Book Title: Vaidyasar Sangraha
Author(s): Raghunath Shastri, Krishnashastri Bhatwadekar, Vishnu Vasudev Godbole, Mahadeo Gopal Shastri
Publisher: Vinayak Mahadev Amraopurkar

View full book text
Previous | Next

Page 45
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ૩૫ સંગ્રહણ અતી વિષની કળી, નાગરમોથ, એને ઊકાળો આપવો, મરી, ગેળ, ગંધક, સાજીખર, વછનાગ, પીપર, ધતુરાનાં બીજ એ એસ એકઠાં કરી ઝીણું કરવાં. ભાંગનું પાણી નાંખી, ફરી બે પહોર સુધી ખલ કરી તેની ગોળી ચઠી ચ ઠી જેવડી કરી રાખવી, તેમાંથી એક અથવા બે ગોળી ઉના પાણીની સાથે અથવા છાશની સાથે આપવી. પારે, ગંધક, અતીવિષની કળી, હિમજ, આ બ્રક ભસ્મ ત્રણ ખાર, (જવખાર, સાજીખાર, કંકણ ખાર. ) ચરસ, વજ, એનું ચૂર્ણ કરી ભાંગના પાણીમાં તથા લીંબુના રસમાં, ખલ કરી બેચ ઠી જેવડી ગોળીઓ કરવી, તેમાંથી સવારમાં એક ગોળી મધમાં નાંખી તેમાં શંખ ભસ્મ, એક ચણાઠી ભાર નાંખી આપવી, ગુલ્મ સંગ્રહણી ઊપર—ઘેટુળી, મરી, અમૃત વેલ, સુંઠ, ચીત્રક, હરડેઇલ, કરજ બીજ, બીલું, એનો ઉકાળો, સર્વ સંપ્રહણને નાશ કરે છે સુંઠના ઊકાળામાં સરખા ભાગે ઘી નાંખી ફરી તાપ ઉપર મુકી થોડુક અટવ્યા પછી તેમાં ડાંગરની ધાણી ચાળી, તે પીવું, એટલે લીહા, આમવાણુ, તપા સહણીને નાશ થાય છે, રક્ત સંગ્રહણી ઊપર–પહાડ મુળ, અતીવિષની કળી, ઈદ્રજવ, કુડાની છાલ, મથ, કડુ, ધાવડીને ફલ, સુંઠ, લીંબુ, રસાંજન, એનું ચૂર્ણ ચાખાનું ધવણ, તથા મદ, એની સાથે આપવું, કરીયાતું, કડ, નાગરમોથ, ઈદ્રજવ, ત્રિકટુ, એ સરખા ભાગે, તથા એ સર્વથી બમણી કુડાની છાલ, કીંવા કલે, ચીત્રક બે ભાગ, તથા એ સર્વથી બમણે ગોળ, એનું એકઠું ચુર્ણ કરી ચગણું પાણી લઈ તેમાં આપવું, એટલે રક્ત સંગ્રહણી પાંડુરોગ, અતીસાર, કમલે, અરૂચી, મેહ, એને નાસ થાય છે. સાજીખાર, જવખાર, સીધાલણ, સંચળ, વડાગરૂ ત્રિકટુ, ચવક, અજમોદ, ચીત્રક, પીપરી મુળ, જીરૂ, વરીયાળી, એ સર્વનુ ચુર્ણ ઊના પાણીમાં અથવા બોરડીની છાલના ઉકાળામાં, કૌંવા છાશમાં અથવા દેશ, કાળ વગેરે જઈ બીજા અનુપાનની સાથે આપવું, એટલે સંગ્રહણી, ઉદર ગુમવાયુ, હરસ, એ સર્વને નાશ થાય છે. સાજીખાર, પીપર, પીપરી મુળ, ચવક, ચીત્રક, મરી, સુંઠ, મીઠું, કંકણ ખાર, સીંધાલણ, વડાગરૂ, સંચળ, ગળ, સેકેલી હીંગ, અજમદ, એનું ચુર્ણ, દાડમના રસમાં, અથવા બીજેરાના રસમાં, તથા બોરડીના ઉકાળામાં આપવું, એટલે સંગ્રહણી, હરસ, એનો નાશ થઈ મુખને રૂચી આવે છે, તથા જઠરાગ્નિ પ્રદીપ્ત થાય છે. સંચળ, ચીત્રક, મરી, ૧ દારૂ હલદરનો આઠમો ભાગ ઊકાળો રાખી તેમાં બકરીનું દુધ ચોથા ભાગનુ નાંખી તાપ પર મુકી ચુક કરે છે તે રસાંજન. For Private and Personal Use Only

Loading...

Page Navigation
1 ... 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194