________________
૧૬૪
મલબારના
એમને થયે છસો વરસ થયાં છે, પરંતુ એક કાંકરે પણ ખા નથી. એ દેરાસરજીમાં ખૂબ મોટી ધામધુમથી મૂર્તિની પ્રતિષ્ઠા થઈ હતી. ભેંયરાની મૂર્તિઓ તે અનુપમ છે. આ લેખક એ જોઈ આનંદાશ્ચર્ય પામ્યો હતે. કાકાસાહેબ કાલેલકરે પણ એની ખૂબ પ્રશંસા કરી હતી. દેરાસરજીમાં સારું કાતરકામ છે. કલીકટ શહેરનું એ મુખ્ય આકર્ષણ છે. શિખરબદ્ધ અને કારીગરી યુક્ત એ સ્થાપત્ય અપૂર્વ છે.
હમણના ક્લીકટસંઘના આગેવાન અતિ સમૃદ્ધ શેઠ અમરસી. (માણેકલાલ પરશોતમની કુ. વાળા)એ દેરાસરજીને વહીવટ સંભાળે છે. વિશાળ જગ્યા એના માટે વાળવામાં આવી છે. કલીકટમાં પચાસેક જૈન કુટુંબ વસે છે. તેઓ સારા વેપારી કુટુંબો છે. શાંતપણે વેપાર કરી દેરાસરજીની અતિ શ્રદ્ધાથી સંભાળ રાખે છે. જો કે દેરાસરજીમાં છેલે ઈટાલીયન લાદી વાપરીને જરા વિસંવાદિતા કરવામાં આવી છે, છતાં જૈન સાહસ, સમૃદ્ધિ, પરદેશગમન અને શક્તિના પ્રતીકરૂપ આ દેરાસર કલીકટમાં પ્રવાસીઓને આમંત્રે છે.
ખંભાતના આ વણિક ગૃહસ્થના વંશજો હજી હયાત છે. સાત આઠ કુટુંબ હજી ત્યાં વસે છે. એમની સ્થિતિ સામાન્ય છે. આગલી જાહેરજલાલી હવે નથી. મલબારમાં એ “મલકા વાણિયા” તરીકે ઓળખાય છે. જૈન સંઘે તેમના પ્રત્યે ઉદારતા બતાવી એમને ગાંધીયુગમાં અપનાવી પોતાના ભેગા મેળવ્યા છે. મલબારમાં આ પ્રાચીન દેરાસરજી સુંદર હાલતમાં ઊભું છે-જે કે બનાવનારાના નામની એમના વંશજોને પણ ખબર નથી.
