________________
શ્રાવકધર્મવિધિપ્રકરણ
૧૭૬
છે.” (પં. વ.ગા. ૫૬૪) “જેવી રીતે ઘણા કાળથી એકઠાં કરેલાં કાષ્ઠોને પવનસહિત અગ્નિ જલદી બાળી નાખે છે તેવી રીતે ઘણાં કર્મો રૂપી કાષ્ઠોનો ધ્યાનરૂપ અગ્નિ ક્ષણવારમાં બાળી નાખે છે.” તથા “સો વર્ષના આયુષ્યવાળો મનુષ્ય પાપ કરીને નરકનું એક સાગરોપમ દુઃખ અને પુણ્ય કરીને દેવલોકનું એક સાગરોપમનું સુખ અને એક સાગરોપમનું આયુષ્ય બાંધે તો દરરોજનું કેટલું દુઃખ, સુખ અને આયુષ્ય બાંધે? આના જવાબમાં ઉત્તરાર્ધમાં કહ્યું કે- તે મનુષ્ય એક દિવસમાં હજારો ક્રોડ પલ્યોપમ વર્ષ જેટલું દુઃખ, સુખ અને આયુષ્ય બાંધે, અર્થાત્ એક સાગરોપમના વર્ષોને સો વર્ષના દિવસોથી ભાંગવામાં આવે તો હજારો ક્રોડ પલ્યોપમ વર્ષ થાય. એટલે એક દિવસમાં હજારો ક્રોડ પલ્યોપમ વર્ષ જેટલું દુઃખ, સુખ અને આયુષ્ય બાંધે.” (ઉપ. મા. ગા. ૨૭૪)
OF સો વર્ષના આયુષ્યવાળો મનુષ્ય પુણ્ય કરીને દેવલોકનું પલ્યોપમના સંખ્યામાં ભાગનું આયુષ્ય બાંધે તો દરરોજનું કેટલું આયુષ્ય બાંધે? આના જવાબમાં ઉત્તરાર્ધમાં કહ્યું કે તે મનુષ્ય એક દિવસમાં અસંખ્યાતા ક્રોડો વર્ષ દેવલોકનું આયુષ્ય બાંધે, અર્થાત્ પલ્યોપમના સંખ્યાતમા ભાગના વર્ષોને સો વર્ષના દિવસોથી ભાંગવામાં આવે તો અસંખ્યાત ક્રોડો વર્ષ થાય. આથી પુણ્ય કરનારો જીવ એક દિવસમાં અસંખ્યાતા ક્રોડો વર્ષનું દેવલોકનું આયુષ્ય બાંધે.” (૨૭૫) “નરકને આશ્રયીને પણ આ જ ક્રમ છે, એટલે કે પાપ કરનારો સો વર્ષના આયુષ્યવાળો જીવ નરકગતિનું પલ્યોપમના સંખ્યામા ભાગ જેટલું આયુષ્ય બાંધે તો એક દિવસમાં અસંખ્યાત ક્રોડો વર્ષ નરકનું આયુષ્ય બાંધે. અહીં કહેવાનો અભિપ્રાય એ છે કે જે મનુષ્ય સમ્યકત્વાદિ ધર્મમાં પ્રધાન બુદ્ધિવાળો હોય, તે સૌધર્મ વગેરે દેવલોકમાં મધ્યમવૃત્તિથી એક સાગરોપમનું આયુષ્ય બાંધે. અસત્કલ્પનાથી પુરુષના આયુષ્યના (૩૬૦૦૦) દિવસોથી ભાગાકાર કરીએ ત્યારે એક ન્યૂન ત્રણહજાર ક્રોડ પલ્યોપમ ભાગ પ્રાપ્ત થાય. દિવસના પલકારા જેટલા વિભાગ કરીને પલાકારાની સંખ્યાથી એક સાગરોપમને ભાગવામાં આવે તો પણ ક્રોડો પલ્યોપમ થાય. તેથી જો અહીં મનુષ્ય પ્રમાદ કરે તો મોટા લાભથી આત્માને વંચિત કરે છે. દિવસના પલકારા જેટલા ભાગમાં પ્રમાદ કરીને પાપાચરણ સેવનાર તેટલુંજ અશાતા વેદનીય કર્મ ઉપાર્જન કરે છે. તેથી તે આત્મઘાતક કેમ ન ગણાય? (૨૭૬)
(૩૪) વિવિધ ધર્મગુણોની વિચારણા કરવી, અર્થાત્ આલોક અને પરલોકનાં કાર્યોનાં સાધન એવા ઘણા પ્રકારના જ્ઞાનાદિગુણોની વિચારણા કરવી. કહ્યું છે કે “ગુણી જીવ જીવતો હોય તો તેને આ લોકમાં જશ અને કીર્તિ મળે છે, અને મૃત્યુ પામે તો પરભવમાં ધર્મ
- ટીકામાં ઉપદેશમાલાની ૨૭૫ મી ગાથા ન હોવા છતાં ૨૭૬ મી ગાથાનો ૨૭૫ મી ગાથા સાથે સંબંધ હોવાથી ૨૭૫ મી ગાથાનો પણ અનુવાદ લખ્યો છે.
