Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma auzalya ==LI ISISC lekhakaH sva.motIcaMda giradharalAla ApaDiyA 'mauktika 451218: A jaina jJAtmAnaMda sattA bhAvanagara
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXO zrI AtmAna jaina graMthamALA naM. 96 sata phUlacaMda trikamabhAI thamALA puSpa bIju dharma kauzalya OX!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!??? ke lekhaka sva. motIcaMda giradharalAla kApaDiyA - XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX prakAzaka : zrI jaina AtmAnaMda sabhA-bhAvanagara *&XXXXXXXXXXXXXXXXXX
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ : prakAzaka : zrI jana AtmAnaMda sabhA DAvanagara prathamA tti saM. 2015 - Atma saMvata 64 ': mudraka : hAralAla devacaMda zeTha AnaMda pri. presa bhAvanagara
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ nyAyAmbhonidhi jainAcArya 1008 zrImadvijayAnaMdasUrIzvara "AtmArAma"jI mahArAja THE LAXMI ART-BHAVNAGAR.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyuta jagajIvanadAsa phUlane jIvana paricaya dIrdha gaveSaNA, UDuM tatvaciMtana, ApameLe AgaLa vadhavAnuM nizcaya baLa, sahadayatA, sAdAI ane dhArmika bhAvanAthI pitAnI jIvanane dhanya banAvI gayela zeTha jagajIvanadAsa phUlacaMda sAta bhAvanagara zaheranA eka AgevAna vepArI hatA ane saMdhanA eka agragaNya gRhastha hatA. * teozrIne janma saM. 1904 mAM bhAvanagara mukAme visAzrImALI jJAtinA AgevAna gRhastha zeTha phUlacaMda trikamane tyAM thaye hate. jarUrI abhyAsa karI teozrI vyApAra-vyavasAyamAM joDAyA tyAre saMyoge sAmAnya hatA, paraMtu sAhasavRtti ane kAryakazaLatAthI teozrI dhIme dhIme AgaLa vadhyA ane ApabaLe teozrIe sArA pramANamAM lakSmI prApta karI, ane eka pratiSThita vepArI tarIkenI suvAsa saurASTrabharamAM phelAvI. temanA vyApAra-vyavasAyamAM eka khAsa viziSTatA e hatI ke teo potAnI dukAnanA parivAra tarapha hamezA vAtsalAbharI mIThI najara rAkhatA, ane pitAnA kuTuMbanA svajanonI jema sine pitAnA
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnane sAcavatA. dukAnanA parivAra paNa ekaniSTha ane eTale ja vaphAdAra rahetA. parasparamAM prema-bhAvabhayuM" A darzana mIThA smaraNethI bharapUra rahetuM ane hamezA suMdara lAgatu. vyApArakSetre A rIte jema teozrIe pragati sAdhI tema jIvananuM saskAra-dhana pazu bIjI khAjuM vadhatu ja AvatuM hatuM. bALapaNathI ja teozrInuM jIvana dhArmIka saMskArAthI mAela hatuM. ane kudaratI rIte e samayanA bhAvanagaranA agragaNya vidvAna puruSA zeTha jhaverabhAI bhAyaMda, vArA amara, jasarAja, zeThe kuMvarajI ANuMcha, vakIla mUlacaMda nathubhAI, zeTha phattecaMda jhaverabhAI vagerenA samAgama teozrIne maLatA rahetA, eTale A samAgamathI teezrInI tattvajJAnapipAsA vadhatI AvI. bhAvanagara padhAratA gurudevAnI sAthe jijJAsubhAve jJAnavinimaya karavAnI taka jema jema maLatI gaI tema tema e takanA lAbha laI nAnacarcAmAM te jIvananA Ana mAnatA hatA. ekadhyAnathI haMmezA prabhu-bhakti, gurubhakti karavI ane haMmezA eka sAmAyika karI te prasaMge jJAna-saMpAdana karavAnA teozrInA niyama hatA. zrIyuta phatehacabhAI sAthe tattvArthanI TIkA vagere tattva-sAhitya vAMcatA ane tenA upara carcA karatA. pariNAme teozrI paca pratikramaNu, jIva vicAra, navatatva, daMDaka Adi prakaraNA ane anya tatvathAnA sArA abhyAsa karI zakayA hatA, ane tIya-bhaktine aMge te dara puname siddhagirinI yAtrA niyamita karatA ane guru-bhakti karavAnA suga lAbha pazu meLavatAM. A rIte teezrInu jIvana dhArmika saskArAthI bhayuM " hatu. tema teozrInI jJAna-pipAsA paNa ucca prakAranI hatI. A sabhAnA teo staMbha samA hatA, temanA mitrA zrI vallabhadAsabhAI mAMSI, zrI gulAbacaMdabhAI ANu 5 zrI phattehaca dabAI vagere
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zeThazrI jagajIvanadAsa pulacaMda leta. janma saM. 1934 svargavAsa saMvata 2002 Yi Lu Qu Jing Guo Ren Zheng ,Yu
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAthe tee sabhAnA hitAhitanI vAtA karavA besatA, sabhAnI kAMI guMca hoya tA peAtAnI vyavahArabuddhithI tenA ukela lAvatA ane sabhAnA utkarSa mAM pAtAnAthI banate bhAga ApatA. A sabhA uparanA premane aMge ja teozrIe rUpiyA eka hajAra jJAna-vRddhi mATe ApI, peAtAnA pitAzrI phulacaMda trikamanA nAme sAhitya-sIrIjha zarU karAvI hatI. teozrInI vicArasaraNI huMmezA AdhyAtmika bhAvanAthI bharapUra hatI, ane jagatanI sAcI unnati AdhyAtmika bhAvathI ja thavAnI che, tema teo dRDhapaNe mAnatA, koI vakhata kAI vyakita emane kahetI ke Aje vijJAna vikasI rahyuM che, enjIna vagere sAdhanA zeAdhAI rahyA che ane jagata unnatinA paMthe che tyAre tenA javAmamAM teo kahetA ke Ajanu` vijJAna je AkAra letuM Ave che temAM jagatanI unnati nathI, e tA bhautikavAda che. temAM ApaNI unnati na saMbhave. ApaNI sAcI unnati AdhyAtmikavAdamAM che. jyAM sudhI ApaNe sAcA AvyAbhikavAda nahi vIe tyAM sudhI sAcuM sukha, sAcI zAnti jagata nahI anubhavI zake. dhaNA lAMbA samaya pahelAM dvIdha draSTithI uccArAela A satya Aje ApaNe anubhavIe chIe, A AdhyAtmika prema teozrInA jIvanamAM paNa pariNamyA hatA, temanI namratA, sAdAI, sayama nirabhimAnatA, mUka sevAbhAvanA, pArakAnu bhaluM karavAnI vRtti saMyama vagere guNeA tenA pratIka samAna hatA. ApabaLe teozrIe lakSmI prApta karI, tema tenA sadvyaya paNu teo karatA gayA. sAmAnya rIte te ItidAnamAM khAsa rasa dharAvatA na hatA. ane haMmezA dIna-du:khI kuTuMbane gupta mada karavAmAM temane rasa vadhAre hatA, eTale temanI sakhAvatanI yazagAthA lAkazne ochI caDI che. ema chatAM sastAbhADAnI cAlI, taLAja tI, siddhagiri,
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanagara pazivAtsalya phaMDa vagere zubha kAryomAM lagabhaga aDadhA lAkhanI sakhAvata teozro neMdhAvatAM gayA che. A rIte aneka zubha saMskAra pitAnA jIvanamAM ekatra karI, saM. 2002nA mAgazara suda 2 nA teoe pitAnI jIvanayAtrA saMkelI. eka saMskAra-dIpaka bujhAye kuTuMbe eka vAtsalyadheluM chatra gumAvyuM. mitroe jIvanane sAce salAhakAra gumAvyA. sadhe ane samAje eka mUka sevaka gumAvyo. eka vyavahArakuzaLa, nItiparAyaNa ane dharmapremI jananI ApaNane saune kheTa paDI zrI vinayacaMdabhAI zrI zAntilAlabhAI, zrI mohanalAlabhAI ane zrI naMdalAlabhAI ema temanA cAra putraratno. bhAIzrI mehanalAlabhAI ane zrI naMdalAlabhAIe mULa vahivaTa saMbhALI pitAnA pitAzrInA ujvaLa nAmane vadhu ujjavaLa banAvyuM che. AparamAM bane bhAIo pitAnI buddhi, anubhava ane bhAgyabaLe sArI prati karI rahyA che tema keLavaNI, samAjasevA ane rASTrabhaktinA kAmamAM pitAnI lamIne saMdarAya karI sadgatanA nAmane zobhAvI rahyA che. dharma ane rASTrotinA zubha kAryo teonA hAthe vadhu ne vadhu thAya ane e rIte emanA jIvana paNa dhanya baMne ema IcchIe
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ni ve duna tattvajJAnanA game tevA kANu viSayane paNa saraLa bhASAmAM rajA karI, janatAne tattvacintananI dizAmAM rasa letI karavAmAM sva.mAtIcaMda giradharalAla kApaDiyAnA sAhitye zreNI suMdara sevA bajAvI che te ApaNe jANIe chIe ane tethI Aje teozrInuM sAhitya sau kAI premapUrvaka vAMce che ane temAMthI AdhyAtmika rasanuM pAna kare che. jaina sAhityanA ghaNAM kANugraMthAne teozrIe peAtAnI lokbhAgya saraLa zailIe taiyAra karI janatA samakSa mUkayA hatA. tema pAtAnA hAthe taiyAra karela, keTaluMka apragaTa sAhitya Aje paNa pramaTa thaI rahyuM che. ane janatA tenA premapUrvaka Adara kare che. - hindI mahAsabhA jyAre bhAratanI svataMtratA mATe laDI rahI hatI ane aneka rASTra sevakA jyAre svecchAe zaSTrane mATe jelavAsa svIkAratA hatA tyAre zrIyuta mAtIcaMdabhAI e paNa jelavAsa svIkA hatA, ane te daramiyAna jelamAM beThAbeThA vyApaka daSTie keTaluMka sAhitya taiyAra karyuM hatuM. A prasaMge vyavahAra-kauzalya" 'vyApAra-kauzalya,'' ane dhUma-kozalya Ama sosA. meSaka sUtrAnA kaNa nAnA graMthA racAyAM, temAMthA " dharma - kozalya"nI lekhamALA zrI AtmAnaMda prakAza'mAM pragaTa thatI hatI. ane vAyakAne te gamI hatI. zrI puNyaM krima satheAtanI smRti ac, zrI jagajIvanadAsa pulacaMda salAta taraphathI A sabhAne eka kAra rUpiyA maLatA eka
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAhitya sirijha zarU karavAmAM Avela. ane "paMcapratikramaNa sUtranu prakAzana tenA prathama pu tarIke karavAmAM Avela. A graMtha khapI javAthI sIrIjhanuM bIjuM puSpa pragaTa karavAne sabhAne prasaMga prApta thaze. ane tenA bIjA puruSa tarIke "dharma-kauzalyanI lekhamALA graMthAkAre pragaTa karavAno nirNaya levA je janatA samakSa rajU karatA ane AnaMda thAya che, sva. mecaMdabhAIe, uparokta traNe lekhamALAnA ekaso se ca lakhyA hatA. eTale "dharmakozalyanA eka so sUtre ja hevA joIe, paraMtu tene pUrNa bhAga amene prApta thaI zakyo nathI eTale prApta thaela bANuM sutro pragaTa karI ane kRtArthatA anubhavIe chIe. dharma e te prANu-mAtrane taravAnuM eka nAva che, je dharmane dharmanA kharA svarUpamAM oLakhe, dharmane-mAnavatAne marma jIvanamAM utAre ane pitAnA jIvanane dhanya banAve teNe ja sAcI "dharma-kauzalyatA keLavI gaNAya. va. motIcaMdabhAIe A sAduM satya pitAnI kuzaLatAthI A graMthamAM saraLa bhASAmAM rajU karyuM che. AbAla-vRddha sI samajI zake tevo saraLa temanI zailI che. ane tene khare rasa te tenA vAcako ja anubhavI zake. - A graMtha paratve vadhu kahevAnI agatya amane lAgatI nathI. vAcako A graMtha abhyAsanI daSTie vAMce ane dharmane mama pitAnA jIvanamAM utAre te A graMtha prakAzanane zrama vadhu sArthaka bane. AzA che ke sau koI A vAta premapUrvaka apanAvaze. * * * * prakAzaka
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . (1) prANI dharmanA pratApe ezvarya prApta kare che, e ja aizvaryathI je e dharmane vaMsa kare. te te e svAmIdroha karavAnuM pAtaka kare che, evA svAmIdrohIne sAravAmAM kema thAya? atyAre je kAMI sArAM vAnAM che tenuM kAraNa zuM? agAuthI kaI kamANu karI AvyA chIe, tethI suMdara manakhA deha, IdriyonI anukULatA, vyAdhi rahita zarIra, magajamAM samajavAnI zakti, parivAranI anukULatA, sAmagrInI sahakAritA vagere vagere aneka bAbate maLI che. bAjunA prAMtamAM hajAro mANaso bhUkhe TaLavaLe ane mAre tyAre peTa bharIne anAja ApaNane maLe che. pitAne samAjamAM, sagAMomAM, saMbaMdhIomAM kaI sthAna che-AvI AvI anukULatAo aneka che. e sarvanI pAchaLa itihAsa che, e sarvanI pAchaLa prayatna che, e sarvAnI pAchaLa tyAga, saMyama ke arpaNa che ane e sarvanI pAchaLa dharmane prabhAva che. dAna, zIla, tapa sarve prayatna mAge che, bhaga mAge che ane AgaLa jatAM ene ballo Ape che. eTale ApaNuM vartamAna anukULa paristhitinuM kAraNa pUrvakALamAM ApaNe Acarela dharma che. dharma zabda ahIM vistRta arthamAM samaja. ApaNuM sArA vicAra, ugya vartamAna, prameha, saMyama, tyAma, satya, ahiMsAnuM pAlana e sarva vyavahAranA dharmane vizALa arthamAM samajI levA. eTale ApaNuM sArI paristhiti dharmanA pratApe thaI.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2]. dharma kauzalya have e ja dharmanAM pariNamethI ApaNe dharmane nAza karIe te ApaNu jevA svAmIdrohI bIjA koNa kahevAya ? dharmathI lakSmI maLe ane e lakSmIthI nAcamujarA ke rakhaDAupaNuM prApta thAya, lakSmIne upayoga jugAra khelavAmAM thAya ke AvaDatane upaga takarAra karavAmAM ke artha vagaranA jhaghaDA karavAmAM ke nAstikapaNune pracAra karavAmAM thAya ke belavAnI caturAIne upaga vAdavivAdamAM thAya ke lekhanane. upaga jhaghaDA jaNAvavAmAM thAya che te ApaNe mATe svAmIdroha karyo kahevAya. dharmathI maLelAM sAdhanone upayoga dharmanAza karavAmAM thAyate bahu kheruM kahevAya. emAM ApaNe zakkaravAra vaLe nahi ane e bhAge ApaNe ulya thAya nahi. svAmIdroha jevuM duniyAmAM pApa nathI ane dharmendroha karIne UMyA AvavAnI dhAraNA jevI anya mUrkhAI nathI. dharmathI-sadanathI maLela anukULatAne upayoga sAro thAya te ja ApaNuM pragati thAya, nahi te ApaNe cakrabhramaNamAM paDI jaie, khADAmAM kheMcAI jaIe, ane UMDA UtaratAM ApaNe Aro na Ave. maLela sAmagrIne upayoga jame pAsuM vadhAravAmAM kare te ja dharmakuzaLa prANuM kahevAya. - dharmAdadhigataizvaryoM dharmameva nihanti yaH / kartha gumAthati mAvI sa svAmIdrodAvI , ( subhASita)
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [3] 1. vipatti vakhate kAma lAge mATe dhana sAcavavuM. 2. zrImAnene vaLI vipattio kevI ? 3. kadAca bhAgya pharI jAya-daiva rUThe ? 4. (daiva kepe te) saMgharela saMpatti paNa nAza pAme che. astavyasta lAgatA A zvemAM bhAre vicAragUMthaNI karI che. enI pAchaLa bhojarAjAnI udAratAnI udAtta kathA che. bheja rAjA suMdara kAvya karanArane bhAre skama ApatA hatA. eka vakhata te nadIkAMThe UtaratA mANasano kAnuga goThaNapramANu pANI nadImAM che e zabdane suMdara prayoga sAMbhaLIne bhejarAjAe ene lAkha senA mahera ApI dIdhI. keI kavine zirapAva, te koIne vaSasana, koine sabhAmAM sthAna te keine tenA hAthInAM dAna. ene dAnapravAha dhabake cAlyA ja kare. maMtrIo ATalI moTI udAratA sahana na karI zakyA eTale eka samaye emaNe rAjAnA pravezadAra upara prathamanuM pada lakhyuM Apatti vakhate kAma lAge mATe mANase dhanane jALavavuM, ekaThuM karavuM-ene uDADI na devuM, evo ene bhAva hate. bhojarAjAe turata pitAne hAthe lakhyuM ke nazIbadAra zrImAnane ApadA kevI? matalaba e hatI ke dhanavAnane ApadA hoya ja nahi. dhanavAnane ne ApadAne virodha ja hoya, ene te pANI mAMge tyAM dUdha maLe. tyAM vaLI duHkhanI vAta kevI ? bheja rAjanA amaladAro paNa bhaNelA hatA, maMtrIoe tenI nIce trIjuM caraNa umeryuM. dhAre ke deva kepe te nasIba pharI jAya to ? meLA divase ave te AmAM ktarI vairtavaNI ane
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4] " dharma kaizalya garbhita ThapakA jevuM hatuM. sarvanA ekasarakhA divase jatA nathI, paNa aMdhArI rAtane haMkAre thaI paDe tevuM dhana rakSavuM-bacAvavuM-saMdhavuM ghaTe. paNu mahArAjA bheja pote vidAna, sattvazALI ane vicAraka tattvajJAnI hatA. emaNe enI nIce cothuM caraNa umeryuM ke- daiva kepe tyAre ekaTho karele paise ke jALavI rAkhelI saMpatti paNa nAza pAmI jAya. jyAre divasa UThe che tyAre te meTA bhUpa heya ke rAjA mahArAjA hoya ke moTA zeThIA hAya enA gharamAMthI dhana paga karIne cAlyuM jAya che, mATe hoya tyAM sudhI vApare, dAna karo ane nAmanA kare. zeThanA gharamAMthI dhana cAlavA mAMDayuM tyAre hAthamAM ene AMkaDe rahI gaye te paNa bIje divase bIjAne ghera jamavA jatAM tenA thALamAM eMTI gaye. dhana javA bese tyAre te dokaDA peke cAlyuM jAya che, paNa sArAM kAmamAM hoya tyAM sudhI kharae ja rAkha, khAdhuM khUTaze, paNa ApyuM khuTaze nahi, ane sArI bAbatanA kharcanA nazIba paNa meTA ja hoya che, mATe hoya tyAre Ape, Apo ane na Apo te amArA jevA na ApanAranA hAla juo ema bhikSuka baMdha Ape che. tene jevA na thavuM hoya te rAjA bhejane anusare, Apadartha dhanaM rakSet , zrImatAM ApadaH kutaH / kadAcit kupito devaH, saMcitaM cApi nazyati / /
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [5] deza karyo che? keNa mitra che? samaya kaye varte che? Avaka ane vyaya kevA che? keNu chuM ? mArI zakti kevI che? A vAtanuM ciMtavana vAraMvAra karavuM.. prANue je pitAnuM zreya sAdhavuM hoya te AtmaciMtavana vAraMvAra karavuM joIe. pitAnI zaktinI kharI tulanA, pitAnI mayadAno khare kayAsa, potAnI zaktino thate hAsa, pitAnI takane thato vinAza, pitAnI AvaDatano nirarthaka nAza ane pitAnI gaNatarI ke spaSTa khyAlanI gerahAjarImAM thate alpa lAbha je mANasa vicAre te ghaNe pheraphAra karI AkhA jIvanapravAhamAM meTa pheradhara karI zake. hakIkata evI bane che ke vicAraNanI ke tapAsanI gerahAjarImAM mANasa pavana Ave tema doravAya che, jhapATA Ave tema jhaDapAya che ane ghaNe bhAge pAchaLathI dhakko lAge ane gADI AgaLa cAle tevI tenI zA thAya che, ane saDha vagaranA vahANanI peThe e bharadariye Amatema kuTAya che. pAtAnI zaktino, potAnI takone, potAnA deza kALane, pitAnA saMbaMdhano, potAnI alpatAone, potAnA uttejakone, pitAnA nidakone, pitAnA hitasvIone ane potAnI khAsa sagavaDe ane anukULatAone je prANu vicAra kare che te nirarthaka prayatnone tilAMjali ApI zake che, zaktinuM mApa laI tadanusAra pitAnI bAju mAMDe che ane potAne geTe caDhAvanAra, khuzAmatI A ke virodhIne barAbara oLakhI temanuM mApa karI pote potAnA kada, pramANe kapaDuM kApe che ane gaja kAtarane sAce ane sArA upayoga kare che.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ [+] dha kauzalya A AtmaciMtavananI AkhI rIta ati upayegI che. emAM mANusane peAtAnI zaktinu bhAna thAya che ane sAthe maryAdAAnA paNa khyAla Ave che. dheAraNa vagaranA uparachallu kAma karanArA mANasA kAi kAra karI jatA dekhAya te te akasmAta samajavA. samajI mANasa sAme jovAne khale paga tarapha jue che, sAmAne khA karavAne banne potAnI samajaNa ke gaNatarImAM kyAM skhalanA thai tenI AMkaNI kare che. ema karanAra kadI mAra khAtA nathI, dravya, kSetra, kALa, bhAvaMne vicAranAra, potAne kharAbara pIchANunA ane dareka nAnA moTA banAvamAM rahela rahasya tAravanAra Akhare phAve che, enI pragati thAya che ane e sAdhya sanmukha kUca kare che. je vyApAramAM zeADI kheATe saravALe vadhAre Avaka thAya tevA vepAra te kare, ceADI geTa tA dareka vyApAramAM thAya ja che e vAta te svIkAre ane ekadare thatA lAbha tarapha najara rAkhe. AtmaciMtavana, svaparIkSA, lAbhAlAbhanI gaNatarI ane vikArAnu tAratamya samajanAra aMte AgaLa vadhe che ane chevaTe enu jIvanasAdhya saphaLa thAya che. potekANu che? pe:tAnI zakti keTalI che ? potAnI sahAyaka vyaktigmA ane cuNA kevA che ane pote kayA pradezamAM ane kayA kALamAM che te UMDA UtarI vicAranAre aMte phAve che. dharmakuzaLa mANasanI e sasa'mata rIta hoya che. ko dezaH kAni mitrANi, kaH kAlaH kau vyayAgamau ? | kazcAhaM kA ca me zaktiriti cintyaM muhurmuhuH || ( subhASita )
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [7] (4) vajathI paNa kaThora ane phUlathI paNa picAM evAM asAdhAraNa mANasenAM mana jANavAne keNa zaktimAna thAya che? asAdhAraNa mANasonA saMbaMdhamAM AvyA vagara A vAtane sAce khyAla Ave tema nathI. parIkSA ke pichAna mATe prathama te sAcA lokottara puruSane oLakhavA joIe. je duniyAdArInA cAlu vyavahArathI para heya, chatAM hakIkta samajanAra hoya, je mArA tArAnI . mamatAthI mukAyelA hovA chatAM koyane svIkAranAra hoya, jenI jAherAtanI vRtti nAza pAmelI hovA chatAM premanI bhaktinI pichAna heya, jenAM mananA vicAra, vacananA uccAra ane cAritranA vartanamAM ektA hovA chatAM bhISaNa nItinA mArganI barAbara khabara hoya, jenAmAM samatA sArvatrika hovA chatAM khAmInAM sthAne oLakhavAnI ane tene premabhAve bahalAvavAnI AvaData hoya, evA lokottara puruSone jANavA joIe, oLakhavA joIe, pichAnavA joIe, emAM DhaMgane sthAna nathI, beTA dekhAvane sthAna nathI, daMbha ke mAyAne sthAna nathI, potAnA pArakAne avakAza nathI, guptatA ke goTALAne sthAna nathI. AvA lokottara puruSathI duniyA UjaLI thAya che, enI gUMcavaNe UkalI jAya che, enAM vANutANuM samAna sugya sthAne AvI jAya che ane enI vijayI javalaMta prabhA cAre tarapha vistarI digaMtamAM prasare che, emAM snAna karanArane pavitra kare che, emAM rAcanAramAM mahA parivartana kare che, enA vicAramAM sau prasarAve che ane enA sAnidhyamAM zAMti, vAtAvaraNamAM ekarasa, vicArapradezamAM sthiratA ane sArvatrika vistAramAM amRtanuM pAna e siMcI Ape che.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8] dharma kauzalya AvA lokottara puruSone AzIrvAdamAM anahada zakti hoya che, vicAra-vAtAvaraNamAM tayAMza hoya che ane vartanamAM ekAMta sadaguNano vistAra taravarI Ave che, enI sugaMdha cotarapha vistare tyAre jagata zAMta thaI jAya che. AvA puruSonAM mAnasane abhyAsa karyo hoya to temAM anahada zAMti, aka9pa ahiMsA, asAdhAraNa guNAnurAga, anirvacanIya guNaprada ane anupameya mAdhyastha dekhAya che. AvA mRdu yAnasavALA jyAre durgaNe sAme sAmane kare che, durAcAra tarapha najara kare che, pApa tarapha AlocanA kare che, nAnI bAbatamAM paNa cokkasa thAya che tyAre temanAM mana vajathI paNa vadhAre AkarA dekhAya che, bhAre kaThera jaNAya che ane prANAte paNa lAlacane vaza na thavAnI temanI rIta bhAre AkarSaka bane che. AvA daDha nizcayI mANasa je saumya ane kaThora banI zake che tene jANavA, zodhavA, oLakhavA muzkela che, paNa evA lokottara puruSone ja duniyA pUje che ane emanI asara yuga sudhI pahoMce che. je yugamAM AvA lokeAtara puruSo thAya che te dhanya gaNAya che ane e yugano mahimA paNa varSo sudhI gavAya che. AvA lokottara puruSane zodhI tene anusare te mANasa AMtaradaSTie sAce dhamI bane che ane enuM jIvana saphaLa thavA uparAMta e pragatine paMthe caDI jaI svakalyANa sAdhavAnA mAmaidArA janatAnuM kalyANa pitAnA jIvatAM daSTAMtathI kare che. ApaNe AvA dhanya yugamAM chIe tenuM mUlyAMkana vAtAmAM na thAya, sakriya anusaraNamAM enI saphaLatA che. vajrAdapi kaThorANi, mRdUni kusumAdapi / lokocarANAM cetAMsi, ko hi vijJAtumarhati //
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kezalya [9] saMpatti Ave tyAre garva kare nahi, ane AktamAM AvI paDe tyAre duHkha dhare nahi mahApuruSanuM e lakSaNa che. dravyanI prAptithI kaI mahApuruSa thato nathI. cAlu vyavahArathI-dararojanI ghareDathI je uparavaTa jai pitAne mATe ucca mArga svIkAre ane anusare, je cAlate gADe besI game tema jIvana vahana karavAnI rItathI AgaLa vadhe, jenA Adarza bhavya hAya, jene prayAsa e Adarza pahoMcavAno hoya, je sArA vakhatamAM kamaLa jevA pocA hayo hoya, je Aphata vakhate mahAna parvatanI zilA jevA karkaza hRdayane haya, je paisA ke saMpatti, vibhUti ke mAnakIti maLe tyAre phUlAI jAya nahi, jene mAthe duHkhanI nebate gaDagaDe tyAre manathI jarA paNuM hINe na thaI jAya, jenA mana-vacanakriyAmAM ekavAkyatA haya, jene jema jema uzkeravAmAM Ave tema tema enAmAMthI zAMti, sugaMdha ane nirmaLatAnA phuvArA UDe-AvA puruSa heya te mahApuruSa kahevAya che, duniyA ene name che, enA nAmanA guNagAna kare che, prabhAtamAM enAM nAmasmaraNathI divasa sAre javAnI AgAhI kare che ane e jIvatAM mAnatiSThA ane namana pAme che ane enI hayAtI bAda enAM nAmanAM maMdira baMdhAya che, enAM nAmoccAraNamAM janatA jIvanasAphalya mAne che ane enuM jIvana bhAgyazALI-puNyazALI thAya che, sAcA jIvananA nAmane yogya thAya che ane aMte e beyane mArga svIkArI preyane prApta kare che. ane mAnasika ke Arthika saMpatti maLe emAM kharekharuM rAcavA jevuM che paNa zuM ? e te cAra dahADAnuM cAMdaraNuM che ane enI pAchaLa dhAra aMdhArI rAta che. je saMpatti ahIM rahI javAnI che, jene meLavavAmAM aneka
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10]. dharma kauzalya upAdhi thAya che, jene jALavavAmAM mahA ArtadhyAna thAya che, je sagA bhAIomAM virodha karAve che ane jenA saMsargane pariNAme saMbhALa na rAkhI heya te aneka durgaNe ghara karI bese che-tevI saMpatti maLI jAya te temAM harakha zuM kare ? emAM garva che kare? emAM chAtI kADhIne kevuM cAlavuM ? ane saMgitanAM phaLa tarIke Aphata Ave, garIbAI Ave, taMdurastI khalAsa thaI jAya ke yAvata ekane. eka putra cAlyA jAya che temAM duHkha zenuM mAnavuM e te karma jogavI haLavA thavAne bhAge che ane anukULatAe bhagavAI jAya te teTalA pUratuM devAmAMthI chUTI javAya che. jenuM mana sArA ke kharAba saMyogamAM ekasarakhuM rahe, je mATe heya te malakAI na jAya, jene nasIbe dAsyabhAve jhADu kADhavAnuM Ave te dIna duHkhI na thaI jAya, jene delata hAthI para na caDhAve, jene dInatA mAyakAMgale na banAve-e mahApuruSa che, khare jAtavAna sajajana puruSa che, vyavahAramAM vasatA sAce bhegI che, dAkhalo levA lAyaka saMta che ane evA puruSane pagale cAlavAthI ke ene dAkhalo levAthI jIvana saphaLa thAya che. sAcA mahApuruSanI balihArI che ! bAkI paisA maLavAthI mahApuruSa thavAya che e bhrama che. mahattA mahAna guNa che ane tene prApta karavAnI cAvI ahIM sAMpaDe che. sampattau vismitA naiva, vipatto naiva duHkhitaaH| mahatAM lakSaNaM vetana tu dravyasamAgamAt // tAmRta 171
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [11 } (6) AzA nAmanI eka bhAre AzcaryakAraka beThI che. enAthI baMdhAyelA mANase doDAdoDa kare che ane enAthI mukata thayelA mANaso pAMsaLAnI jema sthira thaI jAya che. mANasane sajjana thavA mATe, gRhastha gaNavA mATe bAra guNene Azraya karavAnI khAsa jarUra che. prathama guNa "tRSNA cheda' no gaNavAmAM Avyo che. AkhI jiMdagIne rise tuSNanI nyUnAviktA para rahe che. e(4SNa)ne vaza paDI jAya te pachI enA hAthamAM lAkhe Ave te ene kareDa karavAnI IcchA thAya che ane karoDe chappana upara bherI vagADavAnA maratha thAya che. AzAnuM mApa nathI, cheDe nathI, aMta nathI. e to jema phAvatI jAya tema vadhatI jAya che. AkAzane cheDe Ave to ene cheDe Ave, je bhikhArIne Aje pacIza rUpIA maLe te lIlAlahera thaI jAya che te eka vAra navANune dhakke caDhe te pachI ene hajAre ane lAkhe lekhAM karatAM paNa samadhAraNA thatI nathI ane game teTalo vadhAre thAya te paNa ene tArA karIne besavAno vakhata AvatuM nathI. | game teTalA paradeza veThAve, rAta dahADe japa vALI besavA na de, akALe saphALo jagADe, sneha saMbaMdha ke sagapaNane visarAve, eka mAne jaNA sagA bhAIomAM vaira karAve ane najIvI bAbatamAM dharmanA segana khavarAve evI e tRSNa bAI che. emAM ADAM UbhAM cakkarane Are caDhanAra prANI lakhacorAsImAM ghasaDAI jAya che ane potAnI jAtane bhUlI jAya che. mANasanI vaya vadhatI. jeya, zarIramAM zithilatA Ave, hAthapaga kAma ochuM Ape tyAre teNuM
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] dharma kAlya juvAna thatI jAya che. vadhAre makkama banatI jAya che, gharabAra karIne pitAnuM sthAna pArka karI jAmatI jAya che. abhilASA, AzA, lAlasA ane taNuM vacce ghaNe phera che. mahatvAkAMkSA amuka hada sudhI zreyamArga paNa laI jAya che paNa tRSNA te eka sarakhA guNane nAza ja kare che. lobhanuM e paryAyavAcI nAma che ane sarva vinAzanuM mULa enAmAM pracchanna rIte raheluM hoya che. A vakhata hAya baLatarA karAvanAra, koI paNa vakhate zAMtine AsvAda paNa na thavA denAra, madhalALanAM AkarSaNane khaDAM karanAra e bhairavI devI mANasane lAbha maLe tyArevalepAta karAve che, dhArela lAbhane badale hAni thaye kakaLATa karAve che ane lAga Ave tyAre prANIne UMdhe pADI e sarvasva haraNa karI jAya che. enA pAsAmAM paDelA prANu upadezane avagaNe che, hitazikhAmaNane hasI kADhe che ane pAgala mANasanI jema enI pAse aneka sArA mAThAM kAryo hArabaMdha karAve che. sajajana" thavAnI IcchAvALAe tRSNA tyAga kare. vyAdhigrasta mANasa, chokarI vagarane mANasa ane vRddha mANasa upara enI asara ghaNI vadhAre thatI hovAthI emaNe enAthI khAsa cetavuM ane satiSIne sAcuM sukha che ane tRSNa devInuM khappara kadI bharAtuM nathI e vAta dhyAnamAM rAkhI enA para vijaya meLavavo. sAce raste-dharmamArge-sajajana pathe caDhavAnuM A paheluM pagathiyuM che. AzA nAma manuSyANAM, kAcidAzcaryazRMkhalA / yathA baddhAH pradhAvanti, muktAstiSThanti pazuvat //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [ 13} (7). bhikhArI bhIkhadvArA ghera ghera pharatAM bhIkha mAgatA nathI, paNa zikSApATha Ape che. dararoja Ape, Apa de, dA. na denArAnA phaLa AvA (mArA jevAM) thAya che. vahevAru DAhyo mANasa game te bAbatamAMthI sAro artha kADhe che, tyAre mUrkha mANasa sArAmAM sArI hakIkatane virUpa ane bedhArI ke besara banAvI de che. jema duniyAmAM dhAnyane dhULa karIne khAnArA jovAmAM Ave che tema sughaDa strI dhULane dhAnya karI khavarAvI zake che, nadInAM pAMcIkAnuM zAka banAvI svAdiSTa vAnI pUrI pADI zake che. emAM caturAI AvaData ane uccagrAhI mAnasika valaNane mahimA jarUra dekhAI Ave che. tenA daSTAMtarUpe eka vAta che. ApaNI sAme UbhA rahI, gharane AMgaNe kakaLATa ane duHkhanI lAgaNI batAvanAra bhikhArIne bhikhArI na mAnavo ghaTe. e te kharekharI rIte ApaNo upadezadAtA che. upadeza ApanAra jJAnI ApaNane koI varatu rokaDI ke udhAra ApatA nathI, paNa e pRthakkaraNadArA ApaNane cekhavaTa karI Ape che, vastu ke saMbaMdhane enA sAdA ane sAcA AkAramAM batAve che, varatunI aMdaranA marmane ApaNI pAse prakaTa kare che ane navAM daSTibinduthI vastu ke saMbaMdhane ApaNane dekhADe che. ApaNe muMjhAyA hoIe tyAM e mArgadarzana karAve che, ApaNe upara uparanA vyAmohamAM paDayA heIe tyAM e ApaNane aMdara jatA kare che, ApaNe sAmAne jotA hoIe tyAM e ApaNane pitAnI aMdara jatAM zIkhave che. e rIte avaletA bhIkha mAganAra paNa vAcaka nathI, paNa e
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] dharma kauzalya ApaNe zikSAguru che, e ApaNe upadezaka che, e ApaNe hitamArgadarzaka che. e kahe che ke mArA annadAtA ! mArA zeTha ! mAsa. murabbI ! tamane karmanA prabhAve ke kudaratanI kRpAe lakSmI maLI che, tame sAdhanavALA che, tamAre tyAM chappana upara bherI vAge che, tamAre tyAM de dhananI nizAnI batAvanAra dhajAo UDe che, tame beDejAe kahevAo cho-te tame Ape, de, lakSmIne lahAvo laI le. tame zubha kriyA karI sArAM kamene pariNAme saMpatti sAdhanavALA thayA che te tene aMge mArA jevAne Ape. duniyAnA duHkha dUra kare, sAhitya keLavaNunI saMsthA kADhe, sArI kamAIne lAbha le, kharace, vApare, dAnavIra thaI jAo. ane nahi Ape te enAM phaLa kevAM thaze te jANI levA mArA sAmuM juo. nahi Ape te mArA jevA thaze, bIjA pAse hAtha laMbAva paDaze. meM ApyuM nathI, tethI Avo thaye chuM. tamAre mArA jevA thavuM hoya te rAkhI mUke, bharI rAkhe, saMdhare kare, cekI kare. aMte tame mArA jevA (bhikhArI) thaze. na denAra mArA jevA thAya che. muThThI vALI besI janAra aMte mUkIne cAlyA jAya che ane pachI be hAtha lAMbA karI amArI jema bhIkha mAMge che, paravaza parAzrayI avatAra gIragIne pUro kare che. evA na thavuM hoya te udAra bane. AvI zikhAmaNa ApanAra bhikhArI ApaNane ThekANe rAkhe che, dAnano mahimA zIkhave che, vakhatasaranI cetavaNI Ape che ane dAna ApavA preraNa karI sAcuM rahasya zIkhave che. ronita na thAjo, mikSAdita re dIyatAM dIyatAM nityamadAtuH phalamIdRzam /
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya (8) jJAnanuM phaLa tyAgabhAva svIkAra che. mAtra ' jANunu " eTale vastune ALakhavI, eka gAyane jANavA mATe enAM rama, zIMgaDAM, pUchaDuM vagere jANavAM joie ane amuka AkAra dhAraNa kare te gAya kahevAya. AvA jJAnamAM paNa ghaNI jAta ane bhAta hoya che. kAinuM jJAna pRthakkaraNuprAdhAnya heAya che, kAnu samuccaya prAdhAnya hoya che, krAinuM lAgaNIpradhAna hoya che ane kAnu AMtaralakSyavedhI hAya che. e uparAMta kAne mAtra viSaya jANavA pUratu ja jJAna hoya che, kAne e gaLe Utarela jJAna haiAya che ane kAine teNe pacAvela jJAna haiAya che. [ 15 ] mAtra viSayapratibhAsa jJAna hoya te tenAthI vastu meLakhAya che, oNkasIjana, hAiDrojana vagere samajAya che, paNa enI asara aMdara kAMi thatI nathI. je jJAnane pariNAme mANasa sarasa vAtA karI zake, suMdare bhASaNa karI zake, vastusvarUpa anyane jaNAvI zake tenI asara jo tenA hRdayamAM thai na hoya, mAtra vighna ke vilAsa pUratu jJAnamAtra hAya, sabhAraMjana ke pararajana sudhI ja enI hada gayelI hoya te| te jJAna viSayapratibhAsanI kATimAM Ave che. bAkI svaparatuM mAtra jJAna thAya, paNa togya vRtti na thAya te jJAna AtmapariNatimat jJAna kahevAya che. mANusa jevuM jANe tevI je jJAnacI taghogya supratti kare, viparIta kAthI nivRtti kare ane sAdhyane mArge cAle, te jJAnane tattvasaMvedana nAna kahevAmAM Ave che. > AvI rIte jJAnanA aneka prakAra thAya che. kharuM savedana jJAna che. emAM jJAnanuM savedana thAya che, nAno thayA pramANe
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] - rmi karaze sAce mArga pravRtti thAya che, rakhaDapATI vadhAranAra pravRttine tyAga thAya che ane sAce raste AgaLa vavAya che. A sAcuM jJAna che, jJAnanuM phaLa batAvanAra viziSTa jJAna che, nyAya mAge pravRti karAvanAra jJAna che ane jJAnanuM sAcuM phaLa apAvanAra jJAna che. mAtra viSayakatibhAsa jJAnanA kevAM phaLa bese che te aNabanA yugamAM varNavavAnI bhAgye ja jarUra rahe che. evA jJAnathI saMhAra zaktine vadhAro thAya che, saMsAra sanmukha vizeSa vegathI pavelAya che ane AtmarzanathI prANa dUra dUra thato jAya che. jJAnanuM phaLa virati che. virati eTale paudgalika bhAvathI dUra javuM te. sAcA jJAnIne viSaya ane kaSAye barAbara eALakhAya eTaluM ja nahi, paNa ene bano tyAga karavAnI enI tIvra bhAvanA ane prayatna cAlu rahe. ane jJAna pAmyAnuM kharuM phaLa e ja che, jJAna maLavAne sAce upayoga e ja che. jeTale aMze viratibhAva Ave teTale aMze sAcuM jJAna thayuM che ema samajavuM. pacAvela jJAnanI kiMmata tyAgabhAva ane Atmadarzana sanmukha vRtti para nirbhara rahe che. tyAgana-viratibhAvane svaparavivecanane jeTalo upayoga teTaluM sAcuM jJAna samajavuM. jJAnanI temAM karI che, jJAnanI temAM upayogitA che. bAkI samajyApacAvyA vagare game teTaluM bolI ke lakhI javAya temAM tenuM kharuM phaLa etuM ke maLatuM nathI. nANasa phalaM viraha / zrI utarAyana
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ [20] dharma kauzalya . (9) zAMta cittavALA satiSa amRtathI dharAyalA manuSyane je sukha che te ahIMtahIM doDAdoDa karatA dhananA lebIne kayAMthI hoya? jIvanayAtrAmAM satiSIne je sukha che te dhananI lAlasAvALAne, kIrtinI pAchaLa daDavAvALAne, ahIMthI lauM ke paNethI lauM, AnI pAsethI lauM ke pilAnI pAsethI paDAvI lauM evI IcchAvALAne maLatuM nathI. bAjarAne roTalo khAI pANIthI peTa bharanArane sukhe je UMdha Ave che te lakSmInI sevA karanAra ane tenI pAchaLa deDanAra lAkhanI UthalapAthala karanArane kalpanAmAM paNa AvatI nathI. dhananI IcchAvALA ane lAkhanI herapheravaNa karanArane zAMti maLatI nathI, hAza karIne besavA vAre Avato nathI ane AzAtaSNune dAsabhAvamAMthI ene chUTakAre nathI. ane sateSanI vAte vicAratAM paNa zAMti thaI jAya che. garIbAIne khAdInI sADI maLe ane je satiSa thAya te kapATamAMthI eka pachI eka seMkaDo sADImAMthI eka paheravA mATe zodhanArane thatA nathI ane pADezInI navI sADI tarapha lalanA lAge te vakhate kapATamAMnI se pacAsa sADIo nakAmI thaI paDe che. manamAM saMtoSa thaI jAya te pachI khAdInI sADI ke banArasI senerI sADImAM kevAyalamAM kAMI phera paDato nathI. e te mananA vAMdhAo che ane kalpanAnA tarage che. aMteSa kharekhara amRta che, batrIsa koThe dIvA karanAra . amI che, AnaMdarasamAM jhaboLI denAra amegha vIrya che ane AkhI jiMdagImAM tAjhagI lAvanAra vizuddha rasarAja che. jene e rasamAM AnaMda Ave che te jIvananI lahANu peTa bharI bharIne pIe che.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] dharma koMzaya AvA satASInA mane rAjye jovAM jevA hAya che, ane anya pAse paisA joi peAtAnI sthiti mATe kheda thatA nathI, sAmA tarapha khAra thatA nathI, kAnI adekhAya AvatI nathI ane enAM mukha para ane hradayamAM coka evI AnaMdalaharI niraMtara saratI rahe che huM tenA vAyarAmAM e hileALA lIdhA kare che. dhanaleAbhI ke kIrti leAbhI jyAre jyAM tyAM mAthAM mAryAM kare che, ane kaubhAMDA ramyA kare che, sAmasAmI sAgaDI gAThavyA kare che ane kayA traNa bharIne kai karIne jhaR, kAnI kukarIne ghara bhegI karuM evA khyAla karyAM kare che ane te khAtara aneka dekhAvA, khuzAmata ane kArasthAneA kare che, tyAre aMteASI jIva AnamAM magna rahe che, hAya tenAthA rAjI rahe je ane premasamudramAM zAMta DubakI mAre che. zrIpALatA sASa ane avaLa zeThanA leAbha jyAre vicArIe chIe tyAre zeThanA jIvanA valepAtA, UkaLATa ane hAyavarALA zrotAne mATe khekAraka nIvaDe che. saMteSIne samAjamAM mAna che, jiMdagImAM camana che, svAsthyamAM nirAMta che ane premamAM mastI che. saMteASInA manane mahimA vaNuvA muzkela che. mana saMteSa pAme pachI kANu garIba ane kANu dhanavAna ? jyAM manavAna ane garIbanA phera ja rahetA nathI tyAM pachI aMtarabhAvanAM citrA zA varNavavAM bAkI rahe ? .sajjana tRSNAne tyAga kare, satoSamAM mahAle ane hAya tenAthI rAjI thAya. pragatinuM A paheluM seApAna che. saMtoSAmRtatRptAnAM yatsukhaM zAntacetasAm / kuMtastaddhanalubdhAnAmitazcetazca dhAvatAm //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 19 ] dharma kauzalya (10) je paisAne tuM cAgya satpAtrane dAnamAM Ape, athavA je paisAnA tu divasAnuddhivasa khAvA dvArA upabhAga karete paisA tArA che ema huM mAnuM chuM. bAkInA pArakA che ane pArakA mATe tu tenI cAkI kare ' paisAnA eka A khyAla khAsa dhyAnamAM rAkhavA jevA che. ane pegya pAtrane dAna ApavAmAM upayAga thAya, jarUriAtavALAne AphatamAMthI mukta karavAmAM vyaya thAya, dIna du:khInA ulhAra karavAmAM vaparAza thAya, dukALa relasakaTanA kAmamAM lagADAya, athavA keLavaNI, pItAla, nirAzrita Azrama, vidhavA sakreTa nivAraNa jevI saMsthAete dAnamAM apAya, athavA kaLAkendro, pustakAlayA, vidhAlayeA, abhyAsagRhAnAM sthApana ke saMcAlanamAM vyaya thAya te tArA peAtAnA paisA che ema gaNuje. bAkI tAre dararAja niyamita khAvA mATe jarUrI kharaca karavA paDe tene paNa kadAca tuM tArA peAtAnA paisA gaNuje. eTale vivekapUrvakanAM dAna ane jarUrajogAM pAtAnA kharcane . aMge vaparAtAM paisA teA potAnA gaNI zakAya. emAM dAna ApavAmAM vivekanI khAsa jarUra che. eka rUpIyA vAvIne sAnA lAsa apAvI zakAya, khAsa jarUriAta hoya tene duHkhamAMthI tAratAM-U~cA laI AvatAM tene hajAra lAkheAgoM lAbha thAya, sAmAnI AMtaraDI * kakaLatI bace tenA khyAlathI svAtmasatASa thAya athavA vidyAdhAmamAM vyaya thAya te tArA potAnA paisA gaNAya. citta, vitta ne pAtra traNenA cega maLe te sadAna kahevAya ane temAM dhanane vyaya thAya te tArA potAnA paisA thayA, kAraNa ke paisAne dAna ke bhegamAM upayega na thAya to kAM tA tene trIjo mArga nAzamAM pavasAna Ave che, .
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10 ] dharma kauzalya athavA te enA upara cekI karIne AkhI jiMdagI enI tApaNI tAyA kare, bhayAnI jema enI cokI karyA kare ane mata Ape tyAre koI pArakAne ApI UghADe hAthe cAlyA javAnuM thAya. A paisA pArakAnA thayA ane pArakAnA rahyA. khAdhuM ke khavarAvyuM nahi, peTa bALyuM, chokarAone dubhavyA ane aMte AkhI rAjadhAnI ke saMsa ahIM mUkI cAlyA javuM e pArakAnA doraDA-jetara kheMcavAnuM ja kArya che. ane kharI vAta te e che ke mANasane khAdhe khUTatuM nathI, ane de tenA karatAM vadhAre suratamAM maLe che. paNa muMjI svabhAvanA mANase lAMbI najare joI zakatA nathI. ApavAnI vakhate "zakti nathI. evA bahAnA kADhe che, mana nathI, bhAva nathI, IcchA nathI-e vAta gepane che ane kAkAne sapATa lAge tyAre vAMdarAnA hAthamAMthI gAgaramAMnAM bera chUTI jAya tema sarva cheDI devuM paDe che. AvA pArakA paisA para mANasa zA mATe gAMDeghelo thaI jatuM haze ? heAya tyAre lahAve zA mATe nahi lete heya ? pArakAne mATe valakhAM zuM kAma bhArata haze ? A sarva koyaDA che. paisAnuM AkhuM tatvajJAna UMdhI kheparsa para-vicArazUnyatA para-dIrdhadaSTinA alpabhAva para racAyeluM che. te je jANe vicAre, vistAre, te aMte phAve. yaddadAsi viziSTebhyo yaccAznAsi dina dine / tatte vittamahaM manye zeSamanyasya ramasi // . bhagavAna vyAsa
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha kauzalya [ ] - (11) vaibhava heya te devuM, bhegavavuM, saMghare na kare. juone ! madhamAkhIone karela che saMcaya ane bIjA haraNa karI laI jAya che. - sA bhegA karavAno kharI rIte koI artha nathI. heya tyAre jogavavuM ane devuM, pitAno hAtha ThAra ane anyane upakAra nIce rAkhavA. eka prasaMge jaNAvyuM che ke-khavarAvyuM te kharuM khAdhuM ane khAdhuM te khayuM. bIje divase savAre jaMgala jAya tyAre khAdhela te khalAsa thaI jAya che, paNa Apela dAna vAvaNanI peThe eka dANAmAMthI seMkaDo upajAve che ane tenI paraMparA cAlatAM uttarottara vadhAre ja thatA jAya che. ane saMdharo karI karIne keTalo kare ? kayAM sudhI cAle ? ane jyAre e saMdhare javA bese che tyAre paNa karI cAlyo jAya che ane enI ADA game teTalA hAtha devAmAM Ave te paNa e jarUra raste paDI jAya che. ane parAdhInatA thayA pachI DahApaNu Ave tenI kAMI kImata nathI. mAkhIo phUle phUle besI madha ekaThuM kare che, pite khAtI nathI, koIne khavarAvatI nathI, pitAnAM baccAMne paNa TaLAve che, paNa eka divasa madhapUDA nIce dhUmADe thAya, tyAre sarva mUkIne hArelA jugArInI mAphaka hAlI nIkaLavuM paDe che. vepAramAM game tema ekaThAM karelAM nANAM eka khaTe vepAra thatAM veraNacheraNa thaI jAya che ane bIjo tamAro lAgatAM mANasa kaDabhara thaI jAya che. eTalA mATe saMgharavAne koI artha nathI, saMdhare karanAra te cokIdAra bhaye che, tijorIne kSaka paheregIra che, pArakA mATe ekaThuM karanAra karavaiyo ke TrasTI che. . eTalA mATe vaibhava heya te Apa, khUba dAna kare, e. pAtrane zodhI temAM ThAlavatA jAo, vyavasthita saMsthAne palavita
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAzI kare. vivekapUrvaka tapAsa karI dhanane upayoga kare, yogya mArge kharacela kadI khUTavAnuM nathI, supAtre karela dAna kadI nirarthaka jatuM nathI, cogya pAtrane jarUrane vakhate karela madada kadI UgI nIkaLyA vagara rahI nathI, mATe heya tyAre khUba Ape, dukALane ke dAridrane bhaya mAthA para na rAkho, chokarAM namAlAM garIbaDAM parAdhIna ane vyAjavADIe jIvavAnA che ema na dhAre. Apa, vApare, kharA ane ghaNuM maLaze ane nahi maLe te manamAM te te nahi je rahI jAya. mAtra vAparavAmAM ke devAmAM vivekanI pUrI jarUra che. ukaraDAmAM divela ke ghI nAkhavAthI Uge nahi, paNa loTa sAthe maLe te jarUra puSTi kare. bAkI ene DabAmAM pUrI rAkhavAmAM Ave te be cAra mAsamAM e kheruM thaI jAya ane aMte ene retImAM ragadeLavuM paDe ke ukaraDe nAkhI devuM paDe Avela vakhatane oLakhe e jANakAra, chate pase hAthane ThAre te jJAnI, garIba garabAnI hAya samaje te alavAna ane AvatA divasane oLakhe te samaju; bAkI te kaMIka AvyA ne kaMIka gayA, naMdarAjAnI sonAnI DuMgarIo paNa aMte ahIM rahI gaI ane pitAne raste UghADe hAthe cAlyA gayA. dhananuM kaLa dAna che. tyAgamArganI e zarUAta che ane mahAtyAganI Adi racanA che. dAtavyaM bhoktavyaM sati vibhave 'saJcayo na kartavyaH / pazyahe madhukarINAM : saJcitamartha / harantyanye / /
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya (23) (12) ane te paisA e paNa apekSita vastu che, kAraNa ke jenI pAse thoDAM hoya ane ceDAMnI ja enI IcchA heya te vadhAre dhanavAna che, jyAre jenI pAse ghaNuM hoya ane chatAM vadhArenI IcchA kare te pelAnA pramANamAM ocho dhanavAna eka suMdara subhASitamAM bhartuharie bhAkhyuM che ke "ame valkala vastrathI satISa pAmI jaIe chIe, tame rezamI vastrathI satiSa pAme cho. AmAM satiSa te bannenI bAjue sarakhe che ane banne vaccene taphAvata muddA vagarane che. bAkI jenAM hRdayamAM tRSNa cAlI AvatI heya ane prasAra pAmatI hoya te kharekhara garIba che. eka vAra manamAM satiSa thaI gayA pachI keNuM daridrI ane koNa tAlevaMta che AvA suMdara bhASAmAM eka tyAgInA mukhamAM atyaMta viziSTa vicAra mUkIne mahAna satya jagata sanmukha rajU karyuM che. verAgI tyAgI meTA kareDAdhipati camarabaMdhIne kahe che ke je tamArA manamAM haju paNa vadhAre ghara bheguM karavAnI vRtti hoya to tame AzAdAsInA bALaka che, bhikhArI che, parAdhIna che, dAsIputra che. mAre to mahela ame jhUMpaDuM sarakhAM che, mAre zAladuzAlA ke jhADanI chAlanAM vastra saMrakhAM che. mAre dUdhapAka, kurakapUra ke halavA mevA mIThAI athavA kuzakA ke paisA sarakhAM che, mAre ne bata, bIna, taMburo ke ekatAre sarakhAM che. AvI rIte mana para satiSanI chAyA pharI vaLI eTale pachI dhanavAna ke garIbana, zeTha ke nokarI, sevya ke sevakane, uparI ke tAbAnA mANasane, taphAvata raheto nathI. ane AzA tRSNa e te evI cIja-che ke ene vadhAravA
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ [24] dharma kauzalya mAMDI te pachI te pAghaDIpane lAMbI ne lAMbI thatI ja jAya che ane AkAzano cheDo Ave te ja tene cheDe Ave che. dhananuM paNa evuM ja che. hajAre na kare, tene lAkha thaye dharava thatuM nathI ane lakhavALAne daza lAkhe mana bharAtuM nathI. eTale dhanavAna keNa ane garIba koNa ene nirNaya karavAne ja heya te tenuM mUlyAMkana tenI pAse keTaluM che tenAthI thatuM nathI, paNa enA mananI AzA IcchAo kayAM sudhI pahoMcI che ane ene haju keTaluM DoLANuM bAkI che te para eno nirNaya thAya che. - AzA tRSNanI taratamatA athavA kamI jAstIpaNu para dhanavAna garIbanA vartulane nirNaya thatuM hovAthI jenI pAse vadhAre meTI IcchA tene game teTaluM hoya te paNa e haju ghasaDAyA ja kare che, aMdhArI rAtre bAra vAga paNa e enI pAse nadImAMthI lAkaDAM kheMcAve che ane mAthe eka bAla kALo na rahyo hoya tevAne paNa jaipha vaye saravaiyA karAve che. eTale garIbAI ke tAlevaMtapaNuM e paNa apekSita bAbata che. adhyAsa ghaTe, AzA haThI jAya, manamAM teSa thaI jAya te te rAjA mahArAjA che ane nahi te senAne hIrAjaDita baLadane zeTha hovA chatAM e mammaNa zeTha che. A daSTie satiSIne sAcuM sukha che. e mahArAjA tAlevaMta che, e enAM rAjyamAM mahAle che, jyAre taNAvAna pArakI AzAne dAsa bane che. . . Wealth, after all, is a relative thing, since be that has lityle, and wants less is richer than he that has much but wants more. COLTON.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [5] (13), azakata mANasanuM baLa kSamA che. zaktizALI mANasanuM bhUSaNa kSamA che, kSamA lekamAM vazIkaraNa che. kSamAthI zuM sAdhI zakAtuM nathI ? sajjanapaNAnuM, gRhasthAInuM bIjuM lakSaNa kSamA che. eTale ke je manuSyane pitAnI gaNanA gRhasthamAM karAvavI hoya athavA jenI bhAvanA ke jeno Adarza gRhastha (gentleman) thavAno ke rahevAno hoya teNe kSamA rAkhI jIvanane Akhe jhoka ghaDavo joIe. je mANasa jarA pitAnI IcchA viruddha koI vartana kare, koI jarA pitAne avarNavAda bele, jarA ghasAtuM bele, jarA vepAramAM nukazAna kare che tenA upara gusse thaI jAya te mANasa phAve nahi, te mANasamAM cAritra ramaNa kare nahi, te mANasa pragati mArgamAM AgaLa pagalAM bharI zake nahi, tenuM prayANa sAdhyane mArge AgaLa dhape nahi. mAnasavidhAnI najare joIe te kSamA mana upara bhAre aMkuza batAve che, matavikAra para vijaya sUve che ane azaktane paNa baLa Ape che. eka vAta khUba cIvaTathI samajavA jevI che. nabaLA kAcApocA mANase kSamAvAna hatA nathI, thaI zaktA nathI ane DhoMga karyuM kSamA pitAne varI zakatI nathI. azaktimAna manuSya sAdhupaNAne svAMga dhAraNa kare to thoDA vakhatamAM e aNIne vakhate pitAnA mULa svarUpamAM prakaTa thayA vagara rahI zakato nathI. khare sazA. mANasa hoya te ja game tevA sAdA ke AkarA prasaMgamAM pitAnuM mana para kAbU rAkhI zake che ane e vAtanI Teva paDyA pachI te game tevA uttejaka prasage Ave tyAre paNa e potAnI jAta para aMkuza
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ [9] dharma kozalya mUkI zake che. gajasukumALanA mAthA para kheranA agArA ene sagA sAsare ke tyAre paNa kSamA rAkhe te te ati ucca kakSAne dAkhalo gaNuya, paNa dararojanA prasaMgamAM sAme dhamadhamATa karato Ave tyAre magajane kAbU na gumAvanAra te ghaNuM joIe chIe ane temAM enI nirbaLatA ke aMzakti gaNAtI nathI. enI zakti sAmA para ane jenAra para jarUra chApa pADe che ane teTalA mATe kSamAne bahAra mANasanuM bhUSaNa gaNavAmAM AvI che. * sAme ghA kare, tame gusse na thAo, sAmAne ghA khAlI jAya ane tame he bagADavA ke dAMtiyAM kADhavAne badale hasI paDo ke upekSA karI tyAre tenI asara sAmA upara vazIkaraNa jevI thAya che ane te je jarA paNa vicAraka ke kuzaLa mANasa hoya te tamane namI paDe che, tamArAM caraNane bheTI paDe ane tamAre ane ene saMbaMdha jIvate thaI jAya che, jAmI jAya che, tamArA jIvanane bhAga banI jAya che, mATe AvA vazIkaraNane yAda rAkhaje, ene pitAnuM banAvaje, enAthI rAcaje ane enA paDakhAM sevavAmAM tamAre ahIM ane sarvatra vijaya che, tamane emAM akhUTa AnaMda che ane tamArI sAcI zaktinAM emAM mUlya che ema samajaje. kSamAthI saMbaMdha baMdhAya che, kSamAthI gayela saMpatti maLe che, kSamAthI cAritranuM sAmrAjya maLe che ane kSamAthI sarva maLe chemATe e mahAdevIne pitAnI banAvaze te lI. sIdhI ghera cAlI Avaze. kSamA bahamazaktAnAM zaktIka bhUSaNaM kSamA / kSamA vazIkRtiloke, kSamayA kiM na sidhyati / subhASita
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ thama kauzalya [27] (14) anarthonuM mULa koMdha che; saMsAramAM baMdhana karAvanAra dedha che; dharmane kSaya karanAra koi - che. teTalA mATe kedhane tyAga karave. saMsAranuM mULa kaSAya che. krodha, mAna, mAyA ane lebha e enAM nAmo che. emAM taratamatA ochI vadhatI hoya che, paNa e cArenI jaDa ja ghaNuM AkarI hoya che. ene oLakhavAnI bahu jarUra che, kAraNa ke kaSAyathI mukti meLavavI e sAcI mukti che. bAhya sRSTimAM ikiyenA viSayone tyAga thAya ane AMtarasRSTimAM kaSAya manovikAro para vijaya thAya te vastutaH mukti ja che, eTale saMsAravRkSanuM mULa kaSAya che ema vAraMvAra kahevAmAM AvyuM che. krodha ane lobha ughADA de che ane parIkSA karatAM pakaDI pADI zakAya tevA che. upadezataraMgiNImAM tenA graMthakAre barAbara kahyuM che ke zvetAMbara paNamAM ke digaMbarapaNAmAM, tatvavAdamAM ke tarkavAdamAM athavA te ekapakSa (gaccha-saMdhADe)ne Azraya levAmAM mukti nathI, kaSAyathI mukti e ja kharI mukti che." eTale gacchanA pAsAmAM ke tarka jALamAM ke tattvanI moTI moTI vAta karavAmAM koI chUTakAre mAnate hoya te temAM tenI bhUla thAya che. kaSAyane oLakhI tenA para vijaya meLavavAmAM saMsAra no aMta che. "kaSa" eTale saMsArano temAM "Aya" eTale lAbha thAya che. A cAra kaSA paikI krodhane oLakho e eka jarUrI bAbata che. AMkha lAla thavI, jAta para kAbU khe de, elaphelA bolavuM, game tene mAravA maMDI javuM, pitAnI jAtane paththara sAthe
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] dhaNa kozakaya aphaLAvavI e kodhanA vyakta svarUpa che. rIsa karavI, abolAM levAM, uma svarUpa dhAraNa karavuM ke bakabakATa karavo e enA Avibhave che. AvI jAtanA krodhathI pitAnI jAta para aMkuza cAlyo jAya che, vivekane tilAMjali maLe che, yadAtaDA vacana ane vartana thaI jAya che ane saMyamano nAza thaI jAya che ane saMyama gaye eTale dharmanuM eka AkhuM mukhya aMga nAza pAmI gayuM. ahiMsA, saMyama ane tapa para dharmanI racanA che, temAM krodhane ane saMyamane virAdha che ane pariNAme ahiMsAne paNa nAza thaI jAya che. tapa karanAra krodha kare to ajIrNa thaI jAya che ane dharmazarIra mAMduM paDI jAya che. eTale saMsAranA baMdhanane pArka karAvanAra krodha che ane AkhA dharmane ja je kSaya karI nAkhe te pachI kAMI rAkhI zakato nathI. iMdhI rAjAo patita thaI jAya che, krodhI musadI na karavAnuM karI bese che, krodhI sevaka sevAbhAva visArI ALapaMpALamAM paDI jAya che ane dhI mANasane gharanAM sagAMsnehI ke mitro sAthe cAlu kaleza thAya che. teTalA mATe dhamaratnane meLavavAnI IcchAvALAe pitAnA svabhAva para kAbU prApta karavo ghaTe ane krodhano sarvathA tyAga karI kSamAguNa viksAvavo ghaTe. e rIte sajana-gRhastha thaI zakAya. krodho mUlamanarthAnAM, krodhaH saMsArabandhanam / dharmakSayakaraH krodhastasmAtkrodhaM vivarjayet // subhASita
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya (15) kaI paNa mANasa gusse thaI zake che e sahelI vAta che, paNa tadyogya mANasa para gusse thavuM, gusse thavAmAM mAre keTalo caDAve, kayA vakhate gusse thavuM, kharA kAraNe-prasage thavuM ane barAbara rIte gusse thavuM, e eTalI sahelI vAta nathI. guse thavuM e te bahu sahelI vAta che. jenA khyAlamAM krodhanuM svarUpa na AvyuM , je krodhane baMdhanA aTakAvanAra tarIke ke saMyamanA ghAtaka tarIke na oLakhatA hoya te jarA uttejaka prasaMga maLe ke krodha kaSAyane vaza paDI jAya che. vahevAramAM krodha karavAnA prasaMge koI kaI vAra AvI jAya che, te samaye kSamAguNa keLavavo e te bahu sArI vAta che, paNa jenAthI te na bane teNe krodha karavAmAM paNuM ala rAkhavI paDe che, nahi te eDanuM ceDa vetarAI jAya, sAme mAra khAI jAya, tenA para nAlezInI phrajadArI thAya. moTI rakama daMDa ke nukazAnInI ApavI paDe ane duniyAmAM apayaza phelAI jAya; mATe krodha karanAre paNa ghaNe viveka rAkhavA jevo che. temAM rAkhavAnI saMbhALa para vicAra karatAM kSamAguNa mATe nIcenI bAbato vicAravA jevI thaI paDe che. (1) game tenA para gusse na thavAya. nokara zeTha para gusse thAya te pAlave nahi, temAM te phAve nahi. kAM te nokarI jAya athavA mAra khAI bese. sAme gunhegAra hava, gunha karatAM pakaDAI gayo hoya te tenA para gusse thavuM e samajI zakAya tevI vAta che. bAkI jayAM tyAM durvAsAnI jema phUMphADA mAravA nahi. (2) ATalI ja mahattvanI vAta gusso 2 caDhAva tenI vicAraNAmAM Ave che. thALa karanArane dhola
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya bharAya nahi, rUnI pUrNa karanArane lAphe marAya nahi ane chokarAne soLa UThe teTalo marAya nahi. krodhano pAra vakhata, pAtra ane prasaMgane anurUSa hovo joIe. (3) ane gusso gussAne vakhate zobhe. paMgatamAM jamavA beThA hoIe ane pIrasanAra jarA bhUla kare tyAM UThIne tamAco mAranAranA gauravanI hAni thAya ane nIca halakA gelAnA mahemAMthI gALa nIkaLe tene uttara detAM daza vadhAre gALa sAMbhaLavI paDe. (4) ane gussAnI bAbata ke uddeza gussAne yogya have joIe. sAmAnI sudhAraNA karavAnI pitAmAM tAkAta heya, sAme mANasa sArA arthamAM samaje te heya tyAM gusso kadAca zebhe; bAkI uddeza vagarane gussa karavAthI ghA khAlI jAya ane potAno hAtha lacI paDe. (5) ane gusse barAbara egya rIte karavo ghaTe. jyAM mAtra bhavAM caDhAvavAthI cAle tevuM hoya tyAM tamAco lagAvavA hAtha na uThAvAya ane jyAM huMkAra karavAthI paDe tevuM hoya tyAM nirbhanAnuM vacana belavuM na ghaTe. ( A pramANe gusse thavAmAM paNa viveka vAparavAnI jarUra che, tulanA karavAnI AvazyakatA che ane samajaNu rAkhavAnI jarUra che. kSamAnI moTI vAta che. te bane teNe potAnI maryAdAmAM rahevA khAtara ane svamAnanI jALavaNI khAtara mana para kAbU te jarUra rAkho ghaTe. sajanane dha heya nahi, heya te jhAjho vakhata Take nahi ane Take te tene tenAM virUpa phaLe sudhI kheMcI jAya nahi. i Anybody can become angry-that is. easy; but to be angry with the right person, and 10 the right degree, and at the right time, and for 4 right purpose, and in the right way-that is not so easy Aristotle,
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya (16) nitya mitra samAna rArIra che, pa mitra samAna svajano ane praNAma mitra samAna dharma che ane te kharA bAMdhava che. [ 31 ] bhignasnehI aneka prakAranA hAya che: nitya mitra, pava mitra, tALI mitra vagere. jenA rAja paricaya thatA hAya te nitya mitra, je vAra tahevAre ke rajAnA divase maLe te pava' mitra, je vagara gAThavaNuM anAyAse maLI jAya te tALI mitra. zarIra AkhA jIvana sudhI sAthe rahe che tethI te nitya mitranI kakSAmAM Ave, sagAMsaMbaMdhI kAI kAI vAra maLe te pUva mitranI kakSAmAM Ave ane vahevAramAM jete mitra gaNavAmAM Ave che te sarva tALI mitranI kATimAM Ave. AvA tA bIjA musApharInA mitrA, tALI mitrA vagere dhaNA heAya, paNa vyavahAramAM kahevAya che " sagapaNu te sAnu, prema te pittaLa' A kahevata paNa vicAravA jevI che. amuka aNIne vakhate mitrA dUra rahe che, kharAM ataranAM sagAM hoya te ja teve vakhate kAma Ave che. evA samAMta bAMdhava kahevAmAM Ave che. jyAre dhAra vALAM viMTAi paDayA hoya teve vakhate kharA sagA bhAi bAjue AvI hAtha pakaDI UbhA rahe che ane tene adhu' kahevAmAM Ave che. Ave! badhu jo koi hAya, je kharI Aphata vakhate paDakhe UbhA rahe ane jenA para pAkI gaNutarI karI zakAya te te dharma che. e bhayaMkara tAphAna vakhate, AkhA bhavamAM rAtre ane divase, A bhavamAM ane parabhavamAM kharAbara paDakhe AvIne UbhA rahe che, bhale e mitranI jema TALaTappAM na hAMkatA hoya, e sAre avasare sAthe mahAlata na hoya paNa cAre tarapha Aphata varasatI hoya tyAre e barAbara paDakhe AvI UbhA rahe che, enI sAthe laTaka salAmanA sabaMdha hAya, enI sAthe dharA na rAkhyA hAya, enI sAthe mAThAM vacanonI Apale na karI /* * * * * 6
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] -----dhame kauzalya hoya te paNa te aNIne vakhate barAbara kAma Ape che ane tethI tene kharA badhu gaNavAmAM Ave che ane dharmanuM badhuM te kharekhara Ape pamADe tevuM che. emAM DhaMga na heya, emAM geTALA na haya, emAM dekhAva na heya, emAM daradamAma na haya, emAM dhAMdhala na heya, emAM khAlI ThaThAre na heya. e te khare sagA bhAI thaIne barAbara Teke Ape che ane jarUrI avasare khAsa kAma ApI AkhA jIvanapaMcane ane jIvana pachInA bhaviSyanA paMthane ujALe che, mahimAvate kare che, mArgarzana karAve che ane pragatine pAme che. * bIjA koInI upekSA pAlave, dharmanI upekSA na pAlave. ene visaravAthI ke ene uvekhavAthI mArga bagaDI jAya, mati bagaDI jAya, parabhava bagaDI jAya ane khAnAkharAbI thaI jAya. A dharmane-Atmadharmane oLakhI je ene apanAve te janma-janmAMtaramAM teno Teke meLave ane e TekAthI pitAno rasto saraLa ane sAdhya samukha kare. AvA aNuma mitra sarakhA bAMdhavane kema tarachoDAya ? nityamitrasamo dehaH svajanaH prvsnnimH| praNAmamitrasamo jJeyo dharmaH paramabAndhavaH / / subhAta,
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja kAlya phI senAmAM jaDavAne yogya hare kadI leDhAmAM jaDavAmAM Ave to te hIre kAMI raThI UThatuM nathI temaja zekSate , paNa nathI. mAtra enA pejakane kyA ghaTe che. * daza paMdara hajAra kharacIne eka meTA dhanavAne hIro bodha. atyaMta caLakATa mAranAra mUlyavAna pANIdAra hIrAne eNe kALA loDhAnI vIMTImAM maDhAvyo. AmAM mUlya kAnuM thAya ? hIre pite te bolato nathI, kakaLATa karatuM nathI, phariyAda paNa karatA nathI, paNa AMkha ughADI janAra mANasa turata kahI de che ke ene mAlIka mAMDe che joIe ke akkalano othamIra have joIe. kiMmatI hIrAne koI leDhAmAM jaDe ? ene te pleTInama ke senAnI aMdara suMdara nakhInI aMdara jaDAya. tyAM enA tejamAM vadhAre thAya, tyAM e sonAnuM mUlya vadhAre, tyAM e dIpIopI nIkaLI zake. evI ja rIte dezanI guMcavaNu kADhanAra ke mahAmusadIgIrI karanAra asAdhAraNa vihAna netAne tame zAka meLavA besADI de, be hajAranA mAsika pagAravALA prAdhyApakane "sArI cepaDIo zAbhAya nI kavitA zIkhavavAnuM kAma Ape, ke hajAra mANasanI rasoI taiyAra karI zakanAra moTA rayAne bhajIyAM taLavAM besADe, te e kAma to e karI Ape ane enA mukha para kheda ke viSAda paNa na batAve, paNa evI goThavaNa karanAra tamArI kiMmata thaI jAya. tame gAma che. - AvaData vagaranA che, buhA che, ema cembu dekhAI Ave. * ATale sudhI vAta besI jAya tevI che. have jarA AgaLa
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 34] kauzalya . vadhIe. anaMta jJAna darzanane dhaNI, mahAna zaktimAna, tejasvI, udAtta AtmA jyAre viSayakaSAyamAM paDI jAya che, jyAre dedhathI lAlacaLa thate dekhAya che, jyAre kapaTa jALanI gUMcamAM aTavAI jAya che, jyAre strI sAthe viSayasevana kare che, TUMkAmAM saMsAranA kAmamAM otapreta thate dekhAya che, tyAre kanakabhUSaNamAM jaDavA yogya hIrAne loDhAmAM jaDyA jevo e dekhAya che. A bhAre khedane viSaya che, jotAM glAni upajAve tevA tenA bhavADA karAve tevI bAbata che. emAM paDanAra ane yojanAra e pote ja che. mAtra ene cetavanAra koI maLato nathI. nahi te anaMta vIryanA dhaNInA AvA hAlahavAla heya ? mahAna tejasvI sUryanI AgaLa AvA aMdhArA heya ? bhavya vyAmamAM uDDayana karanAra AvI bhUmimAM ALoTatA hoya ? A ati kheda karAve tevI bAbata che; ayogya meLathI dila uzkere tevI bAbata che ane jarA vicAravAthI ke AMtaratyakSa khelavAthI dekhAI Ave tevI hakIkata che; mATe vicAre. senAmAM besavA ne senAmAM besADe. kanaka bhUSaNane yogyane mUlyavAna dhAtumAM mUko. ema karavAmAM tamArI alpa AvaData ane aNaghaDapaNanI kimata thAya che. hAthI te rAjadarabAre zobhe, ene ukaraDe baMdhAya nahi ane evI koI bhUla kare to bhUla karanAramAM mIThAnI khAmI che ema vAta thAya. kanakabhUSaNasaGagrahaNocito, yadi maNistraNi, pridhiiyte| .. na sa virauti na cApi hi zobhate, bhavati yojyiturvcniiytaa| paMcataMtra:
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [35] (18) jIvanamAMthI ApaNe mATe jeTaluM badhuM maLI zake te levA mATe ApaNe ahIM AvyA nathI, paNa bIjAnA jIvanane vadhAre sukhI karavA mATe banate prayAsa karavA ahIM AvyA chIe. ApaNe ahIM zA mATe AvyA chIe? bane teTalo paise ekaThA karavA, ke benka khAtAmAM meThI purAMta batAvavA ke rAtre svacchede rakhaDavA ke pariNAmanI vicAraNuM karyA vagara akarAMtIA thaI mAlamiSTAnna khAvA ke na pIvA thogya pINuM pI jAta para kAbu beI besavA ? athavA to ApaNe uddeza ahIM gAyane ke saMgIta sAMbhaLavA mATe che ke A divasa aphaLASTakUTAi vepAradhaMdhAnA ekadezIya cakarAvAmAM kyarAI bharavAne che? ke heta che ? ke nAmanA karavA mATe chApAmAM koI rIte nAma prakaTa karAvavAno ke mAnapatro meLavavAne ke koI ajANyA khUNe paDelI koI saMsthAnA pramukha ke hoddedAranuM biruda meLavavAne che ke sarakAra pAsethI khAnabahAdura, rAvasAheba ke rAyabahAdurano ilakAba meLavavAnA che? ke taddana nAnA vartuLanA zeThIA gaNavAne ke moTA sadA, resa ke jugAramAM hajArone pAyamAla karI aMte pitAne pAyamAla karavAnuM che ? ApaNe IrAdo zuM che ? keTalA maLe te mokSa thaye gaNAya ? keTalA DuMgarA khaDakAya te jIvana saphaLa gaNAya? kharI rIte A sarvemAM ApaNe savAI * che, ApaNuM mAnyatA pramANe ApaNuM nAmanA che ane ApaNuM mahattAmAM mAneluM sAcuM khoTuM gaurava che. A sarva mamadhyasthAne "huM ane mAruM' che, emAM mamatA ane mAyA che, emAM cokhA svapaNane Agraha che, emAM nirbheLa alpa sattvanuM prakzana che.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] dharma kauzalya jIvana jIvavuM che te pAthe che, bane teTalI bIjAne sagavaDa karI karAvI Apo. bane teTalA janahitanAM kAmone amalamAM mo, anyane tema karavA preraNA Ape, upadeza kare ane pArakAne karo karAvI ApalI sagavaDema sukha mAno. khAvuM pIvuM, ezaArAmacamana kara e te mAtra TUMkI buddhi che, Apa najara che, svAthano atyArapaTa che. ghInA jIvanane sevAthI, salADathI, mAthI sukhI karavAnA prayAsamAM paNa sAco AnaMda che. bAkI naMdarAjAe senAnI DuMgarIo banAvI te seve aMte ahIM rahI gaI ane pAMcaso vahANa mAleka dhavala zeTha eka paNa vahANane sAthe na laI gayo ! bIjAne khavarAvyuM te kharuM khAdhuM, bAkI khAdhuM te to khayuM. e vAtane samaje te paropakArI jIvanamAM ja rasa le ane samAja khAtara anukULatA pramANe bhega ApavAmAM, yAtanA sahana karavAmAM, bhUkha tarasa veThavAyAM ke jemAM duHkha khamavAmAM je meja le tenuM jIvana e sAcuM jIvana che ane mAtra benkamAM karoDe ke lAkhanI levaDadevaDamAM ja rAjI thaI janAra mATe to A mAtra eka phare che, AMTe che, khepa che. bane teTaluM pAkkA mATe jIvavAmAM rasa lo, pArakI sevA e kharekhara pattAnI sevA che e sUtra barAbara samaje ane bane teTaluM parArthe jIvana jIvavAmAM rasa jamAve. bAkI te kAgaDe paNa jIve che, khAya che ane mAta Ave tyAre mArI jAya che. evA jIvana mATe ApaNe ahIM AvyA nathI. ApaNe te ahIM potAno vikAsa sAdhavo che ane pitAne bhUla parane mATe jIvana vahana karavuM e ene rAjamArga che. We are not here to get all we can out of life for ourselves, but to try to make the lives of others happier. Sir William Osler
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] kaI kaI mANase maNinA ghara sudhI potAnI zAkhA- " vate mulatvI rAkhe che. AvA mANase mATe barAbara vicAra karyo hoya te jaNAze ke teo potAnA dhana karatAM pArakAnA pisA para udAratA dAkhavI, rahela che ? * "camaDI tUTe paNa damaDI na chUTe' ane "lobhe lakSaNa saghaLAM jAya' e sarva jANItI kahevato eka bAbata jarUra batAve che ke mAkhI Akho divasa mahenata karI, mahinAo sudhI phUle jhUle besI madha ekaThuM kare, pote khAya nahi, baccAMne khAvA na de-A sarva jANItI vAta che, tyAre e madha konuM? ' ane A divasa rAta majUrI karI pesA ekaThA kare ane parti sukhe khAya nahi, khAvAmAM tela ne ceLAM Aroge ane maratI vakhate mArI pAchaLa corAsI jamADaje ke gAmamAM eka cabUtare karI pArevAne jAra nAkhajo ke kutarAne roTalA khavaDAvaje-e dhana konuM ? e to jANe che ke ahIM badhuM mUkIne javAnuM che ane pachI te kaeNTI, darabAra, vakIla, beTa DayuTi, Detha DayuTi-emAM ghasaDAI javAnuM che. AvI sthiti najIka dekhAya tyAre vakIlane bolAve, mArA phalANa sagAne 500 Apaje, mArA nAmanuM sadAvrata thApajo, vagere kharace karavA pharamAve-e paisA konA ? enA te na ja kahI zakAya. marI gayA pachI e ghera Ave te tene koI dharamAM pesavA paNuM na de, ane jUnA jamAnAnA hoya te pANI maMtrIne chAMTe, ke gharanA bahAranA gokhalAmAM khIlA Theke, ke bhUlabhUlamAM paNa gharamAM bApAnuM bhUta rata vakhatamAM paNa pesI na jAya. tyAre A te pArakAnA paisA thayA. e te kaI rIte pitAne
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] dhra kauzaya eka rUpiyAnA cAra AnA parabhavamAM maLe te| sagA cheAkarAne paNu rakhaDAve, paNa jyAre upAya na heAya tyAre kAMi nahi" te thADu ghaNu AvatA bhavamAM muLaro, evI mAnyatAne AdhAre e thADA dharmAda kare che, paNa AvI rIte karela dharmAdA e kharI rIte pArakA paisAnA dharmAMdA che, huMka UThI gayA pachI hakka sthApavAnA vyAmAha che, maLatu ghara kRSNArpaNuM vAnA akhADA che; maLe teTaluM pacAvI pADavAne dhananA meAha che. dhananI asthiratA samajanAra, kharacyuM te sAthe Avaze e pAThanA savyavahAra karanAra A rIte chellI ghaDI sudhI paisA kharacavAnI vAta mulatavI rAkhe nahi ane rAkhe to tene pUruM phaLa maLe nahi. ( hAthe te sAthe " e vAta samajavA jevI che, vAvavAthI laNAya che e vAta dhyAnamAM levA jevI che, pAte karela sakhAvatanA lAbha najare jovAthI anumAdanane lAbha paNa thAya che ane karela kAnA kho| hajAragaNA ahIM te ahI maLe che. mATe je karavuM haeNAya te Aja kare!, nANAM veDaphAi jatAM vAra lAgatI nathI. putra kuputra thAya tA kaIka vasIyatanAmA tijorImAM saDI gayA che ane vakIleAnI najara mATI milakata para hoya che. A sa mAMthI bacavu hAya, parasevAnA paisAnA lAbha levA pAkI IcchA thai heya tA je karavuM hoya te turata karI, pAchaLavALA karaze e vyAmAha che, mULathI ja khoTA khyAla che ane anubhavathI kaSTasAdhya che. kharacyuM te tamAruM' che, bAkI badhAM bhAmA che. He that defers his charity till he is dead, is, if a man weighs it rightly, rather more liberal of another man's food than his own. Bacon
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [3] dharmanuM vyAkhyAna cAlatuM hoya te vakhate je buddhi thAya, smazAnamAM baLatI citAnI chAyA vakhate je vairAgya buddhi pivAya, vyAdhivALA regIne maMdavADa daramyAna tyAganI je buddhi thAya, te je nizcala heyapAkI hoya te baMdhanathI mukta keNa na thaI jAya? zuddha tyAgI, hadayathI belanAra, kharekharA abhyAsI ane jenA vicAra, vANI ane vartanamAM tyAgabhAva ramI rahela hoya tevA vaktA saMtapuruSa sAdI mIThI bhASAmAM dharmanuM rahasya samajAvatA hoya, prabhAtane Ugate pahera heya, gajasukamALa ane karakaMDu jevAnA dAkhalA Ape jatA hoya ane zrotA vairAgyanA rasamAM tarabaLa hoya tyAre kevI buddhi thAya ? e naMdarAjAnI senAnI DuMgarInI vAta kare, e muMja. jevA moTA rAjAne bhikha mAMgate banAve, e dIpAyana RSie karela dvArakAdahananI vAta kare ke e sthUlibhadrane tyAga varNave tyAre kevI buddhi thAya? viSayasukha kevAM lAgekaSAyapariNati para kevI cIDha caDe ? svaparanI kevI oLakhANa thAya? athavA smazAnamAM bhAInI, putranI, strInI, mitranI ke saMbaMdhInI "e" baLatI heya, sAcA saMvegI laukike AvanAra vadhAre khAnA dAkhalA ApI dhIraja ApatA hoya, ane sarvane maravuM. cakkasa che ane A jamAvela sRSTi AkhI ahIM ne ahIM rahI javAnI che ane sAthe eka nALiyera ke eka sutarano de re ke sonAnI vIMTI paNa AvanAra nathI evI vAtanuM vAtAvaraNa jAmyuM hoya tyAre pitAnA manamAM kevI buddhi thAya? ke vicAra ghoLAya re 104-105
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ [] zaza DIgrI tAva AvyA hAya, udharasa AvyA karatI hAya, vaidha dAkatara hiMmata Ape. temAM AzA nirAzA vacce jhokAM khavAtAM hoya, gaLe pANI utAravAmAM paNa zrama paDatA hoya, tyAre manamAM vicAra Ave ke A vyAdhimAMthI UThu tA A aitarA dAvAnaLa lAgelA saMsAramAMthI nAsI chUTuM te vakhate jamAnela riyAsata, ekaThI karela pUjI, gAvela samapaNu, sa tarapha kevI buddhi thAya ? peAtAne temanI sAthenA sabaMdha kevA prakAraneA, keTalA vakhata mATenA ane kevAM pariNAma lAvanArA che tene aMge kevA vicAra Ave? zA zA niNaeNyA sUjhe ? A maTaka vairAgya, kSaNika sAgabuddhi, kAmacalAu vicAraNA jo sthAyI svarUpa le te kAma thaI jAya, sarva baMdhana khalAsa thAya, manuSya potAnA akhaMDa sthAne pahoMcI jAya. paNa ghaNAkharA te vyAkhyAnagRhamAMthI nIkaLatI vakhate ja zAhukAra banI jAya. smazAnamAMthI chiA karatAM yuropa ke amerikAnI vAte caDhI jAya, rAga pUrA thAya na thAya tyAM te vepAra-dhadhAnA oNrDarI ApavA lAgI jAya, ane aMte dhara dI ane dhara dahADA' thAya. temAM zuM raLyA ? tethI zuM vaLe ? emAM kai jAtane sthAyI lAbha thAya ? mATe AvA Treka vakhatanA vicArane sthAyI rUpa ApatAM AvaDe, AtmavacanA ane daMbhane tilAMjalI apAya ane temAMthI sthAyI lAbha meLavAya te tyAM sAcA dharmAM AvIne vase; khATI uparaceTiyA bhAvanAne kAMi artha nathI, sthAyI lAbha nathI tema tethI pUrNa pragati paNa nathI. dharmasthAne smazAne ca, rogiNAM yA matirbhavet / yadi sA nizcalA buddhiH, ko na mucyeta bandhanAt 1 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAra kauzalya (n) mahAmuzkelImAM maLI zake e manakhA janama je. manuSya ALasa-prakAramAM paDI nakAme gumAvI ? che te manuSya kAgaDAne uDADavA mATe potAnA sagA hAthathI mahAmUlu ciMtAmaNi ratna pheMkI de che. mahAmuzkelIo A manuSyajanma prANune maLe che. aMta:karaNathI paramAtmAnI sevA karI hoya tyAre AvA dharmakSetra bhAratabhUmimAM avatAra thAya che, khUba parisevanA karI hoya tyAre dharma samajavAnI grahaNazakti-magajazakti prApta thAya che, khUba ekAgratA karI heya te vizuddha devagurune na maLI Ave che. sArI rIte jIvaDyA pALI hoya te zArIrika ane mAnasika taMdurastI sAMpaDe che. AvI rIte uttama kuLa, anukULa svajana, sAruM kSetra, pustakAdijJAnanAM sAdhana vagere pratyeka cIja maLavI muzkela che, ati muzkela che. aneka rakhaDapaTTI pachI kaI vAra AvA sAdhanasaMpanna manakhA deha maLI Ave che. zrI utarAdhyayana sUtramAM ene mATe daza daSTAMto ApI manuSyabhavanI durlakSmatA asarakAraka rIte batAvI che. eka eka dRSTAMta vAMcatAM manuSyabhava maLavAnI musIbata mAnasapaTa para citra pADI de che. Avo manakhA deha, AvI musIbate maLe tevuM mAnuSa, A hile narabhava maLe ane pachI manuSya tene veDaphI nAkhe tenI alanI zI kiMmata thAya ? khAvApIvAnA ArAmamAM, resa ane sadAnA jugAramAM, DhIMcI DhIMcIne dArU pIvAnI pArTIomAM, rasaraMga levAmAM, moDI rAte zaMkAspada cAlacalagatavALI parikI nadhaNIAtI strIo sAthe ramaNa karavAmAM je jIvana veDaphI nAkhe, athavA kAvAdAvA kArastAna ane
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya daMbha mAyAnA pUtaLAsamI rAjadArI gUMcavaNamAM khela khelyA kare ke sparza sukhamAM kALa nirgamana kare ke ati moTA vepAranI gaDamathalamAM gharanI, pitAnI ke saMtatinI vicAraNuM karavAne vakhata paNa na meLavI zake. AvI pravRttimaya dhamAlamAM dhoraNasaranI ke dheraNa vagaranI daDadhAmamAM pUro vicAra paNa na karI zake athavA mahA ALasa ke pramAdamAM paDyo rahe, gAmagappAM hAMkyA kare, kuthalI karyA kare, mudo samajyA vagara laDAInI, arthazAstranI ke dezanI kathA karyA kare. AvI rIte jiMdagI veDaphI nAkhanAra A ati muzkelImAM maLelA durlabha manuSyabhavane lAbha uThA vavAne badale ene kheI bese che, ene arthazUnya banAvI de che ane aMte hArela jugArInI jema lathaDiyAM khAte paDadAnI aMdara pisI jAya che, manuSyabhava gumAvI bese che. AvA manuSyanuM vartana gharamAM beThA hoIe ane bArIe kAgaDe kA kA karatA hoya tene uDADavAnA kAmamAM mahAmUlyavAna ciMtAmaNi ratnane upayoga karavA barAbara che. Icchita vastu lAvI ApanAra ciMtAmaNi ratnane Avo upayoga ghaTe? chatAM aMtarane tapAsa, pote A manuSyadehane ke beTe upayoga karI rahyA cho te vicArajo, AvI anukULatA maLavI muzkela che te vibhAvaje ane mukhanI paMktimAM besI bAjI hArI gayA pachI pastAvuM na paDe tevuM kaMI kAma kADhI levA nirNaya karaje. bAkI to keka AvyA, kika gayA. aneka bhavanI peThe pitAnI AMTa-phere ja gaNavuM hoya te marajInI vAta che. . cintAratnaM vikirati karAdvAyasoDDAyanArtham / yo duHSApaM gamayati mudhA martyajanma pramattaH // dUra, jAthA 1, uttarArdha.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [4 ] (22) mahAnubhAva puruSa saMpattimAM ane vipattimAM eka sarakhA ja hoya che. te kharekhara mahAna puruSo hoya che te saMpatti maLavAthI abhimAnamAM AvI jatA nathI, te moTA ke UMcA che ema gaNatA nathI, AMtamAM ke garIbImAM AvI jAya to muMjhAI jatA nathI, kakaLATa karI kaleza karatA nathI ke AtmahatyA karavAno vicAra karI karmaphaLa bhegavavA karatAM tenAthI dUra nAsI jatA nathI. sArA vakhatane e barAbara oLakhe che, sArI sthitine pUrata lAbha le che, vivekapUrvaka vyaya kare che, ane A vakhata AnaMda ane umaMgamAM rahI lahera kare che. teo viparIta dazA AvI paDe te e dazAthI dabAI jatA nathI, pitAnuM Atmadhana zoka karIne gumAvatA nathI ane garIba gaNAvAmAM gauravahAni. mAnatA nathI. e te sUrya jema- ulya vakhate lAla hoya che, tema asta vakhate paNa lAla ja hoya che. moTA mANasane saMpatti Ave ane meTAne ja Aphata Ave. e te "chasa ghara baheta vadhAmaNuM, Usa ghara maTI peka.' jene ghera putrajanmAdi vakhate hajAre seMkaDe vadhAmaNI devA Ave, abhinaMdana ApavA Ave, tene ghera jyAre maraNa thAya tyAre ghaNuM AbhaDanArA hovAthI poka paNa maTI ja paDe. caMdra vadhe che ane ghaTe che paNa caMdra ja. tArAe te traNe kALa tAro ja rahe che eTale nAnA moTA thavuM e te moTAInuM lakSaNa che. ane game tevA meTA thavAnuM banI Ave ke game teTaluM kacarAI . javAnuM bhAgyane phALe Ave, paNa jenA manamAM, vacanamAM ke vartanamAM
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ T auzala jarA paNa phera paDe nahi, jenA vicAramAM ke vyavahAramAM tala jeTalo paNuM taphAvata paDe nahi, je anukULa ke viparIta saMgemAM harakhAI ke kuchavAI jAya nahi te ja "mahAna"nA nAmane yeya che. AphatamAM e lAMbe hAtha na kare, AtamAM e chAtI kUTavA besI na jAya, agavaDamAM e gAMdhela na thaI jAya, mANunI caDhatImAM e phUlIne phALake na thatuM jAya, lAonA vaibhava ke havelInA vasa daramiyAna ene potAnI pahoLAInA pramANamAM zerI sAMkaDI na lAge. AvI rIte kharA moTA mANasamAM sArA caDhatA dahADAmAM jevI gRhasthAI haya, jevI sabhyatA hoya, jevI sajajanatA hoya, je viveka nahoya te ja tevA ja AkArano viveka ane tevI ja gRhasthAI, sabhyatA ane sajajano meLAvAMkA divasamAM paNa hoya. ane e ja enI mahattA che. je mANasa AphatamAM hAMphaLAphAMphaLA thaI jAya, je paisA jatAM ke gharamAM AkaruM maraNa thatAM mAthuM kUTavA mAMDe ke kUve paDavA deDI jAya tenAmAM "mahAnatA" nathI ema samajavuM. je traNa kALamAM ekasarakhe rahe, jenI ekAMtamAM ane jAheramAM jIvanasaritA ekasarakhI vahe, je kaTAkSa ke kaDavAzathI dUNAI na jAya, je prazaMsA ke khuzAmatathI phUlI na jAya, je niMdAthI gabharAI na jaya, je biradAvalInA zravaNathI chalakAI na jAya, te mahAna che, te sajjana che, te puruSa che; te lAdhya che, prazaMsanIya che, vaMdanIya che, dharmaratnanI prAptine yogya che ane aMte anaMta sukha prApta thAya te bhAge caDhI gayela che. saMpattau ca vipattau ca mahatAmekarUpatA /
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ (22), " jevuM mana (mananA vicAra) hoya tevI vANI hoya ane jevI vANI hoya tevI ja kriyA-kAryapravRtti haiya: cittama, vacanamAM ane kriyAmAM sAdhupuruSanI ekarUpatA hoya che. sajana ane prAkRta athavA patita ke dujananI vacce eka moTo taphAvata che ane tenA para ahIM muddAma rIte dhyAna kheMcavAmAM AvyuM che. cAlu vahevAru bhANasa haze te dharyAkhyAna vakhate, navarAzanI vAte vakhate ke pAMca mANasamAM beThA haze tyAre te evA ThAvako vicAro batAvaze ane bIjAnI paMcAta karatI vakhate evI moTI moTI vAto karaze ane saguNa para evA vicAro ane bhASaNe Apaze ke sAMbhaLanArane jarUra ema ja lAge ke e bhAI to rAjA harizcaMdranA avatAra che, ke e bhAI dharmarAjAnI bIjI AvRtti che. paNa e vartana kare tyAre ene kALAM bajAra karatAM AMthako nahi. Ave, ene mAlanI bheLaseLa karavAmAM khacako nahi Ave, ene ocho mAla taLI ApavAmAM saMkoca nahi thAya, ene pAko raMga kahI vecavAnI cIja pANImAM paDe ke emAMthI raMganA pravAho cAlaze: e uttara dizA batAvI pazcime dekhAze, e dhaNIne kaheze dhADa ane cerane kaheze nAza-AvA lakSaNavALA ane koI jAtanA vizuddha Adarza vagaranA pitAnA goLA gabaDAvanAra prAkRta mANasa paNa hoya che. e "he cetana ! he cetana !' karato jAya ane pothImAMnA rIMgaNAM ane jheLImAMnA rIMgaNuM vacce taphAvata che enA tana- thI ane vyavahArathI batAvI Ape. . - jyAre kharekhara sajajana haze te vicAraze tevuM belaze, bolaze te pramANe vartaze ane ene game teTale tave, enI
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya kaseTI ke agniparIkSA kare; paNa e traNa kALamAM eka sarakhe dekhAze ane enA hRdayamAM jhera, vera, dAgraha ke didhAbhAva kadI jevAmAM, jANavAmAM ke kalpavAmAM Avaze nahi. ene kaI kApI nAkhe, koI ene pArAvAra nukasAna kare ke koI enI niMdA kare te paNa enAM vartana, bhASaNa ke vicAramAM narI ekarUpatA dekhAze. ene TaeNga na haya, ene dekhAva na haya, ene geTALA na rahaya, enA bilorI pAradarzaka manamAM kadarthanA, hInatA, dInatA ke AzAbhAva na haya, ene manamAM sAruM lAge tene uccAra karavAmAM saMkoca na hoya, ane enI levaDadevaDa, vyavahAra ke bhASAmAM kadI evo bhAva na ja Ave, kadI uparathI eka ane aMdarathI anya e didhAbhAva na Ave ane e traNa kALamAM eka sarakhe sIdhe saraLa nirAbarI ane satyazIla rahe. AvA bIjA prakAranA puruSane sAdhunuM nAma zobhe, e khare sajjana kahevAya, e saMta tarIke jIve ane vagara bele paNa pitAnAM vartanathI jagatane upadeza Ape, dAkhalo pUro pADe ane anukaraNIya bane. AvA saMtapuruSothI duniyA zobhe che, AvA mahAna AtmAthI jagata rahevA lAyaka bane che, AvA puruSo kharA dharma che. bAkI te aneka AvyA ane ghaNakharA taNAI gayA tenAM nAmanizAna ke edhANa rahyAM nathI. - yathA cittaM tathA vAco, yathA vAcastathA kriyaa| : jite vAri bicAcAM , sApUnAmevAsapatI II kumArapALe badhe
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama kauzalya ( 24.) paropakArI puruSa sa prANIonAM kAryo karatA rahe che. e pAtAnA aMgata kAmamAM ALasu rahe che, jyAre pArakAnAM kAmeA karavAmAM tapara rahe che. AvA paropakArI mANasa kAne vahAlA na lAge ? [ 47 ] AvA ghara bALIne tIratha karanArA paNu hAya che, kAi ene nAnu kAma batAve ke e te kAma pAchaLa lAgI jAya che, pArakAnAM kAmanI ene eTalI darakAra hoya che ke e katAM ane potAnAM bhUkha, tarasa, takalIph ke ujAgarA khyAlamAM paNa rahetAM nathI, ane ene kAma karavAmAM eTale AnaMda Ave che ke enu` vana thAya nahi, sAmA mANasa enA AbhAra mAne tA ene UlaTI zarama lAge che ane peAtAnA hRthathI e kAma karavAmAM pote upakAra kare che evuM ene jarA paNuM lAgatuM nathI, ni:svArthabhAve mAMAnI mAvajata karanAra dAi ke gADha jaMgalamAM pANInuM paraba mAMDanAra DaeNAsIne nathI hAtI praza MsAnI IcchA, ke nathI joitI anyanI preraNA. sevAbhAve niHsvA vRttie kIrtinI AzA ke IcchA vagara vyAkhyAne karanAra, janatAnA sukha mATe samabhAve kheALa karanAra vaijJAnika ke rAtanA e vAge mAMdAne jovA janArI ii ke adhyAnI AzA vagaranA vedha ke DaoNkaTara A kakSAmAM Ave che. AvA pArakAne mATe jIvanArA parApakArI javaDAne joyA hAya tA enI gaMbhIratA, namratA ane sahiSNutA mATe mAna thayA vagara rahe nahi. evA manuSya enA svabhAvane laine ja sarvane vahAlAM thaI paDe che, sa` enA tara umaLakAthI jue che ane evAnA paDavo mela upADI le che. ane jIvananA hetu paNa zA che? mahApravRtti karavI, baMne
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ [48] thaI zakaya A teTalA dhananA DhagalA karavA, goTA vALavA, kALAM bajAra karavAM, ane mRtyu Ave tyAre sarva ahIM mUkI hAla jugArInI jema cAlyA javuM ke kAMI parane mATe karI javuM, kAMI pitAnI jAtane visarI javI, koI nisvArtha bhAve samarpaNa daSTie karavuM ke ApavuM. savArtha ane paramArthanA, piTI bharavAnA ane kothaLI udhADI mUkavAnA, khUba khAvAnA muwLa khavarAvavAnA rastA duniyAmAM verAyelA pabA che. bAkI te "kAkA ! mAMdhAtA jevA meTA rAjAe gayA, tenI sAthe pRthvI nathI gaI paNa tamArI sAthe te jarUra Avaze !" AvA kumAra bhejanA udgArone samajavAnI jarUra che. naMdarAjanI senAnI DuMgarI paNa aMte ahIM ja rahI gaI ane cha- khaMDane rADa paDAvanArA paNa aMte raste paDI gayA, jIvana hArI gayA ane hAtha ghasatA ThekANe paDI gayA. evA manuSya jIvatA ya tyAre tene game nahi, marI gayA pachI ene koI yAda kare nahi ane saMsAranA cakarAvAmAM taNAI phasaDAI jAya. bhAmAzA, pethaDazA paNa gayA ane dhavala zeTha paNa gaye. paNa upakArI zeThonAM nAma uccAratAM manamAM zAMti thAya che. kalamamAM jema Ave che, emanA jIvananI mIThI phorama varaso pachI paNa AhUlAda upajAve che. enuM nAma jIvana kahevAya, enuM nAma vikAsa kahevAya, enuM nAma pragatipaMtha kahevAya. jagatane vallabha thavAnA lahAvA levA jevuM che, enI zAMti ora che, enI tamannA adabhuta che, evuM jIvana IcchanIya che, saphaLa che, vyApaka che, iSTa che, sprahaNIya che. manasya sarvasya samIhilAni, kAryANi kurvnupkaaskaarii| svArthe pramAdI praguNaH parArthe, ma kasya kasyeha sa vallabho'bhUt / / BENEL
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kaubhA [ ba. . (ra) caMdanane bAje vahana karanAra gadheDe bhAra ne jANe che, paNa caMdanane jANatA nathIte pramANe ghaNuM zAsane bhaNelA puruSe be kiyA rahita hoya te te gadheDAnI mAphaka zAstranA bhArane vahana karanAra thAya che bahu moTI moTI vAta kare, paMDitAinuM ghamaMDa rAkhe, vyAkhyAna kare te sabhAne chaka karI de, paNa vartana karavAno vakhata Ave tyAre gaLiyo baLada thaI jAya, ALasu banIne thAkyo dekhAya, kara to mata vagara upara uparane DoLa kare, paNa aMdara koro dhAkora heya. ' athavA vAta kare pramANikapaNunI, ane sAmAnuM gaLuM karatAM jenA dilamAM jarA sarakhI arerATI paNa na thAya; athavA vAta kare namratA, sthiratA ke AjIvanI, ane vAta karavA bese tyAre sAmAnA chatA achatA durguNanI, tenI gerahAjarImAM, niMdA karatAM ke tenA avarNavAla belatAM enI jIbha para jarA sarakhuM cekaDuM ya na lAge; athavA sA, zIla, vyA ke sajajanatA para bhASaNa ApIne nIce UtaratAM ja koIne gALa ApatAM, tucchakAra sAthe hukama karatAM, tochaDAIthI sAmAne tola pADatAM ke potAnI mahattA batAvatAM, pitAnI naramAza batAvavAne dAve karatAM jenA dilamAM aresaTI paNuM na thAya. AvA puruSo duniyAmAM nakAmo jJAnane beje upADe che, bhAra DhArIne herAna thAya che, beTa dAkhalo besADI bIjAne patita thavAne mArga sarala karI Ape che ane jAte nirvasa thaI, tIvra karma bAMdhI, gaLe paththara vIMTI, mahAna bhavasamudramAM UMDA DUbI jAya che; evA
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ v]. dha kauzalya Are AvatA nathI, emane mArga maLatuM nathI ane jAte aMdha kUvAmAM paDatAM paDatAM bIjane pitAnI sAthe kheMcI jAya che. gadheDAne caMdananI gaMdha AvatI nathI. enI pITha para sukhaDa lAvuM hoya ke dhULanI hela bharyA hoya e bane ene mana sarakhAM che, ene pRththarane bhAra lAge che teTalo ja caMdanane lAge che, e caMdananI sugaMdhathI benasIbe rahe che. enA para caMdanane bhAra Avyo ene ene koI jAtane lAbha maLatuM nathI. te ja pramANe samaju jANakAra jJAnI mANasa kriyA na kare, kare te sAcI samajIne na kare, te enAM jJAnane kazo artha nathI. ekaluM jJAna pAMgaLuM che, ekalI kriyA AMdhaLI che. jJAna ane kriyAne sahacAra hoya tyAM ja kharI majA jAme che, bAkI jJAna vagaranI kriyA heya te tene vinipAta thatAM vAra lAgatI nathI ane hetu rahasyanA ajANapaNAmAM kriyAne sAco lAbha maLato nathI ane jANe samajIne besI rahe, AjanA gaja mApe, paNa eka tasue kApe nahie jJAnane paNa artha nathI. mAtra jJAna bejArUpa che, mAtra kriyA AMdhaLI che. evA artha, hatuM ke pariNAma vagaranA jJAnanA ke evI vagara samajaNanI kriyAnA saMvyavahAramAM koI jAtane lAbha thato nathI. mATe karo te samajIne kare, samaje tene barAbara artha karo ane nakAmI majUrI ne veThamAM kAMI phera nathI e vAtanuM rahasya samaje. gatAgatika thavAmAM mAla nathI temaja samajIne besI rahevAmAM paNa mAla nathI. gadheDAnI jeTalI majUrI karavI ane avasara maLe chatAM sugaMdha pArakhavI paNa nahi e sAcA dharmAdhInI bAbatamAM zobhAspada na gaNAya. yathA kharazcandanabhAravAhI, bhArasya vattA na tu candanasya / tathaiva zAstrANi banyadhItya, kriyAvihInAH kharavadvahanti / sukSata,
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [51] hasatI gela karatI jarA (vRddhAvasthA) vAghaNanI jema sAme rAha joI rahela che, duzamananA jevA rege zarIrane hAla behAla karI rahyA che; bhAMgelA ghaDAmAMthI dravatA pANInI mAphaka AukhuM TapakayA kare che; chatAM loke ahita karyA ja kare che, e kharekhara AzcaryakAraka che. jarA vAta vAtamAM pArakAnuM satyAnAza kADhavAmAM mANasane jarAya AMcako thatuM nathI. ene koI jAtane lAbha hoya ke na hoya, paNa bIjAne enAthI nukazAna keTaluM thaze ene e vicAra paNa kare nahi. e to game tema bharaDe rAkhe, game tevuM be badAmanuM belI sAmAne hajArenA nukazAnamAM utAre,. potAne be AnAno lAbha thato hoya te sAmAne seMkaDonuM nukazAna thAya temAM ene kheda paNa na thAya. e sivAya koInI niMdA karavAmAM, koinAM avarNavAda bolavAmAM, koInA saMbaMdhI banAvaTI vAto karavAmAM, koIne halakA pADavAmAM jarAe saMkoca paNa na thAya, game te rIte potAnAM khIssAM bharAya, ane tenI asara anya para kevI thAya che teno khyAla paNa na Ave e to bhAre navAInI vAta che. - mANase vicAravuM ghaTe ke bIjAnuM bagADIne pitAnuM sudhAravuM e to narI bAlizatA che. khyAlamAM rAkhavuM joIe ke evI adhama rIte meLavela lAbha ghaNe vakhata TakatuM nathI. bhikhanAM hAMllAM kadI zIka cahatA. nathI. paNa bAkI keTalIka vAra anAcAra ke atyAcAranAM kuLane mATe.. rAha jovI paDe che, paNa khyAlamAM rahe ke aMte te cerane pATale dhULanI dhULa ja rahe che ane keTalIkavAra te gharanI pitAnI vastu paNa temAM taNAI jAya che. luccAI ke degAIthI hajAra-meLavyA hoya tyAre
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ E ] dharma kauzalya keTalAkane sAruM lAgatuM haze. pazu tenAthI enu eTaluM naitika adhaHpatana thAya che ke e ceDAM mAsa ke varSo pachI potAnI dharanI pUcha pazu khAI khese che. mANase yAda rAkhavu joie ke dareka divase Aukhu ghaTatuM jAya che, jIvAnInA laTakA cAra hAyAneA che, tenI khIjI bAjue ghaDapaNu rAha joine beThu che ane najIka AvatuM jAya che, TAphrAIDa, kSaya, plega, kaeNlerA jevA do. vIkharAyalA paDelA che, ane enA bhAga thatAM rAMdhyA rajhaLaze ane game te rIte meLavela paisA ke lIdhela lAbhA ahIM paDyA raheze ane peAtAne UghADe hAthe paNa dhasatAM cAlyA javu paDaze. te vakhate geravAjakhIlAbe sAthe nahi Ave, paisA ahIM paDyA raheze ane kAi jagyAe ghaDI ghaDInA ane paLapaLanA hisAba ApavA paDaze. ahIM karelAM kheATAM kAmanA bharapaTTe badalA bharavA paDarI tyAre svAdhIna aa paNa kadAca nahi hoya. Ama che teA pachI pAkAnuM ahita kema karAya ? zA mATe karAya ? keTalAe javAba ahIM te ahIM ApavA paDe. zarIramAM vALA nIkaLe, vispheTaka thAya, nAma na levAya tevA, kALI baLatarA karAve tevA rAgA thAya. tyAre e sa` konA mATe ? ane aMte javAnu to nakkI che, tA pachI AMkha UMdhADA, vicAra karA ane jarA AgaLa najara karA. dAvAnaLamAMthI nIkaLI javuM hoya, vyAdhimAMthI bacavu hAya, AMTApherA aLadaya te Akho rAhu balI nAkhe, navo rAha pakaDI leTa vavA ane jIvanane palaTA ApI A. parahita bane teTalu karI ane tenI ataranI mAja jue, tamane peAtAne ja suMdara palaTA anubhavAze ane tattvajJAnInA Azcayane cheDe Avaze. vyAjova tiSThati jarA paritarjayantI, rogAzca zatrava iva praharanti deham / A parisravati bhinnaghaTAdivAmbho, lokastathApyahitamA caratIti citram satu hAra
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya * [5] . (27) je keLi bharavA jatAM pitAnA galephAmAM samAI zake te heya, je keLiye bharI lIdhA pachI pitAthI jIravAya tevo hoya ane jenAthI pariNAme pitAnuM hita heya te ane teTaluM ja keLiye AbAdI icchanAre bhara ghaTe sAme anAja, zAka ke mIThAInA DhagalA paDyA hAya mATe bhUlA bharAtA nathI. emAMthI ApaNuM galophAmAM bhAI zake teTaluM ja mahemAM mUkAya. sAme pANInuM moTuM sarevara hoya tethI ApaNuM hemAM ghaDe pANuM ekI sAthe nAkhI zakAya nahi. e pramANe ApaNuM gaNuM bharavAmAM paNa ApaNuM pAcanazaktine khyAla karavo ghaTe. gharaDo mANasa be cAra lADavA khAI jAya te lAMbe thaI jAya. potAne phAve, page ane pitAthI jIravAya teTalo ja khorAka galephAmAM mUkAya. Udha savALA maracuM khAI na zake ane kamaLAvALA ghI tela khAI na zake. vastu sAme paDI che ke pitAne upalabdha che, mATe mahemAM savA mAMDe, te mANasa khalAsa thaI jAya. je juvAna mANasa hoya ane pAcanazakita sArI hoya teNe paNa pariNAme pitAne lAbha keTalo thaze tenI gaNatarI karIne khorAka mAM mUke joIe. caDhate lehIe to ghaDIbhara patharA paNa pacI jAya ema lAge ane kAcate kyAvIne hAjarI sudhI mokalI zakAya, paNa e sarva atyAcAranI asara hojarI para thayA vinA rahetI nathI ane juvAnInI evI mUrkhAIe ghaDapaNamAM bharapade vasula ApavI paDe che; mATe tamArI galophAnI zakti, tamArI pacAvavAnI tAkAta ane tamArI lAMbI najaranI hitadaSTi lakSamAM rAkhavAmAM ja tamAruM hita che, te rIte ja tame zarIra bAMdhI zako, jALavI zako ane tenI pAsethI pUratuM kAma laI zako. - A vAta ekalI khAvAne ja lAgatI nathI. keI kriyA karo,
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] dharma kauzalya koI vicAra batAvo, kaI dhAraNa kare che temAM pitAnI zakti, pitAnI pacAvavAnI tAkAta ane pariNAme pitAne thavAno lAbha vicArIne kriyA, vartana ke uccAra karo. pitAnuM sAcuM eya karavAne e ja mArga che. nakAmA taNAI bharavAthI lAbha na thAya. zakti vizepana karavAthI jema lAbha na thAya tema zaktine atizakti bharela khyAla bAMdhavAthI paNa lAbha na thAya. tyAgamAM, aMdaramAM, kriyA keravAmAM, dAna levAdevAmAM ane vrata niyama karavAmAM pitAnI zaktinuM mApa karavuM, pitAnI pacAvavAnI zaktine kyAsa kara ane pariNAme pitAne lAbha thavAne pAko hisAba kare. je kAryamAM lAbha vadhAre dekhAya ane je karavAnI pitAnI zakita hoya te kAma vagara sakece karavuM, tenAM lAMbA pariNAme najaramAM rAkhavAM ane pitAnI zakti hoya to tene chupAvavI ke avagaNavI nahiM. mAtra dekhAva karavAno ke aMdha anukaraNane rasto na le, paNa pitAno aMgata hisAba mUko. ghara bALIne tIratha karavuM e jema ala vagaranI vAta che, tema haMmezAM gharane ja vicAra karI, bahAra ke AgaLa pagaluM ja na bharavuM e paNa bAlizatA ja che. pitAnuM zreya IcchanAre pitAnI zakti, pitAnI paristhiti ane potAnI paraMparAlAbha gaNI kAma karavuM ane ema karavAmAM sAco mArga jarUra jaDI Avaze. pArakAnI havelI joI, pitAne gUMpaDAM bALI na nAkhavAM paNa jhupaDAMne sArA banAvavAnI zakyatA hoya te tene jatI paNa na karavI. dharmamArge pragati karanArane A sAce raste che, lAbhakArI che, jati sthAne laI janAra che. __ yacchakyaM prasituM prAsaM prastaM pariNamecca yat / hitaM ca pariNAma syAttatkArya bhUtimicchatA // vyAsa muni
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ dUra mANaso dayAnA khUba premI hoya che, lobhI mANase udAratA tarapha prema batAve che, abhimAnI mANase namratAnA upAsaka che paNa te bIjAmAM-pAtAmAM nahi daMbhanA dAkhalAo vicAre, bahAranA dekhAvanI bhItaranA goTALA tapAso ane tamane A duniyA para kharekhara kaMTALo Avaze. daMbhInA DhoMga kaI kaI jAtanA thAya che te jarA avaloko. tame eka mUMjI : mANasa pAse paisA bharAvavA, phaMDaphALAmAM nANA ApavA vinavavA jazo te e pArakAnI udAratAnA bhArobhAra vakhANa karaze. bhAI ! enI te zI vAta thAya ? e to karNano avatAra che, dAnavIra che vagere. pachI tene paisA bharAvavAnuM kahezo te aneka bahAnI kADhaze. pite lAkhono vepAra karatA haze te paNa bhAIdezamAM gayA che, bApAne javAba lakhavo paDaze vagere aneka bahAnAM batAvaze. pachI e hamaNAM hamaNuM TIpa TapArAnI saMkhyAnI vAto karaze. pite eka pAI ApI nahi hoya, chatAM AkhA muMbaIno beja pitAnA mAthA para AvI paDyo hoya tevI vAta karaze ane aMte anyanI udAratAnI dAMbhika vAta karanAra tamane pANIcuM nALiyera ane sUko gALa Apaze. pArakI udAratAne varNananI nIce ke daMbha bharAyelo che tene tamane abhyAsapATha maLaze. AvA pArakAnI vAtamAM pahelA thaI janAra pitAne e udAratAnI prazaMsA sAthe kAMI levAdevA nathI ema batAve ane "bhAI !. Apa te khUba kharacI zake che, tamArI te vAta thAya ?. tamArA peMgaDAmAM amArA paga Ave ?'-AvuM AvuM belI pitAnuM dAMbhika mAnasa batAvI Apaze. te ja pramANe nirNaya mANasa bIjAnI dayanA vakhANa karaze, ane
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ [5] dharma kauzalya pAkSA abhimAnI mANase| anya nannatA vakhANuze, paNa ene te vakhANu sAthe kAMi levAdevA hAtA nathI. e prazaMsAne potAthI eka hAtha dUra ja rAkhe. ene te pAMrakAnI prazaMsAnA oLA nIce peAtAnA goTALe calAvI levA che, peAtAnI hayahInatA chupAvavI che, potAnI savinaMtAnI AgaLa ADA paDadA dharavA che. AvA naitika najare dIvALIA mANase peAtAnI jAtane Ne anyAya kare che, khATA dekhAva ke melInA pracanI Athe rahI peAtAnA AkhA vikAsa mA heALI nAkhe che. mAtra khelImAM kAMi vaLe nahi. guNanI prazaMsA sAcI karavI hAya te guNune pAte jIvI batAvavAnA che. bAkI vANIvilAsa Aya teA e teA guNunI mazkarI ja che, peAtAnI vageAvaNI che ane sakSepamAM e kharekharI guNudrAddha ja che. daMbha aMte UdhADA padmA vagara rahetA nathI; ane tema thAya tyAre dhaNuM moTuM nukazAna thAya che. moTI vAtA karavI ane pote aMdarathI kArA dhAkora hAya te tA kharA guNacAra gaNAya che ane guNucArane naitika rAjyamAM sthAna nathI. dhArmika jIvana jIvavAnI icchAvALAe svAnvayI banavuM, paranI prazaMsAnI mazkarI na karavI ane kAMI na bane te mAna rahevu. khAlI khAlIthI. niSvasa pariNAma thaI jAya che ane arIsA jevI duniyA aMte chetarAtI nathI e yAda rAkhavu. Cruel men are greatest lovers of mercy, avaricious men of generosity, and proud men of humility; that is to say, in others, not in themselves. COLTON
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma vaizala [pAcho (ra) pahelApuruSa eka vacana-sarvanAma mArA manamAM je aneka geTALA vaLatAM hoya te kahevAnI zodha karuM chuM ane te sAMbhaLe tevA mitrane zodhuM chuM, paNa je kaI mitra maLe che tene pitAne potAnI aneka gUMcavaNo, Aphate, phariyAda ane mUMjhavaNa heme ene mArI vAta sAMbhaLavAmAM khare rasa paDato nathI. hamaNAM hamaNAM meM eka evo zrotA zodhI kADhyo che ke je mAre kAMI paNa kahevuM hoya tyAre pitAnA kAna mAMDe che ane je ke kaI kaI vAra tene sAMbhaLavAmAM adhIrapa AvI jAya che, paNa tene mAruM kahevuM badhuM sAMbhaLavuM ja paDe che. pachI have to huM tenI pAse khUba chUTathI vAta karuM chuM. e pote agAu kevo mUrakha hatA, keTalo gaMdo hato ane prayatna kare to e Talo sApha thaI zake te have te tene kahuM chuM ane e sarva hakIkta tene sAMbhaLavI paDe che. sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM e jarA chachukI paNa jAya che, paNa huM je kahuM te sarve e barAbara sAMbhaLe che. huM ema kahuM chuM ke AkhA jIvananA eNe je goTA vALyA che, eNe je bhAMgarAo vALyA che ane eNe je haDiyApATI karI che e sarva tenI pitAnI ja skUlanAo che ane tene mATe te eka ja javAbadAra che. AvI AvI vAto tene saMbhaLAvuM chuM ane te barAbara sAMbhaLe che, vicAre che, avadhAre che. ane pachI huM enA upara dayA khAuM chuM. ene kahuM chuM ke e bhAIzrI te janmathI ja evA che. AvuM AvuM kahIne ene
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya vadhAre lligIra banAvuM chuM ane ene pazcAttApane bhega banAvuM chuM. A sarva e bhAi sAMbhaLI le che. ane pachI vaLI huM ene jarA utsAhita karuM chuM, eNe ekAda sAruM kAma karyuM hoya te ene yAda ApuM chuM, kaI snehIne jarUra vakhate madada karI hoya te tene dhyAna para lAvuM chuM. enA jIvanasamudranI khArAzamAM rahelI ekAda mIThI vIraDInI laharIo tene lakSa para lAvuM chuM tyAre paNa huM ene je kahuM chuM te sarve e sAMbhaLI le che. ane vaLI kaI vAra enI aNuchatI nabaLAIo ene dhyAna para lAvuM chuM, enAM kALAM dhoLAM enI pAse rajU karuM chuM, enA svabhAvanI kliSTatA, enI IrSyA, asUyA ane aMtaranA rego enI pAse gaNI batAvuM chuM ane A sarva vAta te bhAvabhInA hadaye sAMbhaLe che. AvI AvI cokhkhI vAta jene karuM chuM tene huM oLakhuM chuM, athavA huM mAnuM chuM ke ene huM barAbara oLakhuM chuM, huM mAnate Avyo chuM ke huM ene varSothI oLakhuM chuM. A bhAIzrI jenI sAthe huM spaSTatAthI ughADI rIte ATalI badhI vAta karuM chuM, te keNu? e tame jANe che ke tame anumAna kare, dhAre: "te huM pote." First Person Singular;
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ gharma kauzalya [59] (30) e pArakAnAM dUSaNa balI batAve nahi, e pArakAnA nAnA guNane vAraMvAra bolI batAve, e pArakAnI gaddhi joIne saMteSa dhAraNa kare, e pArakAne thatI pIDA joIne manamAM kheda-baLApa kare, e pitAnA vakhANa kadI na kare, e vinayane tyAga na kare, e ucitane oLage nahi, ane keI ene na game tevuM (apriya) bele te paNa e dha na kare. AnuM nAma gRhasthAI sajajanatA kahevAya. sajjanatA kharI rIte hRdayanI vAta che, gRhasthAI ane khAnadAnI. nAM pagaraNa che, uccagrAhI jIvananA nAnA moTA dareka prasaMgamAM bApokAra jAherAta karatI zAMta nadI che, prANInI nAnI vAtane saravALA e sajjanatAnuM pratIka che. ene mATe moTA meLAvaDA karavA paDatA nathI, ene potAnI karavA moTAM saMbhASaNe belI batAvavAM paDatA nathI, ene hastagata karavA kheTA sAcA dAvA, Dhega ke dekhAva karavA paDatA nathI, sAcI sajjanatA ke gRhasthAI e manuSyanA jIvana sAthe otaprota thaI gayela hei, enA pratyeka vartana prasaMge tarI Ave che. pratyeka vANIvilAse jhaLakI Ave che, pratyeka AMkhanA aNasArA. mAMthI samajAI Ave che. sArA mANasanuM vartane sAce mArge ja thAya, sAre bhAge ja thAya. e pitAne mArga barAbara saMbhALI le ane enI vizALatA, sahRdayatA ane gaMbhIratA ene sAre bhAge, sAce mArge, vizada bhAge laI Ave. evA sajjane game te saMgamAM heya, te paNa ene vikAsa ene sAce raste sujhADI de ane e pitAne yathArtha mArga vagara dhAMdhale, vagara prayAse, vagara mAgaNuM karyuM? zodhI le ane te raste ja AgaLa dhape.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha kauzalya sajajananA lakSaNa upara rajU karyA che tenA para vivecana karavAnI bhAgye ja jarUra hoya. e sugrAhya che, ravayaM spaSTa che, kALasiddha che. emAM khUbI e che ke sajjanane bhAge prayANa karavAmAM jarA paNa prayAsa karI paDatuM nathI, enI vizuddhi ke sugrAhapaNA mATe carcA karavI paDatI nathI ane enI AyatA mATe upadeza ApavAnI AvazyakatA rahetI nathI. navAInI vAta e che ke Avo sIdhe sAde samajAya tevo sarala mArga mUkI mANasa ADeavaLe mArge ke UlaTe pathe kema paDI jAte. haze? zA mATe e kAvAdAvA karI jIvanane jhera karato haze ? zA mATe e prayAsa karI na TakI zake tevI paristhitino bacAva karavAnA beTA mArge caDhI jatuM haze ? sajajanatAnA mArge sIdhA che, AMTIghuMTI vagaranA che, jAte taddana naravA che. svataH naisargika che ane aMtarane praphulla banAvI cetanarAjane vistAra karanArA che. enA rastA levAmAM kAMI goTA vALavA paDatA nathI, ene apanAvavAmAM kaI prakAranI kRtrimatA dhAraNuM karavI paDatI nathI, ene chupAvavA koI jAtanA da ke dekhAvone mArga Apavo paDatuM nathI. e sIdhI saDaka che. e kudaratI valaNane piSanArA sahajaprApta dhame che, e unnati bIjanAM UmaLakA che. dharmamAge caDhavAnAM eka paNa sapAnane na cUke te e bhAge paraMparAe sAcuM zAzvata sukha pAme ane haMmeza mATe niravadhi AnaMda mANe. ___ na brUte paradUSaNaM paraguNaM vaktyarUpamapyanvaham , saMtoSaM vahate paraddhiSu parAbAdhAsu dhatte zucam / svazlAghAM na karAti nojati nayaM naucityamullaghayayukto'pyapriyamakSamA na racayatyataccaritraM satAm // siMdUrapakara. 64
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ kArya karAya " (31) bhayaMkara aTavImAM rakhaDe che, deza paradeza AMTA mAre che, mATI AkarA dariyAmAM bAtha bhare che, AkarI khetI kare che, karapI zeThIAenI sevA uThAve che, bhayaMkara yuddhamAM jhaMpalAve che. A sarve lobhanI ceSTAo samajavI. lobhanI ceSTAo ane zALAone pAra nathI. subhASitamAM batAvelA prasaMge barAbara samajAya tevA che. tene samajavA mATe basa varSa pUrvenI hiMdanI sthitino khyAla karavAmAM Ave to meTA araNya, hAthI, padAti ane ratha tathA gheDAnI senAnI laDAIo, jAnamAlanI asthiratA ane paradezamAM kamAvAnI AzA, zeThIAone dora ane dariyAnI sapharono khyAla kare eTale lobhanA cALA pitAnI AMkha sanmukha khaDA thaI jaze. tRSNAdevI mANasa pAse aneka prakAranA nA karAve che, na karavAnAM kAma karAve che ane be badAmanA mANasenI. khuzAmata karAve che. e to jUnA jamAnAnI vAta thaI, paNa cAlu jamAnAmAM A. taSNudevI bhAre gajaba kare che, kALAM bajAranI jhINavaTa jANanA mANasanAM kAmone varNavavAmAM Ave te rUMvAM UbhAM thAya tevI vAte. che. emAM manuSyadayA ke rASTrabhAvanA upara haDatALa mUkAya tevA banAve banI gayA che ane AbarUdAra dekhAtA mANasee dezadroha, manuSyo ane Atmadroha karavAmAM bAkI rAkhI nathI ane lobhane vaza paDIne prANIo bhAI bhAInAM gaLAM kApe, rAtadivasa kArakhAnAM thalAve, garIbanI garajano bevaDo tevaDo lAbha le, InkamaTekasamAMthI bacavA sAcA khoTA cepaDA taiyAra kare, mAlamAM bheLaseLa karI ghImAM vejITebala, dUdhamAM pANI, aLazImAM chotarAM ane ghaumAM kAMkarI nAkhe, havenA.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ] dharma kauzalya veganA meLavavA ke saplAi khAtAmAMthI mAla meLavavA ke laDAimAM ADaza meLavavA meTI nAnI rakamanI lAMcA Ape, bAre mAsa ane atrIze ghaDI dhana mATe AkuLatA dhAraNa kare, sAcAkheATA stAvejo taiyAra kare, bhaLatI ke jADI sAkSI Ape vagere ane evAM evAM aneka kAryAM karI khATI sAcI vAtA karI gajavAM bhare, bharAve ane chatAM AbadAra ke udAramAM khapavA ekAda sArI rakamanI sakhAvata jAhera karI potAnAM jIvanane kRtakRtya mAne, atileAbhane kAraNe lAkhA maLe tA paNa jIvane zAMti na rAkhavA de ane niraMtara dhananI AzAe mahAAraMbhanAM meTI hiMsAnA kAma kare, Are, upadeze ane dhananI vicAraNA ane ciMtavanAmAM ArttadhyAnamAM jIvana vyatIta kare. A sa` lAbhanA cALA che, satASanI gerahAjarInAM prana che. azAMtinAM AviSkaraNa che, nIca gati tarapha prayANa karavAnAM sthAne che ane tuccha hRdyanA adhama edhANA che. ene eLakhI enAthI cetIne cAle tenI dharmI gaNAvAnI yeAgyatA thAya; bAkI te duniyA jhUkatI cAle che ane dhaNAkharA tenI sAthe dhasaDAya che. enuM nAma jIvana na kahevAya. e te| AvavAnI Akta ane thanArA adhaHpAtanAM maMgaLAcaraNa che. lAbhanA cALAneA pAra nathI ane ApaNI cAre bAju te vilAsa karatAM dekhAya che. yaddurgamaTavImaTanti vikaTaM krAmanti dezAntaram, gAhante gahanaM samudramatanuklezAM kRSiM kurvate / sevante kRpaNaM patiM gajaghaTAsaMghaTTaduH saJcaram, sarpanti pradhanaM dhanAndhitadhiyastallobhavisphurjitam // siMdUra prakara pacha
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya ' , (32) ... , dharmane upadeza ApanAra hoya athavA vayamAM vRddha . heya athavA ghaNu moya vidvAna heya athavA : dharmazArAmAM khUba pravINa heya. AmAMnA keI. paNa prakAranA mANase vAraMvAra sevavA yogya che.' jenA sahavAsamAM AvavAnuM vadhAre bane tenA jevA manuSya thAya che. halakAnI sabate e DhIlo paDI jAya che ane ane vartananI bAbatamAM taLiye bese che. sArA vAtAvaraNamAM ene vicAra paNa sArA Ave che. pravRttinuM mULa vicAravAtAvaraNa para bahudhA rahe che. koI paNa kArya prathama vicAramAM ja uddabhava le che, pachI kAryamAM e chevaTe avasAna pAme che; mATe satsaMga bahu moTI vAta che, sIdhI asara karanAra tatva che. ane cIvaTa rAkhI anusaravA yogya guNaprApti mATenuM prabaLa nimitta che. eka mAbApanA be putra hoya temAM sabatane yoge eka mahattAnA zikhare caDhe che, bIje duvyasana, rakhaDapATa ane nIcatAne dAkhalo bane che. popaTanAM be baccAM-eka saMtanA maThane daravAje ane bIju caranI pallIne daravAje pAMjarAmAM paDela. te sobatane vege belavAmAM uttaradhruva ane dakSiNadhruve besI jAya emAM sebata je kAraNabhUta che e vAta UghADI che, pratyakSa anubhave dekhI zakAya tevI che ane sobatanAM pariName dararejanAM jIvanamAM bhAta paDe tevI che. * eka kavirAje sajanasaMgane mahimA gAtAM kahI dIdhuM che ke saMta-sajanane saMga buddhine vadhAre kare che, lakSmIne vadhAre kare che, vyavahAradakSapaNuM Ape che, zreyane palavita kare che, pApane daLI nAkhe che, unnatinI sAthe meLa sAdhI Ape che, vijJAnanuM parizAdhana karI Ape che, kaLAkauzalyamAM vadhAre kare che. saMtanI saMgata che - nathI AntI? '
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma kalya A bAbatamAM kavie jarA paNa vadhAre paDatI vAta nathI karI. sane pariNA varNavo muzkela che. sArI sevA ane manuSasRSTimAMthI ane kudaratanI zaktiomAMthI tenA lAlAyakapaNA mATe aneka dAkhalA mApavAmAM AvyA che. zubha upara cAnAra hoya ke vidvAna hoya, anubhavI ke ghaDAI ghaDAIne AgaLa AvelA heya, dharmazAstramAM ke vijJAnamAM kuzaLa mANase heya tenI sabata karavAmAM lAbha, lAbha ane lAbha ja thAya. ane mANasanuM mana vADa para caDhatI vela jevuM che. ene je je dizAne ane jeTalo UMco Teko AjubAju maLe teTalI vela tenA kuratI vIMTAi jAya che. ene vADane Teke kyAM ane keTalo AgaLa dhapAvanAre maLe che te para tenI pragatine AdhAre rahe che. gaMAM mAranAra maLe te mANasa vAtae caDhI jAya, hakaccha maLe to brahmacArI ke satAvI thAya, anubhavI maLe te bIjAnI Thesane lAbha pote meLave, bhaNelA maLe te mahenata karIne ekaThAM karela tenA bhaNatarano lAbha pite ati alpa prayAse meLave ane zuddha upadezaka heya te tenI chAyAmAM pote sAdhaka banI jAya. hInanI sebate mANasa Utarato jAya che, sarakhe maLe te bheTI paDe che, paNa viziSTa maLe te pote paNa vadhAro karI AgaLa dhape che. dharmamAM kuzaLa thavA IcachanAre saMtasAdhu, tyAgI ke upadeza ApanAra bahuzrutanI paryApAsanA vAraMvAra karavI ane tenA jevA thavA yatna karavo. e rIte dharmakauzalya prApta thAya. amopadezadAtAro, vayovRddhA bhushrutaaH| kuzalA dharmazAstreSu, paryupAsyA muhurratuH / vikavilAsa -
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ (33) jANI lo ke tamAre Ano kharekhara mANavo hoya te tene tyAga kevI rIte kare te tamAre jANavuM joIe. vyavahAranI paurAlika cIjo na maLI hoya tyAM sudhI tene meha khUba rahe che. nAnA bALakane ghaDiyALa levAne, jarA AgaLa vadhelA vidyArthIne koTa pAlunane, navoDhA patnIne rezamI sADIne na maLela hoya tyAM sudhI eTalo badhe meha ane zekha thAya che ke ene rAtadivasa ene mATe savanAM Ave, enI jhaMkhanA thAya, e pita upayogamAM leze tyAre pitAnuM gausva keTaluM vadhI jaze tenAM kAlAghelAM khyAla tenAM rAjya para athaDAyA kare, paNa e vastu maLyA pachI ene zAkha osaravA mAMDe che ane pAMca paMdara divasa pachI to e vastanI prAptinI mahattA tenA dila parathI esarI jAya che. AnuM kAraNa zuM ? paisA na hoya tyAre pasAranI havelI pAsethI nIkaLatAM enA gharane hIMcake sonAne lAge, enA kayaDa kayaDa avAjamAM saMgIta lAge, enA vicAramAM ja lAge ane paisA AvI jAya, maLI jAya ke pedA thaI jAya, tyAra pachI enuM mAdhurya cAlyuM jAya, enI meja hINuM thaI jaya ane enuM teja AvarAI jAya. Ama thavAnuM kAraNa zuM ? ' ane maLela dhana cAlyuM jAya, ekaThI karela pUjI veDaphAI jAya, saMdharela pharanIcara kacaDAI jAya, meLavela vastu cerAI jAya. jALavI jALavIne rAkhela lekhinI tUTI jAya tyAre kacavATano pAra rahe nahi, ArtadhyAnanI paraMparA cAle, enI pAchaLa rahasya zuM che ? ane khAvAnA zokha pUrA na thAya, bhAvatI mIThAI khAvA kaTara manAI
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ { } dha kauzalya kare, AMta paDI javAthI zeraDI cUMsAya nahi tyAre manamAM baLApA thayA kare. ghaDapaNamAM gAMThIAnA lATa karIne Nu gAMphIA khAvAnA zekha pUrA pADavA paDe, pAna na thavAya tA saDIthI te kApIne khAraNImAM khAMDIne tene khAvA paDe ane chatAM tRpti na thAya tenA khaLApA manamAM thayA kare tenA hetu che. AnA javAba vicAra karatAM khesI jAya tevA che. T .. porTugalika sava vastu asthira che, puddagalanA sava samaiga alpakAlIna che, tenA viyAga ceAsa thavAnA che ane thAya tyAre kacavATa thavAnA che e vAta samajIne tenI sAthe kAma levAmAM Ave te jarA paNu kheda thAya tevI sthiti na thAya. paudgalika sthULa bAgAne pote vakhatasara tajI de te tyAgamAM AnaMda thAya lIdhela niyama pALatAM aMdara sASa thAya che, parANe cheADavA paMDe tyAre kacavATa-kakaLATa thAya che. bhANAmAM dUdhapAka Ave, paNa mAre Aje dUdhanA tyAga che e vicAre dUdhapAkane hAtha na aDADAya tyAre AnaMda thAya che, paNu vadhe karI karavAnI kahI DhAya ane tene hADavA paDe tyAre manamAM du:kha thAya che. indriyanA sarva sthULa viSayA mATe A sarvakAlIna satya che. e teA svayaM samajIne tyAga thAya tyAre e aMdara sukha Ape che, prema ape che, zAMti nIpajAve che, paNa enA parANe ke anicchAe tyAma karavA paDe, vaya ke azaktine kAraNe ene cheDavA paDe tyAre bhAre duHkha thAya che. mATe jo tamAre sthuLa vastunA Anada kharekharA mANavA hAya tA tenA tyAgane barAbara jANI levA joie, jANIne ene sAce amala karavA ane prema thaze to bahari kahe che. tema svayaM vyakta 6 (pAte tyAma karelA) e viSaye anata zamasukha arpe che? e satranI * mahattA halyamAM jAmI jaze; mATe mANavA mATe paNa tenA tyAgane kharAkhara,
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama kauzalya pichAnA levAnI ane tene vakhatasara tyAga karavAnI rItane samajavAnI jarUra che, mATe sAcI mejane bhANatA zIkho. bAkI khAine reya levA paDe ke dAkatarane tyAM AMTA khAvA paDe emAM moja nathI, mANavAnuM nathI, dama nathI. cAra dahADAnA cAMdaraNA pAchaLa ghera aMdhArI rAta che. Know that to really enjoy pleasures you must know how to leave them. -- VOLTAIRE (34) are bheLA bhAI ! tuM zA mATe maraNathI Dare cheare bhAI! DaranAra mANasane zuM - jamarAjA choDI de che? vAta ema che ke jamarAjA na janmelAne kadI pakaDa nathI, mATe janma na thAya te mATe prayatna kara." - A duniyAmAM, A jIvanamAM, atyAranA saMgamAM je eka vAta ema hoya te te bharavAnI che. meTA mAMdhAtA hoya ke moTA dezI rAjyane divAna haya, tAlImabAja hoya ke gAmA heya, dararoja se beThaka karanArA hoya ke pacIza daMDa karanAra hoya, paNa eka divasa tene maravAnuM che e nirNita vAta che. tyAre AvI cakkasa vAta haya, jarUra heNahAra heya, te pachI enAthI DaravuM kema bane ? e vAta pAlave
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ [68] dharma zalA kema che ane parivAthI yamarAja kAMI cheDI de che ? e garIba ke gabharuM jANIne koine jato karanAra che ? eNe namanArane ke DaranArane hAvarA bananArane ke page paDanArane kAine choDyA che ? e ke evuM bane evI jarAM paNa AzA che ? tyAre nakAmA maraNanA nAmathI DarIne dubaLA zuM kAma thavuM? hA, maraNathI DaravuM nahi e jeTaluM jarUrI che, teTaluM ja maraNa IzvavuM nahi e paNa jarUrI che. maravAnI icchA zA mATe karavI ? tyAM kaI jagyAe tamArA mATe chatrIpalaMga DhALI rAkhyA che ? ane kaye sthAne tamArI rAha joine tamAruM Atithya karanAra khaDe page UbhA che ? ahIM je pATha maLyo hoya te barAbara bhajava ane yamarAja Ave tyAre AnaMdapUrvaka vagara vAMdhAo, vagara saMkece cAlyA javuM, bAkI ahIMthI phUTako thAya te A balAmAMthI chUTIe evuM kadI IcchavuM nahi. ane javuM kahe che mATe hamezAM tene mATe taiyAra rahevuM. ahIMnA hisAbo evI rIte goThavavA ke jatI vakhate DacakA khAvA na paDe. keme karIne jIva na jAya evo ahIne adhyAsa na thaI ja joIeA bANa vAta dhyAnamAM rahe-maraNathI DaravuM nahi, maraNa icchavuM nahi ane maraNa mATe taiyAra rahevuM, te maraNane Akhe Dakha nIkaLI jAya ane maraNane bhaya nIkaLI jAya eTale bAjI aradhoaradha jItI javAya che. bAkI jamarAja vagara janmelAne grahaNa karatuM nathI. nAma tene nAza thAya che, paNa evuM karavAmAM Ave ke janmane phere ja maTI ke aLasAI jAya te pachI jamarAjanuM kAMI cAle nahi. tyAre jamarAjA upara vijaya meLavavo hoya, ene DArAmAMthI mukti meLavavI hoya, enA adhikAranI bahAra javuM hoya te eka rasto cheH evI pravRtti karavI ke pharI vAra janmamaraNanA pherAmAM ja AvavAnuM na thAya, A nava janma ja na Ave te jamarAjanA sapATAmAMthI
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ kauzA [ s ] bacI javAya. jamarAjA kAine cheDatA nathI, enA Dara rAkhavAthI paNuM e bacAvI letA nathI, pazu nahi janmannA upara tenA jarA sarakhA paNa dAra cAlatA nathI. eTale jamarAjAthI bacavAnA upAya janmavA upara chINI mUkavAthI ja prApta rAya tema che. janmanA pherA TALavA haiya to cetananA mULa gurune halAvavA joie, ahiMsA, sUkSma te tapamAM rata thaI javu joie, parabhAvaramaNutA dUra karavI joie, pariNatinI nimatA karavI joie, aMtaranA premathI saddaguNI jIvana gALavuM joie, vaivirAdhanA sAga karavA ane mananA niraMkuza kAMdA para kAmU lAvave joie. indriya para saMyamathI, dehadamanathI, mana para akuMzathI ane AtmaguNamAM ekatAna jagAvavAthI janmamaraNanA pherA TaLe; mATe jo jamarAja para vijaya meLavavA hoya teA parabhAvaramaNutA dUra karavI, saMyamane gharanA banAvI devA ane dhyAnadhArAnA rAjamArge yogAtmAna karavuM. jnmanA pherA TaLe eTale jamarAjanA DhAra jAya ane pachI te svAdhInatA Ave eTale jamarAja paNa namI jAya. ', mRtyorvibheSi kiM mUDha, bhItaM muJcati kiM yamaH / ajAtaM naiva gRhNAti, kuru yatnamajammAna | mu.bhAMDAgAra
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ [eo] baLa zakaya (35) mAre kaye deza che? mAre keNa mitro che? atyAre kahe kALa vate che? keTalAM Avaka ane kharca che? huM keNa chuM mArI zakita keTalI?-A sarva vAtane vAraMvAra vicAra kare. * Acitavanane mahimA maTe che. enAthI vicAra karanAra mANasa para eka jAtanI cAMpa (brake) rahe che, enI ghoDA deDAvanArI kalpanAzakti para lagAma rahe che, enA avyavasthita kAya. para maryAdA rahe che ane nakAmI doDadhAma, avyavasthita zaktinA upavega para aMkuza rahe che. eTale pratyeka manuSya prAta:kALamAM vahelA, UThI vicAra karavA ghaTe ke pote koNa che? kyAMthI AvyuM che ? zAmATe ahIM AvyA che ? ahIM rahevAne uddeza zuM che ? pitAnuM sAdhya sAdhavA mATe pote keTalAM pagalAM bharyA che ? e pagalAM sAcAM bharAyAM che ke temAM manane manAvI levAnI khAlI ghelachA che ? pitAnI sAcI tAkAta keTalI che? pitAnA sAcA snehIo koNa che ? teo sAcI salAha ApanArA che ? ke tene sArI lAge tevI mIThI vAta ja karanArA che ? te pite tArA svabhAvane keTale eALakhe che ? tuM gAmanuM sAruM khoTuM bole che, paNa tuM pote kyAM Ubhe che tenI pArAzazI kadI mUkI che ? AvA AvA savAlo potAnI jAtane pUchavA joIe ane tenA pramANika sAcA javAba ApavA joie. ane pachI AjubAju kaI jAtanI AbehavA varte che tAre sa svataMtra che ke parataMtra che ? tAro dezanA hitane mATe teM zephAne Ape che? tArAmAM jeTalI zakti hoya tene gApacyA vagara te bane teTaluM dezahita karyuM che ? tArI samAja tarapha kaMi pharaja kharI ? te
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ rmikauzalya duniyAnAM duHkharda e karavAmAM tAre phALo Ape che te dekhAva, dhAMdhala ane ADabarane tArA jIvanamAM sthAna ApyuM che ? ApyuM che te keTaluM ? zA mATe? kaI aMdaranI IcchAe? konI prazaMsA mATe ? zA mATe evI bAhya zuSka prazaMsAmAM mahAI ? ane tArI Avaka keTalI ane tAre kharaca la? tuM jame mUDI vAparI nAkhe che ke temAM vadhAro kare che ? tAruM potAnuM (Atmika) dhana tuM vadhAre che ke avasara eLe javA de che? agAu te te ghaNI take gumAvI che, paNa A vakhate jarA paNa e che ke A te ne tevo pAcho cAlyA javAno ? ane te pote keNu? tArI aMdaranI zakti keTalI ? e zakti teM kyA kAmamAM vAparI ? e zaktine saMgraha karyo ke tene veDaphI nAkhI ? e zakti jamAvI ke uDADI dIdhI ? ane tuM jAte kezu? tArAM nAma ke gAma ke kuLa sAthe tAro saMbaMdha keTalo ? teM gharabArane gharanA ghara mAnyA che ke AmasthAna ke bhANAnA ghara tulya dharmazALA mAnI che ? ane tArA manovikAra para teM vijaya meLavyuM che ke ene phAve tema pasAra Ape che ? tuM AMtara rAjya para vijaya meLavI zakyo che ke tuM ene tAbe thaI gayuM che ? ane A badhAM nATamAM tuM pAha bhajavI rahyo che tene mAtra nATaka mAnyuM che ke tArI jAtane AjIbAjunI paristhitine aMge tanmaya banAvI dIdhI che? kyAM doDyo jAya che ? kema doDe che ? keNa deDAve che ? AvA ciMtavana ane AtmAvalokananI Teva paDe te mANasa jarUra mArga para AvI jAya, enI zaktine nakAmo upaga thatuM aTakAvI zake ane e sAMbane mArge AvI jAya, bAkI sukAna vagarane vahANa jevI sthiti thAya te e na rahe gharane ane rahe vATane. thANA ' , ,
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ [2] dharma kalya kharA loko vicAra karatA nathI, kare che temAM vyavasthA hatI nathI, vicAra javAbene upayoga karavAnI aMdara zakti hotI nathI. dharma bhArgamAM kauzalya darzAvanAranuM AtmaciMtavana anekhuM heya, bhadra heAya, preraka haya, pariNAma nipajAvanAra hoya ane sAce raste pragati karAvanAra heya. dharma kauzalyano Adarza saMdeza AtmaciMtavanano che. jo terA jAni mitrA iza aa cayA? kazcAI kA ca me zaktiriti cintyaM muhurmuhuH // su. 2. bhADAgAra jemanAM mAna ane mada jatAM rahyAM che, jemanA AzayanuM leke anumodana kare che, jemanI zarIrakAMti zaradaRtunA pUrNa caMdra jevI che ane jeo prakRtithI sAro vyavahAramAM viharanAra che-AvA mahAbuddhizALI manuSya A duniyAmAM sukhapUrvaka jIvana jIvI jAya che. - - buddhizALI mANasa duniyAnI Toca para jAya che, enuM jIvana ane prakAranuM heya che. enAM jIvanano vaibhava bhAta pADe te heya che, enI khumArI ora kAranI hoya che, enI hAlacAla ane rItabhAta
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ khIlathI ane judA ame zitA ane Akhu vartana jagata zake tevu hAya che. dharma pramANa [0] ..", pADe tevI hAya che, enI elIcAlI, sabhyatA tevI hAya che ane enu ane prasAdane AkarSI . khIjAthI judA pADe taraphathI prazaMsA, prema AvA manuSyamAM mAna ke madano chAMTA dekhAtA nathI, hAya tevA baLa azvaya Rhi buddhinuM abhimAna 'ma'nI koTimAM Ave ane na hoya tevA guNu ke mahattA pAtAmAM hovAnA dAvAnI magarUbIne mAna" kATimAM gaNI zakASa. matalaba ke kharA buddhizALImAM manAvikAra hAtA nathI. enAmAM krAdha na hoya, daMbha na DAya, lAbha na heAya, kapaTa na hoya, niMdA na heAya, bhaya na hoya. AvA aneka zuMAnA pratIkarUpa mAna, mane ahIM agrasthAna ApavAmAM AvyuM che. enA peDhAmAM sa manovikAsa, kaSAyA athavA Saripuone samajI levAM. AvA mahAvaibhavazALIne sukhamaya jIvana hoya temAM navAi zI ? evA manuSyanI ko hAjarIthI ja A saMsAra rahevA lAyaka, jIvavA lAyaka gaNAya che. evA manuSyano aMdarano Azaya joyA haiAya te enAM manorAjye ja anerAM prakAranAM hoya che. e koInA utkarSa tarake Ana batAve, e kAinI sevA tyAga joi rAjIrAjI thai jAya, e kAranAM suMdara saMbhASaNunI vAhavAha kheAle, e dhanavAnane jue, jJAnavRddhane jIe, vayeAne jue ke satapuruSane jue eTale enI tArIpha kare, enA nAnA guNune bahu mAne manAve ane enA saddaguNu tarapha hRthI vArI jAya. enuM mana jevuM udAra ane AnaMdI hAya, tevI ja enI zarIranI kAMti paNa AsA mAsanA caMdranI yAda Ape tevI bhavya, sura ane kheMcANukAraka hAya, enI mAnasika saraLatA ane enI zArIrika pavitratA, zucitA ane svacchatA sAmAnAM dila para ekadama sArI asara kare tevI ane tene mATe anumAnA karAve tevI hAya,
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4] dha kauzala ' ane e je vyavahAramAM paDelAM heya, je vyApAra nokarI, tyAma ke sevAmAM paDelA heya tyAM prakRtithI ja sAre bhAge viharanArA heya che, ene Dhaga pasaMdana heya, ene dekhAva karavAnI vRtti na haya, ene geTa vALavAnI kalpanA paNa na hoya, ene pramANika sIdho sAda vyavahAra. gharagatu thaI gayela hoya ane e game tevA saMgamAM pitAnI jAtane anukuLa banAve, kadI anya upara dha na kare, anyano deSa na kare, anya sAthe spardhA na kare, anya para upakAra karavAmAM saMkoca na kare, anyanuM kAma karI ApavAmAM pite kaI jAtane pA kare che evo vicAra paNa na kare ane AvA mAnasika ane zArIrika svAsthamAM rAjI rahI sukhe jIvana gALe. . mahAbuddhizALInA A avanavarNanamAM jJAna ane cAritranuM adabhuta samIlana jovAmAM Ave che, emAM vyavahAra ane vairAgyanuM asAdhAraNuM miThANuM jovAmAM Ave che, emAM mana, vacana ane kAyAnA pegenuM samIkaraNa ane tenI ekavAkyatA jovAmAM Ave che, A buddhibhavInuM jIvana che, bAkI sarva gharA che, AMTA che, khepa che. dharmamaya jIvana jIvavAnI bhAvanA sevanAra, dhamakozalyanA abhyarthIe AvA jIvanane ahalAvavuM ghaTe. vigatamAnamadA muditAzayAH shrdupoddhshshaaismtvissH| prakRtasaMvyavahAravihAriNastviha sukhe viharanti mahAdhiyaH / / bhigavAziSTa
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ padArtha kauzalya (37) jayAM sudhI A zarIra nIrogI heya chejyAM sudhI ghaDapaNa ghara che, jyAM sudhI viyenI zakti kSINa paDI gaI nathI ane jyAM sudhI AkhuM paravArI beThuM nathI tyAM sudhI AtmAnA zreya mATe DAhyA mANase khUba prayAsa kare ghaTe bAkI gharane Aga lAgyA pachI kUve kheda e prayatna che ke gaNAya ? atyAre tArA hAtha paga cAle che, AMkhe kAma Ape, mAila be mAilane paMtha tuM kApI zake che, be cAra dAdarA caDhI zake che, be hADA ochuM khAvAnuM maLe ke nakoraDA kheMcI kADhavA paDe te calAvI zake tema che, ujAgarA karI zake teTalI zakti che, kudaratI hAjata ke tarasane kheMcI zake tema che-AvI tArI ThIka ThIka zarIrathati varte che tene lAbha laI le. tane A uparAMta zArIrika aneka lAbhe haze te tuM gaNuM leje ane tene upayoga karI le, tene badale zarIra pAsethI vALI le, tene kasa kADhI le. . ane je hajI tane ghaDapaNa nathI AvyuM, tane UMbare moTo DuMgara nathI thaI paDyo, hajI pagamAM vA" nathI AvyuM, haju pakSaghAtathI ke mIThI pesAbathI zarIra dezuM nathI thaI gayuM, haju AMkhe motiyA AvavA mAMDyA nathI tyAM sudhI tArI zarIrazaktino lAbha uThAvI le, tArI juvAnI ke pukhta umarane kasa kADhI le, tArI cAlatI gADInI majA mANI che ane e mADI aTake te pahelAM tene khurA karI le ane atyAre tArI sarva Ikiye sAbUta che kAnamAM baherAza nathI,
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMkhamAM jhAMkha nathI, svAdamAM krisa nathI, zarIra para sajA nathI, nAkamAM gaMdha AvatI jAgatI che tyAM sudhI tene lAbha uThAvI le, tene pALela, pidhela ane jaNAvela che te mATe lIdhela taradIne badalo laI le. ane tArI vayanA te kaIka cAlyA gayA. jenI sAthe rame, hA, mANe, rakhaDyo, nAge pharyo temAMnAM kaIka smazAnamAM poDhI gayAM. tuM haju jIvate jagate beTho che, te tene lAbha uThAva. ane lAbha uThAvavAmAM tAruM pitAnuM zreya thAya te kara, ane emAM paNa lAMbI najare je. parama zAMti cirakALa mATe maLe ane tArA A rakhaDapATA maTI jAya te tene lAbha laI le. tArAM zarIra, AvaData, magaja ane anukULatAone sAre upayoga karI le ame A bhavane pheza saphaLa kara. bAkI jyAre kAkAnuM teDuM Avaze tyAre tuM kAMI karI zIza nahi. pachI te vakhate tene pastAvo thaze ke A kAma rahI gayuM ke peluM kAma rahI gayuM, e Avazyaka na thayuM ane peluM uddavahana rahI gayuM. AvI aneka vAta manamAM rahI jaze ane pachI deDAdoDamAM pAmatakhAmaNA karavA maMDI jaiza ke mAthA pachADI pastA karIza emAM kAMI vaLaze nahi. e kAkAno hukama kyAre chUTaze ane kevA saMgamAM chUTaze, e chUTaze tyAre tuM sAvadha heiza ke bebhAna ke bephAma dezae kaIne khabara nathI ane e vakhate pachI tuM prabhunuM smaraNa karavA maMDI jaIza ke vasIyatanAmuM lakhAvavA mATe ja emAM kAMI vaLaze nahi. gharane Aga lAgyA pachI kU khodavAnuM kArya keI DAhyo mANasa kare ? mATe atyAre bane teTale lAbha laI le. maLelI anukULatAne badale vALa che ane tAruM parama zreya thAya te mArga pakaDI le. atyAre karelI sevA dIdhela dAna, svIkArela tyAga, Adarela saMyama ane pALela brahmacarya tArI paDakhe Teko Apaze. bAkI chelI ghaMTInI doDAdoDImAM kAMI bhalIvAra nati thAya, mATe che tene sArA vakhatamAM sthAyI lAbha thaI che. AnuM
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharme korAvya [} nAma dhakauzalya kahevAya, e tu noMdhI rAkhaje ane AvA avAra pharI pharI nahi maLe te paNa noMdhI rAkhaje, yAvatsvasthamidaM zarIramarujaM yAvajjarA dUrato yAvaccendriyazaktirapratihatA yAvatkSayo nAyuSaH / Atmazreyasi tAvadeva viduSA kAryaH prayatno mahAn prohI bhavane tu kUpakhananaM pratyudyamaH kIdRzaH // d bhartRhari (.38 ) adhyAtma zAstranA abhyAsathI thayelA sASa mukhanA anubhava karanAra mANasa rAjAne gaNatA nathI, lakSmI ApanArane gaNatA nathI are khuda IMdrane paNa gaNatA nathI, AtmA saMbadhI hakIkata te adhyAtma. enAM rasamAM je po hAya te pote potAnA mAlIka che, potAnA zeTha che, potAnA saradAra che, peAtAnA uparI che, potAnA sarvasva che. sAcA adhyAtInI vyA
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ (98. ora ja heya. duniyA ene bAvare kahe, bevakUpha mAne, avyavahAra mAne ke ghela gaNe enI ene paravA ke darakAra hotI nathI. enI najara sAme paDatI nathI. ene anyanA abhiprAya sAMbhaLavAnI paDI hetI nathI, ane pitA mATe bIjAe zuM dhAre che ke kevuM bele che te jANavAnI jijJAsA hetI nathI. e te enA tAnamAM cAlyo jAya, enI mastImAM masta rahe, AMtara vicAraNAmAM magna rahe ane duniyAnA mAnamaratabA, abhinaMdana, prazaMsA ke pramANapatra tarapha nirapekSa rahe. ene vyavahAra ke vyavasAyanI kAMI paDelI heya nahi, ene vedhavacA jALavavAnAM be heya, ene anyanA mata jANavAnI tamannA na hoya, ene dunyavI abhipALAM mUlya na haya, eTale enI najaramAM rAjA mahArAjA, zeThIyA ke haka taraphanA ke temanA saMbaMdhInA vicAra ja na hoya, enI ene tamA na hoya, enA tarapha ene khyAla paNa na hoya, ane teo pitAne navAjaze ke bheTaze evI koI prakAranI AkAMkSA ke apekSA ene na hoya. ene jaMgalamAM pharatAM bhaya na hoya. ene nIrasa bhajana karatAM kSobha na hoya. ene pitAnA vikAsa saMbaMdhI ja vicAraNuM aMdarakhAnethI niraMtara cAlyA karatI hoya, tyAM pulyavAnaMda, zarIra vibhUSA, Idriyane viSaya tarapha AkarSaNa ke sAMsArika mAna, sneha, daMbha ke gUMcavaNanuM enAmAM tattva ke ene aMza paNa na hoya.. : AvA adhyAtmanA raMgamAM raMgAyelA sAcA adhyAmIo potAnA AtmAne vikAsa sAdhe che, uttarottara AgaLa vadhatA jAya che ane nirapekSabhAve duniyAne Adarza dAkhalo ApatA jAya che. enA ucca vyavahAra, vizuddha vyavasAya ane Adarza jIvana anukaraNIya bane che. AvA adhyAtmane vAraMvAra abhyAsa kare, pharI pharIne tenI bhAvanA karavI tene UMDo bhAva vicAra ane pitAmAM tene sparza thaye
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [ s*] hoya to ceAgya pAtrane tenA vibhAga ApavA, lAyakane tenA bhAgI banAvave. bhASI adhyAtmanI vAta karanArA adhyAtmI che ema hamezA dhArI levuM nahi, emAM daMbha ane mAyA ghaNI vAra kAma kare che. tekeTalIka vAra tA mANasa AtmavacanA karI peAtAnI jAtane paNa nAtare che ane ghaNI vAra pote adhyAsI che ema mAnavAne lalacAi jAya che. AvI AtmavacanAthI bacI javA jevuM che. - ema kahe sAdhyuM nahIM mAnuM, eka hIM vAta che meTI ' ema zrI Ana dhanajI mahArAja kahe che e vAtamAM dhaNuM rahasya che. sAthe adhyAtma azakaya che, aparaMpAra che, agamya che ema paNa mAnavuM nahi, bAkI " e kahI vAta che meTI ' . e tA sAcI ja vAta che. ane chatAM e meDhI vAtamAM ja vananA sAthe rasa che. saMsArayAtrAnI saphaLatA che, sAdhya sanmukha prayANu che ane samatA rasanAM cALAM che. jyAre dhanavAnonA DhagalA ke rAjAnAM rAjya tarapha samAnabhAva Ave, jyAre parigraha para udAsInatA Ave, jyAre viSayakaSAya tarapha aMdaranI aruci thAya, jyAre vyavahAra tarapha udAsInatA thAya, jyAre sAmAnA vAMka ke gunho jovAne badale tenI sAMsArika zA tarapha upekSA thAya, jyAre cAlu vyavahAra tarapha udAsInatA thAya, jyAre pAtAne nukasAna thAya tyAre paNa samabhAva rahe ane jyAre nijAnaMdanI mastI jAgatI rahe tyAre adhyAtma zAstranA sukhanA AsvAda Ave che ane pachI te AkhuM dRSTibindu ja palaTAi jAya che, pachI sAme jovAne badale aMdara jovAnI rIta AvaDI jAya che ane AkhA sasAravistAranA prapaMca samajAtA jAya che, parabhAvanI paristhiti oLakhAya che ane pachI je meAja Ave che te lakhavAnA nathI, batAvavAnAM cihno nathI, samavavAnAM prasaMgo nathI, paNa ma AMtara rAjyanA vilAsA che, mAjI hAya. te eTale e
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ rs ] kausalya agamya nathI, paNa enI khAja joIe, e mATe tamannA jogi enI tAlAvelI lAgaNI joe. A dharma kauzalyanu keMdra che. ka adhyAtmazAstra sambhUtaM santoSasukhazAlinaH / 'gaNayanti na rAjAnaM, na zrIdaM nApi vAsavam // zrI yAvijaya uptadhyAna (39) je tane sukhanI, dharmAMnI ke mukti sAmrAjyanI khevanA hoya tA pArakAnI melI cIjomAMthI mAtra eka AzAne vaza kara. A jIvanamAM pArakAnI bakSIsA tarapha tu` najara rAkhe che kAe tajela, khAyela cIjo tane maLe tyAre tuM rAjI thAya che, pArakAnI pheMkI dIdhela vastu tane matamAM maLI jatI hoya tenA tarapha tArI spRhA rahe che, paNa jo tane kharA sukhanI, sAcA dharmanI ke sa saMyeAgathI mukti meLavavAnI icchA hoya, tane emAMnI koi paNa cIja mATe sAcI laganI lAgI hoya teA pArakAnI AzA paratA tArA tAMtaNeA teDI nAkha, paravastu ke puravyaktinI AzAnA darane kApI nAkha ane pachI tane sava samaiAgAmAM khUba majA Avaro, tArA jIvana paranA mAjo halakA thaI jaze, tArI mAnasika paristhitimAM moTA palaTA AvI jaze ane tAra! sasAra cakarAvAnI paridha tene potAne nAMnI thai jtI dekhAze.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [1] ane AzAnA pAzamAM badhAyalA manuSyA kevA kevA cenacALA kare che ? kevAM dhAMdhale! ane halAmaNA kare che ? kevA dhatA aNutA dADA ane AMTA kare che ? AzAnA pAzamAM badhAya manuSya mATAnI khuzAmata kare, rAjA mahArAjAnI hAmAM hA meLave, zeTha sAdAgaranA aNughaTatA hukamAnA amala kare ane aneka na karavAnAM kAma kare. ahIMthI maLaze, tyAMthI maLaze, paNethI maLaze evI AzAmAM e doDAdoDa ane tagaDAtagaDI kare ane rAtadivasa mADu vaheluM na jotAM kheMcAyA ja kare, kheMcyA ja kare, pAtho khela sAcAkheTAMnI tulanA karyAM vagara upADI le ane lAMkheAlaha thai jAya. kUtarAne roTalI batAvI DhagAvavAmAM Ave te prakAre AzAnA dAre laTakAyele mANasa AzAmAM te AzAmAM taNAtA jAya, enA vA'mAM taNAtA kheMcAtA jAya ane pakaDAyalI mAchalI peThe tADato jAya, chatAM upasthI eka be TIpAM jarUra paDaze e AzAmAM e mabiMdunA dRSTAMtamAM laTakatA mANusanI peThe kharAkhara vate` ane kAMika maLaze, gheADuM paNa maLaze e AzAmAM adhamanAM paDakhAM seve, ayeAgyanAM meDhAM khAlAve, nIcanI upAsanA kare, cAritramAM ati hIna thaI gayelAMne pasavAre ane vivekavAnane vicitra lAge tevu N vartana kare. ATe AzAne sava` doSanI prAthamika bhUmikA gaNI che. AkhA saMsAra AzA upara racAyelA che. manuSya bhavamAM te AzA khUba ja bhAga bhajave che. vepArIne, vaidhane, vakIlane ane dareka dhaMdhAdArIne AzA dharAka para heAya che teA dAsa dAsI neAkara ke amaladArane uparI adhikArInI AzA hAya che. te pramANe nizALathI mAMDIne game tyAM javuM thAya ke game te sayogA kalpAya, temAM AzAnA aMzA jarUra tarI Avaze. A AzA chUTI eTale ardhuM sasAra chUTI gayA samajavA, kharuM sAmrAjya, svarAjya ke svAtaMtrya meLavavA mATe AzA dAsInA pAzamAMthI mukti meLavavAnI $
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ [a] dharma krosatha AvazyakatA che. AzAne mahAna lekhakoe rAkSasI kahI che, sarpiNI kahI * che, riA kahIM che, viSamajI kahI che, vipharelI vALu kahI che ane ane aneka adhama upanAmAe samAdhI che. emAM jaza paNa atiyAkti nathI. e vAta AzAne, AzAnA taMtune, AzAnA pAkSane barAbara samajavAmAM Ave tA barAbara samajAi jAya tevI che. AzAmAM taNAyelA mANasa evA jokhamA kheDe che, evI bhUlA sahana kare che, evA maheNAMTANAM sAMbhaLe che ane potAnI jAtane eTalI nIcI utArI pADe ke ene mATe game te zabda vaparAya te yAgya che. te jAte dhaNI mIThI che, mAhaka che, caina caDhAvanAra che, jAtane bhUlAvanAra che ane zreNI azya rIte aMdarakhAnethI kAma karanAra che. AvI AzAne vaza karI, eTale pachI rasto sAk thai jAya che, pachI pragati kUke ane bhUsake thatI jAya che, pachI ALapaMpALa maTI ya che, pachI pArakI chA paranA jIvanane kheDA AvI jAya che ane manamAM eka evI jAtanI khumArI AvI jAya che ke jemAM abhimAnA aMza na hovA chatAM mANusa pravAhathI alaga thai jAya che. dharma kauzalya prApta karavAnI tamannAvALAe A jagatane samAhita karanArI AzA jhara vijaya meLavavAnA ane tene svavaza karavAnA AMza rAkhave khAsa jarUrI che. emAM evI gucavAnuMnisakarahyu che ane akhaMDa sAmrAjyanuM samIkaraNa che; yadIcchasi surkhe dharma muktisAmrAjyameva ca / tadA para parIhArAdekA mAzAM vazIkuru //
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhrama kauzalye ( 4 ) munioe karyAM. te ja saghaLA kAmAkAM karyA' paNa phaLamAM vacanA thai ahI pAthAM. bhartRharie vairAgyazatakamAM uparanA arthAtaramyAsa karIne tenI upara kevAM karyAM karyAM tenA ceDAM nAme ApyAM che ane pI tAvyuM che ke muni kare che tevAM kAmAM karyAM, pazu Ane 'tA dhara dI ne ghara dahADAM' rahyAM che. ApaNe tyAgI, sanyAsI, vairAgI, muninAM kAmA tapAsIe ane ApaNAM peAtAnAM joIe, teA temAMnuM eka prabhu kAma ApaNe enDru karatAM nathI e turata jaNAI Avaze ane chatAM ApaNe tA jyAMnAM tyAM ja chIe. jIe, muni ketyAgI kSamAM dhAraNa kare che. ApaNe paNa zeThIAnA mijAja, uparInA hukamo ane ajJAnInAM mahezAM khamI khAie chIe. muni tapa karI zarIra sUkave che; ApaNune kAmamAM mADu thai jAya, rasAyA nAsI jAya, maiIte caNu hoya teA aneka vAra bhUkhyA rahIe chIe, aspRza rahIe chIe, zukAriyA cA ke gAMThIAne Azraya lai calAI laIe chIe. vairAgI " muni page cAle che, ApaNe tu AkhA divasa paga dhasatAM ke pagane dhasaDatAM pAlIe chIe. suni potAnA parigrahanA tyAga kare che, ApaNe paNa deva devAmAM, madArI patAvavAmAM ke TAMca lAge tyAre pUrNa tyAga karIe chIe, muni zIta uSNa Adi aneka pariSahA sahana kare che, ApaNe paNuM khare * [3] apeAre chatrI vagara AMTA mArI sU`devanI AtApanA laie. chIe ke ziyALAmAM ThaMDInA susavATA karatAM tApaNI pAse muni potAnA upAsya deva ke ArzanuM dhyAna karU ApaNA upAsya deva dhananuM dhyAna karIe chIe. na pUMrIe chIe. ApaNe paNa yAti che, muni
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ [4] dharma kauzalya kapamAM rAkhe che, ApaNe paNa be pAMca dhetiyAM ke pAMca sAta paheraNa rAkhIe chIe. muni bhAta pANIne AhAra kare che, ApaNe paNa roTalI dALabhAtane AhAra karIe chIe. muni bhAibhAMDune saMbaMdha cha de che. ApaNe paNa bhAIbhAMDu sAthe phAragatI karI gaLAnAM pANI suddhAM harAma karIe chIe. muni eSaNIya AhAra le che, ApaNe paNa AvA yogya AhArano ja upayoga karIe chIe. muni brahmacarya pALe che, ApaNe paNa strI paradeza jAya, tenI sAthe abolAM thAya ke vAMdho paDe tyAre azva brahamacarya pALIe chIe. tyAre ApaNuM karmomAM ane muninAM karmomAM phera che ? e kare che te ja badhuM ApaNe karIe chIe bhUkhamAM ane sahana karavAmAM, rakhaDapAyAmAM ane bolAcAlImAM ApaNe paNa aneka prakAre muni jevAM ja heIe chIe. muni vANune saMyama rAkhe te ApaNe mahAjanamAM, sabhAmAM, samAjamAM cUpa thaI besI jaIe chIe. muni joine cAle tema ApaNe paNa khADAkhaDiyA saMbhALI paga mUkIe chIe. muni eka gAmathI bIje jAya tema ApaNe paNa sAmAna laI bahAragAma jaIe chIe. muni hAle, cAle, bole, jaMgala jAya: te sarva ApaNe paNa karIe chIe. muni vahelA UThe tema ApaNe paNa reve, basa ke TrAma pakaDavI vaNavAra vahelA UThI chIe. muni eLapado ke kaupIna pahere te ApaNe dhotiyuM ke sADI paherIe chIe. tyAre AmAM vAMdho kayAM Avyo? ane phera che rahyo ? muni koI kAma evuM nathI karatAM je ApaNe eka yA bIjA AkAramAM nahIM karatA hoIe, " ; ane chatAM phaLanI najare joie te ApaNe ne ene meLa ja na khAya. samAna yiA bAthe najare aneka bAbatamAM eka sarakhI roja chatAM ApaNAM Amane laine ApaNe saMsAra vadhArI
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha kauzalya [ v] chIe, tyAre e saMsArane ghaTADI AtmavikAsa karatAM jAya che. ApaNu dhana, mAla, havelI, mADI, vADImAM rata thaIe chIe tyAre e vastune AtmavikAsanuM sAdhana gaNI tenA te mArge upayoga kare che. ApaNI bhUkhamAM, kSamAmAM, sastuMnazIlatAmAM, rakhaDapaTImAM ane upara gaNuAvelI sa` pravRttimAM ApaNA Azaya paudgalika hAya che, sAMsArika nhAya che, parabhAvanA hoya che. eTale ApaNI eka vAta jAmatI nayA, cAMstI nathI, sthira thatI nathI, lAMkhI rAze lAbha karAvanAra thatI nathI; sAre emanI dareka pravRtti pAchaLa svabhAva taraph ramaNu hAi, vastu ke kriyAne upayega sAdhana tarIke mAtra lAbha levA pUratA ja hAi enI ane ApaNI phaLaprAptimAM jamIna AsamAnane phera paDe che. Azaya krUrI jAya, dizA alAi jAya, sukAna para kAmU AvI jAya, tA ApaNe paNa turata kakSA balI zakIe. Azaya balavAnI jarUra che. gAlamAM muMjhAvA jevuM nathI. A jIva pAte muni mahaMta thaI zake che. Azaya badlA, uddeza khanneA. tattatkarma kRtaM yadeva manibhistaistaiH phalairvaJcitAH || bhatuM pari ( 41 ) ghaDapaNa sAme dhamakI Apatu khaDuM rahelu che, rogA tA jANe pAkA verI hoya tema zarIra sAme prahAra karI rahyA che, ane taDa paDelA ghaDAmAMthI pANI Tapake tema AkhuM saratu jAya che, chatAM lAkA (pAtAnuM ke pArakuM ) ahita Acarye jAya che, e tA bhAre navAinI vAta che. mANasanuM jora traNa bhAmatanuM hAi zake. huM jIvAnajodha chuM
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke haSTapuSTa pahelavAna chuM, huM ahIM amarapado lakhAvI lAvyuM che nA peTAmAM bhAre gharanAM ghara che, enI jamInadArI che, mAre nekara cikara, sagAMsaMbaMdhI pajitenI huMpha che. AvI AvI bAbato Ave. pachI te e teramAM phare, mAthe pheMTA upara terA caDhAve page dhamadhamATa karate cAle camacama karatAM joDAne dAbI dAbIne ghumAvate jAya, mAthe tela dhRpela nAkhe, AMkhamAM AMjaNa AMje, chAtI kADhIne ropha mAre vagere. paNa e jarA vicAra kare tyAre ene mAluma paDe che ke Ama chAtI kADhIne cAlavAno ane manamAM Ave tevuM bolI nAkha. vAne kAMI artha nathI. pachI ene vicAra Ave che ke A juvAnIne, laTake te cAra dahADAne che. jevI paMkiye zithila thavA mAMDI, AMkha kAnanuM teja ghaTavA mAMDayuM, pagalAM ADAMavaLAM paDavA mAMDyAM ke badhuM sAta sAta thaI jaze ane sAme ghaDapaNa keLA ghUrakatuM UbhuM ja che.. pachI Ajane raMga, AMjane epa ke AjanuM dhamasANa TakavAnuM nathI. ane eka ghaDapaNano vicAra Ave tyAM te tenI najaramAM aneka rogo khaDA thaI jAya che. hAthapagamAM vA, ghUMTInAM sAMdhAnI akaDAI, pakSaghAta, parAdhInatA, kAnanI baherAza ane AMkhanAM beMtALAA sarve tenI najara AgaLa khaDA thaI jAya che, e bIjA bujargonA hAlahavAla najare jue che, bIjA vyAdhigrastanA vyAdhio, roga ane daradanI hAranI hAra jue che, e zvAsa, dama, sanepAta, TAIpheiDa, nyumanIA ane kolerAnA kera jue che ane e vyAdhio te sAme UbhA che ema e jANI vicAramAM paDI jAya che. ane pachI gharanA ghara ane ghasnA kArakhAnAM, dukAna, meDI ane visane potAnAM mAnI karela kalpanAonI jAnI sAme ene dekhAya che ke A te dararoja eka divasa AkhAmAMthI ghaTato ja jAya che. tyAre A AvI Aphatane Are Ubhela pitAne nirAMta zenI ?
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane kema hoI zake ? ane AMkhe UMdhA paTAnI gaNatarI pAchaLa pote beTa daravAI gayuM che ema lAge! - tyAra pachI A pArakA uparanA khAra zenar? ane jIvajAne vera kevA? ane pArakAnI sADIcUgalI ke niMdA zA mATe karavI ? ahIM koNa besI rahevAnuM che? ane pAMca pacIsa varSanI ramata khAtara A badhI viTaMbaNuM zA mATe? kone mATe ane kaNa bhegavaze? ane bhecavI jogavIne keTaluM bhogavaze. jyAre kAkAne sapATa lAgaze ane gaLAmAM hAMsI paDaze tyAre eka cAbakhAnA sapATA sAthe AkhI bAjI khei besavAnI che, mUkI devAnI che, na game te paNa choDI paDavAnI che ! te pachI AvuM ahita karanAra, nukasAnakAraka kAya koIthI paNa kema thAya ? pote pArakAnuM ahita kare temAM paNa ane te pitAnuM ja ahita thAya che ane jyAM ahIM rahevAnAM ja ThekANuM nathI, jyAM AkhI gaNatarI khoTA pAyA para racAyelI che, jyAM hAlatAM cAlatAM roganI parAdhInatA sAme khaDI ja che tyAM AvAM beTA rastAne kema apanAvAya ? samaju mANasa AvA ahitane mAguM paDe e te kharekhara navAinI vAta gaNAya. mAthe cAlI AvatI jarA vicAra karIne, ronA paDatA prahArene avalokIne ane dararoja tA AyuSyane vicArIne DAhyo mANasa pitAno vikAsa bagADI nAkhe che ahita " nA kAmane na ja Adare ane evA kAmamAM rasa le te enA DahApaNanI kiMmata thaI jAya. vyAghrIva tiSThati jarA paritarjayantI .. rogAzca zatrava iva praharanti deham / : AyuH paribhavati bhinnaghaTAdivAsmo lokastathApyahitamAcastIti citram //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ (98] (4ra) je pitAnA svabhAvathI ja lekamAM uttama hoya che, teo kadAca maraNane svIkAraze, paNa kheTe mArga te nahi ja Adare, * mahattA duniyAmAM be prakAranI heya che. eka svabhAvasiddha, janmathI sahamArI ane banAvaTa, daMbha ke dekhAvanA raMga vagaranI prakRtijanyA ane bIjI bAhya ADaMbarI, ladAyelI, kRtrima, aupacArika, dhAMdhalIA meTA mANase mahAna dekhAya, koI koI vAra meTAM mAnapatra meLave, gAma zahera ke saMsthAmAM AgaLa paDato bhAga le ane koI koI kArya sevAbhAve paNa bajAve, paNa e mahattAno kasa nIkaLe, kasoTI thAya bhAre khare vakhate enI mahattA sukAI jAya che, enI moTAI sarakI jAya che ane e sAmAnya bhUmikA para AvI jAya che ane koI vAra to sthI paNa nIco UtarI jAya che. A ADabarI mahattAnI ahiMA vAta nathI. evA TeTanA nakalI hIrA caLakatA dekhAya, paNa emAM aMdara pANI na hovAthI ene jhAMkhA paDatA vAra lAgatI nathI. e jema pANImAM paDe ke enuM teja jhAMkhuM thaI jAya che ane pachI enA para game teTalA braza ke semeIledhara lagADavAmAM Ave, paNuM e teja dhArI zaktA nathI, batAvI zakatA nathI ane potAnI jAtane avagANunAnA aMdhakAra pAchaLa dhakelI de che. AvI kRtrima meTAI lAMbo vakhata TakatI nathI, Take to dIpatI nathI ane jhagArA mAre te paNa ane eno vinAza thAya che. sAcA kasa vakhate ke pAkI parIkSA vakhate enuM mUlyAMkana mIMDAmAM thAya che ane meLavela kRtrima mahattA jAya che tyAre me kyavATa pAchaLa mUkatI jAya che.' , bAkI jyAM svAbhAvika mahattA heya che tyAM Akho AvirbhAva anere ja heya che, ene AkhA uThAva ja judA prakAranA hoya che, enA saujanyanI sIma ajaba mIThAza ApanArI hoya che, enI
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAtacItamAM era prakAranI khAnadAnI hoya che, enA viveka ke sabhyatAmAM bhAta pADe tevI niyaLatA hoya che, enA vicArarzanamAM Arza prauDhatA heAya che, enI cAlamAM bhAvabharyo pratApa heya che, enI bolImAM phUla ke metI jharatAM hoya che ane enA vAtAvaraNamAM AhalAdajanaka kAMti, zAMti ane saurama prasastI hoya che. enA jIvananA koI paNa prakAramAM khUba kheMcANa hoya che, enA saMsargamAM ugatatA hoya che, enA paricayamAM hayaMgata premanA camakArA mAratA hoya che ane enI sAthe kAma pADavAmAM mana vikAsa pAmatuM ramaNa karI rahe che. AvA prakRtisiddha mahAna puruSo sAme game tevI lAlaca Ave, game teTalA tAtkAlika lAbhanA prasaMge Ave ane game tevI sAcI beTI lIlo ke dAkhalAo batAvavAmAM Ave te paNa evA siddha mahApuruSane sAce mArgethI cAtarI zakAya nahi. e taraDAya paNa nahi ke ADI najare e nIce raste Utare nahi. ene kadAca tAtkAlika nukasAna khamavuM paDe, bhega ApavuM paDe ke avyavahArupaNane AkSepa sahana kare paDe, te te khamaze, paNa e meTAIne tyAga nahi kare. e pitAnI sagavaDane bhega Ape. paisAne lAbha ja kare ane jarUra paDe te potAne lAbha ja kare, paNa e nyAya mArgane choDe nahi, pitAnAM ArzIne jatAM kare nahi, lAgaNIne vaza banI jAya nahi ane pitAnI saMtatine vAraso na ApavAnI ke e ApavAnI sthitimAM paNa e pitAnI jAtane vece nahi. ene manamAM nyAya, satya, sahAnubhUti, maitrI evAM te jAmI gayelA hoya che ke enAthI svabhAvataH bIjuM kAMI thAya nahi, bIjuM ADuMavaLuM karavAne enA manamAM saMlpa paNa thAya nahi ane enA sadAcaraNa ke vivekI vatanamAM jarApaNuM phera na paDe.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ [49] krama kauzalya game tema thAya, paNa e peAtAnI jAtane halakI paDavA te ja nahi. e game teTalI yAtanA khame, TIkA khame, nuksAnI khame, paNa e game teTalA bhAge paNa sAcA mAne cheDe nahi ane anyAya ke yeAgya bhAge gati kare nahi. AvA puruSAthI pRthvI pAvana che; AvA puruSAthI pariyayI peAtAne dhanya mAne che. ane AvA viziSTa mahattAzALIne pagale pagale pragati thAya che. sAce raste cAlavAmAM te kAMI vadhAre paDatu karatA hAya ema ene lAgatuM nathI. AvA uttama puruSAnAM jIvana dhanya che, enA paricaya pramekArI che, AnaMda nivi kArI che, vyavahAra unnatikArI che. AvA prakRtithI mahAnane mA sanmukha rAkhe te kauzalya samajI tene potAnA jIvanamAM utAre. ye bhavantyuttamA loke svaprakRtyaiva te dhruvam / apyakurvate mRtyuM prapadyante na cAtpratham // bhAvacaMdrasUri-zrI zAMtinAtha ritra.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ '. . 3 ' + : : * * 2 . *, sUrya Uge che ane Athame che ane ema daraja jIvana kSaya pAsa jAya che, aneka jAtanA bhAre vepArenA dhasArAmAM kALa keTale gayo te jaNAtuM nathI, cAre bAju janma, paNaAphata, maraNa levAmAM Ave che chatAM tene trAsa thatuM nathI. kharekharamoharUpa dArU pIne jagata gAMDuM gheluM thaI gayuM hoya ema lAge che. jarA bahAranA cahyuM ane aMtaranA cakSu khelIne je. tuM kyAM cAlyo jAya che ?. jyAM taNAto jAya che ? kevAM ThebAM khAya che ? ke paDatA AkhaDato gothAM khAya che ? ane chattA jarA vicAra paNa karo nathI ke A tArI AsapAsa, tArA paga nIce, tArAM aMtaramAM zuM cAlI rahyuM che? are bhAI ! tuM te gAMDA thaI gayA che ke tArUnA ghenamAM paDI lathaDI khAya che ke sAva zuddha buddha gumAvI beThe che ke A te tane zuM thayuM che ? je, tArI AsapAsa banatA banAvonuM jasa pRthakakaraNa kare ane pachI tArAM vartanane tenI sAthe meLa meLava. tane tarata dekhAze ke tuM udhe ravADe caDhI gayo che. tyAre tAre - calavAno rApha, chAtI kADhavAno ahaMkAra, dharatI para paNa na dai cAMla vAnA tArAM manaDAnAM valakhAM, tArAM gharanAM ghara mAnelAM ITa paththaranAM raDAM, tAre mamata, tAre Agraha, tAre bhAIbhAMDuM sAthene vatava, tAruM pika mUkIne khoTuM raDavuM, tArA alakamalakanA vepAra, tAre pArakA avarNavAdane svabhAva, nAtajAtamAM tAre paDakAra ane mUche tAva daI, pagamAM camacama avAja karatAM joDAnI nIcenI dharaNanA pratyAghAto ane tArAM snehanAM saMbhAraNuM ane vigata reNAM e sarva tane ghaTe che ? tane zobhe che? tArA sthAne lAyaka che . je savArathI sAMja paDe ane eka divasa tArA AuNAmAMthI
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ s ] dharma kArAkSa A thAya che. tane lAge che ke tuM meATA thayA, paNu tArA AukhAmAMthI ochA thaye evA vicAra te kadI karyo che? tuM tA jANuM ahinA amarapaTTo lakhAvI lAvyo hAya tema na karavAnAM kAma kare che, na khelavAnu khele che, akhelAM le che, meTAM vera vasAve che, kaleza- kaMkAsa kare che, rAjAbhAre caDhe che- AmAMnA kAi DhaMga' ahIMthI tAre cAlyA javAnu che ane ahIMnI tArI sa` reyAsata ahIM mUkI cAlyA javAnu che e vAtane, e nirbheLa satyane, ane tArA vanane, jarA pazu meLa ese che? ane vAtavAtamAM mAsA ane varase cAlyA jAya che. hajI cADAM vakhata pahelAM mULa chUTI hatI te vALa sapheda thavA AvyA paNu tArA dhaMdhAdhApA ane vedhavacakA te rItabhAtAnA vevalAmAM tane kadI ema lAgyuM che ke 'khINu lAkheNA re jAya' eke eka kSaNa lAkhAnI kiMmatanI cAlI jAya che ! ane tArI AsapAsa jo. tArI sAthe zerImAM ramanArA gayA, tArI sAthe emanArA gayA, tArI sAthe ujANI kADhanArA gayA, tArI sAthe gamata karanArA gayA ane tArI sAthe rakhaDanArAmAMthI keTalAe gayA ! tu kaikane citAmAM padharAvI AvyA, kakanI kANe mekANe jajI AvyA, kakane navakAra ke zaraNAM ! Avyo, tuM pote gharaDA thai gayA, tu nAmeAne paNa vistaratA thaI gayA, te anekanA janma vakhate thatI tenI mAtAnI vINeA ane cIsA sAMbhaLI, te aneka strIone mhoM vALatI joI, anekane duniyAmAM rasAtALa thatAM joyAM, kane jIvatAM chatAM marI rahelAM hoya tevI hAlatamAM joyAM, kaIkanA niHsAsA sAMbhaLyA, anekanA takarArA jANyAM, bhAi bhAionAM veza joyAM, tyaktA zrIene raDatI joi, dama, krADha vagere aneka vyAdhigrastane joyAM, chatAM
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhArA [ + ] tI trAsa thatA nathI ? tane AvI racanA pAchaLanuM rahasya jANavAnuM mana paNu thatuM nathI! : AvuM Avu joyA jANyA chatAM tuM dhasaDAyA kare che. manane meATA mAne che ane saphaLa jIvananAM sANalAM seve che, teA tane eka vAta kahI devI paDazeH tu mAhanA cainamAM paDI gayA che, gAMDA thai gayA che. samajyA-vicAryA vagaranuM aNudhaDa jIvana gALI rahyo che, avicArI avyavasthita jIvana gujArI rahyo che, hArIne pAchA vaLatA jugArInI zA tArI thavAnI che ! hajI paNu ceta, dhananI asara uDADa, AMkhA para pANI chAMTa, cetanAne jAgRta kara ane gAMDI thayelI duniyAne sta cAlavAne khale tArA sAcA mArga vicArI kADha; nahiM te dArUDIAnI jevA tArA hAla thavAnA che ! koi gaTaramAM paDIza ane tArA rAma ramI jaze. kuzaLa mANusanAM A lakhaNu na hoya. F Adityasya gatAgatairaharahaH saMkSIyate jIvitaM vyApArairbahukAryabhAragurubhiH kAlo na vijJAyate / dRSTvA janmajarAvipattimaraNaM trAsazca notpadyate pItvA mohamarthI pramAdamadirAmunmattabhUtaM jagat // bhartuhari
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) (44) . mANasanuM AukhuM se varSanuM gaNAya temAMthI aradho aMdha te zatamAM gayuM, AkI rahelA aradhAnuM aradhuM bALapaNamAM ane ghaDapaNamAM gayuM ane bAkI je rahyuM te vyAdhi, viyoga ane dukhamAM ane sevAmAM jAya tyAre AvA pANInA parapAya jevA jIvanamAM mANasane sukha kayAMthI maLe? ' hasavA jevI vAta che, paNa bedhadAyaka che. tene marma vicAravA pUratuM tene anna sthAna ApyuM che. bhagavAne sRSTi banAvI, mANasa pazu pakSIo banAvyAM ane temane duniyAmAM ekalI dIdhAM. temaNe tyAM keTaluM rahevAnuM che, kayAre pAchA AvavAnuM che tene AgaLathI nirNaya karyo nahi. eka vakhate bhagavAne nakkI karI nAkhyuM ke mANasa janAvara sarvanuM AyuSya 40 varSanuM samajavuM. kerIata sAMbhaLyA vagara bhagavAne karelo A ektaraphI phesalo mANasoe jANyo eTale ene phALa paDI. e te deDyA bhagavAna pAse: are sAheba, hajI UgIne UDIe ane ghara mAMDIe tyAM te vidAyagIrI levI paDe. e te AkaruM paDI jAya. emAM amAro saMsAra kema nabhe? ame hANIomANIe zuM sAheba ? vicAra karI kAMI tAla kare, rasto kADhe. javAba maLe. "juo, ahIMnA hukamo te aphara heya, tame bIjI rAkhe, koInI phariyAda Avaze to temane pherabadalo karI ApavAnI tajavIja thaze. - * * * * ATalI vAta thaI tyAM ghoDA AvyA. bhagavAna pAse phariyAda karI "sAheba, tame amArI avirata cAlIza varasano karIne to amo DuM kADhI nAkhe. dararoja daza vIza mAlanI musApharI,
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmakauza [5] jAIe. amAre kare! mArA deva. ama khAvAmAM maDha bhAga cedhIme caNAM ke bhusuM maLe. emAM tA ame lAMbApajI ATalAM varSo sudhI lAMbI dADa na pAlave, kyAM bhagavAne temanAM 20 varSA gerAM karyAM, mAjIsane ApyAM. AyuSa have ATha varSanu thayu, paNa rANusAne mirAMta naM thai, dhADA tA rAjI thaIne vidAya thaI gayA. tyAM baLada AvyAM. bhagavAnane karagarIne kahevA lAgyAM are sAheba! AkhA divasamAM cAra AnAnuM khaDa khAvAnuM, na bhaLe dANA ke na maLe khArAka khAra kalAka jotaramAM joDAvuM ane za khAra gAunA patha karavA. cAra rUpiyAnI majArI karIe tyAre khAvAmAM cAra AnA maLe ane na ThekANuM esavAnu na samayaM maLe dhavAnA. amArI tA DAka lacI jAya ane evA AkarAM cAlIza varSamAM bhAre kheMcIne amArA AtmA tA kakaLI uThe. kyA kara." bhagavAne eNnI yAcanA sAMbhaLI khaLanAM vIza varSe ochAM karyAM ane mANasAne te ApyAM. mANasanu Akhu have ezI vastu thayuM, chatAM manavAnA lAbhanA pAra nahAtA. e . te bhagavAna sAme DAMcuM UdhArIne vakAsI rahyA. bhagavAnane aMdarathI saMvuM AvatuM hatuM. tyAM bagalA AvyA. sAheba, ame to ThAra marAI gayA. nadI taLAvane kAMThe kai khAmAciyAne Are AkhA chADA bhagata thaine UbhA rahIe ane mAMDamAMDa AkhA hADAmAM eka be mAchalAM maLe. amArA te avatAra che ! ane evAM colIza varSa kADhatAM amArA teA dama nIkaLI jAya. kyA kare| mArA deva !' bhagavAne ene satASavA enA cAlIza varSamAMthI vIza kamatI karyAM ane te mAhsane ApyAM. mANusane se| varSa pUrAM karI ApyAM. 'masenu AyuM have se vastu no karavAmAM AvyuM. bagalAM rAjI thaine pakSa mA na na che. mANasAne se vatuM AyuSya maLyu. temAM cAlIzA e n
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitAnA hAthI jIve, pUratA mejathI moTA thAya. pachInA cAlIzathI sATha sudhImAM dheDAnI jeTalI doDAdoDI kare, paradeza rakhaDe, DuMgaro - eLage, AMTA pherA kare, haDiyApATu khAya ane ahIMthI tahIM ane tyAMthI paNa goLAya. Ama karatAM kadAca sATha sudhI pahoMce to pachInA vaza varSamAM baLadanAM hAla thAya. beje javAbhAvArI ghaNI vadhI jAya, jotarAM khUba khece, dAMta paDI jAya, khAya DuM ane veMDhAre ghaNuM, saMtatine beje, vepAranI levaDadevaDanA ghasaDaberA ane nAtajAta, jamaNa sarva baMdha thAya, mAthe dhaLuM bAMdhavuM paDe, jamavAmAM jagalo ane phUTavAmAM bhagalAnI dazA thAya ane jAnamAM chekaroe jAya tyAre AbhaDavA javAnuM bhAIne mAthe ane Ama jotarAM kheMcatAM kadAca eMzIe pahoMcI jAya tyAre pachI bagalA bhagata bane. A divasa bhagatanI jema Deka UMcI rAkhe ke ekAda deDakuM AvI jAya te Tapa detI Dekane nIcI karI deDakAne gaLI jAya ane pAche bhagata thaIDeka UMcI kare. AvA tenA hAla thAya. cAlIzathI sATha ghoDAne avatAra, eMzI sudhI baLadanAM jotarAM ane eMzI pachI bagabhagatapaNuM. AvI enI se varSanI karaNI che. bAkI bhagavAna AvA pheMsalA kare nahi, ene AvI hAlAkI heya nahi, paNa vAta samajavA jevI che. emAM UMDuM hasya che. dharmakozalyanI emAM cAvI che. - AyurvarSazataM nRNAM parimitaM rAtrau tadargha gataM . syArthasya parasya cArdhamaparaM bAlatvavRddhatvayoH / zeSa vyAdhiviyogaduHkhasahitaM sevAdibhinIyate jIve vAritarAbudbudasame saukhyaM kutaH prANinAm // - hari
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama kAzalya (45) seA varSanA sukhanA lakharakA. bhagavAnane nAme joDI kADhelI pazcAta bhUmikA sAthe ApaNe have mANasanA jIvananA seA varSane bhartRharinI paribhASAmAM vicAra karIe. mANasa sukha mATe valakhAM mAre che, sukha meLavavA mATe trevaDA kare che, sukha meLavavA mATe tAgaDAe ce che ane sukha meLavavA mATe sAcAM khATAM kALAM bajAra, melAMghelAM ke goTALA kare, paNa ene emAMthI sukha maLe che ? e emAMthI sukha meLavI zake che ? enI sukha meLavavAnI icchA tRpta thAya che? prathama seA varSanI saMkhyAne tapAsI jaie. jo ke seA varSa sudhI pahAMcanAra teA hajAre ke lAkhe eka nIkaLe. dhaNAkharA teA aMtariyALathI lakhitaMga ja thAya che, keTalAMye khALamaraNune bhAga bane che, aneka akasmAtamAM pAchA thaI jAya che, keTalAMye plega, kaoNlerA ane kSayareAganA bhAga ane che ane aneka hArTa pheila thai jatAM, nyumeniyA, TAphe Da-viSama jvanA bhAga banI khalAsa thaI jAya che. bharajuvAnImAM anekane vidAya thaI javAnuM thAya che ane AzAbharyAM kAcA kanaiyA kuMvarA ane AzAnI jhALIe kSatI yuvatIo cAlI jAya che, chatAM ApaNe sAvanu AyuSya mAnIe, tene hisAba karIe teA te paNa bhAre aLakhAmaNeA, kAbaracitarA ane kharaDAyeo mAlUma paDaze. prathama A hisAba batAvIe. pachI tenA upara nukatecInI karazuM. [ s ] seA varSanA hisAbamAM 50 varSa teA rAtamAM jAya. agAunA jamAnAmAM telanA dIvA nIce leAkeA rAtre jIva jevu kAma karatA nahAtA. eTale pacAsa varSa nIkaLI jAya. gAmaDAMomAM haju e ja sthiti h
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] dharma kozalya cAlu che. zaheravALAne kadAca 20 varSa bace, kANuM ke enA deDatA jIvanamAM vIjaLI gesanA prakAzathI thoDuM kAma thAya che. . bAkI rahelAM 50 ke 70 varSamAMthI bALapaNanA pacIza ane ghaDapaNane pacIza nIkaLI jAya. tenAM sADAbAra sADAbAra rAtamAM gaNAI gayA eTale bAkI 25 varSa rahyAM. zaheramAM varSa ceDAM vadhAre gaNAya te ghasArAmAM cAlyA jAya. have A ceDAM varSa rahyAM, temAM vyAdhione pAra nahi, zarIranAM ThekANuM nahi, vepAradhaMdhAnI kheTano hisAba nahi, yuvatIonAM AkarSaNene pAra nahi, temAM pAchA paDatAM kakaLATane pAra nahi, zeThIAone tiraskAra, mitronA droha, jJAtijanonAM avarNavAda, sagAMsaMbaMdhIne vedhavacakA, beTA ALapaMpALanA AMcakA, oLakhANavALAo taraphanI niMdA ane AjIvikA mATenI doDAdoDIo, dhana heya te tenA saMrakSaNanA ujAgarA, na hoya te nathI tenA valopAtA, nokarI hoya te eziyALApaNuM, nekarI na hoya te nibhAva karavAnA phAMphAM, apamAnanA oratA ane pAchA paDatAM thatA kSe ane hAlatAM cAlatAM vartamAna ane bhAvInI ciMtA ane AvA AvA virodhA bhAsamAM bAkIna kALa jAya che. emAM sukha zuM ? ane kyAMthI hoya ? ane kone heAya? e to duniyAnI ane jIvananI jaMjALamAM jarA sagavaDa maLe ke jarA ArAma maLe eTale mANasa khAlI sukhanA gharaDakI le; bAkI emAM vastutaH sukha jevuM kAMI che ja nahi che ane kadAca bAgabagIcA, gADIvADI ke khAvA pIvAnuM maLyuM te paNa temAM sukha zuM che ? sukha jevuM paNa zuM che ? khAdhuM ane jIbhe svAda lAge, na lAge tyAM te peTamAM UtarI jAya. emAM sukhane AsvAda zuM Ave? ane evI mAnyatAnuM sukha paNa, keTaluM kaze tenI khAtarI che ane thoDA mAnyatAnA sukha pochaLa dIdhuM kALe duHkha Ave, moja mANatAM nAma na levAya tevAM darada thaI Ave : -
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ gharma kauzalya [29] ke khUba khAvAthI apaco, ajIrNa ke duHkhAvo thAya ane maMdavADanA khATalA gAThavAya. emAM sukha zuM ? ane koI tamArI najare sukhI lAgatA mANasane ekAMtamAM maLI pUchaze te tamane jaNAze ke tenI pAse game teTalI sAhyabI hoya ke e maiTaramAM pharatA hoya ke tenA hukama jhIlavA khaDe page nekare hAjara heya, te paNa enA manamAM cakaDoLe pharatI hoya che, enA magajamAM pAra vagaranA udhAmAM pharatA heya che ane enA vicAramAM aneka ArtadhyAnanA taraMgo ghara karI , jAmI paDelA hoya che ane tame ene sukhI na kahI zako. sukha e te judI cIja che. e sArA khANAmAM nathI ke devI vaibhavamAM nathI, rUpavAna suMdarImAM nathI ke moTA vepAranI dhamAlamAM nathI, nAcanakharAmAM nathI ke havelInAM upaskaramAM nathI. e kyAMthI maLe che te zodha karavA jevI vAta che, bAkI so varSanuM pUruM AukhuM hoya, paNa jIvana cAlu prakAranuM hAya, vyavahAra lakSmI heya, cAlu vartuLamAM maryAdita hoya to temAM game teTalAM varSanuM jIvana hoya, paNa sarva parapoTA che, mananAM manAmaNuM che, pAyA vagaranI imArata che, artha vagaranAM dhakelA che. e mArge jIvananI saphaLatA nathI. dharmakuzaLa menuSya evA jIvananI apekSA kare nahi, evA jIvananI spRhA kare nahi, e jIvanamAM itiktavyatA ke satiSa anubhave nahi. rAd gora zaraDha .
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100] dharma kauzalya (46) mAtAnI kukSirUpa apavitra guphAmAM ghaNuM ghaNuM kalezane sahana karIne ane tyArapachI janma pAmIne aneka meTAM moTAM kaSTothI herAna thAya ane ema karatAM sukhanA AbhAsavaDe kapela viSayasukhamAM kaI paNa prakAre saMtApanA cheDAne jyAM sparza kare tyAM te maraNanI bahena jarA-vRddhAvasthA zarIrane keLiye karI jAya che. saMsAranA sukhanI AvI dazA che ! jyAM sukha nathI tyAMthI sukha meLavavAnA phAMphAM mAravAM ane pachI dhakelA khAvA. e sukhanI pAchaLano A khyAla vAhiyAta che, prayatna vaMdhya che ane prayAso pAMgaLA che. ApaNe eka judA dRSTibinduthI A sukha pAchaLanA udhAmA nihALIe. vAta e che ke jyAM vastutaH sukha nathI, jene mArImacaDIne sukha gaNavAmAM Ave che, je sukhanI pAchaLa duHkha UbhuM ja che ane jyAM sukhanI sthiratA ke sthApitA nathI tyAMthI mANasa sukha meLavavA valakhAM mAre che. ApaNe ene Akhe krama sakSepamAM joI jaIe. mAtAne peTamAM 280 divasa zuM sukha heya! tyAM to nAnakaDI guphA, ghora aMdhAruM ane hAlavA saLavaLavAnI pUrI jagyA paNa nahi ane cAre tarapha lohI, hADakAM ane viSTA bharelAM hoya tyAM sukhane savAla ja na rahe. jema tema karatAM e guphAmAMthI bahAra nIkaLavAnuM thAya, eTale bALapaNanI parAdhInatA, Tagamaga page cAlavuM, bhaNavuM, TaMkArA khAvA ane jema tema karIne duniyAmAM dAkhala thavuM. A sarvemAM
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [11] takalIphane pAra nahi. vepAra dhe, nekarI, hukama, DacakArA ane niHsAsAmAMthI pAra UtarI mANasa gharabAra mAMDe, jarA pagabhara thAya ane kuTuMbakabilAvALo thAya, nAtajAtamAM nAmanA meLave, chokarAM sAre ghera vare evI sthitimAM Avate jAya, tyAM mAthAmAM rUperI bAla vadhavA mAMDe, be cAra dekhAya tyAMsudhI te ene sukhanAM bAla gaNe, paNa tyAM te vAta vadhavA mAMDe ane thoDA vakhatamAM dADhI mUcha ane mAthuM kAbaracitare thaI jAya, ane pachI te AMkhe beMtALA, dAMtamAM kehavATa, kAnamAM baherAza AvatI jAya. pachI te vAyunuM jora, ma kapha zvAsa, cAlavAmAM DhIlAza ane ate umare paNa DuMgare thaI jAya ane pAdara paradeza thatA jAya. A ghaDapaNa te kharekhara mRtyunI bahena jevuM che. e dhImA AMcakAthI AvatuM ane mANasane paravaza banAvI detuM ghaDapaNa bhAre trAsa ApanAra nIvaDe che. emAM gharanA mANasone prema ghaTato jAya che, parAdhInatA vadhatI jAya che ane karatA maravAne vAMke jIvavAnuM thAya che, tyAre juvAnInA atyAcAro yAda Ave che. khAvAnuM ghaNuM mana thAya ane kaI banAvI Ape nahi, banAve to pace nahi. dararoja vaidhane tyAM AMTA khAvA posAya nahi ane uttarottara mAnasika vyathA vadhatI jAya che ane mAnasika zakti kSINa thatI jAya che. emAM vaLI pakSaghAta ke dama thAya te to jIvate maravA jevuM thAya che. ane "Doso marato nathI ane mAMcaDe mUkato nathI." e gharanI dazA thAya che. . AmAM kyAM sukha che ? ane zuM sukha che ? ane A badhA dhamadhamATa ane damadamATa koma upara che ? ane keTalA vakhata mATe che ? AMkha ughADIne bIjAne nIhALavAmAM Ave te divA jevuM dekhAya tema che, paNa Ane te samajavuM nathI, samajavA jevuM hoya tyAM
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] - dharma kauzalya AMkha mIMcI rAkhavI che ane sukhanA peTA khyAlamAM mUkhAIthI nAcavuM che, gAMDapaNanI lhAvo levA che. jyAM vastuta: kazuM sukha nathI tyAMthI sukha maLaze evI AzAmAM raMgAI rahevuM che. AkhI paugalika racanA khoTA pAyA para racAyelI che, vagara samajanA phAMTA para nirbhara thayelI che ane ati viSama paristhiti upajAvanAra che. kuzaLa mANasa ene barAbara oLakhe ane cete. sAhitvA saMtApAnazucijananIkukSikuhare tato janma prApya pracuratarakaSTakramahataH / . sukhAbhAsairyAvatspRzati kathamapyativirati ... jarA tAvatkAyaM kavalayati mRtyoH sahacarI // zAMtasudhArasa (47) lAmI caLa che, jIvatara caLa che ane jIvanamAM juvAnI paNa caLa che. AvA asthira saMsAramAM mAtra dharma ja nizcaLa che. cAre bAjue joIe te ekadama AvI paDelI lakSmI cAlI jatI jovAya che. Aje jenA gharamAM chappana para bherI vAgatI heya tyAM zeDA vakhata pachI kAgaDA UDatA dekhAya che, jene tyAM Aje -
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya + [103] hajAre lAkhenAM bharaNuM thatAM hoya tyAM varasa pachI koinA joDAne pagarava dekhAtuM nathI, jyAM AzIrvAda devA Aje aneka talapApaDa thatA heya che tyAM thoDA vakhata pachI khabara pUchavA paNa koI AvatuM nathI, jene lake gAMgajIbhAI zeTha kahI belAvatA hatA tene have gAMgalo kahIne lAve che. A sarva lakSmI devInI mAyA che. e heya che tyAre hajAra jAtanA tephAna karAve che, mANasane gAMDe banAvI mUke che, enI AMkhamAMthI zarama upADI mUke che, ene khuzAmatapriya banAvI de che ane enI jIvana paranI daSTi pheravI nAkhe che. duniyA jANe enI moralI para nAcatI hoya, saMsAra jANe ene tAbedAra heya, vidvAne ane paMDito jANe enI ciThThInA cAkara heya, evo. enAmAM nAda AvI jAya che, e enAmAM pheMkAra AvI jAya che paNa vasu vagarane thatAM e pazu banI jAya che. lakSmIne gaLamaToLa daDA jevA leDhAnA tabaka para asthira UbhI rahetI kalpavAmAM Ave che. e kayAM jaze, ene pagataLene daDo kaI bAju sarakaze e kAMI kahevAya nahi, paNa e sthira rahI zakatI nathI, ADIavaLI tagaDAyA kare che, ane calaka calANAnI peThe Aje ahIM hoya te, thoDA vakhata pachI ele (bIje ghera bhANuM mAMDe che. kharekhara lakSmI caLa che ane atyAranA kALA bajAranA divasemAM kaIkane lAkheSati thatAM ane dhULamAM ragadoLAI jatAM najare joIe chIe. - are lakSmI te zuM ? paNa khUda jIvatara paNa evuM ja asthira che. kAryakrama varasena goThavAya ane pAMcame dahADe aMdarane eka muddAma dANe khasI jAya ane AkhI bAjI UpADI levI paDe ane mANasa dhanatapanata thaI jAya. Aje gIta gavAtAM hoya tyAM kAle marasiyAM levAya, Aje mujarA levAtA hoya, tyAM kAle he vaLAtAM dekhAya, Aje jayanAda belAtA hoya tyAM kAle prANapoka mUkAya! AvuM
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 104 ] dharma graMthaya jIvatara che. eka dhaDIneA bharAMsA nathI, je sAMkaLa vAsIne rAtre sUtA te sAMkaLa savAre pote UghADaze ke khAraNAM kheDavavAM paDaze eTale paNa bharAsA nathI ane vyAdhi, akasmAta, tAva, kSaya, hRdayamadha ane TAiphAiDa, nyumeniyA ane aneka jajIvAtathI bharelAM A vAtAvaraNamAM kayAre hukama--teDAM Avaze tenI kAMI khabara nathI, jANavAnAM sAdhana nathI ane niSNuyanA muddA nathI. AvuM jIvatara che. ane juvAnIne laTakA tA cAra hADAneA che. juvAnInA caTakA gayA ke paga DhIlA paDe, mAthe TAla paDe, AMkhanAM nUra javA mAMDe ane lAkaDIne Teke cAlavAnuM thAya, tyAre dharamAM ane gAmamAM hADahADa thavAnu khate. jIyAnIne samaya teA vAta karatAM cAlyeA jAya che. tyAre AvA calAcala saMsAramAM kAMI sthira kharuM ke khadhe asthiratA ane doDAdoDa ja che ? niyamitra jevI dehaDI jAya, TekA ApanAra sagAM jAya, peAtAnAM mAnelAM snehIe jAya, tyAre paNa laTaka salAma karanAra dhama UbhA rahe che. e pAse Ave che, e sAthe Ave che, e TekA Ape che ane e sAcuM sagapaNu ane kharA sneha dAkhave che; dAkhave che eTalu ja nahi paNu e barAbara paDakhe UbhA rahe che ane sava sAgAmAM e mANusane AdhArabhUta thAya che, je dehane UMcA khArAkathI, mUlyavAna vAthI, snAnavilepanathI ane aneka suramya racanAothI pAkhela hAya te deha pArakA thai jAya che, ene aDanArane snAna karavuM paDe che, sagAM dUra thai jAya che tyAre kharA AdhAra dhanA thAya che. e javAnu thAya tyAM sAthe Ave che, e aDI*DIne vakhate paDakhe UbhA rahe che ane e aNIne vakhate nAka rAkhe che. A pramANe hakIkta hovAthI peAtAnu hita IcchanAra mAyuse dharmane enA sAcA artha mAM eLakhavA, dharmane enAM aMga prasaMgamAM samajavA, dhamane peAtAnA cAlu ane AgAmI hitaciMtaka tarIke svI * .
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [195] kAra ane ene sAcI rIte samajI tapa jIvana banAvI devuM. anizaLa dharma kalpavRkSanI jema vAMchitane ApanAra che, sadaiva rakSaNa karanAra che, haMmezane mATe hitAvaha che. calA bakSmIzcalAH prANAzcalaM jIvitayauvanam / jAna ja saMsAre dharma che di nijo bhadhari (48). lAe jAtanA upAse karIne jema tema karIne vaibhava meLave, saMsAranA abhyAsathI e sthAyI che evI enA uparanI hRdayanI dhAraNA kare, tyAra pachI asmAta dUra hRdayavALe zatru ke rega ke bhaya ke ghaDapaNa athavA maraNa e sarvanI upara dhULa nAkhe ! ! mANasa aneka upAye paisA meLaveH kai jAtamahenata, kaI sAcAM khoTAM karIne, koI UMdhAcattA samajAvIne, kaI kALAM bajAro karIne, koi ujAgarA veThIne, koI akkaDa zeThIAnI nokarI uThAvIne, keI phAMTAdAra menejaranAM meNuMTaNuM khamIne paisA meLave; paisA meLavavA mATe mahAAraMbha mahAparigraha kare, aneka jIveno nAza thAya tevA meTAM kArakhAnAM calAve, lAkho mAchalI kapAI jAya tevA mAchalInA dhaMdhA kare ane koI koI te khUna karavA mATenAM paisA parathI tene
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 106 ] dharma kauzalya upara dhanavAna khane, keTalAka sIdho vepAra karI dhana meLave, keTalAka lAMca rUzvata laI gharanAM dhara kare ane kaika tA jUThAM kheAlI, khATAM khAtAM banAvI, banAvaTI dastAvejo karI, khATI sAkSI pUrI game tema karI dhanavAna thavA prayatna kare ane mAladAra thAya. kAi sAcA vepAra karIne dhana meLave, kAI sIdhe raste dhananA DhagalA kare, kASTa inkamaTekSa bacAvI mAladAra ane, kASTa jAhera janatAnI garajanA lAbha lai mhoM mAgyA dAma le-AvI aneka rIte mANasa paisA meLave, aneka rItamAMthI peAtAne phAve te rItanA sAceA ke sArA khATA upayAga karI dhanapati thAya. ane navANune dhakake caDhavA eTale pachI paisA vadhAravAnA mAha lAge, pachI dhana maLatu jAya tema leAbha vadhatA jAya. hajAre nirAMta mAnanArane lAkha maLe teA paNa dharapata na thAya ane pharADavALA chappana karoDanA kADa seve. Ama dhanavAna thatAM AgaLa vadhatA jAya ane sAthe mAne ke pote ja dhanavAna thayA che ane have te! game te raste pese| peAtAnI pAse anaMta kALa raheze ane pote lakSmIpati tarIke anata kALa paryaMta vAparaze. paisA kamAtI ke sadharatI vakhate mANasa mAne che ke pAte kadI maravAneA nathI ke dharaDA thavAne nathI. paisA pAtAnA che, sthAyI che ane pote tene kadI cheDavAne nathI ke paisA tene kadI cheDavAnA nathI. e dhAraNA para e peAtAnI sRSTi mAMDe che ane AgaLa jhukAvatA jAya che. AvI adaranI kheATI dhAraNAne tAbe thai e kAi kAi vAra jiMdagInI asthiratAnI vAta kare tenI aMdara paNa enA daMbha hAya che. e mAnatA hoya che ke khIjA bhale mare ke divALAM kADhe, peAtAnA amarapaTTo sAcA che. paNa tenI sAmenA dhaNA vikarALa tattvA enI A dhAraNAne dhULa bhegI kare che. mAM paDe ane pathArIvaza thAya ke
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [107 ] rAma bela thaI jAya, cAra cArI jAya ke deNadAra khUTI jAya, pote gharaDo thaI jAya ke kALano sapATo AvI lAge eTale bAMdhelA bhrame tUTI jAya che ane pote hAtha ghasatA raste paDI jAya che. enA dhananI sthiratAnAM vAdaLa vIkharAI jAya che ane kAM te dhana palAyana karI jAya che athavA ene choDIne potAne rasto pakaDavo paDe che. vAMdarAne pakaDavA mATe nAnA mavALI gAgaramAM bera bharyA hoya ane emAM muTha nAkhI berane pakaDanAra vAMdare ema mAne che ke ene gAgare pakaDI rAkhyo che, paNa madArI kAkAne eka koraDo vAge ke hAtha chUTI jAya che, gAgara nIce paDe che tyAre meDuM moDuM ene bhAna thAya che ke gAgare ene nahete pakaDyo paNa pote gAgarane pakaDI rAkhI hatI. sAMsArika sarva adhyAso, AkAMkSAo, sneha ane raMge AvA prakAranA hoya che. sthAyI nathI ene e sthAyI manAve che, asthirane sthira manAve che, parabhAvane svabhAva manAve che ane kheTI mAnyatA para racAyelI kalpita sRSTimAM prANuM havAtI mAre che. AkhI mAnyatAne pAyo ja khoTo che ane na karavI, yogya sthAne karela prema ati jarUra dago de che, tema ene khoTA pAyA para racAyelI mAnyatAne kAraNe thayelo rAga dago de che. dharmakuzaLa mANasa AvA adhyAsamAM na phasAya, AvA upATIyA khyAlothI levAI na jAya. upAyAnAM lakSaiH kathamapi samAsAdya vibhavaM bhavAbhyAsAttatra dhruvamiti nibadhnAti hRdayam / athAkasmAdasmin vikirati rajaH krarahRdayo ripurvA rogo vA. bhayamuta jarA mRtyurathavA // zAMta sudhArasa
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] dharma kauzalya (49). vidyAprApti ane dhanaprAptine ane mANase vicAra kare ke pite kadI gharaDa thavAno nathI ke kadI maravAne nathI; ane jamadeve eTalI pakaDela che e vicAra dharmAcaraNa para kare. bahu sAdo lAgato ane saMskRtanA abhyAsIe aneka vAra sAMbhaLelo A subhASita ka khUba rahasyathI bharelo che. enI vicAraNA karatAM aneka prakAranI gUMcavaNane nikAla thaI jAya tema che ane jIvanamArga saraLa thAya tevI te vicANunA garbhamAM mahattA che. keI prAsAdika anubhavIe potAnA jIvana-anubhavane emAM nIceDa kolyo che ane e anubhavanI prasAdI levAmAM khUba AnaMda thAya tevuM tAratavya zodhI kADhyuM che. nizALamAM bhaNavA jAya ke kaoNlejamAM AMTA khAya te vakhate mANasa vicAra kare ke-"bhaNanAra paNa ate mare che, na bhaNanAro paNa Akhare to e ja raste jAya che ane jarUra maraNa pAme che, te pachI bhaNavAno mAthAkuTa zA mATe karavI ? A vicAra khoTa che, lAMbI najaranI gerahAjarI batAvanAra che ane pragatine redhaka che. jJAna te dIvo che, jAgatI jyota che, AMtaracakSuo ughADanAra che. divya bhAgane darzana karAvanAra che ane aMdhArI rAtanA bAra vAgyAne haMkAre che. -jJAnI samajI vicAraka mare to ye nAma rAkhe ane je te ye enAM AMtarapravAha anerA heya. ajJAnI abhaNe mANasanI enI sAthe sarakhAmaNI paNa na thAya. ane dhana kamAvA mANasa prayAsa kare tyAre je ADoavaLo vicAra kare te te e kore caDhI jAya. eNe te eka ja vicAra karI rahyo ke pote zarIre apaMga thavAno nathI,
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [ 109 ] khATale paDIne khAvAnA nathI, AMdhaLA thaIne lAkaDIne Teke cAlavAne nathI ane pArakA eziyALe rATalA aDavAne nathI. e preraNAtmaka vicAra jo svIkAyec hAya te ja paisA meLavavAnI ke pedA karavAnI khaTapaTamAM paDI zakAya tema che, kAraNu ke paisA pedA karavA e sahelI vAta nathI. mAthAne paraseve page Utare tyAre paisA meLavAya che eTale je kadI dharaDAM thavAnA nathI ke maravAnA nathI evA vicAra karI zaktA hAya e ja dhanaprApti ane dhanasaMrakSaNanA kAmamAM joDAya che. jJAna ane dhanane eka kakSAmAM mUkavA jevA nathI, paNa preraNAnI najare e eka ja kATimAM Ave te apekSAye emAM vAMdhA jevu nathI. ema na thAya te dhananI pAchaLa mANasa ujAgarA na kare, AMTApherA na khAya ane meDA vahelA jame paNa nahi. kAla paNa dharmanI vAta Ave tyAM teA jAvuM che jarUra' e ja bhramaNA rAkhavI nahi, savAra sAMjane sAdo nahi, mukta kRSNa mahArAje eka sArA dAnanI vAta upara mulatavI rAkhI eTale enA cAlAka putra vijaya kA vagADyo. kAraNa pUchatAM jaNAyuM ke temanAtha bhagavAna kahetA hatA ke dhaDIneA bharesA nathI, rAtre sUtA pachI baMdha karelAM bAraNAM kANu brADaze te kahI zakAya nahi, paNa pitAjI ! tame bhikSukane kAle AvavA kahyuM eTale kAla sudhI rahevAnI ApanI pAkI khAtarI che e Anada utsAhamAM A vijayaDakAnA dhvani karyAM, ane ApaNe te| mahinA mahinAnA ane varaseAnI mudatA nAkhIe ane anekane vAyadA ApIe. A vAta samucita na gaNAya. sArAM kAma karavAmAM tA dhaDIne barAsa rAkhave nahi. kAlanI vAta kAlA (belA) kare. emAM te kyu te kAma ane sAdhyeA te ve. jemAM eka ADI rAta jAya temAM te 'jAvu che jI ! jAvu che,. ghaTe. emAM kAlanI vAta pADavAnA hisAkha nahi
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 110 ] dharma kauzalya AkhI sRSTi pharI jAya, potAnA vicAra-vAtAvaraNamAM pherakhalA thai jAya, paristhiti palaTA pAmI jAya ane AsAmInA sAmI (svAmI bhikhArI) thaI javAya. e teA jamarAjA ceATalI pakaDI beThA che ke gaLacI khAvI rahyo che ane hamaNAM zvAsa cAlyA jaze ane rAma mI jaze e vicAre ja kAma levA jevuM che. ane have pachI bIjA kAmeA kayAM karavAnAM nathI, e te vicAramAM AvyuM te kAma karI nAkhavuM e ja ceAgya vicitra che, pudgala asthira che, sneha sAMkaDA che, che ane paLe paLane paNa vizvAsa nathI e najare vAta che. mana jIvAdArI laTakatI kAma karanAra ja !. kharA sAdhaka khanI zake che. mulatavI rAkhavAnAM mAThAM phaLA anubhavagamya che ane vAta vIpharI jatAM mananI manamAM rahI gaI evA te aneka dAkhalA najare joyA che, mATe dharmAMkAmAM kAle karavAnuM Aje karavu ane Aje karavAnuM hamaNAM ja karavuM. AvatI kAle ke hAthamAM lIdhu ke ajarAmaravatprAjJo vidyAmarthaM ca cintayet gRhIta iva kezeSu mRtyunA dharmamAcaret // hitApadeza
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [111] ( 10 ) dharmanuM muddAma svarUpa-spaSTa rahasya sAMbhaLe, sAMbhaLIne enI manamAM dhAraNa karI le te A che - pitAne je anukULa na thAya ke na lAge tevI bAbata pArakAnA saMbaMdhamAM AcaravI nahi, muddAsara lakhanArA prAsAdika lekhake, mahAna sAhityiko ane ojasvI sAkSara sUtra jevI vANI bole che, e aneka vAtane eka nAnakaDA sUtramAM evI sarasa rIte varNa de che ke ene jema jema vicAravAmAM Ave tema tema emAMthI mahAna rahasyo tAravI zakAya. anubhavI lekhako AvA sUtra vacana janatA pAse rajU kare te trikAlAbAdhita satya hoya che ane dareka yuge enAM ovAre pANI pIdhela hAya, chatAM dareka yugamAM emAMthI navAM navAM satya nItaratAM rahe che, eka zabda ocho lakhAya ane chatAM pitAne Azaya batAvI zakAya te putrajanma jevo e kALanA lekhakone AnaMda thato hato. AvA sUtra-siddhAMta jevI vAta atre rajU thAya che. lekhakane dharmanuM rahasya batAvavuM che, ane dharmanuM rahasya lakhavA vidvAna bese te AkhI jiMdagI pUrI thaI jAya ane hajAro lAkho pAnAM bharAya. A lekhake dharmanuM rahasya aradhA ekamAM bharI dIdhuM ane tema karIne emaNe pitAne khare lekhanasaMyama dAkhavyo che. e lekhaka kahe che ke sarva dharmane sAra sAMbhaLI lo ane sAMbhaLIne ene tamArA hRdayamAM avadhAre; ene helmamAM ponuM sthAna ApI de. tame aneka prakAranAM phAMphAM mArazo ane maMdire maMdire AMTA khAzo ke paththara eTalA deva karaze ke aneka prakAranA bhego karaze, temAM tamAruM ThekANuM paDe ke na
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 112 ] dharma kauzalya paDe e judI vAta che, ene dhaNI bAbato para AdhAra rAkhavA paDe che, paNa huM tamane eka nAnakaDA maMtra ApuM, TUMkAmAM dharmanA sAra khatAvI ApuM ane tame e sUtrane anusarazeAtA tame sAcA dhane barAbara anusarazeA, tame kharA dharmAM thaze ane tamAruM jIvana saphaLa thaze, tamArA phaeNrI mUlyavAna khanaze ane tamAruM sASya tarapha prayANu kharAbara thaze. tamane duniyAdArImAM, vyavahAramAM, vartanamAM, anya sAthenI levaDadevaDamAM, khAlIcAlImAM ane haravA pharavAmAM keTalIka vAta ThIka lAge che, sArI lAge che, rucikara jaNAya che, suyeAgya lAge che ane keTalIka khAkhatA dhRNuA karAvanArI mAliza, tuccha, adhama, ayeAgya lAge che, prathamanI khAkhatAne ApaNe anukULa gaNIe chIe, bIjI khAkhAne pratikULa gaNIe chIe. A hakIkata ApaNA dararAjanA anubhavanI che, ApaNI sAthe vaNAI gayelI che, ApaNI sAthe ekameka thai gayelI che. kAI sabhyatAthI khele te game, gALAgALI kare te na game, sAcuM khele te ThIka lAge, asatya mele te aThIka lAge, kASTa niMAcugalI kare te na game, prazaMsA prema kare te game, eTale tame sAruM' narso jANeA che, anukULa pratikULane eLakhA che| viveka sabhyatAne pichAneA che, cAritrane jANeA che, sayamane pichAnA che|, ane tamane sArA kharAba nI parakha che. have tamAre jyAre pArakAne aMge kAi vartana karavu hAya, kAMI khAlavu hoya ke kASTha kriyA karavI hAya tA te vakhate tamArI jItane sthAne mUko. tame tamArA AcAra, uccAra ke vicArane kyA gaze? te tamAre mATe zuM dhAre ? je vAta tamane na game te tene paNa na game te tamane na game tevI vAta tenA pratye na karA. ane ATaluM karI tA tame dharmI thai jAo, ATaluM karA tA tamArA beDe pAra thaI jAya. tamArA pratye tevuM vartana ke uccAra kare te
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [13] tamane kharAba lAge tevuM hoya tevuM tamAre sAmA pratye na karavuM. ATalI sAdI TUMkI sIdhI saraLa vAta che ane tamane te AvaDe che ema te ApaNe upara dhArI lIdhuM che. ATalI vAta karaje eTale tamane koI vAtanI aDacaNa nahiM thAya. tamArA para TIkA nahi thAya ane tamAre saMsArapravAsa saphaLa banaze, AnaMdamaya banaze, preraka banaze, premamaya banaze ane tamArA mana parathI asAdhAraNa bejo UtarI jaI ene haLavuM phUla chatAM gauravavaMtuM banAvaze. taddana sAdI vAta che, karavI saraLa che ane kuladharmanA aneka upadezone e sAra che. zruNuta dharmasarvasvaM zrutvA caitrAvAryatAm / AtmanaH pratikUlAni pareSAM na samAcaret // dharmasarvasva
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya ( 11 ) duSkara paNa kalyANakara upAddhAta-zrIyuta jyA eraDela sAhebe ekaThA karela Thoughts of the Great nAmanuM eka pustaka mane lakSya thayuM. enI prastAvanAmAM emaNe mahApuruSonAM viziSTa vicArIne saMgraha keTalA lAbha karatAra thAya che, jIvana vahanamAM ene kevI rIte uccagrAhI rAkhe che ane naitika ke AdhyAtmika dRSTie AvAM sugrahita puSpA keTalA kalyANakara nIvaDe che tenA para nAnA sarakhA ullekha karyAM che. temanA mate duniyAnA mahApuruSonAM vayane vAMcavA te temanI sAthe jIvavA kharAkhara thAya che. ane kharI mahattA kevI hAya che, kayAM hAya che, kAne varelI hoya che te para vicAra thAya tA peAtAnA jIvanaghaDataramAM bahu amUlya phALA Ape che. jIvanarahasya zodhavA mATe, sAdAi ane svacchatA samajavA mATe, ucca sRSTimAM vihAra karavA mATe A amUlya vArasAe samajavA ane jIvavA jevA hAya che. temaNe saMgraha karelA sekaMDA mahAna bhautikAmAM temaNe eka sthAne 24 sUtreA rajU karyAM che. tene gAThavanAra leDI klIjhAbetha kyu nAmanI mahAna lekhikA che. e ceAvIza sUtreAnI geADhavaNu mate avanavI lAgI. amuka kA' karavu ke jIvana jIvavuM e AkranuM ke kaThaNu kAma che, paNa ema karavuM e khUba lAbhakAraka che; bhAre hitakArI che, khUba kalyANakArI che.' A paddhatinA saMgrahamAM mane bhAre maulikatA lAgI ane cevIze sUtrA " vicAraNIya, masparzI ane hayagama lAgyAM. [ 114 ] pachI me tenA upara khUba vicAra karyAM. ceAvIze viSaye te prathama vyavahAra kauzalya'mAM gAvyA. te lekhA lakhyA pachI te ja cAvIze
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [115] leone "vyApAra kauzalyamAM paNuM suyogya sthAna ApI zakAya tema lAgatAM te para kula 12 lekha lakhyA. - tyArapachI e ja lekha para vadhAre vicAraNA karatAM e vize lekhone dharma-kauzalyamAM vadhAre mahattvanuM sthAna che, e dharmane balii AkAramAM rajU karI AtmasamarpaNa tarapha kheMce tevA che, ane sAdhya sanmukha lAvanAra muddAone A lekhamALAmAM khAsa sthAna hovuM ghaTe e daSTie e covIze .viSayone eka eka judA judA naMbara tane mUkavA mATe kula 25 lekha lakhavA dhAraNa karI che. vyavahAra, vyApAra ane dharmane jarA paNa virodha nathI, heI zake nahi, paNa ApaNuM daSTibiMdune pheravIe te mahAna satyanI te judI judI bAjuo che tema lAgaze. vyavahAra ane vyApAranA lekhe yathAsthAne prakTa thaze dharmane viSaya vadhAre jhINavaTathI vicAravA yogya che ane vicArIne jIvana sAthe vaNI devA yogya che, tethI e vIze viSayo levAnI dhAraNAe A navIna paddhatinI lekhamALA zarU karI che. enI vyavahAruM upayogitA vAMcatA jaNAI Avaze ane AMtarajIvananI zodhamAM jarUra madada karaze. It is sometimes hard, but it always pays. Thoughts of the Great
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 116] dharma kauzalya (pa2 ) kSamA yAcavI kaThaNa paNa kalyANakArI che. saMsAramAM rakhaDAvanAra, mANasane janAvara banAvanAra, magaja uparano kAbU gumAvanAra paripu jANItA che. kAma, krodha, lobha, meha, mada ane matsara. jaina paribhASAmAM cAra kaSAyo eTalA ja bhayaMkara che ane saMsAranA mULa che. e anukrame krodha, mAna, mAyA ane lobha che. emAM krodha te mANasane lAla pILa banAvI de che, mANasAI gumAvI de che ane bedha, samajaNa ke upadezane dUra haDaselI mUke che. ene aMgAra maLe ema e vadhatuM jAya che ane prathama te karanArane saLagAvI mUkI potAnI asara cAre taraphanA vAtAvaraNamAM relAve che. game tevA tapasvI, tyAgI ke vairAgIne krodha heya te te pitAnuM sarvasva gumAvI bese che, pitAnI jAtane bhUlAvI de che ane pite ahIM thoDAM varSane memAna che e vAtane paNa visarAvI de che. khAvA prakAranA phodha para saMyama rAkhavAnuM zastra "kSamA" che. kSamA jenA dilamAM vase che tene pitAnI jAta para saMyama Ave che, kAbU Ave che, vANuM ane vartana para aMkuza Ave che ane enA jIvana tarakkA khAla vivekasaranA, ADaMbara vagaranA ane rItasaranA aMdhAI jAya che. kSamA eTale ahiMsaka bhAvanuM piSaNa. krodha hiMsAmAMthI janme che, tyAre kSamA ahiMsAmAMthI janme che. mANasa jyAre pitAnI jAtane vicAra kare, pitAnuM sthAna lakSamAM rAkhe, pitAnuM ahIMnuM vasavATa, sthAna ane tene samaya vicAre tyAre te vicAramAM paDI jAya che, ghaDI be ghaDI mATe gAMDA gadaDavA, koI para gusse karI dhamapachADa karavA ane elaphela bolavuM e samajIne na chAje, e te sAmAnI
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [117] sthiti para kyA kare, enA rakhapATA mATe kheda kare ane kSamA karavAmAM pote kAMI khAvAne nathI e vicAre ThaMDo paDI jAya. kSamA nabaLA mANasathI na thAya, e to kharA vIrapuruSane ja vare. ene kSamA karavAmAM kartavyaniSThA lAge, ene kSamA karavAmAM gaurava lAge ane ene kSamA karavAmAM zUravIrane pAsa lAge, kSamA e kAcApocAnuM kAma nathI, nabaLA sabaLAne vilAsa nathI, pAkA rasiyA saMsArInuM vahana nathI. paNa koI gunhegArane, AvuM bolavArane, nukasAna karanArane, gALa ApanArane ke humale karavAra ke beTA AkSepa ke badanakSI karanArane kSamA ApavI e kaThaNuM vAta che, AkarI bAbata che, mana para asAdhAraNa kAbU dAkhavanAra hakIkata che. mAramAra karate sAmethI mANasa Avato hoya, tene mArI haThAvavAnI potAnI tAkAta hoya. ane chatAM hAtha na ugAmo, paNa sAmA be hAtha dharI ene mAphI bakSavI athavA UlaTI tenI mAphI mAgavI e khUba AkarI bAbata che. paNa AkarI che eTale ja ene mahimA che. DaMkhanAra bhayaMkara caMDakauzikane kSamA ApanAra, tene ThapakAravAne banne upadeza ApanAra ane tene ThekANe lAvanAra vIlA te kaI vIra" ja hoya, paNa enuM anukaraNa karI kSamA ApanAra ke UlaTI mAphI mAganAra te jale ja hoya che. evA kSamA karanA ke mAganArane bhavasamudra tara sahele paDe che. ene vikAsa satvara thAya che ane e sAdhyane raste che ema dekhAya che. mArI hAtha dharavA bAbata It's difficult to apologise, but it always pays, Thoughts of the Greats
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ - [118] zakya ( 53). na nAe pharI zarUAta karavI e muzkela chatAM hitakArI che. dharmakSetramAM be prakAranI vyaktie kAma karatI dekhAya che. eka prakArane AMtaravikAsanI lalanA lAgelI hoya che ane ene bAhya bAva, upacAra ke kRtrimatAne mATe kAMI paDI hetI nathI. e te pitAnA kAmamAM vyasta rahe che, pitAne te cAlyo jAya che ane ke tene mATe zuM dhAre che ke zuM bole che te jANavAnI ke jaNAI jAya che te para nigAha karavAnI ene vicAraNuM paNa thatI nathI. "yuM jANe jaga khAvara, jANe jaga aMdha duniyA ene gAMDe ke bAvare mANasa dhAre che, ene ghelo ke agaDabaMba kahe che ane enI najare duniyA aMdha dekhAya che, paDachAyA pAchaLa marI rahelI ane asthira pAchaLa valakhAM mAratI dekhAya che. duniyAno ane tene eka vAte meLa thosato nathI ane duniyA e zuM kare che ke enAM manorAjya kayAM vase che ? enuM AMtara sattva kevuM che ? keTaluM agAdha che ? kevA mUlyavAna ratnothI bhareluM che ane enI beparavAI pAchaLa kevo moTo muddo rahelo che te kadI jANatI nathI, ene lAbha letI nathI, ene barAbara oLakhatI paNa nathI. A eka prakAranA manorAjyamAM vasanAra rogIo heya che. ene itihAsa jaNAyo nathI, lakhA nathI ane eNe itihAsamAM ramavA ke amara thavI kadI saMkalpa ke vicAra sarakho paNa karyo hato nathI. bIjA prakAranA mANase pitAnAM pratyeka kAryo duniyAne hisAbe ja kare che, enA kAmathI duniyA ene mATe zuM dhAraze, ene keTaluM ? mAna sanmAna Apaze, enuM sanmAna kevuM thaze, ene samAjamAM AgaLa paDatuM sthAna kema maLaze tene ja khyAla kare che. AvA
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 119 ] dunyavI sAdhako jyAre koI vakhata chabaraDo vALI nAkhe che ane duniyAnI najare haLavA banI jAya che tyAre bhAre vimAsaNamAM paDI jAya che. ene mAnazikhara uparathI nIce UtaravuM pAlavatuM nathI ane karela kSatine pazcAttApa karavo gamatuM nathI. e nave nAme zarUAta karatA nathI ane pitAne sAco khoTo bacAva karavAmAM jiMdagI veDaphI nAkhe che. pAchA paDelAne, bAi hArelAne, dharma hArI beThelAne, mahAna pApane bhoga banelAne prAyazcitta karavuM gamatuM nathI, nave nAme zarU karavuM sUjhatuM nathI ane pharI vakhata bAjI ramavAmAM pitAnI AbarUne thata hUsa svIkAro gamato nathI. A vAta anucita che. jene jene pratikramaNa kahe che te karela pApanuM prAyazcitta ane bhaviSyamAM na karavAne nirNaya batAve che, ema karI jAheramAM pApane svIkAra kare e ghaNI muzkela bAbata che, paNa je mANasa bhraSTa thaI gayA pachI paNa mAganusArIpaNuthI zarUAta kare che te jarUra AgaLa vadhe che ane tema karanAra aMte pitAne vikAsa sAdhe che. pAchA haThI navI zarUAta karavI e pAka vicAranuM pariNAma che, AtmajIvanane pAme che, uccagrAhanI sIDIe caDhavAne ukeTa mArga che ane prazaMsanIya guNaprAptinuM dAra che. sAco dhamI manuSya potAnuM A sthAna barAbara samajI tene svIkArI le. begin over again, but it : It's diffiicutt to pays to do so. Thoughts of the Great.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] (54), salAha levI-e muzkela chatAM lAbhakArI bAbata che. dharmakSetramAM sAha ApavAnuM kArya guru kare che. jayAre jyAre dharmajIvanamAM gUMcavaNa dekhAya, pitAnI IcchA pramANe pragati na thAya, viSaya carcA ke vicAraNAmAM ghATa na bese tyAre pitAnA samAnavayaskanI athavA vRddha anubhavIne pUchavAnuM mana thAya che, paNa vaLI manamAM ema AvI jAya ke AvI bAbata bIjAne pUchavA jatAM te ApaNAmAM eTalI paNa AvaData nahi heya' ema dhArI ApaNuM avagaNanA karaze, athavA ApaNe mATe halako mata bAMdhaze. AvA vicAre mANasa AgaLa vadhato nathI ane vagara salAhe pitAnI racelI jaLamAM aTavAyA kare che. - e ja pramANe tattvacarcAmAM ke grAnusaMdhAnamAM potAne ghaDa na bese tyAre mANasa thAkAramAM paDI jAya che, athaDAya che, geTavAI jAya che. ane jJAna ke yogAbhAsamAM paDI jAya che. enuM AbhamAna ke abhimAna ene paDakheaDakhe pUchavA detuM nathI ane vega jevI bAbatamAM e haThayogamAM ke cakrabramaNamAM paDI jAya che, aneka vAra AtmavaMcanAmAM aTavAI jAya che ane pachI to pahele pagathiye paNa na hoya tyAM pite zikhara para caDhI gayela che ema mAnI pitAnI jAtane hAsyAspada banAvI mUke che ane pachI game tevI kudalIla karI pitAne mArga maLe che evI bhramaNamAM paDI jAya che. jJAna ane yoga, kriyA ane guNaprAptimAM manuSya anyanI salAha levAnI khAsa jarUra hoya che chatAM gauravanA zikhara para caDhela mANasa evI salAhathI vaMcita rahI bAhya dekhAva ke upanI mAnyatAmAM rAcI jaI manane manAvI le che. . ene gune pUchatAM sa ke thAya che, sahAdhyAyIne pUchatAM mAna
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma korAya [ 121] hAni jaNAya che, game tene pUchatAM peAtAnI sthAnabhraSTatA dekhAya che ane nirarthaka guMgaLA aTavAyA kare che athavA sadainA raMge ragaDAI kIcaDamAM gAthAM khAyAM kare che. abhyAsamAM ke cegapragatimAM AvA manuSyAne. mahu nukasAna thAya che, viyANAnI apUrNatAne e yAgya dizAe laI zakatA nathI ane pariNAme aphaLAya che, kUTAya che, herAna thAya che ane sadeha ke sazayanI bhaThThIe caDhI Atmadhanane bALI mUke che. paNu anyanI salAha levAmAM jAya zuM? ApaNI apUrNutA pUrI karavAnuM sAdhana anyanI levAtI salAha che ane guru taranI parAdhI natAmAM alpatA nathI, paNa e te kharekharA vhAvA che, mitranI salAha sAnAnI nIvaDe che. peAtAnI pragati aneka dizAye vadhArI mUkavAnuM sAdhana A bahAranI salAha heSTha khUba anukaraNa mAge che ane sAvatrika sarveltha mATe bahu agatyanAM sAdhanA pUrAM pADe che. emAM pragatine preraNA maLe che, rastA sAMpaDavAnI vAtane prakAza maLe che ane jIvanasATIne preNA maLe che; mATe anyanI salAha dharmakSetramAM te khUba jarUrI che. guru tarapha bhakti tAvanAra sana ucca grAhanuM sAcu' sthAna che ane petAnI pragatine mApanAra ane tene batAvanAra tarIke sAcI pArAzIzI che, sAceA dharmAthI mANasa vagara saMce salAha le, samajIne pAtAnu vartana tadanusAra goThave ane tema karIte pArakI sAcI salAhanA pUratA lAbha meLave. It is difficult to take advice but it pays to do so. Thoughts of the Great,
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya (55) skhalanAnA svIkAra karavA muzkela chatAM hitakArI che. mANusa patA hoya tene pUchIe ke prema bhAI! sUI gayA ?" tenA javAbamAM te kaheze ke-nA hai! kharAkhara jANuM chuM. AvA UMdhatA mANasa pAse sAcA javA" meLavavA jeTlA muzkela che teTaluM ja bhUlane svIkAra karAvavA ke karavA muzkela che, mANasamAM abhimAna evI vastu che ke ene peAtAnI bhUla jaNAya, chatAM ene svIkAra karevAmAM sakAya thaze, e bahAnAM kADhaze, bIjA para ALa lagAvaze, paNu saraLatAthI potAne vAMka ke gunho e kabUla karaze nahi. potAnA vAMka ke vAMsA mANusa joi zakatA nathI, tenuM kAraNuM tenA UMdhA cazmA ane saraLatAnA abhAva ja hAya che. [22] ane manuSya mAtra bhUlane pAtra che. jANatAM ajANatAM e aneka bhUle karI bese che ane pachI ene bhUla batAvavAmAM Ave tyAre kadAca e samajI jAya, tA paNa e bheALA bhAve ke saraLa svabhAve potAnI bhUlane svIkAra nahi kare. ane ADAMavaLAM aneka bacAve karaze, e bIjA para Aropa mUkavA lalacAI jaze, paNa saraLapaNe potAnI bhUla thai gai che e vAta kamUla nahi kare. e sAmanA karavA ke khIjAte saDAvavA maMDI jaze, paNa peAtAnI bhUla thaI gaI che ema kahetAM enuM navanejA pANI UtarI jaze, kAraNa ke bhUlane svIkAra karavAmAM e potAnA gauravaneA dhAta gaNe che, potAnA svamAnanI kalpanAnA hrAsa thatA dekhe che ane kasuranA svIkAramAM e apatA mAnI beThela che. ane dha dRSTie jotAM pratikramaNa eTale divasarAta, pakSa, cAtumAsa ke varSanI skhalanAone sabhArI tenA svIkAra ane bhaviSyamAM te
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma savya [ 123 bhUlonuM punarAvartana na thavA devAnI bhAvanA ja che. AvA dravya pratikramaNa karanAra paNa udhADI bhUla samajAya tene svIkAra jaladI nahikare. A mananI nabaLAI che, saMyamane alpa bhAva che, manevikAranI parIkSA, nidAna ke cikitsAnI gerahAjarI che ane pragativAMchune rastAmAM paDela Thokare che. sAcA AtmamArgane anusaranAramAM te eTalI sAhajikatA ghaTe ke e pitAnI bhUla jue ke zaramAI jAya, AtmasAkhe kSamA mAge, UghADI rIte khamatakhAmaNA kare, jAhera rIte mAphI mAge ane saraLa bhAve aMtaranA UMDANamAMthI kheda batAve. eTale bhUlane svIkAra karavo dekhItI rIte muzkela lAge tevI bAbata hovA chatAM jenI najara aMtara AtmA tarapha haya, jene pitAne vadhArAnI khevanA ane cIvaTa heya, dunyavI daSTi karatAM jenI AMtaradaSTi khIlelI hoya, te te saraLatAthI bhUlane svIkAra kare ane e svIkAramAM rahelA AnaMda anubhava kare. bhUla svIkArathI mANasa nabaLe ke halako thatuM nathI, julika ke tuccha gaNato nathI. vIra bahAdura hoya te ja bhUlano svIkAra karI zake che ane tevA svIkAramAM jene meja Ave te saraLatAthI saMsAra tarI jAya che, umaMgathI nAvane sAdhya samIpa laI jAya che ane potAne kalyANakArI mArga khUlanAnA aMgI. kAramAM ja che ema samajI jAya che. # It is difficult to to do so. admit error but it pays Thoughts of the Great ::
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ [124 ] (56) makara-kaThIne khamI khAvI e muzkela chatAM hitakArI vAta che, " koI ThekaDI kare, ThaThThA uDAve, TIkA karI cALA pADe, nAka UMcuM karI ke bIjI koI paNa rIte tiraskAra batAve; mArmika vacana bele, TeLa kare, maheNuM TeNuM ApI ApaNe bhAge jIbhane mela utAre, potAnI meTAI batAvavA hAMsI kare, tiraskAra batAvavA upahAsanAM vacana bele-A sarva mazkarI,ThekaDI ke ThaThThAnI kakSAmAM Ave. " mANasa nAne maTe, garIba tavaMgara, kIDIne khAdhelo ke moTara mAM pharanAro heya, enA ghara AgaLa seMkaDonI AvajA hoya ke e pote pArake ghera dhakkA khAte hAya-game te mANasa hoya tene svamAna jevI bIjI cIja ochevatte aMze jarUra hoya che. garIbanA mAthAmAM paNa AMgaLI khUMcatI nathI ane jAhera tiraskAra, apamAna ke badanakSI khamI khAvAnI tevaDa bhAgye ja kaImAM heya che. "e mATe heya te enA gharano !' e valaNa sAdhAraNa rIte sArvatrika hoya che. ekAMtamAM ekAda dhela khAvAnI TevaDavALA paNa jAheramAM pitAnI tane utArI pADavA keI sAco kheTa kSata kare te turata sAme pATale besI jAya che ane AvI halakI ajharI sahana karavI e teTalA mATe bahu muzkela bAbata che, paNa je kharA dharmapriya mANasa heAya che te mazkarI ke hAsyane paNa khamI khAya che. enAmAM eTalI adbhuta zAMti heAya che ke ene pitAne manamAM jarA paNa duHkha lAgatuM nathI, krodhanI sAme krodha karavAnuM ene gamatuM nathI ane tApa, ke ugratAne sAmane pharavA ene ucita lAgatuM nathI. ene mazkarI karanAranI dayA Ave che, ene ThaThThA karanAra tarapha zAMti rAkhavAnI samajaNa Ave che, ane e sAmAnI laghutA dInatA
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [ 125] e tarapha kheda batAve che. e maheNAMnA badalAmAM TANAM mAre nahi, peAtAnI jAtane gussAmAM paravaza na karI mUke, e sAmAnAM hAsyathI bhaTakI ke khakhaDI na .jAya. e dharmavIra mAsa mazkarIne sAmane na kare, badanakSInA kesa na mAMDe, gussAmAM hAca paga na aphALe ane nApasa MdagI batAvIne sAmAnI khaphagI na vaheArI le. e viSane vadhAre nahi, bhATAine tuDAthI jALave nahi, adhamatAnI sAme halakAImA khAla na kADhe, e pAtAnI alpatA vicArI sAmAnA hAsyane hasI kADhe, virAdhane vadhavA na de ane peAtAnI gRhasthAi ane dha priyatA atAve. AvA prakAranI sahanazIlatA rAkhavI ghaNI muzkela khAkhata che, mana para eTalA kAbU rAkhavA AkarI bAta che, paNu jene dharmapriyatA jAgI hAya ane peAtAnA AtmavikAsa sAdhavAnA Aza hAya te Ave vakhate potAnI jAta paranA kAbU gumAve nahi ane sahanazIlatA ane dhIrajanA dAkhaleza arAbara besADI Ape. koSa karavAthI ke Akroza karavAthI kAMI maLatuM nathI, dheAkhI sAme khI thavAnI vRtti sAhajika che, paNa je tenI uparavaTa jai jAta para sayama rAkhe, hAsyane khamI khAya te sAceA dhama samala che ema jANavuM. muzkela prasaMgamAM jAta para kAbU rAkhavA alA te che, paNa e prasaMge hitakara--kalyANakArI bhAga levA mAM khUba lAbha che, verajheranA udbhava aTake che ane ate Atmika pragati thAya che. It is difficult to faee a sneer but it pays to do so. Thoughts of the Great.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 126 ] dharma kauzalya ( 17 ) padmapakArI thavuM kaThaNa che paNa e khUma lAbhakArI che. jenA hukyamAM dharmAM vasI gayA. hAya tene parApakAra karave., udAratA dAkhavavI, vacana kriyA ke vicArathI dAna karavu, potAnI pAse zakti, dhana, AvaData ke azvaya hAya tene upayega pArakA mATe karavA e sAhajika banI jAya che. jyAre dharmanI kharI jamAvaTa thai hAya tyAre tA enI asthimajjAmAM dharma mATe taravarATa thaI gayA hoya che. ene pachI sakhAvatI thavAnuM kahevAnI, bhalAmaNa karavAnI ke preraNA karavAnI jarUra rahetI nathI. e dhananI asthiratA samaje che, e ahIMOA vasavATa TUMkA che e jANe che, e sagapaNu, sabaMdha ane meLApanI asthiratA jANe che ane e zaktinA ke dhananA upayAga khIjAnA uSa ke vikAsa karavAmAM kare che ane enI sAOkatA pApakAra karavAmAM ja samaje che. bAkI dhaNA mANusA eTalA badhA kajIsa ane duLa hoya che ke ene pArakA mATe dhananeA ke vakhatanA upayoga karavAmAM paNa sakAya thAya che. e dAna ApavAmAM hAthane laMbAvI zakatA nathI, e pArakA mATe dhanavyaya karavAmAM pote garIba thai jaze ema mAne che. e dhananA DhagalA joine Anade che ane enA mananI kzA camaDI tUTe paNu kramaDI na tUTe evI hoya che. krApta ene sakhAvata karavAnA ke mananI vizALatA rAkhavAne upadeza Ape tyAre e ene kaDavA jhera jevela lAge che ane enI pAse kAI kharaDA laIne jAya tyAre e aneka mahAnAM kADhI peAtAnI udAratA dAkhavI zakatA nathI. AvA mANusA mAkhInI jema madha bhegu kare che, khAtA nathI, khAvA detA nathI ane Akhare ahIM sa mUkI udhADe hAthe cAlyA jAya che. paNa havyathI dhattivALA mANasA tA jyAre potAnI zakti
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [12] ke milaktano upayoga parane mATe thAya tyAre pitAnI jAtane teTalA pUratI kRtArtha mAne che. ene dravya ke AvaDatane upayoga parane mATe thAya temAM bhAre majA Ave che, e meTA annanAM sa ke vidyAdhAme nIrakhI AnaMda mAne che ane pitAne e dhanavyaya karavA kyAre taka maLaze evI bhAvanA kare che. ene khAtarI hoya che ke moTA dhanapati cAlyA gayA tenI sAthe lakSmI gaI nathI. udAra dilanA thavuM, sakhAvatI mAnasa rAkhavuM, samAja ke janatAnI Aphata vakhate pitAne bhaMDAra khullA mUkI devA e muzkela kAma che, paNa evuM khamIra karI devuM, e svabhAva pADI devo ane sevAmAM jIvana gALavAnI sakhAvatI vRtti rAkhavI e kheladIlI batAve che, evA popajIvI mANaso potAnuM kAma kADhI le che, dezane gheravaNI Ape che ane samAjane dAkhalArUpa nIvaDe che. manane evuM banAvI devuM joIe ke e pArakAnuM duHkha jue ke raDavA lAgI jAya, e jarUrIAta jue tyAM gharanAM bhAtAM bAMdhIne sevA mATe UtarI jAya, e dukALa, jaLapralaya ke mArAmArInA prasaMge pitAnI jAtane bhUlI jaI sevAmAM jhukAvI de ane tema karavAmAM rAta ke divasa na gaNe, bhUkha ke tarasa nuM gaNe, e bIjA kAma bhUlI jAya ane ene paranI sevAnuM vyasana paDI jAya. AvI vizALatA, udAratA, mahAnubhAvatA AvavI muzkela che, paNa AtmavikAsa mATe jarUrI che, lAbhakArI che, mahAkalyANakArI che. sajjana puruSanI samRddhi paropakAra mATe ja heya emAM goTALAne dekhAdekhIne, dhAMdhalane sthAna na hoya. svabhAvasiddha mahAnatAnAM mUlya ane khAM ja hoya che. It is difficult to be charitable, put it pays to do so. Thoughts of the Great
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ [128 ] dharma kezilya - (58) - vijayane pacAve e AkarI chata hitakArI vAta che. " pitAnI dhAraNA pramANe saphaLatA na maLe, bAjI UlaTI paDI jAya, naphAne pAra peTamAM AvI paDe, sagAMsnehInuM maraNa thAya, parIkSAnuM pariNAma UlaTuM Ave tyAre mANasa kaLATa karavA lAgI jAya che. ene jANe duniyA AkhI pitAnI sAme saMpa karIne herAna karavA maMDI gaI hoya ane jANe eka pachI eka kharakharAnA samAcAranI hAra maMDANI heya ema ja lAge che. eve vakhate ene koI dilAso ke upadeza Ape tyAre ene jarA dhIraja ke AzvAsana maLe che, paNa saMkaTa samaye mananI sthiratA rAkhavI bahu AkarI paDe che. jyAre eka tarapha nuksAnInA samAcAra eka pachI eka AvyA karatAM laya, gharamAM khAvAnuM ThekANuM na hoya, chokarAonA abhyAsane aTakAvavA paDyo hoya, te vakhate mananI sthiratA rAkhavI. bhAre muzkela paDe; chatAM khamIravALI mANase AphatanA prasaMgomAM dhaka jhIle che, AphatathI dabAI na jatAM teno sAmano kare che ane paDatAM AkhaDatAM paNa khaDAM thaI jAya che. Aphata vakhate mANasanI kameTI thAya che e kharI vAta che, chatAM Apatti vakhate pitAnuM varcasa jALavI rAkhanArA ane paDatAM paDatAM paNa UbhA thaI janArA mANase jovAmAM Ave che. jenA rakArI halmamAM pamavAsanA jAmI gaI hoya che te game tevA AkarA banAva vakhate paNa potAnI jAta para kAbU meinAkhatA nathI. sukhamAM ke trAsamAM dabAI jatA nathI, pATu upara pATu paDe te paNa kahabhara thai jatA nathI. AvA mANase avakta karatAM maLe che ane tamane raka dhamane hema che, e bArIka avalokanane ane ApaNane samajAya che. - . paNa phattehabA jA gaNA hema, akhinananA tAra AvatA vijayanA dunA basa DAya, jAhera sabhAmAM vivAda maLatA
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [ 129] hAya, hAratorAnA DhagalA thatA hoya, vadhAmaNuM ApanAstI hAra lAgI hoya tyAre vijayane pacAva e bhAre AkarI vAta che, AmAM dekhIto virodha lAge tevI vAta che, paNa te barAbara sAcI vAta che. vijaya vakhate mANasa ghelo thaI jAya che, phatteha maLe eTale e sAtame AsamAne caDhI jAya che, lokonI prazaMsA sAMbhaLI e aMte "potAmAM paNa kAMIka che" ema mAnata banI jAya che. "meM mArI pharaja uparAMta kAMI karyuM nathI." athavA "huM to sAmAnya ane AdamI chuM ? ema belatAM belatAM ene aMdara galIpacI thAya che ane pitAnuM jIvana dhanya che, pote cAlu janatAthI vadhAre che, ema ene aMdara UMDe UMDe lAgavA maMDI jAya che. vijaya pacAvavo muzkela che. DaMko vAge tyAre Dekane kharekhara namAvavI ke kAna ADA hAtha devA muzkela che. mIThI khuzAmata, bahAranI prazaMsA ke biradAvalInI gAthA khamI khAvI ghaNuM AkarI che. e te jIvanane samajanAra, rasto oLakhanAra, svaparano vivecaka zANe vivekI hoya te vijayane pacAvI zake, Atmadharmane samajanAra pitAnuM sthAna jANuM le. bAkI zikhare caDhelo mANasa tyAMthI AgaLa te kyAM jAya ? ene ghAta e hAthe ja vaherI le. paNa vijayane pacAvavAnI dharmabuddhi hekyamAM jAgatI rAkhanAra kharo dharmapriya che, sAce narapuMgava che, vikAsa mAge avicchinna prayANa karanAra sAco yoddho che ema samajavuM. vijaya kAca pAre che, ene jIravavA mATe sAthe mAtrAne meLa joIe. sAcA dharmapriyane e AvaDe tyAM dharmanuM mUlya che. 1. It is difficult to endure success but it pays to do so. Thoughts of the Great
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmakauzalya ( 59 ) bhUla na thavA devI e muzkela chatAM lAbhakAraka vAta che, dha dRSTie skhalanAne bhUla gaNavAmAM Ave che. tamArA niyama savAre pAMca vAge UThavAnA heya ane na UThAtA te skhalanA kahevAya, eTale e bhUla kahevAya. te ja pramANe tame sArA avasare hakArAtmaka ke nakArAtmaka niyama karyAM hoya te niyamamAM jarA paNu skhalanA thavA devI e bhUla kahevAya che. dararAja pAMca mALA gaNavI ke khe cAra sAmAyika karavAnA niyama hakArAtmaka kahevAya ane aNugaLa pANI na pIvuM ke kaMdamULanuM bhakSaNu na karavAnA niyama karavA e nakArAtmaka niyama kahevAya che. evA niyamamAM jarA paNa dokara khAvI, goTALA karavA ke apavAda sevavA e skhalanA kahevAya ane teTalA mATe te bhUla kahevAya. [ 130 ] hi e ja pramANe vyavahAranA niyameAmAM, nItinAM dhAraNeAmAM, vacana vicAre ke vananA amalamAM janma paNa skhalanA karavI tene dhadaSTie bhUla kahevAmAM Ave che. keTalAMka dharma anuSThAnamAM zaucanI kriyAnAM javA AvavAnA niyamA hAya che, e bAMdhelA 6 pharamAvelA niyamomAM skhalanA karavI, tene atyAcAra karavA, tenA bhaMga karavA ka mArga ke AnAnA lepa karavo te skhalanA che ane e skhalanAe bhUlanI koTImAM kharAkhara Ave che. dharmapriya bhAse dekhajAtanI bhUla na karavI e muzkela bAbata che, paNa tema na thavA devuM e a Mte sArA lAbha karanAra ane iSTa sthAna ke ke lAvela Aze. pAMcagAmAM bhagAra thai paDe che. kAi paNa prakAranI I
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [ 131 mAnasika, vAcika ke kAyika skUlanAthI dUra rahevuM, smalane thavA devI ja nahi e bhAre cIvaTa, daDha saMkalpa ane ekaniSThAnuM ja pariNAma hoya che. AnA thavA na devI ke irAdApUrvaka koI bAbatamAM na karavI e khUba IcchavA lAyaka hovA chatAM muzkela kAma che. chadmastha manuSya aneka khADAmAM paDI jAya che, guMcavaNamAM lapeTAI jAya che, aDacaNa Ave tyAre tene sapATe caDhI jAya che, AgaLa vadhatAM Thesa vAge ne aTavAI jAya che ane kaIka vAra thAkathI, trAsathI, bedarakArIthI ke gaphalatIthI bhUlano bhegA thaI paDe che. evI bhUla na thavA devA mATe hRdayabaLa khUba kAma Ape che, aMdarane nizcaya kAragata nIvaDe che, sAvadhAnatA jAgRti rAkhe che ane satta jAgRti ane khaMtane pariNAme mANasa skUlanA upara paNa dhImI paNa makkama vijaya meLave che. - . . AvA prakAranI satata jAgRti rAkhavI e AkarI vAta che, dunyavI AkarSaNa, sthULa lAlaco, paugalika kheMcANe ane aMtara nirNayanI uNapa mANasane bhamato rakhaDate, bhUlAvA khAte karI mUke che. enI uparavaTa thaI je mANasa khUlanA para vijaya meLave che, bhUla para sAmrAjya meLave che, dhULa para aMtaranuM baLa vApare che, te khare dharmapriya-dhuma mANasa che ane te aMte vijayazrI meLavI sAdhya tarapha AgaLa vadhe che ane te maLe tyAre ja virame che. 4 It is difficult to avoid mistakes, but it pays. to do so. Thoughts of the Great.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13ra ] dharma kauzalya (60) cIvaTathI yatana cAlu rAkhave muzkela che, chatAM lAbhakArI che dharmapriya mANasa bhUla kare, goTALe caDhI jAya, pAcho paDe paNuM enI mAnyatAnI bAbatamAM hiMmata na hAre, sAdhya prApta na thAya tyAM sudhI pAcho na ho, paNa cIvaTathI potAnA muddAne vaLagI rahe ane aMdarakhAnethI jarA paNa muMjhAyA vagara potAno kAryakrama cAlu rAkhe. A vAtane ane bhUla na karavAnA muddAne jarA paNa virodha nathI, te ApaNe joIe. ' Atma sanmukha daSTivALA mANase trATaka sAdhavAnuM nakkI karyuM che ema ApaNe dhArIe. trATaka sAdhavAmAM eka priyamUtine hadayamAM dhArI levI ane enA para eTalI ekAgratA karavI ke pachI game te vakhate te trATakyUrti mAnasa cakSu samakSa khaDI thaI jAya. A kArya kAma ane kAyA para kAbune pariNAme sAdhI zakAya che, ane yoganA prathama pagathiyA jevI sAdI hakIkata che. chatAM yogane mArge caDela paNa paze ne paDela sAdhakane emAM paNa ghaNuM muzkelI paDe che. e sAdhyane jaladI siddha karI zakatA nathI, paNa e gabharAyA vagara trATaka sAdhavA prayata cAlu rAkhe che. AvA prakAranI cIvaTa rAkhavI e muzkela bAbata che, sune AkarI paDe che, keTalAka akSaraste kaMTALI jAya che, paNa je e potAnA prayatnane vaLagI rahe to ane ene kAryasiddhi vare che ane ene pitAne khUba lAbha thAya che. ene aMtarAtmA prasanna thAya che ane vijhAmi vakhata thatA bhavya gAnane e prAka anubhave che. paNa evA prakAranA prayAso cAlu rAkhavA e kaparI vAta che, vilanA bhayathI prayatna Adare ja nahI evA ghaNAkharA leya che, kAma,
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha zakya [ 133 ] 6 > karatAM aDacaNu thAya tyAre kAmane cheDI denArA paNa ghaNA hoya che, paNu game teTalA vighna Ave paNa kArya sAdhayAmi, vA deha pAtayAmi zarIra paDe te paNu aTakyA vagara kAma sAdhavAnI dhagazavALA ane kAmane vaLagI rahenAra bahu echA haiAya che; paNa evA mANusA ja kharA dharmapriya che ema samajavuM. ane vighnathI DaravAnuM zuM ? mANusanI parIkSA ja vighna vakhate che. sIdhA saraLa rastA hoya enA para gADI gADAve javI e te dhAMdhalI dhAMcaNu paNu kare, emAM khUkhI zI ? emAM khala karyuM ? emAM kharI dhagaza kayAM ? evI ja rIte dharmanA abhyAsamAM, dharmakriyAnA sarvyavahAramAM, pustaka vAMcanamAM, Avazyaka kriyA karavAmAM, kALa grahaNu karavAmAM ke sayaMma ke tyAga karavAmAM cIvaTapUrvaka prayatna dhapAve rAkhavA emAM kharI vizALatA, AdaratA, AyatA ane mUlyavattA che, ane dharmavyavahAramAM kAyaratAnuM kAma nathI, uparachallA sane avakAza nathI, gADhALIyApaNAne sthAna nathI, vikAsakramamAM AgaLa dhapanAre sAdhyane lakSamAM rAkhavu, kayAM javu che tene ja najara sanmukha rAkhavu` ane prayatna karatAM aMtarAya tUTI jaze, rastA mAkaLA thaze, mA maLI Avaze ane dUra cheTe sAdhyanA darzana thaze; mATe cAlu prayatna cIvaTathI rAkhavA, khanI zake tyAM sudhI bhUla na thavA devI ane pAchA paDAya teA paNa prayatna cAlu rAkhavA enu nAma dharmapriyatA ane rasikatA che. It is difficult to keep on trying but it pays to do so. Thoughts of the Great.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ t134 ] dharma zalya (1) AtmAnA avAjane anusaravuM e muzkela che, paNa hitakArI che. dareka manuSyane aMtarAtmA jevI cIja jarUra hoya che. bhayaMkara khUnIne paNa eka vAra te khUna karatAM jarUra AMcako Ave che, paNa tene prabaLa manovikAra tenA para sAmrAjya meLave che ane aMtaranA avAjane kAM te bahera mArate kare che, kAM te tene suvADI de che. athavA tene baLavattara keka mANasanA hRdayamaMdirano kabajo le che. je hatyane kabaje pArakAnA hAthamAM gayo ke manuSyanI parAdhInatA zarU thaI jAya che ane paravaza paDele prANI pachI game tevA gAMDA gadaDe che, amAnuSI kAryo kare che, na bolavAnuM bele che ane mANasa maTI janAvara paNa banI jAya che. - Atmika zuddha dazA ane paugalika vilAsa dazA vacce haMmezA yuddha cAle che. je zuddha AtmAne kAbU chUTI jAya che ke mANasa kheTA abhimAnanAM khyAlathI, athavA potAnI makakamatAne dekhAva jALavavA khAtara ke AgalA vera virodhane tAbe thaI TUMkI najarane khyAla kare che ane paripune tAbe thaI paudgalika dizAmAM aTavAi jAya che. pachI e dhananA lobhe, athavA viSayavilAsanI tRptine aMge athavA aihika samRddhi pitAnI karavAnA dunyavI khyAlAne tRpta karavA aNu IcchavA yogya kAryo karI bese che, lAMbI najare AtmAnI unnatinA ke vikAsanA khyAlane badale vikArataptine pitAnuM sarvasva mAnI bese che ane pahele samaye athavA zarUAtamAM je AMcake Avela heya tene dAbI daI vyavahAranA ke vikAranA UbharAne tAbe thaI jAya che ane aMtarAtmAnA vizuddha viziSTa avAjane guMgaLAvI nAkhe che. ane ene salAhakAra ke zikhAmaNa ApanAra paNa dunyavI mANase ja moTe bhAge maLe che. e ene kahe che ke e to badhAne tyAM thatuM
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kezalya [13] AvyuM che! ema je duniyAmAM sAphAI karanArA thaIe te chokarAMene sALa mekalavA paDe. e te badhAne jema thatuM hoya tema thAya, pite te evA kyA meTA tyAgI ke saMnyAsI thaI beThA che te vaLI bhAre cokhalIA thaI besIe ?' A save vyavahAraDAhyAonI salAha vahevArU thavAnI hoya che ane "vahevArU' zabdaghaNIvAra geTA vALavAnA arthamAM vaparAya che. 2. aMtarAtmAne avAja te eka mahAna cIja che. e darekane hoya che, paNa tenAM para turata ja bIjI kSaNe paudagalika sAMsArika vikAranuM jora Ave che ane te aMtarAtmAnA avAjane dAbI daI tenA para mAyAnuM jALuM goThavI de che ane pachI to joI lo bhAIzrInA goTALA ! e to pachI AtmAnI bhIDanA tuccha kArya upara paTa polIza lagAvaze ane vastutaH AtmAne aMdara UMdhADI deze. kharo AtmalakSI dharmapriya mANasa te vakhate sneha, saMbaMdha, nAma ke mArAtArApaNuM visArI mUkI mAtra aMtarAtmAnA avAjane AgaLa kare che. ethI ene aihika ane AmuSmika lAbha thAya che ane kadAca duniyA ene gAMThe, mUrakha ke avyavahArU kahe tenI e darakAra na karatAM AtmAnA adhikArI pharamAnane anusare che. A Amika avAjane zodha, pALa ane poSavo muzkela te paDe, paNa dharmapraya mANasane je sAco dharma vasyA hoya ane potAne khare vikAsa sAdhave heya te A AtmAnA avAjane jANu-samajI tene je anusaravuM e ja kharI dharma priyatA che, temAM cetanane vikAsa che ane ati vijaya varamALa che. . It is difficult to obey conscience but it pays to do so. Thoughts of the Great
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] dharma kauzalya bhUlane lAbha le e muzkela che, chatAM lAbhadAyaka bAbata che. bhUla thavA na devI e eka vAta che. athavA bhUlane svIkAra karI tevo bIjI vAta che. bhUlana thavA devI e sAvadhAnatA batAve che ane thaI gayela bhUlane svIkAra kare e saraLatA batAve che paNa skUlanA ke bhUlane aMge eka trIjI eTalI ja mahattvanI vAta che ane dharmadaSTie AtmavikAsanI najare tenuM paNa ghaNuM mahattva che. thayela bhUlane lAbha - le e kauzalya batAve che, sAcI dharmapriyatA batAve che ane mANasane cAlu tharanI uparavaTa lAvI mUke che. skUlanA ke bhUlanuM A ati ujjavaLa aMga khUba vicAraNuM mAge che, emAM pazcAtApa sAthe daDha saMkalpa, dhamakazaLatA sAthe vyavahAradakSatA saMkaLAyelI hoya che ane tene barAbara tasvarUpe samajI temAMthI lAbha uThAvavo e mANasanI kSamatA, AvaData ane AgaLa pragatinA nizcayanuM bhAna karAve che. koI paNa bAbatamAM skUlanA thaI jAya te sAco dharmapriya sajajana pitAnAM manamAM vicAra kare che, ke pitAnI kaI nabaLAIne laIne e bhUla thaI gaI, e na khAvAnA, pIvAnA, paheravAnA, vatavAnA kayA niyama ke dharaNane bhaMga karavAne pariNAme athavA kayA manevikArane vaza paDI jaIne pote bhUla karI beTho enuM e jAte AtmanirIkSaNa kare che, e potAnI jAta para vicAraNA kare che, vizuddha vartananI pArAzIzI e pitAnA magaja upara mUke che ane kyA kAraNe skUlanA thai, kayAM bedarakArI thaI, kayA prakAranI lAlacane pate vaza thaI gaye. AvI aneka bAbatanuM e nirIkSaNa karI jAya che ane skUlanA bIjAnI doravaNa ke sUcanAthI thaI gaI hoya te paNa te potAnI bhUla, pitAnI a5STi ane pagalika gRddhi temAMthI zodhI kADhe che.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [ 137] ane AvA prakAranA AtmanirIkSaNane pariNAme bhaviSyamAM evA saMyogo na thavA devA, athavA AvI paDe te tene tAbe na thavA nirNaya kare che. e thaela khalanA mATe khUba kheda pAme che ane bhaviSyamAM evI ja skUlanA na thaI jAya tene nirNaya kare che. AvI rIte thayela bhUlamAMthI paNa lAbha laI zakAya che ane te mATenI javAbadArI svIkAravAnI nAmAM dhIraja hoya ane bhaviSyamAM evA saMjogomAM cetatA rahevAnI jenI nirNitatA hoya tene khUba lAbha thAya che, tenI pragati vadhI jAya che, tene sAdhya taraphano mArga saraLa banate jAya che ane te manuSya thayela bhUlamAMthI lAbha uThAve che ane nukzAnanA sodAne naphAkAraka sodAmAM pheravI zake che. bhUlamAMthI lAbha uThAve e ghaNuM muzkela vAta che. sAdhAraNa rIte mANasa bhUlane bacAva karavA lAge che, bIjAnA paDavAIeAnA dAkhalA Ape che ane pote satanI pUchaDI hoya tevo DoLa kare che. AvA mANaso moTI saMkhyAmAM hoya che. ghaNAkharA to tethI AgaLa vadhIne bhUlane svIkAra paNa karatA nathI, paNa saraLabhAve bhUlane samajI temAMthI lAbha uThAvavo e bhAre AkarI vAta che, saraLa svabhAvI ane alpabhavIne ja e sUjhe che ane jene sUjhe che te kharekhara dharmapriya che ane ene dharmakuzaLatA varI che ema samajavuM. bAkI janatAne cIle cAlatAM te aneka bha karyA ane khADA TekarAmAM paDI gayA. bhUlano lAbha UThAvI tenI uparavaTa jAya te sAce dhamAM samajo. profit by mistakes but It is dificult to it pays to do so. Thoughis of the Great.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 138] dharma kauzalya ( 63) cAlu cIlAmAMthI bahAra javuM muzkela paNa lAbhakAraka che. mahApuruSanuM A bhavya vAkya khUba vicAraNuM mAge che. prathama rut zabdano artha vicArIe. e zabdane kozamAM bevaDo artha Apyo cheH (1) ghareDamAM kApa, cIlAmAM tareDa-A eka artha che. (2) viSayecchA, mada, saciga. janAvaro amuka samaye saMga kare che tevI IcchA. A banne arthamAM e zabda khUba samajavA jevo che ane tene bhAva dharmadaSTie vicAryA che. sAmAnya rIte manuSya viSayane tAbe thaI jAya che, IdriyanA bhegamAM DUbI jAya che ane enI ptimAM manakhA dehanI saphaLatA mAne che. amuka samaye janAvarane paNa viSayecchA khUba thAya che ane tenAthI aLagAM rahevuM e janAvara mATe jema muzkela che tema manuSyane paNa viSayecchA upara saMyama rAkhavo ghaNe muzkela che. A vAta pAMce IdriyanA viSayone lAgu paDe che, paNa saMjoga saMgane-sparzendriyane khAsa lAgu paDe che. A cAlu saMyoga para saMyama meLavavo e AkarI bAbata che, muzkela lAge tevI hakIkta che, paNa te cAlu vyavahAramAMthI bahAra nIkaLI javuM e AtmavikAsanI najare khUba hitakAraka che. AtmavikAsa sAdhavAnI IcchAvALA dharmapriya manuSya A dunyavI saMbhega. nI ghaTanAthI dUra rahevuM e AkarI bAbata che, paNa aMte cetananA vikAsane aMge khUba lAbhakAraka che. vikAsanA paMthe paDavAne utsuktA dharAvanAra prAthamika dRSTie saMyama keLave e IcchanIya che, ganI zarUAta sUcavanAra vikAsa mArganA paMthIne pahelI jarUriAta sUcavanAra A sUtra che ane ene bhAvArtha samajavAmAM ane ene anusaravAmAM zubha zarUAtanuM sthAna che. e rut ne arthe cAluM ghareDa-cIle karIe tyAre te A bhAva
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya ( 14 khUba rasaprada bane che. sAdhANuM rIte dharmapriya manuSyamAM cAluM cIlo bahu agatyane mArga gaNAya che. eNe nahAvAnA, khAvAnA, paheravAnA, bolavAnA niyamo bAMdhelA hoya che. e vastu viparAzanI paNa saMkhyA ane tene tela mApa mukarara kare che ane cAlu niyamane anusaravAmAM potAnI pharaja mAne che. ghaNAkharA mANase svataMtra vicAraNuM karI zakatA paNa nathI ane karavA jAya te atyaka, goTALA ke mananAM manAmaNumAM vivaza banI jAya che. evA manuSya mATe cAlu cIle cAlyA karavuM e lAbhaprada che, e mArga AcaravA jAya to ane bhraSTa to bhraSTa thaI jAya che ane buddhibaLane upaga chUTachATa ke apavAdasevanane aMge je karavA lAgI jAya che. emane mATe te cAlu cIluM bahu lAbhakAraka che, ene sthira rAkhanAra upakAraka tatva che ane pariNAme ene vikAsa e rIte ja sadhAya che, paNa AMtaravikAsamAM khUba AgaLa vadhelA ane pitAne svayaM nirbhaya sAme mAge karI zake tevA AtmajIvI je kadAca cIlAmAMthI cotare te temAM temanuM hita che. asAdhAraNa gabaLavALA jIvanane rasa sAthe saMyamane vaNI denArA ane mana para asAdhAraNa kAbU dharAvanAra cAlu pravAhathI ADAavaLA thAya, jaMgalamAM rahe ke mahAna paDimA vahe te temane ghaNe lAbha thAya che. cAlu duniyA mATe to cIlAne mArga ja sAre che. ghaNuM anubhavathI derAyelo che ane tenuM anusaraNa lAbhakAraka che. paNa asAdhAraNa vibhUti viziSTa mArge vikAsanI najare saMcare te tene potAne jarUra lAbha thAya. samAjasvAstha bagaDe nahi, mULa, mArgane hAni na pahoMce te rIte te pitAnI AtmasAdhanA kare to vaiyaktika rIte te lAbha meLave. Ama janatA mATe te cIlo ja sAro che. It is difficult to keep out of a rut but it pays to do so. .. Thoughts of the Great.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya ( 64 ) khamavu' ane khamAvavuM muzkela che, paNa hitakAraka che. cAlatAM koIe gALa dIdhI, halakA zabda vAparyo ke mAthA para pANI nAMkhyu, te ApaNA mijAja jaze. nAkhanAra ke melanAra akhUcaka che te joyA ke tapAsyA vinA mukhamAMthI halakA zabda ke gALa nIkaLI jaze ! dhananeA nAza thAya, vepAramAM nukasAna jAya ke pAsA UlaTA paDe tyAre pAtAnI binaAvaData, dhRSTatA ke gaNatarInI kSudratAne vicAra na karatAM sAmAne javAbadAra ke okhamadAra gaNI game tevu elaphela khelI javAya che ane kaIka vAra teA pADAne vAMke pakhAlIne DAma devA jeTalI hade paNu mANusa cAyA jAya che. [ 140 ] rAkhe, mana para dInatA ke peAtAnI pratyakSa vAMka hAya te paNa daivI prakRtivALA manuSya te vakhate zAMti kAbU rAkhe, vacana para saMyama rAkhe, sAmAnI alpajJatA vicArI gaLacavA gaLI jAya, sAmAne paNa tenI tarapha dhyAnI dRSTi pheMke ane samatA rAkhe, game tevA apa mAnane paNa khamI jAya te bhAre kheladilI, khUba vicAraudAratA ane viziSTa sAjanya dAkhave che. jene anyanI lAgaNInA khyAla hoya te to khUba zAMti rAkhe che, sAmAne ema zA mATe karavu paDayuM ? tenI -edarakArI ke dhRSTatA hatI te vicAre ane apamAnane ke agavaDane khamI khAya evI kheladilI ke vizALatA bahu umadA khamIra batAve che, jAta parane bhAre kAmU batAve che ane potAnI jAtane vismaraNa karI devAnI daivI saMpatti eNe hastagata karI che ema dekhADI Ape che, ane potAthI eka nAnA sarakhA gunhA ke nAnakaDI bhUla thaI
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [141] jAya ke ene kSamA mAMgavAmAM saMkoca na thAya, sAmo kSamA yAce te tene svIkAra karavAmAM saMkoca na thAya ane khamavAnI ane khamAvavAnI ghaDa besI jAya to tenA dilamAM sAco dharma vacce ema jANavuM. e jANe che ke pratyeka manuSya karmane vaza che, dareka saMsArI karma AgaLa lAcAra che ane sarva manuSya svabhAvane paravaza che. evA prasaMge e pitAnuM apamAna dhyAna para paNa na le, e pitAnAM nukasAnanA mAMkaDA paNa na mUke, paNa samatA rAkhI zAMtine pracAra kare, uzkerAlAM vAtAvaraNane ThaMDuM pADe ane pitAnAM manamAMthI agavaDa ke apamAnanI vAtane dUra kare. ene kSamA mAgavAmAM ke bhUlane svIkAra karavAmAM saMkoca na thAya, sAmAne khulAse e mukta ane svIkAre ane A rIte khamavA ane khamAvavAnA daivI dharaNe potAnuM kArya AgaLa dhapAve jAya. ene dharmapriyatA ane karmanuM sAmrAjya zuM che tene pATha zIkhavyA ja kare ane khamavAmAM mahattA che e batAvI Ape, ane prasaMge khamAvavAnuM kAraNa AvI paDe te pitAnuM sthAna ke gauravane jarA paNa khyAla karyA vagara e mUkI paDe ane vAtane visarI jAya. A khamavA ane khamAvavAnI rIti bhAre AhUlAdaka che, khUba gausvavALI che ane mANasane deva banAve tevI bhavya che. paNa eTalI saraLatA, nima: LatA ane vicArasvacchatA AvavI muzkela che, duniyAnA cAlu - vahAramAM celApacelA ke vakIlanI salAha pramANe vyavahAra karanAra to jarA sarakhA mAnakhaMDanane paNa ame nahi, khamavAnI salAha meLavI paNa zake nahi ane koI evI salAha Ape te e bhAinI nimalamAM gaNanA thAya. cAlu sapATInI upara AvanAra, mana para bhaya kAbU vastAra, bAmaLa pAchaLane lAMbI najara bhavya pyAro zAnAra che
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 142 ] dharma kauzalya jIvananI kSudratA, apatA ane peAtAnA sthAnanI sAcI kiMmata karanAra mahAsattvazALI sAce dharmapriya mANusa khamavA khamAvavAnI mahattA samaje ane jIvI jANe... It is difficult to forgive and forget but it pays to do so. Thoughts of the Great. [ 65 ] vicAravuM ane pachI karavu e muzkela chatAM hitakAraka che. ghaNA mANasAnI pati evI hoya che ke magajamAM tukko ke aThTho Avyo ke turata te pramANe khAlI nAMkhe ke karI nAMkhe. tee jANatA nathI ke - hoTha bahAra te kATa bahAra ' khelelAM khela ke karI tAkhelA kAma hAtha ke mukhamAMthI chUTI gayAM pachI tenA upara ApaNA kAbU rahetA nathI. ane pachI te taLAvakAMThe UbhA rahI pANImAM paththara nAMkhyA, tA tenA jeTalAM kuMDALA thAya te kAMThe UbhA Ubhu joyAM ja karavAM paDe che. zrIjI maLe. manamAM vicAra Ave paththara na pheMkayA hota . ke vacanakhANa na mAyu hatu te vadhAre sAruM
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [14] hatuM, paNa pachI te hAtha chUTI.ke he chUTI bulA thaI jAya che ane bolI ke kAryanAM sArAM mAThAM tAtkALika ke dIrdhakAlIna sarve pariNAme bhegave ja chUTako thAya che. che. cAlu pravAhamAM paDelA dunyavI mANaso te ghaNuMkharA A rIte taDa ne phaDane hisAba rAkhe che, pAchaLathI dhakko lAge eTale emanI gADI cAle che ane cAlyA pachI aTakatI nathI. paNa jeone lAMbo hisAba le deva che, je pratyeka vicAra, vacana ane kriyAnI dIdhI kALa sudhI cAlatI asara samajanAra che, je pratyeka kAryanA javAba ApavAM paDaze ema jANe che, tenAM pratyeka vicAra, vacana ane kAryanI pAchaLa lAMbI gaNatarI ane eka hisAba hoya che ane e kAryanI sAmAjika ane vaiyaktika asaranAM AMkaDA mUkI pravRtti kare che ane kAma hAtha dharatAM pahelAM sAta garaNe gaLIne cokhavaTa karavAnI pitAnI pharaja samaje che. AvezamAM AvIne koI kAma karI nAkhavuM ke mukhathI bolI nAkhavuM e sahelI vAta che, ane duniyAnAM ghaNuMkharAM kAme e ja dhoraNe thAya che. paNa mANasa bese che ke lakhe che ke vicAre che, tyAre ene khyAla raheto nathI ke enAM pratyeka kArya, vacana ke vicAranI enI upara sArImAThI, sAdhAraNa ke sthAyI asara thayA vagara rahetI nathI. AvA prakArane vicAra karIne te kArya, vacana ke vicAranI zI asara thaze tenI gaNatarI gaNune je maukhika, vAcika ke kAyika pravRtti kare che te sAce dharmapriya mANasa gaNAya che, tene pitAnI javAbadArIne pUre khyAla hoya che, ane te jANatA hoya che ke vacanaviSAra karyA pitAnAM vikAsa upara cakkasa asara jarUra mUkI jAya che. ene mana nAnakaDuM vAkaya paNa zirasATenI vAta hoya che ane
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144] dharmazalya vyavahAramAM najhevuM lAgatuM kAma paNa enA dhyAnamAM barAbara heya che. e gaTe vALavAmAM mAne nahi, e koI vAtane ke uccArane nika gaNe nahi ane e pratyeka vicArane yogya mAvajata ane mUlya Ape che. ATalI cekhalIA vRtti rAkhavI ane pitAnAM vANI, vicAra ke vartana upara saMyama rAkhavo e muzkela kAma che, paNa je A prakArane saMyama rAkhe che te vikAsa sAdhI zake che, AgaLa dhape jAya che ane jIvananI saphaLatA prApta kare che. uDAu mANase maLelI takane gumAve che. prApta thayela anukULatAne veDaphI nAkhe che ane vicAra ke vatananA mUlyanI gerahAjarImAM mahAmUlyavatI takane jatI kare che. sAco dharmapriya mANasa vartananA pratyeka aMgane mUlave che ane mUlavIne temAMthI sAratatva saMgrahe che, jamAve che ane meLavela pUMchamAM vadhAro kare che. . It is difficult to think and then to act brunt it pays to do so. : Thoughts of the Grea.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [45]. [ 66 ] ga Thapako vaherI-svIkArI le muzkela chatAM hitakAraka che. mANasa game teTalo sAvadhAna hoya to paNa te pakAne pAtra avazya thAya che, kAraNa ke manuSya mAtra bhUlane pAtra che. ane bhUlane aMge ochevatte aMze e ThapakAne pAtra jarUra thAya. paNa hakIkata evI bane che ke manuSya potAnI bhUla ane pitAne vAMse joI zakato nathI ane pariNAme bhUlano svIkAra karavAnI ke Thapako sahana karI sAMbhaLI levAnI vRtti bahu bhAgye ja thAya che, tyAre pitAnI. bhUla uDAvavAnI, Thapako bIjAnA zire DhALI devAnI ane pote jANe nirdoSa, nikhAlasa ane mAtra TIkAkAra draSTA heya evo dekhAva karavAne e lalacAI jAya che, ane ghaNIvAra to pite cAhana gunho karyo hoya athavA pitAnI bhUla jANatAM ajANatA thaI gaI hoya to paNa tene bacAva karavAnI vRtti tenAmAM thaI Ave che. ghaNAkharA mANaso potAnI bhUla bIjA upara DhoLI nAkhavAmAM garva lenArA hoya che, pitAne doSa jANavA chatAM tene nareya vAsanAra banI gayelA hoya che ane keAI Thapako Ape te temAM pitAnuM apamAna samajanArA hoya che. chevaTe kAMI na phAve to sAmA upara DhALanArA, tema na bane te bahAnA kADhanArA ane aMte kAMI nahi te vastumAM ke paDozImAM ke najIkanAmAM sAcI khoTI vAtane, sUcanAne ke ADe taravAno Aropa karanArA hoya che. bAjhI koI paNu kAryanI pitAnI sAcI javAbadArI svIkAravAmAM to ghaNI saraLatA, dIrdha vicAraNuM ane mane maMthananI jarUriyAta rahe che. e sarva sahelAM zabdo hovA chatAM guNa tarIke vyavahAramAM bahu dherA saguNo heIne khUba mane maMthana ane AtmapratibhAsa bhAge tevI vAta che. 10
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ M] dharma jaisalya. mANasa pitAnA tAnamAM masta hoya che. enAmAM vizeSa viyA raNuM na hoya te ye sAcI ke beTI bAbatamAM javAbadArI svIkAravA taiyAra hotuM nathI. eNe bhUla karI hoya ke enI skUlanA thaI gaI che, te paNa e potAne bacAva karavAnAM chIMDA zeze, e vastunI, sAsatI, saMyenI bhUla batAvavA lalacAI jaze paNa saraLatAthI sAgrI bhUla vakhate paNa Thapako sAMbhaLavA taiyAra nahi heya. enA hAthamAMthI ThAma ke vastu paDI jAya ke e UMghate pakaDAI jAya, te paNa e pitAne gunha svIkAravAnI saraLatA bhAgye ja dAkhavaze. . enuM kAraNa mAna nAmano avikAra che. mANasa pitAne pitAnA vartuLamAM nA banavAnI ke kahevAvAnI vAta pasaMda karatA nathI. enA dilamAM ThapakAne svIkAra kare e eka jAtanI mAnahAni lAge che. eTalA mATe yogya bAbatamAM sAcA ThapakAne svIkAra karavo Akare paDe che. e vastune, pAtrane, paDakhe aDakhenA saMyogone vAMka kADhaze, e gunhAne ke bhUlane bIjA para DhaLI devA valakhAM mAraze, paNa sAcI bAbatanI javAbadArI svIkArI levAnI saraLatA bhAgye ja batAvaze. teTalA mATe kema bAbatamAM Thapake khamI khAvAnI bAbata muzkela te jarUra che, paNa te svIkAravAnI AvaData jenAmAM AvI jAya che te aMte saMyamI jIvana jIvI saraLatAno dAkhalo besADe che ane evI saraLa vRtti aMte enA AtmavikAsamAM khUba madada kare che. ane AvI rIte ThapakAne svIkAra karavAmAM nAnapa mAnavAnuM kAraNa nathI. saraLatAthI prANInI pragati kharekharI thAya che ane dharma rAnane mUlavanAra vagara AMcake ene AdarI sAcI guNavattA batAve che * It is hard to shoulder deserved blame but it always pays. Thoughts of the Great
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ * *.. jene dhIraja kabajAmAM nathI tene tatvajJAna paNa hotuM nathI . A bhAre addabhuta vAta che ane anubhavathI ja samajAya tevI che tyAre prathama te ApaNe tattvajJAna zuM cIja che tene viyAra karIe ane pachI tene ane dhIrajane zo saMbaMdha che te vicArIe. tattvajJAtamAM eTale buddhimAM ghaNuM viSayone samAveza karavAmAM Ave che. AtmA saMbaMdhI ane AtmAnA padArtha sAthenI vicAraNuM je zAstra kare tene tattvajJAnanuM mahAzAstra kahevAmAM Ave che. aMgrejImAM ene rIleseDI (Philosophy) kahevAmAM Ave che. tenuM mULa vicArIe to. Apane jaNAya che ke philos=loving & sophia wisdom eTale phIlosophIne ane buddhine ghaNo najIkane saMbaMdha che. eTale buddhizALI mANasanI buddhi jyAM pahoMce tyAM phIlasophI surAjya kare che. emAM atyAranA vijJAnane samAveza thAya ane cetana ane pudgalane saMbaMdha kayAre ? kema ? ane zA mATe thayo ? ane tenuM aMtima pariNAma zuM thavuM yeya lAge che te sarva vAtane ane khAsa karIne vijJAnano samAveza tatvajJAnamAM thaI jAya e rIte jotAM philosophImAM te sarvaprakAranI vicAraNuMne samAveza thAya ane AtmAnuM aMtima dhyeya te nirvANa ane kaivalya saMpUrNa jJAna ja tenI prApti thAya. eTale lephI buddhine viSaya banI game te pradezamAM mAthuM mArI zake. e pramANe jotAM zAstrIya sarve viSayono samAveza A phIlsaphImAM jarUra AvI jAya che ema sidhdha thayuM. ene dhIraja sAthe zo saMbaMdha che ? evo savAla UThe. te bahu vicAraNA thAya. ane tenA dravyAnuyoranA kaThaNa viSayane dhIraja sAthe saMbaMdha zuM che te jaNAI Ave. sAdI nAmavA-muslIma visArakA
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ [148] dharma kauzalya kahe che ke jene dhIraja nathI tene tatvajJAna prApta thatuM nathI. A batAve che ke tattvajJAnanI prApti dhIraja mAge che. emAM utAvaLa cAle nahi, geTA vALavA beje nahi, paNa sAgyavRtti rAkhI dhIraja rAkhavI paDe. emAM jyAre utAvaLa thAya tyAre tatvajJAnanI prApti thAya nahi, TA vALavA heya tenAmAM dhIraja na hoya ane bIja vagara vastu ke AbhAne oLakhAya nahi. eTalA mATe tattvarucine dhIraja ne saMbaMdha zuM che te samajavAmAM AvyuM haze. jenuM varcasa dhArmika heya teNe dhoja rAkhavI ghaTe. tene utAvaLa kaI paNa kAryamAM beje nahi ane ema haze ke tema haze tevI zaMkAne paNa sthAna nathI. eTale koI paNa prakAranA goTALAne ane utAvaLane tatvajJAnaprApti sAthe bane nahi. teTalA mATe dharmaruci chavaDo heya teNe je tatvajJAnanI prApti karavI hoya te teNe prathama keLavaNI dhIrajanI levI joIe ane ApaNe jene sAmAyika kahIe chIe temAM rAkhavA e samabhAva keLavo joIe. emAM kaI jIvane geTA vALavA paravaDe tema nathI. dharmiSTa mANase te AtmA ane padArthane-puruSa ane prakRtine, AtmA ane pugaLane oLakhavA ja joIe ane pAyAmAM dhIjIne sArI rIte keLavavI joIe e vAtane sAra che. Whosoever has not patience, neither . doth he possess philosophy.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [14] (68) te sakhAvata bUrI cIja che je svAtaMtryane khyAla bhulAve che ane je saMnyAsImAMthI AvakAradAyaka zaramane vIsarAve che. sakhAvata dareka mANase karavI joie, pachI te rUpiyAnuM, nekarInuM, athavA game te rUpa le paNa sakhAvata vicAraNA mAge che. rebaI sadhe nAmano lekhaka kahe che ke tame game tevI sakhAvata kare temAM amane vAMdho nathI, paNa temAM be vAtane khyAla rAkhaje. eka te e sakhAvata karatI vakhate sAmA mANasanA svAtaMtryane barAbara sthAna hovuM joIe. ghaNA mANaso sakhAvata karatI vakhate dhyAna na rAkhavAne pariNAme sAmAnA svAtaMtrya upara ghA kare che ane jANe sakhAvatane lenAra mANasa halako heya te khyAla karavA maMDI jAya che. tema na joIe. svAtaMtrya upara tarApa mAravAnI bhUla samaju mANasa te na ja kare, paNa chIcharIA sakhAvata karanAra athavA pitAnI nAmanA kADhavA khAtara sakhAvata karanAra jANe ajANe A prakAranI bhUla kare che ane sAmo mANasa jANe ke parataMtra hoya tema vartavA lalacAI jAya che, temane kahevAmAM AvyuM che ke emAM tamArI moTI bhUla thAya che, tamAro haka sakhAvata karavAmAM sAmAnI eTale sakhAvata lenAranA svAtaMtryane eka paNa sthAnake ghAta karaze to te sakhAvatanA nAmane yogya nahi rahe, mATe tamAre sakhAvata karavI hoya te i jAo, paNa sAmAnA svAtaMtryane kadApi paNa haNazo nahi. svAtaMtrya haNavAne khyAla sarakhe karazo te tame sakhAvatane mArI nAkhaze ane tamAro irAde haze ke nahi hoya te paNa tame pApanA piTalAM bAMdhaze. che. bIjI cita che te paNa sakhAvatanA-ege sagA vyA jevI
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja kozilya che. dareka mANasane svamAnane ane zaramane khyAla hoya che. tene karNapaNe prakAre tame sakhAvatathI jALavI leje, e kAMI jevI tevI vAta nathI. sakhAvatanAM vAjA, DhAla, tAMsAM vagaDAvaze nahi ane sAmA mANasane zaramamAM nAkhaze nahi. ema karavA jaze te sakhAvatanA mULamAM Aga laIza, jenA tApamAM tame ane sakhAvata lenAra saLagI Gze. eTale sakhAvata karatI vakhate potAnI pharaja vicArI ja ane svataMtratA ke zaramanA khyAlane be ghaDI taddana visarI jajo. tamAruM ina muMjIne karavAnuM na hoya. tame sakhAvata kare e tamArA hRdayanI vAta che te kadi paNe visarazo nahi. enAM te vaLI Dhela tAMsA heya ane e tamane zebhe paNa kharuM ? mATe sAmenI zaramame paNa tamAre haNavI nahi e dhAnamAM rAkhavuM ane sakhAvatanA jharAne sukavarI hi. e jema ulecAze tema tamane adhikAdhika AnaMda Apaze, paNa tamane ahIM sudhee je vArtA kahI che tene kadi paNa visaraze nahi. e tamAruM AtmaniSTapaNuM ane dharmiSTapaNuM batAve che, tenA hArdamAM sUkSma baMdha che ane te bahu vicAravA lAgyuM che. tamAre je kharA dharmiSTa thavuM hoya, gaNavuM hoya, te A rIte sakhAvata karajo. sakhAvatathI svAtaMtra nAza ane UghADA pADavAnI vRtti na ja hovI joIe. That charity is bad which takes from independence its propei pride, from mendacity its salutary shame. ROBERT SOUTHEY.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ ama kauzalya ( 9 ) je manuSya pAtAnI AbarU ane lakSmIma zikhare pahoMcyA hoya te koi paNa yuganA melamAM memA mAsA nathI, paNa je mANase pAtAnI jAtane svacittanI vahAlapaNAne badale bIjAne uttejana Ape che. ane temAM peAtAnAM premane pAve che. te kharekharA meTA che. manuSya e prakAranA haiAya che: eka tA je peAtAnI jAtanuM jatana kare che te ane khIjA anyane uttejana ApanAra hoya che. AvA prakAranA mANusA kharekharA meTA che ane meTAinA nAmane yeAgya che. ApaNe moTA nAma kADhanArane moTA mAnavA lalacAi jaie chIe athavA dhaNA paisA jenI pAse hoya tene moTA mAnavA lalacAI jaie chIe. paNa meTAI paisAmAM nathI. paNa je mANusA potAnI jAtane mATe vicAra karavA karatAM parate sukha kema thAya tenA ja mukhyatve vicAra kare ane bIjAnI sukhasagavaDa jALavI rAkhe te sAcA meTA mAlusa che. temanI nAmanA bhale na thAya, paNa te sAryA meATA mANasa che ane tenA sAnidhyamAM rahevuM temAM AtmasASa che. teone jALavavA, khIjA mATe vicAra karavA temAM ja mATI vArtA che, te ApaNDu katavya che. teenI sevanA karavI e lahAve samajavA. AvA mANasA kANuM che? jeo potAnA mananA vicAra khaR khIjAtAM ja vicAra kare ane khIjAne ja uttejita dazAmAM rAkhe 11 1 AvAM mANasane kema tevAne zeAdhI kADhavA muzkela nathI. pa zeAdhavA e mukhya savAla che, ApaNune khaMta ane cIvaTa hoya
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ [152 ] dharma kauzalya te tevA mANase jarUra maLe ane ApaNane prasaMge prApta thAya te tenA sAcA sAnidhyamAM rahevuM temAM ApaNuM kAma thaI jAya. ane zodhakhoLa karavAmAM te ApaNu dAnata sApha joIe. eTale vAta ema che ke zedhakhoLa karI tevA mANasone zodhI kADhavA ane te ja kharA lAyaka moTA mANasa che ema samajavuM. prathama te AvA mANaso maLavA muzkela lAgaze paNa tevA mANase jarUra maLI Avaze. temane zodhI kADhavAmAM bahAdurI che paNa emane zodhavA te jarUra paDe. kuzaLa mANasa dharmadaSTie AvA kharA moTA mANasone zodhavA prayatna kare, emane zodhavAmAM mahattA che, emane oLakhavA emAM jIvanasAphalya ane emanI sAnidhyamAM jIvana pasAra karavuM e bujha che; mATe banatA sudhI AvA tyAgIne zodhavA ane emanI nizrAmAM jIvana kADhavuM ane jiMdagIno lahAvo le e baccAnAM khela nathI eTaluM yAda rAkhavuM. jIvanane lahAvo le. manakhA dehane eLe javA devo nahi. nahi to A bhava paNa eka pherA samAna thaI jaze. The greatest men of any age are not those who have reached the pionacle of fame or fortune, but those whose hearts were emptied of self-love to become of comfort and encouragement for others.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha kauzalya | 153 ] ( 70 ) iMdriyonI vRttinA svabhAva ja eve che ke te kadi sattASa pAme nahi, jethI mANasa nitya du:khI ane asASI rahe che. iMdriyeA kadI tUma thatI nathI. Aje dharAIne UyeA hAya ta paNa kAle savAre tenA peTamAM galuDiyAM ramatAM jaNuAya che, te ja pramANe za dhaDiyALA lIdhelI DhAya te agIAramI letAM AMcakA AvatA nathI, ane te ja pramANe pauddagalika sarva khAkhatAnuM samajavuM. AMkhanu jovAnu` kA`, kAnanuM sAMbhaLavAnuM kAya kadI paNa pUruM thatu nathI, ane nAka teA sudhdhA ja kare che. te ja pramANe zarIranA sarve bhegA mATe samajavu. Aje IMdriye| dharAine meThI che ema teTalA mATe samajavAnuM nathI, e tA sadA asaaASI rahyA kare che ane bhUkhI thaI jAya che. ene kAI paNa kArya paripUrNa` lAgatuM nathI ane te dakriyA tA peAtAnA badlA atramAM, zAkamAM, zuSAmAM ane pANumAM vadhAre ne vadhAre le che, eTale e iMdriyA ApaNAmAM pahelA asateSanuM dhara bane che. ApaNane Aje kadAca dgalika cIjathI Ana thAya te vadhAre vakhata TakatA nathI. hAza ' kAI visa thatI nathI ane iMdriyabhogane vadhAre te vadhAre pramANamAM meLavavA mANusa valakhAM mAryAM kare che, ene manuSyabhavanuM duHkha kaheA ke game te kahA, pazu te svIkArIne ja cAlavu paDe che ane e rIte ApaNA saMsAra vadhyA kare che. indriyA managamatuM ApavAthI tRpta thatI nathI, paNa mavAthI tRpta thAya che. nahi te ApaNA cAlu asaMtASane ArA AvatA nathI. e satya ApaNe samajI levAnI teTalA mATe jarUra che. pASaNu manathI thAya che e navA paNu lAbhakArI siddhAMta che te prathama samajavu joie. 6
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ t ] dha kauzalya - Idriya ajaba vastu che e to samajAya tevI vAta che. enAM duHkhanuM kAraNa ApaNumAM cAlu rahe te asatiSa ane pariNAme thatI duHkhI avasthA para AdhAra rAkhe che, ane te che ja ema dhArIne ApaNe A lekhanI zarUAta karI che, te thAya teTaluM tevuM damana kare, kAraNe ke IkiyapaSaNa nakAmuM che ema anubhavIo kahe che ane ApaNe tene svIkAra karavo paDe tema che. jeo IdriyanI A asvastha avasthA samajatA na hoya te game tema varte, paNa tamArA hRdayamAM te khare dharma vacce che eTale tame iMdrine damaze evI amArI khAtarI che. tame ene paMpALyA karaze tyAM sudhI tamAre asaMtoSa ane duHkhI evasthAne cheDe nahi ja AMve e Arya satya che ane tenA svIkAra meM nijAnaMda che. tame tamArI dizA bakyo, teTalA mATe rasto badalI nAkhe ane IdrinA piSaNane choDI de, emAM ja tamAre sAce jayajayakAra che ane gaurava che. tame Idriyane piSo nahi, paNa dame eTale tamArI abhISTa mane vAMchanA phaLaze, emAM amane muddala zaka nathI ane tamAro aMsateSa ane duHkhI avasthAnuM ame je nidAna karyuM che te anubhavane pariNAme ja thayela che. eTale tamane IbhidamanamAM khUba majA Avaze. te vAtane tame vicAre eTalI prArthanA che ane te asthAne nahi thAya tevI amArI khAtarI che. . It is a function of organs that they are never Satisfied. People always remain unsatisfied and Pathful bly organs.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmazaya (15 ( 11 ) mANasa jyAre vRttinAM dAsa ane che tyAre taMjanya janmatA rAgadveSamAM jakaDAya chaeN, rAgadveSa ja du:khamUlaka bhavanI leAkhaDI beThI che. --- vRttie mANasane dAsa banAve che. amuka vAta game ane a vAta na game, te vruttio che. vRtti pasaMdagI apasaMdagIne janma Ape che. A amuka vastu game; bIjI .vastuo na game, tenuM kAraNuM, bhAvAbhAvanuM kAraNu ane pasaMgI yA khAtu kAraNa A rIte ttio ja bane che. enA para jete aMkuza mUkatAM AvaDe te A saMsArane jItI jAya che. pachI tene bhAva, abhAva ke pasadaMgI, apaMsadagIne avakAza rahetA nathI. pachI tene sava` vastuo pratye ekAkAra ni:sAratAnuM rahasya samaya che. enA manathI sarva vastue sarakhI lAge che ane kAi tarapha tene bhAva ke abhAva thatA nathI ke pasaMdagI apasaMdagIne avakAza rahetA nathI. ane manathI sa vAta sarakhI jaNAya ane manuSyaprema tene pasaMdagI, apasaMdagI karAvatA nathI, mATe vRtti para vijaya meLavavA ati jarUrI che; emAM kAI prakAranI zaMkA rahetI nathI. teTalA mATe sarva manuSya e vRtti para vijaya meLavavA prayatna karavA. amuka vAta game che ane amuka vAta gamatI nathI evI vRtti rAkhavI na joie, ane sava vastune sarakhI gaNI e bhAva manuSya tarapha pheravavA joie. emAM amuka manuSya game, amuka na game ema thavu na joIe. * ebAvAbhAva athavA pasaMdagI ke vairavRttimA virAdhI bane che, ane e bhAva paNa LavavA eie. jo ke e vRttine aMkuzamAM levI ghaNI muzkela che, paNa muzkela mATe jarUrI che, kAraNa ke saMsAranA nikAla vRtti paranA aMkuza che. -
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ [15] dharma kauzalya e sarva kAraNa rAgadeSajanya che. emAM ttine dAsa banAvatAM AvaDe te bhAre kAma thaI jAya che, kAraNa ke saMsAra eka jhADa jevo che ane saMsAra vRkSanAM mULa kaSAya che, kaSAya eTale krodha, mAna, mAyA ane lobha. saMsAravRkSanA mULamAM kAma lAge teTalA mATe tene kApI nAkhavuM joIe, kAraNa ke rAgadeSa eTale kaSAyanA arthamAM e zabda vaparAya che ane kaSa eTale ja saMsAra tene jenAthI AyA eTale lAbha thAya te kaSAye che. ane te saMsAra vRkSanA mULa che, eTale vRttine aMkuza karavo eTale rAgadeSa para vijaya thAya che. ane pariNatimAM je saMsArane rasa paDe che te anokho che. te saMsArane bhAre vadhArI mUke che te para vijaya meLavavA mATe rAga deSa para vijaya meLavavAnI jarUra che, e vagara eTale evA vijaya vagara saMsAra vadhatuM ja jAya che ane A prANIne saMsArarUpa beDImAM rAkha nAra je koI vastu hoya te A rAgadeSa ja che ane rAgadeSane e utpanna karanAra che. rAgadeSa ane bhAva ane abhAva athavA pasaMdagI apasaMdagI rAgadveSa upara AdhAra rAkhe che ane rAgadveSa beDIrUpa che ane saMsArajanya che emAM te kaI jAtanI zaMkAne sthAna nathI mATe vRttijanya rAgadveSane choDe, kAraNuM sarva vAtane AdhAra rAga Sa para che. te jema saMsArane mukAvanAra auSadha che, temaja saMsArane vadhAranAra ane saMsAramAM rAkhanAra e beDIrUpa che. beDIne teDavI ke rAkhI mUkAvI e vRtti para AdhAra rAkhe che. When a man becomes servant of likes and dislikes, he is involved in fascinations and dislikes. These fascinations and dislikes are like a brake of Bhavas and Samsara,
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya (72) duHkha e manuSyane zikhavanAra mATe dharmaguru. che. tenI nIce AtmAo vikase che. duniyAnA sarva mANaso sukhane cAhe che ane te meLavavA mATe prayatna kare che. te mATe zikSaNanI jarUriyAta rahetI nathI. bIjA mANaso tamArI sAthe kevI rIte varte che te sukhaprAptine eka nirNita upAya che' ane tene samajavAmAM ghaNuM manuSya niSphaLa jAya che. ajaMpAnuM kiraNa bane che. ajapAne mANasa duHkha mAne che, paNa te vAstavika rIte duHkhanuM kAraNa samaja nathI ane nakAmAM veravirodha vadhAryA kare che.' ema jotAM jaNAze ke duHkha e vastutaH duHkha nathI, paNa AbhAsa mAtra che. duHkhamAM vadhAre dIna-garIba tarapha najara thAya che ane tame je vAstavika duHkhanI tAravaNuM karavA mAgatA he te tamArAthI vadhAre duHkhI mANasane joze ane tenuM du:kha samajaze to tamane tamAruM duHkha sahana karavuM jarA paNa muzkela lAgaze nahi. teTalA ja mATe du:khamAM vadhAre du:khI mANasane jovAnuM kahevAmAM AvyuM che. e rahasya je samaje tene vAstavika rIte duHkha khamavuM muzkela lAgatuM nathI. e duHkhane AnaMdathI bhegavI le che ane sarvathI vadhAre lAbha duHkha sahana karanArane e thAya che ke eno AtmA vadhAre vikAsa pAme che; eTale duHkhamAM vadhAre duHkhIne dekhavA, AMdhaLAne jevuM, bhAI vagaranA, bahena vagaranA, dhana vagaranA mANasane jevA, taMdurastI bAbatamAM nabaLA upara najara rAkhavI. ene pariNAme AtmavikAsa vadhI jaze e mahAna lAbha che ane duHkha UDIne eMTI jatuM nathI e vAta khAsa dhyAnamAM rAkhavA yogya che ane ghaNuM gaMbhIra rIte vicAra karavA lAyaka che. emAM je pAchA paDe che te duHkha sahana karI zaktA nathI ane nakAmI rIte AtmAne vikAsa aTakAvI de che.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 59 ] dharma kauzalya tene A graMthakAra kahe che ke tamArI AtmAnI pragati pazu A du:kha sahana karavAnI tamArI Teva para AdhAra rAkhe che, mATe tamAre tamArA AtmAne oLakhaveA ane tenI pragati rudhAya tevu kAma karavu nahi. ane duHkha sahana karavuM e tA Atmika dharma che. ane te tame sArI rIte jANeA che. tethI AtmavikAsa mATe pazu tumAre duHkha sahana karavuM joie. emAM phAi prakArane visaMvAda nathI, tethI AtmavikAsane sAdhya gaNA ane je rIte tamAruM' vasa tamArA AtmAne lAbhakArI jaNAtu hoya te AdarA, du:khate samatAthI sahana karavuM e AtmavikAsanI eka cIja che, jarUrI che ane tamArA AtmavikAsane lAbha karanArI khAmata che, mATe tene tame AdarA ane jUThI ALapapALa choDI do, ane nAtI mATI khAlatamAM kakaLATa na karA, du:kha sahana karatI vakhate te AkaruM lAge che, paNa AtmavikAsane aMge te jarUrI che ane tamane te sukha ane du:kha antune anubhava che. paNa tamAruM hita du:khate pakSa karavAmAM ja che ema A graMthakAra kahe che ane tame tene samajavA prayatna karo che. e tamAruM lakSya che ane tene samune anusare temAM tamAru' bhUSaNa che. dhI mAlusa du:khathI gabharAya nahi, temaja nAsI chUTavAte prAtna kare nahi, e yaMtna nakAmeA hAya. tene lAbha na ja kare. mATe je AvI paDe tene sahana karavu temAM ja tamArI bhavyatA che. ema karavAthI tamane du:khanI mAtrA lAgaze nahi ane tame du:khane paNa sukha tarIke bhagavI zakazA, mATe keDa khAMdhe ane AvI paDe tene sahana karavA taiyAra thAe. ate tamArA viSaya che e khAtarIthI mAnajo. Pain is the great teacher of mankind. Beneath it souls develop.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1 1 : jo barAbara tulanA karavAmAM Ave te cheka chellI ghaDI sudhI mulatavI rAkhela sakhAvata e pitA sivAya anyanA paisAnI sakhAvata che ema samajavuM AvI rIte sakhAvatamAM paisA nAkhavAM te bInakRpayogI che kAraNa ke potAne hAthe vAvela hoya tene bhakvA te mANasa pote maya che, paNa A te putra putrI sagAhIone ApI javAnA pisA te mANasa vasiyatathI sakhAvatamAM vApare che. A mANasane dhana pratye adhyAsa eTalo badho che ke ene khabara paDatI nathI. te pitAnA paisAnI sakhAvata kare che ke pArakA sinI. sakhAvata vagara mANasa gujarI jAya che. ane jo te manuSya vasIatanAmuM karyA. vagara gujarI jAya che jene jemAM pisA javAnA hoya te mANasa nA paisA te sakhAvatamAM vApare che ema samajavuM. tyAM inDIatasakasezana ekTa pramANe vaDIlopArjita paisA ane pArjita paisA takAta mAnavAmAM AvatA nathI, eTale mANasa vila vagara je bharI jAya che. jene paisA javAnuM hoya tenA te vaparAya che ane vIla kare te vasiata pramANe te pArakAnA paisAnI sakhAvata kare che. pAkAte ApavAnA paisAnuM vasiatanAmuM A rIte hiMdu sivAyanA bIjA mANaso tijorImAM mUkI rAkhe che. te pramANe paisA jene javAnA hoya te sivAyanA sarva vasiatanAmA vagaranA vAsadAro kahevAya che. tene bhaLavAnA paisA A rIte cheka chellI ghaDI sudhI sakhAvatane mulatavI rAkhanAra vApare che. e rIte e sakhAvata pArake paise thaI kahevAya. eTale baLatuM ghara kRSNapaNa thAya che ema samajAya che. ane pArakAne ApavA mATe goThavaNa karanAra aNa je sAvavA
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] dharma kauzalya kAmamAM te paisAnI rakama mATe vasiatanAmAthI te rakama mUkI jAya te paNa e bIjA mANasanA paisA thayA. eTale vIla karanAra athavA na karanAra pArakAnA paise udAra bane che; ane teTalA ja mATe chApAMemAM vIla vagara janAranI rakama e pArakI thApaNu ja tarIke Ave che. eTale amuka varSamAM paisA DepyuTIna Ave te sarva pArakI thApaNa che ema samajavuM. pote na vAparyA te paisAne aMge vasiyatanAmuM thAya ane e sakhAvata thAya tenI pArakAne paisAmAM gaNanA thAya che e vAtamAM vicAra karavA jevuM te ghaNuM lAge che, paNa te jadI ja vAta che. tame pAskAnA paisAnI eTale pArakAne ApavAnA paisAnI sakhAvata na ja karI zake evI bekananI sUcanA che. eTale tamArA hAthe sAruM TrasTa karo ke bIjI rIte tamArI hayAtimAM paisAno saMvyaya kare, cheka chellI ghaDI sudhI e vAta mulatavI rAkha mA e ene kahevAno Azaya che ane hAthe te sAthe ja che. baLatAM gharane kRSNArpaNa karanAra A duniyAmAM jovAmAM Ave che, paNa te pote na ja vAparI zake. paNa baLatA gharane levAya teTalo lAbha lIdho, ane A bhavamAM hayAtimAM na lAbha lIdhe evI vAta thaze; mATe chellI ghaDI sudhI sakhAvatane mulatavI na rAkhe. karavuM hoya te hamaNuM karo ane jema bane tema jaladI sakhAvata kare ema kahevAno Azaya che. dharmiSTa mANasa cheka chellI ghaDI sudhI sakhAvatane mulatavI na rAkhe. - - He that defers his charity until he is dead is, if a man weighs it rightly, rather liberal of another man's 'goods than his own - Bacon
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ kauzalya [11] (74). setAnane hamezA paranA sudhArA pasaMda na paDe, temaja tethI te gabharAya ane tene te paranI sakhAvata ane dhIrajano bhaya thayA kare. saMta ane saMtAna vacce je aneka taphAvata che temAMnAM atra nANuM taphAvata para khAsa dhyAna kheMcavAmAM AvyuM che. temAM be prakAranI vAta che ke keTalIka cIja tene gamatI hoya che, ane keTalIka cIja tene aNagamatI heya che. saMtAnane je game te sArA mANasane na game eTale saMtapuruSane e vAta game tevI hetI nathI. saMtathI saMtAna UlaTA prakArane heya che te ATalA uparathI samajAya che. eTale saMtapuruSane je game te setAna (halakI vRttivALA) mANasane na game. tyAre evI kaI cIje che ke je setAnane game ane tenAthI UlaTI kaI cIjo che je setAnane na game ane saMtapuruSane game. tame avalokana karIne tapAsa karaze to jaNAze ke setAna haMmezA sudhArAnI viruddha heya che, e sudhArAnI samIkSA karatuM nathI, ene sudhArA tarapha virAga hoya che ane enI AkhI mane zA sudhArAnI tarapheNamAM hetI nathI. e sudhArAne teDI pADe, e sudhArAnI viruddha vivAre batAve, ane je rIte bane te rIte e sudhArAne vagere, evA puruSo setAnanI asara nIce Ave che ema tamAre mAnI levuM. khUba vicAra karIne karavA dhArelA sudhArAmAM paNa tenI niMdA ane khAMpaNazodhana hoya tyAre samajavuM ke sadarahu sudhAre yogya che ane tenI skUlanA karanAra setAnanI asara taLe che. A setAnanA prathama lakSaNa para vAta thaI. emAM cAlu jamAnAne yogya sudhArA pUratI vAta thaI ane evA
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ t16 ]. dharma kauzalya athavA athavA bIjA kALane kI mA ke vasIyatanAmAvata sudhArA tarapha aNagamo batAvanAra saMtAnanI asara nIce che ema ApaNI tAravaNuM thaI. tevI ja rIte saMtAnane sakhAvata ane dhIraja gamatA nathI. sakhAvata eTale bIjAne lAbha thAya tevuM kAma ane dhIraja te zAMti, AtmAne pitAne lAbha karanAra kAma, AvuM parane ane svarge lAbha karanAra kAma sakhAvata ane dhIrajanuM che, tene kAMI gamatuM nathI. e sakhAvatI kAma tarapha tathA dhIraja tarapha pitAnI nApasaMdagI batAve che. setAnane e sakhAvatI kAmo sAme virodha che, ane sakhAvatarUpe karela dharmade ane te mATe karela TrasTaDIDa ke vasIyatanAmuM gamatAM nathI ane te "dhIrajanA phaLane kadI mIThAM" mAne nathI. te rIte sakhAvata athavA dhIrajathI je viruddha che te setAnanI asara taLe athavA setAnI puruSa che ema samajavuM. saMtAnane sudhArAnuM koI kAma gamatuM nathI temaja sakhAvatanA kAma tarapha te aNagame batAve che, eTale sArA kAma ene gamatAM nathI ane kharAba kAmane e pasaMda karanAra che e niSkarSa nIkaLI Ave che. AmAM dharmapriya manuSya saMtane anusarave ke tenA virodhI setAnane anusaravo te vicAra karIne jovA ga cheamArI salAha te e che ke saMtapuruSane anusarAya teTaluM anusare, tene game te kare ane te dvArA tamArI dharmapriyatA batAvI Apo. tamane setAna dharmiSTa banAvI na zake e to tame jANe che, te pachI tamArI gaNunA adhamapriyamAM thaze ane tamane saMtAnane anusaranAra gaNavAmAM Avaze, tame evuM na ja icache. dharma priyaMtA saMtane anusaravAmAM che. The devil loves nothing better than the intolerance of reforms and dreads nothing so much as their charity and patience J. R. Lowecll
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [ 163] (75) premALa zabdo, sahAnubhUtipUrvakanuM dhyAna ane mANasanI komaLatA para AghAta kare tevA prasaMge sAme sAvadhAnIAmAM pAIne kharI nathI, paNa enAM mUlya aNamola che, jIbhane mIThI rAkhavAmAM pAcho kharaya nathI. sAravALI jI game tevA mANasane vaza kare che. vepAra kare te cInI sAkarano ja kara, eLiyAne vepAra te gamAra ke akkalahINu mANase kare. ane ahIM rahIne keTaluM rahevuM che ? emAM vaLI kaDavI jIbha vAparIne vera vasAvavAM beje paNa kharA ? ane mIThuM bolavAmAM jAya zuM ? ekI eka strIne "bA" ke "mA" kahI zakAya ane bApanI berI paNa kahI zikAya ane e vAta khoTI nathI, potAnI sagI mA te potAnA sagA bApanI berI thAya ja. paNa bAne bApanI bairI kahe tyAre banne paDe ke ema bolavAmAM tathAMza hovA chatAM viveka nathI, vyavahAra nathI, maryAdA nathI, AvaData nathI, mAnasuvidhAne abhyAsa nathI, eTale satya bolavuM jeTaluM jarUrI che, teTaluM ja kyi bolavuM jarUrI che. duniyAdArInA kAmamAM premALa zabdo bolanAra kAma kADhI le che, sAmAne pitAne banAvI zake che ane pitAne mATe sAro mata japane karI zake che ane premALa sAbda bolavAmAM tasdI nathI, takalIpha nathI, thayAsa nathI, pAIne kharaca nathI ane goThavaNa karavI paDatI nathI. enAM mUlya amUlya che ane jIvanapaMthane saraLa karanAra anupama mAtrA che. ane belatAM cAlatAM ke vAta karatAM sAmA upara pUratuM dhyAna che, tenI vAta upare sahAnubhUti che, tenI mAMgaNuM mATe banatuM karavAnI tamannA che ane banatuM karI chUTavAnI potAnI pharaja che, ema batAvavuM ane sAmAnA mana para ThasAvavuM. e bApaDe luM gekhI
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ [64] dharma karatra gAkhIne tamArI pAse rAva khAvA ke bhalAmaNune patra levA ke kAMI kAma karAvavA AvyuM hoya tenA tarapha techaDAI batAvavI, tene repha batAve, pote ghaNuM vyavasAyI che ema batAvavA dhAMdhala kare ke pitAne te AvA seMkaDe lapharAM lAgelAM che ema batAvo jethI ene ke ane keTalo AghAta lAge tenI kalpanA karo cho ? keTalIkavAra te dUra dUrathI e tamane maLavA Avela heya, tame enuM kAma jarUra karI Apazo evI AzAbhera e tamArI pharatI pheraphudaDI khAte hoya, tame kayAre hAo cho ane kyAre purasadamAM che, tenI tapAsa karIne AvyuM heya, ane tame ene Adara paNa na Ape, bhabhakAmAM repha batAve ane jANe tame koI judI ja duniyAmAM he-Avo dekhAva, Ave damAma, A rapha kadI na karatAM bane teTaluM kAma karI Apaje, tene dhIraja Apaje, tenA kAma tarapha lAgaNI dAkhavajo ane jIvanamAM AvAM kAma ja sAthe laI javAnAM che eTaluM avadhArajo. ane sAmAne ghA vAge evuM kadI belatA ke vartatA nahi. have joyA tamArA bApadAdA! haju to dIkarInA lohInA paisA khAI gayA che ane gAmanAM jamaNemAMthI goLapApaDI corI lAvyA che. tenI trikAza te dhUe athavA harAmajAdA, mUrakhA, gAhA, mIThA vagaranA, bevakUpha-AvA AvA zabdabhaMDaLa kADhatA nahi. zabdanAM bANa Akaro vAge che, hAtha nIcene eziyALo mANasa kadAca khamI paNa khAya, paNa enA hakyamAM AdhAta paDe, e narI hiMsA che, e kadI bhUlo nahiM. ane tamane evA AghAte karavAnuM che hakka che tame zeTha che ke amaladAra ho, sattAdhikArI che ke pramukha he, uparI ho ke gRhapati -sAmAne AghAta lAge tevuM tamArAthI bolAya nahiM, vartAya nahiM. - A traNe bAbate cIvaTa rAkhavAthI sudhare, dhyAnamAM rAkhavAthI
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ ume kezalya [ 16pa ] palaTA le ane premanI kalpanA ane jIvananI maryAdA vicAravAthI amalamAM Ave. enA upayogamAM eka pAIne kharca nathI, enAM vyavahAramAM mahenata nathI, enA amalamAM takalIpha nathI. AvI rIte vagara prayAse maLatuM ucca prAgatika jIvana karavAno nizcaya karI lo ane tame ucca Adarza rAkhaze eTale tamArI AsapAsanuM vAtAvaraNa paNa palaTAI jaze ane tame asala khAnadAna ucagAhI cAritrazIla mANasa che evI tamArI chApa paDI jaze. tamane aMtarano AnaMda thaze. aMte cAlyA javAnuM to che ja, badhuM mUkIne javAnuM che, te A vagara kharcanI mANasAI meTAIne lahAvo lo ane jIvanane dharmamaya, AnaMdamaya, paropakArI, upayogI ane AdarzavAdI banAvo. AvA vagara kharacanA dharmane jIvavA prayatna karazo e sAcuM dhama kozalya che ane alpa prayAse sAdhya che. Kindly words, sympathising attentions, watchfulness against wounding men's sensitiveness -those cost very little, but they are priceless in their value. H. W. ROBERTSON.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 166 ] dharma kauzalya ( 6 ) lakhalakha karatI jIbhe ane kathakhatanA utsAhe dharmane jeTaluM nukasAna karyuM" che ane satyane vikRtarUpe jeTalu batAvyuM che teTaluM koI paNa vastue karyuM nathI. dharmanI bAbatamAM utsAhanI jarUra che enI nA nathI, paNa te vakhatasaranA hAvA ghaTe. dharma e te mahAna cIja che, e mATe utsAha. jarUrI che. paNa te mATe vakhata zeAdhavA joie. kavakhate utsAha batAvavAmAM Ave te vAta vaTakI paDe che ane mArI jAya che, tame dhamanI bAbatamAM khAsa dhyAna rAkhIne joze teA tamane mAlUma paDaze ke emAM kavakhatanA utsAha nakAmA nIvaDe che. vakhata jyAre thayA haiAya tyAranI vAta jUdI che. te vakhate je gANuM gAvAmAM Ave athavA dharmAMnI vAtA karavAmAM Ave teA yAgya thaI paDe che ane sAmA upara tenI asara nIpajAvI zakAya che. vakhate vAta zAbhe athavA mArI na jAya ane dhama zAMtinuM vAtAvaraNa phelAvanAra tatva hAvAthI te sahejasAjamAM maLI jAya tevI cIja nathI. A be bAbata kharAbara yAda rAkhavA jevI che, temAM je gaphalata kare che te jarura khattA khAya che. ApaNA te| anubhava che ke dharmanu ApyAna cAlatuM hoya, smazAnamAM ane gIta je buddhi thAya te jo kAyama rahe te sarva prANI baMdhanathI jarUra mUkAI jAya athavA kANu baMdhanathI mUkAya tevA prazna pUchavAmAM Avyo che te batAve che ke sava dhanathI tA jarUra mukAya paNa emAM vAMdhA eka che ke dharmopyAnanI tA-prasaMga jarUra zeAdhavI ghaTe. e jema tema cAle nahi ane badhI vAta cAlI jaze ema dhArI levA jevuM paNa nathI. ane dhamA~khyAna AkSepaka zailIe na karavuM Dhe, e tA zAMtinI
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kaizalya [17] saritA che eTale vakhatanI pasaMdagI karavAmAM Ave ane AkSepaka zailI mUkI devAmAM Ave te dharmAkhyAnanI jarUra sArI asara thAya. AnI sAthe satyane levAmAM AvyuM che ane batAvyuM che ke dhamAMkhyAnane vakhata pasaMda kare ghaTe ane te laba laba na hovuM ghaTe tema satyane paNa vakhata have ghaTe ane te dhamAdhamiyuM athavA avAja karanAruM na hovuM ghaTe. A bAbatamAM bedarakAra rahevAthI vAta mArI jAya che ane satyane nukasAna pahoMce che. eTale sAcI vAta kahevI hoya to tene avasara barAbara pasaMda karavo ghaTe ane bhASA madhurI hovI ghaTe. A baMne bAbatamAM jeo bedarakAra rahe che. teo satyane paNa dhamAMkhyAnanI jema phAMsIe caDhAve che ane vAta eTale sudhI vadhI jAya che ke vAta mArI jAya che ane satya paNuM asatyanuM bIja thai jAya che. athavA TUMkamAM kahetA vAta pote sArI jAya che. eTalA mATe sAcI vAtane kahevAno prasaMga zodhavAM je che ane tene paNa madhura bhASAthI jyAre ala kRta karavAmAM Avela hoya tyAre te jAme che ane dhArI asara upajAve che. kavakhate te paNu zobhatuM nathI. dhamAM mANasa A rIte dhamakhyAnane vakhata pasaMda kare ane te paNa madhurI bhASAmAM hovo joIe, e pUstI cIvanuM pariNAma che. dharmAkhyAna ane satyane A rIte vakhatasaranI ane madhurI bhASAmAM joDavAnI vAta khUba vicAraNu bhAge che. Nothing has wrought more prejudice to religion or brought more disparagement upon truth than boisterous and unreasonable zeal. ---Bazrow
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya (77) jo ApaNane sArApaNAmAM vizvAsa haze tA ApaNe sArA vicAra karazuM ane sAruM karazuM, jyAre vizvAsa Ave che tyAre bhaya UThI jAya che. [ 168 ] jaina dharmamAM AsthAne majabUta sthAna che--te eTale sudhI che ke umAsvAti mahArAja kahe che te pramANe. sabhyonayanAyiAbi aukSamAge temAM temaNe za"nane jJAnathI paNa vadhAre prAdhAnya ApyuM che. ane mULa sUtromAM jozA tA temAM nane ja jJAnathI vadhAre prAdhAnya ApyuM che, eTale darzanamAM tamane zradghA hovI joie. ane te khAsa jarUrI che. tame jJAna vagara calAvI zakA, jo ke jJAnane paNa eTaluM ja agatyanuM sthAna ApavAmAM AvyuM che, paNa tame dezananA ekaDA kADhI-bhUMsI nAMkhI zakAnahi eTale AsthAne ghaNuM" mahattvanuM sthAna ApI tenu mUlya vadhAravAmAM AvyuM che. jo tame AsthA rAkhAtA parvatane paNu DAlAvI zake| ane mahAmuzkela lAgatA kAmane paNa karI zako, keTalAka loka zraddhA ane adhazraddhAmAM taphAvata pADe che te khATA che, zraddhAmAM aMdhatAnA aMza AvI jAya che. puruSavizvAse thAnavilaH eTale tame je puruSanA anuyAyI hAvAnA dAvA karI tenI AmratAnI parIkSA karI temAM kAMi vAMdhA nathI, paNa eka vAra vizvAsa AvyA eTale mesI jA ane te lekAlekanA bhAva karA-te svIkArA. emAM tame kAMI khATu karatA nathI. eTale AsthAzraddhA hovI ja joie ane tene apanAvavAnA ApaNe dhama svIkAravA ja joie eTale sarva vAtamAM AsthA mATI cIja che e vagara ApaNuM gADuM cAle tema nathI ja. Ama puruSa ni:saMgI, amAyI, aaAbhI, DhAvA joie,
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmAlyA [1 ] enAmAM kyAyo na hovA joIe, e akrodhI, amAnI he joIe ane khAsa karIne e ni:svArthI have joIe. e sarva tamArA praNetA Asa puruSamAM che ke nahi tenI khAtarI karo ane pachI kAlAkanA. je taravo e kahe te svIkAre, emAM jyAM tamArI buddhi aTake tyAM zraddhAne sthAna levA de ane tame eka sArApaNAne ja dAkhalo le. tamane te para thatA haze te tame sAro vicAra karaze ane tamArI AvaData ane zakti pramANe sAruM ja karaze. ema sArApaNuM uparathI koI paNa sarANa upara jaI zakaze ane Apa bhalA to jaga bhalA e kahevatane tamane sAkSAtkAra thaze. mATe sArApaNamAM paNa tamArI zraddhA hovI joIe ane tamane bhaya che ke sArA thavAmAM te sAme geralAbha laI le, e tamArI vAta khoTI che. zraddhA hoya to bhaya UThI jAya che. mATe mahAne kAyama kare ane tene bane teTalo lAbha le. dhArmika mANasane zraddhA e prathama aMga ane bhAre agatya dharAvatuM aMga che ane tame dharmiSTha cho ema dhArIne A zraddhAne bodhapATha tamane ApavAmAM AvyA che. tIrthakara ke AcArya tene mahatva ApyuM che, temane koI prakArane svArtha naheAta ane temanA vacana sadoethI upakAraka nIvaDyA che. A sarve vAtanuM dhyAna rAkhe tame zraddhALu thAo ane vaktAnA guNadoSa tapAse. A agatyanA sUtra para khUba vicAra kare e IcchavA yogya che. If we have faith in goodness, we should think and do good. When faith comes it, fear flees.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhUma kauzalya (a) sArAM mANase potAnA sthAnanI bAbatanA zeDha hoya che, kharAba mANusA tenA gulAma hoya che. [l70 ] mANasAnA AnaMdanA viSaya judI judI jAtanA hoya che, kene pAnAgajIpA ramavAmAM AnaMda Ave che, koI ne sAtaTALI A'mAM AnaMda Ave che, kAIne viSayakaSAya matAmAM AnaMda Ave che, kAIne kAdha karavAmAM majA Ave che, kASTane vyasanane tRpta karavAmAM majA Ave che, kAne hiMsAmAM majA Ave che, kAmane asatya khelavAmAM meja che, kAine cArImAM AnaMda Ave che, kAine parastrI sAthe AnaMda Ave che, kAne parigrahamAM-paudgalika khAbatamAM Ana Ave che, kAne rAgadveSa karavAmAM meja Ave che, kAIne kalaha karavAmAM meAja Ave che, kASTane niMdA karavAnA nAda lAge che, kAne rati arutimAM meAja paDe che, kASThane bhAyAkrRSAvAdamAM majA Ave che, kAIne mithyAtvamAM mAtra paDe che, kAine viSayasevanamAM tA kASTane IMdriyane tasa karavAmAM mA Ave che, kAta khAvAmAM meAja Ave che, kASThane pIvAmAM mesaja paDe che, kAryane lUMTavAmAM majA Ave che, kASThane paradhana apaheravAmAM mA Ave che ane kAine pArakA vaNu vAdya khelavAmAM meja paDe che. AvI manuSyanI vicitratAo varte che, emAM je sArA mANasA hAya che te potAnA mAjanA viSayanI upara sAmrAjya calAve che. jANe pAte dhaNIvI hoya tema mAne peAtAnA pagathI dAkhe che ane zeTha tarIke meAjanA viSaya tarapha potAnA hukama calAve che. ane meAtanI khIka lAgatI nathI, ene parakAyapradezanA chaMda lAge che ane e sarva vAtane potAnA paga nIce lakhe che. enA meAja sAda, sArA ane samAya tevA sArA viSayeAmAM ja hoya che, e jarA paNu, DaryAM vamara meAjanA sArA viSayA para
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [ 171 ) sAmrAjya kare che ane dheDAne evu mAravA peThe e AgaLa dhapAvyuM ja jAya che, ane kAinI zarama AvatI nathI ane e kASTanA lIdhA levAtA nathI. ene AnaMda viSayAmAM majA Ave che ane te para sAmrAjya calAvavAmAM mAja Ave che. paNa je mANasa kharAba hoya che te enAthI UlaTA ja prakAranA hoya che, e AnanA viSayAnA gulAmasevaka banI jAya che. ane tene zodhyA kare che ane zeAdhanI niSphaLatAmAM e pAtAnI jAtane, Ana viSaye te lajave che, pazu emAM ajJeya sattA keTaluM ane kayAM kAma kare che tenI e tulanA karatA nathI. ane sAdhanamAM kayAM khAmI rahI che te zeSatA nathI. A tenI maneAzA tene viSayanuM dAsatva svIkArAve che ane game tevAM nIca, halakAM, ala kAma tenI pAse karAve che ane enI viSayAnI jhaMkhanA joi hoya tA tene mATe dhyA Ave tevI sthiti thAya che. e ati adhama maneAAne vaza yatA jovAmAM Ave che ane enI jhaMkhanA joi hoya teA zeThanI avakRpAne pAtra thAya che. viSayanI jhaMkhanAmAM aneka prakAranA durdhyAnamAM e paDI jAya che ane gulAmI manokkSAnA vadhAre bhAga ane che. ane maLe nahi kAMi teA paNu e jhaMkhanA karyo kare che ane parezAna thavAmAM jIvana nimana karI te cAlyo jAya ane dhArmika vRttivALA maNusA teTalA mATe viSayanA gulAma na thatA te para sAmrAjya calAve che. herAna che. samajI Good men are masters of their pleasures but bad men are their slaves. Maganbhai
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya ( 79 ) asatyane te| paga taLe dAkhI devu joie athavA tenI dIveTa sa"kelI levI joie ane mArA mata pramANe te| mArI bAjImAM jyAM paNa asatyanI gaMdha sarakhI AvatI hoya tyAM pIcakArIthI e jagyA sApha karavI joie. [ 102 ] paga taLe dAkhavAnI vastu kaI ? je vastune A duniyAmAM jIvavAne haka na heAya te. athavA sakArI levA jevI cIz2a kaI asatya. asatya eTalI kharAba vastu che ke ene paga nIce ragadoLavu joie ane jo tenI dIveTa cAlatI heAya te ene AlavI nAkhavI joie. paNu asatyane calAvavAnI buddhi na rAkhavI. asatya-juThANu e kharAba vastu che ane tene sA karavA mATe jAe kAca na rAkhavA. ApaNAmAM vasurAjAnI kathA che ke eNe anna eTale na Uge tevu dhAnya, traNu varSoMnuM jAtuM dhAnya, e a karavAnI jarUra hatI tene khale teNe enA artha ekaDA karyAM tA tenuM siMhAsana je ArapAra dekhAya tevuM hatuM tyAMthI te te ja vakhate paDI, marI nArIe gayA. asatyane te| mULamAMthI DAMbhI devu. joSTae, enI dIveTa elavI nAkhavI joie ane e hoya tyAMthI pIcakArI mArIne eneA vagarasakeAce nAza karavA joie, ane tema karavAmAM kAI paNa prakAranu pApa nathI thatuM, paNa upayogI dhama thAya che ema samajavuM joie. asatyathI paranA prANu jAya che, kheATI sAkSI ApavAthI anekanI AkSA tUTI paDe che ane samaNu ke vevizALa jevI bAbatamAM asatyane uttejana ApavAthI kaMIkanA prANa jAya che . e satyane kharAkhara nimAhamAM rAkhavAnI khAsa AvazyakatA che. juThANAne calAvI lenAra brADA paDe che ane jyAre ughADA
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 dharma kauzalya [ 93 ] paDe tyAre tenI evaDI khetI thAya che, e vAtane lakSa para levI joie ane juThANAne te! mULathI tilAMjalI ApavI joIe. keTalAka mANusA emAM kAMIka apavAda zAdhe che. te anuyita athavA pApakArI hakIkata che. asatyane te mULamAMthI DAMbI dharane sApha rAkhavuM joie. jema kAlerA ke pleganA jaMtuthI kheMcAva karavA mATe mANasA dharane pIcakArI lagAve che tema asatyane DAMbhI devu joie, vagarasa kAce DAMbhI devu joie ane ene jo prakAkSa paDatA hAya tA vagarasa kAce dharamAM aMdhAruM thAya tema vAMdhe nahi, paNa e prakAzane saMkArI nAkhavA joie. evA asatyane kAi paNa sacAgAmAM nabhAvI na ja levuM joie. e sabaMdhamAM koi vAtane apavAda zodhanArA mUrkha che ema samajavu. pachI to mUrkhAImAM pazu taratamatA jevI paDe, emAM rAmarAma kANe karyo, kAne karyo te prazna upasthita thAya tyAM tA mUrkhAnI hariphAi thAya, ane ApaNane zakA AvI jAya, ke e cAramAM kANu vadhAre mUrkha. khIrabalanI vArtAmAM cAra mUrkha mANasAnI vArtA Ave che te jovA vAMcavA vicAravA yAgya che. temAM ApaNA naMbara dAkhala na ja karAvavo ghaTe. A lie should be trampled on and extinguished wherever found, I am for funigating at the atmosphere when I suspect that falsehood, like pestilence, breathes around me, Carlyle.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ [t&v] dharma kauzalya ( 80 ) najIvI bAbatamAMthI lAza tArave e mukela chatAM hitakAraka che. A ghaNI agatyanI bAbata che. ghaNI vakhata ApaNe nAnAmAM nAno lAbha laIne saMtoSa pakaDIe chIe. tema na thavuM joIe, paNa nAnI vAta gaNavI kone ? te bAbatamAM matabheda thavA saMbhavita che. ApaNe ghaNI vakhata bAbatane, vastuone ke kAryane agatya ApIe chIe, paNa vastutaH tyAM ja bhUla thAya che. ApaNuM kAmane ke bAbatane ghaNuM vakhata agatyanI gaNIe chIe ane bIjAnAM kAryane athavA bAbatane eTalI agatya ApatA nathI; e beTI vAta che. eve prasaMge mANasanI kiMmata thAya che, eTale mANase koI paNa kAryane najIvuM gaNavuM na joIe. alavAna mANasa hoya te nakavI dekhAtI bAbatamAMthI paNa lAbha meLavI zake eTale AkalanI kiMmata bAbata upara ke kArya para nathI thatI. temAMthI lAbha kema ane keTalo meLave tenuM mUlya thaI jAya che. jyAre akkalavAna mANasa lAbha meLavI zake che tyAre dharmiSTa mANasa te ghaNe lAbha meLavI zake che. vastutaH enI najare koI bAbata ke kArya najIvuM hoya ja nahi. najIvA dekhAtA kAryamAMthI lAbha tAravo e akakala ane AvaDatane namUne pUruM pADe che. teTalA mATe najIvA dekhAtA kAryamAMthI lAbha tAravo e AvaDatanuM kAma che. najIvAmAMthI zuM lAbha meLavI zakAya ? e savAla jarA aTapaTI hAI khulAso mAMge e jarUrI che. eTale najIvone najIvuM kArya ke kriyA mAnavI nahi ane pitAnI garIbAI hoya te tethI gabharAvuM nahi.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ * dharma prazalpa. [195] mANasanI prathama pharaja pitAnI jAta tarapha che. keTalAka temAM pAchA paDe ane niHsvArtha vRttie moTA kAma kare che, emAM enuM DahApaNu ja kAma Ave che. emAM AMtaratti ja javAnI che ane koi kAryane navuM gaNavuM nahi. emAM ja AnaMda rahe che ane kArya ke bAbatane sAce nyAya thAya che. - dharmiSTa mANasanuM eTalA mATe e lakSaNa batAvavAmAM AvyuM che ke nachavAmAM najIvI lAge temAMthI paNa te lAbha ja meLave ane bIjAne lAbha kare ane AvI vRtti te khAsa keLavavI joIe ema ApaNane lAgyA vagara rahe tema nathI ane koI bAbata te najIvI che athavya keI kArya nachavuM che ema sujJa mANase dhAravuM ja nahi. ane bane teTalo dareka kimano lAbha meLave e sAduM sUtra che, chatAM zAstrakAranA vacana rahasyamaya che ane vicAramAM nAMkhI de evI pavitra miA che. emAMthI lAbha tAravatAM AvaDe te ja enI kiMmata che. ane sana dhArmika mANasa heya ene e AvaData hoya che. su mANasa teTalA mATe bAhya lAbha karatAM kartavya tarapha najara rAkhe. It is hard to make best of a little but it pays to do so. Thoughts of the Great
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ - darza kauzalya ( 1 ). aMkuza rAkhavA muzkela chatAM hitAvaha che. [ 76 ] mijAjanA pArA para * mana upara akuza rAkhavA bahu hitAvaha che, e jaNAvavAnI bhAgye ja jarUra hoya. potAnI jAta para kAbU rAkhavA ane vakhate vakhate ke kAI paNa vakhate peAtAnI jAta pUratA aMkuza jALavI javA e bahu jarUrI che. krodha e eka Nu che ane e pAtAnu ghara khALanAra che ane pachI tenA para aMkuza na hoya teA pADAzI ke AjubAjumAM rahenArane paNa jarUra nukazAna karanAra che. krodha e meSane ane sayamane rokanAra nIvaDe che ane jyAre te ati uSa hAya che tyAre te ahuM nukazAna karanAra nIvaDe che, kAraNa ke pote pApI che ane pApane poSaNa ApanAra che ane duritanA pakSapAta karanAra che. teTalA mATe upAdhyAyajI jevAne kahevAnI jarUra paDI che ke mATA mANusane krodha Aya ja nahi ane hAya tA evu phaLa mese nahiM evA najIvA ja heAya che. emaNe peAtAnA mijAja upara aMkuza rAkhavAnI jarUriAta para dhaNuM lakhI nAkhyuM che paNa vAtanI mahattA batAvavA mATe A eka ja vAta khasa che ane vadhArAmAM teozrIe lakhelI krodhanI sajjhAya vAMcavA bhalAmaNu che. e vAta te dhaNI agatyanI che ane mijAja khUba vadhI jAya tyAre bahu bhalAmaNupUrvaka temaNe jaNAvyuM che - na heAya ne hoya tA cira nahIM te ApaNA dhyAnamAM Ave che. meTA mANasa jo kharekharA moTA hoya tA temaNe peAtAnI jAta para, khetAnA mijAja para 'kuza rAkhave Te. jo ke ema karavuM bahu muzkela che paNa ema karavAthI saMsAra AchopAtaLA thai jAya che ane saraLa thaI jAya che ane sasAra pAtaLA paDI jAya e jevA tevA lAbha nathI; mATe sujJa mANasAe ane khAsa karIne miSTa gaNAtAM mANusAe peAtAnA mija para
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAbhara aMkA rAkhavA joIe che ke jIvanamAM evA prasaMge bane che ke aMkA rahevo muzkela che paNa ema karavuM eTale ke mijAja karavAno koI paNa prasaMga AvI paDe tyAre tenA para aMkuza rAmaka rIte vikAraka che. A mAM pAsa deha jevuM nathI ane je vakhate ApaNe zAstramAM tenAM rAta vAMcIe chIe tyAre te jarUra ema lAge che ke mijAja para aA rAkho jUrI che. dAkhalA tarI samarAdityanA jotAM teNe je Aje karyo che te havA chatAM je te vakhate hata te enuM kAma thaI jata; praraNa mAsamaNuM upara mAsamA karAM e kAMI baccAMnA bela nathI; e je kare tene ja khabara paDe chatAM e sarva bAya dhiA hatI ane aMtaramAM ene zAMti nahAtA. eTalA mATe ahIM ja ra maheza rAkhavAnI ane mAta ApavAmAM AvI che ane te dvArA rAjensara kame che...' ' it is dificult to subdue an idirnyt temperi but it always pays. Thoughts of the Great
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ uga raNa jALavI rAkhavuM muzkela thatAM khUba hitakAraka che. digI dhoraNasara cAle che. ApaNe jevA thavuM hoya tevA dhAraNuM te mATe mukarara hoya che. kAI zivAjI mahArAjane, koI cittoDanA mahArAjane koI DeTAne, koI lakSmIbAIne pitAnAM dhoraNa banAve. che ane te ApaNA sagImAM kema varte ane jIvana calAve te dharaNe varte che, tyAre koI mAre kApo karanAra mahamaLe ane koi bhAMgatoDa karanAra auraMgajhebane potAnA dhoraNa tarIke rAkhe che. * eTale raNabe prakAranA ravAbhAvika rIte dareka manuSyanA saMbaMdhamAM thAya che. athavA mANaso be prakAranA naisargika rIte heya che. lAka mANasa mahAvIsvAmIne paNa dhoraNamAM rAkhe che ane koI buddha bhagavAnane pitAnA Adarza tarIke svIkArIne dhoraNane ugya banAve che. A rIte dharaNanA be prakAra thayAH ucca ane nIca. jema dhAraNa ucuM hoya tema sAruM ane jema dhoraNa nIcuM hoya tema kharAba. jema dhoraNa ucca rAkhe tenI kIrtimAM, sanmAnamAM ane ekadare enA ArzamAM sArI vAta che. e te UghADI vAta che. ucca dhoraNa rAkhavuM ane tene nIbhAvI levuM ane jyAre jyAre prasaMga AvI paDe tyAre ucca dhoraNa jALavI rAkhavuM bahu muzkela che ema mArA kahevAno Azaya - che. A prakSAkavAnuM kAraNa che te khAsa samajavA eba che. tenI samajaNa upara jIvananI phatehane AdhAra che. u dhoraNa: game teTaluM rAkhavAmAM Ave, A sAM- mahAvIrasvAmI ke buddha bhagavAnane rAkhavAmAM Ave, paNa jyAre vartanane prasaMga Ave che tyAre ucca
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ [19] dhoraNa nIbhAvI rAkhavuM muzkela che. pANImAM eka evI nabaLAI che ke te vAta karaze tyAre cobA gALatanI vAta karaze, paNa vartanane vakhata Avaze tyAre chaThThA ke sAtamAM sthAnakanuM kANuM rahetuM nathI. A vartana ane dharaNane tAkAta bahu khATAda che. teTalA mATe ahiM kahevAmAM AvyuM che ke dhoraNane ucca rAkhavuM ane vartanane prasaMga Ave tyAre ene utha dhoraNa para rAkhavuM muzkela che. dha vakhate mANasa goTA vALatA mAluma paDyo che te uparathI ahiM jaNAvavAmAM AvyuM che ke ucca dhoraNa rAkhavuM ane nibhAvavuM muzkela che ane vicAra karatAM A hakIkta kharekhara hitAvaha hoya ema lAge che, Ave hitakAraka mArge to kharekhara lAgI ane vairAgI ja laI zake, bIja mANase te patita ja thaI jAya che. teTalA mATe eka mANasa kare che tene nirNaya karavA mATe tenuM dhoraNa, tenuM potAnuM zuM dhoraNuM che, zuM Adarza che te para na rAkhatAM jyAre te avasara AvI paDe che tyAre e dharaNane vaLagI rahe che ke nahi te para ja rAkhyo che. ane AvI vAto karanArane bakavAdI vargamAM gaNavAmAM AvyAM che. hita kayAM ane kevuM che te to have ApaNe samajIe chIe. It's hard to maintain a high standard but it always pays. Thoughts of the Great .
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ kI hAma ta ii akAre sAdhava e mukela chatAM hitakArI che. A mANasanA saMbaMdhamAM cakSatti srAvaNa sA nathI, spatimAMthI vizvatimAM paNa che che ane premane rAka AtamAMthI bI. AtamAM paNuM pUchatA joIe chIe. ApaNe paNa mA nI paristhitimAM te AvI pAM jemane sApane kheda mA che ane ApaNuta lAge che ke e mANasane AvI Ata na paNa ApaNane ene mArga sUjhasa nathI ane ApaNe Apattine ane koNe karI zaktA nahI, zA mATe ApaNane vipattimAMthI mArga ane nathI, enAM kAraNe ApaNe jANatA nahya ane vipattimAM sArA karavAmAM Ave che tyAre ApaNe visAmrAM paDI jaIe chIe ane Apatti upara ja vicAra karIe chIe ane Akta, Aphata ane Aphata ApaNI najaramAM caDI Ave che te viSama sthiti thaI jAya che. A paristhiti e nathI kAraNa ke tenA rastA hoya che jenA upara najara paDatI nathI. A paristhiti yogya nathI ema keTalIka vakhata lAgI Ave che ene rasto kADhavo joIe, tenA upara dhyAna ApavAnI bahu jarUra rahe che. A rIte vicAra karatAM jaNAze ke dareka ApattimAMnI bAra nIkaLavAnI AzA e AphatamAM majA javAnI hatA baha . jarUrI che, ane e ja dareka AktamAM rUperI derI che. je ti e savAlane nirNaya zakaya che. eka te Aktane
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ the11 AphatarUpa na mAnavI ane bIjuM AtamAM rUperI derI eTale AphatamAMthI bacavAne mAne che ema barAbara mAnavuM. A mAnyatA kalpita nathI, e te AvaDatanI sAdI vArta che ane ene zodhI kA vAmAM haziyArIne uga karavAnuM che. e maLavI muzkela che paNa dareka ApattimAMthI chaTakabArI te jarUra hoya che ane ene zodhI zakAya che e cokkasa vAta che. ATalI vAta svIkAravAmAM Ave to Aphata ApattirUpa lAgatI nathI ane tene beje hoya te paNa haLavo banate jAya che ane jIvana jIvatuM jAgatuM ane nAcatuM lAge che. ane A saMsAramAM mAna vadhe che, tevA prakAranuM jIvana bhArarUpa ke varUpa nathI ane Aphatane paNa vaTAvI devAmAM Ave che eTale te ApattirUpa lAgatI nathIAmAM vidyA ane avahatane. upara hAI te jIvanano ati mahatvano viSaya che. ane je AvaDatano upayoga karavAmAM Ave te ja e rIte kAma thAya che ane jIbha haLavuM banI jAya che. A jIvanane haLavuM banAvavAne e saraLa le che ane te rIta jIvanane upaga sArI rIte thAya che ane jIvana ThIka bane te Apa muddo siddha thAya che. e muddo siddha karavAmAM AvatA jAhera upayogI bhAga bhajave che, paNa emAM vyavahAru thavAne prayAsa karo. ane rUperI derI zedhI kADhavI emAM bahAra samAyelI che. It is hard to recognise the siderulinting But it always trys: : " Thought of the Creat."
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] dharma kauzalya Thapake khAI le sAce Thapake ThAvakAIthI khAI le e muzkela chatAM lAbhakAraka vAta che. dareka kAryamAM Thapako sAMbhaLavA lAyaka te na ja lAge, e sAmAnya vAta che, paNa te sAMbhaLI zakanAra ane tene jIravanAra eba mANasa hoya che. paNa ApanAra koNa che? samAjamAM enuM sthAna zuM che? ane eNe ApaNane pake zA irAdAthI Ape che ? enA upara ene AdhAra rahe che, e te jANItI vAta che ke Thapako jarUra devA lAyaka che. ene sAcA svarUpamAM samajanAra javalle ja hoya che. ghaNAkharA mANase te ThapakA sAme tADUkI UThe che ane pitAthI banI zake tema hoya te pake ApanAranI sthiti kaphoDI karI mUke che. paNa sUtramAM te kahe cheH Thapako premapUrvaka eTale ThAvakAIthI sAMbhaLanAra mANase maLavA muzkela che, enuM kAraNa samajI levuM vadhAre muzkela che ane evA mANaso ochI saMkhyAmAM jovAmAM Ave che. paNa Thapako sAMbhaLavAnI muzkelI to che ja, temAM premapUrvaka pako sAMbhaLavAnI vAto vadhAre muzkelI utpanna kare che ane vadhAre emAM muzkelI hevAne kAraNe e vAtane ahIM mahatva ApavAmAM AvyuM che. evI rIte avalokana karavAnuM pariNAma ahIM jaNAvyuM che ke sAvadhAnIpUrvaka pako sAMbhaLI le e ati kela kArya che eTale kAne ThapakA tarIke svIkAravAnI A kAraNe AvazyatA utpanna thAya che. emAM mukhya bAbata e che ke kSakA khAI. javo ane te kArya ThAvakAIthI karavuM e ati ghaNuM muzkela che. cAlatI vakhate paththarane lAta mAravA jevuM ghaNAM karI bese che ane
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMkha kAyaya Sg} padma ApanAranA irAdA viSe amaika jAtanI zAe manamAM kare che. A sava gAMDI vAta che ane sariyAma mUrkhAI che, eTaluM jo samaja vAmAM AvI jAya te Thapako ApanAra mATe zaMkA karavAnuM athavA tA ThapakA ApanAranI pavitratA ke pramANikapaNuA mATe Ama rAkhavAnuM kAraNu na ja rahe ane samAdhAna thai jAya, A divA jevI lAgatI vAtamAM zane sthAna athavA avAza nathI ja. ene banne jemA ThapakA ApanAranI upara koi paNa prakAranI zaMkA laI jAya che te cAlatA sa lAgavAthI paththarane lAta mAravA jevuM bhayaMkara kAya karI bese che ane jagata tene hase che ane Thapako ApanAranI kItimAM ApameLe vadhArA thai jAya che. ThapakA ApavA te saMdA mATe muzkela che. ThapakA ApavAnI peAtAnI yAgyatA sabadhamAM ane Depo premapUrvaka jhIravavAnI potAnI zaktimAM teTalA mATe pratyeka vadhArA karavA joIe ane peAtAnI zaktimAM vikAsa karavA joie. ema karavAmAM je pAchIpAnI kare che athavA akhADA kare che tene A duniyAmAM sthAna nathI evuM anubhavIe kahe che. to premapUrvaka apAyelA ThapakAne pratyeka mAjIse jIravavAnI zakti prApta karavI joie. It is hard to accept just rebuke gracefully but it bays. Thoughts of the Great" 66 + "
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ : - :: : : : A tAMbArisanuM bAMdhakAma vadhAre karavuM e puraka che, chatAM khUba hitakAraka che. dareka mANasanI amuka AbarU hoya che ane tene jALavavA mATe te toDa mahenata kare che. koinI AbarU satyavAdI pramANika manuSya tarIke hoya che, ane koInI AbarU nATaka ke sinemA jenAra tarIke hoya che. dareka manuSyanI e rIte jotAM koI ne koI nAmanA hoya che ane tene jALavI rAkhavA te eka sarakhI mahenata kare che, paNa te vakhate tenAM dhyAnamAM rahetuM nathI ke A jIvanamAM keka cIja AbarU ke nAmanA karatAM paNa vadhAre ugI che. A to sAmAnya vAta thai paNa e khUba manana karavA yogya che. ane e barAbara samajI javAya to dhamI manuSyane A bhavasaddha sIdhe, saraLa ane sAde banI jAya chee rIte game tema karIne mANasa potAne saMsAra vadhArI ghaTADI zake che eTalI vAta siddha dekhAya che. jIvanamAM amuka AbarU baMdhANI 'heya eTalA mATe enI khAtara mANasa game te kare che ane mANasane potAne game te karmabaMdha kare te tenA hAthamAM ja che. sArA mANase sAre karmabaMdha kare e paNa anivArya che ane AbarUdAra mANase sArA hoya che athavA bIjAno dAkhalo joIne tevA thaI jAya che. ane e rIte jeNe nAmanA karelI hoya te pramANe tenI AbarU jarUra baMdhAya che. A jIvanakama che. ane emAM kAMI khoTuM nathI. vicAramAM nAkhI de tevI bAbata te taddana judI che ane te vartana athavA caritramI che. mANasanI AbarU vadhe ke cAritra vadhe e eka ati, gaH savAla che ane khUba vicAraNA mAge che. evA evA prasaMga
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanamAM Ave che te vakhate ja tenI gaNanA thAya che. ene dAkhalo joie to jaNAze ke mAre AbarU karatAM vartana-cAritranuM mUlya barAbara mUlavavuM joie. A samayamAM bhAgye ja kAMI kahevAnI jarUra hoya ema lAge che, chatAM AzarU karatAM cAritranI kiMmata vadhAre kare e zivA egya che. jo ke ema karavuM e mukla lAge che. cAritranI kiMmata barAbara AMkavI e mukela hovA chatAM jArI che. ema karavAmAM paNa paDe te ati pAme chepaNa te mAne eTale mAro thAya che ke vartanamAM e basa te nAmI ane AthI rAja kSama che, athavA to e bAra ane vatana vaye gALo karI pI. e pitAnI AbarU game te rIte jALavI rAkhavI e cUtane bahAra Ape che te vakhate tene bhAna rahyuM nathI ke Akhara to kharA bAbatamAM paNa hoI zake che. A rIte AbarU ane hasta vacce bhAra gayA thaI jAya che ane muzkelImAM vadhAre thAya che. paNa vartanano eTale cAsmino vijaya ane thAya che e bAbatamAM jarA paNa na che nahi. ene bhAra ane bALa vicAravA jene che.. 4: It is sometimes hard to value thisrachar det bring ripulation But it akty's pays to do so. Thought.pf the Great
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 196 ] yuga kAcana (26) AphatanA sAmanA Ata sAme hasate mhoMe javu, e muzkela chatAM hitakAraka che. ** * manuSya jIvanamAM AkRta tA jarUra Ave, AkhA saMsAranuM badhAraghu vicAratAM eka sarakhI bAbata kAnI cAlatI nathI, tema jovAmAM AvyuM che. eTale eka athavA bIjA AkAramAM Aphata jarUra Ave e cokksa ane anivArya bAbata che. mANasanI dacchA hoya ke na hAya, ene Adata jarUra AvavAnI che, ene mATe sadA sada taiyAra rahevAnI jarUra che, ane A duniyAmAM Apatti na hoya tA saMpattinI kiMmata paNa nathI. saMpattinA sAcA mUlya karAvanAra tarIke Ata che gema lAgavuM joie. ane evA prakAranAM saMsAranA badhAraNane ApaNe eTalA badhA TevAI gayelA chIe ke e prakAranI sthiti ja che ane tene TALavI ke anyathA karavI muzkela che ema guvA chatAM jyAre -jyAre Apatti AvI paDe che tyAre ApaNe raDavA besI jaIe chIe e ayogya, anucita ane ApaNane TharI ThAma khesavA na de te prakAranI sthiti che ane tenA sAmanA karavA mATe ApaNe taiyAra rahevAnI jarUra che evu saMpattimAM UcharelAne lAgatuM paNa nathI e kharA khenA viSaya che, pazu anivAya hA e vicAraNA bhAge che, ApaNe Atane prathama to anivAya tarIke svIkAravI joie ane saMpattine mUla vALI karanAra tarIke gaNavI joie, kAraNa ke saMpattinI mitane AdhAra Atti upara ja rahe che. Atane hasate mukho calAvI levI e vadhAre muzkela khAkhata che, ene maLavA javuMe vIrana krama che ane ana upara resalama mAge che, mana para sayama te zUravIra
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ [17] tAnuM eka lakSaNa ja hei enA para vivecana karavAnuM bhAgye ja hAI zake ema lAge che, paNa ravIratAnuM apavA prakAranuM lakSaNa hoya e bhAre vivecana mAge che ane mArIM namAvavuM joie ke zuravIra mANaso hoya te ja A phata sahana karI zake che. Akta sahana karavAmAM zuravIratA joIne e vAta kadAca prathama rzane vicitra lAge te jaNAvavAnI jarUra che ke bahAdura ane baholAakalAcANasa ja zUravIra hoI zake che. ane dhyAna e emanuM aMga hovAthI jyAre jyAre yugamAM praveza kara heya tyAre tyAre zUravIratA hovI joIe ane zUrA mANaso ja e kArya karI zake. ane bahAdura mANasa ja zUravIra hei zake che e te jANItI vAta che. e rIte vicAra karI Ata vakhate jarA paNa meLA na paDatAM e Aphatane paNa hasI nAkhavI joIe. paisAnI ke bIjI koI paNa Aphata AvI paDe tyAre tene paNa hasI nAkhatA AvaDavuM joIe ema A satranuM kahevuM che ane te anubhavasiddha hoI khUba vicAraNA mAge che. jo ke Aphatane hasI kADhavI e muzkela bAbata che, paNa e TALI nA zakAya evI cIja che, A vAta khUba dhyAnamAM rAkhavA jevI che ane mANasAInA mUlya karAvanAra cIjane hasI kADhavA jevI nathI. It is hard to smile in the face of adversity: but it always pays. * Thoughts of the Great ***
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ { re ] dharma kovAya ( 87 ) nAnA ananI nizAnI nAnA mananI nizAnI huM bhAgye ja pakSanI zarU ii paNa khIjA mANasanuM adha anukaraNa karavu e enI barAbara nizAnI che e huM barAbara jANuM chuM.. * AnA jevI kabulAta bhAgye ja jovAmAM Avaze. grevIla nAmanA suprasiddha gra MthakAra kahe che ke huM te! nAnA mananI nizAnI paNa jANatA nathI, paNa jANutA hAuM te eka vAta barAbara jA chuM. AvI rIte umadA manane, udAra manane ane moTA manane zeAdhI kADhavuM emAM paNa ghaNI muzkelI paDe che paNa cheTA manane jANavu e vadhAre muzkela paDe che, kAraNa ke udAra mana heAya te udAratAthI tenI parIkSA thai zake, umadA kRtyathI .umadA manane oLakhAya, meTAthI moTA mANusane oLakhI pArakha paDe, paNa nAnA manane kema dhavu emAM bhAre muzkelI jaguAya che; tenI parIkSA karavA mATe kAi jAtanuM yaMtra zodhavu joie, nahi teA nAnA manane pArakhavA ghaNI muzkelI paDe che. e rIte vicAra karatAM mAlUma paDe che ke meTA manane zodhavAmAM bahu muzkelI lAgatI nathI, e enA umadA kRtyathI jaNAi Ave che. amuka vyakti meATA mananI che te zodhavAmAM bahu bahAdurI vAparavI paDe tema nathI, te te tenA kAmakAjathI jaNAi Ave che. jo tenA kAmakAjamAM udAratA, moTA athavA samatA hoya, te umadA svabhAvanA hoya to samajavu' ke te mATA mananA mANasa che. have cheTA mAsane kema zodhI kADhavA te vicArIe. tenA saMbaMdhamAM A vAyanI mejanA karavAmAM AvI che.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ [8] te choTA manane ke nAnA manane zodhavuM zI rIte ? te savAla ubho thaze. graMthakAra kahe che ke cAraNa karavuM e manuSyane dharma che, paNa jyAre mana bIjAne anusaravAmAM potAnI ane upayoga na kare ane aMdha anukaraNa kare tyAre samajavuM ke tenuM mana paNa nAnuM che ane tenI akka mAga kI che. A evI nizAnI che e cokkasa vAta samajavI, eTale anusaraNane niyama svIkAra emAM koI vAMdho nathI paNa adhe anukaraNa na karavuM e kahevAne Azaya che. je mANase e rIte aMdha anukaraNa kare che te nAnA mananA che ema samajavuM. A rIte dharmiSTa mANasa, viyara kare ane bIjAne sArI ke kharAba vAta hoya tene anusaravA pUrate pitAjI ane upayoga kare. jo ke kAma sAruM hoya, game tevuM hoya, te paNa te ApaNAthI anusarI zakAya tevuM che ke nahi tene vizvAsa kare, tenuM anukaraNa karavAmAM adhatA hevI joIe nahi ema vicAravuM. A vicAro. je aMdhatAnI bADhamAkI karavAmAM Ave che temAM prakArane vAM na have joIe, e vAMdhe evA prakAranI che ke jemAM koI vyaktine koI prakArano vAMdho na hovo joIe. ane A bAbatamAM adhatAne cheDI devAmAM koinI zarama na rAkhavI joIe. A aMdhatA nukazAna karanArI che ema samajavuM joIe. anukaramAM vAMdho nathI paNa aMdhAne vAMdho che ema barAbara samajavuM ghaTe. dhaSTi mANasa, aMdhatA nivAre. I hardly know so true a marks of little mind as the servile imitation of others. Greville
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ [e] (8) kathA ane setu dekhAva ane sAce vacce viveka rAkhave e murala che, chatAM khUba lAbhakASTha che. dekhAva karavo judo ane vastutaH vAta judI hoya evuM aneka mANasenA saMbaMdhamAM banatuM jovAmAM Ave che. e vAta kharekhara samajavA gya che ane jIvavA yogya che. jeo pItaLa ane sonAne taphAvata jANatA nathI tene A vAtamAM bahu stra nahi paDe e samajAya tevI vAta che, paNa ApaNe to pittaLanuM kAma nathI, senAne oLakhI kADhavA mATe je zakita joIe tene kharekhara upayoga karavA ema che ane temAM je pAchA paDe che te Akhare to pastAya che paNa te pastA darane ane moDe hoya che ema ApaNane lAgyA vagara rahetuM nathI. bAkI te A jIvana keTaluM che te para vicAra karavAmAM Ave te chAtI besI jAya tevI vAta che, ene samajavAno prayatna karIne khAlI dekhAva khAtara ApaNuM vartana thatuM hoya te niSNajana che ane teTalA mATe nirupayogI che ema vartana uparathI jaNAI Ave che A vAta sArI rIte samajavA ca che. ane khoTA dekhAva karavAne nahi ja ema nizcaya thaI jAya che. A vAta jiMdagInA praznane nirNaya kare che e nirvivAda hakIkata che ane emAM kaI vAtane visaMvAda nathI. ApaNane teTalA mATe koI jAtane visaMvAda nathI evo nirNaya karavAnI jarUriAta cokkasapaNe jaNAI Ave che ane tenA samarthanamAM A sUtra banyuM hoya tema lAge che. ApaNe te barAbara samajavA-javavA mATe prayatna karIe. ghaNI -vAra mANasa dekhAva upara mahIM paDe che ane herAna thAya che, paNa
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAre vartana karavAno vakhata Ave tyAre manamAM dhAreluM ja kare che, ane je dekhAva khAtara sitAtenI vAta karI hoya te sarva vAtamAM ja rahe che ane vartana para Ave tevuM thatuM nathI. A bAbata upara dhyAna kheMcavAnI ane vartananI ane dekhAvanI ektA levAnI bahu jara che ane atyAre ghaNA mANasomAM je visaMvAda jevAmAM Ave che tethI eka laya che, te sarva aTakI pI che ane vartana ane dekhAvamAM pheraphAra raheto nathI evI sthiti joIne AnaMda thAya che ane te AnaMda AdhyAtmika athavA Atmika heI kharekhara anubhavavA meMga che emAM paNa zamane sthAna nathI. dekhAva to ja thaI zake ke hAthInA cAvavAnA aa hoya ane dekhAvanAM dAMta ja la heya. A paristhiti dekhItI rIte agya hoIne IcchavAjoga nathI. mANase teTalA mATe dekhAva ane vastutaH thatI sthitimAM pheraphAra na rAkhavuM joIe. ethI aneka juThANAmAMthI bacI javAya che, athavA geTa vALavAnI vAta dUra thaI jAya che. A vAta sthiti sarbhajI laI eraDelano AbhAra mAnavo joIe ke jemane A vAtane pragaTa karI che. emanA hRha vicAramAM A sthiti nI jAvavAnI muzkelI jaNAya che, tenuM hArda samajavAnI ApaNI pharaja che, * * * * - - * It is hard to discriminate between sham and the real, but it always pays to do so. .: Thoughts of the Great
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ + + + + 5 AvakapachI pAche te mArI sIma karavAmAM A nAnI enI cA upara ApI che masa bATA nAmanA mahAna kvopati rekarAvAkImamAM 1940 lagabhagamAM thaI gayA. eNe bUka banAvavAnA udyogane meya pApA para vaijJAnika paddhatie mUkI do. AkhA yuropamAM tenA nAmanI vAhavAha belANI. teNe eka vasiyatanAmA jevo lekha lakhyo che. nAnA vahIvaTamAMthI moTA udyogapati kema thavAya tenI cAvIo teNe jAtaanubhavathI batAvI che. te kahe che ke koi paNa udyoga mAtra pitAnuM piriyuM kADhavA khAtara zarU karavo ke calAvavo nahi. udyogano uddeza samAjanI sevA ane gharAkanuM sAruM IcchavAmAM ane udyoganI zodhakhoLa ane pragatine aMge nAgIrI svIkAravAmAM rAkhavI joIesArI rIte kAma kara, pramANika sevA karanAra ane gharAkanuM sAruM IcchanAra pitAnuM bharaNapoSaNa te jarUra meLave, paNa udyogane zarU karanAranI bhAvanA sevAnI hovI joIe ane evI rIte kAma karanAra udyogapati thAya che, pitAne vepAra jamAve che ane gujAre karavA uparAMta ghaNuM vadhAre meLavI zake che. - keTalAka udhoga zarU karanAranI vAta game tema karIne dhana meLa vavAnI hoya che. enI najare varasAda bhare ke mAla paDe enI paravA hova nathI, gharAka mAla kharIdI jarA vApare ane dhUe eTale rUve enI e nA ne AnA aDhAra AnA thayA eTale * * * *
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhama kauzalya [ 13] ene mana to ghI-keLAM thaI jAya che. pachI gharAka enA nAma para dhUke ke havAnata kare enI ene ciMtA ja hotI nathI. e to pitAnA garvamAM taNAto ja che ane pitAnI chetaravAnI kaLAmAM potAnI haziyArI mATe potAnI jAtane. thAbaDyA kare che. A TUMkI najara che, avyApArI najara che, TUMkI dRSTinuM pradarzana- che, avyavahAra bAlizatA che. AvI TUMkI najare ghaNA phasAI jAya che, TUMkALamAM levAI jAya che ane aMte vepArI tarIke pAchA paDe che. bATA kahe che ke pote jyAre koI hakIkatane dhaMdhAne nukasAna kare tevI jANe tyAre pite aMgata svArthathI dUra rahela che ane keTalIka vakhate te dhadhA khAtara potAnI ane potAnA mANasanI jAtane jIvananA jebhamAM paNa mUkI dIdhela che. AvA dhaMdhA khAtara bhoga ApavAno vicAra mAtra paisA meLavavA khAtara thaI zakato nathI. molamAM bhArobhAra kAMjI nAMkhavI, ghImAM vejITebala umeravuM, lavIMgamAM tela vadhAravA mATe DAMkhaLIo nAkhavI, talanA telamAM seMdhuM zIMganuM tela nAkhavuM, ghauMmAM kAMkarA nAkhavA, rUnAM dhokaDAM bAMdhatAM aMdara paththara nAkhavA, sAkarane badale goLanI cA ApavI-e dhaMdhe vepArIne zobhe nahi. kALA bajAra vepArIne kalaMka caDhAve, bhaLatI vAta karI mAla ThasAvavAnI dAnata vepArIne halako banAve ane kheTA raMga, halakA phugAvA ke kAcA raMgane upayoga kadI hAMlAne zIka na caDhAve. thoDo vakhata ge cAle, paNa aMte dUdhanA dUdhamAM jAya ane pANInAM pANImAM bhaLe. . mATe sAcA vepArI thavuM hoya te vepAranI dhagaza hovI joIe, vepAramAM nAmanA karavAnI tamannA hevI joIe. nAmanAnI pAchaLa satyanI pratijJA joIe ane pratinA pAchaLa stra visa. ane pAko nizcaya joIe. jeNe vepAra jamAvavuM hoya teNe gharanuM karavAnI IcchA 13
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ [194] : dharma kauzalya na rAkhavI ghaTe, eNe to vepAra khAtara saMnyAsa levo ghaTe, vepAra pAchaLa sarva bhoga Apavo ghaTe, ane vepAramAM gharAkano sarvodaya che kharace kema thAya tenI cAlu ciMtA rAkhavI ghaTe. sAcA mANaso ane vepAramAM AgaLa vadhe, jamAvaTa kare, udyogapati thAya ane pitAnA kuTuMba mATe 'guDavIla' mUkatA jAya. guDavIlane uddeza na hoya paNa pariNAme te jamAvaTa ja thAya. vepAra mATe saccAI joIe, dhagaza joIe, zAkhA joIe, tenI khAtara svArpaNa karavAnI vRtti joIe, lAbha to thAya ja paNa te AnuSaMgika heya, chatAM Akhare te anivArya bane.. Our organisation has not been built up with the thought of providing a safe livelihood only for its founders. There have been higher motives. From Testament of Thomas Bata. (90) vAstavadarzitA ApaNe te ahIM ane atyAre ja rahIe chIe; ane ApaNe koI paNa meLavavAnA ke dahADe vALavAnA heIe to je sogamAM ApaNe AvI paDelA chIe temAMthI ja zaravAra vaLavAna che. | mArI pAse paisA heta te huM keLavaNunI saMsthAo sthApata ke gAmane jhAMpe cokhA mata ke gAmamAM koIne hAtha lAMbe karavAne vakhata na rahevA deta, athavA hajAre mANasane rAjI Apata ke moTA pAyA upara kArakhAnAM kAta,
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya [1lya] ke aneka kaMpanIonI sthApanA karata vagere vagere. A sarva khAlI udhAmA che nirarthaka mAnasika cALA che, hetu pariNAma vagaranAM nirbaLa bahAnAM che ane. AvA vicAra thAkelA, hArelA, pAchA paDelA, nabaLA thaI gayelA ke nAdAra banI gayelA ja kare. huM lakhapati heta te jaththAbaMdha vepAra karata, ke huM kare5ti hota to AzramasyAna, vyApAragRho ke udhogagRhe baMdhAvata A to mAMdA paDelAM mananAM tarka vitarkanAM jALAM che, sanepAtanA valopAta che, hArela jugArInAM mana manAmaNuM che. je bhaDavIra hAya, je kAryakuzaLa hAya, je vepArInA nAmane zobhA ApanAra hoya te kadI AvA vicAra kare nahi. e te jaMgalamAM maMgaLa kare, na hoya tyAM navAM vyApAra kheDe, bIjAne na sUjhe tevI tarakIbo kA, navIna bhAtone uThAva jamAve ane kAMkarAnA sonA cAMdI banAve. e kAInA DarathI gabharAya nahi, e koinA paisA joI lobhAya nahi, e pADozInI unnati joI baLatarA ke IrSA kare nahi, e ekAda UlaTA sapATAthI zeha khAI jAya nahi ane e viruddha paDatI kudarata ke AvI paDatI AphatanA phAMdAmAM aTavAI jAya nahi. sAce vepArI anyane vAMka kADhe nahi, anyanI unnatinI adekhAI kare nahi, anyanA tejamAM aMjAI jAya nahi, anyanAM gaLAM resavAnI tarakIbo race nahi, bIjAnI havelI jeI pitAnI paDI bALI nAkhe nahi. kunehabAja sAco vepArI to pote je sthitimAM AvI paDyo hoya temAM meja mANe. e jANe ke huM ne mArI hATaDI, pita ane pitAne Dabalo, pote ane potAnI nAnakaDI duniyA e ja pitAnAM sAcAM halesAM che. ene tuMbaDe ja pote saMsArasamudra taravAno che, e halese ja potAnI naukA AgaLa calAvavAnI che ane e ja garama pANIe pitAnAM cokhA pakavavAnA che. e jANe ke potAne je kAMI maLavAnuM che te piote che ane pitAnAM che, enAthI ja pita meLavanAra che ane e che e ja potAnuM sarvarava che. je pitAne zaravAra (sAra vakhata)
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ [196] dharma vaizaya koI divasa koI paNa vakhate vaLanAra haze te te temanAthI ja ane temanI mAraphata ja thanAra che. ja AvA dezamAM ApaNe yuropa amerikA vagere dezanA vyApAranI vAta karIe ke nAnI hATaDImAM hajAre gAMsaDInA sedAnI vAta karIe te khAlI jIbhanA labakArA ja kahevAya. emAM kAMI vaLe nahi ane vAta karavAthI kAMI vepAra thAya nahi ane vepAra thAya che temAM UMce avAya nahi. dareka mANasane tenI lAyakAta pramANe ja maLe che, ane lAyakAta vagaranI IcchAo karavI e te mAtra zekhacallIne ja zobhe. eTale ApaNA sago vicArI, ApaNI potAnI sAdhana-saMpattino hisAba gaNuM ApaNane maLI zakavAnI zakya sAmagrIne hisAba gaNI, pitAnI pathArI pAtharavI ane ethI vadhAre moTI kalpanAnA jALamAM phasAI niraMtara atata dazAnI agnimAM baLyA karavuM nahi. pitAnA nAnA kUbAne havelI mAnavI, pitAnI nAnakaDI hATaDIne moTI dukAna mAnavI ane potAnA nAnA karamaMDaLane paripUrNa vagadAra vaTadAra kAmadAra varga mAna. vyApArI pAko hoya te samaje ke pote che te lAkhano mANasa che, pote che te barAbara che ane te je heya temAMthI pitAne rasto kADhavAne che. ATaluM samaje te avirodhapaNe potAne bhAga dhapAve ane adekhAI, IrSyA ke karthanA karyA vagara saMtevI jIvananAM sukhane anubhave. - - Hero and now is where we live, and if we are to achieve at all, it must be in the condition in which we find ourselves. Rev. J. Melice,
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya 197] (91) mAtra paisAnA hAlahavAla pasa ghaNue utarAM kharIdI zake, paNa khare mAla nahi. e tamane khorAka ANuM Ape, paNa khAvAnI ruci nahi; e tamane davA ANuM Ape, paNa taMdurastI nahi; - e tamane oLakhItA meLavI Ape, paNa mitre nahi; e tamane nokaro jamAvI Ape, paNa vaphAdArI nahi. . e tamane AnaMbA dahADA lAvI Ape, paNa zAMtinA ke sukhanA nahi. vepArInuM dhyAna paisA upara hoya che. e vepAranI phatehane khyAla keTalI dhanaprApti thaI che tenA hisAba para kare. e vepAra karatA jAya ane manamAM AMkaDA gaNato jAya. e koI vAra naphe na thato hoya to rAza kare, koIvAra vadhAre lAbha karavA thoDuM nukasAna paNa kare, e gharAkane rIjhavavA game tevI khuzAmata paNa kare ane je e goTALIo heya te paisA meLavavA khAtara sAcAM khoTAM paNa kare, mAlanI pherabadalI kare ane kALAM bAra paNa kare. e paisA khAtara ujAgara kare, e ala vagaranA paNa mAladAra gharAkanI paLazI paNa kare ane e kamANI karavA khAtara paradeza kheDa, khaDe page Ubho rahe ane rAtadivasa na gaNatAM bhUkha tarasa veThe, kabADA kare ane lusalusa khAIne pAcho dukAne phare. paisA meLavavAmAM e jIvanasarvasvane bhega Ape, najIvI bAbatamAM AkarAM segana paNa khAi bese ane sAcAM khoTAM nAmAM mAMDe, navAM dastAveja banAvI ajamaTekasa bacAvavA ke oLavavA kheTA havAlA paNa mAMDe. dhanane e jIvananuM rahasya samaje ane dhana khAtara na karavAnuM karI bese.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 198] dharma zalya paNa eNe dhyAna rAkhavuM ghaTe ke dhana te sAdhana mAtra che, enAthI kharuM jIvanasukha ke AMtarika AnaMda mANI na zakAya. dhana upara uparanI sAhyabI kharIdI zake, paNa enA ekalAthI hAza karavAne vAre na Ave. dhana nokara kharIdI ke rAkhI zake. paNa AMtarateja ke cAritra vagara nAkare pAsthI nimakahalAlI e na meLavI zake. ane dhanathI khorAkI maLe, paNa pite rogI thaI jAya, anna para aruci thAya to dhana ruci na kharIdI zake. dhanavAna pAse aneka sagAM thatAM Ave, dhanavAnanA sALA thavA kaIka Ave, paNa ene jIgarano dasta mAtra dhananA jore na maLe. dhananA jorathI e varaghoDA caDhAve, paNa sukhazAMtinuM svapna ene dhanane joramAtrathI na maLe. mATe dhanane mAtra jIvananuM dhyeya na mAnavuM. dhanamAM aihika sagavaDa kharIdavAnI tAkAta hoya che, paNa AMtarika AnaMda, AtmAne AnaMda, Atmika ekarUpatA, nirvikAre cipatA, anaMta AnaMdadhana na lAvI zake. dhana sAthe cAritra heya, dhana sAthe pravINatA hoya, dhana sAthe aMtasiktA heya, dhana sAthe sadgaNano saMcaya heAya te judI vAta che. mAtra "dhana dhana' karI dhananA rAgaDA tANavA ane dhana khAtara game tevAM bhavADAM thavA devA emAM vepAranI kuzaLatA nathI. dhana sAthe AMtaravikAsa ane sadgaNanI AMtarasamRddhi jamAvavI e khUba agatyanI bAbata che. kuzaLa vepArI mAtra dhULamAM rAcI na jAya. e aMtarane paNa keLave. Money can buy the husk of many things, but not the kernel, It brings you food, but not appetite, medicine but not healtb, acquaintances but not friends, servants but not faithfulness, days of joy but not peace or happiness. -Henrik Ibsen
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma kauzalya (92) jarUriyAta [ 199 ] milakata mATI mATI vastuonI mAlIkImAM rahelI nathI; paraMtu ane teTalI ochI jarUriyAtamAM rahelI che. milakatane lokAne bhinna bhinna prakAranA khyAla heAya che; keTalAka ghaNI jamInane milakata mAne che, keTalAMka benka belensa vAravAra tapAsI tene potAnI milakata mAne che, keTalAka DhArAne potAnI milakata mAne che, keTalAka vyApArane potAnI milakta mAne che, ane keTalAka zakaDa peAtAnI pAse hoya tene ja milakata mAne che. A sava khATAM che ema epIyurasanu kahevu che, ane tenuM zAstra samajavA jevu che. ApaNe kharI milakta zuM che tenA vicAra karIe te ApaNane vicAramAM nAMkhI de tevI bAbata che. emAM meTAM mahelanI ke majAnI vAta nahi, emAM benka belensanI ke rokaDa rakamanI vAta na hoya tyAre zuM hoya te atra samajAvavAmAM Avyu' che. tenI dRSTimAM ceADI milakatAnA vArasA maLavAnA heya ke benkamAM lAkho rUpiyA jame hoya athavA rADa mUDI hAya te milakata nathI, paNa te taddana judI ja vastune milakata gaNe che. te kahe che ke enka belensathI rAjI na thAo, paNu tamArI jarUriyAtane jema bane tema AchI karI ane Akhare kAMI jotuM nathI evI vRtti rAkhA, e tamArI kharI milakta che, khIjAM kAMkAM che. A vAta rRma bane te saMbaMdhamAM ApaNe milakatanuM sUtra vicArIe te ApaNune jaNAze ke sAvALAne hajAranI AzA, hajAravALAne lAkhanI AzA, lAkhavALAne karelI AzA, ane karADIvALAne rAjarAjezvara thavAnI.ane rAjarAjezvarane iMdra thavAnI hoMza hAya che ane eTalA mATe AzA-tRSNAne AkAza sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. kema ke enu` mApa kAthI thaI zakatuM nathI
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ [200 ] dharma kauzalya ane mULa AzA te niraMtara vadhatI jAya che. AkAza keTalA phUTa lAMbu che ane keTaluM paheluM che tenuM je kaI mApa karI zake te IcchAnuM mApa thAya, paNa te zakya nathI eTale AzA-tRSNane AkAza sAthe sarakhAvavAmAM Avela che. AkAzanuM mApa zakaya hoya to tRSNa athavA IcchAnuM mApa zakya che. AkAzane bhApI na zakAya te tRSNane mApI " na ja zakAya, Avo abhiprAya vidvAnane che. teo jaNAve che ke tRSNanI khAtara pitAne tapa ke pitAnuM jJAna je kheI bese che te mUrkha che, ane kAgaDAne uDADavA mATe ciMtAmaNiranane upayoga karanAra jevA che. paNa jene kAMI joItuM nathI, jenI jarUriyAta maryAdita che te kharA dhanavALA che, tene vAraMvAra namana karavAmAM Ave to te gya che, tenA guNe devalokamAM paNa gavAya che ane te kharA tAlevaMta che. eTale pitAnI IcchAone maryAdita karavI e ati mahatvanuM kAma che, ane te ja kharekharA dhanavALA che ema samajavuM. je mANaso pitAnI jAtane theDAM vIghAM jamIna athavA rekaDathI paisAdAra mAne che te A daSTie vicAratAM thApa khAtAM mAluma paDe che; tAlevaMtapaNuM DI vastu, pharanIcara ke jamIna athavA rekaDamAM nathI, paNa tenA tyAgamAM che. mAre kAMI joIe nahi e ene mudrAlekha heya che. dharmiSTa mANasanI jarUriyAta ghaNI rIte maryAkti hoya che, ane evA ja mANasa sAcA dharmapriya hoI zake che. jo ke vyAkhyAnamAM enuM sthAna chelluM hoya che tethI te gabharAya nahi, paNa pitAne kAMI jotuM nathI evA nijAnaMdane te sAcI rIte dhanavAna hovApaNuM mAne ane te ja satya che. Wealth consists not : in having great possessions, but in having few wants. EPICURUS
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanane ghaDavAmAM upayogI be prANavAna prakAzana ' jJAnapradI5 A graMthamAM rava. AcArya zrI vijayakastUrasUrIzvarajIe lakhelA AdhyAtmika lekhone sarva--saMgraDa rajU karavAmAM AvyuM che. A lekhe eTalA UMDA ane talasparzI che ke te vAMcanArane jaina darzanazAstrane UMDo abhyAsa ApoApa thaI jAya che. TUMkAmAM Atmasiddhi mATe A graMtha khAsa vAcana-manana karavA je che. lagabhaga cha pAnAno A graMtha mATe hovA chatAM tenI kiMmata mAtra rUA. 8-0 rAkhavAmAM Avela che ( ravAnagI kharca alaga) kathAdIpa lekhaka munizrI caMdraprabhasAgarajI (citrabhAnu ) tatvaciMtaka munirAjazrI caMdraprabhasAgarajI(citrabhAnu)nA A graMtha saMbaMdhI suvikhyAta navajIvana patra paricaya ApatAM jaNu ve che keH| jaina sunizrI caMdraprabhasAgarajInuM A pustaka AvakArapAtra che. emAM saMgrahita thayelI 23 laghukathAo ApaNA jIvanane ghaDavAmAM upayogI thAya evI che. temAM munizrInuM UMDuM ciMtana temaja nimaLa darzana dRSTie paDyA vinA rahetA nathI. dareka kathAnI zarUAtamAM ApelAM vicAra mauktike paNa suvicArapreraka che. saune A pustaka game evuM che kiMmata doDha rUpiye (paTeja alaga) banne graMthe Aje ja maMgAve. zrI jaina AtmAnada sabhA-ubhAvanagare