________________
ખમીર
૧૪૭,
સમજતાં નથી, હૈયાકુટાં છે. મારે શું? આ તો મારાં છે તે આ બધું જોઇને જીવ બળે છે. આ વાત મારે તમને નહેતી કહેવી છતાં કહેવાય જાય છે. તમને ગમે તેમ કરો મારું નામ ન લેજે. નહિ તે મારા જેવા ગરીબ માણસને જીવવું ભોં ભારે થઈ પડશે. મારા સમ, કોઈને વાત ન કરતાં છે કે બેન.”
સાંસારિક સંયુક્ત કુટુંબમાં અસતેષ વધારવાના અનેક ખટાસાચા પ્રસંગો મળે છે. આજસુધી જે ગમ ખાઇને આવા પ્રસંગે નિભાવી લેવામાં આવતા હતા તેમાં મંથરાઓના પ્રયત્નથી ઘી હોમાયું. હરકુંવર શેઠાણીને પડખે પણ આવી મંથરાઓ ચડતી, પરંતુ એના વિશાળ સાગર જેવા હૃદય પાસે કોઈ અસર કરી શકતું નહિં. તેને ઉશ્કેરવાના પ્રયત્નો એ હવામાં તીર મારવા જેવા નિષ્ફળ પ્રયત્ન હતા. પરંતુ રૂકિમણીબાઈની થોડી વ્યવહારકુશળતા અને અપંગપણને લાભ મંથરાએ જરૂર લેતી હતી. ધીમે ધીમે અગ્નિને પવન નાંખી પ્રજવલિત કરવામાં આવતો હતો. કુસં૫ ધુવાડાવાળા અગ્નિની પેઠે ધુંધવા હતા. જ્યારે ભડકે પ્રજવલિત થશે તેની રાહ જોવાતી હતી.
કઈ કારણસર એક ધાર્મિક કામમાં ફાળ ભરતી વખતે રુકિમણીની સલાહ લેવાનું હરકુંવરબાઈથી ભુલાઈ જવાયું. રુકિમણીબાઈએ લાગ જોઈ મહેણું માર્યું.
હરકુંવરબાઇને આ મહેણું ખટકયું, બંને વચ્ચે સહેજ ચડભડાટ થયો. આ રીતે ઝેરી બીજ જમીનમાં રોપાઈ ગયું. હવે પરસ્પર ખાટાં મન થવાના પ્રસંગે વધવા લાગ્યા. પરસ્પર અબોલા જેવું થઈ પડ્યું. હરકુંવર સ્થિતિ સમજી ગયાં. તેમણે આ સ્થિતિ સુધારવા પ્રયત્ન કર્યો, પરંતુ બહુ મોડું થયું. પહેલી તક
