________________
૪૬
ગુજરાતી ભાવાનુવાદ સહિત
સાધુવેશધારીઓ સિદ્ધાંતને આધીન બનીને નહિ કિંતુ પોતાને જે કાર્ય અભિપ્રેત હોય તે કાર્યને અનુસરનારી યુક્તિથી અનેક પ્રકારના ઉસૂત્રને પોતે જ આચરે છે અને તેની પ્રરૂપણા કરવાં આદિથી શ્રોતાઓને જણાવે છે તે યથાશૃંદ છે. [૨૭]. एवं यथाच्छन्दवन्दनादि मिथ्यात्वनिबन्धनं परिहार्यतयाऽभिधायाऽऽगमविशेषणात्यर्थ तन्निषेधनं प्रस्तुतफलवदेवेत्यावेदयन्निदमाह
एत्तोच्चिय तेसिमुवस्सयम्मि तु दिवससमागओ साहू। तेसिं धम्मकहाए, कुणइ विघायं सइ बलम्मि।।२८॥
[अत एव तेषामुपाश्रये तु, दिवससमागतः साधुः।
तेषां धर्मकथायाः, करोति विघातं सति बले।।२८॥] "एत्तो च्चिय' गाहा व्याख्या- 'अत एव' इति, यत एव तेषां सम्पर्कमात्रादेव मिथ्यात्वप्राप्तिसंभवोऽत एव 'तेषां' यथाच्छन्दानामुपाश्रये तु 'दिवससमागतः' कथञ्चनाऽप्यगत्याऽऽगतः साधुः तेषां 'धर्मकथायाः' उत्स्त्रप्ररूपणारूपायाः 'करोति विघातं' विधत्ते प्रतिक्षेपं 'सति बले' विद्यमाने सामर्थ्य इति, अभिहितं सिद्धान्त इति गम्यते। तथाह्योघनिर्युक्तौ उक्तम्"पढमबीआ गिलाणे, तइए सण्णी चउत्थि साहम्मी। पंचमगम्मि अ वसही, छढे ठाणट्ठिओ होइ ॥१॥" [ओघ. नि. गा. ६१] इति। वसतिद्वारं व्याचक्षाणेनोक्तम्- “संविग्गसन्निभद्दगसुन्ने नीयाइ मोत्तुहाछंदे। वच्चंतस्सेएसुं, वसहीए मग्गणा होइ॥१॥" [ओघ.नि.गा.१०४] एवं यथाच्छन्दानां सर्वथा प्रत्यासत्तेः परिहारमभिधायाऽगत्याप्रत्यासत्तिसंभवेऽभिहितम्। “एमेव अहाछंदे, पडिहणणा ज्झाण अज्झयण कण्णा। ठाणट्ठिओ निसामे, सुवणाहरणाइगहिएणं ॥॥" [ओघ.नि.गा. ११०] ततश्च यथाकथञ्चिद् यथाच्छन्दवचनाऽश्रवणमभिहितम्॥२८॥
આ પ્રમાણે મિથ્યાત્વનું કારણ એવું યથાશૃંદવંદન વગેરે ત્યાગ કરવા યોગ્ય છે એમ કહીને હવે તેનો અત્યંત નિષેધ કરવો એ પ્રસ્તુતમાં લાભવાળું જ છે એમ આગમવિશેષથી જણાવતા ગ્રંથકાર આ કહે છે :
યથાછંદોના સંપર્ક માત્રથી જ મિથ્યાત્વની પ્રાપ્તિનો સંભવ હોવાથી જ કોઈ પણ રીતે બીજો ઉપાય ન હોવાથી દિવસે યથા છંદના ઉપાશ્રયમાં આવેલો સાધુ જો પોતાનામાં શક્તિ હોય તો યથાછંદની ઉત્સુત્ર પ્રરૂપણારૂપ ધર્મકથાનો પ્રતીકાર કરે એમ આગમમાં કહ્યું છે.
