________________
સંસારી અને ભેગા થાય છે. ચક્રવાક ચક્રવાકીને વિરહ હોય છે. આખા સંસારથી તેમને ઉલટી રીત છે. સુર્યોદય થતાં ચક્રવાકીને મળવા ચક્રવાક ગમે ત્યાંથી દોડતો આવે છે, અને તેમનું મિલન થાય છે. તે જ રીતે આત્મામાં જ્ઞાનરૂપી સુર્યને ઉદય થતાં ચેતનરૂપી ચક ચેતનારૂપી ચકવીને આવીને મળે છે. એમ શ્રી આનંદઘનજી મહારાજ કહે છે. ચેતના એટલે આત્માનું પિતાનું સ્વરૂપ અંતર આત્મ દશા જેને અનાદિથી વિરહ હતા તે વિરહ સમ્યકજ્ઞાન આવતાં ભાંગે છે. આત્મારૂપી ચક અને ચેતના અગર સમતારૂપી ચકવીના મિલન થાય છે. જ્ઞાનગુણને પ્રભાવ ઘણે છે.
જ્ઞાન થતાં મોક્ષને સાચા રસ્તે મળે છે :
મુસાફર અંધારામાં માર્ગ ન શોધી શકે અને રખડે. પરંતુ પ્રકાશ થતાં તેને માર્ગ મળી રહે છે, તેમ આત્મામાં અજ્ઞાનરૂપી અંધકાર હોય ત્યાં સુધી તે ચાર ગતિમાં રખડે છે. જ્ઞાન થતાં તેને મોક્ષને સાચે રસ્તો મળી જાય છે.
સમ્યક પ્રકારે દયા કે અહિંસા અજ્ઞાની ન પાળી શકે -
અજ્ઞાનરૂપી અંધકાર એ જેવું તેવું કષ્ટદાયી નથી. અજ્ઞાન રૂપી અંધકાર હોય ત્યાં સુધી હિતા હિતને, ભક્ષા લક્ષીને, પિયા પેયને, વિવેક થતો નથી. ઘોર અજ્ઞાન
