________________
સારિક
~
હતાં. વહાણ ઉપર અત્યંત સંકટ આવેલું જોઈ ખલાસીઓએ માલમના હુકમથી કપાસની ગાંસડીઓ સાગરદેવને અર્પણ કરવા (હેમવા) માંડી. વહાણમાં ભાર ઓછો થશે. હવે એના ઉપરથી પાણીના મોજાં પસાર થવા માંડ્યાં પરંતુ લાખાના કૌશલ્યથી વહાણુનું સુકાન ફેરવી મોજાંઓની હડફેટમાંથી તે દૂર જવા માંડ્યો.
તેફાન જેટલી જલદીથી આવ્યું હતું તેટલી જ જલદીથી વિદાય થયું. જાણે કાંઈ ન બન્યું હોય તેમ સાગર શાંત પડી ગયો. ચારે તરફ તોફાનની કાંઈ અસર રહી નહિ. ખારવાઓએ દરીઆ પીરની માનતા માની નાળીએર હેમ્યું. વેલજી અધમુઆ જેવો થઇ ગયો હતો તેને બહાર કાઢ્યો. સૌએ રાંધી ખાધું. વહાણના કેટલાંક સાધન તેફાનમાં તણાઈ ગયાં હતાં. વહાણને નુકશાન પણ થયું હતું. નાવિકે હાથમાં હથિઆરો લઈ જોઈતું સમારકામ કરવા મંડી પડ્યા. ત્રણ દિવસે જોઈતું સમારકામ કરી લીધું.
વિસમે દિવસે વહાણ મુંબઈ પહોંચ્યું. એ સમયે મુંબઈમાં એક લાખ માણસની માત્ર વસ્તી હતી. એ બંદર પહેલાં પોર્ટુગીઝોના ' હાથમાં હતું. અંગ્રેજોની પેઢી એ વખતે સુરતમાં હતી. બંને વચ્ચે ભયંકર હરિફાઈ ચાલતી. અંગ્રેજો અને પોર્ટુગીઝ હિંદમાંથી સરસ કાપડ, રેશમ, હાથીદાંત, મસાલા, કપાસ વિગેરે ચીજો ખરીદી જતા હતા. વેપારને અંગે બંને પ્રજાઓ વચ્ચે તીવ્ર વિરેાધ હતો.
અંગ્રેજોના રાજા ચાર્લ્સ બીજાને સંબંધ આ સમયે પિોટું. ગલના રાજાની બહેન ઈન્ફન્ટાની સાથે થયો. તેની પહેરામણુમાં અંગ્રેજોના રાજાને મુંબઇને બેટ ભેટ તરીકે મળ્યો. પોર્ટુગલનો રાજા તે સમયે અંગ્રેજો કરતાં વધારે ધનવાન અને શક્તિશાળી હતો. રાજાએ પિતાના ગવર્નરને નીચે મુજબ કાગળ લખી મોકલ્યો હતે.
