________________
- ૧૬૯ : અર્થ નથી. તે પછી રોજ ત્રણ વખત વ્યાખ્યાન શા માટે આપે છે ? તે ચેતનની ક્રિયા હશે ? એના જવાબમાં નિશ્ચયવાદીઓ કહે છે - “અમે કયાં વ્યાખ્યાન આપીએ છીએ ? એ તે ભાષા વર્ગણ એના કારણે છુટે છે.” એના કારણે જ છુટે છે કે તેમાં તમારો ઉપયોગ ભળે છે ખરો ? જે ભાષા વર્ગણા એના કારણે છુટતી હોય અને ચાગની ક્રિયામાં ઉપયોગ ન ભળતું હોય તો ગમે તેમ બકવાદ થાય, અખલિત વાણું પ્રવાહ ન વહે. શબ્દ શબદ ખલના થાય. વેગ ને ઉપયોગ ભેગા થાય છે એટલે વાણીનો પ્રવાહ અખલિત ચાલે છે. કેટલાક કહે છે, “બહુ ઝીણું વાત નિશ્ચયવાદીઓ કરે છે.” માગે લેપીને ગમે તેવી ઝીણી વાત કરે તે શા કામનું ? ઝીણું શસ્ત્ર ગમે તેવું હોય પણ ચલાવતાં ન આવડે તે પ્રાણ નાશ કરે છે. ગમે તેમ ઝીણી વાત ચલાવવાથી અનેકનું અહિત થાય છે. આત્મા અન્યને વશ છે ત્યાં સુધી આવશ્યક ક્રિયા જરૂરી છે -
ક્રિયાની શું જરૂર ? જડ ક્રિયાથી શું લાભ ? તેમ કહેનારજ જડ છે. પિતે પ્રમાદમાં પડયા છે ને ક્રિયા કરનારને જડ કહેવા નીકળ્યા છે. ક્રિયા ન કરનાર જડ છે. નિર્વિકલ્પ દશામાં ક્રિયા ન હોય, વિકલ્પ ન હોય એટલે કિયા પણ ન હોય. આમા જ્યાં સુધી અશુભ વિકલ્પ અને પાંચ પ્રમાદમાં હોય ત્યાં સુધી યિાની જરૂર છે જ.
