________________
ખમીર
૧૩૭
તેઓ ત્યાં ચાતુર્માંસ રહ્યા હતા. દરમિયાન એક વખત મંદિરમાં સ્તવન પાઠ કરતાં બાળક–બાળિકાએએ એમનું ધ્યાન ખેચ્યું અને હરકુંવરના મીઠા અવાજ, શુદ્ધ ઉચ્ચાર સાંભળી બાળકાને ધર્મના અભ્યાસ કરાવવા સંધને ઉપદેશ કર્યો. પાઠશાળામાં બીજી બાજુ હરકુંવરે પણ પ્રતિક્રમણુ અને સ્તવને શીખવા માંડ્યાં. ચાલાક કન્યા તરત જ આ બધું શીખી ગઇ. કન્યાને તે। સરસ્વતી વરેલ હાય છે એ ઉક્તિ હરકુંવરે ચિરતા કરી બતાવી.
ચેામાસુ પૂરું થયે સાધુજી વિહાર કરી ગયા, પરંતુ પાછળથી ત્યાં રહેલાં વૃદ્ધ સાધ્વીજીએ આ કન્યાને જીવવિચાર, નવતત્ત્વ અને જૈન સિદ્ધાન્તાનું સામાન્ય જ્ઞાન આપ્યું. ચપળ હરકુંવર ધીમે ધીમે માગધી ભાષા પણ સમજવા લાગી.
કન્યાઓને ધાર્મિક શિક્ષણ મળવા માટે ક્રાઇ જૈન માબાપ નારાજ નહાતાં. આથી હરકુંવરના ધાર્મિક અભ્યાસ દિનપ્રતિદિન વધવા લાગ્યા. હરકુંવરમાં કુદરતી જ્ઞાનપિપાસા હતી. તેના ધાર્મિક અભ્યાસ ખૂબ આગળ વધ્યેા. જૈન પુરુષા પણુ સાધારણ ક્રિયાવિધિ કે નવકાર મંત્રથી આગળ વધેલા ચેાડા હતા. સાધારણ જનતામાં જૈન–સાહિત્ય સબંધી કેવળ અજ્ઞાન જ હતું. બાહ્યાચાર સૌ પાળવું, સિદ્ધાન્તાનું જ્ઞાન તે સાધુએ અને વિરલ સાધ્વી સિવાય ખીજાએને ગમ્ય નહેાતુ. હરકુંવર તેમાં અપવાદરૂપ હતાં.
આ કન્યા માત્ર વિદુષી નહેાતી, પદ્મણીના લક્ષણુ તેમનામાં હતાં. ગૌરવર્ણ, સુડેાળ સુખ, મેાટી આંખેા, ભવ્ય કાળપ્રદેશ તથા ત્રાંબાના જેવી દેહલતા, નાગપાશ જેવા કેશકલાપ અને માય યુક્ત વાણી એ એનાં વિશિષ્ટ લક્ષણા હતાં. કન્યા ભાગ્યવાનનુ ઘર દીપાવે તેવી હતી.
