________________
શ્રાવકધર્મવિધિપ્રકરણ.
૧૭
धर्मकुशलास्तु तदनुकूला एव भवेयुरित्यभिप्रायः । ततश्चैतेभ्यो यथोत्तरकालभाविभ्यो बहुतमादिभयनिबन्धनेभ्यश्च यो न बिभेति स भयत्रयमुक्त: समर्थोऽत्र द्रष्टव्यः। રૂતિ ગાથાર્થ: ||
હવે સમર્થનું વ્યાખ્યાન કરે છે :
કરવાને ઇચ્છેલા ધર્મને ભવિષ્યમાં કરતો જે જીવ ધર્મના જ્ઞાનથી રહિત માતા-પિતા વગેરે, સ્વામી વગેરે અને ગુરુ વગેરે બીજાઓથી ભય પામતો નથી તે સમર્થ છે.
“માતા-પિતા વગેરે” એવા ઉલ્લેખથી યોનિથી (= જન્મથી) સંબંધવાળા બંધુઓને લીધા છે. “સ્વામી વગેરે” એવા ઉલ્લેખથી રક્ષા અને સહાય વગેરે કરનારા રાજા, મંત્રી અને મિત્ર વગેરે લીધા છે. “ગુ વગેરે” એવા ઉલ્લેખથી વંશપરંપરા વગેરેથી આવેલા (જિનધર્મ સિવાય) અન્યધર્મના દાતા, કલાઓનું શિક્ષણ આપનારા ઉપાધ્યાય વગેરે અને તેમના આશ્રયે રહેલાઓને લીધા છે.
ધર્મના જ્ઞાનથી રહિત :- અહીં જે ધર્મનો અધિકાર ચાલી રહ્યો છે તે ધર્મના જ્ઞાનથી રહિત, પ્રસ્તુત ધર્મના જ્ઞાનથી રહિત જીવોથી ભયનો સંભવ છે. પ્રસ્તુત ધર્મના જ્ઞાનથી યુક્ત જીવો તો તેને અનુકૂલ જ થાય.
માતા-પિતા વગેરેથી ભવિષ્યમાં થનારા અતિશય બહુ વગેરે ભયકારણોથી જે ન ગભરાય, અને એથી જે કર ત્રણે ભયોથી મુક્ત બન્યો છે તે અહીં સમર્થ જાણવો. [૫]
सूत्राऽप्रतिकुष्टमाहसुत्ताऽपडिकुट्टो जो, उत्तमधम्माण लोगविक्खाए। गिहिधम्मं बहु मण्णइ, इहपरलोए विहिपरो य॥६॥ उचियं सेवइ वित्ति, सा पुण नियकुलकमाऽऽगया सुद्धा। माहणखत्तियवइसाण सुद्धसुद्दाण नियनियगा॥७॥
[सूत्राऽप्रतिकुष्टो य, उत्तमधर्मेभ्यो लोकाऽपेक्षया । गृहिधर्मं बहुमन्यत, इह परलोके विधिपरश्च ॥६॥] [उचितां सेवते वृत्तिं सा पुनर्निजकुलक्रमाऽऽगता शुद्धा । ब्राह्मणक्षत्रियवैश्यानां, शुद्धशूद्राणां निजा निजा ॥७॥]
* માતા પિતા વગેરે. સ્વામી વગેરે અને ગુરુ વગેરે એ ત્રણથી ભય આવવાની સંભાવવાની દષ્ટિએ ત્રણ ભયો કહ્યા છે.
