________________
૧૬૨
જ્ઞાન વિના, સમજણુ વિના, મહતા અને ફળ જાણ્યા વિના ક્રાઇ ક્રિયા અનુષ્ઠાનામાં જીવને પ્રવેશ અથવા તેમાં સ્થિરતા નથી. ક્રિયા વારવાર કરવાથી જ્ઞાન દૃઢ થાય છે. “ એકલી ક્રિયા આંધળી અને એકલુ' જ્ઞાન પાંગળુ છે ” અનૈના સુમેળ “ જ્ઞાનક્રિયાભ્યામ્માક્ષઃ ” જ્ઞાન અને ક્રિયા એક સિક્કાની બે બાજુ સ્વરૂપ છે. જેવી રીતે જળ અને તેના રસ, તેના સ્વાદ જુદા નથી હાતા, અને એકમેક જ છે તેમ સાચા જ્ઞાની ક્રિયા વિના રહી શકે નહી. અંકુશ વગરના હાથી, લગામ વગરના ઘેાડા, તેમ જ્ઞાન વગરનુ મન જીવનને ખેદાન-મેદાન કરી નાંખે છે. “બહુ કાડા વર્ષે ખપે, કમ અજ્ઞાની જે ” જ્ઞાની શ્વાસેાશ્વાસમાં ક્રમ ખપાવે તે” અજ્ઞાની કાડા ભવનાં તુપવડે જે કમ ખપાવી શકતા નથી. તે કમનેા ક્ષય જ્ઞાની શ્વાસેાવાસમાં સાધે છે. પ્રકાશમાન, જાતિસ્વરૂપ, આત્મજ્ઞાનને સર્વ ભવ્યેા જ્ઞાનપદની આરાધના દ્વારા પામે એ જ મંગલકામના,