________________
રાજરત્ના
2
એને કાયમી ઉત્તેજન માટે સુવર્ણચંદ્રકની કરેલી યેાજનાથી તેમના કેળવણી પ્રત્યેના રસ જોવાય છે.
શેઠકુટુંબની વિશિષ્ટતા એ હતી કે તેઓ સમયસૂચકતાથી દરેક રાજ્યસત્તામાં માનનીય અને મહત્ત્વના અધિકાર મેળવી-ટકાવી શકયા હતા. વેપાર અર્થે આવેલ અંગ્રેજ પનીનેા રાજઅમલ કંપની સરકારના નામે જામી જવા પછી સને ૧૮૫૭ માં તેમના વિરૂદ્ધ હિંદમાં સત્તાવનને બળવા ફાટી નીકળ્યા ત્યારે રેલ્વે, તાર કે ટપાલના સાધને નહેાતાં. આવા અસંસ્કારી સમયે પણ નગરશેઠની પેઢીએ ચાતરક્ પથરાએલી હાઇને તેમની ખાનગી ધંધાની ટપાલ હમેશાં આવ-જા કરતી. અમદાવાદ અને ઇંદેર વચ્ચે પણ તેમની ટપાલના કાસદો નિયમિત દોડતા હતા. અમદાવાદના કલેકટરે નગરશેઠ પ્રેમાભાઇના આ પાસ્ટખાતાના લાભ માગ્યા ને કુપની સરકારને મધ્ય હિંદ અને ગુજરાત વચ્ચેના ખબર મેળવવા મેાકલવામાં શેઠની આ સગવડ ઉપકારક થઇ પડી હતી તેવી સરકારી દફ્તરે નોંધ છે.
નગરશેઠની આવી બહેાળી લાગવગ ને કાર્યવાહીને અંગે બળવા પછી અંધારણપૂર્વક બ્રિટીશ સરકારની સ્થાપના થતાં શેઠ પ્રેમાભાઈને વડી સરકારે ‘રાવબહાદુર'નું માન આપ્યું હતું અને મુંબઈ સરકારે મુંબઇમાં ધારાસભા ખાલતાં તેમને રાજસભાના એનરેબલ સભ્ય (માનવંત સલાહકાર) નીમ્યા હતા. તેમજ માનદ્ માજીસ્ટ્રેટની સત્તા આપી હતી. આ ઉપરાંત અમદાવાદના પ્રજાકીય રાજતંત્ર( મ્યુનીસીપાલીટી )નું પ્રમુખસ્થાન શેઠને મળ્યું હતું.
માનવયા અને પ્રાણીદયામાં તેમની ઉદારતા તેટલી જ નોંધવા જેવી હતી. અમદાવાદની પાંજરાપાળ અને પ્રાણીદયાના
