________________
મલબારના મલકા વાણિયા
ખંભાત અતિ જૂનું શહેર છે તેટલું જ જૂનું બંદર છે. આજે એની જાહેરજલાલી ઘણી ઘટી ગઈ છે. આજે ખંભાતના અખાત પુરાઈ જવાથી ત્યાં સ્ટીમરે આવી શકતી નથી. મોટાં વહાણે પણ આવતાં નથી. ખંભાતથી સાગર દૂર જ જાય છે. એની ખીલવણું કરવાની ત્યાંના નવાબની મોટી ઈચ્છા છતાં એ ખીલવણ થઈ શક્તી નથી. નવાબ ધન વાપરવા તૈયાર છે. એ જુવે છે કે ભાવનગરની પચાસ લાખની પેદાશ બંદરને લીધે રા કરોડ લગભગ પહોંચી હતી. જામનગરે પણ બેડી બંદર ખીલવી દર વરસે ચોખે એક કરોડ રૂપિયા નફે મેળવ્યું હતું. મેરબીએ પણ પિતાની પેદાશમાં ૩૦ લાખને વધારે થોડાં વરસ ભોગવ્યો હતો. પિતાને પણ જૂનું અને જાણીતું બંદર છે. એની ખીલવણી ન થાય ? એણે એંજીનીઅરોને મત લીધો, પરંતુ દરિઆના ભરતી ઓટના પાણુ તપાસી એંજીનીયરેએ ડોકું ધુણાવ્યું. અખાત પુરાઈ ગયો છે.
પરંતુ એક વખત ખંભાત મહાન બંદર હતું. એના મોટા વેપારીઓ હજારોની સંખ્યામાં વહાણ ઉપર ચડીને પરદેશે સેવતા હતા. પરદેશથી મોટી લક્ષ્મીના પુર ખંભાતમાં લાવતાં હતાં.
