________________
૨૦૯ વિનય એ ધર્મનું મૂળ છે. વિનયથી જ વિદ્યા ફળે છે. (મળે છે) વિનયથી બૈરી પણ વશ થાય છે. એ વિનય પિતાનાં સ્વાર્થ પતિ માટે નહીં, પરંતુ ગુણનાં બહુમાન પૂર્વકનો જે કરવામાં આવે તો તેનાથી ન ધારેલી અસાધારણ સિદ્ધિઓ જીવ મેળવી શકે છે. પૂ. ઉમાસ્વાતિજી મ. ફરમાવે છે કે “ન તથા સુમહાધ્યપિ, વસ્ત્રાભરીલંકૃત ભાતિ ! શ્રતશીલમૂલ નિકો, વિનીતવિન યથા ભાતિ |
માનવી મૂલ્યવાન વસ્ત્રાલંકારોથી જે શોભાને પામી શકતો નથી. જે વિનય ગુણથી શોભે છે. કુળ-રૂપ વચન યૌવન વિભવ એશ્વર્યાદિથી સંપન્ન મનુષ્ય પણ જે વિનય અને પ્રથમથી વિહિન હોય તે તે નિર્જલ નદીની જેમ શોભાને પામતો નથી. એટલા માટે સર્વ કલ્યાણનું ભાજન વિનયગુણ કહે છે. ગુરુજનેનાં દશ પ્રકારે વિનય કરવાથી જીવનમાં ગુણ ગરિષ્ઠતા આવે છે. બધા ગુણે વિનયને આધિન છે. વિનય તે જ કરી શકે જે નમ્રશીલ હોય. જે નમ્ર બને તે સર્વ ગુણ સંપન્ન બને છે તે જ કારણે મહાપુરૂષાએ અત્યંતર તપમાં વિનયને દ્વિતિય સ્થાન આપ્યું છે.
વૈયાવચ્ચ -આચાર્ય–ઉપાધ્યાય તપસ્વી નૂતન દિક્ષિત દ્વાન ગણ-કુલ–સંઘ વિ. સર્વે મૈયાવચ્ચેનાં ભાજન છે. ભક્તિનાં પાત્ર છે. અને શ્રી વીર પરમાત્મા કહે છે. (શ્રી ભગવતિ સૂત્રમાં]
