________________
૨૮
ગુજરાતી ભાવાનુવાદ સહિત
મારે ત્યાંથી રોજ એક મેથીનો મોદક લઈ જવો એમ કહે એથી રોજ મેથીનો મોદક લેવા તેના ઘરે જાય.) (૫) નિષ્કારણ અગ્રપિંડ લે = ભાત વગેરે વસ્તુ ઉપર ઉપરની કે ઊંચી (= શ્રેષ્ઠ) લે, (૬) કુલનિશ્રાએ વિહાર કરે, અર્થાત્ સારો આહાર વગેરે મેળવવાની બુદ્ધિથી નિરંતર શ્રદ્ધાળુ વગેરે કુલોમાંથી જ આહાર વગેરે લે, (૭) નિષ્કારણ સ્થાપનાકુલોમાં પ્રવેશ કરે, અર્થાત્ લોકગહિંત કુળોમાં આહાર માટે જાય, અથવા ગ્લાન વગેરે માટે સ્થાપિત કરેલા દાતારકુલોમાં આહાર માટે જાય. (૮) સંખડીને જુએ, અર્થાતું આજે ક્યાં જમણવાર છે? કાલે ક્યાં છે? અમુક દિવસે ક્યાં છે? એમ સંખડીને શોધતો રહે અને જ્યાં સંખડી હોય ત્યાં પહોંચી જાય. (૯) સંસ્તવ કરે, તે આ પ્રમાણે:- સ્વજનને આશ્રયીને અને દાનને આશ્રયીને એમ બે રીતે સંસ્તવ કરે. તેમાં સ્વજનને આશ્રયીને દાતાને માતા-પિતા વગેરેની સરખા કહીને દાતારનો પૂર્વસંસ્તવ કરે, અથવા દાતાને સાસુ-સસરા વગેરેની જેવા કહીને દાતારનો પશ્ચાત્સસ્તવ કરે. દાનને આશ્રયીને દાન આપ્યાં પહેલાં દાતારની પ્રશંસા કરીને પૂર્વસંસ્તવ કરે અને દાન આપ્યા પછી પ્રશંસા કરીને પચ્ચાસંસ્તવ કરે. (૨-૩)
અવસગ્નનું સ્વરૂપ - અવસગ્ન એટલે ઢીલો, જે ક્રિયાઓમાં કે સામાચારીમાં ઢીલો હોય તે અવસન્ન છે. અવસત્રના પણ સર્વ અને દેશ એમ બે પ્રકાર છે. ઋતુબદ્ધપીઠફલક અને સ્થાપિતભોજી સર્વ અવસત્ર છે. ઋતબદ્ધપીઠફલક એટલે શેષકાળમાં પણ પાટલા આદિનો ઉપયોગ કરવામાં આસક્ત હોય. સ્થાપિતભોજી એટલે સ્થાપનાદોષવાળો આહાર લેનાર. (૪) નીચેના સ્થાનોમાં પ્રમાદ કરનાર દેશ અવસગ્ન છે. આવશ્યક, સ્વાધ્યાય, પ્રતિલેખન, ધ્યાન, ભિક્ષા, ભક્તાર્થ, આગમન, નિર્ગમન, સ્થાન,નિષાદન અને તન્વર્તન- આ સ્થાનોમાં સીદાતો દેશ અવસન્ન છે. આવશ્યક:- આવશ્યક અનિયમિત સમયે કરે, ક્યારેક કરે, ક્યારેક ન કરે, અથવા કાયોત્સર્ગ વગેરે ઓછું કરવાથી હીન આવશ્યક કરે, અથવા અનુપ્રેક્ષા માટે અધિક કાયોત્સર્ગ કરવાથી અધિક આવશ્યક કરે, વગેરે દોષો લગાડે. સ્વાધ્યાય:- સૂત્ર પોરિસરૂપ કે અર્થ પોરિસીરૂપ સ્વાધ્યાય ન કરે. ગુરુ પ્રેરણા કરે ત્યારે ગુરુની સામે થઈને કંઈક અનિષ્ટ બોલીને રુચિ બતાવ્યા વિના સ્વાધ્યાય કરે, અથવા સર્વથા ન પણ કરે, અથવા વિપરીત કરે, ઉત્કાલિક શ્રુતના સમયે કાલિકકૃત ભણે, કાલિક શ્રુતના સમયે ઉત્કાલિક શ્રુત ભણે. પ્રતિલેખન:- આવર્તન આદિથી ન્યૂન-અધિક પ્રતિલેખન કરે, અથવા વિપરીત કરે, અથવા દોષો લાગે તે રીતે કરે. ધ્યાન:- ધર્મધ્યાન કે શુક્લધ્યાન યથાકાલ ન કરે. ભિક્ષા:- ભિક્ષા લેવા ન જાય, ગુરુ ભિક્ષા માટે જવાનું કહે તો ગુરુની સામે આવીને કંઈક અનિષ્ટ કહીને જાય, દોષિત ભિક્ષા લાવે.
