________________
૧૪૩
નિત મિશનમાં ભાજપ જ લગન
મિથ્યાત્વી જેમાં જ્ઞાન અથવા અજ્ઞાન મતિજ્ઞાન છતાન, મતિજ્ઞાન, શતરઆન સાથેજ હોય છે.
પ્રથમના ત્રણેય જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થે ગુણઠાણે દેવલોકની અપેક્ષાએ ત્રણ (૩) મનુષ્યોને ચોથે ગુણકાણે અવધિ નિયમાન હેચ થાય છે અને બારમા ગુણરથાનક સુધી ત્રણે જ્ઞાન હોઈ શકે છે ત્રાજુમતિ મન:પર્યવજ્ઞાન છઠઠે ગુણઠાણે અને વિપુલમતિ મન:પર્યવાન સાતમે ગુણઠાણે ઉત્પન્ન થાય છે કેવળજ્ઞાન સહિત પ્રથમનાં ત્રણે જ્ઞાન ગૃહરથપણુમાં હોઈ શકે છે. પરંતુ મનઃ પર્યાવજ્ઞાન સંયમીને જ થાય છે જ્યારે કેવળજ્ઞાનરૂપી દિવાકર પ્રગટે છે ત્યારે સુર્યની પ્રભામાં બીજાગ્રહનાં તેજની પેઠે બીજી ચારે જ્ઞાને સમાઈ જાય છે. પાંચ પ્રકારનાં જ્ઞાનોમાં ચાર શાને મિતિ, અવધિ, મન:પર્યવ, કેવળ જ્ઞાન] મુંગા છે. ફક્ત પ્રતાનજ સ્વ–પરને પ્રકાશે છે.
ચઉમુંગા શ્રત એક છે. સ્વ પર પ્રકાશક જેહ .”
આ કૃતજ્ઞાન એટલે દ્વાદશાંગી જેની રચના ગણધર પરમાત્મા શ્રી તીર્થંકર પાસેથી ત્રિપદી મેળવીને કરે છે જેવી રીતે કોઈને આંખમાં મેલૈયા આવે, અથવા કુલ પડયું હોય. તેથી તે વસ્તુને યથાતથ્ય ન જાણી શકે, અંધ પણ વસ્તુને એકાંગી રીતે જુએ, તેમજ મોહનીય આદિ કર્મનાં આવરણને કારણે સાચી ભેદ દષ્ટિ પ્રગટ થતી નથી. પોતાના સાચાં હિતબંધુ, સગાં કે ? અને