________________
પુરૂષે તે માધ્યસ્થ હોય છે. માધ્યસ્થતા ચુકીને એકાદ નયન પક્ષપાત કરવા જાય તેને પક્ષઘાત લાગુ પડે છે. નિશ્ચય પામવાનો છે; વ્યવહાર તેને માગે છે. માર્ગ ઉપાગી ન હોય તે સરકાર સડકે પાછળ કરોડો રૂપીઆ શા માટે ખર્ચે છે? નિશ્ચય સાધ્ય છે; વ્યવહાર તે પામવાને માર્ગ છે. એકાંતે વ્યવહાર નય ઉપર ભાર મુકાય તે લેકે મૂઢ થાય. સમતાપુર્વક તપ કરેઃ
એકાંતે નિશ્ચય ઉપર ભાર મુકીએ તે લોકો સવછંદી થાય. સ્થાપનામાં વાર લાગે છે. પણ ઉત્થાપનામાં વાર લાગતી નથી. નવદિવસના આયંબીલ માટે કેટલી તૈયારી કરવી પડે, નવ દિવસમાં કેટલું તપ થાય તે તે વિચારે. દશમે દિવસે એજ માણસ ભેળ ખાતે હોય કે પાન ચાવતે હોય એ કંઈ ઠીક લાગે? એથી તે ધમ" નિંદાય. છેવટ સુધી ચડીને પણ એક જરા પગ લપસતા ઠેઠ નીચે પડાય છે. ખુબ તપશ્ચર્યા કરીને આત્માને ગમે તેટલે ઊંચે ચડાવો પણ ક્રોધ કરો એટલે તે નીચે પડે છે. એ માટેજ મહાપુરૂષે ફરમાવે છે કે :
ખાવત પીવત મેક્ષ જે માગે,
તે સિરદાર બહુ જટમાં, ખાતે પતે મોક્ષ માગે તે મુખને સરદાર છે. તપશ્ચર્યા બીજા માટે ધમ પ્રાપ્તિનું બીજ બને છે;
સમતાપૂર્વકના તપને આનંદ એર છે. ખાતાપીતાં માનવી કરતાં તપસ્વીને વધુ આનંદ હા જોઈએ નહિં.
