________________
૧૭૮ ૩ પરિહારવિશુદ્ધિ ઉપરના ચારિત્રને શુદ્ધ કરવા જે ઉગ્ર તપ તપવામાં આવે તેને પરિહાર વિશુદ્ધિ ચરિત્ર કહેવામાં આવે છે.
૪ સુક્ષ્મ સંપરાયઃ અહિં માત્ર સુમ સંજવલન લભ અંશ રહ્યો હોય છે. દશમે ગુણસ્થાને આ ચરિત્ર આવે છે. પંદર કષાયના ઉપશમ અગર ક્ષયથી આ ચારિત્ર પ્રાપ્ત થાય છે.
૫ યથાખ્યાત ચારિત્રઃ સેળે કષાય ક્ષીણ અથવા ઉપશમ થયા પછી અગિઆરમે અને બારમે ગુણસ્થાને આ ચારિત્ર આવે છે. પ્રથમના ત્રણ ચારિત્ર કષાયના ક્ષય, ઉપશમ, અગર ક્ષપશમથી પ્રાપ્ત થાય છે. જયારે સુક્ષમ સંપરાય તથા યથાખ્યાત ચારિત્ર, ક્ષય તથા ઉપશમથી થાય છે. આ છેલ્લા બે ચારિત્ર ક્ષયે પશમથી થતા નથી. અગીયારમે ગુણસ્થાને આત્મા હોય તેને ઉપશમ ભાવનું ચારિત્ર હોય છે. ઉપશમભાવ યથા ખ્યાત ચારિત્ર વાળે પડે પણ ખરે. જે આયુષ્ય હાય થવાથી પડે તે સર્વાર્થ સિદ્ધ વિમાનમાં જાય. પરંતુ આયુષ્ય ઘણું હોય અને પડે તે કયા જાય છે. કહેયાય નહીં. આ રીતે પડનાર ઓછામાં ઓછું એક ભવ કરે અને વધુમાં વધુ અર્ધ પુદ્ગલ પરાવર્તનથી કંઈક ઉણ જેટલો સમય સંસારમાં રખડે. જરા ભૂલમાં પણ કેવી સજા થાય છે એ વિચારવા જેવું છે અગીયારમાં ગુણસ્થાને પ્રાય: વીતરાગ જેવી દશા છે. ઉપશમવાળું યથાખ્યાત ચરિત્ર છે. ભારેલા અગ્નિ જેવી દશા છે. ઉપશમભાવ બે
