Shraddha Pratikramana Sutra Prabodh Tika 2

Author(s): Bhadrankarvijay, Kalyanprabhavijay, Amrutlal Kalidas Doshi
Publisher: Jain Sahitya Vikas Mandal

Page 301

વંદિતુ સૂત્ર ૦૨૮૩
અવતરણિકા-મન, વચન અને કાયાની પ્રવૃત્તિઓનું ખ્યાલમાં ન આવે તેવું સૂક્ષ્મપણું હોવાથી, ઈન્દ્રિયોરૂપી અશ્વોનું અતિચપલપણું હોવાથી અને જીવની અત્યંત પ્રમાદબહુલતા હોવાથી સામાયિક આદિ છે આવશ્યક પ્રસંગે અતિચારો કેટલાક યાદ આવે અને કેટલાક યાદ ન આવે; એ રહી ગયેલા અતિચારો પણ આલોચના કરવા યોગ્ય તો છે જ. કહ્યું છે કે :
"पायच्छित्तस्स ठाणाई संखाई आई गोअमा ।। अणालोइअं तु इक्कं पि ससल्लं मरणं मरइ ॥"
ભાવાર્થ-હે ગૌતમ ! પ્રયશ્ચિત્તનાં સ્થાનકો અસંખ્યાતા છે. અને તેમાંથી એકની પણ આલોચના લેવી રહી ગઈ હોય તો તે શલ્યસહિતના મૃત્યુથી મરે છે.
આથી જે અતિચારો યાદ ન આવ્યા હોય તેની પણ સામાન્ય રીતે પ્રતિક્રમણા (આલોચના) આ નીચેની ગાથાથી જણાવે છે.
(૪ર-૩) મોયUTI-[માવના–આલોચના. વવિહા-વિહુવિધા-ઘણા પ્રકારવાળી. -[]-ન. ય-f]-અને પણ. સંમિ -[સંસ્કૃત-યાદ આવી, સાંભરી.
ડિમ-જો-[પ્રતિમ--પ્રતિક્રમણના સમયે. પ્રતિક્રમણ કરતી વખતે.
પ્રતિમ કરવાનો ઋત્તિ તે પ્રતિમ-શક્તિ, તેના વિશે. પ્રતિક્રમણ કરવાનો કાલ સામાન્ય રીતે ઉભય-સંધ્યા છે. તે માટે ધર્મસંગ્રહમાં કહ્યું છે કે “ત વ વ્યવહારજ્વરિત્યેવ વિન્થપ્રામાણ્યાત્ મુરર્ણવસ્ત્રિरजोहरणादि-युक्तेन द्विसन्ध्यं विधिना प्रमार्जितायां भूमौ स्थाने पञ्चाचारविशुद्ध्यर्थं પ્રતિમાં વિધેયમ્ ' (ધ. સં. પૂ. પૃ. ૨૦૯) “એ રીતે વ્યવહારચૂર્ણિ વગેરે ગ્રંથોના પ્રમાણથી મુખવસ્ત્રિકા અને રજોહરણ વગેરેથી યુક્ત થઈને બંને સંધ્યા-વખતે વિધિપૂર્વક પ્રમાર્જલા સ્થાને પંચાચારની વિશુદ્ધિ માટે પ્રતિક્રમણ