________________
– કલકત્તા(બંગાળ) માં –
છાપરીયાની શેઠાઈ શ્રી કાઠિયાવાડમાં માંગરેલનું બંદર સાહસિક વણિક ગુસ્થાથી વિખ્યાત થયું છે. માંગરોલનું રાજ્ય ઘણું નાનું છે. જૂનાગઢના ભાયાતે એટલે મુસલમાન બાબીએનું એ રાજય છે. એના રાજકર્તા “શેખસાહેબ” કહેવાય છે. એમના ચાલી શેક ગામોની પેદાશ બેથી અઢી લાખ રૂપિયાની છે. મુખ્ય વસ્તીમાં દશાશ્રીમાળી વણિક ગ્રહ છે. એમાં કેટલેક ભાગ વૈષ્ણવ ધર્મ પાળે છે, કેટલોક ભાગ જૈન ધર્મ પાળે છે; પરંતુ બંને વિભાગે ખૂબ સંપથી એકત્ર થઈ રહે છે. અરસપરસ કન્યાવ્યવહાર રાખે છે. ધર્મને નામે જરા પણ દ્વેષ નથી. હજી સુધી માંગરોલમાં આ ઉદાર ધાર્મિક સહિષ્ણુતા ચાલુ છે. માંગરેલની જમીન ભારે ફળદ્રુપ છે. ઠેઠ મુંબઈ, કરાંચી સુધી શાકભાજી અને ફળોને નિકાશ કરે છે.
શ્રી માંગરેલના વણિકે અને નાવિકે સાહસિક છે. ત્યાંનું વહાણવટું અતિ પ્રસિદ્ધ છે. માંગરેલના વણિકો આજે બસોથી અઢીસ વરસ થયાં પરદેશગમન કરે છે. એમને માટે વેપાર બુખારા, સમરકંદ અને બખ સુધી હતો. માંગરેલના વણિકે આજે પણ
