________________
રાજરત્નો
૩૯
શાંતિદાસ શેઠની હૈયાતીમાં જ એના પુત્રો વહીવટ કરતા હતા. જ્યારે તેઓ માત્ર કોઈ ધાર્મિક હિતનું રાજ્યઠારી કામ હોય તો જ સલાહ દેવા સિવાય બધે વખત પૂજાપાઠ, ધ્યાન, સ્મરણ અને વ્યાખ્યાન-વાણુ સાંભળવા(દેવ-ગુરુભક્તિ)માં પસાર કરતા હતા. એમના મેટાભાઈ અલગ થઈ ગુજરી જવાથી તેના પુત્રની પણ અલગ પેઢીઓ ચાલતી હતી. આ રીતે શાંતિદાસને છોકરાને ઘરે છોકરાં એટલે પૌત્ર-પરિવાર બહોળો અને સુખી હતો. એમની લત હવે કરોડની ગણાતી હતી. એમણે પોતાના હાથે ખૂબ દાન કર્યું, મંદિર બંધાવ્યાં, સંઘ કાઢયા હતા અને સાધુઓની સેવા કરી હતી, એટલું જ નહિ પણ દુકાળીઆઓને નિભાવ્યાં હતાં, પાંજરાપોળ સ્થાપી હતી. મહાજનમાં તેઓ અગ્રપદે હતા. પાલીતાણું અને ગિરનારના મંદિરોને વહીવટ પણ તેમણે સંભાળેલ.
નગરશેઠની મોટી હવેલી હતી. સિંહદ્વાર પાસે રાજદ્વારની પેઠે નાબતે વાગતી હતી. એને ત્રણ ડેલીએ હતી. પહેલી ડેલી ઉપર હથિઆરબંધ આરબની બેરખ બેસતી હતી. બીજી ડેલી ઉપર ભૈયાઓની ચોકી હતી. ત્રીજી ડેલી ઉપર રાજપુતોની ચેકી હતી. શેઠને મસાલ તથા છડી રાખવાની શાહી પરવાનગી હતી. ભારે દબદબા અને ઠાઠમાઠથી શેઠનું કુટુંબ રહેતું હતું. પાંચસો ઘડાં, તેટલી જ ગાયો, ભેસો શેઠને ત્યાં રહેતાં. પાર વગરના માકા, સીગ્રામ, રથ, પાલખીઓ રાખતા હતા. જ્યારે જનોને રથયાત્રાને વરઘોડો નીકળતો ત્યારે સોના ચાંદીના સાજવાળા વાહને શેઠને ત્યાંથી આવતાં હતાં. શેઠની હિંદના ઘણા ભાગોમાં આડતો અને દુકાન હતી. ઝવેરાતને વેપાર અને શરાફીની બેંકે શેઠ નીભાવતા હતા.
શાંતિદાસને વંશવિસ્તાર નીચે મુજબ હત– .
