________________
૧૨૯
શ્રાવકધર્મવિવિપ્રકરણ
અહીં વૃદ્ધ સંપ્રદાય આ પ્રમાણે છે:- ઉપરની દિશામાં જે પ્રમાણ કર્યું હોય તેનાથી વધારે દૂર પર્વતના શિખર કે વૃક્ષ ઉપર વાંદરો કે પક્ષી વસ્ત્ર કે આભૂષણ લઈને જાય તો ત્યાં ન જઈ શકાય. જો કે તે વસ્તુ (વસ્ત્ર કે આભૂષણ) પડી જાય કે બીજો કોઈ લઈ આવે તો લઈ શકાય. અષ્ટાપદ, ગિરનાર વગેરે પર્વતોમાં આવું બને. એ જ પ્રમાણે નીચે કૂવા વગેરેમાં પણ સમજવું. તથા તિછ દિશામાં જે પ્રમાણ લીધું હોય તેનું મન-વચન-કાયાથી ઉલ્લંઘન નહિ કરવું, તથા એક દિશામાંથી બીજી દિશામાં ઉમેરીને ક્ષેત્રવૃદ્ધિ નહિ કરવી જોઈએ. તે આ પ્રમાણે:- કરિયાણું લઈને પૂર્વદિશા તરફ પરિમાણ લીધું હોય ત્યાં સુધી જાય. પણ ત્યાં સુધીમાં કરિયાણું વેચાયું નહિ, આગળ જાય તો કરિયાણું વેચાય. આથી પશ્ચિમ દિશામાં જેટલા ગાઉ છૂટા હોય તે પૂર્વ દિશામાં ઉમેરી દે. પણ આમ ન કરવું જોઈએ. આમ કરવાથી અતિચાર લાગે. જો અજાણતાં પરિમાણનું ઉલ્લંઘન થઈ જાય તો ખ્યાલ આવે એટલે તરત ત્યાંથી પાછા ફરવું જોઈએ, અથવા આગળ ન વધવું જોઈએ, અને બીજાને પણ નહિ મોકલવો જોઈએ. મોકલ્યા વિના બીજો કોઈ ગયો હોય તો તે વસ્તુ લાવ્યો હોય તે વસ્તુ નહિ લેવી જોઈએ. અથવા ક્ષેત્રનું પ્રમાણ ભૂલી જવાથી કે અનુપયોગથી સ્વયં જાય તો ત્યાંથી કોઈ વસ્તુ નહિ લેવી જોઈએ. (ખ્યાલ આવ્યા પછી પણ આગળ જાય કે બીજાને મોકલે તો નિયમનો ભંગ થાય.) [૬૦].
उक्तं सातिचारं प्रथमं गुणव्रतम्, अधुना द्वितीयमाहवज्जणमणंतगुंबरिअच्चंगाणं च भोगओ माणं । कम्माओ खरकम्माइयाण अवरं इमं भणियं ॥९॥
[वर्जनमनन्तकोदुम्बराऽत्यङ्गानां च भोगतो मानम्।
कर्मतः खरकर्मादीनामपरमिदं भणितम् ॥९१॥] amUT''. રહી વ્યાય- વર્નર' પરિદાર: “અvijજરિ ” ત્તિ अनन्तकायस्य-आर्द्रकादेरागमप्रसिद्धस्य, यदुक्तं - "चक्कागं भंजमाणस्स, गंठी चुण्णघणो भवे। पुढविसरिसेण भेएण, अणंतजीवं वियाणाहि ॥१॥ गूढसिरागं पत्तं, सच्छीरं जं च होइ निच्छीरं। जं पि अ पणट्ठसंधि, अणंतजीवं वियाणाहि ॥२॥ सव्वा वि कंदजाई, सूरणकंदो अ वज्जकंदो । अल्लहरिद्दा य तहा, अल्लं तह अल्लकच्चूरो ॥३॥ सत्तावरी बिराली, थुहरि गिलोई च होइ नायव्वो। गज्जर लोणा लोढा, विरुहं तह लालवंतं च ॥४॥ [
] इत्यादि ।एवं प्रसिद्धस्यानन्तकस्य वर्जनमिति योगः। तथा उदम्बरीति- सिद्धान्तप्रसिद्धानां वटपिष्पलोदुम्बरप्लक्षकदुम्बरफलानामत्यङ्गानाम्
