________________
૧૩૨
ખાનદાનીના
સંધ કાઢવાના ઉત્સાહભર્યા કોડમાં ચેતરફ તે વખતે મહામારીને ઉપદ્રવ શરૂ હતું તે ખ્યાલ નહેતો રહ્યો. આ પત્ર મળતાં સત્તાએ શાણપણ આપ્યું. સંધ-પ્રયાણુ મુલ્લવી રહ્યું. - શેઠની લક્ષ્મી વધતી જતી હતી. પાછળ કોઈ નહોતું. ત્રણ ત્રણ વિવાહ કર્યા છતાં એમને સંતતિ થઈ નહિ. સંઘયાત્રાના વિચારો પણ લંબાયા તેથી તાત્કાલિક અમદાવાદમાં ભવ્ય તીર્થ જેવું જિનાલય બાંધવાની તેમને ઈચ્છા થઈ.
આજે હિંદમાં શત્રુંજય ગિરનાર, આબુ અને અન્ય સેંકડે સ્થળે સુંદર કારીગરી અને નાદર હુન્નરમંદીના જે સુંદર સ્થાપત્યો બંધાયાં છે એ જૈન શ્રીમંતની ધર્મભાવનાનાં સુચિહ્નો છે. હિંદની સરસ સ્થાપત્યકળાને જીવન્ત રાખવામાં તેને હિસ્સો મોટો છે. જૈન શ્રીમતેઓ હમેશાં પ્રવાહીરો અને બીજા વેપાર કર્યો છે. એમણે સેંકડો-હજારો વર્ષોના ઇતિહાસમાં પુષ્કળ ધન મેળવ્યું હતું. આ ધનને મુખ્ય ભાગ હુન્નરમંદીની નાદર કળારૂપ આવા મહાન મંદિરો ઊભાં કરવા પાછળ ખર્ચાય છે. સ્વચ્છતા, દેખાવ, સૌંદર્ય, શુદ્ધ આધ્યાત્મિક્તા માટે જન મંદિર શ્રેષ્ઠત્વ ભેગવે છે.
હઠીસિંહશેઠની વાડીમાં તેમના વૃદ્ધ માતુશ્રીની ઈચ્છાથી ઘર દેરાસરજી કર્યું હતું. ત્યાં પૂજા-અર્ચના થતી હતી. હવે શેઠને દીલ્હી દરવાજાની તેની વિશાળ જગામાં મોટું મંદિર બાંધવાની ઈચ્છા થઈ. શાસ્ત્રોમાં વર્ણવેલું, સ્થાપત્યની સર્વે કળા ધરાવના મહાન જિનાલય બંધાવવા તેઓ આતુર હતા. વચ્ચમાં એમનાં માતુશ્રી સુરજબાની માંદગીથી આ કામ અટકી પડયું, પરંતુ છેવટે શેઠે બાવન જિનાલયનું શિખરબંધ-વિશાળ મંદિર બાંધવાનું નક્કી કર્યું.
