________________
ૌરી પગલે પગલે પિતાને સતાવનાર – રંજાડનાર પ્રત્યે – પણ પૂર્ણસદ્દભાવ પ્રેમભાવ માધ્યસ્થભાવ રાખે તે જ સાચી સજજનતા કહેવાય – આવી સજજનતા આવે ત્યારે જીવનમાં ધમ જે રીતે ખીલી ઉઠે છે તેનાં જે અમાપ – ફળ મળે છે તેનું વર્ણન શાસ્ત્રોમાં ઠેકઠેકાણે વાંચવા - સાંભળવા – મલે છે
ઉપરનાં બધાં ઉદાહરણેમાંથી જોવાનું - જાણવાનું – સમજવાનું ઉતારવાનું એક જ છે કે મૈત્ર્યાદિભાવ સહિત હોય તે જ ધર્મ કહેવાય બાકી કાયકલેશ.
એવાં આ ધર્મનાં ફળના મુખ્ય બે પ્રકાર પડે છે (૧) તાત્વિક ફળ (૨) આનુષંગિક Product
By product જેમ ખેતર ખેડ ખેડુત ધાન્યને ઈછે, છે ધાન્યએ તાત્વિક ફળ છે. મૂળ Product છે. તેવી જ રીતે ધર્મનું તાત્વિક ફળ મોક્ષપદની પ્રાપ્તિ કહેવાય. તેથી દરેકે દરેક નાનું મોટું ધર્માનુષ્ઠાન મોક્ષપદની પ્રાપ્તિ, કર્મક્ષયનાં ધ્યેય પૂર્વક જ કરવાનું હોય છે. (૨) આનુષગિક ફળઃ ખેતરમાં જયાં હજારમણ અનાજ પાતુ હોય ત્યાં ઘાસનાં તે ગંજ જ ખડકાય ઘાસએ ખેતીનું આનુષંગિક By Proauct ફળ છે. તેવી જ રીતે ધર્મનાં પ્રભાવે જયાં સુધી આરાધકને સિદ્ધિ ગતિની પ્રાપ્તિ ન થાય ત્યાં સુધી સદ્દગતિ – ઉત્તમ સંયોગે, દેવગુરૂધમની સામગ્રી
અનુકુળ પરિવાર જન વિગેરે અનેક સુખ મળે. મુખ્ય ફળ તે શિવગતિ જ છે.
ધર્મના ફળનાં બીજાં પણ બે પ્રકાર પડે છે. (૧) અનંતરફળ (૨) પરંપરફળ.
