________________
૧૩૫
પણ થોડા હોય છે. જગતમાં પણ કીમતી વસ્તુના ગ્રાહકો થોડાજ હોય છે. તેમ ધર્મના અને મોક્ષના ગ્રાહકે પણ થડા હેય છે. કારણ ધર્મ અને મોક્ષ મુલ્યવાન છે, તે સસ્તું મળતું નથી. ધર્મ પચાવ એ જેવી તેવી વાત નથી. વાઘણનું દુધ સેનાના પાત્રમાંજ ટકે. બીજા પાત્રમાં નાખ્યું હોય તે પાત્રને તેડીને બહાર નીકળે. અબડને આખી રાજગ્રહિએ માન આપ્યું. ન ગઈ એક માત્ર સુલતા. અબડની સાથે મહાવીર પ્રભુએ ધર્મલાભ પણ સુલાસાને જ કહેવડાવ્યા હતા. જેને મિથ્યાત્વને ક્ષયોપશમ ન હોય તેવાની પ્રશંસા કરવામાં પણ વિવેક રાખ જોઈએ. જ્ઞાનાવરણીયને પશમ વખાણવા જેવું છે. પરંતુ સાથે મિથ્યાત્વ મોહનીય ક્ષયપશમ હોય તે શાન ઘણું પ્રશંસાને પાત્ર છે. આત્માના અનેક ગુણ છે. તેમાં પ્રધાન ગુણ જ્ઞાન છે. જ્ઞાનના અભાવમાં જડ અને ચેતનને ભેદ ન સમજાય. સાન આ રીતે ઘણું ઉપયોગી છે. જ્ઞાનનું યથાર્થ રવરૂપ સમજીને તેનું આરાધન કરવું જોઈએ.
જ્ઞાનના ત્રણ પ્રકાર:
પૂ. આચાર્ય હરિભદ્રસુરીએ અષ્ટકમાં જ્ઞાનના ત્રણ પ્રકાર કદ્દા છે -
૧ વિષય પ્રતિભાસ જ્ઞાન.
