________________
શેઠાઈ
“કાઠિયાવાડના માંગરોળ બંદરથી આવું છું. કાંઈ કામધ આપશે ?”
' “ કામધંધે તે મારી પાસે કાંઈ નથી. આ નાની દુકાનમાં હું રહું છું, ઉ . મને બીજે માણસ પરવડે નહિ.”
અહીં મારે કોઈ સગા-સંબંધી નથી. તમે મને જરા રસ્તે ચડાવી દ્યો તે હું ભારે નહિ પડું. ચીલે મળેથી મારું ગાડું. ચાલશે તેને જશ તમને છે.”
પિતાના દેશને વતની અને જૈન ભાઈ જોઈને દુકાનદારને દયા આવી. ભૂખે મરતા નાનજીને એણે આશ્રય આપી પિતાને ત્યાં ખવરાવ્યું. કાપડના બે ત્રણ તાકી આપીને કેરી કરવા કહ્યું. રોકો. પૈસે માલ વેચવા જણાવ્યું.
છોકરે હાથવણાટના તાકા લઈને આખો દિવસ ફરતા હતે. ગાદીના મજૂરો ને માછીમારોનાં ઝુંપડાઓમાં તે ફેરી કરવા લાગ્યો. દરરોજ ૦૦ કમાઈ આવવા લાગ્યો. વણિક દુકાનદારને એની પ્રમાણિક્તાની ખાત્રી થઈ. દુકાન બહાર મેદાન હતું, તેમાં ત્રણ પથ્થર મૂકી નાનજી રેટલા ઘડી લેતો હતો. ચટણી કે શાક કઈ દિવસે બનાવતા હતા. ફેરી કરતાં કરતાં રસ્તાઓ અને માણસની સાથે ઓળખાણ થઈ. તેણે હવે બેને બદલે ચાર તાકાની ફેરી શરૂ કરી. ધીમે ધીમે ચાર છ માસે એની પેદાશ રૂ. ૦૧ દરરોજની થઈ.
એક મહારાષ્ટ્રના ભંડારીના ઘરના એટલે મકાન ધણીની મહેરબાનીથી બેસી તેણે કાપડના તાકા રાખવા માંડયાં. હવે વિલાયતથી થેંકેશાયરની મિલનું કાપડ પણ આવવા માંડ્યું હતું. નાનજીના ઓળખાતા પહેલા દુકાનદારે પણ એને જગડ માલ વેચવા આપવા માંડ. નાનજીને ભાવ આપતો તેમાં દુકાનદારને પણ કસ રહે.
