________________
૧૭૪
છાપરીયાની
“પણ મારા ઉપર તે બહુ વીતી છે. કરજના ડુંગર કેમ પાશે તે સુઝતું નથી.”
એમાં તે શું થયું? કોના ઉપર નથી વીતતું. અમારી ઉપર કેવું વિત્યું હતું ? મારા બાપાને વેપારમાં મોટું નુકશાન થયું. ભારે કરજ થયું, બાપા ઓચીંતા મરી ગયો. હું અને મોતીશાહ બંને નાના હતા, મારી માતા રૂપબાઈએ કમર કસી. તેણે લેણદારને ઘરે તેડાવીને કાંધાં કરી આપ્યાં. કરકસર કરી ઘરને ખર્ચ ઘટાડી નાંખે. ધીમે ધીમે પંદર વરસમાં કરજ સાફ કરી નાખ્યું. અમને બંને પુત્રોને યોગ્ય રીતે ઉછેય. આજે એમના પૂણ્યપ્રતાપે પાછી લીલા લહેર થઈ ગઈ છે. ઊઠો ઊભા થાવ. મારા માતાજી પાસે ચાલો. તે યોગ્ય સલાહ આપશે.”
બંને રૂપબાઈ પાસે આવ્યા. પ્રણામ કરી અશ્રુભીની આંખે નાનજીએ બધી વાત કરી.
“બેટા નાનજી, હિંમત શું હારે છે? માટી થા. લેણદારોને કાંધા કરી આપ, ભાઈ નેમા તું સાથે જઈને લેણદારો સાથે પતાવી દે. નિરાશ થઈશ નહિ. નશીબનું નવું પાનું ઉથલાવ. પુરુષના કપાળ આડું પાંદડું હોય છે. ધીરજ, ખંત અને પ્રમાણિક્તાથી કામે લાગી જા. શું માણસ ઉપર દુઃખ નથી પડતું ? કયો માણસ દુઃખથી છૂટ્યો છે? પ્રભુનું નામ લઈ ઊભો થઈ જા. ભલભલાએને પણ આફત આવી પડી છે. સૌ લેણદારોને પાઈએ પાઈ દૂધમાં ધોઈને દેવાની તારી દાનત છે તે સારું થશે. જા ભાઈ મુંજાઈને બેસી ન રહે. મારે તને આશીર્વાદ છે. નેમા, એને મદદ કરજે. ૫
