Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 03
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
१०
सूत्रकृताङ्गसूत्रे - टीका-'नाईओ' ज्ञातयः-मातृपिल पुत्रकलत्रायः 'विसएसिणो' विषय. पिणः-शब्दादिविषयान्वेषका:-वैपयिकसुखमिच्छन्त इत्यर्थः, 'आघाय किच्चमा
उं' आघातकृत्यमाधातुम् , आघातम्-मरणं तस्य कृत्यं मृतकमुद्दिश्य श्राद्धपिण्डदानादिकमेव कर्तुम् 'तं वित्तं तस्य मृतपुरुषस्य वित्तं-द्विपदचतुष्पदधनधान्यहिरप्यादि, यच्चाऽतीवदु.खेन जीवद्भिः सद्भिर्जितं तत् 'अन्ने' अन्ये जीवन्तः संसारिणो हरति-स्वाधानं कुर्वन्ति, नवाऽऽतेनाऽनायासलब्धेन तेन धनसमुदायेन सुखयन्त्याऽऽत्मानम् । तदुक्तं युक्तिवादिना
'ततस्तेनाऽर्जितै द्रव्य दीरैश्च परिरक्षितैः । ___ क्रीडन्त्यन्ये नरा राजन् । हृष्टा स्तुष्टा हलवा ॥१॥इति।। पाप कर्त्ताके) अर्जित धनका अपहरण कर लेते हैं और आरंभ करने वाला पापी अपने किये कर्मों से पीडिन होता है।४॥
टीकार्थ--शब्द आदि विषयों के अन्वेषक माता, पिता, पुत्र, कलन आदि आघात कृत्य अर्थात् मृतक के निमित्त किये जाने वाले अनेक प्रकार के लोकाचार करके, उस मृतक के द्विपद, चतुष्पद, धन, धान्य, हिरण्य आदि वित्त को, जिसे उसने जीवित अवस्था में, अत्यन्त दुःख उठा कर उपार्जित किया था वह द्रव्य अन्य ग्रहण कर लेते हैं। वे अनायास प्राप्त हुए उस धन से सुखका उपभोग करते हैं। नीतिकार ने कहा है -'ततस्तेनाजिद्रव्यै' इत्यादि। __ मनुष्य जव मर जाता है तो उसके द्वारा उपार्जित द्रव्य से, तथा दाराओं से दूसरे पुरुष क्रीड़ा करते हैं। हे राजन् ! वे हृष्ट, पुष्ट और अलंकृत होते हैं ॥१॥
* પાપ કરનારના) મેળવેલ ધનનું અપહરણ કરી લે છે, અને આરંભ કરવાવાળા પાપી પોતે કરેલા કર્મોથી દુખી બને છે ૫૪ _ટીકાર્થ–શબ્દ વિગેરે વિષયોનું અન્વેષણ કરનારા માતા, પિતા, પુત્ર, કલત્ર વિગેરેના આઘાત કૃત્ય અર્થાત મરનારને નિમિત્તે કરવામાં આવનારા અનેક પ્રકારના કાચ ૨ કરીને, તે મરનારના દ્વિપદ, બે પગવાળા પ્રાણને ચતુષ્પદ ચાર પગવાળા છેને, ધન, ધાન્ય, હિરણ્ય, વિગેરેને દ્રવ્યને કે જે મેળવવા મરનારે જીવિત અવસ્થામાં અત્ય ત દુઃખ ઉઠાવીને મેળવ્યું હોય છે, તે દ્રવ્ય ગ્રહણ કરી લે છે, તથા અનાયાસ એટલે કે વિના પ્રયાસે મળેલા તે ધનથી તેઓ सुमना अपम ४२ छ नतिरे ह्यछे-ततस्तेनाऽजिद्रव्यः' इत्यादि
મનુષ્ય જ્યારે મરી જાય છે, ત્યારે તેણે મેળવેલ દ્રવ્યથી તથા સ્ત્રી વિગેરેથી બીજા પુરૂ કીડા કરે છે તે રાજા તેઓ હૃષ્ટ પુષ્ટ અને અલંકૃત થાય છે, ૧
