________________
ભાષા વગણ તે બધે પડેલ છે. તો તે દરેક સ્થળે શબ્દચ્ચાર થવા જોઈએ. વળી તેઓ કહે છે,
આત્મા ખાતે નથી. જડ જડની ક્રિયા કરે છે.” તે મડદામાં તેવી કિયા કેમ થતી નથી ? ખાવાની કિયા જડને કારણે હોય તે મડદામાં પણ તે થવી જોઈએ. મડદાએ પણ ખાવું જોઈએને? ત્યારે તેઓ કહે છે, “મડદું તેવી ક્રિયા કરતું નથી. તેમાં તેની તે સમયની એ પ્રકારની લાયકાત છે ” કયાંય ન ફાવે એટલે ગોશાળાના નિયતિ વાદમાં પેસી જાય. વળી તેઓ કહે છે. “શરીરની ક્રિયા જડથી થાય છે. આત્માને તેની સાથે લેવા દેવા નથી.” પણ આત્મ પ્રદેશના કંપન વગર શરીરની ક્રિયા થતી નથી. આત્માને કારણે ક્રિયા ન થતી હોય તે મને આશ્રવ શા માટે કહેવામાં આવ્યા છે ? એકાંતે આત્મા અને શરીર ભિન્ન નથી. અભીન્ન પણ નથી. પરંતુ ભિનાભિન્ન છે. દ્રવ્ય અને પર્યાને એકાંતે ભેદ નથી. અભેદ નથી. પરંતુ ભેદભેદ છે. પરંતુ કહેનારા તો કહે છે,
આત્મા શરીરથી નિરાળે છે. તેની ક્રિયાથી આત્માને બંધ થતું નથી.” તે તે કસાઈ કહેશે, “હિંસાની ક્રિયા તે એના શરીરના) કારણે થાય છે. મારે શા લેવા દેવા છે ?” આવી માન્યતા સ્વીકારાય તો જ્યાં ત્યાં હિંસા અને અને ચાર ફાટી નીકળશે. પહેલા શમ, દમ, તપ, જપને ઉપદેશ હેય :
એટલા માટે શરૂઆતમાં આત્માને દાન, શીલ,
