________________
- ૧૨
રાજનગરના
મેં યહ હીરા કા દામ કહ સકતા હું.” શાંતિદાસે શાંતિથી જણાવ્યું.
બાદશાહ સહિત સૌ દરબારીઓની નજર એની ઉપર ચેટી.
યહ ઝવેરી કૌન હૈ? પન્નાલાલજી.” “જનાબે હજુર, યહ અમદાબાદ કે ઝવેરી હય. બડે લાયક સ્થાના હૈ. મેં ઉસકું અચ્છી રીતસે પીછાનતા હું.”
અચ્છા શાંતિદાસ ઈસ હીરા કા કયા મૂલ્ય હૈ?” “સપ્તલક્ષ મુદ્રા ઇસકા મૂલ્ય છે.” “કાન હિસાબ મેં?”
શાંતિદાસે પિતાની ભેટમાંથી તાડપત્ર ઉપર લખેલું એક પુસ્તક કાઢીને બાદશાહને ચરણે પહોંચતું કર્યું. એ અપભ્રંશ પ્રાકત ભાષામાં એક સાધુએ લખેલ ગ્રંથ હતો. એ સાધુ પૂર્વે કઈ નામાંકિત ઝવેરી હતા. પછી વૈરાગ્ય આવતાં સાધુ થયા હતાં, પરંતુ પિતાની વિદ્યા પાછળ કોઈને પ્રાપ્ત થાય એવા ઉદાર આશયથી એમણે આ ગ્રંથ લખી રાખ્યો હતો. એનું નામ હતું “રત્નપરીક્ષા મિમાંસા.” એ ગ્રંથમાં અનેક રત્નોની પરીક્ષાના નિયમો આપ્યા હતા. ભારે મેંઘા મૂલના જવાહિરની પરીક્ષાની રીતે એમાં શાસ્ત્રિય રીતે બતાવી હતી. શાંતિદાસે એ ગ્રંથમાંના ફકરા વાંચી પિોતે કઈ પદ્ધતિથી હિસાબ કર્યો હતો તે વર્ણવી બતાવ્યું. સૌ આશ્ચર્યચકિત થયા. શાંતિદાસ તરફ બાદશાહે પ્રસન્ન દૃષ્ટિ કરી.
એક હજુરીઓ કાશ્મીરી મહામૂલી શાલ અંદરથી લાવ્યો. પાદશાહે પિતાના હાથે એ શાંતિદાસને ઓઢાડી. આ બાદશાહી મહેરબાનીથી તેને “પાદશાહી ઝવેરી” તરીકે ઓળખાવવાની સંજ્ઞા મળી.
