________________
શ્રાવકધર્મવિધિપ્રકરણ
૧૫૨
વિલેપન કરવું, મસ્તકમાં પુખ નાખવાં, અત્તર આદિ સુગંધી પદાર્થો લગાડવા, તાંબુલપાન ચાવીને હોઠને તાંબૂલ-પાનથી રંગવા, સુંદર કિંમતી રંગીન વસ્ત્રો પહેરવાં, આભૂષણો પહેરવાં વગેરે શરીર સત્કાર છે. શરીરસત્કારનો ત્યાગ તે શરીરસત્કાર પાંષધ છે. તેના દેશથી અને સર્વથી એમ બે ભેદ છે. કોઈ અમુક શરીરસત્કારનો ત્યાગ તે દેશથી શરીરસત્કાર પૌષધ છે. સર્વ પ્રકારના શરીરસત્કારનો ત્યાગ તે સર્વથી શરીરસત્કાર પષધ છે. બ્રહ્મચર્ય પૌષધના દેશથી અને શરીરથી એમ બે ભેદ છે. દિવસે કે રાત્રે મંથનનો ત્યાગ, અથવા એક કે બે વખતથી વધારે મૈથુનનો ત્યાગ તે દેશથી બ્રહ્મચર્ય પષધ છે. સંપૂર્ણ અહોરાત્ર સુધી મંથનનો ત્યાગ તે સર્વથી બ્રહ્મચર્ય પૌષધ છે. અવ્યાપાર પોપના દેશથી અને સર્વથી એમ બે ભેદ છે. કોઈ અમુક (રસોઈ કરવી નહિ, વેપાર નહિ કરવો, કપડા નહિ ધોવાં વગેરે રીત) પાપવ્યાપારને ત્યાગ તે દેશથી અવ્યાપાર પૌષધ છે. હળ ચલાવવું, ગાડું ચલાવવું, ઘર સમારવું વગેરે સર્વ પાપવ્યાપારોનો ત્યાગ તે સર્વથી અવ્યાપાર પોષધ છે.
જે દેશથી અવ્યાપાર પૌષધ કરે તે સામાયિક કરે અથવા ન પણ કરે. પણ જે સર્વથી અવ્યાપાર પષધ કરે તે નિયમા સામાયિક કરે, જે ન કરે તો અવશ્ય તેના ફળથી વંચિત રહે.
પષધ જિનમંદિરમાં, સાધુ પાસે, ઘરમાં કે પષધશાલામાં કરવો. પપધમાં મણિ, સુવર્ણ આદિના અલંકારાનો ત્યાગ કરવો જોઈએ. પાંષધ લીધા પછી સુત્ર વગેરેના પાઠ કરે, પુસ્તક વાંચે અથવા હું સાધુના ગુણોને ધારણ કરવા અસમર્થ છું, આથી મંદભાગી છું વગેરે શુભ ભાવના ભાવવા રૂપ ધર્મધ્યાન કરે. (૯૯)
अत्रातिचारानाहअप्पडिदुप्पडिलेहियपमज्जसेज्जाइ वज्जई इत्थं। संमं च अणणुपालणमाहाराईसु सव्वेसु॥१००।।
[अप्रतिदुष्पतिलेखितप्रमार्जितशय्यादि वर्जयत्यत्र।
सम्यग्वाऽननुपालनमाहारादिषु सर्वेषु।।१००॥] "अप्पडि''गाहा व्याख्या-'अप्पडिदुप्पडिलेहिअपमज्जसेज्जा''इति, सूचनात् सूत्रमिति न्यायात् प्राकृतानरोधाच्चायमर्थ:-अप्रत्यपेक्षितदष्प्रत्यपेक्षितशय्यासंस्तारको तथाऽप्रमार्जितदुष्प्रमार्जितशय्यासंस्तारको वर्जयतीतियोगः। इह च शय्या प्रतीता, संस्तीर्यत इति संस्तारक:-पौषधव्रत उपयोगी दर्भकुशकम्बलीवस्त्रादिः,
