________________
(૩) વ્યાપારકુશળ વનિતા (હકુંવર શેઠાણી)
પુરુષોમાં શૂરા, દાનવીરો અને વિદ્વાને ઘણું થાય છે. ભૂતકાલમાં આ મેનેપિલી પુરુષની હતી. માત્ર કોઈ દાખલામાં સન્નારીએ પુરુષની કીર્તિને પણ હરિફાઈમાં હરાવે એવાં મહાન કાર્યો કર્યા છે. ઝહાંસીની લક્ષ્મીબાઈ, હેલ્કરની અહલ્યાબાઈ, બંગાળની રાણુ ભવાની એ સર્વે મહાન મહિલાઓ હતી. એમની સત્કીતિ આજે પણ ભારતભૂમિમાં પ્રસિદ્ધ છે. શેઠાણ હરકુંવર આવાં અસાધારણ મહિલાઓમાંના એક હતાં. એમને વિષે ગુજરાત ઘણું જ થોડું જાણે છે. " હરકુંવર શેઠાણું બહુ સામાન્ય કુટુંબમાં જન્મ્યાં હતાં. તેમના પિતા સારવારણ સ્થિતિના ઘોઘા શહેરના વેપારી હતા. એ સમયે કન્યાઓને ભણાવવાની પ્રથા નહતી. કન્યાને ભણાવવી એ તેના પતિના ભાગ્યને માટે અપશુકનિયાળ નિવડે એવી કિંવદંતી, લોકેના હૃદયમાં વહેમનાં ઊંડાં મૂળ નાંખીને બેઠી હતી. આથી હરકુંવરને ભણાવવાની તેનાં માબાપની વલણ ક્યાંથી જ હોય ?
એક દિવસ વિહાર કરતાં એક વિદ્વાન સાધુ ઘેઘાની યાત્રાએ પધાર્યા હતા. તેઓ રત્નપરીક્ષક અને સણી હતા.
