________________
૩૭
આ રીતે સિદ્ધ ભગવંત લોકોગે જઈ જ્ઞાન સ્વરૂપમાં બિરાજમાન થાય છે. સિદ્ધશીલા નામની જે પૃવી છે જે ૪૫ લાખ જોજનની છે તેના છેલ્લા એજનના વીસ ભાગ કરીએ; તેમાંના ત્રેવીસ ભાગ છેડી વીશમાં ભાગમાં અનંત સિદ્ધ પરમાત્માએ રહ્યા છે. એટલે કે તેઓ લેકના મસ્તકે, અલકને લગભગ અડીને તેઓ રહે છે. અલોકમાં આગળ કયાંય તેઓ જતા નથી. કારણ ત્યાં ગતિ સહાયક ધમસ્તિકાય અને સ્થિતિ સહાયક અસ્તિકાયને અભાવ છે. અરિહંત જેવા સંસ્થાનમાંથી અહીંથી ગયા હોય તેવી અવગાહનામાં ત્યાં રહે છે. પાંચસે ધનુષ્ય પ્રમાણનું અહીં સંસ્થાન હોય તે ત્યાં ફ૩૩ ધનુષ્ય પ્રમાણ અવગાહના હોય. સિદ્ધપદનું સુખ પ્રશામજન્ય અને સ્વભાવજન્ય છે :
- એક અવગાહનામાં અનંતા સિદ્ધો રહેલા છે છતાં
ત્યાં ભીડ થવાનું કશું કારણ નથી. ત્યાં ભીડ નથી. આકુળતા નથી, અનંત સુખ છે. ત્યાંનું સુખ ક્યા પ્રકારનું છે? ત્યાં ખાવાપીવાનું નથી, સંગ વિગ નથી, માનપાન નથી, હાટહવેલી નથી, હીંડળ નથી, મિંઢળ પણ નથી, શત્રુ નથી; મિત્ર નથી, ત્યાં એ પ્રકારનું કશું નથી. આવું તે સુખ કયા પ્રકારનું? આમાં શું સુખ હોય? ત્યાં પૌદુગલિક જાતનું સુખ સહેજ પણ નથી. જે પ્રકારનું સુખ સંસારમાં માણવામાં આવે છે તે પ્રકારનું લવલેશ પણ સુખ ત્યાં નથી. સંસારના સુખની જાત અને સિદ્ધના સુખની જાત તદ્દન જુદી જ છે. ત્યાંનું સુખ આધ્યાત્મિક
