________________
પસ્થિત અંદરના પરિગ્રહને ઉત્તેજીત કરનાર છે. માટે જેને અંદરની નિગ્રંથતા જોઈએ છીએ તેણે બહારની નિર્ણ થતા પણ સ્વીકારવી જોઈએ. બહારના ત્યાગ વગર મેક્ષ માર્ગે ચાલવાનું નથી. અંદરને ત્યાગ કાર્ય છે તે બહારને ત્યાગ કારણ છે. જેવી રીતે વીતરાગ દશા છેહલું દરોય, સાધ્ય અગર તે કાર્ય છે, તેમાં ત્રતાદિના શુભભાવ કારણ છે. જેમ વ્યવહારમાં કારણને કાર્યમાં ઉપચાર થઈ શકે છે. તે જ રીતે અંદરની નિર્વથતારૂપ કાર્યમાં બહિર નિર્થથતા રૂપે કારણને ઉપચાર કરીને તેને મોક્ષ માર્ગ કહી શકાય છે. બહારની નિગ્રથતા પણ ઘણું જરૂરી છે. કેમકે તે અંદરની નિગ્રંથતાને લાવનારી છે. સાધુ બહારના સાગથી છુટયા છે તે પણ કેટલી શાંતિ, છે! જ્યારે તમે નથી છુટયા એટલે પાપ કરવાના નિમિત્ત તમારે ઘણા છે. તમે વ્યાખ્યાનમાંથી છૂટી ઘેર જાઓ અને નાનું બાળક આવીને મેળામાં બેસે. એટલે તેને ૫ પાળવાની ઈચ્છા થાય. સંસારના અનેક નિમિત્તે તમારી સામે આવીને ઊભા રહે અને પરિણામ બગાડે. અમે વ્યાખ્યાન પૂરું કરીને ઉપર જઈએ તે જ્ઞાનના નિમિત્તે પુસ્તકે હાજર છે તે વાંચવાનું મન થાય. સાધુનું ધ્યેય અંદરથી નિથિ થવાનું છે :
છતાં કહેનારા કહે છે કે - બહારના નિમિત્તોથી પરિણામ બગડે તેમ માનનાર મિથ્યાત્વી છે. સમક્તિને ઈજર જ તેમણે રાખે લાગે છે. તેમને ખરેખર કમળ
