________________
૧૭૯
ગુજરાતી ભાવાનુવાદ સહિત
-
ततः
गोसे भणिओ य विहि, इय अणवरयं तु चिट्ठमाणस्स। भवविरहबीयभूओ, जायइ चारित्तपरिणामो ॥१२०॥
[गोसे भणितश्च विधिरित्यनवरतं तु चेष्टमानस्य।
भवविरहबीजभूतो, जायते चारित्रपरिणामः ॥१२०॥] "गोसे" गाहा व्याख्या - 'गोसे' प्रत्युषसि भणितश्च विधिः, चशब्दस्य एवकारार्थत्वात् प्रत्युषसि प्राक्प्रतिपादित एव विधिः, यथा- "नवकारेण विबोहो" इत्यादिकः। एवं च प्रतिदिनानुष्ठानं फलप्रदर्शनद्वारेण निगमयति"इति' प्रागुक्तप्रकारेण 'अनवरतं' सन्ततं ' चेष्टमानस्य' प्रदर्शितमनुष्ठानं विदधतः श्रावकस्येति गम्यम्। किं भवति? 'भवविरहबीजभूतः' संसारवियोगकारणकल्पः 'जायते' संपद्यते 'चारित्रपरिणामः'सर्वविरतिपरिणतिरिति योऽर्थः। एवं हि देशविरतिमभ्यस्यत उपायप्रवृत्तेरवश्यं भवविरहबीजभूतश्चारित्रपरिणामस्तत्राऽन्यत्र वा भवे भवेदिति हृदयम् । इह च "विरह" इति सिताम्बरश्रीहरिभद्राचार्यस्य कवेरङ्कः । इति गाथार्थः ॥१२०॥
પ્રાત:કાલનો વિધિ પહેલાં (૧૧૦મી ગાથામાં) કહેવાઈ જ ગયો છે. ફલને બતાવવા દ્વારા આવાં દરરોજનાં કર્તવ્યોનો ઉપસંહાર કહે છે:- અહીં પૂર્વે જે પ્રમાણે જણાવ્યું છે તે પ્રમાણે કર્તવ્યોને સતત કરનારા શ્રાવકને સંસારવિયોગના બીજ સમાન સર્વવિરતિનો પરિણામ થાય છે. અહીં ભાવાર્થ આ પ્રમાણે છે:- આ પ્રમાણે અનુષ્ઠાન કરવાથી દેશવિરતિનો અભ્યાસ થાય છે. દેશવિરતિનો અભ્યાસ કરનાર શ્રાવક (ચારિત્રપરિણામને પ્રગટાવવાના) ઉપાયમાં પ્રવૃત્તિ કરે છે, તેથી તેને સંસારવિયોગના બીજસમાન ચારિત્રનો પરિણામ તે ભવમાં કે ભવાંતરમાં અવશ્ય થાય છે.
મૂળગાથામાં રહેલ વિરહ' શબ્દ શ્વેતાંબર બુદ્ધિમાન આચાર્ય શ્રી હરિભદ્રસૂરિ મહારાજની રચનાનું નિશાન છે, અર્થાત્ આચાર્યશ્રી હરિભદ્રસૂરિજી સ્વરચિત દરેક ગ્રંથમાં ‘વિરહ” શબ્દનો પ્રયોગ કરતા હોવાથી જે જે ગ્રંથમાં “વિરહ' શબ્દનો પ્રયોગ હોય તે તે ગ્રંથ
एवं श्रीहरिभद्रसूरिरचिते तन्त्रेऽत्र वृत्तिं मया, प्रायः पूर्वनिबद्धवृत्तिवशतो दिङ्मात्ररूपामिमाम् । शक्त्या नाम निबध्नता यदविधं किञ्चिन्निबद्धं भवेत्, तत् सिद्धान्तविचक्षणैः क्षमिजनैः क्षम्यं विशोध्य तथा ॥१॥
