoSNaM kavoSNaM kaduSNam // 2 // kRtyapratyayAntottarapade avazyamo mo luk / avazyakAryam // 3 // tumo masya manaH-kAme pare luk syAt / bhoktumanAH, gantukAmaH // 4 //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 53 ) kara-ghAsa-viziSTe uttarapade mahato DA vA syAt, khiyAM tu nityam / mahatkaraH, mahAkaraH, mahatyAH karaH-mahAkaraH / jAtIye ekArthe cottarapade mahato DA syAt / mahAjAtIyaH, mahAvIraH // 5 // mayUravyaMsakAdayaH samAsAH sAdhavaH // 6 // RdantAnAM dvandve pUrvasya A syAt / mAtApitarau, putre'pi syAt-mAtAputrau // 7 // nirAdeH parasya vanasya no NaH / zaravaNam, AmravaNam // 8 // pRSodarAdayaH samAsAH sAdhavaH // 6 // // iti samAsAzrayavidhiH // 26 // / iti zrIhemacandrikAyAM samAsaprakaraNam // 26 // // 27-atha taddhitaprakaraNam // annaadiprtyystddhitH||1|| A ai au Ar-vRddhiH // 2 // SaSThayantAdapatye'rthe aNAdiH syAt // 3 //
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 54 ) Jiti Niti ca taddhite pare svareSvAdyasvarasya vRddhiH syAt // 4 // parataH strI jAtizca Nau ye svarAditaddhite ca puMvat syAt / marudevyA apatyaM - mArudevaH ||5|| uvarNasya taddhite pare av syAt, apadAnte, svayambhuvazca na / yadorapatyaM - yAdavaH // 6 // 'saMkhyA -sam bhadra' pUrvAt mAtRzabdAdapatye'rthe aN syAt, mAtRzabdasya mAtur syAt / dvayormAtrorapatyaM - dvaimAturaH // 7 // adantAdapatye'rthe iJ syAt / dakSasyApatyaM - dAkSiH // 8 // pautrAdi vRddham // 6 // vRddhe'patyarthe - bidAdeH 'aJ' gargAderyaJ, naDAvezva 'Ayana' syAt / baMdaH, gArgyaH, nADAyaNaH // 10 // 'GI- Apa- ti UG' pratyayAntAt, iJvarjAt idantAccApatye'rthe eyaN syAt / suparSyA vinatAyA yuvatyAH kamaNDalvA apatyaM - sauparNeyaH, vainateyaH, yau
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 55 ) vateyaH, kAmaNDaleyaH, nAbherapatya-nAbheyaH // 11 // bahuSu taddhitasya kvacillopaH / gargAH // 12 // // iti apatyAdhikAraH // 27 // tasyedamityarthe annaadiH| mathurAyA idamiti-mAthuram // 1 // IyAdau pare'nyasya do'ntaH / anyasyedamiti- a. nyadIyam // 2 // tyadAdirdasaMjJaH / apatyAderanyaH prAgjitIyo'rthoM hi zeSaH / dusaMjJakAt zeSe'rthe IyaH syAt / tasyedaMtadIyam / / 3 / / tena raktamityarthe aNAdiH / kusumbhena raktaM-kausumbham // 4 // candrayuktanakSatrArthAt 'tena yukte kAle' ityarthe aNAdiH // 5 // 'tiSya-puSya'yakAsya nakSatrANi lopaH syAt / puSyeNa candrayuktena yuktA rAtriH-pauSI // 6 //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 56 ) ratha-yuga-prAsaGgAt taM vahatItyarthe yaH syAt, dhurastu ya eyaNa ca / dvau ratho vahatIti-dvirathyaH, dhuraM vahatIti-dhuryaH, dhaureyaH // 7 // tatra bhave'rthe aNAdiH / grAme bhavaH-grAmyaH / / 8 / / 'kva-ii-amA' ityasmAt, 'tra-taspratyayAntAcca zeSe'rthe tyac syAt / kva bhavaH-kvatyaH, evam-ihatyaH, amAtyaH, tatratyaH, kutastyaH // 6 // 'sAyam-ciram-prAhe prage' ityataHzeSe'rthe tanaT syAt / sAyaM bhvH-saayNtnH,cirNbhvaa-cirntnii||10|| 'tad vetti adhIte vA' ityarthe annaadiH| chando vetti adhIte vA-chAndasaH, nyAyAdestu ikaN / / 11 / / Niti taddhite ivoMvarNayorvaddhiprAptau tayoreva sthAne yo yvau padAntau tAbhyAM prAka krameNa ai auca syAt / nyAyamadhIte betti vA-naiyAyikaH, svazvasyApatya-sauvazvaH // 12 // zeSe'rthe yuSmadasmadaH 'aJ Inan' syAt, tadyogeca krameNa 'yuSmAka asmAka ekatve tu 'tAvaka mAmaka'
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 57 ) iti syAt // 13 // yumaSmAkaM yuvayorvA'yamiti - yauSmAkaH, yauSmAkINaH, asmAkamAvayorvA'yamiti - AsmAkaH, AsmAkInaH, tavA'yamiti - tAvakaH, tAvakInaH, mamA'yamitimAmakaH, mAmakInaH, pakSe Iye - yuSmadIyaH, asmadIyaH, tvadIyaH, madIyaH // 14 // tRtIyAntAt 'jita- jayat - dIvyat - khanat' ityartheSu ikaN syAt / akSaijitaM jayati dIvyatIti-AkSikam, AkSikaH, abhreNa khanatIti-AbhrikaH // 15 // prajJAdeH svArthe aN / prajJa eva-prAjJaH // 16 // yavAdeH svArthe kaH / yAva eva yAvakaH // 17 // SaSThyantAt samUhe aN syAt / bhikSAyAH samUhaHbhaikSam // 18 // rAjAdeH samUhe akaJ syAt / rAjJAM samUhaH-rAjakam // 16 // grAmAdeH samUhe tal syAt / grAmANAM samUhaH-grAmatA, janAnAM samUhaH- janatA // 20 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 58 ) vikAre aNAdiH / hemno vikAraH-haimI, ekasvarAt tu mayaT-vAco vikAraH-vAGgamayam // 21 // 'tatra sAdhuH' ityarthe yH| sabhAyAM sAdhu:- sabhyaH // 22 // tasmai hitamityarthe yaH / yugAya hitH-yugyH| Ino'pi bhavati- mAtRbhogAya Atmane sarvajanAya vA hitaH- mAtRbhogINaH, AtmanInaH, sarvajanInaH // 23 // saptamyantAt adhIne'rthe 'kR-bhU-as-sampada'yoge stAt syAt / jini adhInaM karotIti-rAjasAt karoti // 24 // karmArthAta kRgA yoge karthAcca bhvastiyoge prAgabhUtatabhAve gamye cviH syAt // 25 // avarNasya cvau iiH| prAgazukaHzukaH syAditi-zukIsyAt // 26 // vacit DAca bhvti|sukhaakroti gurum, guroranukUlaM karoti tamArAdhayatItyarthaH // 27 // tyAdyanta-sarvAdisvareSu antyasvarAt prAka 'ak'
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 56 ) syAt, nityazabdasaMkIrtanAt prAgartheSu / kutsitamajJAtamalpaM vA pacatIti-pacataki, sarvake, tvakam, avyayasyApi tathA kintu antyakasya daH syAt / kutsitamajJAtamalpaM vA uccaiH-uccakaiH / pRthak-pRthakat // 28 // SaSThayantAd bhAve tva tala ca syAt / zabdasya pravR. ttiheturgaNo bhAvaH / gorbhAvo-gotvaM gotA // 26 // laghurAdiH samIpo yeSAMtAzA ye i-u-R-varNAstadantebhyastasya bhAve karmaNi cANapi syaat| zucerbhAvaH karma vA-zaucam // 30 // kvacid dvayoH pdyoraadisvrvRddhiH| suhRdaH subhagasya bhAvaH- sauhArdam, saubhAgyam // 31 // varNa-daDhAderbhAve TayaNa iman ca vA syAt / zauklyam, zukimA // 32 // pRthvAderbhAve iman vA / prathimA, pRthutvam, pRthutA, pArthavam // 33 // patyanta-rAjAnta-guNAGga-rAjAderbhAve karmaNi ca
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 60 ) TaghaN syAt / Adhipatyam, AdhirAjyam, mauDhacam, rAjyam, kAvyam // 34 // arhato bhAve karmaNi ca TyaNa tadyoge tasya ca naH / Arhantyam, arhattvam, arhattA // 35 // SaSThayantAt saptamyAntAca ivArthe vat syAt / caitravat maitrasya bhUH, ludhnavat sAkete parikhA // 36 // prathamAntAt SaSThayarthe saptamyarthe ca vAmatuH,prathamamAntaM cet astIti samAnAdhikaraNaM bhavati / svasti ArogyamasyAstIti-svastimAn, zrImAn // 37 // makArAnmakAropAntAcca avarNAdavarNopAntAcca paJcamarahitavargAntAca nAmnaH parasya matormasya vaH syAt / vRkSA asmin santi-vRkSavAn parvataH, evaMdhanamasyAstIti-dhanavAn // 38 // ato'nekasvarAta vIhyAdezca matvarthe ika ina ca syAt / daNDikaH, daNDI, vrIhikaH, drohI // 36 // 'asanta-tapas-mAyA-medhA-san'zabdAt matvarthe vin syAt // 40 //
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 61 ) sAntaM nAntaM ca nAma matvartha parepadaMna / yazasvI, tapasvI // 41 // abhrAdermatvarthe a syAt / abhrANi asmina santIti-abhraM namaH // 42 // prAcuryeNa prAdhAnyena vA kRtaM prakaraNam, tatra svArthe mayaT syAt / prakRtamannam-annamayam // 43 // prakRSTe'rthe svArthe tamap syaat|atishyen zukla:zuklatamaH // 44 // dvayovibhajye prakRSTe tarap syAt / dvAvimau paTU, ayamanayoH prakRSTaH paTuH- paTutaraH // 45 // guNapravRttihetukAt tamap-tarap-viSaye iSTha Iyasu ca syAt // 46 // jo iSThe ca pare bahu-bhUya syAt / atizayena bahu:bhUyiSThaH, bhUyAn // 47 // gurvAdergarAdizca / atizayenaHguru:-gariSThaH, garIyAna, gurutaraH, gurutamaH // 48 // yata-tat-kimaH saMkhyAyA tirvA syAt |yaaH tAH
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 62 ) kAH saMkhyAH parimANameSAmiti-yati, tati, kati // 46 // yat-tat-kimanyAd dvayorekasmin nirdhAyeM utaraH, bahUnAM prazne Datamazca vaa| kataraH, katamaH // 50 // dveH saMkhyApUraNe tIyaH syAt, trestR ca / dvayoH pUraNaH. dvitIyaH, trayANAM pUraNaH-tRtIyaH // 51 // caturaH thaT syAt / caturNAM pUraNaH-caturthaH // 52 // SaDAderapi / SaNNAM pUraNaH-SaSThaH, katInAM pUraNaHkatithaH // 53 // nAntasaMkhyAyA maT syAt / paJcAnAM pUraNIpaJcamI // 54 // saMkhyApUraNe DaT syaat| ekAdazAnAM pUraNI-ekAdazI // 5 // ekAdaza SoDaza SoDhA Sar3hA nipAtyante // 56 // 'dvi-tri-aSTan'zabdAnAM 'dvA trayas aSTan' syuH zatAt prAka, azItibahuvrIhI tuna, catvAriMzadAdau tuvaa| dvAdazI, trayodazI,aSTAdazI, dvyshiiti||57||
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 63 ) vizatyAdervA tamaT / viMzateH pUraNa:- viMzatitamaH, vizaH // 58 // yat tad-etadoDAvatu syAt / yat parimANaM yasya yAvAn ||5|| pramANAt mAtra, UrdhvapramANAt dannaT, dvayasaT ca vA syAt / jAnu pramANamasya - jAnumAtram, jAnudanam, jAnudvayasaM jalam // 60 // tadasya saMjAtamityarthe tArakAde: 'ita' syAt / tArakAH saMjAtA asya - tArakitaM nabhaH // 61 // kimaH tyAdyantAt ekArAntAdavyayAcca parayostamaptaraporantasya Am syAt / idamanayoreSAmatizayena kiM pacatIti- kiMtarAM pacati pacatitarAM, pacatitamAm, pUrvAhNetarAm, sutarAm atitarAm // 62 // prakAre dhA / dvAbhyAM prakArAbhyAM dvidhA // 63 // vAre kRtvas / dvau vArau - dvikRtvaH // 64 // vAre dvi- tri- caturaH suc / dviH // 65 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 64 ) avayavAt tayaT / dvAvayavau yasya-dvitayam, tritayam // 66 // dvitribhyAmayaTa vaa| dvau avayavo yasya tat-dvayam, trayam // 67 // saMkhyAvAcina ekatvaviziSTavAcino vIpsAyAMvA zas / ekaikaM dadAti-ekazau dadAti, mASaM mASa da. dAti-mAsazo dadAti // 6 // 1 // iti zrIhemacandrikAyAM taddhitaprakaraNam // 27 // ||itishriitpogcchaadhipti-shaasnsmraatt-suurickrckrvti-srvtntrsvtntr-jgdguru-shriivijynemisuuriishvrpttttaalngkaarenn 'vyAkaraNavAcaspati-zAkhavizArada-kaviratna' iti padAlaMkRtena zrIvijayalAvajyasUriNA viracitAyAM zrIhemacandrikAyAM pUrvAdhaM samAptam //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ // ahaM // // atha zrIhemacandrikAyA uttarArdham // // 1-tyAdivibhaktiprakaraNam / / tivAdayaH pratyayA dhAtorbhavanti vibhaktisaMjJAzca / sAga vibhaktirdazadhA1-vartamAnA-parasmaipadama, * Atmanepadama, eka- dvi- bahu- eka- dvi. bA.. vacanam,vacanam,vacanam,* vacanam, vacanam, vacanamA anyArthe-tiva, tas, anti, | anyAya-te, mAte, ante, yuSmadartha-sik, yasa, tha, | yuSmadarthe-se, Aye, dhve, asmadarthe-miva, vas, mas / asmadarya-e, vahe, mhe||1|| evamagre'pi vijJeyam / sarvatrA'ntyo vakAra it // 2-saptamI- parasmaipadama, * Atmanepadam, yAta, yAtAm, yus, | Ita, IyAtAma, Irana, yAsa, yAtama, yAta, | IthAsa,IyAyAma, Idhvam, yAma, yAva, yaam| | Iya, Ivahi, Imahi // 2 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 - pazcamI - parasmaipadam tuv, tAm, antu, hi, tam, Aniv, Avav, Amav / ta, ( 66 ) 4 - hyastanI - parasmaipadam div, tAm, anU, siv, tam ta, bi, tAm, anU, si, tam ta, Atmanepadam, tAm, AtAm, antAm, sva, AthAm, dhvam, aiva, Avahaiv, Amahaiv // 3 // Atmanepadam, ambu, va, ma / 'di si' ityatrakAra uccAraNArthaH, evamuttaratra / etA: - vartamAnA- saptamI- pazvamI - hyastanyaH zitsaMjJA jJeyAH // 5- adyatanI - parasmaipadam Atmanepadam, gav, atus, us, thav, athus, a, ta, AtAm, anta, thAs, AthAm, dhvam, i, vahi, mahi // 4 // ta, AtAm, anta, thAs, AyAm, dhvam, i, vahi, mahi // 5 // am, va, ma 6- parokSA- parasmaipadam OM Atmanepadam, e, Ate, ire, se, Aye, dhye,
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ gav va, m| | e, vahe, mahe // 6 // NakAra it // 7-AzI:-parasmaipadam, * Atmanepadam, vacanama, vacanam, vacanam, * vacanam, vacanam, vacanam, kyAta, kyAstAm, kyAsus, soSTa, sIyAstAma, sIran, kyAs, kyAstam, kyAsta, | sISThAs,sIyAsthAma,sIdhvam, kyAsam, kyAsva, kyaasm| sIya, sIvahi, sImahi // 7 // phakAra it // 8-zvastanI-parasmaipadam * Atmanepadama, tA, tAro, tAras, | tA, tAro, tAras, sAsi, tAsthas tAstha, | tAse, tAsAthe, tAmve, tAsmi, taasvs,taasms| tAhe,tAsvahe, taasmhe||8|| E-bhaviSyantI-parasmaipadama,* Atmanepadam, syati, syatas, syanti, | syate, syete, syante, syasi, syathas, syatha, | syase, syethe, syadhve, svAmi, syaavs,syaams|| sye, syAvahe, syAmahe // 6 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 68 ) 10 - kriyAtipattiH parasmaipadam, * Atmanepadam, sthata, syetAm syanta, syathAs, syethAm, syadhvam, sye, syAvahi, syAmahi // 10 // syat syatAm sthana, syas, syatam, syata, syamu, syAva, syAma | atrAyaM vivekaH - pratyekaM vibhaktayA aSTAdaza pratyayAH, tatra- AdyaM navakaM 'zat-at' 'vasu-vas' ca parasmaipadam, aparaM navakaM 'kAna-Ana' 'Anaz-Ana' cAtmanepadam ; pratinavakaM trikatrayam, tatra - AcamanyArthe, dvitIyaM yuSmadarthe, tRtIyaM cAsmadarthe; prati trikamAdya ekavacane, dvitIyo dvivacane, tRtIyaH pratyayo bahuvacane // // iti tyAdivibhaktiprakaraNam 1 // Wan
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 66 ) // 2- atha zatvikaraNo bhvAdigaNaH || AtmanepadaM kRtya-kta - khalarthAzca pratyayAH -sakarmakAd dhAtoH karmaNi, akarmakAdavivakSitakarmakAcca bhAve syuH // ' yaN-tavya - anIya-ya- kyap' iti pazca kRtyAH // 1 // idito Gitazca dhAtoH kartaryAtmanepadaM syAt // Idito gitazca dhAtoH phalavati kartaryAtmanepadaM syAt // zeSAt - AtmanepadanimittAdanyasmAd dhAtoH kartari parasmaipadaM syAt // 2 // kriyAsrtho dhAtuH / "bhU sattAyAm" ataH kartari 'bhU tiv' iti sthite adAdivarjadhAtoH kartari ziti 'zab-aH' syAt // ivarNasya -e, uvarNasya - o, RvarNasya- ar guNaH // nAmyantasya dhAtoH akGiti - ki- Givarje pratyaye pusi pau ca guNaH syAt // iti guNe okAre'vAdeze ca bhavati / avit zit pratyayaH Gidvat syAt // zavi guNe-bhavataH, pUrvAkAralopebhavanti, bhavasi bhavathaH, bhavatha / mAdau vAdau ca
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 70 ) pratyaye ata AH syAt ||bhvaami, bhavAvaH, bhvaamH| sa bhavati, tvaM bhavasi, ahaM bhavAmi // 3 // At parasya saptamyA yAzabdasya-iH, yAmaH-iyam, yusaH- iyus ca syAt // bhavet, bhavetAm, bhaveyuH, bhaveH, bhavetam, bhaveta, bhaveyam, bhaveva, bhavema // 4 // AzIrarthe 'tu-hi'pratyayayoH 'tAtaG-tAt' vA syAt // bhavatu, bhavatAt, bhavatAm, bhavantu / ataH pratyayAd herluk syAt // bhava, bhavatAta, bhavatam, bhavata, bhavAni, bhavAtra, bhavAma // 5 // hastanyAmadyatanyAM kriyAtipattyAM ca viSaye vyaanAdidhAtoH 'aTa-aH' syAt, svarAdidhAtozca vRddhiH, na cenmADA yogH|| akArasya-A, ivarNasya-ai, uvarNasya-au, RvarNasya- Ar vRddhiH // abhavat, abhavatAm, abhavan, abhavaH, abhavatam, abhavata, abhavam, abhavAva, abhavAma // 6 // adyatanyAM dhAtoH paraH 'sica-s' syAt ||'pibtidaa-bhuu-sthaa'dhaatoH parasmaipadasico lup syAt, lu
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 71 ) vyoge na ceT // 'piba' iti pAnArthaka'pA'dhAtuH, 'eti' iti gatyarthakaH smaraNArthakazcAdAdika 'I' dhAtuH, 'dA' iti dAsaMjJako dhaatuH| dArUpo dhArUpazca yo'vit dhAtuH sa dAsaMjJaH syAt ||bhvteH sico lupi guNo na // vantabhUpAntyasya parokSA-'dyatanyoH 'U' syaat||abhuut, abhUtAm, abhUvan, abhUH, abhUtam, abhUta, abhUvam, abhUva, abhUma // 7 // parokSAyAM Ga ca pare-dhAtuddhiH syAt, anekasvarasya dhAtostu Adya ekasvaroM'zo dviH syAt, 'prAk tu svare svaravidheH' iti aadvivcnmdhikaarH|| parokSAyAM dvitve pUrvasya- Aderata AH, RdAderabhote: saMyogAntasya cAderanAto'sya AH, bhuvaH- aH, svapaH-uH, jyA-vye-vyadhi-vyaci-vyathe:- iH, yajAdivaz-vacaH-sasvarA'ntasthA vRt-i-u-RrUpA syaat|| kali-halivarjasya nAmyantadhAtorantasya JNiti vRddhiH syAt, jAgustu ji-Navyeva // dvitve sati pUrvasya-ikArasya iya, ukArasya- uva syAt asve
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 72 ) svare, RtaH-aH, dIrghasya hrasvaH syAt, gasya hasya ca jaH, dyuteH-iH, dvitIyasya prathamaH, caturthasya tRtIyaH, SThiva:- tiH, anAdivyaJjanasya luk syAt, aghoSe ziTo luk syAt, kasya caH, usya aH syaat|| babhUva, babhUvatuH, babhUvuH / sR-vR-bhU-stu-du-nu-zruvarjAt skRgazca dhAtoH parasyA vyaJjanAdiparokSAyA AdiH 'iT-i' syAt // babhUvitha, babhUvayuH, babhUva, babhUviva, babhUvima // 8 // bhUyAt, bhUyAstAma, bhUyAsuH, bhUyAH, bhUyAstam, bhUyAsta, bhUyAsam, bhUyAsva, bhUyAsma // 6 // uNAdi-varjasyAzitaH sAdi-tAdipratyayasyAdiriT syAt, dhUga auditazca parasya tu vA, ekasvarAdanusvAretaH parasya tu na, krmstvnaatmne| bhavitA, bhavitArau, bhavitAraH, bhavitAsi, bhavitAsthaH, bhavitAstha, bhavitAsmi, bhavitAsvaH, bhavitAsmaH // 10 // bhaviSyati, bhaviSyataH, bhaviSyanti, bhavisyasi, bhaviSyathaH, bhaviSyatha, bhaviSyAmi, bhaviSyAvaH,
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 73 ) bhaviSyAmaH // 11 // abhaviSyat abhaviSyatAm, abhaviSyan, abhaviSyaH abhaviSyatam, abhaviSyata, abhaviSyam, abhaviSyAva, abhaviSyAma // 12 // pAdInAM pibAdaya AdezA bhavanti, atyAdau ziti / tathAhi zru- zR, kinv- kR, ghinv- ghi, pApiba, prA- jighra, dhmA- ghama, snA-mana, dA-yaccha, dRz- pazya, R - Rccha, zad- zIya, sad- sIda, iti // "pAM- pA pAne" pibati 4 / apAt, apAtAm / sicpratyayAd viddhAtozca parasyAnaH ' pusus' syAt, na ced bhuvaH paraH sic // aziti viGati svare, iTi, eti, pusi ca pare Ato luk syAt // apuH / ataH parasya Nava auH syAt // papau / indherasaMyogAntAcca parA avitparokSA kidvat syAt // papatuH, papuH / R-vR-vye'daH parasya thava AdiriT nityaM syAt, sRjo dRzaH svarAntAd akAravatazca tRci nityAniTaH parasya tu vA syAt, RdantAt
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 74 ) parasya tu na / papitha, papAtha, papiva, papima / gApA-sthA-sA-mA-hAkaH kGiti AziSi eH syAt, saMyogAderAdantasya tu vA // peyAt, pAtA, pAsyati // 13 // " ghrAM- ghrA gandhopAdAne" jighrati 4 / 'Tve-ghrAzA chA - sA' parasya parasmaisico vA luk, na ceT // aghrAt / yam-ram-nam - AdantAt parasya parasmaisica AdiriT syAt eSAM ca so'ntaH // sijantAd dhAtorastezca paro di-syorAdirIt syAt // iTaH parasya sica iti luk syAt // aghrAsIt, aghrAsiSTAm, jau, prayAt, ghrAyAt, ghrAtA // 14 // "dhmAM- dhmA zabdA'gnisaMyogayoH " dhamati, adhmAsIt, dadhmau // 15 // "ThAM- sthA gatinivRttau" pAThe dhAtvAdeH SaH saH syAt, na cet STayai SThiva-SvaSkAM sambandhI syAt // tiSThati, asthAt, tasthau, stheyAt // 16 // "mnAM - mnA abhyAse" manati, amnAsIt, mamnau,
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 75 ) sneyAt, mnAyAt // 17 // "dAMm - dA dAne" yacchati, adAt, deyAt // 18 // "ji- ji abhibhave" jayati / aGiti parasmaisici samAnasya vRddhi: syAt // ajaiSIt, arjaSTAm / san- parokSayodvitve sati pUrvAt parasya - jergi:, cestu kirvA syAt // jigAya / AzIrya-cvi-yaG - yak-kye dIrghaH syAt // jIyAt // 16 // "duM - bru khuM - sru gatau " / Ni-zri-du-su-kamaH kartaryadyatanyAM nityaM 'Ga-a', Tve-zvestu vA // adudruvat, asusruvat, dudrotha, sutrotha // 20 // "smR - smR cintAyAm" saMyogAd ya Rt tadantasyArtazca aki parokSAyAM kya-yaG-AzIrye ca guNaH syAt // sasmaratuH, sasmartha, smaryAt, smartA / hana RdantAcca parasya syasyAdiriT syAt // smariSyati // 21 // "ausvR-sva zabdopatApayoH " svarati, asvArSIt, asvArIt, svaritA, svartA, svariSyati // 22 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 76 ) "saM-sa gatau" sarati / vege sarterdhAt syAta, shiti||dhaavti|shaasti-asuu-vykti-khyaateH kartaryadyatanyAm aG-a' nityam, 'sR-R' dhAtostu vaa| RvarNadRzo'Di guNaH syAt // asarat, asArSIt, sasRva / RtaH ze kye AzIryeca riH syAt // striyaat||23|| "R R prApaNe gatau ca" Rcchati, Arata, ArSIt, AratuH, Aritha, aryAt, artA, ariSyati // 24 // "tu plavana-taraNayoH" tarati, atArIt / 'Rccha - Rdanta-skR'dhAtunAmino'ki parokSAyAM guNaH / avitparokSA-seTthavoH parayoH- anAdezAderdhAtorekavyaJjanamadhyasthAtaH, ta-trapa-phala-bhajAM svararaya ca nityameH, ja-bhram-vam-tras-phaN-syam-svan-rAj-bhrAja-bhrAs-mlAsAM ca vA eH, na ca dviH, zasa-dada-vAdi-guNinastu na // teratuH teritha / antyo Nava vA Nit / tatara, tatAra / RtaH kGiti 'ira' syAt, oSThacAt parasya tu 'ur' syAt // tiiryaat| 'R
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 77 ) danta-vR' parasyeTo vA dIrghaH syAt, parokSAyAmAziSi parasmaisici tu na // tarItA, taritA // 25 // "TveM- pAne" dhAtoH sandhyakSarAntasya AH syAt, ziti tu na // dhayati, adadhat, adhAt, adhAsIt, dadhau, gheyAt // 26 // " daiv dai zodhane" dAyati, dAyAt / "dhyeM - dhyai cintAyAm " dhyAyati // " malai - mlai kAntikSaye" mlAyati // "ga~- ge zabde " gAyati, geyAt // "vRceMpRyaM saMghAte" cAyati, taSTayau // 27 // " zuca - zuc zoke" dhAtorupAntyalaghunAminorakGiti guNaH syAt // zocati // "acaM - arca pUjAyAm AnacaM // 28 // " "srucca glucca gluca gatau" "grucU gluc steye" UkAra it, srocati / 'Rdanta - zvi stambhU mruca-lucU-cu- glucUgluJca - j' dhAtoH kartaryadyatanyAM parasmaipade aG vA syAt, lRdit-ghutAdi- puSyAdestu nityam // anucat, anocIt // 26 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 78 ) "Achu-AJchu AyAme" udito dhAtoH svarAt paro no'ntaH syaat||aanychti, Ancha, AJchatuH, AJchayAt // 30 // "vaja-vraja gatau" parasmaipade seTi sici pare-vya. khanAdidhAtorupAntyasyAto vA vRddhiH syAt, vadvraja-lAnta-rAntadhAtonityaM syAt, editaH ziva-jAgR-zas-kSaNa-hAnta-yAnta-mAntasya tu na / avAjIt / jiti Niti ca pare upAntyasyAto vRddhiH|| vavAja // 31 // "tyaja-tyaja tyAge" aniTi parasmaisici vyaJjanAntadhAtusamAnasya vRddhiH,U gastu seTi vA syaat|| atyAkSIt / dhuDanta-hasvAntadhAtoranisicastAvo thAdau ca luk syAt / / atyAktAm, atyAkSuH // 32 // "Rta-Rt ghRNA-gati-spardheSu" gupau-dhUpa-vicchapaNi-paneH-AyaH, kameH-NiG, RteH-DIyaH svArthe bhavati, azavitu vaa|| RtIyate, RtIyeta, RtIyatAm, Ayata, ArtIyiSTa, aartiit| anekasvarAd
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 76 ) dhAtoH, 'day-ay-As-kAs' dhAtoH, RcchUrNavajat gurunAmyAdidhAtoH parokSAyA Am nityaM syAt, 'jAgu - uS-samindhu' dhAtorvA syAt, 'bhI-ho-bhR-hu' dhAtorvA syAt sa ca tivvat, vettervA syAt sa ca kidvat, AmantAccAnantaraM parokSAntaM kRmvasti prayujyate // AmaH kRgaH prAgvat kartaryAtmanepadaM bhavati / / RtIyAJcakre, Anarta, RtIyiSTa, RtyAt, RtIyitA, artitA, RtIyaSyate, atiSyati // 33 // " Nada- gad avyakte zabde" pAThe dhAtvAderNo naH syAt // nadati / durvarjopasargasthAdantaH zabdAcca rAdeH parasya Nopadeza - hinu- monA''ni' sambandhino nasya NaH syAt // praNadati, anAdIt, anadIt, nedatuH, nanAda, nanAda, nanada // "svana - svan zabde" svenuH, sasvanuH ||34|| "gupau - gup rakSaNe" gopAyati 4 / adantadhAtoraziti ato luk syAt // agopAyIt, agopIt, agaupsIt, agauptAm, agaupsuH, gopAyAJcakAra,
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 50 ) gopAyAmbabhUva, gopAyAmAsa, jugopa, gopAyyAt, gupyAt, gopAyitA, gopitA, goptA ||35|| "tapaM - tapa dhUpa-dhUpa saMtApe" tapati, atApsIt, tepitha, tatapya, dhUpayati, adhUpAyIt, adhUpIt, dhUpAyAJcakAra, dudhUpa // 36 // "sRplu - sRp gatau" sarpati, asRpat / akiti dhuDAdau pratyaye sRj - dRzaH svarAt paro't antaH syAt, spRza-mRza kRSa-tRpa-hapa-sRpastu vA / traptA, sapta // 37 // " camU - cam adane " camati, acamIt, cemuH / 'SThivRklama-AcamaH " atyAdau ziti dIrghaH // AcAmati ||38|| "" " kramU - kram pAdanyAse" bhrAsa-mlAsa-bhrama-krama-trasi- truTi -lasi yasi saMyaseH kartari ziti 'zyaH-yo' vA syAt / / kramaH parasmaiziti dIrghaH, atyAdau // krAmati, krAmyati, akramIta, kramitA ||36| "yamUM - yam uparame" 'gam - iSa tu-yamo'tyAdau ziti
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 81 ) cho'ntsy||ycchti, ayaMsIt, yantA, ykssyti|| "syamU-syam zabde" syemuH, ssymuH|| "NamaM-nam namratve" namati, anaMsIt, nemuH, nantA // 40 // "gamlaM- gam gatau" gacchati, agamat / gama-hanajana-khana-ghasaH svare'naGi viDati luk // jagmatuH, gantA / gamo'zitaH sAderiTa syAt, Atmanepade tu na // gamiSyati // 41 // "cara- car bhakSaNe gatau ca" carati, acArIt / / "phala- phala niSpattau" aphAlIt, phelatuH // 42 // "ThivU-SThiv nirasane" SThIvati / SThivo dvitve pUrvasya tirvA syAt // tiSTheva, TiSTheva // 43 // "dRza-dRza prekSaNe" pazyati, adarzat / se pare Sa-DhoH kaH syAt // adrAkSIt, adrASTAma, dadarza, vaSTha, vazitha, draSTA, drakSyati // 44 // "kRSa- kRSa halotkarSaNe" karSati, akAIta, akAkSIt / adRzo'niTo nAmyupAntyAta ha-ziDantAvadyatanyAM 'sak-sa' nityaM, spRza-mRSa-kRSa-tRpa-dRpastu
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 82 ) vA syAt // akRkSat, kraSTA, kaSTa // 45 // "uSU - uS dAhe " oSati, oSAJcakAra, uvoSa // "hase- hasa hasane " ahasIt / / " zasU - zas hiMsAyAm" zasati, zazAsa zazasatuH // "mihaM- miha, secane" amikSat // " maha - maha, pUjAyAm" amahIt // 46 // // iti bhvAdau parasmaipadam // 2 // 3-athAtmanepadam // "edhi - eSa vRddhau " edhate / 'AtAm-Ate-AthAmAye' ityeSAmAta iH syAt // eghete, egheta, edhatAm, aiSata, aidhiSTa, aidhiSAtAm / anataH parasyAtmanepadasthasya anto't syAt // aidhiSata / dhAtorghAdau pratyaye so luk vA syAt // aidhidhvam, aidhivam / edhAMcakre / rAnta-nAmyantadhAtoH parAsAM parokSA'dyatanyAziSAM dho DhaH syAt, hA'ntasthAparAt Ji-iTaH parAsAM tu vA // eSAMcakRDhve, edhiSISTa, edhitA // 1 //
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 83 ) "dhvaSki- Svaka gatau" SvaSkate // "paNi- paNa vyavahAra-stutyoH" paNAyati,apaNAyIta, apnnisstt| "pani- pan stuto" paNivat // "trapauSi-apa lajjAyAm" atrapiSTa, atrapta, trepe // 2 // "kamUG- kam kAntau" kAntiricchA, kaamyte| asamAnalope Gapare Nau dvitve pUrvasya laghudhAtvakSare sanvat kArya syAt // sanvat kAryamasya iH| asvarAderasamAnalope upare Nau dvitve pUrvasya lagholaghuni dhAtvakSare pare dIrghaH syAt // 'samAnalopi-zAsURdit' varjadhAtorupAntyasya Gapare Nau hasvaH syAt // acIkamata, NibhAve- ackmt| 'Am-antaAlu-Ayya-itnu' iti pareSu ray syAt // kAmayAMcake, cakame, kAmayiSISTa, kAmayiSI-Dhvam, dhvam, kamiSIdhvam // 3 // "opyAya- pyAya vRddhau" dopa-jana-budhi-pUritAyi-pyAyaH kartaryadyatanyAste 'jica-i' vA syAta, talukaca // apyAyi, apyaayisstt| parokSA-yaGi pyA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 84 ) yaH poH // pipye||"taaydd-taay saMtAna-pAlanayoH" atAyi, atAyiSTa // 4 // "ayi-ay gatau" "dayi-daya dAna-gati-hiMsAdahana-rakSaNe" "kAsRGa- kAs zabdaroge" ayAMcA, dayAMcakre, kaasaaNckre|| "TubhrAsi-bhrAs TumlAsRGamlAs dIptau" bhrAsyate, bhAsate, bhrase, babhrAse, mlAsyate, mlAsate, mlese, bamlAse // 5 // ||iti mvAdAvAtmanepadam // 3 // 4-athomayapadam / / "zriga-bhi sevAyAm" zrayati, zrayate, azizriyata, ta, zizrAya, zizriye, zrIyAt, zrayiSISTa // "NIMga-nI prApaNe" nayati, nayate, anaiSIta, ane, ninAya, ninye // 1 // "DukRga-kR krnne"| kRga-tanAdeH kartari ziti uH syAt // aviti ziti ya ustannimittasya kR. go'ta uH syAt // u-znoraDiti guNaH syAt / karoti, kurute / kRgaH parasya uto'viti ya-va-mA
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 85 ) dipratyaye luk syAt // kurvaH, kurmaH, kuryAt, akA rSIt / RvarNAntAnAmyupAntyAca dhAtoranisijAziSau kidvat // akRta, kRSISTa / sam-pareH kRgaH 'ssaTa-s' syAt, upAttu bhuussaadau|| saMskaroti,saM. caskAra, saMcaskaratuH, saMcaskaritha, saMcaskariva // 2 // "DupacI-paca pAke" apAkSIt, apakta, papAca, pece|| "bhajI:- bhaja sevAyAm" bheje // "rAjagarAj bhrAji- bhrAj dIptau" rejuH, rarAjuH, reje, rarAje, bhraje, babhrAje // "khanUga-khan avadAraNe" calnuH // 3 // ||iti bhvAdAvubhayapadam // 4 // 5-atha bhvAdyantargaNo- tAdiH // "dhuti-dhut dIptau" dyotte|dhutaaderdytnyaaN karta. rivA''tmanepadam / adyutat, adyotiSTa, vidyute||1|| "nividAMD-svid mocn-snehnyoH"| svedate, asvediSTa, asvadat, sivvide // "laMsU-saMs avasane" laMsate, astrasat, astraMsiSTa, salaMse // 2 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 86 ) gha tAvantargaNo vRtaadiH| "vRtUG- vRt vartane" vartate, avRtat, avatiSTa / vRdAdeH sya-sanoH kartari vA''tmanepadaM syAt // vRdAdeH parasya stAzita AdiriTa na, na cedAtmanepadanimittam // vaya'ti, vatiSyate // 3 // ||iti dhutAdiH // 5 // 6-atha bhvAdyantagaNo jvalAdiH // "jvala-jvala dIptau" ajvAlIt // "patlu-pat gatau" patati / zvi-asU-vaca-pato'Gi krameNa 'zvaAstha-voca papta' ityAdezAH / apaptat // 1 // "SadalU- sad vizaraNa-gatyavasAdaneSu" sIdati, asadat // "zadlU-zAda zAtane" zadeH ziti kartaryAtmanepadaM syAt // zIyate, azadat // 2 // "TuvamU-vam ugiraNe" vematuH, vvmtuH||"bhrmuubhrm calane" bhrAmyati, bhramati, bhramuH, bbhrmH|| "phala-phala gatau" pheltuH|| "kruzaM-kuza AhvAnarodanayoH" akSat // "hahaM-vaha, janmani" aru
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 87 ) kSat, roddhaa|| "rami-ram krIDAyAm" rmte| vyAja pareH parasya ramaH parasmaipadaM kartari // viramati, vyaraMsIt ||"phi-sh marSaNe"sahate, sehe, soDhA // 3 // ||iti jvalAdiH // 6 // 7-atha bhvAdigato yajAdiH // "yajI- yaj devapUjAsaMgatikaraNadAneSu" yajati, yajate, ayAkSIt, ayaSTa, iyAja / yajAdi-vaceH, jyA-vyadhazca kiti sasvarA'ntasthA yvRt syAt // IjatuH, Ije // 1 // "vyaMga-vye saMvaraNe" vyayati, vivyAya, vivyatuH, vivyayitha, vivye, vIyAta, vyAtA // 2 // "hag-hva spardhA-zabdayoH" hvayati / hvA-lipsicaH kartaryadyatanyAm 'a' syAt, Atmane tu vA // ahvat, ahvata, ahvAsta, hvo dvitvaviSaye vRt syaat|| juhAva, juhuve, juhotha, juhavitha // "DuvapI-vap bIjasantAne" uvApa, Upe // "vahIM-vaha prApaNe" uvAha, Uhe // "Tvozvi-ziva gati-vRddhayoH" zva
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 55 ) yati, azvat, azizviyat, azvayIt / zveH parokSAyaGi vA vRt // zuzAva, zizvAya // "vava- vad vyaktAyAM vAci" uvAda, UdatuH // 3 // // iti yajAdiH // // atha bhvAdigato ghaTAdiH // " ghaTiS- ghaT ceSTAyAm" ghaTate // " phaNa - phaN gatau" pheNatuH, paphaNatuH // iti ghaTAdiH // // iti bhvAdigaNaH samAptaH // 7 // 8 - athAvikaraNaH kAnubandho'dAdigaNaH // tatra parasmaipadam // "adaM- ad plAMka- psA bhakSaNe" atti, adyAt, atu / hu-ghuTo heghaH // addhi / ad- rupaJcakAt, disyoH zitorAdiH 'aT-a' syAt / / Avat / adeH 'san-adyatanI-ghaJ-ac-al' iti pare 'ghaslR ghas'
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 86 ) syAt, parokSAyAM tu vA // aghasat jaghAsa, jaghasitha, Ada, Aditha // 1 // "yAMk- yA prApaNe" dviS- Ato'vitaH zito'no vA ' pus- us' syAt // apsAn, apsuH, ayAn, ayuH // "pAMka- pA rakSaNe" pAyAt // "mAMka-mA mAne" meyAt // 2 // "iMka - i smaraNe" nityamadhipUrvaH / adhyeti / ikaH svarAdAvaviti ziti yo vA syAt // adhiyanti, adhIyanti / 'iN - ik- as' dhAtorAderhyastanyAM vRddhiH syAt // adhyAyan, adhyeyan / iN-iko'dyatanyAM gAH syAt // agAt // 3 // "iMNk - i gatau" eti / 'hu-iNaH' svarAdAvaviti ziti krameNa 'v y' syAt // yanti, Ayan, agAt // 4 // " tuMk - vRtti - hiMsA- pUraNeSu / udantadhAtorvyakhanAdau viti auH, na dvayuktasya // tauti / brUto yaGantAt tu-ru-stubhyazca paro vyaJjanAdau viti 'It' bahulaM
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) praadiH|| tavIti, totaa|| "ha zabde" rauti, ravIti, ravitA // 5 // 9-antargaNo rudAdipaJcakaH // "rudaka-rud azruvimocane" rudAdipazcakAt parasya ayazivyaJjanAdipratyayasyAdiriT syAt, di-syo. stu 'IT-I' syAt // roditi, rudyAt, arodIva, arodat, arodIH, arodaH, arudat // 1 // "jiSvapaMka- svap zaye" svapiti / svapaH kiti yaGi Deca sasvarA'ntasthAyvRt, jyA-vyadhastu dditi|| suSupatuH, supyAt / / "ana- an zvasaka-zvas prAgane" aniti, zvasiti // 2 // 10-antargaNo jakSAdipaJcakaH // "jakSaka-jakSa bhakSa-hasanayoH" ayaM rudAdeH paJcamo jakSAdipaJcakasyAdyaH / jakSiti, jakSati // dvayuktajakSapazvakAta zito'vito'naH pus syAt // ajakSuH // 1 // "daridrAk-daridrA durgatI" daridrAti / daridro
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1 ) vyaJjanAdau zityaviti Ata i: syAt // dridvitH| 'dvayu kta-jakSAdipaJcaka-znA' ityasyAtaH zityaviti luk|| daridrati / 'san-Nakaca-NakA'naT' varje'ziti daridro luksyAt, adyatanyAMtu vA ||adridriit, adaridrAsIt, daridrAMcakAra, dadaridrau, dridryaat||2|| "jAgRka- jAgR nidrAkSaye" ajAgaruH, ajAgarIta, najAgAra, jAgarAMcakAra / jAguH kiti gunnH|| jajAgaratuH, jAgaryAt // 3 // "cakAsRka-cakAs dIptau" cakAsati, cakA-dhi, ddhi, acakAsuH // 4 // "zAsaka-zAs anuziSTau" zAsti // zAsa Asa is syAt, aGi kiti vyaJjanAdau ca // shissttH| hyantasya-zAsaH zAdhi, asaH- eghi, hana:- jahi syAt // zAdhi / / vyaJjanAntadhAtoH- derluka sazca daH, seluMka sa-da-ghazca luk syAt // azAta, azAH, aziSat // // // rutpazcakaM jakSapazcakaM ca samAptam //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 92 ) "vacaMka-vaca bhASaNe" vakti, abocat, uvAca, UcatuH // 1 // "mRjauk- mRj zuddhau" mRjo'sya vRddhiH, Rtastu svare vA // mASTi, mRjanti, mArjanti, amA, amArjIta, amaajhet||2|| "vidaka-vid jJAne" vetti / vetteH parasmaitivAdipaJcakasya NavAdipaJcakaM vA // veda / vetteH paJcamyAH kid Am vA, tataH paJcamyantaH kRganu // vidAMkarotu, vettu, vidAMcakAra, viveda // 3 // "hanaMka-hana hiMsA-gatyoH" hanti, hataH, ghnanti, jahi / hano vadho'dyatanyAma, Atmane tu vA // avadhIt / hi-hano Gavarjapratyaye dvitve parasya ho ghaH syAt // jaghAna jghntuH| AziSi hano vadhaH, na tu jiTi // vadhyAta, hantA, haniSyati // 4 // "vazaka-vaz kAntau" vaSTi / vazaH sasvarA'ntasthA kiti vRt, na tu yngi|| uSTaH, uvAza, UzatuH, uzyAt // 5 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ) "asaka- as bhuvi" asti / inasyAstezcAtaH zityaviti luka // staH / asteH sasya sAdau pratyaye luka, eti tu haH // asi, edhi, AsIta, aasiiH| asti-bruvoraziti krameNa 'bhUvac' syAtAm // ityaziti bhuuvt||6|| yaGlu k ca // 7 // // ityadAdau parasmaipadam // 8-6-10 // 11-athAdAdAvAtmanepadam / / "iMka- i adhyayane" nityamadhipUrvaH / adhIte, adhIyAte, adhIyate / iGo'dyatanIkriyAtipattyorvA goG syAt // adhyagISTa, adhyaSTa / iH parokSAyAM gAH syAt / / adhijage, adhyagISyata, adhyeSyata // 1 // "zIka-zI svapne" zIGa ziti eH|| shete| zIGa Atmanepadasthasya 'anto rat' syAt ||sherte, azayiSTa, zizye // 2 // "Asika-As upavezane" AsAMcakre // 3 // // ityAtmanepadam // 11 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 64 ) 12- athAdAdAvubhayapadam // "TuMgk - stu stutau" stauti, stavIti // dhUg-sustoH parasmaisic AdiriT syAt // astAvIt, tuSTotha, tuSTuva // 1 // "mUMgkbrU vyaktAyAM vAci" brUgastivAdipaJcakasya krameNa NavAdipaJcakaM vA bhavati / / Aha, AhatuH, AhuH, ghuT-padAnte nahaH- taH, Ahazca thaH syAt // Attha, AhathuH / bravIti / aziti vacAdeze vacvat // 2 // "dviSaka - dviS aprIto" dveSTi, adviSuH, adviSan, advikSat advikSata, sako'sya svare luk syAt // 3 // advikSatAm advikSanta // 3 // "duhIM - duha kSaraNe" dogdhi, dhokSi, adhok, adhoga, adhuksst| duha - diha - liha - guhaH sako dantyAtmane vA luk syAt // adugdha, adhukSathAH, adugdhAH, adhukSAvahi, aduhi // evaM- "dihIM - diha lepe" ityasyApi // 4 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 5 ) "lihIka-liha AsvAdane" leDi, lIDhaH, alikSat, alikSata, aloDha // 5 // // ityadAdAvubhayapadam // 11-12 // 13-athAdAdyantargaNo hAdiH // tatra parasmaipadam // "huMka-hu dAnAdanayoH" dAnamatra haviSprakSepaH / hvAdiH ziti dviH syAt / / juhoti, juhvati, juhuSi, ajuhavuH, juhavAMcakAra, juhAva // 1 // "ohAMka-hA tyAge" jahAti, hAko vyaJjanAdau zityaviti Ata ivA, ho tu- A izca vA, yi tu luk syAt // jahitaH, dvayu kta-jakSapazcataH znazcAtaH zityaviti vyaJjanAdau I: syAt, na dAsaMjJasya // jahItaH, jahyAta, jahAhi, jahihi jahIhi, jaheyAt // 2 // "mibhIka- bhI bhaye" bimeti, bhiyo vyaJjanAdau zityaviti irvA syAt / / bibhitaH, vibhItaH, bibhyati, bibhiyAMcakAra, vibhAya // 3 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 66 ) hIka-hrI lajjAyAm" jiheti, jihiyati, jihrayAMcakAra, jihrAya // 4 // "pRk-pR pAlana-pUraNayoH" pR-bhU-mA-hAGaH ziti dvitve pUrvasya i: syAt // pipati, pipRtaH, piprati ||5||"Rk-Rgto" iti, iyataH / / ||iti parasmaipadam // 13 // 14-athAtmanepadam // "ohAMka-hA gatau" jihIte // "mAMka- mA mAna-zabdayoH" mimIte // ityAtmanepadam // 14 // 15-athomayapadam // "hudAMka- dA dAne" dadAti, datte, dehi, adAta, stho vAsaMjJakAcAtmanepadaviSayaH sica kidvat syAt, tadyoge ca sthA-dorizca // adita, adiSatAm, avithAH // 1 // . "dhAMgka- dhA dhAraNe poSaNe ca" dadhAti / catu rthAntasya dhAgo dAderAderdasya ta-tha-sa-dhveSuSaH syaat||dhttH, dhatthaH, dhatsva, dhaddhvam // 2 //
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 67 ) "dubhaMgka-mR poSaNe dhAraNe ca" viti, bibharAM-cakAra, babhAra, babhUva // 3 // "Nija kI-nija zauce poSaNeca"nija-vija-viSAM ziti dvitve pUrvasya et syAt / nenekti, neniktaH, dvayuktopAntyasya ziti svare guNo na / nenijAni, evaM- "vijaM.ko-vija pRthagbhAve" ityasyApi // 4 // "viSlaMkI-viSa vyAptau" veveSTi, veviSANi, aviSata, avikSata // 5 // // ityubhayapadam // iti hvAdiH // 13-15 // // iti adAdigaNaH samAptaH // 8-15 // 16-atha cAnubandho divAdiH // "divUc- div krIDAdau" divAdeH kartari ziti 'zyaH-ya' // dIvyati, adevIta, dideva // 1 // "jaSca- ja jarasi" jIryati, ajarata ajArIta, jajAra, jeratuH, jajaratuH, jarItA, jaritA // 2 // "zoMca-zo takSaNe" otaH zye luka // zyati, azAt, azAsIt // "doM choMca-do cho chedane" bati,
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ (68 ) adAt, deyAt, chacati, acchAt, acchAsIt / / "voMca-so antakarmaNi" syati, asAt, asAsota, seyAt // 3 // "nRtac- nRt nartane" nRtyati, natiSyati, nasyati // 4 // "vyadhaMca- vyadh tADane" vidhyati, avyAtsIt, avyAddhAm, vivyAdha, vividhatuH, vidhyaat|| "sa- as bhaye" trasyati, sati, tatrasatuH, satuH // 5 // 17-atha divAdyantargaNaH puSAdiH parasmaipadyeva // "puSaMc- puSa puSTo" apuSat // 1 // "jimidAca-mid snehane" mida upAntyasya zye guNaH // meghati, amidat // 2 // "tRpauca- tRp prItau" atRpat, atIt, atrApsIt, tapitA, tA, traptA // evaM "hapauca-dRp harSa-mohanayoH" ityasyApi // 3 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ .( 6 ) "nazauca-naza adarzane" nazo'Di neza vA syAt / / anezat, anazat, nazaH svarAt paro ghuDAdau no'ntaH syAt // naMSTA, nazitA // 4 // "asuuc-kssepnne"aastht|| "yasUca-yas prayatne" yasyati, yasati // 5 // 18-atha zamAdisaptakam // "zamU damUca-zam dam upazame" zamAdInAM saptAnAMzye diirghH||shaamyti, azamat, dAmyati admt|| "tamUca- tam kAGkSAyAm" tAmyati, atamat // , "zramUca-zram kheda-tapasoH"zrAmyati // "bhramUcabhram anavasthAne" bhrAmyati, bhramati // "kSamocakSam sahane" kSAmyati, akSamata, kSamitA, kssntaa| " madac- mad harSe" mAdyati // iti zam-saptakaM samAptam // lamoca-klam glAnau" lAmyati, lAmati // // iti puSAdiH smaaptH||18||
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 100 ) 19-athAtmanepadam // "budhica-budha jJAne" abodhi, abuddha ||"jnaicijn prAdurbhAve" jJA-janoH ziti jAH syAt, na tvanantare tivaadau||jaayte, ajani, ajaniSTa, jjnye| "dopaici-dIpa dIptau" adIpi, adiipisstt| "pUracipUr ApyAyane" apUri, apUriSTa // ityAtmanepadam // 20-athomayapadam // "mRSIca-mRS titikSAyAm"mRSyate, mRssyti||1|| "NahIca- naha, bandhane" anAtsIt, anAddhAma, anaddha, anatsAtAm // 2 // ||ityubhypdm // 20 // | // iti divAdigaNaH smaaptH||17-20|| . 21-atha TAnubandhaH svAdigaNaH // tatromayapadam // "puMgaT-su abhiSave" svAdeH kartari ziti 'znuHnu' syAt // sunoti, sunute, sunvanti / asaMyogAt -
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 101 ) parasya pratyayasya uto vA lurU, aviti v-maadiprtyye||sunuvH sunvaH, sunumaH sunmaH,sunu, sunutAta, asAvIt, asoSTa // 1 // "cigaTa-ci cayane" cicAya, cikAya, cicytuH| "dhUgaT-dhU kampane" adhAvIt, adhoSTa, apaviSTa, dhavitA, dhotA // "vRgaT-vRvaraNe" avArIt / vR-RdantadhAtorAtmanesijAziSoriT vA // avRta, avariSTa, avarISTa, vavaritha, vavRva, viyAta, variSISTa, varitA, varItA // 2 // ityubhayapadam // atha parasmapadam // "hiMda-hi gati-vRddhayoH" jighAya // "zrRMTa-zru zravaNe" zRNoti, zuzrotha, zatruva // "AplUTa-Apa vyAptau"ApnavaH, aapnhi,aapt||"kRvutt-kRnnv hiMsA-karaNayoH"kRNoti, ckRnnv||"dhivutt-dhinv gato" dhinoti, didhinva ||3||iti prsmaipdm|| athAtmanepadam // "azauTi-az vyAptau" aznute, aznuvAte, A
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 102 ) ziSTa, AzaSTa, Anaze, AnaziSe, AnakSe // ityA tmanepadam // 4 // // iti svAdiH samAptaH // 21 // 22- atha tAnubandhastudAdiH // tatrobhayapadam // " tudat - tud vyathane" tudAdeH kartari ziti 'za:a' // tudati, tudate, atautsIt, atutta // 1 // "bhrasjat - bhrasj pAke" sasya jayoge ze tasya tRtIye 'bhrajj' iti, graha-vrasca bhrasja- pracchaH kGiti sasvarAntasthA yvRt // bhRjjati 4 / aziti bhRjjo vA bharjaH // abhArkSIt, abhrAkSIt, babharja, babharjatuH, barbhAjaya, Satve babhaSTha / pakSe- babhrajja, babhrajjatuH, bhRjyAt, bhrajyAt // 2 // "mulUMtI - muc mokSaNe" mucAdi tRpha-hapha-guphazubhomaH ze pare svarAt paro no'ntaH // muJcati 4, amucat, amukta | "SicIMt-sic kSaraNe" sizcati, hvA-lip-sicaH kartaryadyatanyAmaG, Atmane tu
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 103 ) vaa||asict, asicata, asikt||"lipiit-lip . upadehe" limpati, alipat, alipata, alipta // 3 // // ityubhayapadam // // atha parasmaipadam / / "kRtat- kRt chedane" kRtanti, kasya'ti, katiSyati // "maMt-mRprANatyAge" asya ziti adyatanyAmAziSi cAtmanepadam, anyatra tu prsmaipdm|| mriyate 4 / amRta, mRSISTa, mamAra // 1 // "kRta-kavikSepe" kirati, akArIta, akArihAm, cakAra, cakaratuH, kIryAt, karItA kritaa|| "gata-ga nigaraNe" asya rasya svarelo vaa||gilti, girati // 2 // "ovrascaut-vasc chedane" vRzcati, vavrazca, vavrazvatuH, vraSTA, vazcitA // "Rchata-Rccha indriyprly-muurtibhaavyoH"Rcchti,aanch,aanchuH||3|| "vichata-viccha gatau" vicchAyati, vicchati, vicchitA, vicchaayitaa||"prchNt-prcch jIpsA
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 104 ) yAm" pRcchati, aprAkSIt, papracchatuH // "sRjaMtsRj visarge" sRjati, anAkSIt, sajitha, sanaSTha, sraSTA ||"ttumsjoNt- masj zuddhau" majjati, dhuTi masjeH sasya naH // amAGkSIt, mamajjitha, mama kya, maGktA // "tat-cut hiMsA-pranthayoH" caya'ti, tiSyati // 4 // "tRphat-tRph tRptau" tRmphati // "haphat- haph ulaze" hamphati // "gupht-gunnyne"gumphti|| "ubhat-ubh pUraNe" umbhati, uvobha // "zubhatzubha zobhArthe" zumbhati // 5 // "spRzaMta- spRz sparze" spRzati, asprAkSIt, a. spArzIt, aspRkSat, spraSTA, spaa|| evaM- "mRzaMtmaza aamrshne"| "iSat-iS icchAyAm" icchati, eSitA eTA // 6 // athAntargaNaH kuttaadiH|| "kuTat-kuTa kauTilye" kuTAdeH paro 'jida-Nida' varjaH pratyayo dvit syAt // kuTati, akuTIta, cu
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 105 ) koTa, cukuTa, kuTitA // "dhyacat- vyaca vyAjIkaraNe" asya 'as'varje viGati sasvarA'ntasthA vRt // vicati, vicyAt, vivicatuH, vicitA / / "churat-chur chedane" churati, acchurIt, cucchora, churyAt // 7 // // iti kuttaadiH|| // athAtmanepadam / / "paMData-pR vyAyAme" vyApriyate, vyApatre, vyApariSyate // evaM-haMDat-hai Avare" Adriyate // // ityAtmanepadam // 8 // // iti tudAdiH samAptaH // 22 // 23-atha pAnubandho rudhAdiH // tatrobhayapadam // "hadhUpI-rudh AvaraNe" rudhAdInAM svarAt paraH kartari ziti 'zna:-na' syAt, tadyoge prakRternaluka ca ||runnddhi, runddha, rundhanti, aruNat, aruNaH, aruSat, arautsIt, aruddha ||"uudpii-kRd dIptidevanayoH" chatsya'ti diSyati // evam-"UtRda.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 106 ) pI- vRd hisA'nAdarayoH" // ityubhayapadam // atha parasmaipadam // "bhoMpU - bhajj AmadaMne" bhanakti, abhAGkSIt, babhaJja // " pilUMM - piSa saMcUrNane " pinaSTi, piSTaH // "hisu - hins gRham - tRha, hisAyAm" hinasti, ahinat, ahinaH, ahinat / tRhaH znAt 'It-I' viti vyaJjane // tRNedi, tRNDhaH tUM hanti // iti parasmaipadam || athAtmanepadam // , " Jiindhepi - indhu dIptau" inddhe, indhe, indhAJcakre, samindhAMcakre samIdhe // iti Atmanepadam // // iti rudhAdiH samAptaH // 23 // 24- atha yAnubandhastanAdiH // tatrobhayapadam // " tanUyo- tan vistAre" tanoti, tanuvaH, tatvaH, atAnIt, atanIt, tatAna, tenatuH, tanAdeH parasya sicaste thAsi ca luk vA, tadyoge na-Nayozca lup ma ceT, sano lupi satyAm 'AvA' syAt // atata,
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 107 ) ataniSTa, atathAH, atnisstthaaH||"ssnnyii-ssnn vAne" asAta, asata, asaniSTa // ityubhayapadam // athAtmanepadam // "vanUyI-van yAcane" vanute, vavane // "manUyiman bodhane" manute, mene // ityAtmanepadam // [ // iti tanAdigaNaH samAptaH // 24 // 25-atha zAnubandhaH krayAdigaNaH // tatromayapadam // "krIMgaza-krI dravyavinimaye" krapAdeH kartari ziti 'nA-nA' syAt // 1 // kroNAti, krINItaH, krINanti // "prahIza-graha, upAdAne" gRhNAti, vyaJjanAt znAheH 'AnaH' / gRhANa, agrahIt, graha iTo'parokSAyAM diirvH|| agrahISTAm // 2 // athAntargaNaH pvAdiH / / "pUgaza-pUpavane" pvAdeH ziti hrsvH||punaati //
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 108 ) atha pvAdyantargaNo lvaadiH|| "lUgaza-lU chedane" lunAti // "stagaza-stu A. cchAdane" stRNAti, astArIt, astariSTa, astoSTa, tastAra, stIryAt, stariSISTa // "vRgaz-va varaNe" vRNAti, vUryAt, variSISTa, vUrSISTa // "jyAMza- jyA hAnI" vegvarjasya antyaM vRd dIrgha syAt // iti dIrdhe'pi pvAditvAd hrasve-jinAti, ajyAsIt, jijyau, jIyAt, jyaataa|| iti pvAdi vizva smaaptH|| "jJAMza-jJA avabodhane" jAnAti, ajJAsIt, jase, jnyaataa|| "azaza-aza bhojane" aznAti, azAna, Aza, azitA // "muSaza-muSa steye" muSNAti, muSANa, evaM- "puSaz- puSa puSTau" // 3 // // iti krayAdigaNaH samAptaH // 25 // 26-atha curaadignnH|| "curaNa- cur steye" curAdibhyaH svArthe 'Nic-I' bhavati // corayati, acUcurat, caurayAM-cakAra
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 106 ) babhUva corayAmAsa, coryAt // "kathaNa- katha vA prabandhe" kathayati acakrathat // "gaNaNa- gaNa saMkhyAne " gaNayati, gaNasya Gapare Nau dvitve pUrvasya I, ava syAt // ajIgaNat, ajagaNat // // iti curAdiH samAptaH // 26 // 27- atha NigantaprakriyA || kartaH preraka :- prayoktA, tadvyApAre 'Nig-i' syAt // kazcid bhavati tamanyaH prayuGkte - prerayatIti vAkye, bhavantaM prayuGkte iti vAkye vANigi- bhAvayati, bhAvayate dvitve pUrvasyoto'varNAnta jAntasthApavarge pare sani iH syAt // abIbhavat evaM vAkyadvayamatyatrApi ||1|| 'R-rI-lI-ho- knUya kSmAya Adanta' ityeSAM Nau puH syAt // sthA, tiSThantaM pra0- sthApayati, stho upare Nau upAntyasya iH syAt // atiSThuipat // R RcchantaM pra0 - arpayati, svarAdivAtodvitIya ekasvaroM'zo dviH syAt, tatra saMyogasyAdyA ba-da-nAna 0 1
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 110 ) dviH, evaM saMyogAdibhUto rona dviH,na cet paro yH|| Apipat // blI, linantaM- blepayati / "knUyaGknUya zabdondanayoH" pau yavarjavyaJjanAdau ca yvoluk syAt // knUyamAnaM-knopayati // "kSmAyaGkSmAya vidhUnane" kSmAyamAnaM-kSmApayati // hrI, jihriyataM-hRpayati // Nau 'kro-ji-iG' ityeSAmantasya A syAt // krINantaM jayantam adhIyAnaM-kApayati, jApayati, adhyApayati, adhyApipat // 2 // 'pA-chA-sA-ve-hvA' ityeSAM No yo'ntaH syAt // pibantaM zyantaM chayantaM syantaM, [ "vega-ve tantusantAne" ] vayantaM yantaM prayuGkte-pAyayati, zAyayati, chAyayati, sAyayati, vAyayati, hvAyayati / jyantasya pibo pipya syAt, na ca dviH|| apipyt|| ghaTAdInAM gau hrasvaH, ji-Nampare Nau tu vA // "ghaTiS-ghaTa ceSTAyAm" ghaTamAnaM prayuGkte-ghaTayati, ajIghaTat // hano Niti ghAt syAt // ghnantaM pra0 ghAtayati // 3 // iti pyntprkriyaa||27||
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 111 ) 28 - atha sannantaprakriyA || yo dhAturiSeH karma iSiNaiva ca samAnakartRkaH sa tumarhaH, tasmAdicchAyAM san vA syAt, na tu icchAsannantAt / / sannantasya yaGantasya cAdya ekasvaroM'zo dviH // dvitve pUrvasyAtaH sani iH syAt / / paThitumicchatIti- pipaThiSati ||1|| nAmyantAt nAmyupAntAyaJca dhAtoraniT san kidvat / bhettumicchatIti- bibhitsati svarAnta hangam' dhAtorghuDAdau sani dIrghaH syAt // jetumicchatIti- jigISati / 'uvarNAnta graha-guha ' dhAtoH sana AdiriTa na // "ruka - ru zabde" ravitaM bhavituM cecchatIti- rurUpati, bubhUSati / kartumicchatIticikIrSati / hantumicchatIti- jighAMsati / iGa iNikozvAjJAnArthayoH sani gamaH syAt // sampUrvasya gama AtmanepadaM syAt / sametumicchatIti- saMjigAMsate 11211 ukAropAntyavyaJjanAdidhAtoH paraH ktvA san vA
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 112 ) kidvat syAt, ruda-vid-muS-graha-svapa-pracchastu nityam // grahItuM gRhituM [ "guhauga-guha, saMvaraNe"] vecchatIti-jighRkSati, jughukSati / rodituM moSituM svaptuM vecchatIti-rurudiSati vividiSati mumuSiSati lekhituM dhotituM vA icchatIti-lilikhiSati, lilekhiSati, didyutiSate, didyotiSate // 3 // R-smi-pU-aJja-azau-ka-ga-ha-dhR-pracchaHsana AdiriT syAt ||prssttumicchtiiti-pipRcchissti / atuM ["SmiG-smi ISaddhasane"] smetuM pavitumaGktam ["azauTi-az vyAptau"] azituM karItuM garItuM ["huMD-dR AdareM" "dhaMt-dhR sthAne" ] datu dhartu vecchatIti-aririSati, sismayiSate, [Nistoreveti niyamAt SatvAbhAvaH] pipaviSate, aJjijiSati, aziziSate, cikarISati, jigarISati, didariSate, vidhariSate // 4 // 'mi-mI-mA-dAsaMjJaka'dhAtusvarasya si sani it syAt // 'rabha-labha-zakU-pat-pad'dhAtusvarasya tu si
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 113 ) sani tui syAt, na ca dviH / / "DumiMgTa-mi prakSepaNe" "mIMgz - mI hiMsAyAm" "mAMk- mA mAne" "mAMGak-mA mAnazabdayoH" mAtuM dAtuM dhAtuM vA icchatItimitsati, mitsate, mitsati, ditsati, dhitsati / "bhi- rabha kAryopakrame" "DulabhaS - labh prAptau" "padic - pad gatau" / ArabdhuM labdhuM zaktuM patituM pattuM yA icchatIti- Aripsate, lipsate, zikSati, pitsati, pitsate // 5 // 'ivanta-RS- bhrasj- dambha - zri-yu- UrNu-bhara- trapi-santan-pat-vR-Rdanta daridrA' iti dhAtoH parasya sana AdiriT vA / / icchatIti sarvatra yojanIyam // devituM - dudyuSati, dideviSati / "RdhUc-Rdh vRddhI" RdhaH si sani Irta, syAt na ca dviH // adhitumIsaMti, adidhiSati / bhraSTuM bibharkSati, birbhAjaSati / "dambhUd vambhU damme" dambhaH si sani 'dhip-dhIp', na ca dviH // dambhituM vipsati, dhIpsati, divambhivati / zrayituM zizrISati, zizrayiSati / "yuk
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 114 ) yumizraNe" yavitaM-yuyUSati, yiyaviSati / "UrNagA-UNu AcchAdane" UrNavitum-UrjunUSati, UrNanaviSati / bhartu- bubhUSati, bibhariSati / "jJapi mAraNa-toSaNa-nizAne" si sani jJaperjIpa, Apa Ip, dvirna ||jnypyitum AptuM- jIpsati, jijJapayiSati, Ipsati / sanaH si sani AH syAt // sanituM. siSAsati, siSaniSati / tanita-titaMsati, titaniSati / patita-pitsati, pipatiSati / varituM. vuvarSati, vivariSati / tarituM-titIrSati, titarISati / daridrituM-didaridrAsati, didaridviSati // 6 // [ // iti sannantaprakriyA // 28 // 29-atha yaGantaprakriyA // 'aT-R-sUtra-mUtra-sUca-aza-UNu' iti dhAtoH, vyaJjanAderekasvarAcca dhAto:- bhRza AbhIkSaNye ca yaGa vA syAta, gatyarthAd vyaJjanAderekasvarAta kuTile, ga-lup-sada-cara-japa-jabha-daMza-daha' itya* tazca gadde yaG syAt gRNA-zubha-ruvastu na // 1 //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 115 ) ghaDantasya dvitve pUrvasya-nyAdyAgamavarjasya A-guNo syAtAm, vaJca-sraMsa-dhvaMsa-kasa-pat-pada-skanda' ityasya tu no, At paro yo'nunAsikastadantasya japa-jabha-daha -daza-mana-cara-phal' ityasya ca 'mu-ma Rmatazca ro antaH syAt // 2 // aTa-aTa gatau sUtraNa-sUtra granthane" "mUtraNa-mUtra prasravaNe sUca- Na-sUca paizUnye // 3 // bhazaM punaH punarvA-aTati Rcchati sUtrayati mUtrayati sUcayati aznoti Uoti- aTATyate, arAyaMte, sosUtryate. momUtryate, sosUcyate, azAzyate, UonUyate / vyaJjanAntadhAtoH parasya yakArasyAziti luka syAt // ATATiSTa, aTATAMcakAra, ArAriSTa, ArArAMcakAra, asosUtriSTa, aurNonUviSTa // kuTila yAti-yAyAyate, ayAyAyiSTa // 4 // 'luplaMtI- lup chedane' "japa vyakte vacane jApe ca' 'jabhaM-jabha maithune' 'daza-daMz dazane" "dahaMdaha bhasmIkaraNe // 5 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 116 ) girate ro laH // yaGantayoH 'car phal' ityetayoH, tAdau pratyaye copAntyasyAta uH syAt, na ca tasyot // gahyaM gilati lumpati sodati carati japati jambhati dazati bahati- jegilyate, lolupyate, caMcUryate, jaMjabhyate, daMdazyate, daMdahyate // bhR0 phalatipaMphulyate // 6 // "vaJca-vaJc gatau" "bhraMzUG- bhraMz sraMsUG-sraMs avaMstrasane" "dhvaMsUG-dhvaMs avastraMsana- gatyoH" " kasa-kas gatau" "padic- pad gatau" "skandaM - skanda gati-zoSaNayoH " ||7|| kuTilaM - vaJcati kasati patati padyate skandativanIvacyate, canIkasyate, panIpatyate, panIpadyate, canIskadyate / bhRzaM punaH punarvAsraMsate dhvaMsate bhraMzate iti - sanIsrasyate, danIdhvasyate, banIbhrazyate, "bhajop-bhaJj Amardane" "paz sautro bandhane" bhR0 bhanakti pazati - baMbhajyate, paMpazyate // 8 // bhRzaM punaH punarvA pRcchati nRtyati paripRcchayate /
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 117 ) nanRtyati / yaGi nRternasya No na / bhUzaM paThati bhavati pApaThyate, bobhUyate // 6 // riva yaGa-ya-vaye Rto rIH // bha0 karoti cekrIyate // prA-dhamoryaGi IH // bha0 jighrati dhamatIti- jetrIyate devmIyate // gApA-sthA-sA-dA-mA-hAkaH kiti yanvarje'ziti vyaJjanAdau IH // bhRzaM punaH punarvA gAyati pibati tiSThati syati dadAti mAti jahAtIti- jegIyate. pepIyate, teSThIyate, sesIyate, dedIyate. memIyate jehIyate // 10 // iti yantaprakriyA ||26||| 30 - atha yaGalubantaprakriyA || yaGo bahulaM lup / bobhavIti, bobhoti bobhUtaH, bobhavati abobhavIt abobhot, abobhUtAm, abobhavuH, bobhuvAmAsa // 1 // RRmato yaGo lupi dvitve pUrvasya 'ri-r' antaH syAt // rikati carkAta, carIkarti, carikaroti, carkarIti, carIkaroti carkRtaH carikRtaH, carIkRtaH, cakrati 3. carkRyAt 3 acarkarIta 3. acarka: 3. adya
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 118 ) tanyAm- acarkArIt 3, carkarAzcakAra 3, cakiyAt 3, carkaritA 3 // 2 // bhRzaM punaH punarvA vartate-varivRtIti, varIvRtIti 2, re bAhulakAnnet varvati 3, avarvatIt 2, avarvatat 3, avarvAH 3, avavartIt 3, vartayAmAsa 3, varvatitA // 3 // iti ynglubntprkriyaa||30|| 31-atha nAmadhAtuprakriyA // dvitIyAntAdicchAyAMkAmyo vA / idamicchatItiidaMkAmyati, aidaMkAmyat, aidaMkAmyot, idaMkAmyAMcakAra // 1 // mAntA'vyayavarjAd dvitIyAntAda icchAyAM 'kyanya'kAmyazca vAkyani avarNasya iiH||putrmicchtiiti-putriiyti, putrakAmyati, aputrIyIt, aputrakA. myot // 2 // . amAvyayAd dvitIyAntAdupamAnAt saptamyantAdAdhArAca AcAre'rthe 'kyan- ya' vA // putramivAcarati-manyata iti-putrIyati chAtram, prAsAde ivA.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ carati- vyavaharatIti- prAsAdIyati kuTyAm, prAsAdIyat / / 3 / / karturupamAnAdAcAre 'kyaG-ya' vA / / haMsa ivAcarati-haMsAyate / / sAntAt kartarupamAnAdAcAre kya vA syAt, antasya ca so vA luk, 'ojas-apsaras' ityasya tu nityaM luka / / paya ivAcarati-payAyate, payasyate, ojAyate, apsarAyate / / 4 / / mAlAM nidhi paTuM pitaraM rAyaM gAM nAvaM cecchatIti kyani- mAlIyati, nidhIyati, paTUyati, pitrIyati, raiyati, gavyati, nAvyati / kyavarje yAdau pratyaye otaH-ava, autazca-Ava / / samIdhamicchatIti-samidhyati / dhAtorvyaJjanAt parasya kyo'ziti pratyaye luga vA / / asamidhIt, asamidhyot / maithunArthAd 'vRSa-azva' ityataH kyani 'ssaH-s' antaH syAt // maithunAya vRSamazvaM cecchatIti- vRSasyati gauH, azvasyati vaDavA // 5 // kRgAdInAM dhAtunAmarthe nAmno 'Nica-I' bahulaM
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 120 ) syAt // 'Ni-iSTha-Iyasu' iti imani ca parataH 'tRantyasvarAdi' ityetayorluk syAt / / kartAramAcaSTekarayati // pRthvAdeRto ro NyAdau // pathaM karoti AcaSTe vA-prathayati, apaprathat / UDhamUDhiM vA karotyAcaSTe vA- UDhayati, aujaDhat, aujIDhat // 6 // // iti naamdhaatuprkriyaa||31|| 32-athaatmnepd-prsmaupdprkriyaa|| kartaryAtmanepadaM bhavatIti sarvatra yojyam / nivizaHnivizate // parAverje:- vijayate / parivyavAta kriyaH- parikrINIte // bhunajo'trANe-ghRtaM bhuGkte, mahIM bhunakti // kriyAvyatihAre- vyatilunIte, anyAhaM lavanaM karotItyarthaH, vyatiharante bhAram, gatyAdyartha na-vyatigacchanti // 1 // kartari parasmaipadaM bhavatIti sarvatra yojyam / parAno:-kRgaH- parAkaroti, anukaroti // pratyabheH kSipaH-pratikSipati // prAd vahaH-pravahati // parema'So vahazca- parimRSyati, parivahati // vyAG-pare
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 121 ) ramo nityam, upAt tu vA- viramati, uparamati, uparamate // karmaNi bhAve coktavadAtmanepadameva // 2 // / / ityAtmanepada-parasmaipadaprakriyA // 32 // 33- atha bhAva - karmaprakriyA // bhAvaH kriyA / bhAva- karmavihite ziti kyaH, bhAve ca yuSmadasmatsambandhanimittayoH karta-karmaNorabhAvAdanyArthe eva, sAdhyarUpatvAcca saMkhyA yogo nAstItyautsargikamekavacanameva // tvayA mayA anyaizca yate, bhUyeta, bhUyatAm, abhUyata / svarAnta-graha-dRzhanbhyaH sya- sij- AzI:- zvastanyAM- 'JiT-i' vA // bhAvakarmaNo sarvadhAtoradyatanyAste 'tric-i' syAt taluk ca // abhAvi, abhAviSatAm, abhaviSAtAm, babhUve, bhAviSISTa, bhaviSISTa, bhAvitA, bhavitA, bhAviSyate, bhaviSyate // stUyate, stAviSISTa, stoSISTa / zayyate / tanaH kye A vA // tAyate tanyate / dIyate, dAyiSISTa, dAsISTa / bhane vA upAntyasya luk // abhAji, abhaji //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 122 ) duhi paci daNDi - rudhi-brU-ci-mathi muSi-pracchiyAci-zAsvarthAH / nI - Nyanta-vahi- kRSayastadarthakAzca dvikarmANaH // 1 // karmaNi pratyayAduktinyadirmukhye duhAM pare / nIyate'jA'munA grAmaM duhyate'nena gauH payaH // 2 // vihAya preraNAMzaM cet karma kartA svayaM bhavet / sakarmakastadA'karmA pacyate svayamodanaH // 3 // // iti bhAva- karmaprakriyA // samAptA prakriyA ||33|| 34- atha tyAdyartha nirUpaNam // . sati prArabdhe'pUrNe'rthe vartamAnA // asti dinam // 1 // vidhi - nimantraNA -''mantraNA'dhISTa samprazna- prArthane saptamI paJcamI ca syAtAm || vidhiH kriyAyAM prera NA, preraNAyAmeva yasyAM pratyAkhyAne pratyavAyaH - tad nimantraNam, yatra preraNAyAmeva pratyAkhyAne kAmacAra:- tad AmantraNam, yatra preraNaiva satkArapUvikA - tad adhISTam, saMpraznaH - saMpradhAraNA, prArthanaMyAcJA // muniH paThet // 2 //
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 123 ) preSA-'nujJA-'vasare kRty-pnycmyo| nyakkArapUrvikA preraNA-preSaH, kAmacArAnumatiH-anujJA, prAptakAlatAavasaraH // bhavAn kaTaM karotu, grAmaM gaccha, kAle varSatu parjanyaH suprabhUtena vAriNA // 3 // A nyAyAdutthAnAd A nyAyAt saMvezanAt, u. bhayataH sArdharAtraM vA- adyatanaH, anadyatane bhUte hyastanI // dharmamakarot // 4 // : bhUte adyatanI // agamad grAmam // 5 // bhUtAnadyatane proksseprokssaa||dhrm dideza jinaH // 6 // AziSi AzIH paJcamI ca ||jiiyaanaabheyo bhagavAn, jayatAjinazAsanam // 7 // vatsaryati bhvissyntii|| bhokSyati // 8 // anadyatane vaya'ti zvastanI // kartA // 6 // saptamyarthe kriyAtipattau kriyAtipattiH, saptamyA artho nimittaM hetu-phalakathanAdikA sAmagrI, tatra kutazcida baiguNyAt kriyAyA atipatanamanabhinivRttiH kriyAtipattiH, tasyAMsatyAM, eSyati kriyAtipattiH syaat||
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 124 ) yadi dharmamakariSyat sukhI abhaviSyat // 10 // sme purAdau copapade bhUtAnadyatane vrtmaanaa|| Aha sma guruH, vasantIha purA chAtrAH // 11 // hetuphale vaya'ti saptamI bhaviSyantI ca // 'nAmeyaM cedupAsIta prApnuyAt paramaM padam' pakSa-upAsiSyate cet prAsyati // 12 // smRtyarthe dhAtAvupapade bhUte'rthe bhaviSyantI, yacchabdazcet kriyAvizeSaNaM na prayujyate // smarasi mitra ! zatruJjaye yAsyAvaH // 13 // mADi adyatanI, sasme zastanI ca // mA kArSIH pApam, mA sma karoH kASIrvA // // iti tyAdyarthanirUpaNam // 34 // 35-atha kRdntprkrnnm|| dhAtovidhIyamAnastyAdivoM vakSyamANaH pratyayastu. mabhivyApya kRt syAt // ghanaghAtyaH // 1 // . nirdiSTAdarthAdanyatrApi bahulaM kRt syAt // mohanIyaM karma // 2 // -
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 125 ) arthavizeSokti vinA kRt kartari syAt // 3 // 'Naka-tRcau - aka-tR' dhAtoH // zrAvakaH, kartA, edhitA / 'nAmyupAntya prI-kR-rA-jJA' ityataH 'ka:a' syAt // budhaH priyaH, kiraH, giraH, jJaH // ac dhAtoH // karaH, haraH // nandyAdibhyo'naH // nandanaH // grahAdibhyo Nin - in' / / Ato JNiti kRti trau ca 'ai' syAt // grahI, sthAyI // ghrAdhmA-pA- TdhedRzaH 'za: a' syAt // jighraH, dhamaH, pibaH, uddhayaH, utpazyaH // 'jvalAdi-du-nI bhU-graha- Asru' ityato 'na:- a' vA syAt // jvalaH, jvAlaH // 4 // karmaNaH parAda dhAtoH 'aN-a' syAt // kumbhakAraH // karmaNaH parAt' ityagre'pi jJeyam // Ato DoshvAvAma:, nAg! godaH, tantuvAyaH // saMkhyAdeH krugaH 'Ta:- na syAt // saMkhyAkaraH, dvikaraH // hetutacchIlA-nukUle zabda- zloka - kalaha-gAthA-vaira-cAdu-sUtra-mantra- padavarjAt karmaNaH parAt kRgaH 'Ta:-a' // yazaskarI vidyA, tIrthakara, preSaNakaraH, zabdakAraH // "
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 126 ) hano'cite kartari 'Taka-a' syAt // vAtaghnaM taila. m // brahmAdikarmaNaH parAda hanaH Taka / brahmaghnaH / / arhaH 'aca-a' syAt // pUjAr2yA pratimA // daNDAdivarjAdAyudhAdeH karmaNaH parAda dhRgo'c // dhanudharaH, bhUdharaH, dnndddhaarH|| hago vayasi anudyame ca gamye'c // asthiharaH zvazizuH, manoharA mAlA // deva-vAtAt Apa iH, zakRdAdeH kRga iH ||devaapiH, vAtApiH, zakRtkariH // 'kukSi-Atman-udara' iti karmaNaH bhRgaH 'khiH-'|| kRkSimbhariH, AtmambhariH // manyateH 'Nin-in' syAt / paNDitamAnI bandhoH / pratyArthAt kartuH karmaNaH parAt manyateH 'khaza-a' syAt // svarAntasyAnavyayasyAruSazca khidantottarapade mo'nto gathAsambhavaM hrasvazca // paNDitammanyaH, kAlimmanyA // ejeH vaza // ari. mejayaH // nAmno gamaH 'khaD-Da-khA:-a' syAta, bihAyastu vihH||turnggH, turagaH, turaGgamaH, piiMgaH, vihagaH, vihaMgamaH // 5 //
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 127 ) AdhArAt zIDa: a:, carestu 'Ta:-a' syAt // khazayaH, kurucarI // nAmnaH parAd bhajo viN // ardhabhAk // nAmnaH parAd dhAtoryathAlakSyaM-man vana kvanip vic // sudAmA / paJcamasya vani 'AGA' // vijAvA, sudhIvA, zubhaMyA, vica isvAlluk / / nAmnaH parAd dhAtoryathAlakSyaM kvip / dinakRt hrasvasya pitkRti to'ntaH // 6 // 'tyadAdi - anya - samAna' ityata upamAnAt karmaNa parAt dRzaH kamaye'va Tak sak kip ca - 'a-sa-0' syuH // dRg-dRza-dakSe anya-tyadAdeH AH syAt, Idam - kimau ca 'It- kI' rUpau syAtAm // tAdRzaH, tAhakSaH, tAdak kIdRzaH 3, IdRzaH 3, amUdRzaH 3 // upAnAt kartuM parAd dhAtoNin || pikabhASI // ajAternAmnaH parAt zIlArthAd dhAtoH 'Nin - in' / prasthAyI // 7 // karaNAnAmnaH parAd bhUtArthAd yajeNin // somayAjI // brahma-bhrUNa vRtrAt karmaNo bhUtArthAt hanaH
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 128 ) kvip ||brhmhaa, vRtrahA // su-puNya-pApa-karma-mantrapadAt karmaNo bhUtArthAda kRgaH vip // sukRt // ka. maNo bhUtArthAda dRzaH 'kvanip-van' ||paardRshvaa / karmaNaH parAdanupUrvAt saptamyantapUrvAdajAtyarthapaJca. myantAcca bhUtArthAjano 'Da:-a' / pumanujaH, stryanujaH, AtmAnujaH, abjam, yathAlakSyamanyatrApianujaH, ajaH // 6 // kta-ktavatU bhUte // khal-anaTa-kRtyA akartari // nato mayArhana, snAtaM ca // gatyarthA-'karmaka-pibabhujeH zliSAdezca kartarikto vA // gato'sau grAmam, grAmo'nena vA, do-so-mA-stha iH kiti tAdau // sthitaH, pItaH payaH, pItaM payo'nena vA, sa bhukta idaM, tena bhuktaM vA, nArImAzliSTaH, AzliSTA vA nArI tena / seTaktayorNenuka / kaaritH||6|| uti upAntye zavarhAda adAdezva parau bhAvArambhayoH seTau kta-ktavatU vA kidvat // kucitaM kodhitamanena, prakucitaH, prakocitaH; prakucitavAna,
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 126 ) prakocitavAn evaM- ruditamityAdi // 10 // Arambhe kartari kto vA // prabhukta odanaM caitraH; caitreNa vA prabhukta odanaH, prabhuktaM caitreNa // DIGzIG-pU-dhRSi-kSvidi-svidi-midaH ktau seTau kidvanna |shyitH // AditaH ktayorneTa bhinnaH // 11 // 'DIya-ziva-aidit' ityataH ktayoriT na ||ddiinH, trasta // oditaH sUyatyAdezca ktayosto naH // Adito bhAvArambhe seToH ktayoriTa vaa||minnN meditm||nnoktedaant-shaant-puurnn-dst-spsstt-jnypt' iti vA, pakSe damita ityAdi // amUrchamado ra-dAt ktayoH ktasya naH,dhAtudazca naH // pRvarjAda RdantAt lvAdezca 'kti-kta ktavatu'ktasya nH| kIrNaH, lUnaH, bhUtaH / ekasvarAda 'uvarNAnta-RvarNAnta-zri-UNu' ityataHkita iT n|praad dAga Arambhektetto vA // prattaH, pradattaH // dAsaMjJasya te kiti dat, dhAgastu hiH // dattaH, dattavAn, nihitH||R-hii-dhraa-naatraa-und-nud-vinteH ktayosto n vA syAt / / trAtaH,
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 130 ) baannH||bhaave klIbe ktH||hsitN tvayA // kSezuSapacaH ktayostasya ma-ka-vaM syAt krameNa ||kssaamH, zuSkaH, pakvaH // 12 // parokSAmAtraviSaye kvasu-kAnau, toca parokSAvat / / 'ghasa-ekasvara-Adanta' ityataHkvasorAdiriTa, gamhan-vidlu-viza-dRzastu vaa|| pecivAn jagmivAn jgnvaan| 'IyivAn, anAzvAn, anUcAnaH' iti bhUte kartari vA, pakSe- agAt, ityAdi // vetteH sadarthe vA kvsuH|| vidvAn vidn||sti 'zatrAnazo-at Ana', eSyati tu syayuktau // yAn, yAsyan / ato ma Ane // pcmaanH|| AsIna iti nipaatyte||13|| sati zIla-dharma-sAdhuSu dhAtoH 'tan-ta' bhrAjyalaM. kRg-nirAkRg-bhU-sahi-ruci-vRti-vRdhi-cari-prajanA'patrapa iSNuH, bhU-jeH 'SNuka-SNuH' sthA-glA-mlA-paciparimRji-kSeH snuH, trasi-gRdhi-ghRSi-kSipaH knuH sanbhikSa-AzaMse:-uH, 'vindu-icchu' iti nipAtanam, za-vandeH-AruH, dA-dhe-si-zada-sadoruH,zIG-zraddhA
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 131 ) nidrA tandrA- dayi-pati- gRhi-spRhe : - AluH, 'satri- cakridadhi jajJi - nemi' iti GayantanipAtanam, zu-kama-gamahana-bhU-sthaH, laSa-pata-padazca- ukaN, bhUSArthAdeH - anaH, jAguH - UkaN, zamaSTakAt- 'dhinaN-in' syuH // 14 // nantA jinam, bhrAjiSNuH, bhUSNuH, sthAsnuH, trasnuH, lipsuH, vizarAruH, dAruH, zayAluH, abhilASukaH, bhUSaNaH, jAgarUkaH, zamI; evam sR-dhas - ado- 'marakmara' 'bhaJji - bhAsi - mido 'ghura:-ura', vetti-cchidamido 'ghurak-dhura', smyAdeH- raH / sRmaraH, bhaGguraH, viduraH, smeram // 15 // iti kRdantaprakaraNam // 35 // 36- athoNAdiH o nemisUrirAjAya, gurave zIlasadmane / sarvatantrasvatantrAya, tasmai nityaM namo namaH // 1 // " ava rakSaNAdo" avatIti-om, mapratyaya UTu ca / nayatamapratyaye - nemiH, dharmacakrasya nemivat nemiH / sudati saMzayamiti sUriH, rik pratyayaH / rAjata iti-rAjA, an / gRNAti saddharmamiti : - guruH, kit upratyayaH / zete sukhamanenetiH -zIlam, lo ,
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 132 ) dIrghazca / sIdantyasgina-samma, man / saratIti sarvam, vH| tanotIti-tantram, traH / asyatIti-svaH, vAntanipAtanam / tanotIti-tat, Dat / namanaM-namaH, atrAs pratyayaH // ityuNAdAyo'parimitAH // 36 // 37-atha bhAve tumo nirUpaNam // kriyArthAyAM kriyAyAM tum Nakaca bhaviSyantI ca // jinaM nantuM yAti ||shk-dhRss-jnyaa-rbh-lbh-shaa-'hNglaa-ghttaa-sti-smrthaarthe icchArthe copapade tum|| zaknoti bhoktam, samartho bhoktum, icchati bhoktam // 37 // 38-bhAve kartRbhinnakArake ca kRnni rUpaNam // bhaavaakoN:-'ghny-a||paakH, dAyaH / ivarNovarNava-vR-daza-raNa-gam-Rda-grahaH 'al-a||cyH, rvH|| 'bhU-zri-ad ataHsopasargAd al||prbhvH|| anupasargAd vyadha-japa-madaH 'al||vyghH,jpH,mdH||
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ viccho 'naGa-na' // vishrH|| yaji-svapi-rakSi-yatipraccho nH|| yajJaH, prshnH|| upasargAd daH 'kiH-i' // vidhiH, dadhiH, uddhiH|| striyAM 'ktiH-ti'||kRtiH|| striyAM zaMsi-pratyayAt kteTo gurumato vyjnaantaaccaH| prazaMsA, cikIrSA, iihaa| striyAM SitaH 'aGaa' / pcaa| bhidApramukhA nipAtyante // striyAM Ni-vettyAsa-zrantha-ghaTa-vande:-anaH ||kaarnnaa||1|| klIbe bhAve 'anaTa-ana' // gamanam / karaNAdhArayoranaTa, punAmni tu 'ghaH-a' // pacano'gniH, pacanI sthAlI, AkaraH / tatra vyajjanAntAda 'ghana a|| vedaH // udaH sthA-stambhoH so luka // utthAnam // i ki stiva' iti dhAtoH svarUpe'rthe ca // bhaJjiH , kRdhiH, vettiH||2|| kRcchrArthAt duraH, akRcchrArthAt 'su-ISat' ityatazca parAddhAtoH 'khal-a' zAsU-yudhi dRzi-dhRSi-mRSA'tazca anaH syAt // duSkaraH, sukaraH, ISatkaraH, duHzAsanaH, suzAsanaH, ISacchAsanaH // 3 // // 38 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 134 ) 39-atha kRtyanirUpaNam // RvarNAntAd vyaJjanAntAcca 'dhynn-y'||ktnittshcjoH ka-gau ghiti, vaco'zabdanAmni tu na / kAryam, vAcyam, vAkyam // uvarNAntAdAvazyake'rthe dhyaNa // bhavyam // tavyA-'nIyau // kartavyam, karaNIyam / / svarAntAd yaH, Atazca eH|| ceyam, deyam // zaki-taki-cati-yati-zasi-sahi-yajibhaji-pavargAt yH|| zakyam, gamyam // kRpi-tiRcivarjAt RdupAntyAt 'kyapa-ya' // nRtyam // // iti kRtyanirUpaNam // 36 // 40-atha ktvAnirUpaNam // parakAlena dhAtvarthena tulyakartRke'rthe vartamAnAddhAtoH sambandhe 'ktavA-tvA' vA syAt / jinaM natvA stoti / ananaH ktvo 'yap-ya' syAt ||prnnmy ||nibedhe 'alaM-khalu' ityupadayoH ktvaavaa||alN kRtvaa|| tavA seT kidvat na // devitvA // UditaH ktavA vA seTa // dAntvA, damitvA ||ymaadiinaaN masya
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 135 ) yapi vA luk // praNamya praNatya // laghoH parasya Neryapi 'ay' syAt // pariNamayya bhuGkte // AbhIkSNye prAkkAle tu 'rUNam-am' ktvA ca syAt // smAraM smAraM yugAdIzaM lapsye zrIparamaM padam // // iti ktvAnirUpaNam // 40 // iti zrItapogacchAdhipati zAsanasamrAT - sUricakracakravata - sarvatantra svatantra - jagadguru-zrIvijayanemisUrIzvara - paTTAlaMkAreNa 'zAstravizAradavyAkaraNavAcaspati-kaviratna' iti padA laMkRtena zrIvijayalAvaNyasUriNA viracitAyAM zrIhemacandra kAyAmuttarA - samAptam // samAptA zrIhemacandrikA //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 136 ) // bhadra bhUyAd zrIzramaNasaMghasya // ... // atha prazastiH // . zivagaDe pure ramye, nndenduvyomlocne| vikramAmve'site bhrATe paJcamyA janmavAsare // 1 // lAvaNyasUriNA dRgdhA ladhvIyaM hemcndrikaa| bAlamodaM vitanvAnAM nandatAjjagatItale // 2 // saMkSiptApi sudhIgamyA meghajA shbdcndrikaa| athemA saralA labdhvA labhantAM zizavo mudam // 3 // Wan
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ mudraka:zrI makhtUramala kummaTa kumbhaTa priNTarsa, ghor3oM kA cauka, jodhapura bAinDigaHkumbhaTa bAinDiga varksa, hospITala roDa, jodhapura