________________
ગુજરાતી ભાવાનુવાદ સહિત
એ પ્રમાણે અહીં પણ પોતાના અનુષ્ઠાનના ફળની શંકા કરતો પ્રાણી પરલોકના અનર્થોનો ભાગી બને છે. કહ્યું છે કે - “હે તત્ત્વમૂઢ! જેવી રીતે વિદ્યામાં થયેલી અરુચિ (= શંકા) વિદ્યાસાધકને વિદ્યાફલના નાશ માટે થઈ તેવી રીતે જિને જોયેલા ભાવોમાં (= અનુષ્ઠાનોમાં) થયેલી જરા પણ અરુચિ (= શંકા) અનુષ્ઠાનફલના નાશ માટે થાય.”
શ્રાવકપુત્રીનું દૃષ્ટાંત વિદ્વત્યુત્સામાં શ્રાવકપુત્રીનું દૃષ્ટાંત આ પ્રમાણે છે:- એક શ્રાવક દેશના છેડે રહેતો હતો. તેની પુત્રીના વિવાહ સમયે કોઈ પણ રીતે સાધુઓ તેના ઘરે વહોરવા આવ્યા. પિતાએ તેને કહ્યું: હે પુત્રી! સાધુઓને આહાર-પાણી આપ. અલંકારોથી અલંકૃત તે સાધુઓને વહોરાવતી હતી ત્યારે સાધુઓના શરીરમાં રહેલા મેલની ગંધ તેને આવી. તેણે વિચાર્યું અહો! સાધુઓનો ધર્મ નિર્દોષ કહ્યો છે! જો પ્રાસુક (= અચિત્ત) પાણીથી સાધુઓ સ્નાન કરે તો શો દોષ થાય? તે શ્રાવકપુત્રી તે સ્થાનનું આલોચન-પ્રતિક્રમણ કર્યા વિના કાલ કરીને રાજગૃહી નગરીમાં ગણિકાના ઉદરમાં આવી. ગર્ભમાં રહેલીજ તે અરતિને ઉત્પન્ન કરવા લાગી. ગર્ભપાતના ઉપાયોથી પણ ગર્ભપાત ન થયો. જન્મી એટલે તેને જંગલમાં મૂકી દીધી. તે દુર્ગધથી જંગલને વાસિત કરવા લાગી. શ્રી મહાવીર સ્વામીને વંદન કરવા માટે શ્રેણિક રાજા તે સ્થાનથી પસાર થયો. તેની દુર્ગધને સહન નહિ કરતો રાજાનો સૈન્ય પરિવાર વિમુખ થઈને ભાગ્યો. રાજાએ પૂછ્યું આ શું છે? સૈન્ય પરિવારે કહ્યું : બાલિકાની દુર્ગધ છે. ત્યાં જઈને બાલિકાને જોઈને રાજા બોલ્યો: ભગવાનને સૌથી પહેલાં આ બાલિકા વિષે પૂછીશ. ભગવાન પાસે જઈને વંદન કરીને બાલિકા વિષે પૂછ્યું. આથી ભગવાને તેની ઉત્પત્તિની વિગત કહી. રાજાએ પૂછ્યું: આ બાલિકા સુખ કે દુ:ખ ક્યાં અનુભવશે? ભગવાને કહ્યું : આટલા કાળ સુધીમાં તેણે તે કર્મ ભોગવી લીધું છે. તે તારી જ પત્ની થશે. આઠ વર્ષ સુધી તારી પટ્ટરાણી તરીકે રહેશે. તેની સાથે રમતા એવા તારી પીઠ ઉપર ગર્વભરી ચેષ્ટા કરશે, ત્યારે તું તે આ છે એમ જાણજે. શ્રેણિક રાજા વંદન કરીને ગયા. ગંધરહિત બનેલી એવી તેને ભરવાડે લીધી. તેને મોટી કરી. હવે તે યૌવનને પામી. કૌમુદી પર્વના દિવસે માતાની સાથે ઉદ્યાનમાં આવી. રાજા અને અભયકુમાર ગુપ્તવેશમાં કૌમુદીને નાટક વગેરે ઉત્સવને જોતા હતા. તે યુવતિના અંગસ્પર્શથી રાજા તેના ઉપર અત્યંત આસક્ત થયો. પોતાના નામવાળી વીંટી ગુપ્ત રીતે તેની સાડીના છેડામાં બાંધી દીધી. પછી રાજાએ અભયકુમારને કહ્યું : મારી વીંટી કોઈએ ચોરી છે, તેની શોધ કર, અભયકુમારે બહાર નીકળવાના દરવાજા બંધ કરીને બધા માણસોને રોક્યા. એક એક માણસને તપાસીને નિર્ણય કરવા લાગ્યો. તે યુવતિને તપાસી. ચોર છે એમ માનીને તેને પકડી. પછી રાજા
